Gyaandweep | Mahabharatam - आदि पर्व

Shloka 1

जनमेजय उवाच॥

किं कृतं कर्म धर्मेण येन शापमुपेयिवान् । कस्य शापाच्च ब्रह्मर्षे शूद्रयोनावजायत ॥१॥

kiṃ kṛtaṃ karma dharmeṇa yena śāpamupeyivān . kasya śāpācca brahmarṣe śūdrayonāvajāyata ..1..

Shloka 2

वैशम्पायन उवाच॥

बभूव ब्राह्मणः कश्चिन्माण्डव्य इति विश्रुतः । धृतिमान्सर्वधर्मज्ञः सत्ये तपसि च स्थितः ॥२॥

babhūva brāhmaṇaḥ kaścinmāṇḍavya iti viśrutaḥ . dhṛtimānsarvadharmajñaḥ satye tapasi ca sthitaḥ ..2..

Shloka 3

स आश्रमपदद्वारि वृक्षमूले महातपाः । ऊर्ध्वबाहुर्महायोगी तस्थौ मौनव्रतान्वितः ॥३॥

sa āśramapadadvāri vṛkṣamūle mahātapāḥ . ūrdhvabāhurmahāyogī tasthau maunavratānvitaḥ ..3..

Shloka 4

तस्य कालेन महता तस्मिंस्तपसि तिष्ठतः । तमाश्रमपदं प्राप्ता दस्यवो लोप्त्रहारिणः ॥४॥ ( अनुसार्यमाणा बहुभी रक्षिभिर्भरतर्षभ ॥४॥ )

tasya kālena mahatā tasmiṃstapasi tiṣṭhataḥ . tamāśramapadaṃ prāptā dasyavo loptrahāriṇaḥ ..4.. ( anusāryamāṇā bahubhī rakṣibhirbharatarṣabha ..4.. )

Shloka 5

ते तस्यावसथे लोप्त्रं निदधुः कुरुसत्तम । निधाय च भयाल्लीनास्तत्रैवान्वागते बले ॥५॥

te tasyāvasathe loptraṃ nidadhuḥ kurusattama . nidhāya ca bhayāllīnāstatraivānvāgate bale ..5..

Shloka 6

तेषु लीनेष्वथो शीघ्रं ततस्तद्रक्षिणां बलम् । आजगाम ततोऽपश्यंस्तमृषिं तस्करानुगाः ॥६॥

teṣu līneṣvatho śīghraṃ tatastadrakṣiṇāṃ balam . ājagāma tato'paśyaṃstamṛṣiṃ taskarānugāḥ ..6..

Shloka 7

तमपृच्छंस्ततो राजंस्तथावृत्तं तपोधनम् । कतरेण पथा याता दस्यवो द्विजसत्तम ॥७॥ ( तेन गच्छामहे ब्रह्मन्पथा शीघ्रतरं वयम् ॥७॥ )

tamapṛcchaṃstato rājaṃstathāvṛttaṃ tapodhanam . katareṇa pathā yātā dasyavo dvijasattama ..7.. ( tena gacchāmahe brahmanpathā śīghrataraṃ vayam ..7.. )

Shloka 8

तथा तु रक्षिणां तेषां ब्रुवतां स तपोधनः । न किञ्चिद्वचनं राजन्नवदत्साध्वसाधु वा ॥८॥

tathā tu rakṣiṇāṃ teṣāṃ bruvatāṃ sa tapodhanaḥ . na kiñcidvacanaṃ rājannavadatsādhvasādhu vā ..8..

Shloka 9

ततस्ते राजपुरुषा विचिन्वानास्तदाश्रमम् । ददृशुस्तत्र संलीनांस्तांश्चोरान्द्रव्यमेव च ॥९॥

tataste rājapuruṣā vicinvānāstadāśramam . dadṛśustatra saṃlīnāṃstāṃścorāndravyameva ca ..9..

Shloka 10

ततः शङ्का समभवद्रक्षिणां तं मुनिं प्रति । संयम्यैनं ततो राज्ञे दस्यूंश्चैव न्यवेदयन् ॥१०॥

tataḥ śaṅkā samabhavadrakṣiṇāṃ taṃ muniṃ prati . saṃyamyainaṃ tato rājñe dasyūṃścaiva nyavedayan ..10..

Shloka 11

तं राजा सह तैश्चोरैरन्वशाद्वध्यतामिति । स वध्यघातैरज्ञातः शूले प्रोतो महातपाः ॥११॥

taṃ rājā saha taiścorairanvaśādvadhyatāmiti . sa vadhyaghātairajñātaḥ śūle proto mahātapāḥ ..11..

Shloka 12

ततस्ते शूलमारोप्य तं मुनिं रक्षिणस्तदा । प्रतिजग्मुर्महीपालं धनान्यादाय तान्यथ ॥१२॥

tataste śūlamāropya taṃ muniṃ rakṣiṇastadā . pratijagmurmahīpālaṃ dhanānyādāya tānyatha ..12..

Shloka 13

शूलस्थः स तु धर्मात्मा कालेन महता ततः । निराहारोऽपि विप्रर्षिर्मरणं नाभ्युपागमत् ॥१३॥ ( धारयामास च प्राणानृषींश्च समुपानयत् ॥१३॥ )

śūlasthaḥ sa tu dharmātmā kālena mahatā tataḥ . nirāhāro'pi viprarṣirmaraṇaṃ nābhyupāgamat ..13.. ( dhārayāmāsa ca prāṇānṛṣīṃśca samupānayat ..13.. )

Shloka 14

शूलाग्रे तप्यमानेन तपस्तेन महात्मना । सन्तापं परमं जग्मुर्मुनयोऽथ परन्तप ॥१४॥

śūlāgre tapyamānena tapastena mahātmanā . santāpaṃ paramaṃ jagmurmunayo'tha parantapa ..14..

Shloka 15

ते रात्रौ शकुना भूत्वा संन्यवर्तन्त सर्वतः । दर्शयन्तो यथाशक्ति तमपृच्छन्द्विजोत्तमम् ॥१५॥ ( श्रोतुमिच्छामहे ब्रह्मन्किं पापं कृतवानसि ॥१५॥1.106.17 )

te rātrau śakunā bhūtvā saṃnyavartanta sarvataḥ . darśayanto yathāśakti tamapṛcchandvijottamam ..15.. ( śrotumicchāmahe brahmankiṃ pāpaṃ kṛtavānasi ..15..1.106.17 )

Shloka 16

ततः स मुनिशार्दूलस्तानुवाच तपोधनान् । दोषतः कं गमिष्यामि न हि मेऽन्योऽपराध्यति ॥१६॥1.107.1

tataḥ sa muniśārdūlastānuvāca tapodhanān . doṣataḥ kaṃ gamiṣyāmi na hi me'nyo'parādhyati ..16..1.107.1

Shloka 17

राजा च तमृषिं श्रुत्वा निष्क्रम्य सह मन्त्रिभिः । प्रसादयामास तदा शूलस्थमृषिसत्तमम् ॥१७॥

rājā ca tamṛṣiṃ śrutvā niṣkramya saha mantribhiḥ . prasādayāmāsa tadā śūlasthamṛṣisattamam ..17..

Shloka 18

यन्मयापकृतं मोहादज्ञानादृषिसत्तम । प्रसादये त्वां तत्राहं न मे त्वं क्रोद्धुमर्हसि ॥१८॥

yanmayāpakṛtaṃ mohādajñānādṛṣisattama . prasādaye tvāṃ tatrāhaṃ na me tvaṃ kroddhumarhasi ..18..

Shloka 19

एवमुक्तस्ततो राज्ञा प्रसादमकरोन्मुनिः । कृतप्रसादो राजा तं ततः समवतारयत् ॥१९॥

evamuktastato rājñā prasādamakaronmuniḥ . kṛtaprasādo rājā taṃ tataḥ samavatārayat ..19..

Shloka 20

अवतार्य च शूलाग्रात्तच्छूलं निश्चकर्ष ह । अशक्नुवंश्च निष्क्रष्टुं शूलं मूले स चिच्छिदे ॥२०॥

avatārya ca śūlāgrāttacchūlaṃ niścakarṣa ha . aśaknuvaṃśca niṣkraṣṭuṃ śūlaṃ mūle sa cicchide ..20..

Shloka 21

स तथान्तर्गतेनैव शूलेन व्यचरन्मुनिः । स तेन तपसा लोकान्विजिग्ये दुर्लभान्परैः ॥२१॥ ( अणीमाण्डव्य इति च ततो लोकेषु कथ्यते ॥२१॥ )

sa tathāntargatenaiva śūlena vyacaranmuniḥ . sa tena tapasā lokānvijigye durlabhānparaiḥ ..21.. ( aṇīmāṇḍavya iti ca tato lokeṣu kathyate ..21.. )

Shloka 22

स गत्वा सदनं विप्रो धर्मस्य परमार्थवित् । आसनस्थं ततो धर्मं दृष्ट्वोपालभत प्रभुः ॥२२॥

sa gatvā sadanaṃ vipro dharmasya paramārthavit . āsanasthaṃ tato dharmaṃ dṛṣṭvopālabhata prabhuḥ ..22..

Shloka 23

किं नु तद्दुष्कृतं कर्म मया कृतमजानता । यस्येयं फलनिर्वृत्तिरीदृश्यासादिता मया ॥२३॥ ( शीघ्रमाचक्ष्व मे तत्त्वं पश्य मे तपसो बलम् ॥२३॥ )

kiṃ nu tadduṣkṛtaṃ karma mayā kṛtamajānatā . yasyeyaṃ phalanirvṛttirīdṛśyāsāditā mayā ..23.. ( śīghramācakṣva me tattvaṃ paśya me tapaso balam ..23.. )

Shloka 24

धर्म उवाच॥

पतङ्गकानां पुच्छेषु त्वयेषीका प्रवेशिता । कर्मणस्तस्य ते प्राप्तं फलमेतत्तपोधन ॥२४॥

pataṅgakānāṃ puccheṣu tvayeṣīkā praveśitā . karmaṇastasya te prāptaṃ phalametattapodhana ..24..

Shloka 25

अणीमाण्डव्य उवाच॥

अल्पेऽपराधे विपुलो मम दण्डस्त्वया कृतः । शूद्रयोनावतो धर्म मानुषः सम्भविष्यसि ॥२५॥

alpe'parādhe vipulo mama daṇḍastvayā kṛtaḥ . śūdrayonāvato dharma mānuṣaḥ sambhaviṣyasi ..25..

Shloka 26

मर्यादां स्थापयाम्यद्य लोके धर्मफलोदयाम् । आ चतुर्दशमाद्वर्षान्न भविष्यति पातकम् ॥२६॥ ( परेण कुर्वतामेवं दोष एव भविष्यति ॥२६॥ )

maryādāṃ sthāpayāmyadya loke dharmaphalodayām . ā caturdaśamādvarṣānna bhaviṣyati pātakam ..26.. ( pareṇa kurvatāmevaṃ doṣa eva bhaviṣyati ..26.. )

Shloka 27

वैशम्पायन उवाच॥

एतेन त्वपराधेन शापात्तस्य महात्मनः । धर्मो विदुररूपेण शूद्रयोनावजायत ॥२७॥

etena tvaparādhena śāpāttasya mahātmanaḥ . dharmo vidurarūpeṇa śūdrayonāvajāyata ..27..

Shloka 28

धर्मे चार्थे च कुशलो लोभक्रोधविवर्जितः । दीर्घदर्शी शमपरः कुरूणां च हिते रतः ॥२८॥1.107.19

dharme cārthe ca kuśalo lobhakrodhavivarjitaḥ . dīrghadarśī śamaparaḥ kurūṇāṃ ca hite rataḥ ..28..1.107.19

Languages

Saved

Languages

Saved

Adi Parva

Mudra Cost for Each Feature

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.