| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Shloka 1
एवं गृहाश्रमे स्थित्वा विधिवत्स्नातको द्विजः । वने वसेत्तु नियतो यथावद्विजितैन्द्रियः ॥ ६.१॥

PADACHEDA

एवम् गृहाश्रमे स्थित्वा विधिवत् स्नातकः द्विजः । वने वसेत् तु नियतः यथावत् विजित-ऐन्द्रियः ॥ ६।१॥

TRANSLITERATION

evam gṛhāśrame sthitvā vidhivat snātakaḥ dvijaḥ . vane vaset tu niyataḥ yathāvat vijita-aindriyaḥ .. 6.1..

ENGLISH MEANING

6.1. A twice-born Snataka, who has thus lived according to the law in the order of householders, may, taking a firm resolution and keeping his organs in subjection, dwell in the forest, duly (observing the rules given below).
Shloka 2
गृहस्थस्तु यथा पश्येद्वलीपलितमात्मनः । अपत्यस्यैव चापत्यं तदाऽरण्यं समाश्रयेत् ॥ ६.२॥

PADACHEDA

गृहस्थः तु यथा पश्येत् वली-पलितम् आत्मनः । अपत्यस्य एव च अपत्यम् तदा अरण्यम् समाश्रयेत् ॥ ६।२॥

TRANSLITERATION

gṛhasthaḥ tu yathā paśyet valī-palitam ātmanaḥ . apatyasya eva ca apatyam tadā araṇyam samāśrayet .. 6.2..

ENGLISH MEANING

6.2. When a householder sees his (skin) wrinkled, and (his hair) white, and. the sons of his sons, then he may resort to the forest.
Shloka 3
संत्यज्य ग्राम्यमाहारं सर्वं चैव परिच्छदम् । पुत्रेषु भार्यां निक्षिप्य वनं गच्छेत्सहैव वा ॥ ६.३॥

PADACHEDA

संत्यज्य ग्राम्यम् आहारम् सर्वम् च एव परिच्छदम् । पुत्रेषु भार्याम् निक्षिप्य वनम् गच्छेत् सह एव वा ॥ ६।३॥

TRANSLITERATION

saṃtyajya grāmyam āhāram sarvam ca eva paricchadam . putreṣu bhāryām nikṣipya vanam gacchet saha eva vā .. 6.3..

ENGLISH MEANING

6.3. Abandoning all food raised by cultivation, and all his belongings, he may depart into the forest, either committing his wife to his sons, or accompanied by her.
Shloka 4
अग्निहोत्रं समादाय गृह्यं चाग्निपरिच्छदम् । ग्रामादरण्यं निष्क्रम्य निवसेन्नियतेन्द्रियः ॥ ६.४॥

PADACHEDA

अग्निहोत्रम् समादाय गृह्यम् च अग्नि-परिच्छदम् । ग्रामात् अरण्यम् निष्क्रम्य निवसेत् नियत-इन्द्रियः ॥ ६।४॥

TRANSLITERATION

agnihotram samādāya gṛhyam ca agni-paricchadam . grāmāt araṇyam niṣkramya nivaset niyata-indriyaḥ .. 6.4..

ENGLISH MEANING

6.4. Taking with him the sacred fire and the implements required for domestic (sacrifices), he may go forth from the village into the forest and reside there, duly controlling his senses.
Shloka 5
मुन्यन्नैर्विविधैर्मेध्यैः शाकमूलफलेन वा । एतानेव महायज्ञान्निर्वपेद्विधिपूर्वकम् ॥ ६.५॥

PADACHEDA

मुनि-अन्नैः विविधैः मेध्यैः शाक-मूल-फलेन वा । एतान् एव महायज्ञान् निर्वपेत् विधि-पूर्वकम् ॥ ६।५॥

TRANSLITERATION

muni-annaiḥ vividhaiḥ medhyaiḥ śāka-mūla-phalena vā . etān eva mahāyajñān nirvapet vidhi-pūrvakam .. 6.5..

ENGLISH MEANING

6.5. Let him offer those five great sacrifices according to the rule, with various kinds of pure food fit for ascetics, or with herbs, roots, and fruit.
Shloka 6
वसीत चर्म चीरं वा सायं स्नायात्प्रगे तथा । जटाश्च बिभृयान्नित्यं श्मश्रुलोमनखानि च ॥ ६.६॥

PADACHEDA

वसीत चर्म चीरम् वा सायम् स्नायात् प्रगे तथा । जटाः च बिभृयात् नित्यम् श्मश्रु-लोम-नखानि च ॥ ६।६॥

TRANSLITERATION

vasīta carma cīram vā sāyam snāyāt prage tathā . jaṭāḥ ca bibhṛyāt nityam śmaśru-loma-nakhāni ca .. 6.6..

ENGLISH MEANING

6.6. Let him wear a skin or a tattered garment; let him bathe in the evening or in the morning; and let him always wear (his hair in) braids, the hair on his body, his beard, and his nails (being unclipped).
Shloka 7
यद्भक्षः स्याद्ततो दद्याद्बलिं भिक्षां च शक्तितः । अब्मूलफलभिक्षाभिरर्चयेद: आश्रमागतं ॥ ६.७॥

PADACHEDA

यद्-भक्षः स्यात् ततस् दद्यात् बलिम् भिक्षाम् च शक्तितः । अप्-मूल-फल-भिक्षाभिः अर्चयेत् आश्रम-आगतम् ॥ ६।७॥

TRANSLITERATION

yad-bhakṣaḥ syāt tatas dadyāt balim bhikṣām ca śaktitaḥ . ap-mūla-phala-bhikṣābhiḥ arcayet āśrama-āgatam .. 6.7..

ENGLISH MEANING

6.7. Let him perform the Bali-offering with such food as he eats, and give alms according to his ability; let him honour those who come to his hermitage with alms consisting of water, roots, and fruit.
Shloka 8
स्वाध्याये नित्ययुक्तः स्याद्दान्तो मैत्रः समाहितः । दाता नित्यमनादाता सर्वभूतानुकम्पकः ॥ ६.८॥

PADACHEDA

स्वाध्याये नित्य-युक्तः स्यात् दान्तः मैत्रः समाहितः । दाता नित्यम् अनादाता सर्व-भूत-अनुकम्पकः ॥ ६।८॥

TRANSLITERATION

svādhyāye nitya-yuktaḥ syāt dāntaḥ maitraḥ samāhitaḥ . dātā nityam anādātā sarva-bhūta-anukampakaḥ .. 6.8..

ENGLISH MEANING

6.8. Let him be always industrious in privately reciting the Veda; let him be patient of hardships, friendly (towards all), of collected mind, ever liberal and never a receiver of gifts, and compassionate towards all living creatures.
Shloka 9
वैतानिकं च जुहुयादग्निहोत्रं यथाविधि । दर्शमस्कन्दयन् पर्व पौर्णमासं च योगतः ॥ ६.९॥

PADACHEDA

वैतानिकम् च जुहुयात् अग्निहोत्रम् यथाविधि । दर्शम् अस्कन्दयन् पर्व पौर्णमासम् च योगतः ॥ ६।९॥

TRANSLITERATION

vaitānikam ca juhuyāt agnihotram yathāvidhi . darśam askandayan parva paurṇamāsam ca yogataḥ .. 6.9..

ENGLISH MEANING

6.9. Let him offer, according to the law, the Agnihotra with three sacred fires, never omitting the new-moon and full-moon sacrifices at the proper time.
Shloka 10
दर्शेष्ट्य् आग्रयणं चैव चातुर्मास्यानि चाहरेत् । तुरायणं च क्रमशो दाक्षस्यायनं च ॥ ६.१०॥

PADACHEDA

दर्श-इष्टि आग्रयणम् च एव चातुर्मास्यानि च आहरेत् । तुरायणम् च क्रमशस् दाक्षस्यायनम् च ॥ ६।१०॥

TRANSLITERATION

darśa-iṣṭi āgrayaṇam ca eva cāturmāsyāni ca āharet . turāyaṇam ca kramaśas dākṣasyāyanam ca .. 6.10..

ENGLISH MEANING

6.10. Let him also offer the Nakshatreshti, the Agrayana, and the Katurmasya (sacrifices), as well as the Turayana and likewise the Dakshayana, in due order.
Shloka 11
वासन्तशारदैर्मेध्यैर्मुन्यन्नैः स्वयमाहृतैः । पुरोडाशांश्चरूंश्चैव विधिवत्निर्वपेत्पृथक् ॥ ६.११॥

PADACHEDA

वासन्त-शारदैः मेध्यैः मुनि-अन्नैः स्वयम् आहृतैः । पुरोडाशान् चरून् च एव विधिवत् निर्वपेत् पृथक् ॥ ६।११॥

TRANSLITERATION

vāsanta-śāradaiḥ medhyaiḥ muni-annaiḥ svayam āhṛtaiḥ . puroḍāśān carūn ca eva vidhivat nirvapet pṛthak .. 6.11..

ENGLISH MEANING

6.11. With pure grains, fit for ascetics, which grow in spring and in autumn, and which he himself has collected, let him severally prepare the sacrificial cakes (purodasa) and the boiled messes (karu), as the law directs.
Shloka 12
देवताभ्यस्तु तधुत्वा वन्यं मेध्यतरं हविः । शेषमात्मनि युञ्जीत लवणं च स्वयं कृतम् ॥ ६.१२॥

PADACHEDA

देवताभ्यः तु तत् हुत्वा वन्यम् मेध्यतरम् हविः । शेषम् आत्मनि युञ्जीत लवणम् च स्वयम् कृतम् ॥ ६।१२॥

TRANSLITERATION

devatābhyaḥ tu tat hutvā vanyam medhyataram haviḥ . śeṣam ātmani yuñjīta lavaṇam ca svayam kṛtam .. 6.12..

ENGLISH MEANING

6.12. Having offered those most pure sacrificial viands, consisting of the produce of the forest, he may use the remainder for himself, (mixed with) salt prepared by himself.
Shloka 13
स्थलजौदकशाकानि पुष्पमूलफलानि च । मेध्यवृक्षोद्भवान्यद्यात्स्नेहांश्च फलसम्भवान् ॥ ६.१३॥

PADACHEDA

स्थल-ज-औदक-शाकानि पुष्प-मूल-फलानि च । मेध्य-वृक्ष-उद्भवान् यद्यात् स्नेहान् च फल-सम्भवान् ॥ ६।१३॥

TRANSLITERATION

sthala-ja-audaka-śākāni puṣpa-mūla-phalāni ca . medhya-vṛkṣa-udbhavān yadyāt snehān ca phala-sambhavān .. 6.13..

ENGLISH MEANING

6.13. Let him eat vegetables that grow on dry land or in water, flowers, roots, and fruits, the productions of pure trees, and oils extracted from forest-fruits.
Shloka 14
वर्जयेन् मधु मांसं च भौमानि कवकानि च । भूस्तृणं शिग्रुकं चैव श्लेश्मातकफलानि च ॥ ६.१४॥

PADACHEDA

वर्जयेत् मधु मांसम् च भौमानि कवकानि च । भूस्तृणम् शिग्रुकम् च एव श्लेश्मातक-फलानि च ॥ ६।१४॥

TRANSLITERATION

varjayet madhu māṃsam ca bhaumāni kavakāni ca . bhūstṛṇam śigrukam ca eva śleśmātaka-phalāni ca .. 6.14..

ENGLISH MEANING

6.14. Let him avoid honey, flesh, and mushrooms growing on the ground (or elsewhere, the vegetables called) Bhustrina, and Sigruka, and the Sleshmantaka fruit.
Shloka 15
त्यजेदाश्वयुजे मासि मुन्यन्नं पूर्वसञ्चितम् । जीर्णानि चैव वासांसि शाकमूलफलानि च ॥ ६.१५॥

PADACHEDA

त्यजेत् आश्वयुजे मासि मुनि-अन्नम् पूर्व-सञ्चितम् । जीर्णानि च एव वासांसि शाक-मूल-फलानि च ॥ ६।१५॥

TRANSLITERATION

tyajet āśvayuje māsi muni-annam pūrva-sañcitam . jīrṇāni ca eva vāsāṃsi śāka-mūla-phalāni ca .. 6.15..

ENGLISH MEANING

6.15. Let him throw away in the month of Asvina the food of ascetics, which he formerly collected, likewise his worn-out clothes and his vegetables, roots, and fruit.
Shloka 16
न फालकृष्टमश्नीयादुत्सृष्टमपि केन चित् । न ग्रामजातान्यार्तोऽपि पुष्पानि च फलानि च ॥ ६.१६॥

PADACHEDA

न फालकृष्टम् अश्नीयात् उत्सृष्टम् अपि केन चित् । न ग्राम-जातानि आर्तः अपि पुष्पानि च फलानि च ॥ ६।१६॥

TRANSLITERATION

na phālakṛṣṭam aśnīyāt utsṛṣṭam api kena cit . na grāma-jātāni ārtaḥ api puṣpāni ca phalāni ca .. 6.16..

ENGLISH MEANING

6.16. Let him not eat anything (grown on) ploughed (land), though it may have been thrown away by somebody, nor roots and fruit grown in a village, though (he may be) tormented (by hunger).
Shloka 17
अग्निपक्वाशनो वा स्यात्कालपक्वभुजेव वा । अश्मकुट्टो भवेद्वाऽपि दन्तोलूखलिकोऽपि वा ॥ ६.१७॥

PADACHEDA

अग्नि-पक्व-अशनः वा स्यात् काल-पक्व-भुजा इव वा । अश्मकुट्टः भवेत् वा अपि दन्तोलूखलिकः अपि वा ॥ ६।१७॥

TRANSLITERATION

agni-pakva-aśanaḥ vā syāt kāla-pakva-bhujā iva vā . aśmakuṭṭaḥ bhavet vā api dantolūkhalikaḥ api vā .. 6.17..

ENGLISH MEANING

6.17. He may eat either what has been cooked with fire, or what has been ripened by time; he either may use a stone for grinding, or his teeth may be his mortar.
Shloka 18
सद्यः प्रक्षालको वा स्यान् माससञ्चयिकोऽपि वा । षण्मासनिचयो वा स्यात्समानिचय एव वा ॥ ६.१८॥

PADACHEDA

सद्यस् प्रक्षालकः वा स्यात् मास-सञ्चयिकः अपि वा । षष्-मास-निचयः वा स्यात् समा-निचयः एव वा ॥ ६।१८॥

TRANSLITERATION

sadyas prakṣālakaḥ vā syāt māsa-sañcayikaḥ api vā . ṣaṣ-māsa-nicayaḥ vā syāt samā-nicayaḥ eva vā .. 6.18..

ENGLISH MEANING

6.18. He may either at once (after his daily meal) cleanse (his vessel for collecting food), or lay up a store sufficient for a month, or gather what suffices for six months or for a year.
Shloka 19
नक्तं चान्नं समश्नीयाद्दिवा वाऽहृत्य शक्तितः । चतुर्थकालिको वा स्यात्स्याद्वाऽप्यष्टमकालिकः ॥ ६.१९॥

PADACHEDA

नक्तम् च अन्नम् समश्नीयात् दिवा वा आहृत्य शक्तितः । चतुर्थकालिकः वा स्यात् स्यात् वा अपि अष्टमकालिकः ॥ ६।१९॥

TRANSLITERATION

naktam ca annam samaśnīyāt divā vā āhṛtya śaktitaḥ . caturthakālikaḥ vā syāt syāt vā api aṣṭamakālikaḥ .. 6.19..

ENGLISH MEANING

6.19. Having collected food according to his ability, he may either eat at night (only), or in the day-time (only), or at every fourth meal-time, or at every eighth.
Shloka 20
चान्द्रायणविधानैर्वा शुक्लकृष्णे च वर्तयेत् । पक्षान्तयोर्वाऽप्यश्नीयाद्यवागूं क्वथितां सकृत् ॥ ६.२०॥

PADACHEDA

चान्द्रायण-विधानैः वा शुक्ल-कृष्णे च वर्तयेत् । पक्ष-अन्तयोः वा अपि अश्नीयात् यवागूम् क्वथिताम् सकृत् ॥ ६।२०॥

TRANSLITERATION

cāndrāyaṇa-vidhānaiḥ vā śukla-kṛṣṇe ca vartayet . pakṣa-antayoḥ vā api aśnīyāt yavāgūm kvathitām sakṛt .. 6.20..

ENGLISH MEANING

6.20. Or he may live according to the rule of the lunar penance (Kandrayana, daily diminishing the quantity of his food) in the bright (half of the month) and (increasing it) in the dark (half); or he may eat on the last days of each fortnight, once (a day only), boiled barley-gruel.
Shloka 21
पुष्पमूलफलैर्वाऽपि केवलैर्वर्तयेत्सदा । कालपक्वैः स्वयं शीर्णैर्वैखानसमते स्थितः ॥ ६.२१॥

PADACHEDA

पुष्प-मूल-फलैः वा अपि केवलैः वर्तयेत् सदा । काल-पक्वैः स्वयम् शीर्णैः वैखानस-मते स्थितः ॥ ६।२१॥

TRANSLITERATION

puṣpa-mūla-phalaiḥ vā api kevalaiḥ vartayet sadā . kāla-pakvaiḥ svayam śīrṇaiḥ vaikhānasa-mate sthitaḥ .. 6.21..

ENGLISH MEANING

6.21. Or he may constantly subsist on flowers, roots, and fruit alone, which have been ripened by time and have fallen spontaneously, following the rule of the (Institutes) of Vikhanas.
Shloka 22
भूमौ विपरिवर्तेत तिष्ठेद्वा प्रपदैर्दिनम् । स्थानासनाभ्यां विहरेत्सवनेषूपयन्नपः ॥ ६.२२॥

PADACHEDA

भूमौ विपरिवर्तेत तिष्ठेत् वा प्रपदैः दिनम् । स्थान-आसनाभ्याम् विहरेत् सवनेषु उपयन् अपः ॥ ६।२२॥

TRANSLITERATION

bhūmau viparivarteta tiṣṭhet vā prapadaiḥ dinam . sthāna-āsanābhyām viharet savaneṣu upayan apaḥ .. 6.22..

ENGLISH MEANING

6.22. Let him either roll about on the ground, or stand during the day on tiptoe, (or) let him alternately stand and sit down; going at the Savanas (at sunrise, at midday, and at sunset) to water in the forest (in order to bathe).
Shloka 23
ग्रीष्मे पञ्चतपास्तु स्याद्वर्षास्वभ्रावकाशिकः । आर्द्रवासास्तु हेमन्ते क्रमशो वर्धयंस्तपः ॥ ६.२३॥

PADACHEDA

ग्रीष्मे पञ्चतपाः तु स्यात् वर्षासु अभ्र-अवकाशिकः । आर्द्र-वासाः तु हेमन्ते क्रमशस् वर्धयन् तपः ॥ ६।२३॥

TRANSLITERATION

grīṣme pañcatapāḥ tu syāt varṣāsu abhra-avakāśikaḥ . ārdra-vāsāḥ tu hemante kramaśas vardhayan tapaḥ .. 6.23..

ENGLISH MEANING

6.23. In summer let him expose himself to the heat of five fires, during the rainy season live under the open sky, and in winter be dressed in wet clothes, (thus) gradually increasing (the rigour of) his austerities.
Shloka 24
उपस्पृशंस्त्रिषवणं पितॄन् देवांश्च तर्पयेत् । तपस्चरंश्चोग्रतरं शोषयेद्देहमात्मनः ॥ ६.२४॥

PADACHEDA

उपस्पृशन् त्रिषवणम् पितॄन् देवान् च तर्पयेत् । तपः चरन् च उग्रतरम् शोषयेत् देहम् आत्मनः ॥ ६।२४॥

TRANSLITERATION

upaspṛśan triṣavaṇam pitṝn devān ca tarpayet . tapaḥ caran ca ugrataram śoṣayet deham ātmanaḥ .. 6.24..

ENGLISH MEANING

6.24. When he bathes at the three Savanas (sunrise, midday, and sunset), let him offer libations of water to the manes and the gods, and practising harsher and harsher austerities, let him dry up his bodily frame.
Shloka 25
अग्नीनात्मनि वैतानान् समारोप्य यथाविधि । अनग्निरनिकेतः स्यान् मुनिर्मूलफलाशनः ॥ ६.२५॥

PADACHEDA

अग्नीन् आत्मनि वैतानान् समारोप्य यथाविधि । अनग्निः अनिकेतः स्यात् मुनिः मूल-फल-अशनः ॥ ६।२५॥

TRANSLITERATION

agnīn ātmani vaitānān samāropya yathāvidhi . anagniḥ aniketaḥ syāt muniḥ mūla-phala-aśanaḥ .. 6.25..

ENGLISH MEANING

6.25. Having reposited the three sacred fires in himself, according to the prescribed rule, let him live without a fire, without a house, wholly silent, subsisting on roots and fruit,
Shloka 26
अप्रयत्नः सुखार्थेषु ब्रह्मचारी धराऽऽशयः । शरणेष्वममश्चैव वृक्षमूलनिकेतनः ॥ ६.२६॥

PADACHEDA

अप्रयत्नः सुख-अर्थेषु ब्रह्मचारी धरा-आशयः । शरणेषु अममः च एव वृक्ष-मूल-निकेतनः ॥ ६।२६॥

TRANSLITERATION

aprayatnaḥ sukha-artheṣu brahmacārī dharā-āśayaḥ . śaraṇeṣu amamaḥ ca eva vṛkṣa-mūla-niketanaḥ .. 6.26..

ENGLISH MEANING

6.26. Making no effort (to procure) things that give pleasure, chaste, sleeping on the bare ground, not caring for any shelter, dwelling at the roots of trees.
Shloka 27
तापसेष्वेव विप्रेषु यात्रिकं भैक्षमाहरेत् । गृहमेधिषु चान्येषु द्विजेषु वनवासिषु ॥ ६.२७॥

PADACHEDA

तापसेषु एव विप्रेषु यात्रिकम् भैक्षम् आहरेत् । गृहमेधिषु च अन्येषु द्विजेषु वन-वासिषु ॥ ६।२७॥

TRANSLITERATION

tāpaseṣu eva vipreṣu yātrikam bhaikṣam āharet . gṛhamedhiṣu ca anyeṣu dvijeṣu vana-vāsiṣu .. 6.27..

ENGLISH MEANING

6.27. From Brahmanas (who live as) ascetics, let him receive alms, (barely sufficient) to support life, or from other householders of the twice-born (castes) who reside in the forest.
Shloka 28
ग्रामादाहृत्य वाऽश्नीयादष्टौ ग्रासान् वने वसन् । प्रतिगृह्य पुटेनैव पाणिना शकलेन वा ॥ ६.२८॥

PADACHEDA

ग्रामात् आहृत्य वा अश्नीयात् अष्टौ ग्रासान् वने वसन् । प्रतिगृह्य पुटेन एव पाणिना शकलेन वा ॥ ६।२८॥

TRANSLITERATION

grāmāt āhṛtya vā aśnīyāt aṣṭau grāsān vane vasan . pratigṛhya puṭena eva pāṇinā śakalena vā .. 6.28..

ENGLISH MEANING

6.28. Or (the hermit) who dwells in the forest may bring (food) from a village, receiving it either in a hollow dish (of leaves), in (his naked) hand, or in a broken earthen dish, and may eat eight mouthfuls.
Shloka 29
एताश्चान्याश्च सेवेत दीक्षा विप्रो वने वसन् । विविधाश्चौपनिषदीरात्मसंसिद्धये श्रुतीः ॥ ६.२९॥

PADACHEDA

एताः च अन्याः च सेवेत दीक्षाः विप्रः वने वसन् । विविधाः च औपनिषदीः आत्म-संसिद्धये श्रुतीः ॥ ६।२९॥

TRANSLITERATION

etāḥ ca anyāḥ ca seveta dīkṣāḥ vipraḥ vane vasan . vividhāḥ ca aupaniṣadīḥ ātma-saṃsiddhaye śrutīḥ .. 6.29..

ENGLISH MEANING

6.29. These and other observances must a Brahmana who dwells in the forest diligently practise, and in order to attain complete (union with) the (supreme) Soul, (he must study) the various sacred texts contained in the Upanishads,
Shloka 30
ऋषिभिर्ब्राह्मणैश्चैव गृहस्थैरेव सेविताः । विद्यातपोविवृद्ध्यर्थं शरीरस्य च शुद्धये ॥ ६.३०॥

PADACHEDA

ऋषिभिः ब्राह्मणैः च एव गृहस्थैः एव सेविताः । विद्या-तपः-विवृद्धि-अर्थम् शरीरस्य च शुद्धये ॥ ६।३०॥

TRANSLITERATION

ṛṣibhiḥ brāhmaṇaiḥ ca eva gṛhasthaiḥ eva sevitāḥ . vidyā-tapaḥ-vivṛddhi-artham śarīrasya ca śuddhaye .. 6.30..

ENGLISH MEANING

6.30. (As well as those rites and texts) which have been practised and studied by the sages (Rishis), and by Brahmana householders, in order to increase their knowledge (of Brahman), and their austerity, and in order to sanctify their bodies;
Shloka 31
अपराजितां वाऽस्थाय व्रजेद्दिशमजिह्मगः । आ निपातात्शरीरस्य युक्तो वार्यनिलाशनः ॥ ६.३१॥

PADACHEDA

अपराजिताम् वा आस्थाय व्रजेत् दिशम् अ जिह्म-गः । आ निपातात् शरीरस्य युक्तः वारि-अनिल-अशनः ॥ ६।३१॥

TRANSLITERATION

aparājitām vā āsthāya vrajet diśam a jihma-gaḥ . ā nipātāt śarīrasya yuktaḥ vāri-anila-aśanaḥ .. 6.31..

ENGLISH MEANING

6.31. Or let him walk, fully determined and going straight on, in a north-easterly direction, subsisting on water and air, until his body sinks to rest.
Shloka 32
आसां महर्षिचर्याणां त्यक्त्वाऽन्यतमया तनुम् । वीतशोकभयो विप्रो ब्रह्मलोके महीयते ॥ ६.३२॥

PADACHEDA

आसाम् महा-ऋषि-चर्याणाम् त्यक्त्वा अन्यतमया तनुम् । वीत-शोक-भयः विप्रः ब्रह्म-लोके महीयते ॥ ६।३२॥

TRANSLITERATION

āsām mahā-ṛṣi-caryāṇām tyaktvā anyatamayā tanum . vīta-śoka-bhayaḥ vipraḥ brahma-loke mahīyate .. 6.32..

ENGLISH MEANING

6.32. A Brahmana, having got rid of his body by one of those modes practised by the great sages, is exalted in the world of Brahman, free from sorrow and fear.
Shloka 33
वनेषु च विहृत्यैवं तृतीयं भागमायुषः । चतुर्थमायुषो भागं त्यक्वा सङ्गान् परिव्रजेत् ॥ ६.३३॥

PADACHEDA

वनेषु च विहृत्य एवम् तृतीयम् भागम् आयुषः । चतुर्थम् आयुषः भागम् त्यक्वा सङ्गान् परिव्रजेत् ॥ ६।३३॥

TRANSLITERATION

vaneṣu ca vihṛtya evam tṛtīyam bhāgam āyuṣaḥ . caturtham āyuṣaḥ bhāgam tyakvā saṅgān parivrajet .. 6.33..

ENGLISH MEANING

6.33. But having thus passed the third part of (a man’s natural term of) life in the forest, he may live as an ascetic during the fourth part of his existence, after abandoning all attachment to worldly objects.
Shloka 34
आश्रमादाश्रमं गत्वा हुतहोमो जितेन्द्रियः । भिक्षाबलिपरिश्रान्तः प्रव्रजन् प्रेत्य वर्धते ॥ ६.३४॥

PADACHEDA

आश्रमात् आश्रमम् गत्वा हुत-होमः जित-इन्द्रियः । भिक्षा-बलि-परिश्रान्तः प्रव्रजन् प्रेत्य वर्धते ॥ ६।३४॥

TRANSLITERATION

āśramāt āśramam gatvā huta-homaḥ jita-indriyaḥ . bhikṣā-bali-pariśrāntaḥ pravrajan pretya vardhate .. 6.34..

ENGLISH MEANING

6.34. He who after passing from order to order, after offering sacrifices and subduing his senses, becomes, tired with (giving) alms and offerings of food, an ascetic, gains bliss after death.
Shloka 35
ऋणानि त्रीण्यपाकृत्य मनो मोक्षे निवेशयेत् । अनपाकृत्य मोक्षं तु सेवमानो व्रजत्यधः ॥ ६.३५॥

PADACHEDA

ऋणानि त्रीणि अपाकृत्य मनः मोक्षे निवेशयेत् । अन् अपाकृत्य मोक्षम् तु सेवमानः व्रजति अधस् ॥ ६।३५॥

TRANSLITERATION

ṛṇāni trīṇi apākṛtya manaḥ mokṣe niveśayet . an apākṛtya mokṣam tu sevamānaḥ vrajati adhas .. 6.35..

ENGLISH MEANING

6.35. When he has paid the three debts, let him apply his mind to (the attainment of) final liberation; he who seeks it without having paid (his debts) sinks downwards.
Shloka 36
अधीत्य विधिवद्वेदान् पुत्रांश्चोत्पाद्य धर्मतः । इष्ट्वा च शक्तितो यज्ञैर्मनो मोक्षे निवेशयेत् ॥ ६.३६॥

PADACHEDA

अधीत्य विधिवत् वेदान् पुत्रान् च उत्पाद्य धर्मतः । इष्ट्वा च शक्तितस् यज्ञैः मनः मोक्षे निवेशयेत् ॥ ६।३६॥

TRANSLITERATION

adhītya vidhivat vedān putrān ca utpādya dharmataḥ . iṣṭvā ca śaktitas yajñaiḥ manaḥ mokṣe niveśayet .. 6.36..

ENGLISH MEANING

6.36. Having studied the Vedas in accordance with the rule, having begat sons according to the sacred law, and having offered sacrifices according to his ability, he may direct his mind to (the attainment of) final liberation.
Shloka 37
अनधीत्य द्विजो वेदाननुत्पाद्य तथा सुतान् । तथा प्रजां अनिष्ट्वा चैव यज्ञैश्च मोक्षमिच्छन् व्रजत्यधः ॥ ६.३७॥

PADACHEDA

अन् अधीत्य द्विजः वेदान् अन् उत्पाद्य तथा सुतान् । तथा प्रजाम् अन् इष्ट्वा च एव यज्ञैः च मोक्षम् इच्छन् व्रजति अधस् ॥ ६।३७॥

TRANSLITERATION

an adhītya dvijaḥ vedān an utpādya tathā sutān . tathā prajām an iṣṭvā ca eva yajñaiḥ ca mokṣam icchan vrajati adhas .. 6.37..

ENGLISH MEANING

6.37. A twice-born man who seeks final liberation, without having studied the Vedas, without having begotten sons, and without having offered sacrifices, sinks downwards.
Shloka 38
प्राजापत्यं निरुप्येष्टिं सार्ववेदसदक्षिणाम् । आत्मन्यग्नीन् समारोप्य ब्राह्मणः प्रव्रजेद्गृहात् ॥ ६.३८॥

PADACHEDA

प्राजापत्यम् निरुप्य इष्टिम् सार्ववेदस-दक्षिणाम् । आत्मनि अग्नीन् समारोप्य ब्राह्मणः प्रव्रजेत् गृहात् ॥ ६।३८॥

TRANSLITERATION

prājāpatyam nirupya iṣṭim sārvavedasa-dakṣiṇām . ātmani agnīn samāropya brāhmaṇaḥ pravrajet gṛhāt .. 6.38..

ENGLISH MEANING

6.38. Having performed the Ishti, sacred to the Lord of creatures (Pragapati), where (he gives) all his property as the sacrificial fee, having reposited the sacred fires in himself, a Brahmana may depart from his house (as an ascetic).
Shloka 39
यो दत्त्वा सर्वभूतेभ्यः प्रव्रजत्यभयं गृहात् । तस्य तेजोमया लोका भवन्ति ब्रह्मवादिनः ॥ ६.३९॥

PADACHEDA

यः दत्त्वा सर्व-भूतेभ्यः प्रव्रजति अभयम् गृहात् । तस्य तेजः-मयाः लोकाः भवन्ति ब्रह्म-वादिनः ॥ ६।३९॥

TRANSLITERATION

yaḥ dattvā sarva-bhūtebhyaḥ pravrajati abhayam gṛhāt . tasya tejaḥ-mayāḥ lokāḥ bhavanti brahma-vādinaḥ .. 6.39..

ENGLISH MEANING

6.39. Worlds, radiant in brilliancy, become (the portion) of him who recites (the texts regarding) Brahman and departs from his house (as an ascetic), after giving a promise of safety to all created beings.
Shloka 40
यस्मादण्वपि भूतानां द्विजान्नोत्पद्यते भयम् । तस्य देहाद्विमुक्तस्य भयं नास्ति कुतश्चन ॥ ६.४०॥

PADACHEDA

यस्मात् अणु अपि भूतानाम् द्विजात् न उत्पद्यते भयम् । तस्य देहात् विमुक्तस्य भयम् न अस्ति कुतश्चन ॥ ६।४०॥

TRANSLITERATION

yasmāt aṇu api bhūtānām dvijāt na utpadyate bhayam . tasya dehāt vimuktasya bhayam na asti kutaścana .. 6.40..

ENGLISH MEANING

6.40. For that twice-born man, by whom not the smallest danger even is caused to created beings, there will be no danger from any (quarter), after he is freed from his body.
Shloka 41
अगारादभिनिष्क्रान्तः पवित्रोपचितो मुनिः । समुपोढेषु कामेषु निरपेक्षः परिव्रजेत् ॥ ६.४१॥

PADACHEDA

अगारात् अभिनिष्क्रान्तः पवित्र-उपचितः मुनिः । समुपोढेषु कामेषु निरपेक्षः परिव्रजेत् ॥ ६।४१॥

TRANSLITERATION

agārāt abhiniṣkrāntaḥ pavitra-upacitaḥ muniḥ . samupoḍheṣu kāmeṣu nirapekṣaḥ parivrajet .. 6.41..

ENGLISH MEANING

6.41. Departing from his house fully provided with the means of purification (Pavitra), let him wander about absolutely silent, and caring nothing for enjoyments that may be offered (to him).
Shloka 42
एक एव चरेन्नित्यं सिद्ध्यर्थमसहायवान् । सिद्धम् एकस्य सम्पश्यन्न जहाति न हीयते ॥ ६.४२॥

PADACHEDA

एकः एव चरेत् नित्यम् सिद्धि-अर्थम् असहायवान् । सिद्धम् एकस्य सम्पश्यन् न जहाति न हीयते ॥ ६।४२॥

TRANSLITERATION

ekaḥ eva caret nityam siddhi-artham asahāyavān . siddham ekasya sampaśyan na jahāti na hīyate .. 6.42..

ENGLISH MEANING

6.42. Let him always wander alone, without any companion, in order to attain (final liberation), fully understanding that the solitary (man, who) neither forsakes nor is forsaken, gains his end.
Shloka 43
अनग्निरनिकेतः स्याद्ग्राममन्नार्थमाश्रयेत् । उपेक्षकोऽसाङ्कुसुको मुनिर्भावसमाहितः ॥ ६.४३॥

PADACHEDA

अनग्निः अनिकेतः स्यात् ग्रामम् अन्न-अर्थम् आश्रयेत् । उपेक्षकः असाङ्कुसुकः मुनिः भाव-समाहितः ॥ ६।४३॥

TRANSLITERATION

anagniḥ aniketaḥ syāt grāmam anna-artham āśrayet . upekṣakaḥ asāṅkusukaḥ muniḥ bhāva-samāhitaḥ .. 6.43..

ENGLISH MEANING

6.43. He shall neither possess a fire, nor a dwelling, he may go to a village for his food, (he shall be) indifferent to everything, firm of purpose, meditating (and) concentrating his mind on Brahman.
Shloka 44
कपालं वृक्षमूलानि कुचैलंमसहायता । समता चैव सर्वस्मिन्नेतत्मुक्तस्य लक्षणम् ॥ ६.४४॥

PADACHEDA

कपालम् वृक्ष-मूलानि । सम-ता च एव सर्वस्मिन् एतत् मुक्तस्य लक्षणम् ॥ ६।४४॥

TRANSLITERATION

kapālam vṛkṣa-mūlāni . sama-tā ca eva sarvasmin etat muktasya lakṣaṇam .. 6.44..

ENGLISH MEANING

6.44. A potsherd (instead of an alms-bowl), the roots of trees (for a dwelling), coarse worn-out garments, life in solitude and indifference towards everything, are the marks of one who has attained liberation.
Shloka 45
नाभिनन्देत मरणं नाभिनन्देत जीवितम् । कालमेव प्रतीक्षेत निर्वेशं भृतको यथा ॥ ६.४५॥

PADACHEDA

न अभिनन्देत मरणम् न अभिनन्देत जीवितम् । कालम् एव प्रतीक्षेत निर्वेशम् भृतकः यथा ॥ ६।४५॥

TRANSLITERATION

na abhinandeta maraṇam na abhinandeta jīvitam . kālam eva pratīkṣeta nirveśam bhṛtakaḥ yathā .. 6.45..

ENGLISH MEANING

6.45. Let him not desire to die, let him not desire to live; let him wait for (his appointed) time, as a servant (waits) for the payment of his wages.
Shloka 46
दृष्टिपूतं न्यसेत्पादं वस्त्रपूतं जलं पिबेत् । सत्यपूतां वदेद्वाचं मनःपूतं समाचरेत् ॥ ६.४६॥

PADACHEDA

दृष्टि-पूतम् न्यसेत् पादम् वस्त्र-पूतम् जलम् पिबेत् । सत्य-पूताम् वदेत् वाचम् मनः-पूतम् समाचरेत् ॥ ६।४६॥

TRANSLITERATION

dṛṣṭi-pūtam nyaset pādam vastra-pūtam jalam pibet . satya-pūtām vadet vācam manaḥ-pūtam samācaret .. 6.46..

ENGLISH MEANING

6.46. Let him put down his foot purified by his sight, let him drink water purified by (straining with) a cloth, let him utter speech purified by truth, let him keep his heart pure.
Shloka 47
अतिवादांस्तितिक्षेत नावमन्येत कं चन । न चैमं देहमाश्रित्य वैरं कुर्वीत केन चित् ॥ ६.४७॥

PADACHEDA

अतिवादान् तितिक्षेत न अवमन्येत कम् चन । न च एमम् देहम् आश्रित्य वैरम् कुर्वीत केन चित् ॥ ६।४७॥

TRANSLITERATION

ativādān titikṣeta na avamanyeta kam cana . na ca emam deham āśritya vairam kurvīta kena cit .. 6.47..

ENGLISH MEANING

6.47. Let him patiently bear hard words, let him not insult anybody, and let him not become anybody’s enemy for the sake of this (perishable) body.
Shloka 48
क्रुद्ध्यन्तं न प्रतिक्रुध्येदाक्रुष्टः कुशलं वदेत् । सप्तद्वारावकीर्णां च न वाचमनृतां वदेत् ॥ ६.४८॥

PADACHEDA

क्रुद्धि-अन्तम् न प्रतिक्रुध्येत् आक्रुष्टः कुशलम् वदेत् । सप्त-द्वार-अवकीर्णाम् च न वाचम् अनृताम् वदेत् ॥ ६।४८॥

TRANSLITERATION

kruddhi-antam na pratikrudhyet ākruṣṭaḥ kuśalam vadet . sapta-dvāra-avakīrṇām ca na vācam anṛtām vadet .. 6.48..

ENGLISH MEANING

6.48. Against an angry man let him not in return show anger, let him bless when he is cursed, and let him not utter speech, devoid of truth, scattered at the seven gates.
Shloka 49
अध्यात्मरतिरासीनो निरपेक्षो निरामिषः । आत्मनैव सहायेन सुखार्थी विचरेदिह ॥ ६.४९॥

PADACHEDA

अध्यात्म-रतिः आसीनः निरपेक्षः निरामिषः । आत्मना एव सहायेन सुख-अर्थी विचरेत् इह ॥ ६।४९॥

TRANSLITERATION

adhyātma-ratiḥ āsīnaḥ nirapekṣaḥ nirāmiṣaḥ . ātmanā eva sahāyena sukha-arthī vicaret iha .. 6.49..

ENGLISH MEANING

6.49. Delighting in what refers to the Soul, sitting (in the postures prescribed by the Yoga), independent (of external help), entirely abstaining from sensual enjoyments, with himself for his only companion, he shall live in this world, desiring the bliss (of final liberation).
Shloka 50
न चोत्पातनिमित्ताभ्यां न नक्षत्राङ्गविद्यया । नानुशासनवादाभ्यां भिक्षां लिप्सेत कर्हि चित् ॥ ६.५०॥

PADACHEDA

न च उत्पात-निमित्ताभ्याम् न नक्षत्र-अङ्ग-विद्यया । न अनुशासन-वादाभ्याम् भिक्षाम् लिप्सेत कर्हि चित् ॥ ६।५०॥

TRANSLITERATION

na ca utpāta-nimittābhyām na nakṣatra-aṅga-vidyayā . na anuśāsana-vādābhyām bhikṣām lipseta karhi cit .. 6.50..

ENGLISH MEANING

6.50. Neither by (explaining) prodigies and omens, nor by skill in astrology and palmistry, nor by giving advice and by the exposition (of the Sastras), let him ever seek to obtain alms.
Shloka 51
न तापसैर्ब्राह्मणैर्वा वयोभिरपि वा श्वभिः । आकीर्णं भिक्षुकैर्वाऽन्यैरगारमुपसंव्रजेत् ॥ ६.५१॥

PADACHEDA

न तापसैः ब्राह्मणैः वा वयोभिः अपि वा श्वभिः । आकीर्णम् भिक्षुकैः वा अन्यैः अगारम् उपसंव्रजेत् ॥ ६।५१॥

TRANSLITERATION

na tāpasaiḥ brāhmaṇaiḥ vā vayobhiḥ api vā śvabhiḥ . ākīrṇam bhikṣukaiḥ vā anyaiḥ agāram upasaṃvrajet .. 6.51..

ENGLISH MEANING

6.51. Let him not (in order to beg) go near a house filled with hermits, Brahmanas, birds, dogs, or other mendicants.
Shloka 52
कॢप्तकेशनखश्मश्रुः पात्री दण्डी कुसुम्भवान् । विचरेन्नियतो नित्यं सर्वभूतान्यपीडयन् ॥ ६.५२॥

PADACHEDA

कॢप्त-केश-नख-श्मश्रुः पात्री दण्डी कुसुम्भवान् । विचरेत् नियतः नित्यम् सर्व-भूतानि अपीडयन् ॥ ६।५२॥

TRANSLITERATION

kḷpta-keśa-nakha-śmaśruḥ pātrī daṇḍī kusumbhavān . vicaret niyataḥ nityam sarva-bhūtāni apīḍayan .. 6.52..

ENGLISH MEANING

6.52. His hair, nails, and beard being clipped, carrying an alms-bowl, a staff, and a water-pot, let him continually wander about, controlling himself and not hurting any creature.
Shloka 53
अतैजसानि पात्राणि तस्य स्युर्निर्व्रणानि च । तेषामद्भिः स्मृतं शौचं चमसानामिवाध्वरे ॥ ६.५३॥

PADACHEDA

अ तैजसानि पात्राणि तस्य स्युः निर्व्रणानि च । तेषाम् अद्भिः स्मृतम् शौचम् चमसानाम् इव अध्वरे ॥ ६।५३॥

TRANSLITERATION

a taijasāni pātrāṇi tasya syuḥ nirvraṇāni ca . teṣām adbhiḥ smṛtam śaucam camasānām iva adhvare .. 6.53..

ENGLISH MEANING

6.53. His vessels shall not be made of metal, they shall be free from fractures; it is ordained that they shall be cleansed with water, like (the cups, called) Kamasa, at a sacrifice.
Shloka 54
अलाबुं दारुपात्रं च मृण्मयं वैदलं तथा । एताणि यतिपात्राणि मनुः स्वायम्भुवोऽब्रवीत् ॥ ६.५४॥

PADACHEDA

अलाबुम् दारु-पात्रम् च मृण्मयम् वैदलम् तथा । एताणि यति-पात्राणि मनुः स्वायम्भुवः अब्रवीत् ॥ ६।५४॥

TRANSLITERATION

alābum dāru-pātram ca mṛṇmayam vaidalam tathā . etāṇi yati-pātrāṇi manuḥ svāyambhuvaḥ abravīt .. 6.54..

ENGLISH MEANING

6.54. A gourd, a wooden bowl, an earthen (dish), or one made of split cane, Manu, the son of Svayambhu, has declared (to be) vessels (suitable) for an ascetic.
Shloka 55
एककालं चरेद्भैक्षं न प्रसज्जेत विस्तरे । भैक्षे प्रसक्तो हि यतिर्विषयेष्वपि सज्जति ॥ ६.५५॥

PADACHEDA

एक-कालम् चरेत् भैक्षम् न प्रसज्जेत विस्तरे । भैक्षे प्रसक्तः हि यतिः विषयेषु अपि सज्जति ॥ ६।५५॥

TRANSLITERATION

eka-kālam caret bhaikṣam na prasajjeta vistare . bhaikṣe prasaktaḥ hi yatiḥ viṣayeṣu api sajjati .. 6.55..

ENGLISH MEANING

6.55. Let him go to beg once (a day), let him not be eager to obtain a large quantity (of alms); for an ascetic who eagerly seeks alms, attaches himself also to sensual enjoyments.
Shloka 56
विधूमे सन्नमुसले व्यङ्गारे भुक्तवज्जने । वृत्ते शरावसम्पाते भिक्षां नित्यं यतिश्चरेत् ॥ ६.५६॥

PADACHEDA

विधूमे सन्न-मुसले व्यङ्गारे भुक्तवत्-जने । वृत्ते शराव-सम्पाते भिक्षाम् नित्यम् यतिः चरेत् ॥ ६।५६॥

TRANSLITERATION

vidhūme sanna-musale vyaṅgāre bhuktavat-jane . vṛtte śarāva-sampāte bhikṣām nityam yatiḥ caret .. 6.56..

ENGLISH MEANING

6.56. When no smoke ascends from (the kitchen), when the pestle lies motionless, when the embers have been extinguished, when the people have finished their meal, when the remnants in the dishes have been removed, let the ascetic always go to beg.
Shloka 57
अलाभे न विषदी स्यात्लाभे चैव न हर्षयेत् । प्राणयात्रिकमात्रः स्यात्मात्रासङ्गाद्विनिर्गतः ॥ ६.५७॥

PADACHEDA

अलाभे न विषदी स्यात् लाभे च एव न हर्षयेत् । प्राण-यात्रिक-मात्रः स्यात् मात्रा-सङ्गात् विनिर्गतः ॥ ६।५७॥

TRANSLITERATION

alābhe na viṣadī syāt lābhe ca eva na harṣayet . prāṇa-yātrika-mātraḥ syāt mātrā-saṅgāt vinirgataḥ .. 6.57..

ENGLISH MEANING

6.57. Let him not be sorry when he obtains nothing, nor rejoice when he obtains (something), let him (accept) so much only as will sustain life, let him not care about the (quality of his) utensils.
Shloka 58
अभिपूजितलाभांस्तु जुगुप्सेतैव सर्वशः । अभिपूजितलाभैश्च यतिर्मुक्तोऽपि बध्यते ॥ ६.५८॥

PADACHEDA

अभिपूजित-लाभान् तु जुगुप्सेत एव सर्वशस् । अभिपूजित-लाभैः च यतिः मुक्तः अपि बध्यते ॥ ६।५८॥

TRANSLITERATION

abhipūjita-lābhān tu jugupseta eva sarvaśas . abhipūjita-lābhaiḥ ca yatiḥ muktaḥ api badhyate .. 6.58..

ENGLISH MEANING

6.58. Let him disdain all (food) obtained in consequence of humble salutations, (for) even an ascetic who has attained final liberation, is bound (with the fetters of the Samsara) by accepting (food given) in consequence of humble salutations.
Shloka 59
अल्पान्नाभ्यवहारेण रहःस्थानासनेन च । ह्रियमाणानि विषयैरिन्द्रियाणि निवर्तयेत् ॥ ६.५९॥

PADACHEDA

अल्प-अन्न-अभ्यवहारेण रहः-स्थान-आसनेन च । ह्रियमाणानि विषयैः इन्द्रियाणि निवर्तयेत् ॥ ६।५९॥

TRANSLITERATION

alpa-anna-abhyavahāreṇa rahaḥ-sthāna-āsanena ca . hriyamāṇāni viṣayaiḥ indriyāṇi nivartayet .. 6.59..

ENGLISH MEANING

6.59. By eating little, and by standing and sitting in solitude, let him restrain his senses, if they are attracted by sensual objects.
Shloka 60
इन्द्रियाणां निरोधेन रागद्वेषक्षयेण च । अहिंसया च भूतानाममृतत्वाय कल्पते ॥ ६.६०॥

PADACHEDA

इन्द्रियाणाम् निरोधेन राग-द्वेष-क्षयेण च । अहिंसया च भूतानाम् अमृत-त्वाय कल्पते ॥ ६।६०॥

TRANSLITERATION

indriyāṇām nirodhena rāga-dveṣa-kṣayeṇa ca . ahiṃsayā ca bhūtānām amṛta-tvāya kalpate .. 6.60..

ENGLISH MEANING

6.60. By the restraint of his senses, by the destruction of love and hatred, and by the abstention from injuring the creatures, he becomes fit for immortality.
Shloka 61
अवेक्षेत गतीर्नॄणां कर्मदोषसमुद्भवाः । निरये चैव पतनं यातनाश्च यमक्षये ॥ ६.६१॥

PADACHEDA

अवेक्षेत गतीः नॄणाम् कर्म-दोष-समुद्भवाः । निरये च एव पतनम् यातनाः च यम-क्षये ॥ ६।६१॥

TRANSLITERATION

avekṣeta gatīḥ nṝṇām karma-doṣa-samudbhavāḥ . niraye ca eva patanam yātanāḥ ca yama-kṣaye .. 6.61..

ENGLISH MEANING

6.61. Let him reflect on the transmigrations of men, caused by their sinful deeds, on their falling into hell, and on the torments in the world of Yama,
Shloka 62
विप्रयोगं प्रियैश्चैव संयोगं च तथाऽप्रियैः । जरया चाभिभवनं व्याधिभिश्चोपपीडनम् ॥ ६.६२॥

PADACHEDA

विप्रयोगम् प्रियैः च एव संयोगम् च तथा अप्रियैः । जरया च अभिभवनम् व्याधिभिः च उपपीडनम् ॥ ६।६२॥

TRANSLITERATION

viprayogam priyaiḥ ca eva saṃyogam ca tathā apriyaiḥ . jarayā ca abhibhavanam vyādhibhiḥ ca upapīḍanam .. 6.62..

ENGLISH MEANING

6.62. On the separation from their dear ones, on their union with hated men, on their being overpowered by age and being tormented with diseases,
Shloka 63
देहादुत्क्रमणं चास्मात्पुनर्गर्भे च सम्भवम् । योनिकोटिसहस्रेषु सृतीश्चास्यान्तरात्मनः ॥ ६.६३॥

PADACHEDA

देहात् उत्क्रमणम् च अस्मात् पुनर् गर्भे च सम्भवम् । योनि-कोटि-सहस्रेषु सृतीः च अस्य अन्तरात्मनः ॥ ६।६३॥

TRANSLITERATION

dehāt utkramaṇam ca asmāt punar garbhe ca sambhavam . yoni-koṭi-sahasreṣu sṛtīḥ ca asya antarātmanaḥ .. 6.63..

ENGLISH MEANING

6.63. On the departure of the individual soul from this body and its new birth in (another) womb, and on its wanderings through ten thousand millions of existences,
Shloka 64
अधर्मप्रभवं चैव दुःखयोगं शरीरिणाम् । धर्मार्थप्रभवं चैव सुखसंयोगमक्षयम् ॥ ६.६४॥

PADACHEDA

अधर्म-प्रभवम् च एव दुःख-योगम् शरीरिणाम् । धर्म-अर्थ-प्रभवम् च एव सुख-संयोगम् अक्षयम् ॥ ६।६४॥

TRANSLITERATION

adharma-prabhavam ca eva duḥkha-yogam śarīriṇām . dharma-artha-prabhavam ca eva sukha-saṃyogam akṣayam .. 6.64..

ENGLISH MEANING

6.64. On the infliction of pain on embodied (spirits), which is caused by demerit, and the gain of eternal bliss, which is caused by the attainment of their highest aim, (gained through) spiritual merit.
Shloka 65
सूक्ष्मतां चान्ववेक्षेत योगेन परमात्मनः । देहेषु चैवोपपत्तिम् उत्तमेष्वधमेषु च ॥ ६.६५॥

PADACHEDA

सूक्ष्म-ताम् च अन्ववेक्षेत योगेन परमात्मनः । देहेषु च एव उपपत्तिम् उत्तमेषु अधमेषु च ॥ ६।६५॥

TRANSLITERATION

sūkṣma-tām ca anvavekṣeta yogena paramātmanaḥ . deheṣu ca eva upapattim uttameṣu adhameṣu ca .. 6.65..

ENGLISH MEANING

6.65. By deep meditation let him recognise the subtile nature of the supreme Soul, and its presence in all organisms, both the highest and the lowest.
Shloka 66
भूषितोऽपि चरेद्धर्मं यत्र तत्राश्रमे रतः । समः सर्वेषु भूतेषु न लिङ्गं धर्मकारणम् ॥ ६.६६॥

PADACHEDA

भूषितः अपि चरेत् धर्मम् यत्र तत्र आश्रमे रतः । समः सर्वेषु भूतेषु न लिङ्गम् धर्म-कारणम् ॥ ६।६६॥

TRANSLITERATION

bhūṣitaḥ api caret dharmam yatra tatra āśrame rataḥ . samaḥ sarveṣu bhūteṣu na liṅgam dharma-kāraṇam .. 6.66..

ENGLISH MEANING

6.66. To whatever order he may be attached, let him, though blemished (by a want of the external marks), fulfil his duty, equal-minded towards all creatures; (for) the external mark (of the order) is not the cause of (the acquisition of) merit.
Shloka 67
फलं कतकवृक्षस्य यद्यप्यम्बुप्रसादकम् । न नामग्रहणादेव तस्य वारि प्रसीदति ॥ ६.६७॥

PADACHEDA

फलम् कतक-वृक्षस्य यदि अपि अम्बु-प्रसादकम् । न नाम-ग्रहणात् एव तस्य वारि प्रसीदति ॥ ६।६७॥

TRANSLITERATION

phalam kataka-vṛkṣasya yadi api ambu-prasādakam . na nāma-grahaṇāt eva tasya vāri prasīdati .. 6.67..

ENGLISH MEANING

6.67. Though the fruit of the Kataka tree (the clearing-nut) makes water clear, yet the (latter) does not become limpid in consequence of the mention of the (fruit’s) name.
Shloka 68
संरक्षणार्थं जन्तूनां रात्रावहनि वा सदा । शरीरस्यात्यये चैव समीक्ष्य वसुधां चरेत् ॥ ६.६८॥

PADACHEDA

संरक्षण-अर्थम् जन्तूनाम् रात्रौ अहनि वा सदा । शरीरस्य अत्यये च एव समीक्ष्य वसुधाम् चरेत् ॥ ६।६८॥

TRANSLITERATION

saṃrakṣaṇa-artham jantūnām rātrau ahani vā sadā . śarīrasya atyaye ca eva samīkṣya vasudhām caret .. 6.68..

ENGLISH MEANING

6.68. In order to preserve living creatures, let him always by day and by night, even with pain to his body, walk, carefully scanning the ground.
Shloka 69
अह्ना रात्र्या च याञ्जन्तून् हिनस्त्यज्ञानतो यतिः । तेषां स्नात्वा विशुद्ध्यर्थं प्राणायामान् षडाचरेत् ॥ ६.६९॥

PADACHEDA

अह्ना रात्र्या च यान् जन्तून् हिनस्ति अज्ञानतः यतिः । तेषाम् स्नात्वा विशुद्धि-अर्थम् प्राणायामान् षट् आचरेत् ॥ ६।६९॥

TRANSLITERATION

ahnā rātryā ca yān jantūn hinasti ajñānataḥ yatiḥ . teṣām snātvā viśuddhi-artham prāṇāyāmān ṣaṭ ācaret .. 6.69..

ENGLISH MEANING

6.69. In order to expiate (the death) of those creatures which he unintentionally injures by day or by night, an ascetic shall bathe and perform six suppressions of the breath.
Shloka 70
प्राणायामा ब्राह्मणस्य त्रयोऽपि विधिवत्कृताः । व्याहृतिप्रणवैर्युक्ता विज्ञेयं परमं तपः ॥ ६.७०॥

PADACHEDA

प्राणायामाः ब्राह्मणस्य त्रयः अपि विधिवत् कृताः । व्याहृति-प्रणवैः युक्ताः विज्ञेयम् परमम् तपः ॥ ६।७०॥

TRANSLITERATION

prāṇāyāmāḥ brāhmaṇasya trayaḥ api vidhivat kṛtāḥ . vyāhṛti-praṇavaiḥ yuktāḥ vijñeyam paramam tapaḥ .. 6.70..

ENGLISH MEANING

6.70. Three suppressions of the breath even, performed according to the rule, and accompanied with the (recitation of the) Vyahritis and of the syllable Om, one must know to be the highest (form of) austerity for every Brahmana.
Shloka 71
दह्यन्ते ध्मायमानानां धातूनां हि यथा मलाः । तथेन्द्रियाणां दह्यन्ते दोषाः प्राणस्य निग्रहात् ॥ ६.७१॥

PADACHEDA

दह्यन्ते ध्मायमानानाम् धातूनाम् हि यथा मलाः । तथा इन्द्रियाणाम् दह्यन्ते दोषाः प्राणस्य निग्रहात् ॥ ६।७१॥

TRANSLITERATION

dahyante dhmāyamānānām dhātūnām hi yathā malāḥ . tathā indriyāṇām dahyante doṣāḥ prāṇasya nigrahāt .. 6.71..

ENGLISH MEANING

6.71. For as the impurities of metallic ores, melted in the blast (of a furnace), are consumed, even so the taints of the organs are destroyed through the suppression of the breath.
Shloka 72
प्राणायामैर्दहेद्दोषान् धारणाभिश्च किल्बिषम् । प्रत्याहारेण संसर्गान् ध्यानेनानीश्वरान् गुणान् ॥ ६.७२॥

PADACHEDA

प्राणायामैः दहेत् दोषान् धारणाभिः च किल्बिषम् । प्रत्याहारेण संसर्गान् ध्यानेन अनीश्वरान् गुणान् ॥ ६।७२॥

TRANSLITERATION

prāṇāyāmaiḥ dahet doṣān dhāraṇābhiḥ ca kilbiṣam . pratyāhāreṇa saṃsargān dhyānena anīśvarān guṇān .. 6.72..

ENGLISH MEANING

6.72. Let him destroy the taints through suppressions of the breath, (the production of) sin by fixed attention, all sensual attachments by restraining (his senses and organs), and all qualities that are not lordly by meditation.
Shloka 73
उच्चावचेषु भूतेषु दुर्ज्ञेयामकृतात्मभिः । ध्यानयोगेन सम्पश्येद्गतिमस्यान्तरात्मनः ॥ ६.७३॥

PADACHEDA

उच्चावचेषु भूतेषु दुर्ज्ञेयाम् अकृतात्मभिः । ध्यान-योगेन सम्पश्येत् गतिम् अस्य अन्तरात्मनः ॥ ६।७३॥

TRANSLITERATION

uccāvaceṣu bhūteṣu durjñeyām akṛtātmabhiḥ . dhyāna-yogena sampaśyet gatim asya antarātmanaḥ .. 6.73..

ENGLISH MEANING

6.73. Let him recognise by the practice of meditation the progress of the individual soul through beings of various kinds, (a progress) hard to understand for unregenerate men.
Shloka 74
सम्यग्दर्शनसम्पन्नः कर्मभिर्न निबध्यते । दर्शनेन विहीनस्तु संसारं प्रतिपद्यते ॥ ६.७४॥

PADACHEDA

सम्यक् दर्शन-सम्पन्नः कर्मभिः न निबध्यते । दर्शनेन विहीनः तु संसारम् प्रतिपद्यते ॥ ६।७४॥

TRANSLITERATION

samyak darśana-sampannaḥ karmabhiḥ na nibadhyate . darśanena vihīnaḥ tu saṃsāram pratipadyate .. 6.74..

ENGLISH MEANING

6.74. He who possesses the true insight (into the nature of the world), is not fettered by his deeds; but he who is destitute of that insight, is drawn into the circle of births and deaths.
Shloka 75
अहिंसयेन्द्रियासङ्गैर्वैदिकैश्चैव कर्मभिः । तपसश्चरणैश्चौग्रैः साधयन्तीह तत्पदम् ॥ ६.७५॥

PADACHEDA

अहिंसया इन्द्रिय-असङ्गैः वैदिकैः च एव कर्मभिः । तपसः चरणैः च औग्रैः साधयन्ति इह तत् पदम् ॥ ६।७५॥

TRANSLITERATION

ahiṃsayā indriya-asaṅgaiḥ vaidikaiḥ ca eva karmabhiḥ . tapasaḥ caraṇaiḥ ca augraiḥ sādhayanti iha tat padam .. 6.75..

ENGLISH MEANING

6.75. By not injuring any creatures, by detaching the senses (from objects of enjoyment), by the rites prescribed in the Veda, and by rigorously practising austerities, (men) gain that state (even) in this (world).
Shloka 76
अस्थिस्थूणं स्नायुयुतं मांसशोणितलेपनम् । चर्मावनद्धं दुर्गन्धि पूर्णं मूत्रपुरीषयोः ॥ ६.७६॥

PADACHEDA

अस्थि-स्थूणम् स्नायु-युतम् मांस-शोणित-लेपनम् । चर्म-अवनद्धम् दुर्गन्धि पूर्णम् मूत्र-पुरीषयोः ॥ ६।७६॥

TRANSLITERATION

asthi-sthūṇam snāyu-yutam māṃsa-śoṇita-lepanam . carma-avanaddham durgandhi pūrṇam mūtra-purīṣayoḥ .. 6.76..

ENGLISH MEANING

6.76 Let him quit this dwelling, composed of the five elements, where the bones are the beams, which is held together by tendons (instead of cords), where the flesh and the blood are the mortar,
Shloka 77
जराशोकसमाविष्टं रोगायतनमातुरम् । रजस्वलमनित्यं च भूतावासमिमं त्यजेत् ॥ ६.७७॥

PADACHEDA

जरा-शोक-समाविष्टम् रोग-आयतनम् आतुरम् । रजस्वलम् अनित्यम् च भूतावासम् इमम् त्यजेत् ॥ ६।७७॥

TRANSLITERATION

jarā-śoka-samāviṣṭam roga-āyatanam āturam . rajasvalam anityam ca bhūtāvāsam imam tyajet .. 6.77..

ENGLISH MEANING

6.77. which is thatched with the skin, which is foul-smelling, filled with urine and ordure, infested by old age and sorrow, the seat of disease, harassed by pain, gloomy with passion, and perishable.
Shloka 78
नदीकूलं यथा वृक्षो वृक्षं वा शकुनिर्यथा । तथा त्यजन्निमं देहं कृच्छ्राद्ग्राहाद्विमुच्यते ॥ ६.७८॥

PADACHEDA

नदी-कूलम् यथा वृक्षः वृक्षम् वा शकुनिः यथा । तथा त्यजन् इमम् देहम् कृच्छ्रात् ग्राहात् विमुच्यते ॥ ६।७८॥

TRANSLITERATION

nadī-kūlam yathā vṛkṣaḥ vṛkṣam vā śakuniḥ yathā . tathā tyajan imam deham kṛcchrāt grāhāt vimucyate .. 6.78..

ENGLISH MEANING

6.78. He who leaves this body, (be it by necessity) as a tree (that is torn from) the river-bank, or (freely) like a bird (that) quits a tree, is freed from the misery (of this world, dreadful like) a shark.
Shloka 79
प्रियेषु स्वेषु सुकृतमप्रियेषु च दुष्कृतम् । विसृज्य ध्यानयोगेन ब्रह्माभ्येति सनातनम् ॥ ६.७९॥

PADACHEDA

प्रियेषु स्वेषु सुकृतम् अप्रियेषु च दुष्कृतम् । विसृज्य ध्यान-योगेन ब्रह्म अभ्येति सनातनम् ॥ ६।७९॥

TRANSLITERATION

priyeṣu sveṣu sukṛtam apriyeṣu ca duṣkṛtam . visṛjya dhyāna-yogena brahma abhyeti sanātanam .. 6.79..

ENGLISH MEANING

6.79. Making over (the merit of his own) good actions to his friends and (the guilt of) his evil deeds to his enemies, he attains the eternal Brahman by the practice of meditation.
Shloka 80
यदा भावेन भवति सर्वभावेषु निःस्पृहः । तदा सुखमवाप्नोति प्रेत्य चैह च शाश्वतम् ॥ ६.८०॥

PADACHEDA

यदा भावेन भवति सर्व-भावेषु निःस्पृहः । तदा सुखम् अवाप्नोति प्रेत्य च एह च शाश्वतम् ॥ ६।८०॥

TRANSLITERATION

yadā bhāvena bhavati sarva-bhāveṣu niḥspṛhaḥ . tadā sukham avāpnoti pretya ca eha ca śāśvatam .. 6.80..

ENGLISH MEANING

6.80. When by the disposition (of his heart) he becomes indifferent to all objects, he obtains eternal happiness both in this world and after death.
Shloka 81
अनेन विधिना सर्वांस्त्यक्त्वा सङ्गान् शनैः शनैः । सर्वद्वन्द्वविनिर्मुक्तो ब्रह्मण्येवावतिष्ठते ॥ ६.८१॥

PADACHEDA

अनेन विधिना सर्वान् त्यक्त्वा सङ्गान् शनैस् शनैस् । सर्व-द्वन्द्व-विनिर्मुक्तः ब्रह्मणि एव अवतिष्ठते ॥ ६।८१॥

TRANSLITERATION

anena vidhinā sarvān tyaktvā saṅgān śanais śanais . sarva-dvandva-vinirmuktaḥ brahmaṇi eva avatiṣṭhate .. 6.81..

ENGLISH MEANING

6.81. He who has in this manner gradually given up all attachments and is freed from all the pairs (of opposites), reposes in Brahman alone.\
Shloka 82
ध्यानिकं सर्वमेवैतद्यदेतदभिशब्दितम् । न ह्यनध्यात्मवित्कश्चित्क्रियाफलमुपाश्नुते ॥ ६.८२॥

PADACHEDA

ध्यानिकम् सर्वम् एव एतत् यत् एतत् अभिशब्दितम् । न हि अनध्यात्मविद् कश्चिद् क्रिया-फलम् उपाश्नुते ॥ ६।८२॥

TRANSLITERATION

dhyānikam sarvam eva etat yat etat abhiśabditam . na hi anadhyātmavid kaścid kriyā-phalam upāśnute .. 6.82..

ENGLISH MEANING

6.82. All that has been declared (above) depends on meditation; for he who is not proficient in the knowledge of that which refers to the Soul reaps not the full reward of the performance of rites.
Shloka 83
अधियज्ञं ब्रह्म जपेदाधिदैविकमेव च । आध्यात्मिकं च सततं वेदान्ताभिहितं च यत् ॥ ६.८३॥

PADACHEDA

अधियज्ञम् ब्रह्म जपेत् आधिदैविकम् एव च । आध्यात्मिकम् च सततम् वेदान्त-अभिहितम् च यत् ॥ ६।८३॥

TRANSLITERATION

adhiyajñam brahma japet ādhidaivikam eva ca . ādhyātmikam ca satatam vedānta-abhihitam ca yat .. 6.83..

ENGLISH MEANING

6.83. Let him constantly recite (those texts of) the Veda which refer to the sacrifice, (those) referring to the deities, and (those) which treat of the Soul and are contained in the concluding portions of the Veda (Vedanta).
Shloka 84
इदं शरणमज्ञानामिदमेव विजानताम् । इदमन्विच्छतां स्वर्गमिदमानन्त्यमिच्छताम् ॥ ६.८४॥

PADACHEDA

इदम् शरणम् अज्ञानाम् इदम् एव विजानताम् । इदम् अन्विच्छताम् स्वर्गम् इदम् आनन्त्यम् इच्छताम् ॥ ६।८४॥

TRANSLITERATION

idam śaraṇam ajñānām idam eva vijānatām . idam anvicchatām svargam idam ānantyam icchatām .. 6.84..

ENGLISH MEANING

6.84. That is the refuge of the ignorant, and even that (the refuse) of those who know (the meaning of the Veda); that is (the protection) of those who seek (bliss in) heaven and of those who seek endless (beatitude).
Shloka 85
अनेन क्रमयोगेन परिव्रजति यो द्विजः । स विधूयैह पाप्मानं परं ब्रह्माधिगच्छति ॥ ६.८५॥

PADACHEDA

अनेन क्रम-योगेन परिव्रजति यः द्विजः । स विधूय एह पाप्मानम् परम् ब्रह्म अधिगच्छति ॥ ६।८५॥

TRANSLITERATION

anena krama-yogena parivrajati yaḥ dvijaḥ . sa vidhūya eha pāpmānam param brahma adhigacchati .. 6.85..

ENGLISH MEANING

6.85. A twice-born man who becomes an ascetic, after the successive performance of the above-mentioned acts, shakes off sin here below and reaches the highest Brahman.
Shloka 86
एष धर्मोऽनुशिष्टो वो यतीनां नियतात्मनाम् । वेदसंन्यासिकानां तु कर्मयोगं निबोधत ॥ ६.८६॥

PADACHEDA

एष धर्मः अनुशिष्टः वः यतीनाम् नियत-आत्मनाम् । वेदसंन्यासिकानाम् तु कर्म-योगम् निबोधत ॥ ६।८६॥

TRANSLITERATION

eṣa dharmaḥ anuśiṣṭaḥ vaḥ yatīnām niyata-ātmanām . vedasaṃnyāsikānām tu karma-yogam nibodhata .. 6.86..

ENGLISH MEANING

6.86. Thus the law (valid) for self-restrained ascetics has been explained to you; now listen to the (particular) duties of those who give up (the rites prescribed by) the Veda.
Shloka 87
ब्रह्मचारी गृहस्थश्च वानप्रस्थो यतिस्तथा । एते गृहस्थप्रभवाश्चत्वारः पृथगाश्रमाः ॥ ६.८७॥

PADACHEDA

ब्रह्मचारी गृहस्थः च वानप्रस्थः यतिः तथा । एते गृहस्थ-प्रभवाः चत्वारः पृथक् आश्रमाः ॥ ६।८७॥

TRANSLITERATION

brahmacārī gṛhasthaḥ ca vānaprasthaḥ yatiḥ tathā . ete gṛhastha-prabhavāḥ catvāraḥ pṛthak āśramāḥ .. 6.87..

ENGLISH MEANING

6.87. The student, the householder, the hermit, and the ascetic, these (constitute) four separate orders, which all spring from (the order of) householders.
Shloka 88
सर्वेऽपि क्रमशस्त्वेते यथाशास्त्रं निषेविताः । यथोक्तकारिणं विप्रं नयन्ति परमां गतिम् ॥ ६.८८॥

PADACHEDA

सर्वे अपि क्रमशस् तु एते यथाशास्त्रम् निषेविताः । यथा उक्त-कारिणम् विप्रम् नयन्ति परमाम् गतिम् ॥ ६।८८॥

TRANSLITERATION

sarve api kramaśas tu ete yathāśāstram niṣevitāḥ . yathā ukta-kāriṇam vipram nayanti paramām gatim .. 6.88..

ENGLISH MEANING

6.88. But all (or) even (any of) these orders, assumed successively in accordance with the Institutes (of the sacred law), lead the Brahmana who acts by the preceding (rules) to the highest state.
Shloka 89
सर्वेषामपि चैतेषां वेदश्रुतिविधानतः । गृहस्थ उच्यते श्रेष्ठः स त्रीनेतान् बिभर्ति हि ॥ ६.८९॥

PADACHEDA

सर्वेषाम् अपि च एतेषाम् वेद-श्रुति-विधानतः । गृहस्थः उच्यते श्रेष्ठः स त्रीन् एतान् बिभर्ति हि ॥ ६।८९॥

TRANSLITERATION

sarveṣām api ca eteṣām veda-śruti-vidhānataḥ . gṛhasthaḥ ucyate śreṣṭhaḥ sa trīn etān bibharti hi .. 6.89..

ENGLISH MEANING

6.89. And in accordance with the precepts of the Veda and of the Smriti, the housekeeper is declared to be superior to all of them; for he supports the other three.
Shloka 90
यथा नदीनदाः सर्वे सागरे यान्ति संस्थितिम् । तथैवाश्रमिणः सर्वे गृहस्थे यान्ति संस्थितिम् ॥ ६.९०॥

PADACHEDA

यथा नदीनदाः सर्वे सागरे यान्ति संस्थितिम् । तथा एव आश्रमिणः सर्वे गृहस्थे यान्ति संस्थितिम् ॥ ६।९०॥

TRANSLITERATION

yathā nadīnadāḥ sarve sāgare yānti saṃsthitim . tathā eva āśramiṇaḥ sarve gṛhasthe yānti saṃsthitim .. 6.90..

ENGLISH MEANING

6.90. As all rivers, both great and small, find a resting-place in the ocean, even so men of all orders find protection with householders
Shloka 91
चतुर्भिरपि चैवैतैर्नित्यमाश्रमिभिर्द्विजैः । दशलक्षणको धर्मः सेवितव्यः प्रयत्नतः ॥ ६.९१॥

PADACHEDA

चतुर्भिः अपि च एव एतैः नित्यम् आश्रमिभिः द्विजैः । दश-लक्षणकः धर्मः सेवितव्यः प्रयत्नतः ॥ ६।९१॥

TRANSLITERATION

caturbhiḥ api ca eva etaiḥ nityam āśramibhiḥ dvijaiḥ . daśa-lakṣaṇakaḥ dharmaḥ sevitavyaḥ prayatnataḥ .. 6.91..

ENGLISH MEANING

6.91. By twice-born men belonging to (any of) these four orders, the tenfold law must be ever carefully obeyed.
Shloka 92
धृतिः क्षमा दमोऽस्तेयं शौचमिन्द्रियनिग्रहः । धीर्विद्या सत्यमक्रोधो दशकं धर्मलक्षणम् ॥ ६.९२॥

PADACHEDA

धृतिः क्षमा दमः अस्तेयम् शौचम् इन्द्रिय-निग्रहः । धीः विद्या सत्यम् अक्रोधः दशकम् धर्म-लक्षणम् ॥ ६।९२॥

TRANSLITERATION

dhṛtiḥ kṣamā damaḥ asteyam śaucam indriya-nigrahaḥ . dhīḥ vidyā satyam akrodhaḥ daśakam dharma-lakṣaṇam .. 6.92..

ENGLISH MEANING

6.92. Contentment, forgiveness, self-control, abstention from unrighteously appropriating anything, (obedience to the rules of) purification, coercion of the organs, wisdom, knowledge (of the supreme Soul), truthfulness, and abstention from anger, (form) the tenfold law.
Shloka 93
दश लक्षणानि धर्मस्य ये विप्राः समधीयते । अधीत्य चानुवर्तन्ते ते यान्ति परमां गतिम् ॥ ६.९३॥

PADACHEDA

दश लक्षणानि धर्मस्य ये विप्राः समधीयते । अधीत्य च अनुवर्तन्ते ते यान्ति परमाम् गतिम् ॥ ६।९३॥

TRANSLITERATION

daśa lakṣaṇāni dharmasya ye viprāḥ samadhīyate . adhītya ca anuvartante te yānti paramām gatim .. 6.93..

ENGLISH MEANING

6.93. Those Brahmanas who thoroughly study the tenfold law, and after studying obey it, enter the highest state.
Shloka 94
दशलक्षणकं धर्ममनुतिष्ठन् समाहितः । वेदान्तं विधिवत्श्रुत्वा संन्यसेदनृणो द्विजः ॥ ६.९४॥

PADACHEDA

दश-लक्षणकम् धर्मम् अनुतिष्ठन् समाहितः । वेदान्तम् विधिवत् श्रुत्वा संन्यसेत् अनृणः द्विजः ॥ ६।९४॥

TRANSLITERATION

daśa-lakṣaṇakam dharmam anutiṣṭhan samāhitaḥ . vedāntam vidhivat śrutvā saṃnyaset anṛṇaḥ dvijaḥ .. 6.94..

ENGLISH MEANING

6.94. A twice-born man who, with collected mind, follows the tenfold law and has paid his (three) debts, may, after learning the Vedanta according to the prescribed rule, become an ascetic.
Shloka 95
संन्यस्य सर्वकर्माणि कर्मदोषानपानुदन् । नियतो वेदमभ्यस्य पुत्रैश्वर्ये सुखं वसेत् ॥ ६.९५॥

PADACHEDA

संन्यस्य सर्व-कर्माणि कर्म-दोषान् अपानुदन् । नियतः वेदम् अभ्यस्य पुत्र-ऐश्वर्ये सुखम् वसेत् ॥ ६।९५॥

TRANSLITERATION

saṃnyasya sarva-karmāṇi karma-doṣān apānudan . niyataḥ vedam abhyasya putra-aiśvarye sukham vaset .. 6.95..

ENGLISH MEANING

6.95. Having given up (the performance of) all rites, throwing off the guilt of his (sinful) acts, subduing his organs and having studied the Veda, he may live at his ease under the protection of his son.
Shloka 96
एवं संन्यस्य कर्माणि स्वकार्यपरमोऽस्पृहः । संन्यासेनापहत्यैनः प्राप्नोति परमं गतिम् ॥ ६.९६॥

PADACHEDA

एवम् संन्यस्य कर्माणि स्व-कार्य-परमः अस्पृहः । संन्यासेन अपहत्य एनः प्राप्नोति परमम् गतिम् ॥ ६।९६॥

TRANSLITERATION

evam saṃnyasya karmāṇi sva-kārya-paramaḥ aspṛhaḥ . saṃnyāsena apahatya enaḥ prāpnoti paramam gatim .. 6.96..

ENGLISH MEANING

6.96. He who has thus given up (the performance of) all rites, who is solely intent on his own (particular) object, (and) free from desires, destroys his guilt by his renunciation and obtains the highest state.
Shloka 97
एष वोऽभिहितो धर्मो ब्राह्मणस्य चतुर्विधः । पुण्योऽक्षयफलः प्रेत्य राज्ञां धर्मं निबोधत ॥ ६.९७॥

PADACHEDA

एष वः अभिहितः धर्मः ब्राह्मणस्य चतुर्विधः । पुण्यः अक्षय-फलः प्रेत्य राज्ञाम् धर्मम् निबोधत ॥ ६।९७॥

TRANSLITERATION

eṣa vaḥ abhihitaḥ dharmaḥ brāhmaṇasya caturvidhaḥ . puṇyaḥ akṣaya-phalaḥ pretya rājñām dharmam nibodhata .. 6.97..

ENGLISH MEANING

6.97. Thus the fourfold holy law of Brahmanas, which after death (yields) imperishable rewards, has been declared to you; now learn the duty of kings.

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


Shloka QR Code

🔗

🪔 Powered by Gyaandweep.com

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 100 Vedic Scriptures and 1000s of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In