| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

This overlay will guide you through the buttons:

Shloka 1
भीष्म उवाच॥
जामदग्न्येन रामेण पितुर्वधममृष्यता । क्रुद्धेन च महाभागे हैहयाधिपतिर्हतः ॥१॥ ( शतानि दश बाहूनां निकृत्तान्यर्जुनस्य वै ॥१॥ )

PADACHEDA

जामदग्न्येन रामेण पितुः वधम् अ मृष्यता । क्रुद्धेन च महाभागे हैहय-अधिपतिः हतः ॥१॥ ( शतानि दश बाहूनाम् निकृत्तानि अर्जुनस्य वै ॥१॥ )

TRANSLITERATION

jāmadagnyena rāmeṇa pituḥ vadham a mṛṣyatā . kruddhena ca mahābhāge haihaya-adhipatiḥ hataḥ ..1.. ( śatāni daśa bāhūnām nikṛttāni arjunasya vai ..1.. )
Shloka 2
पुनश्च धनुरादाय महास्त्राणि प्रमुञ्चता । निर्दग्धं क्षत्रमसकृद्रथेन जयता महीम् ॥२॥

PADACHEDA

पुनर् च धनुः आदाय महा-अस्त्राणि प्रमुञ्चता । निर्दग्धम् क्षत्रम् असकृत् रथेन जयता महीम् ॥२॥

TRANSLITERATION

punar ca dhanuḥ ādāya mahā-astrāṇi pramuñcatā . nirdagdham kṣatram asakṛt rathena jayatā mahīm ..2..
Shloka 3
एवमुच्चावचैरस्त्रैर्भार्गवेण महात्मना । त्रिःसप्तकृत्वः पृथिवी कृता निःक्षत्रिया पुरा ॥३॥

PADACHEDA

एवम् उच्चावचैः अस्त्रैः भार्गवेण महात्मना । त्रिःसप्त-कृत्वस् पृथिवी कृता निःक्षत्रिया पुरा ॥३॥

TRANSLITERATION

evam uccāvacaiḥ astraiḥ bhārgaveṇa mahātmanā . triḥsapta-kṛtvas pṛthivī kṛtā niḥkṣatriyā purā ..3..
Shloka 4
ततः सम्भूय सर्वाभिः क्षत्रियाभिः समन्ततः । उत्पादितान्यपत्यानि ब्राह्मणैर्नियतात्मभिः ॥४॥

PADACHEDA

ततस् सम्भूय सर्वाभिः क्षत्रियाभिः समन्ततः । उत्पादितानि अपत्यानि ब्राह्मणैः नियत-आत्मभिः ॥४॥

TRANSLITERATION

tatas sambhūya sarvābhiḥ kṣatriyābhiḥ samantataḥ . utpāditāni apatyāni brāhmaṇaiḥ niyata-ātmabhiḥ ..4..
Shloka 5
पाणिग्राहस्य तनय इति वेदेषु निश्चितम् । धर्मं मनसि संस्थाप्य ब्राह्मणांस्ताः समभ्ययुः ॥५॥ ( लोकेऽप्याचरितो दृष्टः क्षत्रियाणां पुनर्भवः ॥५॥ )

PADACHEDA

पाणिग्राहस्य तनयः इति वेदेषु निश्चितम् । धर्मम् मनसि संस्थाप्य ब्राह्मणान् ताः समभ्ययुः ॥५॥ ( लोके अपि आचरितः दृष्टः क्षत्रियाणाम् पुनर्भवः ॥५॥ )

TRANSLITERATION

pāṇigrāhasya tanayaḥ iti vedeṣu niścitam . dharmam manasi saṃsthāpya brāhmaṇān tāḥ samabhyayuḥ ..5.. ( loke api ācaritaḥ dṛṣṭaḥ kṣatriyāṇām punarbhavaḥ ..5.. )
Shloka 6
अथोतथ्य इति ख्यात आसीद्धीमानृषिः पुरा । ममता नाम तस्यासीद्भार्या परमसंमता ॥६॥

PADACHEDA

अथ उतथ्यः इति ख्यातः आसीत् हीमान् ऋषिः पुरा । ममता नाम तस्य आसीत् भार्या परम-संमता ॥६॥

TRANSLITERATION

atha utathyaḥ iti khyātaḥ āsīt hīmān ṛṣiḥ purā . mamatā nāma tasya āsīt bhāryā parama-saṃmatā ..6..
Shloka 7
उतथ्यस्य यवीयांस्तु पुरोधास्त्रिदिवौकसाम् । बृहस्पतिर्बृहत्तेजा ममतां सोऽन्वपद्यत ॥७॥

PADACHEDA

उतथ्यस्य यवीयान् तु पुरोधाः त्रिदिवौकसाम् । बृहस्पतिः बृहत्-तेजाः ममताम् सः अन्वपद्यत ॥७॥

TRANSLITERATION

utathyasya yavīyān tu purodhāḥ tridivaukasām . bṛhaspatiḥ bṛhat-tejāḥ mamatām saḥ anvapadyata ..7..
Shloka 8
उवाच ममता तं तु देवरं वदतां वरम् । अन्तर्वत्नी अहं भ्रात्रा ज्येष्ठेनारम्यतामिति ॥८॥

PADACHEDA

उवाच ममता तम् तु देवरम् वदताम् वरम् । अन्तर्वत्नी अहम् भ्रात्रा ज्येष्ठेन आरम्यताम् इति ॥८॥

TRANSLITERATION

uvāca mamatā tam tu devaram vadatām varam . antarvatnī aham bhrātrā jyeṣṭhena āramyatām iti ..8..
Shloka 9
अयं च मे महाभाग कुक्षावेव बृहस्पते । औतथ्यो वेदमत्रैव षडङ्गं प्रत्यधीयत ॥९॥

PADACHEDA

अयम् च मे महाभाग कुक्षौ एव बृहस्पते । औतथ्यः वेदम् अत्र एव षष्-अङ्गम् प्रत्यधीयत ॥९॥

TRANSLITERATION

ayam ca me mahābhāga kukṣau eva bṛhaspate . autathyaḥ vedam atra eva ṣaṣ-aṅgam pratyadhīyata ..9..
Shloka 10
अमोघरेतास्त्वं चापि नूनं भवितुमर्हसि । तस्मादेवङ्गतेऽद्य त्वमुपारमितुमर्हसि ॥१०॥

PADACHEDA

अमोघ-रेताः त्वम् च अपि नूनम् भवितुम् अर्हसि । तस्मात् एवङ्गते अद्य त्वम् उपारमितुम् अर्हसि ॥१०॥

TRANSLITERATION

amogha-retāḥ tvam ca api nūnam bhavitum arhasi . tasmāt evaṅgate adya tvam upāramitum arhasi ..10..
Shloka 11
एवमुक्तस्तया सम्यग्बृहत्तेजा बृहस्पतिः । कामात्मानं तदात्मानं न शशाक नियच्छितुम् ॥११॥

PADACHEDA

एवम् उक्तः तया सम्यक् बृहत्-तेजाः बृहस्पतिः । काम-आत्मानम् तदा आत्मानम् न शशाक नियच्छितुम् ॥११॥

TRANSLITERATION

evam uktaḥ tayā samyak bṛhat-tejāḥ bṛhaspatiḥ . kāma-ātmānam tadā ātmānam na śaśāka niyacchitum ..11..
Shloka 12
सम्बभूव ततः कामी तया सार्धमकामया । उत्सृजन्तं तु तं रेतः स गर्भस्थोऽभ्यभाषत ॥१२॥

PADACHEDA

सम्बभूव ततस् कामी तया सार्धम् अकामया । उत्सृजन्तम् तु तम् रेतः स गर्भ-स्थः अभ्यभाषत ॥१२॥

TRANSLITERATION

sambabhūva tatas kāmī tayā sārdham akāmayā . utsṛjantam tu tam retaḥ sa garbha-sthaḥ abhyabhāṣata ..12..
Shloka 13
भोस्तात कन्यस वदे द्वयोर्नास्त्यत्र सम्भवः । अमोघशुक्रश्च भवान्पूर्वं चाहमिहागतः ॥१३॥

PADACHEDA

भोः तात कन्यस वदे द्वयोः ना अस्ति अत्र सम्भवः । अमोघ-शुक्रः च भवान् पूर्वम् च अहम् इह आगतः ॥१३॥

TRANSLITERATION

bhoḥ tāta kanyasa vade dvayoḥ nā asti atra sambhavaḥ . amogha-śukraḥ ca bhavān pūrvam ca aham iha āgataḥ ..13..
Shloka 14
शशाप तं ततः क्रुद्ध एवमुक्तो बृहस्पतिः । उतथ्यपुत्रं गर्भस्थं निर्भर्त्स्य भगवानृषिः ॥१४॥

PADACHEDA

शशाप तम् ततस् क्रुद्धः एवम् उक्तः बृहस्पतिः । उतथ्य-पुत्रम् गर्भ-स्थम् निर्भर्त्स्य भगवान् ऋषिः ॥१४॥

TRANSLITERATION

śaśāpa tam tatas kruddhaḥ evam uktaḥ bṛhaspatiḥ . utathya-putram garbha-stham nirbhartsya bhagavān ṛṣiḥ ..14..
Shloka 15
यस्मात्त्वमीदृशे काले सर्वभूतेप्सिते सति । एवमात्थ वचस्तस्मात्तमो दीर्घं प्रवेक्ष्यसि ॥१५॥

PADACHEDA

यस्मात् त्वम् ईदृशे काले सर्व-भूत-ईप्सिते सति । एवम् आत्थ वचः तस्मात् तमः दीर्घम् प्रवेक्ष्यसि ॥१५॥

TRANSLITERATION

yasmāt tvam īdṛśe kāle sarva-bhūta-īpsite sati . evam āttha vacaḥ tasmāt tamaḥ dīrgham pravekṣyasi ..15..
Shloka 16
स वै दीर्घतमा नाम शापादृषिरजायत । बृहस्पतेर्बृहत्कीर्तेर्बृहस्पतिरिवौजसा ॥१६॥

PADACHEDA

स वै दीर्घतमाः नाम शापात् ऋषिः अजायत । बृहस्पतेः बृहत्-कीर्तेः बृहस्पतिः इव ओजसा ॥१६॥

TRANSLITERATION

sa vai dīrghatamāḥ nāma śāpāt ṛṣiḥ ajāyata . bṛhaspateḥ bṛhat-kīrteḥ bṛhaspatiḥ iva ojasā ..16..
Shloka 17
स पुत्राञ्जनयामास गौतमादीन्महायशाः । ऋषेरुतथ्यस्य तदा सन्तानकुलवृद्धये ॥१७॥

PADACHEDA

स पुत्रान् जनयामास गौतम-आदीन् महा-यशाः । ऋषेः उतथ्यस्य तदा सन्तान-कुल-वृद्धये ॥१७॥

TRANSLITERATION

sa putrān janayāmāsa gautama-ādīn mahā-yaśāḥ . ṛṣeḥ utathyasya tadā santāna-kula-vṛddhaye ..17..
Shloka 18
लोभमोहाभिभूतास्ते पुत्रास्तं गौतमादयः । काष्ठे समुद्गे प्रक्षिप्य गङ्गायां समवासृजन् ॥१८॥

PADACHEDA

लोभ-मोह-अभिभूताः ते पुत्राः तम् गौतम-आदयः । काष्ठे समुद्गे प्रक्षिप्य गङ्गायाम् समवासृजन् ॥१८॥

TRANSLITERATION

lobha-moha-abhibhūtāḥ te putrāḥ tam gautama-ādayaḥ . kāṣṭhe samudge prakṣipya gaṅgāyām samavāsṛjan ..18..
Shloka 19
न स्यादन्धश्च वृद्धश्च भर्तव्योऽयमिति स्म ते । चिन्तयित्वा ततः क्रूराः प्रतिजग्मुरथो गृहान् ॥१९॥

PADACHEDA

न स्यात् अन्धः च वृद्धः च भर्तव्यः अयम् इति स्म ते । चिन्तयित्वा ततस् क्रूराः प्रतिजग्मुः अथो गृहान् ॥१९॥

TRANSLITERATION

na syāt andhaḥ ca vṛddhaḥ ca bhartavyaḥ ayam iti sma te . cintayitvā tatas krūrāḥ pratijagmuḥ atho gṛhān ..19..
Shloka 20
सोऽनुस्रोतस्तदा राजन्प्लवमान ऋषिस्ततः । जगाम सुबहून्देशानन्धस्तेनोडुपेन ह ॥२०॥

PADACHEDA

सः अनुस्रोतः तदा राजन् प्लवमानः ऋषिः ततस् । जगाम सु बहून् देशान् अन्धः तेन उडुपेन ह ॥२०॥

TRANSLITERATION

saḥ anusrotaḥ tadā rājan plavamānaḥ ṛṣiḥ tatas . jagāma su bahūn deśān andhaḥ tena uḍupena ha ..20..
Shloka 21
तं तु राजा बलिर्नाम सर्वधर्मविशारदः । अपश्यन्मज्जनगतः स्रोतसाभ्याशमागतम् ॥२१॥

PADACHEDA

तम् तु राजा बलिः नाम सर्व-धर्म-विशारदः । अपश्यत् मज्जन-गतः स्रोतसा अभ्याशम् आगतम् ॥२१॥

TRANSLITERATION

tam tu rājā baliḥ nāma sarva-dharma-viśāradaḥ . apaśyat majjana-gataḥ srotasā abhyāśam āgatam ..21..
Shloka 22
जग्राह चैनं धर्मात्मा बलिः सत्यपराक्रमः । ज्ञात्वा चैनं स वव्रेऽथ पुत्रार्थं मनुजर्षभ ॥२२॥

PADACHEDA

जग्राह च एनम् धर्म-आत्मा बलिः सत्य-पराक्रमः । ज्ञात्वा च एनम् स वव्रे अथ पुत्र-अर्थम् मनुज-ऋषभ ॥२२॥

TRANSLITERATION

jagrāha ca enam dharma-ātmā baliḥ satya-parākramaḥ . jñātvā ca enam sa vavre atha putra-artham manuja-ṛṣabha ..22..
Shloka 23
सन्तानार्थं महाभाग भार्यासु मम मानद । पुत्रान्धर्मार्थकुशलानुत्पादयितुमर्हसि ॥२३॥

PADACHEDA

सन्तान-अर्थम् महाभाग भार्यासु मम मानद । पुत्रान् धर्म-अर्थ-कुशलान् उत्पादयितुम् अर्हसि ॥२३॥

TRANSLITERATION

santāna-artham mahābhāga bhāryāsu mama mānada . putrān dharma-artha-kuśalān utpādayitum arhasi ..23..
Shloka 24
एवमुक्तः स तेजस्वी तं तथेत्युक्तवानृषिः । तस्मै स राजा स्वां भार्यां सुदेष्णां प्राहिणोत्तदा ॥२४॥

PADACHEDA

एवम् उक्तः स तेजस्वी तम् तथा इति उक्तवान् ऋषिः । तस्मै स राजा स्वाम् भार्याम् सुदेष्णाम् प्राहिणोत् तदा ॥२४॥

TRANSLITERATION

evam uktaḥ sa tejasvī tam tathā iti uktavān ṛṣiḥ . tasmai sa rājā svām bhāryām sudeṣṇām prāhiṇot tadā ..24..
Shloka 25
अन्धं वृद्धं च तं मत्वा न सा देवी जगाम ह । स्वां तु धात्रेयिकां तस्मै वृद्धाय प्राहिणोत्तदा ॥२५॥

PADACHEDA

अन्धम् वृद्धम् च तम् मत्वा न सा देवी जगाम ह । स्वाम् तु धात्रेयिकाम् तस्मै वृद्धाय प्राहिणोत् तदा ॥२५॥

TRANSLITERATION

andham vṛddham ca tam matvā na sā devī jagāma ha . svām tu dhātreyikām tasmai vṛddhāya prāhiṇot tadā ..25..
Shloka 26
तस्यां काक्षीवदादीन्स शूद्रयोनावृषिर्वशी । जनयामास धर्मात्मा पुत्रानेकादशैव तु ॥२६॥

PADACHEDA

तस्याम् काक्षीवत्-आदीन् स शूद्र-योनौ ऋषिः वशी । जनयामास धर्म-आत्मा पुत्रान् एकादश एव तु ॥२६॥

TRANSLITERATION

tasyām kākṣīvat-ādīn sa śūdra-yonau ṛṣiḥ vaśī . janayāmāsa dharma-ātmā putrān ekādaśa eva tu ..26..
Shloka 27
काक्षीवदादीन्पुत्रांस्तान्दृष्ट्वा सर्वानधीयतः । उवाच तमृषिं राजा ममैत इति वीर्यवान् ॥२७॥

PADACHEDA

काक्षीवत्-आदीन् पुत्रान् तान् दृष्ट्वा सर्वान् अधीयतः । उवाच तम् ऋषिम् राजा मम एते इति वीर्यवान् ॥२७॥

TRANSLITERATION

kākṣīvat-ādīn putrān tān dṛṣṭvā sarvān adhīyataḥ . uvāca tam ṛṣim rājā mama ete iti vīryavān ..27..
Shloka 28
नेत्युवाच महर्षिस्तं ममैवैत इति ब्रुवन् । शूद्रयोनौ मया हीमे जाताः काक्षीवदादयः ॥२८॥

PADACHEDA

न इति उवाच महा-ऋषिः तम् मम एव एते इति ब्रुवन् । शूद्र-योनौ मया हि इमे जाताः काक्षीवत्-आदयः ॥२८॥

TRANSLITERATION

na iti uvāca mahā-ṛṣiḥ tam mama eva ete iti bruvan . śūdra-yonau mayā hi ime jātāḥ kākṣīvat-ādayaḥ ..28..
Shloka 29
अन्धं वृद्धं च मां मत्वा सुदेष्णा महिषी तव । अवमन्य ददौ मूढा शूद्रां धात्रेयिकां हि मे ॥२९॥

PADACHEDA

अन्धम् वृद्धम् च माम् मत्वा सुदेष्णा महिषी तव । अवमन्य ददौ मूढा शूद्राम् धात्रेयिकाम् हि मे ॥२९॥

TRANSLITERATION

andham vṛddham ca mām matvā sudeṣṇā mahiṣī tava . avamanya dadau mūḍhā śūdrām dhātreyikām hi me ..29..
Shloka 30
ततः प्रसादयामास पुनस्तमृषिसत्तमम् । बलिः सुदेष्णां भार्यां च तस्मै तां प्राहिणोत्पुनः ॥३०॥

PADACHEDA

ततस् प्रसादयामास पुनर् तम् ऋषि-सत्तमम् । बलिः सुदेष्णाम् भार्याम् च तस्मै ताम् प्राहिणोत् पुनर् ॥३०॥

TRANSLITERATION

tatas prasādayāmāsa punar tam ṛṣi-sattamam . baliḥ sudeṣṇām bhāryām ca tasmai tām prāhiṇot punar ..30..
Shloka 31
तां स दीर्घतमाङ्गेषु स्पृष्ट्वा देवीमथाब्रवीत् । भविष्यति कुमारस्ते तेजस्वी सत्यवागिति ॥३१॥

PADACHEDA

ताम् स दीर्घतमाः अङ्गेषु स्पृष्ट्वा देवीम् अथ अब्रवीत् । भविष्यति कुमारः ते तेजस्वी सत्य-वाच् इति ॥३१॥

TRANSLITERATION

tām sa dīrghatamāḥ aṅgeṣu spṛṣṭvā devīm atha abravīt . bhaviṣyati kumāraḥ te tejasvī satya-vāc iti ..31..
Shloka 32
तत्राङ्गो नाम राजर्षिः सुदेष्णायामजायत । एवमन्ये महेष्वासा ब्राह्मणैः क्षत्रिया भुवि ॥३२॥

PADACHEDA

तत्र अङ्गः नाम राजर्षिः सुदेष्णायाम् अजायत । एवम् अन्ये महा-इष्वासाः ब्राह्मणैः क्षत्रियाः भुवि ॥३२॥

TRANSLITERATION

tatra aṅgaḥ nāma rājarṣiḥ sudeṣṇāyām ajāyata . evam anye mahā-iṣvāsāḥ brāhmaṇaiḥ kṣatriyāḥ bhuvi ..32..
Shloka 33
जाताः परमधर्मज्ञा वीर्यवन्तो महाबलाः । एतच्छ्रुत्वा त्वमप्यत्र मातः कुरु यथेप्सितम् ॥३३॥

PADACHEDA

जाताः परम-धर्म-ज्ञाः वीर्यवन्तः महा-बलाः । एतत् श्रुत्वा त्वम् अपि अत्र मातर् कुरु यथेप्सितम् ॥३३॥

TRANSLITERATION

jātāḥ parama-dharma-jñāḥ vīryavantaḥ mahā-balāḥ . etat śrutvā tvam api atra mātar kuru yathepsitam ..33..

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


Shloka QR Code

🔗

🪔 Powered by Gyaandweep.com

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 100 Vedic Scriptures and 1000s of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In