श्रीशुक उवाच - ( अनुष्टुप् )
स्तुवतस्तस्य भगवान् दर्शयित्वा जले वपुः । भूयः समाहरत् कृष्णो नटो नाट्यमिवात्मनः ॥ १ ॥
stuvatastasya bhagavān darśayitvā jale vapuḥ | bhūyaḥ samāharat kṛṣṇo naṭo nāṭyamivātmanaḥ || 1 ||
सोऽपि चान्तर्हितं वीक्ष्य जलाद् उन्मज्ज्य सत्वरः । कृत्वा चावश्यकं सर्वं विस्मितो रथमागमत् ॥ २ ॥
so'pi cāntarhitaṃ vīkṣya jalād unmajjya satvaraḥ | kṛtvā cāvaśyakaṃ sarvaṃ vismito rathamāgamat || 2 ||
तं अपृच्छद् हृषीकेशः किं ते दृष्टमिवाद्भुतम् । भूमौ वियति तोये वा तथा त्वां लक्षयामहे ॥ ३ ॥
taṃ apṛcchad hṛṣīkeśaḥ kiṃ te dṛṣṭamivādbhutam | bhūmau viyati toye vā tathā tvāṃ lakṣayāmahe || 3 ||
श्रीअक्रूर उवाच -
अद्भुतानीह यावन्ति भूमौ वियति वा जले । त्वयि विश्वात्मके तानि किं मेऽदृष्टं विपश्यतः ॥ ४ ॥
adbhutānīha yāvanti bhūmau viyati vā jale | tvayi viśvātmake tāni kiṃ me'dṛṣṭaṃ vipaśyataḥ || 4 ||
यत्राद्भुतानि सर्वाणि भूमौ वियति वा जले । तं त्वानुपश्यतो ब्रह्मन् किं मे दृष्टमिहाद्भुतम् ॥ ५ ॥
yatrādbhutāni sarvāṇi bhūmau viyati vā jale | taṃ tvānupaśyato brahman kiṃ me dṛṣṭamihādbhutam || 5 ||
इत्युक्त्वा चोदयामास स्यन्दनं गान्दिनीसुतः । मथुरां अनयद् रामं कृष्णं चैव दिनात्यये ॥ ६ ॥
ityuktvā codayāmāsa syandanaṃ gāndinīsutaḥ | mathurāṃ anayad rāmaṃ kṛṣṇaṃ caiva dinātyaye || 6 ||
मार्गे ग्रामजना राजन् तत्र तत्रोपसङ्गताः । वसुदेवसुतौ वीक्ष्य प्रीता दृष्टिं न चाददुः ॥ ७ ॥
mārge grāmajanā rājan tatra tatropasaṅgatāḥ | vasudevasutau vīkṣya prītā dṛṣṭiṃ na cādaduḥ || 7 ||
तावद् व्रजौकसस्तत्र नन्दगोपादयोऽग्रतः । पुरोपवनमासाद्य प्रतीक्षन्तोऽवतस्थिरे ॥ ८ ॥
tāvad vrajaukasastatra nandagopādayo'grataḥ | puropavanamāsādya pratīkṣanto'vatasthire || 8 ||
तान् समेत्याह भगवान् अक्रूरं जगदीश्वरः । गृहीत्वा पाणिना पाणिं प्रश्रितं प्रहसन्निव ॥ ९ ॥
tān sametyāha bhagavān akrūraṃ jagadīśvaraḥ | gṛhītvā pāṇinā pāṇiṃ praśritaṃ prahasanniva || 9 ||
भवान् प्रविशतामग्रे सहयानः पुरीं गृहम् । वयं त्विहावमुच्याथ ततो द्रक्ष्यामहे पुरीम् ॥ १० ॥
bhavān praviśatāmagre sahayānaḥ purīṃ gṛham | vayaṃ tvihāvamucyātha tato drakṣyāmahe purīm || 10 ||
श्रीअक्रूर उवाच -
नाहं भवद्भ्यां रहितः प्रवेक्ष्ये मथुरां प्रभो । त्यक्तुं नार्हसि मां नाथ भक्तं ते भक्तवत्सल ॥ ११ ॥
nāhaṃ bhavadbhyāṃ rahitaḥ pravekṣye mathurāṃ prabho | tyaktuṃ nārhasi māṃ nātha bhaktaṃ te bhaktavatsala || 11 ||
आगच्छ याम गेहान् नः सनाथान् कुर्वधोक्षज । सहाग्रजः सगोपालैः सुहृद्भिश्च सुहृत्तम ॥ १२ ॥
āgaccha yāma gehān naḥ sanāthān kurvadhokṣaja | sahāgrajaḥ sagopālaiḥ suhṛdbhiśca suhṛttama || 12 ||
पुनीहि पादरजसा गृहान्नो गृहमेधिनाम् । यच्छौचेनानुतृप्यन्ति पितरः साग्नयः सुराः ॥ १३ ॥
punīhi pādarajasā gṛhānno gṛhamedhinām | yacchaucenānutṛpyanti pitaraḥ sāgnayaḥ surāḥ || 13 ||
अवनिज्याङ्घ्रियुगलं आसीत् श्लोक्यो बलिर्महान् । ऐश्वर्यं अतुलं लेभे गतिं चैकान्तिनां तु या ॥ १४ ॥
avanijyāṅghriyugalaṃ āsīt ślokyo balirmahān | aiśvaryaṃ atulaṃ lebhe gatiṃ caikāntināṃ tu yā || 14 ||
आपस्तेऽङ्घ्र्यवनेजन्यः त्रींल्लोकान् शुचयोऽपुनन् । शिरसाधत्त याः शर्वः स्वर्याताः सगरात्मजाः ॥ १५ ॥
āpaste'ṅghryavanejanyaḥ trīṃllokān śucayo'punan | śirasādhatta yāḥ śarvaḥ svaryātāḥ sagarātmajāḥ || 15 ||
देवदेव जगन्नाथ पुण्यश्रवणकीर्तन । यदूत्तमोत्तमःश्लोक नारायण नमोऽस्तु ते ॥ १६ ॥
devadeva jagannātha puṇyaśravaṇakīrtana | yadūttamottamaḥśloka nārāyaṇa namo'stu te || 16 ||
श्रीभगवनुवाच ।
आयास्ये भवतो गेहं अहमार्यसमन्वितः । यदुचक्रद्रुहं हत्वा वितरिष्ये सुहृत्प्रियम् ॥ १७ ॥
āyāsye bhavato gehaṃ ahamāryasamanvitaḥ | yaducakradruhaṃ hatvā vitariṣye suhṛtpriyam || 17 ||
श्रीशुक उवाच -
एवमुक्तो भगवता सोऽक्रूरो विमना इव । पुरीं प्रविष्टः कंसाय कर्मावेद्य गृहं ययौ ॥ १८ ॥
evamukto bhagavatā so'krūro vimanā iva | purīṃ praviṣṭaḥ kaṃsāya karmāvedya gṛhaṃ yayau || 18 ||
अथापराह्ने भगवान् कृष्णः सङ्कर्षणान्वितः । मथुरां प्राविशद् गोपैः दिदृक्षुः परिवारितः ॥ १९ ॥
athāparāhne bhagavān kṛṣṇaḥ saṅkarṣaṇānvitaḥ | mathurāṃ prāviśad gopaiḥ didṛkṣuḥ parivāritaḥ || 19 ||
( मिश्र )
ददर्श तां स्फाटिकतुङ्ग गोपुर द्वारां बृहद् हेमकपाटतोरणाम् । ताम्रारकोष्ठां परिखादुरासदां उद्यान रम्योप वनोपशोभिताम् ॥ २० ॥
dadarśa tāṃ sphāṭikatuṅga gopura dvārāṃ bṛhad hemakapāṭatoraṇām | tāmrārakoṣṭhāṃ parikhādurāsadāṃ udyāna ramyopa vanopaśobhitām || 20 ||
सौवर्णशृङ्गाटकहर्म्यनिष्कुटैः श्रेणीसभाभिः भवनैरुपस्कृताम् । वैदूर्यवज्रामलनीलविद्रुमैः मुक्ताहरिद्भिर्वलभीषु वेदिषु ॥ २१ ॥
sauvarṇaśṛṅgāṭakaharmyaniṣkuṭaiḥ śreṇīsabhābhiḥ bhavanairupaskṛtām | vaidūryavajrāmalanīlavidrumaiḥ muktāharidbhirvalabhīṣu vediṣu || 21 ||
जुष्टेषु जालामुखरन्ध्रकुट्टिमेषु आविष्टपारावतबर्हिनादिताम् । संसिक्तरथ्यापणमार्गचत्वरां प्रकीर्णमाल्याङ्कुरलाजतण्डुलाम् ॥ २२ ॥
juṣṭeṣu jālāmukharandhrakuṭṭimeṣu āviṣṭapārāvatabarhināditām | saṃsiktarathyāpaṇamārgacatvarāṃ prakīrṇamālyāṅkuralājataṇḍulām || 22 ||
आपूर्णकुम्भैर्दधिचन्दनोक्षितैः प्रसूनदीपावलिभिः सपल्लवैः । सवृन्दरम्भाक्रमुकैः सकेतुभिः स्वलङ्कृतत् द्वारगृहां सपट्टिकैः ॥ २३ ॥
āpūrṇakumbhairdadhicandanokṣitaiḥ prasūnadīpāvalibhiḥ sapallavaiḥ | savṛndarambhākramukaiḥ saketubhiḥ svalaṅkṛtat dvāragṛhāṃ sapaṭṭikaiḥ || 23 ||
तां सम्प्रविष्टौ वसुदेवनन्दनौ वृतौ वयस्यैर्नरदेववर्त्मना । द्रष्टुं समीयुस्त्वरिताः पुरस्त्रियो हर्म्याणि चैवारुरुहुर्नृपोत्सुकाः ॥ २४ ॥
tāṃ sampraviṣṭau vasudevanandanau vṛtau vayasyairnaradevavartmanā | draṣṭuṃ samīyustvaritāḥ purastriyo harmyāṇi caivāruruhurnṛpotsukāḥ || 24 ||
काश्चिग् विपर्यग्धृतवस्त्रभूषणा विस्मृत्य चैकं युगलेष्वथापराः । कृतैकपत्रश्रवणैकनूपुरा नाङ्क्त्वा द्वितीयं त्वपराश्च लोचनम् ॥ २५ ॥
kāścig viparyagdhṛtavastrabhūṣaṇā vismṛtya caikaṃ yugaleṣvathāparāḥ | kṛtaikapatraśravaṇaikanūpurā nāṅktvā dvitīyaṃ tvaparāśca locanam || 25 ||
अश्नन्त्य एकास्तदपास्य सोत्सवा अभ्यज्यमाना अकृतोपमज्जनाः । स्वपन्त्य उत्थाय निशम्य निःस्वनं प्रपाययन्त्योऽर्भमपोह्य मातरः ॥ २६ ॥
aśnantya ekāstadapāsya sotsavā abhyajyamānā akṛtopamajjanāḥ | svapantya utthāya niśamya niḥsvanaṃ prapāyayantyo'rbhamapohya mātaraḥ || 26 ||
मनांसि तासामरविन्दलोचनः प्रगल्भलीलाहसितावलोकनैः । जहार मत्तद्विरदेन्द्रविक्रमो दृशां ददच्छ्रीरमणात्मनोत्सवम् ॥ २७ ॥
manāṃsi tāsāmaravindalocanaḥ pragalbhalīlāhasitāvalokanaiḥ | jahāra mattadviradendravikramo dṛśāṃ dadacchrīramaṇātmanotsavam || 27 ||
( वसंततिलका )
दृष्ट्वा मुहुः श्रुतमनुद्रुतचेतसस्तं । तत्प्रेक्षणोत्स्मितसुधोक्षणलब्धमानाः । आनन्दमूर्तिमुपगुह्य दृशात्मलब्धं । हृष्यत्त्वचो जहुरनन्तमरिन्दमाधिम् ॥ २८ ॥
dṛṣṭvā muhuḥ śrutamanudrutacetasastaṃ | tatprekṣaṇotsmitasudhokṣaṇalabdhamānāḥ | ānandamūrtimupaguhya dṛśātmalabdhaṃ | hṛṣyattvaco jahuranantamarindamādhim || 28 ||
( अनुष्टुप् )
प्रासादशिखरारूढाः प्रीत्युत्फुल्लमुखाम्बुजाः । अभ्यवर्षन् सौमनस्यैः प्रमदा बलकेशवौ ॥ २९ ॥
prāsādaśikharārūḍhāḥ prītyutphullamukhāmbujāḥ | abhyavarṣan saumanasyaiḥ pramadā balakeśavau || 29 ||
दध्यक्षतैः सोदपात्रैः स्रग्गन्धैरभ्युपायनैः । तावानर्चुः प्रमुदिताः तत्र तत्र द्विजातयः ॥ ३० ॥
dadhyakṣataiḥ sodapātraiḥ sraggandhairabhyupāyanaiḥ | tāvānarcuḥ pramuditāḥ tatra tatra dvijātayaḥ || 30 ||
ऊचुः पौरा अहो गोप्यः तपः किमचरन् महत् । या ह्येतावनुपश्यन्ति नरलोकमहोत्सवौ ॥ ३१ ॥
ūcuḥ paurā aho gopyaḥ tapaḥ kimacaran mahat | yā hyetāvanupaśyanti naralokamahotsavau || 31 ||
रजकं कञ्चिदायान्तं रङ्गकारं गदाग्रजः । दृष्ट्वायाचत वासांसि धौतान्यत्युत्तमानि च ॥ ३२ ॥
rajakaṃ kañcidāyāntaṃ raṅgakāraṃ gadāgrajaḥ | dṛṣṭvāyācata vāsāṃsi dhautānyatyuttamāni ca || 32 ||
देह्यावयोः समुचितानि अङ्ग वासांसि चार्हतोः । भविष्यति परं श्रेयो दातुस्ते नात्र संशयः ॥ ३३ ॥
dehyāvayoḥ samucitāni aṅga vāsāṃsi cārhatoḥ | bhaviṣyati paraṃ śreyo dātuste nātra saṃśayaḥ || 33 ||
स याचितो भगवता परिपूर्णेन सर्वतः । साक्षेपं रुषितः प्राह भृत्यो राज्ञः सुदुर्मदः ॥ ३४ ॥
sa yācito bhagavatā paripūrṇena sarvataḥ | sākṣepaṃ ruṣitaḥ prāha bhṛtyo rājñaḥ sudurmadaḥ || 34 ||
ईदृशान्येव वासांसी नित्यं गिरिवनेचराः । परिधत्त किमुद्वृत्ता राजद्रव्याण्यभीप्सथ ॥ ३५ ॥
īdṛśānyeva vāsāṃsī nityaṃ girivanecarāḥ | paridhatta kimudvṛttā rājadravyāṇyabhīpsatha || 35 ||
याताशु बालिशा मैवं प्रार्थ्यं यदि जिजीवीषा । बध्नन्ति घ्नन्ति लुम्पन्ति दृप्तं राजकुलानि वै ॥ ३६ ॥
yātāśu bāliśā maivaṃ prārthyaṃ yadi jijīvīṣā | badhnanti ghnanti lumpanti dṛptaṃ rājakulāni vai || 36 ||
एवं विकत्थमानस्य कुपितो देवकीसुतः । रजकस्य कराग्रेण शिरः कायादपातयत् ॥ ३७ ॥
evaṃ vikatthamānasya kupito devakīsutaḥ | rajakasya karāgreṇa śiraḥ kāyādapātayat || 37 ||
तस्यानुजीविनः सर्वे वासःकोशान् विसृज्य वै । दुद्रुवुः सर्वतो मार्गं वासांसि जगृहेऽच्युतः ॥ ३८ ॥
tasyānujīvinaḥ sarve vāsaḥkośān visṛjya vai | dudruvuḥ sarvato mārgaṃ vāsāṃsi jagṛhe'cyutaḥ || 38 ||
वसित्वाऽऽत्मप्रिये वस्त्रे कृष्णः सङ्कर्षणस्तथा । शेषाण्यादत्त गोपेभ्यो विसृज्य भुवि कानिचित् ॥ ३९ ॥
vasitvā''tmapriye vastre kṛṣṇaḥ saṅkarṣaṇastathā | śeṣāṇyādatta gopebhyo visṛjya bhuvi kānicit || 39 ||
ततस्तु वायकः प्रीतः तयोर्वेषमकल्पयत् । विचित्रवर्णैश्चैलेयैः आकल्पैरनुरूपतः ॥ ४० ॥
tatastu vāyakaḥ prītaḥ tayorveṣamakalpayat | vicitravarṇaiścaileyaiḥ ākalpairanurūpataḥ || 40 ||
नानालक्षणवेषाभ्यां कृष्णरामौ विरेजतुः । स्वलङ्कृतौ बालगजौ पर्वणीव सितेतरौ ॥ ॥
nānālakṣaṇaveṣābhyāṃ kṛṣṇarāmau virejatuḥ | svalaṅkṛtau bālagajau parvaṇīva sitetarau || ||
तस्य प्रसन्नो भगवान् प्रादात् सारूप्यमात्मनः । श्रियं च परमां लोके बलैश्वर्यस्मृतीन्द्रियम् ॥ ४२ ॥
tasya prasanno bhagavān prādāt sārūpyamātmanaḥ | śriyaṃ ca paramāṃ loke balaiśvaryasmṛtīndriyam || 42 ||
ततः सुदाम्नो भवनं मालाकारस्य जग्मतुः । तौ दृष्ट्वा स समुत्थाय ननाम शिरसा भुवि ॥ ४३ ॥
tataḥ sudāmno bhavanaṃ mālākārasya jagmatuḥ | tau dṛṣṭvā sa samutthāya nanāma śirasā bhuvi || 43 ||
तयोरासनमानीय पाद्यं चार्घ्यार्हणादिभिः । पूजां सानुगयोश्चक्रे स्रक्ताम्बूलानुलेपनैः ॥ ४४ ॥
tayorāsanamānīya pādyaṃ cārghyārhaṇādibhiḥ | pūjāṃ sānugayoścakre sraktāmbūlānulepanaiḥ || 44 ||
प्राह नः सार्थकं जन्म पावितं च कुलं प्रभो । पितृदेवर्षयो मह्यं तुष्टा ह्यागमनेन वाम् ॥ ४५ ॥
prāha naḥ sārthakaṃ janma pāvitaṃ ca kulaṃ prabho | pitṛdevarṣayo mahyaṃ tuṣṭā hyāgamanena vām || 45 ||
भवन्तौ किल विश्वस्य जगतः कारणं परम् । अवतीर्णाविहांशेन क्षेमाय च भवाय च ॥ ४६ ॥
bhavantau kila viśvasya jagataḥ kāraṇaṃ param | avatīrṇāvihāṃśena kṣemāya ca bhavāya ca || 46 ||
न हि वां विषमा दृष्टिः सुहृदोर्जगदात्मनोः । समयोः सर्वभूतेषु भजन्तं भजतोरपि ॥ ४७ ॥
na hi vāṃ viṣamā dṛṣṭiḥ suhṛdorjagadātmanoḥ | samayoḥ sarvabhūteṣu bhajantaṃ bhajatorapi || 47 ||
तावज्ञापयतं भृत्यं किमहं करवाणि वाम् । पुंसोऽत्यनुग्रहो ह्येष भवद्भिः यन्नियुज्यते ॥ ४८ ॥
tāvajñāpayataṃ bhṛtyaṃ kimahaṃ karavāṇi vām | puṃso'tyanugraho hyeṣa bhavadbhiḥ yanniyujyate || 48 ||
इत्यभिप्रेत्य राजेन्द्र सुदामा प्रीतमानसः । शस्तैः सुगन्धैः कुसुमैं माला विरचिता ददौ ॥ ४९ ॥
ityabhipretya rājendra sudāmā prītamānasaḥ | śastaiḥ sugandhaiḥ kusumaiṃ mālā viracitā dadau || 49 ||
ताभिः स्वलङ्कृतौ प्रीतौ कृष्णरामौ सहानुगौ । प्रणताय प्रपन्नाय ददतुर्वरदौ वरान् ॥ ५० ॥
tābhiḥ svalaṅkṛtau prītau kṛṣṇarāmau sahānugau | praṇatāya prapannāya dadaturvaradau varān || 50 ||
सोऽपि वव्रेऽचलां भक्तिं तस्मिन् एवाखिलात्मनि । तद्भक्तेषु च सौहार्दं भूतेषु च दयां पराम् ॥ ५१ ॥
so'pi vavre'calāṃ bhaktiṃ tasmin evākhilātmani | tadbhakteṣu ca sauhārdaṃ bhūteṣu ca dayāṃ parām || 51 ||
इति तस्मै वरं दत्त्वा श्रियं चान्वयवर्धिनीम् । बलमायुर्यशः कान्तिं निर्जगाम सहाग्रजः ॥ ५२ ॥
iti tasmai varaṃ dattvā śriyaṃ cānvayavardhinīm | balamāyuryaśaḥ kāntiṃ nirjagāma sahāgrajaḥ || 52 ||
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे पूर्वार्धे पुरप्रवेशो नाम एकचत्वारिंशोऽध्यायः ॥ ४१ ॥
iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ daśamaskandhe pūrvārdhe purapraveśo nāma ekacatvāriṃśo'dhyāyaḥ || 41 ||
हरिः ॐ तत्सत् श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
hariḥ ॐ tatsat śrīkṛṣṇārpaṇamastu ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
