श्रमेण तपसा सृष्टा ब्रह्मणा वित्ता र्ते श्रिता ॥१॥
śrameṇa tapasā sṛṣṭā brahmaṇā vittā rte śritā ||1||
सत्येनावृता श्रिया प्रावृता यशसा परीवृता ॥२॥
satyenāvṛtā śriyā prāvṛtā yaśasā parīvṛtā ||2||
स्वधया परिहिता श्रद्धया पर्यूढा दीक्षया गुप्ता यज्ञे प्रतिष्ठिता लोको निधनम् ॥३॥
svadhayā parihitā śraddhayā paryūḍhā dīkṣayā guptā yajñe pratiṣṭhitā loko nidhanam ||3||
ब्रह्म पदवायं ब्राह्मणोऽधिपतिः ॥४॥
brahma padavāyaṃ brāhmaṇo'dhipatiḥ ||4||
तामाददानस्य ब्रह्मगवीं जिनतो ब्राह्मणं क्षत्रियस्य ॥५॥
tāmādadānasya brahmagavīṃ jinato brāhmaṇaṃ kṣatriyasya ||5||
अप क्रामति सूनृता वीर्यं पुन्या लक्ष्मीः ॥६॥ {२४}
apa krāmati sūnṛtā vīryaṃ punyā lakṣmīḥ ||6|| {24}
ओजश्च तेजश्च सहश्च बलं च वाक्चेन्द्रियं च श्रीश्च धर्मश्च ॥७॥
ojaśca tejaśca sahaśca balaṃ ca vākcendriyaṃ ca śrīśca dharmaśca ||7||
ब्रह्म च क्षत्रं च राष्ट्रं च विशश्च त्विषिश्च यशश्च वर्चश्च द्रविणं च ॥८॥
brahma ca kṣatraṃ ca rāṣṭraṃ ca viśaśca tviṣiśca yaśaśca varcaśca draviṇaṃ ca ||8||
आयुश्च रूपं च नाम च कीर्तिश्च प्राणश्चापानश्च चक्षुश्च श्रोत्रं च ॥९॥
āyuśca rūpaṃ ca nāma ca kīrtiśca prāṇaścāpānaśca cakṣuśca śrotraṃ ca ||9||
पयश्च रसश्चान्नं चान्नाद्यं च र्तं च सत्यं चेष्टं च पूर्तं च प्रजा च पशवश्च ॥१०॥
payaśca rasaścānnaṃ cānnādyaṃ ca rtaṃ ca satyaṃ ceṣṭaṃ ca pūrtaṃ ca prajā ca paśavaśca ||10||
तानि सर्वाण्यप क्रामन्ति ब्रह्मगवीमाददानस्य जिनतो ब्राह्मणं क्षत्रियस्य ॥११॥ {२५}
tāni sarvāṇyapa krāmanti brahmagavīmādadānasya jinato brāhmaṇaṃ kṣatriyasya ||11|| {25}
सैषा भीमा ब्रह्मगव्यघविषा साक्षात्कृत्या कूल्बजमावृता ॥१२॥
saiṣā bhīmā brahmagavyaghaviṣā sākṣātkṛtyā kūlbajamāvṛtā ||12||
सर्वाण्यस्यां घोराणि सर्वे च मृत्यवः ॥१३॥
sarvāṇyasyāṃ ghorāṇi sarve ca mṛtyavaḥ ||13||
सर्वाण्यस्यां क्रूराणि सर्वे पुरुषवधाः ॥१४॥
sarvāṇyasyāṃ krūrāṇi sarve puruṣavadhāḥ ||14||
सा ब्रह्मज्यं देवपीयुं ब्रह्मगव्यादीयमाना मृत्योः पद्वीष आ द्यति ॥१५॥
sā brahmajyaṃ devapīyuṃ brahmagavyādīyamānā mṛtyoḥ padvīṣa ā dyati ||15||
मेनिः शतवधा हि सा ब्रह्मज्यस्य क्षितिर्हि सा ॥१६॥
meniḥ śatavadhā hi sā brahmajyasya kṣitirhi sā ||16||
तस्माद्वै ब्राह्मणानां गौर्दुराधर्षा विजानता ॥१७॥
tasmādvai brāhmaṇānāṃ gaurdurādharṣā vijānatā ||17||
वज्रो धावन्ती वैश्वानर उद्वीता ॥१८॥
vajro dhāvantī vaiśvānara udvītā ||18||
हेतिः शफान् उत्खिदन्ती महादेवोऽपेक्षमाणा ॥१९॥
hetiḥ śaphān utkhidantī mahādevo'pekṣamāṇā ||19||
क्षुरपविरीक्षमाणा वाश्यमानाभि स्फूर्जति ॥२०॥
kṣurapavirīkṣamāṇā vāśyamānābhi sphūrjati ||20||
मृत्युर्हिङ्कृण्वत्युग्रो देवः पुछं पर्यस्यन्ती ॥२१॥
mṛtyurhiṅkṛṇvatyugro devaḥ puchaṃ paryasyantī ||21||
सर्वज्यानिः कर्णौ वरीवर्जयन्ती राजयक्ष्मो मेहन्ती ॥२२॥
sarvajyāniḥ karṇau varīvarjayantī rājayakṣmo mehantī ||22||
मेनिर्दुह्यमाना शीर्षक्तिर्दुग्धा ॥२३॥
menirduhyamānā śīrṣaktirdugdhā ||23||
सेदिरुपतिष्ठन्ती मिथोयोधः परामृष्टा ॥२४॥
sedirupatiṣṭhantī mithoyodhaḥ parāmṛṣṭā ||24||
शरव्या मुखेऽपिनह्यमान ऋतिर्हन्यमाना ॥२५॥
śaravyā mukhe'pinahyamāna ṛtirhanyamānā ||25||
अघविषा निपतन्ती तमो निपतिता ॥२६॥
aghaviṣā nipatantī tamo nipatitā ||26||
अनुगच्छन्ती प्राणान् उप दासयति ब्रह्मगवी ब्रह्मज्यस्य ॥२७॥ {२६}
anugacchantī prāṇān upa dāsayati brahmagavī brahmajyasya ||27|| {26}
वैरं विकृत्यमाना पौत्राद्यं विभाज्यमाना ॥२८॥
vairaṃ vikṛtyamānā pautrādyaṃ vibhājyamānā ||28||
देवहेतिर्ह्रियमाणा व्यृद्धिर्हृता ॥२९॥
devahetirhriyamāṇā vyṛddhirhṛtā ||29||
पाप्माधिधीयमाना पारुष्यमवधीयमाना ॥३०॥
pāpmādhidhīyamānā pāruṣyamavadhīyamānā ||30||
विषं प्रयस्यन्ती तक्मा प्रयस्ता ॥३१॥
viṣaṃ prayasyantī takmā prayastā ||31||
अघं प्रच्यमाना दुष्वप्न्यं पक्वा ॥३२॥
aghaṃ pracyamānā duṣvapnyaṃ pakvā ||32||
मूलबर्हणी पर्याक्रियमाणा क्षितिः पर्याकृता ॥३३॥
mūlabarhaṇī paryākriyamāṇā kṣitiḥ paryākṛtā ||33||
असंज्ञा गन्धेन शुगुद्ध्रियमाणाशीविष उद्धृता ॥३४॥
asaṃjñā gandhena śuguddhriyamāṇāśīviṣa uddhṛtā ||34||
अभूतिरुपह्रियमाणा पराभूतिरुपहृता ॥३५॥
abhūtirupahriyamāṇā parābhūtirupahṛtā ||35||
शर्वः क्रुद्धः पिश्यमाना शिमिदा पिशिता ॥३६॥
śarvaḥ kruddhaḥ piśyamānā śimidā piśitā ||36||
अवर्तिरश्यमाना निर्ऋतिरशिता ॥३७॥
avartiraśyamānā nirṛtiraśitā ||37||
अशिता लोकाच्छिनत्ति ब्रह्मगवी ब्रह्मज्यमस्माच्चामुष्माच्च ॥३८॥ {२७}
aśitā lokācchinatti brahmagavī brahmajyamasmāccāmuṣmācca ||38|| {27}
तस्या आहननं कृत्या मेनिराशसनं वलग ऊबध्यम् ॥३९॥
tasyā āhananaṃ kṛtyā menirāśasanaṃ valaga ūbadhyam ||39||
अस्वगता परिह्णुता ॥४०॥
asvagatā parihṇutā ||40||
अग्निः क्रव्याद्भूत्वा ब्रह्मगवी ब्रह्मज्यं प्रविश्यात्ति ॥४१॥
agniḥ kravyādbhūtvā brahmagavī brahmajyaṃ praviśyātti ||41||
सर्वास्याङ्गा पर्वा मूलानि वृश्चति ॥४२॥
sarvāsyāṅgā parvā mūlāni vṛścati ||42||
छिनत्त्यस्य पितृबन्धु परा भावयति मातृबन्धु ॥४३॥
chinattyasya pitṛbandhu parā bhāvayati mātṛbandhu ||43||
विवाहां ज्ञातीन्त्सर्वान् अपि क्षापयति ब्रह्मगवी ब्रह्मज्यस्य क्षत्रियेणापुनर्दीयमाना ॥४४॥
vivāhāṃ jñātīntsarvān api kṣāpayati brahmagavī brahmajyasya kṣatriyeṇāpunardīyamānā ||44||
अवास्तुमेनमस्वगमप्रजसं करोत्यपरापरणो भवति क्षीयते ॥४५॥
avāstumenamasvagamaprajasaṃ karotyaparāparaṇo bhavati kṣīyate ||45||
य एवं विदुषो ब्राह्मणस्य क्षत्रियो गामादत्ते ॥४६॥ {२८}
ya evaṃ viduṣo brāhmaṇasya kṣatriyo gāmādatte ||46|| {28}
क्षिप्रं वै तस्याहनने गृध्राः कुर्वत ऐलबम् ॥४७॥
kṣipraṃ vai tasyāhanane gṛdhrāḥ kurvata ailabam ||47||
क्षिप्रं वै तस्यादहनं परि नृत्यन्ति केशिनीराघ्नानाः पाणिनोरसि कुर्वाणाः पापमैलबम् ॥४८॥
kṣipraṃ vai tasyādahanaṃ pari nṛtyanti keśinīrāghnānāḥ pāṇinorasi kurvāṇāḥ pāpamailabam ||48||
क्षिप्रं वै तस्य वास्तुषु वृकाः कुर्वत ऐलबम् ॥४९॥
kṣipraṃ vai tasya vāstuṣu vṛkāḥ kurvata ailabam ||49||
क्षिप्रं वै तस्य पृच्छन्ति यत्तदासी३ इदं नु ता३ इति ॥५०॥
kṣipraṃ vai tasya pṛcchanti yattadāsī3 idaṃ nu tā3 iti ||50||
छिन्ध्या छिन्धि प्र छिन्ध्यपि क्षापय क्षापय ॥५१॥
chindhyā chindhi pra chindhyapi kṣāpaya kṣāpaya ||51||
आददानमाङ्गिरसि ब्रह्मज्यमुप दासय ॥५२॥
ādadānamāṅgirasi brahmajyamupa dāsaya ||52||
वैश्वदेवी ह्युच्यसे कृत्या कूल्बजमावृता ॥५३॥
vaiśvadevī hyucyase kṛtyā kūlbajamāvṛtā ||53||
ओषन्ती समोषन्ती ब्रह्मणो वज्रः ॥५४॥
oṣantī samoṣantī brahmaṇo vajraḥ ||54||
क्षुरपविर्मृत्युर्भूत्वा वि धाव त्वम् ॥५५॥
kṣurapavirmṛtyurbhūtvā vi dhāva tvam ||55||
आ दत्से जिनतां वर्च इष्टं पूर्तं चाशिषः ॥५६॥
ā datse jinatāṃ varca iṣṭaṃ pūrtaṃ cāśiṣaḥ ||56||
आदाय जीतं जीताय लोकेऽमुष्मिन् प्र यच्छसि ॥५७॥
ādāya jītaṃ jītāya loke'muṣmin pra yacchasi ||57||
अघ्न्ये पदवीर्भव ब्राह्मणस्याभिशस्त्या ॥५८॥
aghnye padavīrbhava brāhmaṇasyābhiśastyā ||58||
मेनिः शरव्या भवाघादघविषा भव ॥५९॥
meniḥ śaravyā bhavāghādaghaviṣā bhava ||59||
अघ्न्ये प्र शिरो जहि ब्रह्मज्यस्य कृतागसो देवपीयोरराधसः ॥६०॥
aghnye pra śiro jahi brahmajyasya kṛtāgaso devapīyorarādhasaḥ ||60||
त्वया प्रमूर्णं मृदितमग्निर्दहतु दुश्चितम् ॥६१॥ {२९}
tvayā pramūrṇaṃ mṛditamagnirdahatu duścitam ||61|| {29}
वृश्च प्र वृश्च सं वृश्च दह प्र दह सं दह ॥६२॥
vṛśca pra vṛśca saṃ vṛśca daha pra daha saṃ daha ||62||
ब्रह्मज्यं देव्यघ्न्य आ मूलादनुसंदह ॥६३॥
brahmajyaṃ devyaghnya ā mūlādanusaṃdaha ||63||
यथायाद्यमसादनात्पापलोकान् परावतः ॥६४॥
yathāyādyamasādanātpāpalokān parāvataḥ ||64||
एवा त्वं देव्यघ्न्ये ब्रह्मज्यस्य कृतागसो देवपीयोरराधसः ॥६५॥
evā tvaṃ devyaghnye brahmajyasya kṛtāgaso devapīyorarādhasaḥ ||65||
वज्रेण शतपर्वणा तीक्ष्णेन क्षुरभृष्टिना ॥६६॥
vajreṇa śataparvaṇā tīkṣṇena kṣurabhṛṣṭinā ||66||
प्र स्कन्धान् प्र शिरो जहि ॥६७॥
pra skandhān pra śiro jahi ||67||
लोमान्यस्य सं छिन्धि त्वचमस्य वि वेष्टय ॥६८॥
lomānyasya saṃ chindhi tvacamasya vi veṣṭaya ||68||
मांसान्यस्य शातय स्नावान्यस्य सं वृह ॥६९॥
māṃsānyasya śātaya snāvānyasya saṃ vṛha ||69||
अस्थीन्यस्य पीडय मज्जानमस्य निर्जहि ॥७०॥
asthīnyasya pīḍaya majjānamasya nirjahi ||70||
सर्वास्याङ्गा पर्वाणि वि श्रथय ॥७१॥
sarvāsyāṅgā parvāṇi vi śrathaya ||71||
अग्निरेनं क्रव्यात्पृथिव्या नुदतामुदोषतु वायुरन्तरिक्षान् महतो वरिम्णः ॥७२॥
agnirenaṃ kravyātpṛthivyā nudatāmudoṣatu vāyurantarikṣān mahato varimṇaḥ ||72||
सूर्य एनं दिवः प्र णुदतां न्योषतु ॥७३॥ {३०}
sūrya enaṃ divaḥ pra ṇudatāṃ nyoṣatu ||73|| {30}