श्रीशुक उवाच - ( अनुष्टुप् )
अथान्यदपि कृष्णस्य श्रृणु कर्माद्भुतं नृप । क्रीडानरशरीरस्य यथा सौभपतिर्हतः ॥ १ ॥
athānyadapi kṛṣṇasya śrṛṇu karmādbhutaṃ nṛpa | krīḍānaraśarīrasya yathā saubhapatirhataḥ || 1 ||
शिशुपालसखः शाल्वो रुक्मिण्युद्वाह आगतः । यदुभिर्निर्जितः सङ्ख्ये जरासन्धादयस्तथा ॥ २ ॥
śiśupālasakhaḥ śālvo rukmiṇyudvāha āgataḥ | yadubhirnirjitaḥ saṅkhye jarāsandhādayastathā || 2 ||
शाल्वः प्रतिज्ञामकरोत् श्रृण्वतां सर्वभूभुजाम् । अयादवां क्ष्मां करिष्ये पौरुषं मम पश्यत ॥ ३ ॥
śālvaḥ pratijñāmakarot śrṛṇvatāṃ sarvabhūbhujām | ayādavāṃ kṣmāṃ kariṣye pauruṣaṃ mama paśyata || 3 ||
इति मूढः प्रतिज्ञाय देवं पशुपतिं प्रभुम् । आराधयामास नृपः पांसुमुष्टिं सकृद् ग्रसन् ॥ ४ ॥
iti mūḍhaḥ pratijñāya devaṃ paśupatiṃ prabhum | ārādhayāmāsa nṛpaḥ pāṃsumuṣṭiṃ sakṛd grasan || 4 ||
संवत्सरान्ते भगवान् आशुतोष उमापतिः । वरेण च्छन्दयामास शाल्वं शरणमागतम् ॥ ५ ॥
saṃvatsarānte bhagavān āśutoṣa umāpatiḥ | vareṇa cchandayāmāsa śālvaṃ śaraṇamāgatam || 5 ||
देवासुरमनुष्याणां गन्धर्वोरगरक्षसाम् । अभेद्यं कामगं वव्रे स यानं वृष्णिभीषणम् ॥ ६ ॥
devāsuramanuṣyāṇāṃ gandharvoragarakṣasām | abhedyaṃ kāmagaṃ vavre sa yānaṃ vṛṣṇibhīṣaṇam || 6 ||
तथेति गिरिशादिष्टो मयः परपुरंजयः । पुरं निर्माय शाल्वाय प्रादात् सौभमयस्मयम् ॥ ७ ॥
tatheti giriśādiṣṭo mayaḥ parapuraṃjayaḥ | puraṃ nirmāya śālvāya prādāt saubhamayasmayam || 7 ||
स लब्ध्वा कामगं यानं तमोधाम दुरासदम् । ययस्द्वारवतीं शाल्वो वैरं वृष्णिकृतं स्मरन् ॥ ८ ॥
sa labdhvā kāmagaṃ yānaṃ tamodhāma durāsadam | yayasdvāravatīṃ śālvo vairaṃ vṛṣṇikṛtaṃ smaran || 8 ||
निरुध्य सेनया शाल्वो महत्या भरतर्षभ । पुरीं बभञ्जोपवनान् उद्यानानि च सर्वशः ॥ ९ ॥
nirudhya senayā śālvo mahatyā bharatarṣabha | purīṃ babhañjopavanān udyānāni ca sarvaśaḥ || 9 ||
सगोपुराणि द्वाराणि प्रासादाट्टालतोलिकाः । विहारान् स विमानाग्र्यान् निपेतुः शस्त्रवृष्टयः ॥ १० ॥
sagopurāṇi dvārāṇi prāsādāṭṭālatolikāḥ | vihārān sa vimānāgryān nipetuḥ śastravṛṣṭayaḥ || 10 ||
शिला द्रुमाश्चाशनयः सर्पा आसारशर्कराः । प्रचण्डश्चक्रवातोऽभूत् रजसाच्छादिता दिशः ॥ ११ ॥
śilā drumāścāśanayaḥ sarpā āsāraśarkarāḥ | pracaṇḍaścakravāto'bhūt rajasācchāditā diśaḥ || 11 ||
इत्यर्द्यमाना सौभेन कृष्णस्य नगरी भृशम् । नाभ्यपद्यत शं राजन् त्रिपुरेण यथा मही ॥ १२ ॥
ityardyamānā saubhena kṛṣṇasya nagarī bhṛśam | nābhyapadyata śaṃ rājan tripureṇa yathā mahī || 12 ||
प्रद्युम्नो भगवान् वीक्ष्य बाध्यमाना निजाः प्रजाः । म भैष्टेत्यभ्यधाद् वीरो रथारूढो महायशाः ॥ १३ ॥
pradyumno bhagavān vīkṣya bādhyamānā nijāḥ prajāḥ | ma bhaiṣṭetyabhyadhād vīro rathārūḍho mahāyaśāḥ || 13 ||
सात्यकिश्चारुदेष्णश्च साम्बोऽक्रूरः सहानुजः । हार्दिक्यो भानुविन्दश्च गदश्च शुकसारणौ ॥ १४ ॥
sātyakiścārudeṣṇaśca sāmbo'krūraḥ sahānujaḥ | hārdikyo bhānuvindaśca gadaśca śukasāraṇau || 14 ||
अपरे च महेष्वासा रथयूथपयूथपाः । निर्ययुर्दंशिता गुप्ता रथेभाश्वपदातिभिः ॥ १५ ॥
apare ca maheṣvāsā rathayūthapayūthapāḥ | niryayurdaṃśitā guptā rathebhāśvapadātibhiḥ || 15 ||
ततः प्रववृते युद्धं शाल्वानां यदुभिः सह । यथासुराणां विबुधैः तुमुलं लोमहर्षणम् ॥ १६ ॥
tataḥ pravavṛte yuddhaṃ śālvānāṃ yadubhiḥ saha | yathāsurāṇāṃ vibudhaiḥ tumulaṃ lomaharṣaṇam || 16 ||
ताश्च सौभपतेर्माया दिव्यास्त्रै रुक्मिणीसुतः । क्षणेन नाशयामास नैशं तम इवोष्णगुः ॥ १७ ॥
tāśca saubhapatermāyā divyāstrai rukmiṇīsutaḥ | kṣaṇena nāśayāmāsa naiśaṃ tama ivoṣṇaguḥ || 17 ||
विव्याध पञ्चविंशत्या स्वर्णपुङ्खैरयोमुखैः । शाल्वस्य ध्वजिनीपालं शरैः सन्नतपर्वभिः ॥ १८ ॥
vivyādha pañcaviṃśatyā svarṇapuṅkhairayomukhaiḥ | śālvasya dhvajinīpālaṃ śaraiḥ sannataparvabhiḥ || 18 ||
शतेनाताडयच्छाल्वं एकैकेनास्य सैनिकान् । दशभिर्दशभिर्नेतॄन् वाहनानि त्रिभिस्त्रिभिः ॥ १९ ॥
śatenātāḍayacchālvaṃ ekaikenāsya sainikān | daśabhirdaśabhirnetṝn vāhanāni tribhistribhiḥ || 19 ||
तदद्भुतं महत् कर्म प्रद्युम्नस्य महात्मनः । दृष्ट्वा तं पूजयामासुः सर्वे स्वपरसैनिकाः ॥ २० ॥
tadadbhutaṃ mahat karma pradyumnasya mahātmanaḥ | dṛṣṭvā taṃ pūjayāmāsuḥ sarve svaparasainikāḥ || 20 ||
बहुरूपैकरूपं तद् दृश्यते न च दृश्यते । मायामयं मयकृतं दुर्विभाव्यं परैरभूत् ॥ २१ ॥
bahurūpaikarūpaṃ tad dṛśyate na ca dṛśyate | māyāmayaṃ mayakṛtaṃ durvibhāvyaṃ parairabhūt || 21 ||
क्वचिद्भूमौ क्वचिद् व्योम्नि गिरिमूर्ध्नि जले क्वचित् । अलातचक्रवद् भ्राम्यत् सौभं तद् दुरवस्थितम् ॥ २२ ॥
kvacidbhūmau kvacid vyomni girimūrdhni jale kvacit | alātacakravad bhrāmyat saubhaṃ tad duravasthitam || 22 ||
यत्र यत्रोपलक्ष्येत ससौभः सहसैनिकः । शाल्वः ततस्ततोऽमुञ्चन् शरान् सात्वतयूथपाः ॥ २३ ॥
yatra yatropalakṣyeta sasaubhaḥ sahasainikaḥ | śālvaḥ tatastato'muñcan śarān sātvatayūthapāḥ || 23 ||
शरैरग्न्यर्कसंस्पर्शैः आशीविषदुरासदैः । पीड्यमानपुरानीकः शाल्वोऽमुह्यत् परेरितैः ॥ २४ ॥
śarairagnyarkasaṃsparśaiḥ āśīviṣadurāsadaiḥ | pīḍyamānapurānīkaḥ śālvo'muhyat pareritaiḥ || 24 ||
शाल्वानीकपशस्त्रौघैः वृष्णिवीरा भृशार्दिताः । न तत्यजू रणं स्वं स्वं लोकद्वयजिगीषवः ॥ २५ ॥
śālvānīkapaśastraughaiḥ vṛṣṇivīrā bhṛśārditāḥ | na tatyajū raṇaṃ svaṃ svaṃ lokadvayajigīṣavaḥ || 25 ||
शाल्वामात्यो द्युमान् नाम प्रद्युम्नं प्राक् प्रपीडितः । आसाद्य गदया मौर्व्या व्याहत्य व्यनदद् बली ॥ २६ ॥
śālvāmātyo dyumān nāma pradyumnaṃ prāk prapīḍitaḥ | āsādya gadayā maurvyā vyāhatya vyanadad balī || 26 ||
प्रद्युम्नं गदया शीर्ण वक्षःस्थलमरिंदमम् । अपोवाह रणात् सूतो धर्मविद् दारुकात्मजः ॥ २७ ॥
pradyumnaṃ gadayā śīrṇa vakṣaḥsthalamariṃdamam | apovāha raṇāt sūto dharmavid dārukātmajaḥ || 27 ||
लब्धसंज्ञो मुहूर्तेन कार्ष्णिः सारथिमब्रवीत् । अहो असाध्विदं सूत यद् रणान्मेऽपसर्पणम् ॥ २८ ॥
labdhasaṃjño muhūrtena kārṣṇiḥ sārathimabravīt | aho asādhvidaṃ sūta yad raṇānme'pasarpaṇam || 28 ||
न यदूनां कुले जातः श्रूयते रणविच्युतः । विना मत्क्लीबचित्तेन सूतेन प्राप्तकिल्बिषात् ॥ २९ ॥
na yadūnāṃ kule jātaḥ śrūyate raṇavicyutaḥ | vinā matklībacittena sūtena prāptakilbiṣāt || 29 ||
किं नु वक्ष्येऽभिसङ्गम्य पितरौ रामकेशवौ । युद्धात् सम्यगपक्रान्तः पृष्टस्तत्रात्मनः क्षमम् ॥ ३० ॥
kiṃ nu vakṣye'bhisaṅgamya pitarau rāmakeśavau | yuddhāt samyagapakrāntaḥ pṛṣṭastatrātmanaḥ kṣamam || 30 ||
व्यक्तं मे कथयिष्यन्ति हसन्त्यो भ्रातृजामयः । क्लैब्यं कथं कथं वीर तवान्यैः कथ्यतां मृधे ॥ ३१ ॥
vyaktaṃ me kathayiṣyanti hasantyo bhrātṛjāmayaḥ | klaibyaṃ kathaṃ kathaṃ vīra tavānyaiḥ kathyatāṃ mṛdhe || 31 ||
सारथिरुवाच -
धर्मं विजानताऽऽयुष्मन् कृतमेतन्मया विभो । सूतः कृच्छ्रगतं रक्षेद् रथिनं सारथिं रथी ॥ ३२ ॥
dharmaṃ vijānatā''yuṣman kṛtametanmayā vibho | sūtaḥ kṛcchragataṃ rakṣed rathinaṃ sārathiṃ rathī || 32 ||
एतद् विदित्वा तु भवान् मयापोवाहितो रणात् । उपसृष्टः परेणेति मूर्च्छितो गदया हतः ॥ ३३ ॥
etad viditvā tu bhavān mayāpovāhito raṇāt | upasṛṣṭaḥ pareṇeti mūrcchito gadayā hataḥ || 33 ||
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे उत्तरार्धे शाल्वयुद्धे षट्सप्ततितमोऽध्यायः ॥ ७६ ॥
iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ daśamaskandhe uttarārdhe śālvayuddhe ṣaṭsaptatitamo'dhyāyaḥ || 76 ||
हरिः ॐ तत्सत् श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
hariḥ ॐ tatsat śrīkṛṣṇārpaṇamastu ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
