| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Shloka 1
आयुः कर्म च वित्तं च विद्या निधनमेव च । पञ्चैतानि हि सृज्यन्ते गर्भस्थस्यैव देहिनः ॥ ०१ ॥

PADACHEDA

आयुः कर्म च वित्तम् च विद्या निधनम् एव च । पञ्च एतानि हि सृज्यन्ते गर्भ-स्थस्य एव देहिनः ॥ ०१ ॥

TRANSLITERATION

āyuḥ karma ca vittam ca vidyā nidhanam eva ca . pañca etāni hi sṛjyante garbha-sthasya eva dehinaḥ .. 01 ..

ENGLISH MEANING

These five: the life-span, the type of work, wealth, learning and the time of one's death are determined while one is in the womb.
Shloka 2
साधुभ्यस्ते निवर्तन्ते पुत्रमित्राणि बान्धवाः । ये च तैः सह गन्तारस्तद्धर्मात्सुकृतं कुलम् ॥ ०२ ॥

PADACHEDA

साधुभ्यः ते निवर्तन्ते पुत्र-मित्राणि बान्धवाः । ये च तैः सह गन्तारः तद्-धर्मात् सु कृतम् कुलम् ॥ ०२ ॥

TRANSLITERATION

sādhubhyaḥ te nivartante putra-mitrāṇi bāndhavāḥ . ye ca taiḥ saha gantāraḥ tad-dharmāt su kṛtam kulam .. 02 ..

ENGLISH MEANING

Offspring, friends and relatives flee from a devotee of the Lord: yet those who follow him bring merit to their families through their devotion.
Shloka 3
दर्शनध्यानसंस्पर्शैर्मत्सी कूर्मी च पक्षिणी । शिशुं पालयते नित्यं तथा सज्जन-सङ्गतिः ॥ ०३ ॥

PADACHEDA

दर्शन-ध्यान-संस्पर्शैः मत्सी कूर्मी च पक्षिणी । शिशुम् पालयते नित्यम् तथा सत्-जन-सङ्गतिः ॥ ०३ ॥

TRANSLITERATION

darśana-dhyāna-saṃsparśaiḥ matsī kūrmī ca pakṣiṇī . śiśum pālayate nityam tathā sat-jana-saṅgatiḥ .. 03 ..

ENGLISH MEANING

Fish, tortoises, and birds bring up their young by means of sight, attention and touch; so do saintly men afford protection to their associates by the same means.
Shloka 4
यावत्स्वस्थो ह्ययं देहो यावन्मृत्युश्च दूरतः । तावदात्महितं कुर्यात्प्राणान्ते किं करिष्यति ॥ ०४ ॥

PADACHEDA

यावत् स्वस्थः हि अयम् देहः यावत् मृत्युः च दूरतस् । तावत् आत्म-हितम् कुर्यात् प्राणान्ते किम् करिष्यति ॥ ०४ ॥

TRANSLITERATION

yāvat svasthaḥ hi ayam dehaḥ yāvat mṛtyuḥ ca dūratas . tāvat ātma-hitam kuryāt prāṇānte kim kariṣyati .. 04 ..

ENGLISH MEANING

As long as your body is healthy and under control and death is distant, try to save your soul; when death is immanent what can you do?
Shloka 5
कामधेनुगुणा विद्या ह्यकाले फलदायिनी । प्रवासे मातृसदृशी विद्या गुप्तं धनं स्मृतम् ॥ ०५ ॥

PADACHEDA

कामधेनु-गुणा विद्या हि अकाले फल-दायिनी । प्रवासे मातृ-सदृशी विद्या गुप्तम् धनम् स्मृतम् ॥ ०५ ॥

TRANSLITERATION

kāmadhenu-guṇā vidyā hi akāle phala-dāyinī . pravāse mātṛ-sadṛśī vidyā guptam dhanam smṛtam .. 05 ..

ENGLISH MEANING

Learning is like a cow of desire. It, like her, yields in all seasons. Like a mother, it feeds you on your journey. Therefore learning is a hidden treasure.
Shloka 6
एकोऽपि गुणवान्पुत्रो निर्गुणेन शतेन किम् । एकश्चन्द्रस्तमो हन्ति न च ताराः सहस्रशः ॥ ०६ ॥

PADACHEDA

एकः अपि गुणवान् पुत्रः निर्गुणेन शतेन किम् । एकः चन्द्रः तमः हन्ति न च ताराः सहस्रशस् ॥ ०६ ॥

TRANSLITERATION

ekaḥ api guṇavān putraḥ nirguṇena śatena kim . ekaḥ candraḥ tamaḥ hanti na ca tārāḥ sahasraśas .. 06 ..

ENGLISH MEANING

A single son endowed with good qualities is far better than a hundred devoid of them. For the moon, though one, dispels the darkness, which the stars, though numerous, can not.
Shloka 7
मूर्खश्चिरायुर्जातोऽपि तस्माज्जातमृतो वरः । मृतः स चाल्पदुःखाय यावज्जीवं जडो दहेत् ॥ ०७ ॥

PADACHEDA

मूर्खः चिर-आयुः-जातः अपि तस्मात् जात-मृतः वरः । मृतः स च अल्प-दुःखाय यावज्जीवम् जडः दहेत् ॥ ०७ ॥

TRANSLITERATION

mūrkhaḥ cira-āyuḥ-jātaḥ api tasmāt jāta-mṛtaḥ varaḥ . mṛtaḥ sa ca alpa-duḥkhāya yāvajjīvam jaḍaḥ dahet .. 07 ..

ENGLISH MEANING

A still-born son as superior to a foolish son endowed with a long life. The first causes grief for but a moment while the latter like a blazing fire consumes his parents in grief for life.
Shloka 8
कुग्रामवासः कुलहीनसेवा कुभोजनं क्रोधमुखी च भार्या । पुत्रश्च मूर्खो विधवा च कन्या विनाग्निना षट्प्रदहन्ति कायम् ॥ ०८ ॥

PADACHEDA

कु ग्राम-वासः कुल-हीन-सेवा कु भोजनम् क्रोध-मुखी च भार्या । पुत्रः च मूर्खः विधवा च कन्या विना अग्निना षट् प्रदहन्ति कायम् ॥ ०८ ॥

TRANSLITERATION

ku grāma-vāsaḥ kula-hīna-sevā ku bhojanam krodha-mukhī ca bhāryā . putraḥ ca mūrkhaḥ vidhavā ca kanyā vinā agninā ṣaṭ pradahanti kāyam .. 08 ..

ENGLISH MEANING

Residing in a small village devoid of proper living facilities, serving a person born of a low family, unwholesome food, a frowning wife, a foolish son, and a widowed daughter burn the body without fire.
Shloka 9
किं तया क्रियते धेन्वा या न दोग्ध्री न गर्भिणी । कोऽर्थः पुत्रेण जातेन यो न विद्वान् न भक्तिमान् ॥ ०९ ॥

PADACHEDA

किम् तया क्रियते धेन्वाः या न दोग्ध्री न गर्भिणी । कः अर्थः पुत्रेण जातेन यः न विद्वान् न भक्तिमान् ॥ ०९ ॥

TRANSLITERATION

kim tayā kriyate dhenvāḥ yā na dogdhrī na garbhiṇī . kaḥ arthaḥ putreṇa jātena yaḥ na vidvān na bhaktimān .. 09 ..

ENGLISH MEANING

What good is a cow that neither gives milk nor conceives? Similarly, what is the value of the birth of a son if he becomes neither learned nor a pure devotee of the Lord?
Shloka 10
संसारतापदग्धानां त्रयो विश्रान्तिहेतवः । अपत्यं च कलत्रं च सतां सङ्गतिरेव च ॥ १० ॥

PADACHEDA

संसार-ताप-दग्धानाम् त्रयः विश्रान्ति-हेतवः । अपत्यम् च कलत्रम् च सताम् सङ्गतिः एव च ॥ १० ॥

TRANSLITERATION

saṃsāra-tāpa-dagdhānām trayaḥ viśrānti-hetavaḥ . apatyam ca kalatram ca satām saṅgatiḥ eva ca .. 10 ..

ENGLISH MEANING

When one is consumed by the sorrows of life, three things give him relief: offspring, a wife, and the company of the Lord's devotees.
Shloka 11
सकृज्जल्पन्ति राजानः सकृज्जल्पन्ति पण्डिताः । सकृत्कन्याः प्रदीयन्ते त्रीण्येतानि सकृत्सकृत् ॥ ११ ॥

PADACHEDA

सकृत् जल्पन्ति राजानः सकृत् जल्पन्ति पण्डिताः । सकृत् कन्याः प्रदीयन्ते त्रीणि एतानि सकृत् सकृत् ॥ ११ ॥

TRANSLITERATION

sakṛt jalpanti rājānaḥ sakṛt jalpanti paṇḍitāḥ . sakṛt kanyāḥ pradīyante trīṇi etāni sakṛt sakṛt .. 11 ..

ENGLISH MEANING

Kings speak for once, men of learning once, and the daughter is given in marriage once. All these things happen once and only once.
Shloka 12
एकाकिना तपो द्वाभ्यां पठनं गायनं त्रिभिः । चतुर्भिर्गमनं क्षेत्रं पञ्चभिर्बहुभी रणः ॥ १२ ॥

PADACHEDA

एकाकिना तपः द्वाभ्याम् पठनम् गायनम् त्रिभिः । चतुर्भिः गमनम् क्षेत्रम् पञ्चभिः बहुभिः रणः ॥ १२ ॥

TRANSLITERATION

ekākinā tapaḥ dvābhyām paṭhanam gāyanam tribhiḥ . caturbhiḥ gamanam kṣetram pañcabhiḥ bahubhiḥ raṇaḥ .. 12 ..

ENGLISH MEANING

Religious austerities should be practiced alone, study by two, and singing by three. A journey should be undertaken by four, agriculture by five, and war by many together.
Shloka 13
सा भार्या या शुचिर्दक्षा सा भार्या या पतिव्रता । सा भार्या या पतिप्रीता सा भार्या सत्यवादिनी ॥ १३ ॥

PADACHEDA

सा भार्या या शुचिः दक्षा सा भार्या या पतिव्रता । सा भार्या या पति-प्रीता सा भार्या सत्य-वादिनी ॥ १३ ॥

TRANSLITERATION

sā bhāryā yā śuciḥ dakṣā sā bhāryā yā pativratā . sā bhāryā yā pati-prītā sā bhāryā satya-vādinī .. 13 ..

ENGLISH MEANING

She is a true wife who is clean (suci), expert, chaste, pleasing to the husband, and truthful.
Shloka 14
अपुत्रस्य गृहं शून्यं दिशः शून्यास्त्वबान्धवाः । मूर्खस्य हृदयं शून्यं सर्वशून्या दरिद्रता ॥ १४ ॥

PADACHEDA

अपुत्रस्य गृहम् शून्यम् दिशः शून्याः तु अबान्धवाः । मूर्खस्य हृदयम् शून्यम् सर्व-शून्या दरिद्र-ता ॥ १४ ॥

TRANSLITERATION

aputrasya gṛham śūnyam diśaḥ śūnyāḥ tu abāndhavāḥ . mūrkhasya hṛdayam śūnyam sarva-śūnyā daridra-tā .. 14 ..

ENGLISH MEANING

The house of a childless person is a void, all directions are void to one who has no relatives, the heart of a fool is also void, but to a poverty stricken man all is void.
Shloka 15
अनभ्यासे विषं शास्त्रमजीर्णे भोजनं विषम् । दरिद्रस्य विषं गोष्ठी वृद्धस्य तरुणी विषम् ॥ १५ ॥

PADACHEDA

अनभ्यासे विषम् शास्त्रम् अजीर्णे भोजनम् विषम् । दरिद्रस्य विषम् गोष्ठी वृद्धस्य तरुणी विषम् ॥ १५ ॥

TRANSLITERATION

anabhyāse viṣam śāstram ajīrṇe bhojanam viṣam . daridrasya viṣam goṣṭhī vṛddhasya taruṇī viṣam .. 15 ..

ENGLISH MEANING

Scriptural lessons not put into practice are poison; a meal is poison to him who suffers from indigestion; a social gathering is poison to a poverty stricken person; and a young wife is poison to an aged man.
Shloka 16
त्यजेद्धर्मं दयाहीनं विद्याहीनं गुरुं त्यजेत् । त्यजेत्क्रोधमुखीं भार्यां निःस्नेहान्बान्धवांस्त्यजेत् ॥ १६ ॥

PADACHEDA

त्यजेत् धर्मम् दया-हीनम् विद्या-हीनम् गुरुम् त्यजेत् । त्यजेत् क्रोध-मुखीम् भार्याम् निःस्नेहान् बान्धवान् त्यजेत् ॥ १६ ॥

TRANSLITERATION

tyajet dharmam dayā-hīnam vidyā-hīnam gurum tyajet . tyajet krodha-mukhīm bhāryām niḥsnehān bāndhavān tyajet .. 16 ..

ENGLISH MEANING

That man who is without religion and mercy should be rejected. A guru without spiritual knowledge should be rejected. The wife with an offensive face should be given up, and so should relatives who are without affection.
Shloka 17
अध्वा जरा देहवतां पर्वतानां जलं जरा । अमैथुनं जरा स्त्रीणां वस्त्राणामातपो जरा ॥ १७ ॥

PADACHEDA

अध्वा जरा देहवताम् पर्वतानाम् जलम् जरा । अ मैथुनम् जरा स्त्रीणाम् वस्त्राणाम् आतपः जरा ॥ १७ ॥

TRANSLITERATION

adhvā jarā dehavatām parvatānām jalam jarā . a maithunam jarā strīṇām vastrāṇām ātapaḥ jarā .. 17 ..

ENGLISH MEANING

Constant travel brings old age upon a man; a horse becomes old by being constantly tied up; lack of sexual contact with her husband brings old age upon a woman; and garments become old through being left in the sun.
Shloka 18
कः कालः कानि मित्राणि को देशः कौ व्ययागमौ । कश्चाहं का च मे शक्तिरिति चिन्त्यं मुहुर्मुहुः ॥ १८ ॥

PADACHEDA

कः कालः कानि मित्राणि कः देशः कौ व्यय-आगमौ । कः च अहम् का च मे शक्तिः इति चिन्त्यम् मुहुर् मुहुर् ॥ १८ ॥

TRANSLITERATION

kaḥ kālaḥ kāni mitrāṇi kaḥ deśaḥ kau vyaya-āgamau . kaḥ ca aham kā ca me śaktiḥ iti cintyam muhur muhur .. 18 ..

ENGLISH MEANING

The right time, the right friends, the right place, the right means of income, the right ways of spending, and from whom you derive your power should be considered again and again
Shloka 19
अग्निर्देवो द्विजातीनां मुनीनां हृदि दैवतम् । प्रतिमा स्वल्पबुद्धीनां सर्वत्र समदर्शिनः ॥ १९ ॥

PADACHEDA

अग्निः देवः द्विजातीनाम् मुनीनाम् हृदि दैवतम् । प्रतिमा सु अल्प-बुद्धीनाम् सर्वत्र सम-दर्शिनः ॥ १९ ॥

TRANSLITERATION

agniḥ devaḥ dvijātīnām munīnām hṛdi daivatam . pratimā su alpa-buddhīnām sarvatra sama-darśinaḥ .. 19 ..

ENGLISH MEANING

For the twice-born the fire (Agni) is a representative of God. The Supreme Lord resides in the heart of His devotees. Those of average intelligence see God only in His sri- murti, but those of broad vision see the Supreme Lord everywhere.

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


Shloka QR Code

🔗

🪔 Powered by Gyaandweep.com

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 100 Vedic Scriptures and 1000s of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In