यन् मन्युर्जायामावहत्संकल्पस्य गृहादधि ।क आसं जन्याः के वराः क उ ज्येष्ठवरोऽभवत्॥१॥
yan manyurjāyāmāvahatsaṃkalpasya gṛhādadhi |ka āsaṃ janyāḥ ke varāḥ ka u jyeṣṭhavaro'bhavat||1||
तपश्चैवास्तां कर्म चान्तर्महत्यर्णवे ।त आसं जन्यास्ते वरा ब्रह्म ज्येष्ठवरोऽभवत्॥२॥
tapaścaivāstāṃ karma cāntarmahatyarṇave |ta āsaṃ janyāste varā brahma jyeṣṭhavaro'bhavat||2||
दश साकमजायन्त देवा देवेभ्यः पुरा ।यो वै तान् विद्यात्प्रत्यक्षं स वा अद्य महद्वदेत्॥३॥
daśa sākamajāyanta devā devebhyaḥ purā |yo vai tān vidyātpratyakṣaṃ sa vā adya mahadvadet||3||
प्राणापानौ चक्षुः श्रोत्रमक्षितिश्च क्षितिश्च या ।व्यानोदानौ वाङ्मनस्ते वा आकूतिमावहन् ॥४॥
prāṇāpānau cakṣuḥ śrotramakṣitiśca kṣitiśca yā |vyānodānau vāṅmanaste vā ākūtimāvahan ||4||
अजाता आसन्न् ऋतवोऽथो धाता बृहस्पतिः ।इन्द्राग्नी अश्विना तर्हि कं ते ज्येष्ठमुपासत ॥५॥
ajātā āsann ṛtavo'tho dhātā bṛhaspatiḥ |indrāgnī aśvinā tarhi kaṃ te jyeṣṭhamupāsata ||5||
तपश्चैवास्तां कर्म चान्तर्महत्यर्णवे ।तपो ह जज्ञे कर्मणस्तत्ते ज्येष्ठमुपासत ॥६॥
tapaścaivāstāṃ karma cāntarmahatyarṇave |tapo ha jajñe karmaṇastatte jyeṣṭhamupāsata ||6||
येत आसीद्भूमिः पूर्वा यामद्धातय इद्विदुः ।यो वै तां विद्यान् नामथा स मन्येत पुराणवित्॥७॥
yeta āsīdbhūmiḥ pūrvā yāmaddhātaya idviduḥ |yo vai tāṃ vidyān nāmathā sa manyeta purāṇavit||7||
कुत इन्द्रः कुतः सोमः कुतो अग्निरजायत ।कुतस्त्वष्टा समभवत्कुतो धाताजायत ॥८॥
kuta indraḥ kutaḥ somaḥ kuto agnirajāyata |kutastvaṣṭā samabhavatkuto dhātājāyata ||8||
इन्द्रादिन्द्रः सोमात्सोमो अग्नेरग्निरजायत ।त्वष्टा ह जज्ञे त्वष्टुर्धातुर्धाताजायत ॥९॥
indrādindraḥ somātsomo agneragnirajāyata |tvaṣṭā ha jajñe tvaṣṭurdhāturdhātājāyata ||9||
ये त आसन् दश जाता देवा देवेभ्यः पुरा ।पुत्रेभ्यो लोकं दत्त्वा कस्मिंस्ते लोक आसते ॥१०॥ {२२}
ye ta āsan daśa jātā devā devebhyaḥ purā |putrebhyo lokaṃ dattvā kasmiṃste loka āsate ||10|| {22}
यदा केशान् अस्थि स्नाव मांसं मज्जानमाभरत्।शरीरं कृत्वा पादवत्कं लोकमनु प्राविशत्॥११॥
yadā keśān asthi snāva māṃsaṃ majjānamābharat|śarīraṃ kṛtvā pādavatkaṃ lokamanu prāviśat||11||
कुतः केशान् कुतः स्नाव कुतो अस्थीन्याभरत्।अङ्गा पर्वाणि मज्जानं को मांसं कुत आभरत्॥१२॥
kutaḥ keśān kutaḥ snāva kuto asthīnyābharat|aṅgā parvāṇi majjānaṃ ko māṃsaṃ kuta ābharat||12||
संसिचो नाम ते देवा ये संभारान्त्समभरन् ।सर्वं संसिच्य मर्त्यं देवाः पुरुषमाविशन् ॥१३॥
saṃsico nāma te devā ye saṃbhārāntsamabharan |sarvaṃ saṃsicya martyaṃ devāḥ puruṣamāviśan ||13||
ऊरू पादावष्ठीवन्तौ शिरो हस्तावथो मुखम् ।पृष्टीर्बर्जह्ये पार्श्वे कस्तत्समदधादृषिः ॥१४॥
ūrū pādāvaṣṭhīvantau śiro hastāvatho mukham |pṛṣṭīrbarjahye pārśve kastatsamadadhādṛṣiḥ ||14||
शिरो हस्तावथो मुखं जिह्वां ग्रीवाश्च कीकसाः ।त्वचा प्रावृत्य सर्वं तत्संधा समदधान् मही ॥१५॥
śiro hastāvatho mukhaṃ jihvāṃ grīvāśca kīkasāḥ |tvacā prāvṛtya sarvaṃ tatsaṃdhā samadadhān mahī ||15||
यत्तच्छरीरमशयत्संधया संहितं महत्।येनेदमद्य रोचते को अस्मिन् वर्णमाभरत्॥१६॥
yattaccharīramaśayatsaṃdhayā saṃhitaṃ mahat|yenedamadya rocate ko asmin varṇamābharat||16||
सर्वे देवा उपाशिक्षन् तदजानाद्वधूः सती ।ईशा वशस्य या जाया सास्मिन् वर्णमाभरत्॥१७॥
sarve devā upāśikṣan tadajānādvadhūḥ satī |īśā vaśasya yā jāyā sāsmin varṇamābharat||17||
यदा त्वष्टा व्यतृणत्पिता त्वष्टुर्य उत्तरः ।गृहं कृत्वा मर्त्यं देवाः पुरुषमाविशन् ॥१८॥
yadā tvaṣṭā vyatṛṇatpitā tvaṣṭurya uttaraḥ |gṛhaṃ kṛtvā martyaṃ devāḥ puruṣamāviśan ||18||
स्वप्नो वै तन्द्रीर्निर्ऋतिः पाप्मानो नाम देवताः ।जरा खालत्यं पालित्यं शरीरमनु प्राविशन् ॥१९॥
svapno vai tandrīrnirṛtiḥ pāpmāno nāma devatāḥ |jarā khālatyaṃ pālityaṃ śarīramanu prāviśan ||19||
स्तेयं दुष्कृतं वृजिनं सत्यं यज्ञो यशो बृहत्।बलं च क्षत्रमोजश्च शरीरमनु प्राविशन् ॥२०॥ {२३}
steyaṃ duṣkṛtaṃ vṛjinaṃ satyaṃ yajño yaśo bṛhat|balaṃ ca kṣatramojaśca śarīramanu prāviśan ||20|| {23}
भूतिश्च वा अभूतिश्च रातयोऽरातयश्च याः ।क्षुधश्च सर्वास्तृष्णाश्च शरीरमनु प्राविशन् ॥२१॥
bhūtiśca vā abhūtiśca rātayo'rātayaśca yāḥ |kṣudhaśca sarvāstṛṣṇāśca śarīramanu prāviśan ||21||
निन्दाश्च वा अनिन्दाश्च यच्च हन्तेति नेति च ।शरीरं श्रद्धा दक्षिणाश्रद्धा चानु प्राविशन् ॥२२॥
nindāśca vā anindāśca yacca hanteti neti ca |śarīraṃ śraddhā dakṣiṇāśraddhā cānu prāviśan ||22||
विद्याश्च वा अविद्याश्च यच्चान्यदुपदेश्यम् ।शरीरं ब्रह्म प्राविशदृचः सामाथो यजुः ॥२३॥
vidyāśca vā avidyāśca yaccānyadupadeśyam |śarīraṃ brahma prāviśadṛcaḥ sāmātho yajuḥ ||23||
आनन्दा मोदाः प्रमुदोऽभीमोदमुदश्च ये ।हसो नरिष्टा नृत्तानि शरीरमनु प्राविशन् ॥२४॥
ānandā modāḥ pramudo'bhīmodamudaśca ye |haso nariṣṭā nṛttāni śarīramanu prāviśan ||24||
आलापाश्च प्रलापाश्चाभीलापलपश्च ये ।शरीरं सर्वे प्राविशन्न् आयुजः प्रयुजो युजः ॥२५॥
ālāpāśca pralāpāścābhīlāpalapaśca ye |śarīraṃ sarve prāviśann āyujaḥ prayujo yujaḥ ||25||
प्राणापानौ चक्षुः श्रोत्रमक्षितिश्च क्षितिश्च या ।व्यानोदानौ वाङ्मनः शरीरेण त ईयन्ते ॥२६॥
prāṇāpānau cakṣuḥ śrotramakṣitiśca kṣitiśca yā |vyānodānau vāṅmanaḥ śarīreṇa ta īyante ||26||
आशिषश्च प्रशिषश्च संशिषो विशिषश्च याः ।चित्तानि सर्वे संकल्पाः शरीरमनु प्राविशन् ॥२७॥
āśiṣaśca praśiṣaśca saṃśiṣo viśiṣaśca yāḥ |cittāni sarve saṃkalpāḥ śarīramanu prāviśan ||27||
आस्तेयीश्च वास्तेयीश्च त्वरणाः कृपणाश्च याः ।गुह्याः शुक्रा स्थूला अपस्ता बीभत्सावसादयन् ॥२८॥
āsteyīśca vāsteyīśca tvaraṇāḥ kṛpaṇāśca yāḥ |guhyāḥ śukrā sthūlā apastā bībhatsāvasādayan ||28||
अस्थि कृत्वा समिधं तदष्टापो असादयन् ।रेतः कृत्वाज्यं देवाः पुरुषमाविशन् ॥२९॥
asthi kṛtvā samidhaṃ tadaṣṭāpo asādayan |retaḥ kṛtvājyaṃ devāḥ puruṣamāviśan ||29||
या आपो याश्च देवता या विराड्ब्रह्मणा सह ।शरीरं ब्रह्म प्राविशच्छरीरेऽधि प्रजापतिः ॥३०॥
yā āpo yāśca devatā yā virāḍbrahmaṇā saha |śarīraṃ brahma prāviśaccharīre'dhi prajāpatiḥ ||30||
सूर्यश्चक्षुर्वातः प्राणं पुरुषस्य वि भेजिरे ।अथास्येतरमात्मानं देवाः प्रायच्छन्न् अग्नये ॥३१॥
sūryaścakṣurvātaḥ prāṇaṃ puruṣasya vi bhejire |athāsyetaramātmānaṃ devāḥ prāyacchann agnaye ||31||
तस्माद्वै विद्वान् पुरुषमिदं ब्रह्मेति मन्यते ।सर्वा ह्यस्मिन् देवता गावो गोष्ठ इवासते ॥३२॥
tasmādvai vidvān puruṣamidaṃ brahmeti manyate |sarvā hyasmin devatā gāvo goṣṭha ivāsate ||32||
प्रथमेन प्रमारेण त्रेधा विष्वङ्वि गच्छति ।अद एकेन गच्छत्यद एकेन गच्छतीहैकेन नि षेवते ॥३३॥
prathamena pramāreṇa tredhā viṣvaṅvi gacchati |ada ekena gacchatyada ekena gacchatīhaikena ni ṣevate ||33||
अप्सु स्तीमासु वृद्धासु शरीरमन्तरा हितम् ।तस्मिं छवोऽध्यन्तरा तस्माच्छवोऽध्युच्यते ॥३४॥ {२४}
apsu stīmāsu vṛddhāsu śarīramantarā hitam |tasmiṃ chavo'dhyantarā tasmācchavo'dhyucyate ||34|| {24}