ऋषय उचुः।।
उद्यापनविधिं ब्रूहि शिवरात्रिव्रतस्य च।।यत्कृत्वा शंकरस्साक्षात्प्रसन्नो भवति धुवम्।।१।।
udyāpanavidhiṃ brūhi śivarātrivratasya ca||yatkṛtvā śaṃkarassākṣātprasanno bhavati dhuvam||1||
सूत उवाच।।
श्रूयतामृषयो भक्त्या तदुद्यापनमादरात्।।यस्यानुष्ठानतः पूर्णं व्रतं भवति तद्ध्रुवम्।।२।।
śrūyatāmṛṣayo bhaktyā tadudyāpanamādarāt||yasyānuṣṭhānataḥ pūrṇaṃ vrataṃ bhavati taddhruvam||2||
चतुर्दशाब्दं कर्तव्यं शिवरात्रिव्रतं शुभम्।।एकभक्तं त्रयोदश्यां चतुर्दश्यामुपोषणम्।।३।।
caturdaśābdaṃ kartavyaṃ śivarātrivrataṃ śubham||ekabhaktaṃ trayodaśyāṃ caturdaśyāmupoṣaṇam||3||
शिवरात्रिदिने प्राप्ते नित्यं संपाद्य वै विधिम्।।शिवालयं ततो गत्वा पूजां कृत्वा यथाविधि।।४।।
śivarātridine prāpte nityaṃ saṃpādya vai vidhim||śivālayaṃ tato gatvā pūjāṃ kṛtvā yathāvidhi||4||
ततश्च कारयेद्दिव्यं मण्डलं तत्र यत्नतः।।गौरीतिलकनाम्ना वै प्रसिद्धं भुवनत्रये।५।।
tataśca kārayeddivyaṃ maṇḍalaṃ tatra yatnataḥ||gaurītilakanāmnā vai prasiddhaṃ bhuvanatraye|5||
तन्मध्ये लेखयेद्दिव्यं लिंगतो भद्रमण्डलम्।।अथवा सर्वतोभद्रं मण्डपान्तः प्रकल्पयेत् ।। ६।।
tanmadhye lekhayeddivyaṃ liṃgato bhadramaṇḍalam||athavā sarvatobhadraṃ maṇḍapāntaḥ prakalpayet || 6||
कुंभास्तत्र प्रकर्तव्याः प्राजापत्यविसंज्ञया।।सवस्त्रास्सफलास्तत्र दक्षिणासहिताः शुभाः ।। ७।।
kuṃbhāstatra prakartavyāḥ prājāpatyavisaṃjñayā||savastrāssaphalāstatra dakṣiṇāsahitāḥ śubhāḥ || 7||
मण्डलस्य च पार्श्वे वै स्थापनीयाः प्रयत्नतः ।। मध्ये चैकश्च संस्थाप्यः सौवर्णो वापरो घटः ।। ८ ।।
maṇḍalasya ca pārśve vai sthāpanīyāḥ prayatnataḥ || madhye caikaśca saṃsthāpyaḥ sauvarṇo vāparo ghaṭaḥ || 8 ||
तत्रोमासहितां शंभुमूर्तिन्निर्माय हाटकीम् ।। पलेन वा तदर्द्धेन यथाशक्त्याथवा व्रती ।। ९ ।।
tatromāsahitāṃ śaṃbhumūrtinnirmāya hāṭakīm || palena vā tadarddhena yathāśaktyāthavā vratī || 9 ||
निधाय वामभागे तु शिवामूर्त्तिमतन्द्रितः ।। मदीयां दक्षिणे भागे कृत्वा रात्रौ प्रपूजयेत् ।। 4.39.१० ।।
nidhāya vāmabhāge tu śivāmūrttimatandritaḥ || madīyāṃ dakṣiṇe bhāge kṛtvā rātrau prapūjayet || 4.39.10 ||
आचार्यं वरयेत्तत्र चर्त्विग्भिस्सहितं शुचिम् ।। अनुज्ञातश्च तैर्भक्त्या शिवपूजां समाचरेत् ।। ११ ।।
ācāryaṃ varayettatra cartvigbhissahitaṃ śucim || anujñātaśca tairbhaktyā śivapūjāṃ samācaret || 11 ||
रात्रौ जागरणं कुर्यात्पूजां यामोद्भवां चरन्।।रात्रिमाक्रमयेत्सर्वां गीतनृत्यादिना व्रती ।। १२ ।।
rātrau jāgaraṇaṃ kuryātpūjāṃ yāmodbhavāṃ caran||rātrimākramayetsarvāṃ gītanṛtyādinā vratī || 12 ||
एवं सम्पूज्य विधिवत्संतोष्य प्रातरेव च ।। पुनः पूजां ततः कृत्वा होमं कुर्याद्यथाविधि ।। १३ ।।
evaṃ sampūjya vidhivatsaṃtoṣya prātareva ca || punaḥ pūjāṃ tataḥ kṛtvā homaṃ kuryādyathāvidhi || 13 ||
यथाशक्ति विधानं च प्राजापत्यं समाचरेत् ।। ब्राह्मणान्भोजयेत्प्रीत्या दद्याद्दानानि भक्तितः ।। १४ ।।
yathāśakti vidhānaṃ ca prājāpatyaṃ samācaret || brāhmaṇānbhojayetprītyā dadyāddānāni bhaktitaḥ || 14 ||
ऋत्विजश्च सपत्नीकान्वस्त्रालङ्कारभूषणैः ।। अलङ्कृत्य विधानेन दद्याद्दानं पृथक्पृथक् ।। १५ ।।
ṛtvijaśca sapatnīkānvastrālaṅkārabhūṣaṇaiḥ || alaṅkṛtya vidhānena dadyāddānaṃ pṛthakpṛthak || 15 ||
गां सवत्सां विधानेन यथोपस्करसंयुताम् ।। उक्त्वाचार्याय वै दद्याच्छिवो मे प्रीयतामिति ।। १६ ।।
gāṃ savatsāṃ vidhānena yathopaskarasaṃyutām || uktvācāryāya vai dadyācchivo me prīyatāmiti || 16 ||
तत्तस्सकुम्भां तन्मूर्तिं सवस्त्रां वृषभे स्थिताम् ।। सर्वालंकारसहितामाचार्याय निवेदयेत् ।। १७ ।।
tattassakumbhāṃ tanmūrtiṃ savastrāṃ vṛṣabhe sthitām || sarvālaṃkārasahitāmācāryāya nivedayet || 17 ||
ततः संप्रार्थयेद्देवं महेशानं महाप्रभुम्।।कृतांजलिर्नतस्कन्धस्सुप्रीत्या गद्गदाक्षरः ।। १८।।
tataḥ saṃprārthayeddevaṃ maheśānaṃ mahāprabhum||kṛtāṃjalirnataskandhassuprītyā gadgadākṣaraḥ || 18||
देवदेव महादेव शरणागतवत्सल ।। व्रतेनानेन देवेश कृपां कुरु ममोपरि ।। १९ ।।
devadeva mahādeva śaraṇāgatavatsala || vratenānena deveśa kṛpāṃ kuru mamopari || 19 ||
मया भक्त्यनुसारेण व्रतमेतत्कृतं शिवा ।। न्यूनं सम्पूर्णतां यातु प्रसादात्तव शङ्कर ।। 4.39.२०।।
mayā bhaktyanusāreṇa vratametatkṛtaṃ śivā || nyūnaṃ sampūrṇatāṃ yātu prasādāttava śaṅkara || 4.39.20||
अज्ञानाद्यदि वा ज्ञानाज्जपपूजादिकं मया ।। कृतं तदस्तु कृपया सफलं तव शङ्कर ।। २१।।
ajñānādyadi vā jñānājjapapūjādikaṃ mayā || kṛtaṃ tadastu kṛpayā saphalaṃ tava śaṅkara || 21||
एवं पुष्पांजलिं दत्त्वा शिवाय परमात्मने ।। नमस्कारं ततः कुर्यात्प्रार्थनां पुनरेव च ।। २२ ।।
evaṃ puṣpāṃjaliṃ dattvā śivāya paramātmane || namaskāraṃ tataḥ kuryātprārthanāṃ punareva ca || 22 ||
एवं व्रतं कृतं येन न्यूनं तस्य न विद्यते ।। मनोभीष्टां ततः सिद्धिं लभते नात्र संशयः ।। २३ ।।
evaṃ vrataṃ kṛtaṃ yena nyūnaṃ tasya na vidyate || manobhīṣṭāṃ tataḥ siddhiṃ labhate nātra saṃśayaḥ || 23 ||
इति श्रीशिवमहापुराणे चतुर्थ्यां कोटित्त्वसंहितायां शिवरात्रिव्रतोद्यापनं नामैकोनचत्वारिंशोऽध्यायः ।। ३९ ।।
iti śrīśivamahāpurāṇe caturthyāṃ koṭittvasaṃhitāyāṃ śivarātrivratodyāpanaṃ nāmaikonacatvāriṃśo'dhyāyaḥ || 39 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
