Gyaandweep | Bhagavata Purana, Astamo Skanda, Adhyaya 5

Shloka 1

राजन् उदितमेतत्ते हरेः कर्माघनाशनम् । गजेन्द्रमोक्षणं पुण्यं रैवतं त्वन्तरं श्रृणु ॥ १ ॥

rājan uditametatte hareḥ karmāghanāśanam . gajendramokṣaṇaṃ puṇyaṃ raivataṃ tvantaraṃ śrṛṇu .. 1 ..

Shloka 2

पञ्चमो रैवतो नाम मनुस्तामससोदरः । बलिविन्ध्यादयस्तस्य सुता हार्जुनपूर्वकाः ॥ २ ॥

pañcamo raivato nāma manustāmasasodaraḥ . balivindhyādayastasya sutā hārjunapūrvakāḥ .. 2 ..

Shloka 3

विभुरिन्द्रः सुरगणा राजन्भूतरयादयः । हिरण्यरोमा वेदशिरा ऊर्ध्वबाह्वादयो द्विजाः ॥ ३ ॥

vibhurindraḥ suragaṇā rājanbhūtarayādayaḥ . hiraṇyaromā vedaśirā ūrdhvabāhvādayo dvijāḥ .. 3 ..

Shloka 4

पत्नी विकुण्ठा शुभ्रस्य वैकुण्ठैः सुरसत्तमैः । तयोः स्वकलया जज्ञे वैकुण्ठो भगवान् स्वयम् ॥ ४ ॥

patnī vikuṇṭhā śubhrasya vaikuṇṭhaiḥ surasattamaiḥ . tayoḥ svakalayā jajñe vaikuṇṭho bhagavān svayam .. 4 ..

Shloka 5

वैकुण्ठः कल्पितो येन लोको लोकनमस्कृतः । रमया प्रार्थ्यमानेन देव्या तत्प्रियकाम्यया ॥ ५ ॥

vaikuṇṭhaḥ kalpito yena loko lokanamaskṛtaḥ . ramayā prārthyamānena devyā tatpriyakāmyayā .. 5 ..

Shloka 6

तस्यानुभावः कथितो गुणाश्च परमोदयाः । भौमान् रेणून्स विममे यो विष्णोर्वर्णयेद्गुणान् ॥ ६ ॥

tasyānubhāvaḥ kathito guṇāśca paramodayāḥ . bhaumān reṇūnsa vimame yo viṣṇorvarṇayedguṇān .. 6 ..

Shloka 7

षष्ठश्च चक्षुषः पुत्रः चाक्षुषो नाम वै मनुः । पूरु पूरुष सुद्युम्न प्रमुखाश्चाक्षुषात्मजाः ॥ ७ ॥

ṣaṣṭhaśca cakṣuṣaḥ putraḥ cākṣuṣo nāma vai manuḥ . pūru pūruṣa sudyumna pramukhāścākṣuṣātmajāḥ .. 7 ..

Shloka 8

इन्द्रो मन्त्रद्रुमस्तत्र देवा आप्यादयो गणाः । मुनयस्तत्र वै राजन् हविष्मद् वीरकादयः ॥ ८ ॥

indro mantradrumastatra devā āpyādayo gaṇāḥ . munayastatra vai rājan haviṣmad vīrakādayaḥ .. 8 ..

Shloka 9

तत्रापि देवः सम्भूत्यां वैराजस्याभवत् सुतः । अजितो नाम भगवान् अंशेन जगतः पतिः ॥ ९ ॥

tatrāpi devaḥ sambhūtyāṃ vairājasyābhavat sutaḥ . ajito nāma bhagavān aṃśena jagataḥ patiḥ .. 9 ..

Shloka 10

पयोधिं येन निर्मथ्य सुराणां साधिता सुधा । भ्रममाणोऽम्भसि धृतः कूर्मरूपेण मन्दरः ॥ १० ॥

payodhiṃ yena nirmathya surāṇāṃ sādhitā sudhā . bhramamāṇo'mbhasi dhṛtaḥ kūrmarūpeṇa mandaraḥ .. 10 ..

Shloka 11

यथा भगवता ब्रह्मन् मथितः क्षीरसागरः । यदर्थं वा यतश्चाद्रिं दधाराम्बुचरात्मना ॥ ११ ॥

yathā bhagavatā brahman mathitaḥ kṣīrasāgaraḥ . yadarthaṃ vā yataścādriṃ dadhārāmbucarātmanā .. 11 ..

Shloka 12

यथामृतं सुरैः प्राप्तं किं चान्यद् अभवत् ततः । एतद्भगवतः कर्म वदस्व परमाद्भुतम् ॥ १२ ॥

yathāmṛtaṃ suraiḥ prāptaṃ kiṃ cānyad abhavat tataḥ . etadbhagavataḥ karma vadasva paramādbhutam .. 12 ..

Shloka 13

त्वया संकथ्यमानेन महिम्ना सात्वतां पतेः । नातितृप्यति मे चित्तं सुचिरं तापतापितम् ॥ १३ ॥

tvayā saṃkathyamānena mahimnā sātvatāṃ pateḥ . nātitṛpyati me cittaṃ suciraṃ tāpatāpitam .. 13 ..

Shloka 14

सम्पृष्टो भगवानेवं द्वैपायनसुतो द्विजाः । अभिनन्द्य हरेर्वीर्यं अभ्याचष्टुं प्रचक्रमे ॥ १४ ॥

sampṛṣṭo bhagavānevaṃ dvaipāyanasuto dvijāḥ . abhinandya harervīryaṃ abhyācaṣṭuṃ pracakrame .. 14 ..

Shloka 15

यदा युद्धेऽसुरैर्देवा बध्यमानाः शितायुधैः । गतासवो निपतिता नोत्तिष्ठेरन् स्म भूरिशः ॥ १५ ॥

yadā yuddhe'surairdevā badhyamānāḥ śitāyudhaiḥ . gatāsavo nipatitā nottiṣṭheran sma bhūriśaḥ .. 15 ..

Shloka 16

यदा दुर्वाससः शापात् सेन्द्रा लोकास्त्रयो नृप । निःश्रीकाश्चाभवंस्तत्र नेशुरिज्यादयः क्रियाः ॥ १६ ॥

yadā durvāsasaḥ śāpāt sendrā lokāstrayo nṛpa . niḥśrīkāścābhavaṃstatra neśurijyādayaḥ kriyāḥ .. 16 ..

Shloka 17

निशाम्यैतत् सुरगणा महेन्द्रवरुणादयः । नाध्यगच्छन्स्वयं मन्त्रैः मंत्रयन्तो विनिश्चितम् ॥ १७ ॥

niśāmyaitat suragaṇā mahendravaruṇādayaḥ . nādhyagacchansvayaṃ mantraiḥ maṃtrayanto viniścitam .. 17 ..

Shloka 18

ततो ब्रह्मसभां जग्मुः मेरोर्मूर्धनि सर्वशः । सर्वं विज्ञापयां चक्रुः प्रणताः परमेष्ठिने ॥ १८ ॥

tato brahmasabhāṃ jagmuḥ merormūrdhani sarvaśaḥ . sarvaṃ vijñāpayāṃ cakruḥ praṇatāḥ parameṣṭhine .. 18 ..

Shloka 19

स विलोक्येन्द्रवाय्वादीन् निःसत्त्वान् गगतप्रभान् । लोकान् अमंगलप्रायान् असुरानयथा विभुः ॥ १९ ॥

sa vilokyendravāyvādīn niḥsattvān gagataprabhān . lokān amaṃgalaprāyān asurānayathā vibhuḥ .. 19 ..

Shloka 20

समाहितेन मनसा संस्मरन् पुरुषं परम् । उवाचोत्फुल्लवदनो देवान्स भगवान्परः ॥ २० ॥

samāhitena manasā saṃsmaran puruṣaṃ param . uvācotphullavadano devānsa bhagavānparaḥ .. 20 ..

Shloka 21

अहं भवो यूयमथोऽसुरादयो मनुष्यतिर्यग् द्रुमघर्मजातयः । यस्यावतारांशकलाविसर्जिता व्रजाम सर्वे शरणं तमव्ययम् ॥ २१ ॥

ahaṃ bhavo yūyamatho'surādayo manuṣyatiryag drumagharmajātayaḥ . yasyāvatārāṃśakalāvisarjitā vrajāma sarve śaraṇaṃ tamavyayam .. 21 ..

Shloka 22

न यस्य वध्यो न च रक्षणीयो नोपेक्षणीयादरणीयपक्षः । अथापि सर्गस्थितिसंयमार्थं धत्ते रजःसत्त्वतमांसि काले ॥ २२ ॥

na yasya vadhyo na ca rakṣaṇīyo nopekṣaṇīyādaraṇīyapakṣaḥ . athāpi sargasthitisaṃyamārthaṃ dhatte rajaḥsattvatamāṃsi kāle .. 22 ..

Shloka 23

अयं च तस्य स्थितिपालनक्षणः सत्त्वं जुषाणस्य भवाय देहिनाम् । तस्माद् व्रजामः शरणं जगद्गुरुं स्वानां स नो धास्यति शं सुरप्रियः ॥ २३ ॥

ayaṃ ca tasya sthitipālanakṣaṇaḥ sattvaṃ juṣāṇasya bhavāya dehinām . tasmād vrajāmaḥ śaraṇaṃ jagadguruṃ svānāṃ sa no dhāsyati śaṃ surapriyaḥ .. 23 ..

Shloka 24

इत्याभाष्य सुरान्वेधाः सह देवैररिन्दम । अजितस्य पदं साक्षात् जगाम तमसः परम् ॥ २४ ॥

ityābhāṣya surānvedhāḥ saha devairarindama . ajitasya padaṃ sākṣāt jagāma tamasaḥ param .. 24 ..

Shloka 25

तत्रादृष्टस्वरूपाय श्रुतपूर्वाय वै विभो । स्तुतिमब्रूत दैवीभिः गीर्भिस्त्ववहितेन्द्रियः ॥ २५ ॥

tatrādṛṣṭasvarūpāya śrutapūrvāya vai vibho . stutimabrūta daivībhiḥ gīrbhistvavahitendriyaḥ .. 25 ..

Shloka 26

अविक्रियं सत्यमनन्तमाद्यं गुहाशयं निष्कलमप्रतर्क्यम् । मनोऽग्रयानं वचसानिरुक्तं नमामहे देववरं वरेण्यम् ॥ २६ ॥

avikriyaṃ satyamanantamādyaṃ guhāśayaṃ niṣkalamapratarkyam . mano'grayānaṃ vacasāniruktaṃ namāmahe devavaraṃ vareṇyam .. 26 ..

Shloka 27

विपश्चितं प्राणमनोधियात्मनां अर्थेन्द्रियाभासमनिद्रमव्रणम् । छायातपौ यत्र न गृध्रपक्षौ तमक्षरं खं त्रियुगं व्रजामहे ॥ २७ ॥

vipaścitaṃ prāṇamanodhiyātmanāṃ arthendriyābhāsamanidramavraṇam . chāyātapau yatra na gṛdhrapakṣau tamakṣaraṃ khaṃ triyugaṃ vrajāmahe .. 27 ..

Shloka 28

अजस्य चक्रं त्वजयेर्यमाणं मनोमयं पञ्चदशारमाशु । त्रिनाभि विद्युच्चलमष्टनेमि यदक्षमाहुस्तमृतं प्रपद्ये ॥ २८ ॥

ajasya cakraṃ tvajayeryamāṇaṃ manomayaṃ pañcadaśāramāśu . trinābhi vidyuccalamaṣṭanemi yadakṣamāhustamṛtaṃ prapadye .. 28 ..

Shloka 29

य एकवर्णं तमसः परं तद् अलोकमव्यक्तमनन्तपारम् । आसां चकारोपसुपर्णमेनं उपासते योगरथेन धीराः ॥ २९ ॥

ya ekavarṇaṃ tamasaḥ paraṃ tad alokamavyaktamanantapāram . āsāṃ cakāropasuparṇamenaṃ upāsate yogarathena dhīrāḥ .. 29 ..

Shloka 30

न यस्य कश्चातितितर्ति मायां यया जनो मुह्यति वेद नार्थम् । तं निर्जितात्मात्मगुणं परेशं नमाम भूतेषु समं चरन्तम् ॥ ३० ॥

na yasya kaścātititarti māyāṃ yayā jano muhyati veda nārtham . taṃ nirjitātmātmaguṇaṃ pareśaṃ namāma bhūteṣu samaṃ carantam .. 30 ..

Shloka 31

इमे वयं यत्प्रिययैव तन्वा सत्त्वेन सृष्टा बहिरन्तराविः । गतिं न सूक्ष्मामृषयश्च विद्महे कुतोऽसुराद्या इतरप्रधानाः ॥ ३१ ॥

ime vayaṃ yatpriyayaiva tanvā sattvena sṛṣṭā bahirantarāviḥ . gatiṃ na sūkṣmāmṛṣayaśca vidmahe kuto'surādyā itarapradhānāḥ .. 31 ..

Shloka 32

पादौ महीयं स्वकृतैव यस्य चतुर्विधो यत्र हि भूतसर्गः । स वै महापूरुष आत्मतन्त्रः प्रसीदतां ब्रह्म महाविभूतिः ॥ ३२ ॥

pādau mahīyaṃ svakṛtaiva yasya caturvidho yatra hi bhūtasargaḥ . sa vai mahāpūruṣa ātmatantraḥ prasīdatāṃ brahma mahāvibhūtiḥ .. 32 ..

Shloka 33

अम्भस्तु यद्रेत उदारवीर्यं सिध्यन्ति जीवन्त्युत वर्धमानाः । लोका स्त्रयोऽथाखिललोकपालाः प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ३३ ॥

ambhastu yadreta udāravīryaṃ sidhyanti jīvantyuta vardhamānāḥ . lokā strayo'thākhilalokapālāḥ prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 33 ..

Shloka 34

सोमं मनो यस्य समामनन्ति दिवौकसां यो बलमन्ध आयुः । ईशो नगानां प्रजनः प्रजानां प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ३४ ॥

somaṃ mano yasya samāmananti divaukasāṃ yo balamandha āyuḥ . īśo nagānāṃ prajanaḥ prajānāṃ prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 34 ..

Shloka 35

अग्निर्मुखं यस्य तु जातवेदा जातः क्रियाकाण्डनिमित्तजन्मा । अन्तःसमुद्रेऽनुपचन्स्वधातून् प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ३५ ॥

agnirmukhaṃ yasya tu jātavedā jātaḥ kriyākāṇḍanimittajanmā . antaḥsamudre'nupacansvadhātūn prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 35 ..

Shloka 36

यच्चक्षुरासीत्तरणिर्देवयानं त्रयीमयो ब्रह्मण एष धिष्ण्यम् । द्वारं च मुक्तेरमृतं च मृत्युः प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ३६ ॥

yaccakṣurāsīttaraṇirdevayānaṃ trayīmayo brahmaṇa eṣa dhiṣṇyam . dvāraṃ ca mukteramṛtaṃ ca mṛtyuḥ prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 36 ..

Shloka 37

प्राणादभूद् यस्य चराचराणां प्राणः सहो बलमोजश्च वायुः । अन्वास्म सम्राजमिवानुगा वयं प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ३७ ॥

prāṇādabhūd yasya carācarāṇāṃ prāṇaḥ saho balamojaśca vāyuḥ . anvāsma samrājamivānugā vayaṃ prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 37 ..

Shloka 38

श्रोत्राद् दिशो यस्य हृदश्च खानि प्रजज्ञिरे खं पुरुषस्य नाभ्याः । प्राणेन्द्रियात्मासुशरीरकेतः प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ३८ ॥

śrotrād diśo yasya hṛdaśca khāni prajajñire khaṃ puruṣasya nābhyāḥ . prāṇendriyātmāsuśarīraketaḥ prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 38 ..

Shloka 39

बलान्महेन्द्रस्त्रिदशाः प्रसादान् मन्योर्गिरीशो धिषणाद्विरिञ्चः । खेभ्यस्तु छन्दांस्यृषयो मेढ्रतः कः प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ३९ ॥

balānmahendrastridaśāḥ prasādān manyorgirīśo dhiṣaṇādviriñcaḥ . khebhyastu chandāṃsyṛṣayo meḍhrataḥ kaḥ prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 39 ..

Shloka 40

श्रीर्वक्षसः पितरश्छाययाऽऽसन् धर्मः स्तनादितरः पृष्ठतोऽभूत् । द्यौर्यस्य शीर्ष्णोऽप्सरसो विहारात् प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ४० ॥

śrīrvakṣasaḥ pitaraśchāyayā''san dharmaḥ stanāditaraḥ pṛṣṭhato'bhūt . dyauryasya śīrṣṇo'psaraso vihārāt prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 40 ..

Shloka 41

विप्रो मुखं ब्रह्म च यस्य गुह्यं राजन्य आसीद् भुजयोर्बलं च । ऊर्वोर्विडोजोङ्घ्रिरवेदशूद्रौ प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ४१ ॥

vipro mukhaṃ brahma ca yasya guhyaṃ rājanya āsīd bhujayorbalaṃ ca . ūrvorviḍojoṅghriravedaśūdrau prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 41 ..

Shloka 42

लोभोऽधरात् प्रीतिरुपर्यभूद् द्युतिः नस्तः पशव्यः स्पर्शेन कामः । भ्रुवोर्यमः पक्ष्मभवस्तु कालः प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ४२ ॥

lobho'dharāt prītiruparyabhūd dyutiḥ nastaḥ paśavyaḥ sparśena kāmaḥ . bhruvoryamaḥ pakṣmabhavastu kālaḥ prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 42 ..

Shloka 43

द्रव्यं वयः कर्म गुणान्विशेषं यद्योगमायाविहितान्वदन्ति । यद्दुर्विभाव्यं प्रबुधापबाधं प्रसीदतां नः स महाविभूतिः ॥ ४३ ॥

dravyaṃ vayaḥ karma guṇānviśeṣaṃ yadyogamāyāvihitānvadanti . yaddurvibhāvyaṃ prabudhāpabādhaṃ prasīdatāṃ naḥ sa mahāvibhūtiḥ .. 43 ..

Shloka 44

नमोऽस्तु तस्मा उपशान्तशक्तये स्वाराज्यलाभप्रतिपूरितात्मने । गुणेषु मायारचितेषु वृत्तिभिः न सज्जमानाय नभस्वदूतये ॥ ४४ ॥

namo'stu tasmā upaśāntaśaktaye svārājyalābhapratipūritātmane . guṇeṣu māyāraciteṣu vṛttibhiḥ na sajjamānāya nabhasvadūtaye .. 44 ..

Shloka 45

स त्वं नो दर्शयात्मानं अस्मत् करणगोचरम् । प्रपन्नानां दिदृक्षूणां सस्मितं ते मुखाम्बुजम् ॥ ४५ ॥

sa tvaṃ no darśayātmānaṃ asmat karaṇagocaram . prapannānāṃ didṛkṣūṇāṃ sasmitaṃ te mukhāmbujam .. 45 ..

Shloka 46

तैस्तैः स्वेच्छाधृतै रूपैः काले काले स्वयं विभो । कर्म दुर्विषहं यन्नो भगवान् तत्करोति हि ॥ ४६ ॥

taistaiḥ svecchādhṛtai rūpaiḥ kāle kāle svayaṃ vibho . karma durviṣahaṃ yanno bhagavān tatkaroti hi .. 46 ..

Shloka 47

क्लेशभूर्यल्पसाराणि कर्माणि विफलानि वा । देहिनां विषयार्तानां न तथैवार्पितं त्वयि ॥ ४७ ॥

kleśabhūryalpasārāṇi karmāṇi viphalāni vā . dehināṃ viṣayārtānāṃ na tathaivārpitaṃ tvayi .. 47 ..

Shloka 48

नावमः कर्मकल्पोऽपि विफलायेश्वरार्पितः । कल्पते पुरुषस्यैव स ह्यात्मा दयितो हितः ॥ ४८ ॥

nāvamaḥ karmakalpo'pi viphalāyeśvarārpitaḥ . kalpate puruṣasyaiva sa hyātmā dayito hitaḥ .. 48 ..

Shloka 49

यथा हि स्कन्धशाखानां तरोर्मूलावसेचनम् । एवं आराधनं विष्णोः सर्वेषां आत्मनश्च हि ॥ ४९ ॥

yathā hi skandhaśākhānāṃ tarormūlāvasecanam . evaṃ ārādhanaṃ viṣṇoḥ sarveṣāṃ ātmanaśca hi .. 49 ..

Shloka 50

नमस्तुभ्यं अनन्ताय दुर्वितर्क्यात्मकर्मणे । निर्गुणाय गुणेशाय सत्त्वस्थाय च साम्प्रतम् ॥ ५० ॥

namastubhyaṃ anantāya durvitarkyātmakarmaṇe . nirguṇāya guṇeśāya sattvasthāya ca sāmpratam .. 50 ..

Shloka 51

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां अष्टमस्कन्धे अमृतमथने पञ्चमोऽध्यायः ॥ ५ ॥

iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ aṣṭamaskandhe amṛtamathane pañcamo'dhyāyaḥ .. 5 ..

Shloka 52

हरिः ॐ तत्सत् श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥

hariḥ oṃ tatsat śrīkṛṣṇārpaṇamastu ..

Languages

Saved

Languages

Saved

Mudra Cost for Each Feature

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.