Gyaandweep | Mahabharatam - आदि पर्व

Shloka 1

भीष्म उवाच॥

जामदग्न्येन रामेण पितुर्वधममृष्यता । क्रुद्धेन च महाभागे हैहयाधिपतिर्हतः ॥१॥ ( शतानि दश बाहूनां निकृत्तान्यर्जुनस्य वै ॥१॥ )

jāmadagnyena rāmeṇa piturvadhamamṛṣyatā . kruddhena ca mahābhāge haihayādhipatirhataḥ ..1.. ( śatāni daśa bāhūnāṃ nikṛttānyarjunasya vai ..1.. )

Shloka 2

पुनश्च धनुरादाय महास्त्राणि प्रमुञ्चता । निर्दग्धं क्षत्रमसकृद्रथेन जयता महीम् ॥२॥

punaśca dhanurādāya mahāstrāṇi pramuñcatā . nirdagdhaṃ kṣatramasakṛdrathena jayatā mahīm ..2..

Shloka 3

एवमुच्चावचैरस्त्रैर्भार्गवेण महात्मना । त्रिःसप्तकृत्वः पृथिवी कृता निःक्षत्रिया पुरा ॥३॥

evamuccāvacairastrairbhārgaveṇa mahātmanā . triḥsaptakṛtvaḥ pṛthivī kṛtā niḥkṣatriyā purā ..3..

Shloka 4

ततः सम्भूय सर्वाभिः क्षत्रियाभिः समन्ततः । उत्पादितान्यपत्यानि ब्राह्मणैर्नियतात्मभिः ॥४॥

tataḥ sambhūya sarvābhiḥ kṣatriyābhiḥ samantataḥ . utpāditānyapatyāni brāhmaṇairniyatātmabhiḥ ..4..

Shloka 5

पाणिग्राहस्य तनय इति वेदेषु निश्चितम् । धर्मं मनसि संस्थाप्य ब्राह्मणांस्ताः समभ्ययुः ॥५॥ ( लोकेऽप्याचरितो दृष्टः क्षत्रियाणां पुनर्भवः ॥५॥ )

pāṇigrāhasya tanaya iti vedeṣu niścitam . dharmaṃ manasi saṃsthāpya brāhmaṇāṃstāḥ samabhyayuḥ ..5.. ( loke'pyācarito dṛṣṭaḥ kṣatriyāṇāṃ punarbhavaḥ ..5.. )

Shloka 6

अथोतथ्य इति ख्यात आसीद्धीमानृषिः पुरा । ममता नाम तस्यासीद्भार्या परमसंमता ॥६॥

athotathya iti khyāta āsīddhīmānṛṣiḥ purā . mamatā nāma tasyāsīdbhāryā paramasaṃmatā ..6..

Shloka 7

उतथ्यस्य यवीयांस्तु पुरोधास्त्रिदिवौकसाम् । बृहस्पतिर्बृहत्तेजा ममतां सोऽन्वपद्यत ॥७॥

utathyasya yavīyāṃstu purodhāstridivaukasām . bṛhaspatirbṛhattejā mamatāṃ so'nvapadyata ..7..

Shloka 8

उवाच ममता तं तु देवरं वदतां वरम् । अन्तर्वत्नी अहं भ्रात्रा ज्येष्ठेनारम्यतामिति ॥८॥

uvāca mamatā taṃ tu devaraṃ vadatāṃ varam . antarvatnī ahaṃ bhrātrā jyeṣṭhenāramyatāmiti ..8..

Shloka 9

अयं च मे महाभाग कुक्षावेव बृहस्पते । औतथ्यो वेदमत्रैव षडङ्गं प्रत्यधीयत ॥९॥

ayaṃ ca me mahābhāga kukṣāveva bṛhaspate . autathyo vedamatraiva ṣaḍaṅgaṃ pratyadhīyata ..9..

Shloka 10

अमोघरेतास्त्वं चापि नूनं भवितुमर्हसि । तस्मादेवङ्गतेऽद्य त्वमुपारमितुमर्हसि ॥१०॥

amogharetāstvaṃ cāpi nūnaṃ bhavitumarhasi . tasmādevaṅgate'dya tvamupāramitumarhasi ..10..

Shloka 11

एवमुक्तस्तया सम्यग्बृहत्तेजा बृहस्पतिः । कामात्मानं तदात्मानं न शशाक नियच्छितुम् ॥११॥

evamuktastayā samyagbṛhattejā bṛhaspatiḥ . kāmātmānaṃ tadātmānaṃ na śaśāka niyacchitum ..11..

Shloka 12

सम्बभूव ततः कामी तया सार्धमकामया । उत्सृजन्तं तु तं रेतः स गर्भस्थोऽभ्यभाषत ॥१२॥

sambabhūva tataḥ kāmī tayā sārdhamakāmayā . utsṛjantaṃ tu taṃ retaḥ sa garbhastho'bhyabhāṣata ..12..

Shloka 13

भोस्तात कन्यस वदे द्वयोर्नास्त्यत्र सम्भवः । अमोघशुक्रश्च भवान्पूर्वं चाहमिहागतः ॥१३॥

bhostāta kanyasa vade dvayornāstyatra sambhavaḥ . amoghaśukraśca bhavānpūrvaṃ cāhamihāgataḥ ..13..

Shloka 14

शशाप तं ततः क्रुद्ध एवमुक्तो बृहस्पतिः । उतथ्यपुत्रं गर्भस्थं निर्भर्त्स्य भगवानृषिः ॥१४॥

śaśāpa taṃ tataḥ kruddha evamukto bṛhaspatiḥ . utathyaputraṃ garbhasthaṃ nirbhartsya bhagavānṛṣiḥ ..14..

Shloka 15

यस्मात्त्वमीदृशे काले सर्वभूतेप्सिते सति । एवमात्थ वचस्तस्मात्तमो दीर्घं प्रवेक्ष्यसि ॥१५॥

yasmāttvamīdṛśe kāle sarvabhūtepsite sati . evamāttha vacastasmāttamo dīrghaṃ pravekṣyasi ..15..

Shloka 16

स वै दीर्घतमा नाम शापादृषिरजायत । बृहस्पतेर्बृहत्कीर्तेर्बृहस्पतिरिवौजसा ॥१६॥

sa vai dīrghatamā nāma śāpādṛṣirajāyata . bṛhaspaterbṛhatkīrterbṛhaspatirivaujasā ..16..

Shloka 17

स पुत्राञ्जनयामास गौतमादीन्महायशाः । ऋषेरुतथ्यस्य तदा सन्तानकुलवृद्धये ॥१७॥

sa putrāñjanayāmāsa gautamādīnmahāyaśāḥ . ṛṣerutathyasya tadā santānakulavṛddhaye ..17..

Shloka 18

लोभमोहाभिभूतास्ते पुत्रास्तं गौतमादयः । काष्ठे समुद्गे प्रक्षिप्य गङ्गायां समवासृजन् ॥१८॥

lobhamohābhibhūtāste putrāstaṃ gautamādayaḥ . kāṣṭhe samudge prakṣipya gaṅgāyāṃ samavāsṛjan ..18..

Shloka 19

न स्यादन्धश्च वृद्धश्च भर्तव्योऽयमिति स्म ते । चिन्तयित्वा ततः क्रूराः प्रतिजग्मुरथो गृहान् ॥१९॥

na syādandhaśca vṛddhaśca bhartavyo'yamiti sma te . cintayitvā tataḥ krūrāḥ pratijagmuratho gṛhān ..19..

Shloka 20

सोऽनुस्रोतस्तदा राजन्प्लवमान ऋषिस्ततः । जगाम सुबहून्देशानन्धस्तेनोडुपेन ह ॥२०॥

so'nusrotastadā rājanplavamāna ṛṣistataḥ . jagāma subahūndeśānandhastenoḍupena ha ..20..

Shloka 21

तं तु राजा बलिर्नाम सर्वधर्मविशारदः । अपश्यन्मज्जनगतः स्रोतसाभ्याशमागतम् ॥२१॥

taṃ tu rājā balirnāma sarvadharmaviśāradaḥ . apaśyanmajjanagataḥ srotasābhyāśamāgatam ..21..

Shloka 22

जग्राह चैनं धर्मात्मा बलिः सत्यपराक्रमः । ज्ञात्वा चैनं स वव्रेऽथ पुत्रार्थं मनुजर्षभ ॥२२॥

jagrāha cainaṃ dharmātmā baliḥ satyaparākramaḥ . jñātvā cainaṃ sa vavre'tha putrārthaṃ manujarṣabha ..22..

Shloka 23

सन्तानार्थं महाभाग भार्यासु मम मानद । पुत्रान्धर्मार्थकुशलानुत्पादयितुमर्हसि ॥२३॥

santānārthaṃ mahābhāga bhāryāsu mama mānada . putrāndharmārthakuśalānutpādayitumarhasi ..23..

Shloka 24

एवमुक्तः स तेजस्वी तं तथेत्युक्तवानृषिः । तस्मै स राजा स्वां भार्यां सुदेष्णां प्राहिणोत्तदा ॥२४॥

evamuktaḥ sa tejasvī taṃ tathetyuktavānṛṣiḥ . tasmai sa rājā svāṃ bhāryāṃ sudeṣṇāṃ prāhiṇottadā ..24..

Shloka 25

अन्धं वृद्धं च तं मत्वा न सा देवी जगाम ह । स्वां तु धात्रेयिकां तस्मै वृद्धाय प्राहिणोत्तदा ॥२५॥

andhaṃ vṛddhaṃ ca taṃ matvā na sā devī jagāma ha . svāṃ tu dhātreyikāṃ tasmai vṛddhāya prāhiṇottadā ..25..

Shloka 26

तस्यां काक्षीवदादीन्स शूद्रयोनावृषिर्वशी । जनयामास धर्मात्मा पुत्रानेकादशैव तु ॥२६॥

tasyāṃ kākṣīvadādīnsa śūdrayonāvṛṣirvaśī . janayāmāsa dharmātmā putrānekādaśaiva tu ..26..

Shloka 27

काक्षीवदादीन्पुत्रांस्तान्दृष्ट्वा सर्वानधीयतः । उवाच तमृषिं राजा ममैत इति वीर्यवान् ॥२७॥

kākṣīvadādīnputrāṃstāndṛṣṭvā sarvānadhīyataḥ . uvāca tamṛṣiṃ rājā mamaita iti vīryavān ..27..

Shloka 28

नेत्युवाच महर्षिस्तं ममैवैत इति ब्रुवन् । शूद्रयोनौ मया हीमे जाताः काक्षीवदादयः ॥२८॥

netyuvāca maharṣistaṃ mamaivaita iti bruvan . śūdrayonau mayā hīme jātāḥ kākṣīvadādayaḥ ..28..

Shloka 29

अन्धं वृद्धं च मां मत्वा सुदेष्णा महिषी तव । अवमन्य ददौ मूढा शूद्रां धात्रेयिकां हि मे ॥२९॥

andhaṃ vṛddhaṃ ca māṃ matvā sudeṣṇā mahiṣī tava . avamanya dadau mūḍhā śūdrāṃ dhātreyikāṃ hi me ..29..

Shloka 30

ततः प्रसादयामास पुनस्तमृषिसत्तमम् । बलिः सुदेष्णां भार्यां च तस्मै तां प्राहिणोत्पुनः ॥३०॥

tataḥ prasādayāmāsa punastamṛṣisattamam . baliḥ sudeṣṇāṃ bhāryāṃ ca tasmai tāṃ prāhiṇotpunaḥ ..30..

Shloka 31

तां स दीर्घतमाङ्गेषु स्पृष्ट्वा देवीमथाब्रवीत् । भविष्यति कुमारस्ते तेजस्वी सत्यवागिति ॥३१॥

tāṃ sa dīrghatamāṅgeṣu spṛṣṭvā devīmathābravīt . bhaviṣyati kumāraste tejasvī satyavāgiti ..31..

Shloka 32

तत्राङ्गो नाम राजर्षिः सुदेष्णायामजायत । एवमन्ये महेष्वासा ब्राह्मणैः क्षत्रिया भुवि ॥३२॥

tatrāṅgo nāma rājarṣiḥ sudeṣṇāyāmajāyata . evamanye maheṣvāsā brāhmaṇaiḥ kṣatriyā bhuvi ..32..

Shloka 33

जाताः परमधर्मज्ञा वीर्यवन्तो महाबलाः । एतच्छ्रुत्वा त्वमप्यत्र मातः कुरु यथेप्सितम् ॥३३॥

jātāḥ paramadharmajñā vīryavanto mahābalāḥ . etacchrutvā tvamapyatra mātaḥ kuru yathepsitam ..33..

Languages

Saved

Languages

Saved

Adi Parva

Mudra Cost for Each Feature

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.