श्रीशुक उवाच ।
एकदा पाण्डवान्द्रष्टुं प्रतीतान्पुरुषोत्तमः । इन्द्रप्रस्थं गतः श्रीमान्युयुधानादिभिर्वृतः १ ।
ekadā pāṇḍavāndraṣṭuṃ pratītānpuruṣottamaḥ | indraprasthaṃ gataḥ śrīmānyuyudhānādibhirvṛtaḥ 1 |
दृष्ट्वा तमागतं पार्था मुकुन्दमखिलेश्वरम् । उत्तस्थुर्युगपद्वीराः प्राणा मुख्यमिवागतम् २ ।
dṛṣṭvā tamāgataṃ pārthā mukundamakhileśvaram | uttasthuryugapadvīrāḥ prāṇā mukhyamivāgatam 2 |
परिष्वज्याच्युतं वीरा अङ्गसङ्गहतैनसः । सानुरागस्मितं वक्त्रं वीक्ष्य तस्य मुदं ययुः ३ ।
pariṣvajyācyutaṃ vīrā aṅgasaṅgahatainasaḥ | sānurāgasmitaṃ vaktraṃ vīkṣya tasya mudaṃ yayuḥ 3 |
युधिष्ठिरस्य भीमस्य कृत्वा पादाभिवन्दनम् । फाल्गुनं परिरभ्याथ यमाभ्यां चाभिवन्दितः ४ ।
yudhiṣṭhirasya bhīmasya kṛtvā pādābhivandanam | phālgunaṃ parirabhyātha yamābhyāṃ cābhivanditaḥ 4 |
परमासन आसीनं कृष्णा कृष्णमनिन्दिता । नवोढा व्रीडिता किञ्चिच्छनैरेत्याभ्यवन्दत ५ ।
paramāsana āsīnaṃ kṛṣṇā kṛṣṇamaninditā | navoḍhā vrīḍitā kiñcicchanairetyābhyavandata 5 |
तथैव सात्यकिः पार्थैः पूजितश्चाभिवन्दितः । निषसादासनेऽन्ये च पूजिताः पर्युपासत ६ ।
tathaiva sātyakiḥ pārthaiḥ pūjitaścābhivanditaḥ | niṣasādāsane'nye ca pūjitāḥ paryupāsata 6 |
पृथाम्समागत्य कृताभिवादनस्तयातिहार्दार्द्र दृशाभिरम्भितः । आपृष्टवांस्तां कुशलं सहस्नुषां पितृष्वसारम्परिपृष्टबान्धवः ७ ।
pṛthāmsamāgatya kṛtābhivādanastayātihārdārdra dṛśābhirambhitaḥ | āpṛṣṭavāṃstāṃ kuśalaṃ sahasnuṣāṃ pitṛṣvasāramparipṛṣṭabāndhavaḥ 7 |
तमाह प्रेमवैक्लव्य रुद्धकण्ठाश्रुलोचना । स्मरन्ती तान्बहून्क्लेशान्क्लेशापायात्मदर्शनम् ८ ।
tamāha premavaiklavya ruddhakaṇṭhāśrulocanā | smarantī tānbahūnkleśānkleśāpāyātmadarśanam 8 |
तदैव कुशलं नोऽभूत्सनाथास्ते कृता वयम् । ज्ञातीन्नः स्मरता कृष्ण भ्राता मे प्रेषितस्त्वया ९ ।
tadaiva kuśalaṃ no'bhūtsanāthāste kṛtā vayam | jñātīnnaḥ smaratā kṛṣṇa bhrātā me preṣitastvayā 9 |
न तेऽस्ति स्वपरभ्रान्तिर्विश्वस्य सुहृदात्मनः । तथापि स्मरतां शश्वत्क्लेशान्हंसि हृदि स्थितः १० ।
na te'sti svaparabhrāntirviśvasya suhṛdātmanaḥ | tathāpi smaratāṃ śaśvatkleśānhaṃsi hṛdi sthitaḥ 10 |
युधिष्ठिर उवाच ।
किं न आचरितं श्रेयो न वेदाहमधीश्वर । योगेश्वराणां दुर्दर्शो यन्नो दृष्टः कुमेधसाम् ११ ।
kiṃ na ācaritaṃ śreyo na vedāhamadhīśvara | yogeśvarāṇāṃ durdarśo yanno dṛṣṭaḥ kumedhasām 11 |
इति वै वार्षिकान्मासान्राज्ञा सोऽभ्यर्थितः सुखम् । जनयन्नयनानन्दमिन्द्रप्रस्थौकसां विभुः १२ ।
iti vai vārṣikānmāsānrājñā so'bhyarthitaḥ sukham | janayannayanānandamindraprasthaukasāṃ vibhuḥ 12 |
एकदा रथमारुह्य विजयो वानरध्वजम् । गाण्डीवं धनुरादाय तूणौ चाक्षयसायकौ १३ ।
ekadā rathamāruhya vijayo vānaradhvajam | gāṇḍīvaṃ dhanurādāya tūṇau cākṣayasāyakau 13 |
साकं कृष्णेन सन्नद्धो विहर्तुं विपिनं महत् । बहुव्यालमृगाकीर्णं प्राविशत्परवीरहा १४ ।
sākaṃ kṛṣṇena sannaddho vihartuṃ vipinaṃ mahat | bahuvyālamṛgākīrṇaṃ prāviśatparavīrahā 14 |
तत्राविध्यच्छरैर्व्याघ्रान्शूकरान्महिषान्रुरून् । शरभान्गवयान्खड्गान्हरिणान्शशशल्लकान् १५ ।
tatrāvidhyaccharairvyāghrānśūkarānmahiṣānrurūn | śarabhāngavayānkhaḍgānhariṇānśaśaśallakān 15 |
तान्निन्युः किङ्करा राज्ञे मेध्यान्पर्वण्युपागते । तृट्परीतः परिश्रान्तो बिभत्सुर्यमुनामगात् १६ ।
tānninyuḥ kiṅkarā rājñe medhyānparvaṇyupāgate | tṛṭparītaḥ pariśrānto bibhatsuryamunāmagāt 16 |
तत्रोपस्पृश्य विशदं पीत्वा वारि महारथौ । कृष्णौ ददृशतुः कन्यां चरन्तीं चारुदर्शनाम् १७ ।
tatropaspṛśya viśadaṃ pītvā vāri mahārathau | kṛṣṇau dadṛśatuḥ kanyāṃ carantīṃ cārudarśanām 17 |
तामासाद्य वरारोहां सुद्विजां रुचिराननाम् । पप्रच्छ प्रेषितः सख्या फाल्गुनः प्रमदोत्तमाम् १८ ।
tāmāsādya varārohāṃ sudvijāṃ rucirānanām | papraccha preṣitaḥ sakhyā phālgunaḥ pramadottamām 18 |
का त्वं कस्यासि सुश्रोणि कुतो वा किं चिकीर्षसि । मन्ये त्वां पतिमिच्छन्तीं सर्वं कथय शोभने १९ ।
kā tvaṃ kasyāsi suśroṇi kuto vā kiṃ cikīrṣasi | manye tvāṃ patimicchantīṃ sarvaṃ kathaya śobhane 19 |
श्रीकालिन्द्युवाच ।
अहं देवस्य सवितुर्दुहिता पतिमिच्छती । विष्णुं वरेण्यं वरदं तपः परममास्थितः २० ।
ahaṃ devasya saviturduhitā patimicchatī | viṣṇuṃ vareṇyaṃ varadaṃ tapaḥ paramamāsthitaḥ 20 |
नान्यं पतिं वृणे वीर तमृते श्रीनिकेतनम् । तुष्यतां मे स भगवान्मुकुन्दोऽनाथसंश्रयः २१ ।
nānyaṃ patiṃ vṛṇe vīra tamṛte śrīniketanam | tuṣyatāṃ me sa bhagavānmukundo'nāthasaṃśrayaḥ 21 |
कालिन्दीति समाख्याता वसामि यमुनाजले । निर्मिते भवने पित्रा यावदच्युतदर्शनम् २२ ।
kālindīti samākhyātā vasāmi yamunājale | nirmite bhavane pitrā yāvadacyutadarśanam 22 |
तथावदद्गुडाकेशो वासुदेवाय सोऽपि ताम् । रथमारोप्य तद्विद्वान्धर्मराजमुपागमत् २३ ।
tathāvadadguḍākeśo vāsudevāya so'pi tām | rathamāropya tadvidvāndharmarājamupāgamat 23 |
यदैव कृष्णः सन्दिष्टः पार्थानां परमाद्भुतम् । कारयामास नगरं विचित्रं विश्वकर्मणा २४ ।
yadaiva kṛṣṇaḥ sandiṣṭaḥ pārthānāṃ paramādbhutam | kārayāmāsa nagaraṃ vicitraṃ viśvakarmaṇā 24 |
भगवांस्तत्र निवसन्स्वानां प्रियचिकीर्षया । अग्नये खाण्डवं दातुमर्जुनस्याथ सारथिः २५ ।
bhagavāṃstatra nivasansvānāṃ priyacikīrṣayā | agnaye khāṇḍavaṃ dātumarjunasyātha sārathiḥ 25 |
सोऽग्निस्तुष्टो धनुरदाद्ध्यान्श्वेतान्रथं नृप । अर्जुनायाक्षयौ तूणौ वर्म चाभेद्यमस्त्रिभिः २६ ।
so'gnistuṣṭo dhanuradāddhyānśvetānrathaṃ nṛpa | arjunāyākṣayau tūṇau varma cābhedyamastribhiḥ 26 |
मयश्च मोचितो वह्नेः सभां सख्य उपाहरत् । यस्मिन्दुर्योधनस्यासीज्जलस्थलदृशिभ्रमः २७ ।
mayaśca mocito vahneḥ sabhāṃ sakhya upāharat | yasminduryodhanasyāsījjalasthaladṛśibhramaḥ 27 |
स तेन समनुज्ञातः सुहृद्भिश्चानुमोदितः । आययौ द्वारकां भूयः सात्यकिप्रमुखैर्वृतः २८ ।
sa tena samanujñātaḥ suhṛdbhiścānumoditaḥ | āyayau dvārakāṃ bhūyaḥ sātyakipramukhairvṛtaḥ 28 |
अथोपयेमे कालिन्दीं सुपुण्यर्त्वृक्ष ऊर्जिते । वितन्वन्परमानन्दं स्वानां परममङ्गलः २९ ।
athopayeme kālindīṃ supuṇyartvṛkṣa ūrjite | vitanvanparamānandaṃ svānāṃ paramamaṅgalaḥ 29 |
विन्द्यानुविन्द्यावावन्त्यौ दुर्योधनवशानुगौ । स्वयंवरे स्वभगिनीं कृष्णे सक्तां न्यषेधताम् ३० ।
vindyānuvindyāvāvantyau duryodhanavaśānugau | svayaṃvare svabhaginīṃ kṛṣṇe saktāṃ nyaṣedhatām 30 |
राजाधिदेव्यास्तनयां मित्रविन्दां पितृष्वसुः । प्रसह्य हृतवान्कृष्णो राजन्राज्ञां प्रपश्यताम् ३१ ।
rājādhidevyāstanayāṃ mitravindāṃ pitṛṣvasuḥ | prasahya hṛtavānkṛṣṇo rājanrājñāṃ prapaśyatām 31 |
नग्नजिन्नाम कौशल्य आसीद्राजातिधार्मिकः । तस्य सत्याभवत्कन्या देवी नाग्नजिती नृप ३२ ।
nagnajinnāma kauśalya āsīdrājātidhārmikaḥ | tasya satyābhavatkanyā devī nāgnajitī nṛpa 32 |
न तां शेकुर्नृपा वोढुमजित्वा सप्तगोवृषान् । तीक्ष्णशृङ्गान्सुदुर्धर्षान्वीर्यगन्धासहान्खलान् ३३ ।
na tāṃ śekurnṛpā voḍhumajitvā saptagovṛṣān | tīkṣṇaśṛṅgānsudurdharṣānvīryagandhāsahānkhalān 33 |
तां श्रुत्वा वृषजिल्लभ्यां भगवान्सात्वतां पतिः । जगाम कौशल्यपुरं सैन्येन महता वृतः ३४ ।
tāṃ śrutvā vṛṣajillabhyāṃ bhagavānsātvatāṃ patiḥ | jagāma kauśalyapuraṃ sainyena mahatā vṛtaḥ 34 |
स कोशलपतिः प्रीतः प्रत्युत्थानासनादिभिः । अर्हणेनापि गुरुणा पूजयन्प्रतिनन्दितः ३५ ।
sa kośalapatiḥ prītaḥ pratyutthānāsanādibhiḥ | arhaṇenāpi guruṇā pūjayanpratinanditaḥ 35 |
वरं विलोक्याभिमतं समागतं नरेन्द्र कन्या चकमे रमापतिम् । भूयादयं मे पतिराशिषोऽनलः करोतु सत्या यदि मे धृतो व्रतः ३६ ।
varaṃ vilokyābhimataṃ samāgataṃ narendra kanyā cakame ramāpatim | bhūyādayaṃ me patirāśiṣo'nalaḥ karotu satyā yadi me dhṛto vrataḥ 36 |
यत्पादपङ्कजरजः शिरसा बिभर्ति । श्रीरब्जजः सगिरिशः सह लोकपालैः । लीलातनुः स्वकृतसेतुपरीप्सया यः । कालेऽदधत्स भगवान्मम केन तुष्येत् ३७ ।
yatpādapaṅkajarajaḥ śirasā bibharti | śrīrabjajaḥ sagiriśaḥ saha lokapālaiḥ | līlātanuḥ svakṛtasetuparīpsayā yaḥ | kāle'dadhatsa bhagavānmama kena tuṣyet 37 |
अर्चितं पुनरित्याह नारायण जगत्पते । आत्मानन्देन पूर्णस्य करवाणि किमल्पकः ३८ ।
arcitaṃ punarityāha nārāyaṇa jagatpate | ātmānandena pūrṇasya karavāṇi kimalpakaḥ 38 |
श्रीशुक उवाच ।
तमाह भगवान्हृष्टः कृतासनपरिग्रहः । मेघगम्भीरया वाचा सस्मितं कुरुनन्दन ३९ ।
tamāha bhagavānhṛṣṭaḥ kṛtāsanaparigrahaḥ | meghagambhīrayā vācā sasmitaṃ kurunandana 39 |
श्रीभगवानुवाच ।
नरेन्द्र याच्ञा कविभिर्विगर्हिता राजन्यबन्धोर्निजधर्मवर्तिनः । तथापि याचे तव सौहृदेच्छया कन्यां त्वदीयां न हि शुल्कदा वयम् ४० ।
narendra yācñā kavibhirvigarhitā rājanyabandhornijadharmavartinaḥ | tathāpi yāce tava sauhṛdecchayā kanyāṃ tvadīyāṃ na hi śulkadā vayam 40 |
श्रीराजोवाच ।
कोऽन्यस्तेऽभ्यधिको नाथ कन्यावर इहेप्सितः । गुणैकधाम्नो यस्याङ्गे श्रीर्वसत्यनपायिनी ४१ ।
ko'nyaste'bhyadhiko nātha kanyāvara ihepsitaḥ | guṇaikadhāmno yasyāṅge śrīrvasatyanapāyinī 41 |
किन्त्वस्माभिः कृतः पूर्वं समयः सात्वतर्षभ । पुंसां वीर्यपरीक्षार्थं कन्यावरपरीप्सया ४२ ।
kintvasmābhiḥ kṛtaḥ pūrvaṃ samayaḥ sātvatarṣabha | puṃsāṃ vīryaparīkṣārthaṃ kanyāvaraparīpsayā 42 |
सप्तैते गोवृषा वीर दुर्दान्ता दुरवग्रहाः । एतैर्भग्नाः सुबहवो भिन्नगात्रा नृपात्मजाः ४३ ।
saptaite govṛṣā vīra durdāntā duravagrahāḥ | etairbhagnāḥ subahavo bhinnagātrā nṛpātmajāḥ 43 |
यदिमे निगृहीताः स्युस्त्वयैव यदुनन्दन । वरो भवानभिमतो दुहितुर्मे श्रियःपते ४४ ।
yadime nigṛhītāḥ syustvayaiva yadunandana | varo bhavānabhimato duhiturme śriyaḥpate 44 |
एवं समयमाकर्ण्य बद्ध्वा परिकरं प्रभुः । आत्मानं सप्तधा कृत्वा न्यगृह्णाल्लीलयैव तान् ४५ ।
evaṃ samayamākarṇya baddhvā parikaraṃ prabhuḥ | ātmānaṃ saptadhā kṛtvā nyagṛhṇāllīlayaiva tān 45 |
बद्ध्वा तान्दामभिः शौरिर्भग्नदर्पान्हतौजसः । व्यकर्षल्लीलया बद्धान्बालो दारुमयान्यथा ४६ ।
baddhvā tāndāmabhiḥ śaurirbhagnadarpānhataujasaḥ | vyakarṣallīlayā baddhānbālo dārumayānyathā 46 |
ततः प्रीतः सुतां राजा ददौ कृष्णाय विस्मितः । तां प्रत्यगृह्णाद्भगवान्विधिवत्सदृशीं प्रभुः ४७ ।
tataḥ prītaḥ sutāṃ rājā dadau kṛṣṇāya vismitaḥ | tāṃ pratyagṛhṇādbhagavānvidhivatsadṛśīṃ prabhuḥ 47 |
राजपत्न्यश्च दुहितुः कृष्णं लब्ध्वा प्रियं पतिम् । लेभिरे परमानन्दं जातश्च परमोत्सवः ४८ ।
rājapatnyaśca duhituḥ kṛṣṇaṃ labdhvā priyaṃ patim | lebhire paramānandaṃ jātaśca paramotsavaḥ 48 |
शङ्खभेर्यानका नेदुर्गीतवाद्यद्विजाशिषः । नरा नार्यः प्रमुदिताः सुवासःस्रगलङ्कृताः ४९ ।
śaṅkhabheryānakā nedurgītavādyadvijāśiṣaḥ | narā nāryaḥ pramuditāḥ suvāsaḥsragalaṅkṛtāḥ 49 |
दशधेनुसहस्राणि पारिबर्हमदाद्विभुः । युवतीनां त्रिसाहस्रं निष्कग्रीवसुवाससम् ५० ।
daśadhenusahasrāṇi pāribarhamadādvibhuḥ | yuvatīnāṃ trisāhasraṃ niṣkagrīvasuvāsasam 50 |
नवनागसहस्राणि नागाच्छतगुणान्रथान् । रथाच्छतगुणानश्वानश्वाच्छतगुणान्नरान् ५१ ।
navanāgasahasrāṇi nāgācchataguṇānrathān | rathācchataguṇānaśvānaśvācchataguṇānnarān 51 |
दम्पती रथमारोप्य महत्या सेनया वृतौ । स्नेहप्रक्लिन्नहृदयो यापयामास कोशलः ५२ ।
dampatī rathamāropya mahatyā senayā vṛtau | snehapraklinnahṛdayo yāpayāmāsa kośalaḥ 52 |
श्रुत्वैतद्रुरुधुर्भूपा नयन्तं पथि कन्यकाम् । भग्नवीर्याः सुदुर्मर्षा यदुभिर्गोवृषैः पुरा ५३ ।
śrutvaitadrurudhurbhūpā nayantaṃ pathi kanyakām | bhagnavīryāḥ sudurmarṣā yadubhirgovṛṣaiḥ purā 53 |
तानस्यतः शरव्रातान्बन्धुप्रियकृदर्जुनः । गाण्डीवी कालयामास सिंहः क्षुद्रमृगानिव ५४ ।
tānasyataḥ śaravrātānbandhupriyakṛdarjunaḥ | gāṇḍīvī kālayāmāsa siṃhaḥ kṣudramṛgāniva 54 |
पारिबर्हमुपागृह्य द्वारकामेत्य सत्यया । रेमे यदूनामृषभो भगवान्देवकीसुतः ५५ ।
pāribarhamupāgṛhya dvārakāmetya satyayā | reme yadūnāmṛṣabho bhagavāndevakīsutaḥ 55 |
श्रुतकीर्तेः सुतां भद्रां उपयेमे पितृष्वसुः । कैकेयीं भ्रातृभिर्दत्तां कृष्णः सन्तर्दनादिभिः ५६ ।
śrutakīrteḥ sutāṃ bhadrāṃ upayeme pitṛṣvasuḥ | kaikeyīṃ bhrātṛbhirdattāṃ kṛṣṇaḥ santardanādibhiḥ 56 |
सुतां च मद्राधिपतेर्लक्ष्मणां लक्षणैर्युताम् । स्वयंवरे जहारैकः स सुपर्णः सुधामिव ५७ ।
sutāṃ ca madrādhipaterlakṣmaṇāṃ lakṣaṇairyutām | svayaṃvare jahāraikaḥ sa suparṇaḥ sudhāmiva 57 |
अन्याश्चैवंविधा भार्याः कृष्णस्यासन्सहस्रशः । भौमं हत्वा तन्निरोधादाहृताश्चारुदर्शनाः ५८ ।
anyāścaivaṃvidhā bhāryāḥ kṛṣṇasyāsansahasraśaḥ | bhaumaṃ hatvā tannirodhādāhṛtāścārudarśanāḥ 58 |
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे उत्तरार्धेऽष्टमहिष्युद्वाहो नामाष्टपञ्चाशत्तमोऽध्यायः ।
iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ daśamaskandhe uttarārdhe'ṣṭamahiṣyudvāho nāmāṣṭapañcāśattamo'dhyāyaḥ |
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
