सूत उवाच ।
अन्यत् पवित्रं विपुलं तीर्थं त्रैलोक्यविश्रुतम् ।रुद्रकोटिरिति ख्यातं रुद्रस्य परमेष्ठिनः ॥ ३६.१
anyat pavitraṃ vipulaṃ tīrthaṃ trailokyaviśrutam |rudrakoṭiriti khyātaṃ rudrasya parameṣṭhinaḥ || 36.1
पुरा पुण्यतमे काले देवदर्शनतत्पराः ।कोटिब्रह्मर्षयो दान्तास्तं देशमगमन् परम् ॥ ३६.२
purā puṇyatame kāle devadarśanatatparāḥ |koṭibrahmarṣayo dāntāstaṃ deśamagaman param || 36.2
अहं द्रक्ष्यामि गिरिशं पूर्वमेव पिनाकिनम् ।अन्योऽन्यं भक्तियुक्तानां व्याघातो जायते किल ॥ ३६.३
ahaṃ drakṣyāmi giriśaṃ pūrvameva pinākinam |anyo'nyaṃ bhaktiyuktānāṃ vyāghāto jāyate kila || 36.3
तेषां भक्तिं तदा दृष्ट्वा गिरिशो योगिनां गुरुः ।कोटिरूपोऽभवद् रुद्रो रुद्रकोटिस्ततः स्मृतः ॥ ३६.४
teṣāṃ bhaktiṃ tadā dṛṣṭvā giriśo yogināṃ guruḥ |koṭirūpo'bhavad rudro rudrakoṭistataḥ smṛtaḥ || 36.4
ते स्म सर्वे महादेवं हरं गिरिगुहाशयम् ।पश्यन्तः पार्वतीनाथं हृष्टपुष्टधियोऽभवन् ॥ ३६.५
te sma sarve mahādevaṃ haraṃ giriguhāśayam |paśyantaḥ pārvatīnāthaṃ hṛṣṭapuṣṭadhiyo'bhavan || 36.5
अनाद्यन्तं महादेवं पूर्वमेवाहमीश्वरम् ।दृष्टवानिति भक्त्या ते रुद्रन्यस्तधियोऽभवन् ॥ ३६.६
anādyantaṃ mahādevaṃ pūrvamevāhamīśvaram |dṛṣṭavāniti bhaktyā te rudranyastadhiyo'bhavan || 36.6
अथान्तरिक्षे विमलं पश्यन्ति स्म महत्तरम् ।ज्योतिस्तत्रैव ते सर्वेऽभिलषन्तः परं पदम् ॥ ३६.७
athāntarikṣe vimalaṃ paśyanti sma mahattaram |jyotistatraiva te sarve'bhilaṣantaḥ paraṃ padam || 36.7
एतत् स्वदेशाध्युषितं तीर्थं पुण्यतमं शुभम् ।दृष्ट्वा रुद्रं समभ्यर्च्य रुद्रसामीप्यमाप्नुयात् ॥ ३६.८
etat svadeśādhyuṣitaṃ tīrthaṃ puṇyatamaṃ śubham |dṛṣṭvā rudraṃ samabhyarcya rudrasāmīpyamāpnuyāt || 36.8
अन्यच्च तीर्थप्रवरं नाम्ना मधुवनं स्मृतम् ।तत्र गत्वा नियमवानिन्द्रस्यार्द्धासनं लभेत् ॥ ३६.९
anyacca tīrthapravaraṃ nāmnā madhuvanaṃ smṛtam |tatra gatvā niyamavānindrasyārddhāsanaṃ labhet || 36.9
अथान्या पुष्पनगरी देशः पुण्यतमः शुभः ।तत्र गत्वा पितॄन् पूज्य कुलानां तारयेच्छतम् ॥ ३६.१०
athānyā puṣpanagarī deśaḥ puṇyatamaḥ śubhaḥ |tatra gatvā pitṝn pūjya kulānāṃ tārayecchatam || 36.10
कालञ्जरं महातीर्थं रुद्रलोके महेश्वरः ।कालंजरं भवन्देवो यत्र भक्तप्रियो हरः ॥ ३६.११
kālañjaraṃ mahātīrthaṃ rudraloke maheśvaraḥ |kālaṃjaraṃ bhavandevo yatra bhaktapriyo haraḥ || 36.11
श्वेतो नाम शिवे भक्तो राजर्षिप्रवरः पुरा ।तदाशीस्तन्नमस्कारैः पूजयामास शूलिनम् ॥ ३६.१२
śveto nāma śive bhakto rājarṣipravaraḥ purā |tadāśīstannamaskāraiḥ pūjayāmāsa śūlinam || 36.12
संस्थाप्य विधिना लिङ्गं भक्तियोगपुरः सरः ।जजाप रुद्रमनिशं तत्र संन्यस्तमानसः ॥ ३६.१३
saṃsthāpya vidhinā liṅgaṃ bhaktiyogapuraḥ saraḥ |jajāpa rudramaniśaṃ tatra saṃnyastamānasaḥ || 36.13
सितं कार्ष्णाजिनं दीप्तं शूलमादाय भीषणम् ।नेतुमभ्यागतो देशं स राजा यत्र तिष्ठति ॥ ३६.१४
sitaṃ kārṣṇājinaṃ dīptaṃ śūlamādāya bhīṣaṇam |netumabhyāgato deśaṃ sa rājā yatra tiṣṭhati || 36.14
वीक्ष्य राजा भयाविष्टः शूलहस्तं समागतम् ।कालं कालकरं घोरं भीषणं चण्डदीपितम् ॥ ३६.१५
vīkṣya rājā bhayāviṣṭaḥ śūlahastaṃ samāgatam |kālaṃ kālakaraṃ ghoraṃ bhīṣaṇaṃ caṇḍadīpitam || 36.15
उभाभ्यामथ हस्ताभ्यां स्पृष्ट्वाऽसौ लिङ्गमैश्वरम् ।ननाम शिरसा रुद्रं जजाप शतरुद्रियम् ॥ ३६.१६
ubhābhyāmatha hastābhyāṃ spṛṣṭvā'sau liṅgamaiśvaram |nanāma śirasā rudraṃ jajāpa śatarudriyam || 36.16
जपन्तमाह राजानं नमन्तं मनसा भवम् ।एह्येहीति पुरः स्थित्वा कृतान्तः प्रहसन्निव ॥ ३६.१७
japantamāha rājānaṃ namantaṃ manasā bhavam |ehyehīti puraḥ sthitvā kṛtāntaḥ prahasanniva || 36.17
तमुवाच भयाविष्टो राजा रुद्रपरायणः ।एकमीशार्च्चनरतं विहायान्यन्निषूदय ॥ ३६.१८
tamuvāca bhayāviṣṭo rājā rudraparāyaṇaḥ |ekamīśārccanarataṃ vihāyānyanniṣūdaya || 36.18
इत्युक्तवन्तं भगवानब्रवीद् भीतमानसम् ।रुद्रार्चनरतो वाऽन्यो मद्वशे को न तिष्ठति ॥ ३६.१९
ityuktavantaṃ bhagavānabravīd bhītamānasam |rudrārcanarato vā'nyo madvaśe ko na tiṣṭhati || 36.19
एवमुक्त्वा स राजानं कालो लोकप्रकालनः ।बबन्ध पाशै राजाऽपि जजाप शतरुद्रियम् ॥ ३६.२०
evamuktvā sa rājānaṃ kālo lokaprakālanaḥ |babandha pāśai rājā'pi jajāpa śatarudriyam || 36.20
अथान्तरिक्षे विपुलं दीप्यमानं तेजोराशिं भूतभर्त्तुः पुराणम् ।ज्वालामालासंवृतं व्याप्य विश्वं प्रादुर्भूतं संस्थितं संददर्श ॥ ३६.२१
athāntarikṣe vipulaṃ dīpyamānaṃ tejorāśiṃ bhūtabharttuḥ purāṇam |jvālāmālāsaṃvṛtaṃ vyāpya viśvaṃ prādurbhūtaṃ saṃsthitaṃ saṃdadarśa || 36.21
तन्मध्येऽसौ पुरुषं रुक्मवर्णं देव्या देवं चन्द्रलेखोज्ज्वलाङ्गम् ।तेजोरूपं पश्यति स्मातिहृष्टो मेने चात्मानमप्यागच्छतीति ॥ ३६.२२
tanmadhye'sau puruṣaṃ rukmavarṇaṃ devyā devaṃ candralekhojjvalāṅgam |tejorūpaṃ paśyati smātihṛṣṭo mene cātmānamapyāgacchatīti || 36.22
आगच्छन्तं नातिदूरेऽथ दृष्ट्वा कालो रुद्रं देवदेव्या महेशम् ।व्यपेतभीरखिलेशैकनाथं राजर्षिस्तं नेतुमभ्याजगाम ॥ ३६.२३
āgacchantaṃ nātidūre'tha dṛṣṭvā kālo rudraṃ devadevyā maheśam |vyapetabhīrakhileśaikanāthaṃ rājarṣistaṃ netumabhyājagāma || 36.23
आलोक्यासौ भगवानुग्रकर्मा देवो रुद्रो भूतभर्त्ता पुराणः ।एवं भक्तं सत्वरं मां स्मरन्तं देहीतीमं कालरूपं ममेति ॥ ३६.२४
ālokyāsau bhagavānugrakarmā devo rudro bhūtabharttā purāṇaḥ |evaṃ bhaktaṃ satvaraṃ māṃ smarantaṃ dehītīmaṃ kālarūpaṃ mameti || 36.24
श्रुत्वा वाक्यं गोपते रुद्रभावः कालात्माऽसौ मन्यमानः स्वभावम् ।बद्ध्वा भक्तं पुनरेवाऽथ पाशैः रुद्रो रौद्रमभिदुद्राव वेगात् ॥ ३६.२५
śrutvā vākyaṃ gopate rudrabhāvaḥ kālātmā'sau manyamānaḥ svabhāvam |baddhvā bhaktaṃ punarevā'tha pāśaiḥ rudro raudramabhidudrāva vegāt || 36.25
प्रेक्ष्यायान्तं शैलपुत्रीमथेशः सोऽन्वीक्ष्यान्ते विश्वमायाविधिज्ञः ।सावज्ञं वै वामपादेन कालं त्वेतस्यैनं पश्यतो व्याजघान ॥ ३६.२६
prekṣyāyāntaṃ śailaputrīmatheśaḥ so'nvīkṣyānte viśvamāyāvidhijñaḥ |sāvajñaṃ vai vāmapādena kālaṃ tvetasyainaṃ paśyato vyājaghāna || 36.26
ममार सोऽतिभीषणो महेशपादघातितः ।रराज देवतापतिः सहोमया पिनाकधृक् ॥ ३६.२७
mamāra so'tibhīṣaṇo maheśapādaghātitaḥ |rarāja devatāpatiḥ sahomayā pinākadhṛk || 36.27
निरीक्ष्य देवमीश्वरं प्रहृष्टमानसो हरम् ।ननाम साम्बमव्ययं स राजपुंगवस्तदा ॥ ३६.२८
nirīkṣya devamīśvaraṃ prahṛṣṭamānaso haram |nanāma sāmbamavyayaṃ sa rājapuṃgavastadā || 36.28
नमो भवाय हेतवे हराय विश्वसंभवे ।नमः शिवाय धीमते नमोऽपवर्गदायिने ॥ ३६.२९
namo bhavāya hetave harāya viśvasaṃbhave |namaḥ śivāya dhīmate namo'pavargadāyine || 36.29
नमो नमो नमो नमो महाविभूतये नमः ।विभागहीनरूपिणे नमो नराधिपाय ते ॥ ३६.३०
namo namo namo namo mahāvibhūtaye namaḥ |vibhāgahīnarūpiṇe namo narādhipāya te || 36.30
नमोऽस्तु ते गणेश्वर प्रपन्नदुःखनाशन ।अनादिनित्यभूतये वराहश्रृङ्गधारिणे ॥ ३६.३१
namo'stu te gaṇeśvara prapannaduḥkhanāśana |anādinityabhūtaye varāhaśrṛṅgadhāriṇe || 36.31
नमो वृषध्वजाय ते कपालमालिने नमः ।नमो महानटाय ते शिवाय शङ्कराय ते ॥ ३६.३२
namo vṛṣadhvajāya te kapālamāline namaḥ |namo mahānaṭāya te śivāya śaṅkarāya te || 36.32
अथानुगृह्य शंकरः प्रणामतत्परं नृपम् ।स्वगाणपत्यमव्ययं सरूपतामथो ददौ ॥ ३६.३३
athānugṛhya śaṃkaraḥ praṇāmatatparaṃ nṛpam |svagāṇapatyamavyayaṃ sarūpatāmatho dadau || 36.33
सहोमया सपार्षदः सराजपुंगवो हरः ।मुनीशसिद्धवन्दितः क्षणाददृश्यतामगात् ॥ ३६.३४
sahomayā sapārṣadaḥ sarājapuṃgavo haraḥ |munīśasiddhavanditaḥ kṣaṇādadṛśyatāmagāt || 36.34
काले महेशाभिहते लोकनाथः पितामहः ।अयाचत वरं रुद्रं सजीवोऽयं भवत्विति ॥ ३६.३५
kāle maheśābhihate lokanāthaḥ pitāmahaḥ |ayācata varaṃ rudraṃ sajīvo'yaṃ bhavatviti || 36.35
नास्ति कश्चिदपीशान दोषलेशो वृषध्वज ।कृतान्तस्यैव भवता तत्कार्ये विनियोजितः ॥ ३६.३६
nāsti kaścidapīśāna doṣaleśo vṛṣadhvaja |kṛtāntasyaiva bhavatā tatkārye viniyojitaḥ || 36.36
स देवदेववचनाद् देवदेवेश्वरो हरः ।तथास्त्वित्याह विश्वात्मा सोऽपि तादृग्विधोऽभवत् ॥ ३६.३७
sa devadevavacanād devadeveśvaro haraḥ |tathāstvityāha viśvātmā so'pi tādṛgvidho'bhavat || 36.37
इत्येतत् परमं तीर्थं कालंजरमिति श्रुतम् ।गत्वाऽभ्यर्च्य महादेवं गाणपत्यं स विन्दति ॥ ३६.३८
ityetat paramaṃ tīrthaṃ kālaṃjaramiti śrutam |gatvā'bhyarcya mahādevaṃ gāṇapatyaṃ sa vindati || 36.38
इति श्रीकूर्मपुराणे षट्साहस्त्र्यां संहितायामुपरिविभागे षट्त्रिंशोऽध्यायः ॥ ३६॥
iti śrīkūrmapurāṇe ṣaṭsāhastryāṃ saṃhitāyāmuparivibhāge ṣaṭtriṃśo'dhyāyaḥ || 36||
ॐ श्री परमात्मने नमः