श्रीराजोवाच - ( अनुष्टुप् )
भूयोऽहं श्रोतुमिच्छामि रामस्याद्भुतकर्मणः । अनन्तस्याप्रमेयस्य यदन्यत् कृतवान् प्रभुः ॥ १ ॥
bhūyo'haṃ śrotumicchāmi rāmasyādbhutakarmaṇaḥ | anantasyāprameyasya yadanyat kṛtavān prabhuḥ || 1 ||
श्रीशुक उवाच -
नरकस्य सखा कश्चिद् द्विविदो नाम वानरः । सुग्रीवसचिवः सोऽथ भ्राता मैन्दस्य वीर्यवान् ॥ २ ॥
narakasya sakhā kaścid dvivido nāma vānaraḥ | sugrīvasacivaḥ so'tha bhrātā maindasya vīryavān || 2 ||
सख्युः सोऽपचितिं कुर्वन् वानरो राष्ट्रविप्लवम् । पुरग्रामाकरान् घोषान् अदहद् वह्निमुत्सृजन् ॥ ३ ॥
sakhyuḥ so'pacitiṃ kurvan vānaro rāṣṭraviplavam | puragrāmākarān ghoṣān adahad vahnimutsṛjan || 3 ||
क्वचित् स शैलानुत्पाट्य तैर्देशान् समचूर्णयत् । आनर्तान् सुतरामेव यत्रास्ते मित्रहा हरिः ॥ ४ ॥
kvacit sa śailānutpāṭya tairdeśān samacūrṇayat | ānartān sutarāmeva yatrāste mitrahā hariḥ || 4 ||
क्वचित् समुद्रमध्यस्थो दोर्भ्यां उत्क्षिप्य तज्जलम् । देशान् नागायुतप्राणो वेलाकूले न्यमज्जयत् ॥ ५ ॥
kvacit samudramadhyastho dorbhyāṃ utkṣipya tajjalam | deśān nāgāyutaprāṇo velākūle nyamajjayat || 5 ||
आश्रमान् ऋषिमुख्यानां कृत्वा भग्नवनस्पतीन् । अदूषयत् शकृत् मूत्रैः अग्नीन् वैतानिकान् खलः ॥ ६ ॥
āśramān ṛṣimukhyānāṃ kṛtvā bhagnavanaspatīn | adūṣayat śakṛt mūtraiḥ agnīn vaitānikān khalaḥ || 6 ||
पुरुषान् योषितो दृप्तः क्ष्माभृद्द्रोणीगुहासु सः । निक्षिप्य चाप्यधाच्छैलैः पेशस्क्कास्कारीव कीटकम् ॥ ७ ॥
puruṣān yoṣito dṛptaḥ kṣmābhṛddroṇīguhāsu saḥ | nikṣipya cāpyadhācchailaiḥ peśaskkāskārīva kīṭakam || 7 ||
एवं देशान् विप्रकुर्वन् दूषयंश्च कुलस्त्रियः । श्रुत्वा सुललितं गीतं गिरिं रैवतकं ययौ ॥ ८ ॥
evaṃ deśān viprakurvan dūṣayaṃśca kulastriyaḥ | śrutvā sulalitaṃ gītaṃ giriṃ raivatakaṃ yayau || 8 ||
तत्रापश्यद् यदुपतिं रामं पुष्करमालिनम् । सुदर्शनीयसर्वाङ्गं ललनायूथमध्यगम् ॥ ९ ॥
tatrāpaśyad yadupatiṃ rāmaṃ puṣkaramālinam | sudarśanīyasarvāṅgaṃ lalanāyūthamadhyagam || 9 ||
गायन्तं वारुणीं पीत्वा मदविह्वललोचनम् । विभ्राजमानं वपुषा प्रभिन्नमिव वारणम् ॥ १० ॥
gāyantaṃ vāruṇīṃ pītvā madavihvalalocanam | vibhrājamānaṃ vapuṣā prabhinnamiva vāraṇam || 10 ||
दुष्टः शाखामृगः शाखां आरूढः कंपयन् द्रुमान् । चक्रे किलकिलाशब्दं आत्मानं संप्रदर्शयन् ॥ ११ ॥
duṣṭaḥ śākhāmṛgaḥ śākhāṃ ārūḍhaḥ kaṃpayan drumān | cakre kilakilāśabdaṃ ātmānaṃ saṃpradarśayan || 11 ||
तस्य धार्ष्ट्यं कपेर्वीक्ष्य तरुण्यो जातिचापलाः । हास्यप्रिया विजहसुः बलदेवपरिग्रहाः ॥ १२ ॥
tasya dhārṣṭyaṃ kapervīkṣya taruṇyo jāticāpalāḥ | hāsyapriyā vijahasuḥ baladevaparigrahāḥ || 12 ||
ता हेलयामास कपिः भूक्षेपैः संमुखादिभिः । दर्शयन् स्वगुदं तासां रामस्य च निरीक्षितः ॥ १३ ॥
tā helayāmāsa kapiḥ bhūkṣepaiḥ saṃmukhādibhiḥ | darśayan svagudaṃ tāsāṃ rāmasya ca nirīkṣitaḥ || 13 ||
तं ग्राव्णा प्राहरत् क्रुद्धो बलः प्रहरतां वरः । स वञ्चयित्वा ग्रावाणं मदिराकलशं कपिः ॥ १४ ॥
taṃ grāvṇā prāharat kruddho balaḥ praharatāṃ varaḥ | sa vañcayitvā grāvāṇaṃ madirākalaśaṃ kapiḥ || 14 ||
गृहीत्वा हेलयामास धूर्तस्तं कोपयन् हसन् । निर्भिद्य कलशं दुष्टो वासांस्यास्फालयद् बलम् ॥ १५ ॥
gṛhītvā helayāmāsa dhūrtastaṃ kopayan hasan | nirbhidya kalaśaṃ duṣṭo vāsāṃsyāsphālayad balam || 15 ||
कदर्थीकृत्य बलवान् विप्रचक्रे मदोद्धतः । तं तस्याविनयं दृष्ट्वा देशांश्च तदुपद्रुतान् ॥ १६ ॥
kadarthīkṛtya balavān vipracakre madoddhataḥ | taṃ tasyāvinayaṃ dṛṣṭvā deśāṃśca tadupadrutān || 16 ||
क्रुद्धो मुसलमादत्त हलं चारिजिघांसया । द्विविदोऽपि महावीर्यः शालमुद्यम्य पाणिना ॥ १७ ॥
kruddho musalamādatta halaṃ cārijighāṃsayā | dvivido'pi mahāvīryaḥ śālamudyamya pāṇinā || 17 ||
अभ्येत्य तरसा तेन बलं मूर्धन्यताडयत् । तं तु सङ्कर्षणो मूर्ध्नि पतन्तमचलो यथा ॥ १८ ॥
abhyetya tarasā tena balaṃ mūrdhanyatāḍayat | taṃ tu saṅkarṣaṇo mūrdhni patantamacalo yathā || 18 ||
प्रतिजग्राह बलवान् सुनन्देनाहनच्च तम् । मूषलाहतमस्तिष्को विरेजे रक्तधारया ॥ १९ ॥
pratijagrāha balavān sunandenāhanacca tam | mūṣalāhatamastiṣko vireje raktadhārayā || 19 ||
गिरिर्यथा गैरिकया प्रहारं नानुचिन्तयन् । पुनरन्यं समुत्क्षिप्य कृत्वा निष्पत्रमोजसा ॥ २० ॥
giriryathā gairikayā prahāraṃ nānucintayan | punaranyaṃ samutkṣipya kṛtvā niṣpatramojasā || 20 ||
तेनाहनत् सुसङ्क्रुद्धः तं बलः शतधाच्छिनत् । ततोऽन्येन रुषा जघ्ने तं चापि शतधाच्छिनत् ॥ २१ ॥
tenāhanat susaṅkruddhaḥ taṃ balaḥ śatadhācchinat | tato'nyena ruṣā jaghne taṃ cāpi śatadhācchinat || 21 ||
एवं युध्यन् भगवता भग्ने भग्ने पुनः पुनः । आकृष्य सर्वतो वृक्षान् निर्वृक्षं अकरोद् वनम् ॥ २२ ॥
evaṃ yudhyan bhagavatā bhagne bhagne punaḥ punaḥ | ākṛṣya sarvato vṛkṣān nirvṛkṣaṃ akarod vanam || 22 ||
ततोऽमुञ्चच्छिलावर्षं बलस्योपर्यमर्षितः । तत्सर्वं चूर्णयामास लीलया मुसलायुधः ॥ २३ ॥
tato'muñcacchilāvarṣaṃ balasyoparyamarṣitaḥ | tatsarvaṃ cūrṇayāmāsa līlayā musalāyudhaḥ || 23 ||
स बाहू तालसङ्काशौ मुष्टीकृत्य कपीश्वरः । आसाद्य रोहिणीपुत्रं ताभ्यां वक्षस्यरूरुजत् ॥ २४ ॥
sa bāhū tālasaṅkāśau muṣṭīkṛtya kapīśvaraḥ | āsādya rohiṇīputraṃ tābhyāṃ vakṣasyarūrujat || 24 ||
यादवेन्द्रोऽपि तं दोर्भ्यां त्यक्त्वा मुसललाङ्गले । जत्रावभ्यर्दयत्क्रुद्धः सोऽपतद् रुधिरं वमन् ॥ २५ ॥
yādavendro'pi taṃ dorbhyāṃ tyaktvā musalalāṅgale | jatrāvabhyardayatkruddhaḥ so'patad rudhiraṃ vaman || 25 ||
चकम्पे तेन पतता सटङ्कः सवनस्पतिः । पर्वतः कुरुशार्दूल वायुना नौरिवाम्भसि ॥ २६ ॥
cakampe tena patatā saṭaṅkaḥ savanaspatiḥ | parvataḥ kuruśārdūla vāyunā naurivāmbhasi || 26 ||
जयशब्दो नमःशब्दः साधु साध्विति चाम्बरे । सुरसिद्धमुनीन्द्राणां आसीत् कुसुमवर्षिणाम् ॥ २७ ॥
jayaśabdo namaḥśabdaḥ sādhu sādhviti cāmbare | surasiddhamunīndrāṇāṃ āsīt kusumavarṣiṇām || 27 ||
एवं निहत्य द्विविदं जगद्व्यतिकरावहम् । संस्तूयमानो भगवान् जनैः स्वपुरमाविशत् ॥ २८ ॥
evaṃ nihatya dvividaṃ jagadvyatikarāvaham | saṃstūyamāno bhagavān janaiḥ svapuramāviśat || 28 ||
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे उत्तरार्धे द्विविदवधो नाम सप्तषष्टितमोऽध्यायः ॥ ६७ ॥
iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ daśamaskandhe uttarārdhe dvividavadho nāma saptaṣaṣṭitamo'dhyāyaḥ || 67 ||
हरिः ॐ तत्सत् श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
hariḥ ॐ tatsat śrīkṛṣṇārpaṇamastu ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
