श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे षोडशोत्तरशततम: सर्गः ॥२-११६॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe ayodhyākāṇḍe ṣoḍaśottaraśatatama: sargaḥ ||2-116||
प्रतिप्रयाते भरते वसन् रामस्तपोवने । लक्षयामास सोद्वेगमथौत्सुक्यं तपस्विनाम् ।। २.११६.१ ।।
pratiprayāte bharate vasan rāmastapovane | lakṣayāmāsa sodvegamathautsukyaṃ tapasvinām || 2.116.1 ||
ये तत्र चित्रकूटस्य पुरस्तात्तापसाश्रमे । राममाश्रित्य निरतास्तानलक्षयदुत्सुकान् ।। २.११६.२ ।।
ye tatra citrakūṭasya purastāttāpasāśrame | rāmamāśritya niratāstānalakṣayadutsukān || 2.116.2 ||
नयनैर्भुकुटीभिश्च रामं निर्दिश्य शङ्किता: । अन्योन्यमुपजल्पन्त: शनैश्चक्रुर्मिथ: कथा: ।। २.११६.३ ।।
nayanairbhukuṭībhiśca rāmaṃ nirdiśya śaṅkitā: | anyonyamupajalpanta: śanaiścakrurmitha: kathā: || 2.116.3 ||
तेषामौत्सुक्यमालक्ष्य रामस्त्वात्मनि शङ्कित: । कृताञ्जलिरुवाचेदमृषिं कुलपतिं तत: ।। २.११६.४ ।।
teṣāmautsukyamālakṣya rāmastvātmani śaṅkita: | kṛtāñjaliruvācedamṛṣiṃ kulapatiṃ tata: || 2.116.4 ||
न कच्चिद्भगवन् किञ्चित्पूर्ववृत्तमिदं मयि । दृश्यते विकृतं येन विक्रियन्ते तपस्विन: ।। २.११६.५ ।।
na kaccidbhagavan kiñcitpūrvavṛttamidaṃ mayi | dṛśyate vikṛtaṃ yena vikriyante tapasvina: || 2.116.5 ||
प्रमादाच्चरितं कच्चित्किञ्चिन्नावरजस्य मे । लक्ष्मणस्यर्षिभिर्दृष्टं नानुरूपमिवात्मन: ।। २.११६.६ ।।
pramādāccaritaṃ kaccitkiñcinnāvarajasya me | lakṣmaṇasyarṣibhirdṛṣṭaṃ nānurūpamivātmana: || 2.116.6 ||
कच्चिच्छुश्रूषमाणा व: शुश्रूषणपरा मयि । प्र(म)मादाभ्युचितां वृत्तिं सीता युक्तं न वर्तते ।। २.११६.७ ।।
kaccicchuśrūṣamāṇā va: śuśrūṣaṇaparā mayi | pra(ma)mādābhyucitāṃ vṛttiṃ sītā yuktaṃ na vartate || 2.116.7 ||
अथर्षिर्जरया वृद्धस्तपसा च जरां गत: । वेपमान इवोवाच रामं भूतदयापरम् ।। २.११६.८ ।।
atharṣirjarayā vṛddhastapasā ca jarāṃ gata: | vepamāna ivovāca rāmaṃ bhūtadayāparam || 2.116.8 ||
कुत: कल्याणसत्त्वाया: कल्याणाभिरतेस्तथा । चलनं तात वैदेह्यास्तपस्विषु विशेषत: ।। २.११६.९ ।।
kuta: kalyāṇasattvāyā: kalyāṇābhiratestathā | calanaṃ tāta vaidehyāstapasviṣu viśeṣata: || 2.116.9 ||
त्वन्निमित्तमिदं तावत्तापसान् प्रति वर्तते । रक्षोभ्यस्तेन संविग्ना: कथयन्ति मिथ: कथा: ।। २.११६.१० ।।
tvannimittamidaṃ tāvattāpasān prati vartate | rakṣobhyastena saṃvignā: kathayanti mitha: kathā: || 2.116.10 ||
रावणावरज: कश्चित् खरो नामेह राक्षस: । उत्पाट्य तापसान् सर्वान् जनस्थाननिकेतनान् ।। २.११६.११ ।।
rāvaṇāvaraja: kaścit kharo nāmeha rākṣasa: | utpāṭya tāpasān sarvān janasthānaniketanān || 2.116.11 ||
धृष्टश्च जितकाशीं च नृशंस: पुरुषादक: । अवलिप्तश्च पापश्च त्वां च तात न मृष्यते ।। २.११६.१२ ।।
dhṛṣṭaśca jitakāśīṃ ca nṛśaṃsa: puruṣādaka: | avaliptaśca pāpaśca tvāṃ ca tāta na mṛṣyate || 2.116.12 ||
त्वं यदाप्रभृति ह्यस्मिन्नाश्रमे तात वर्तसे । तदाप्रभृति रक्षांसि विप्रकुर्वन्ति तापसान् ।। २.११६.१३ ।।
tvaṃ yadāprabhṛti hyasminnāśrame tāta vartase | tadāprabhṛti rakṣāṃsi viprakurvanti tāpasān || 2.116.13 ||
दर्शयन्ति हि बीभत्सै: क्रूरैर्भीषणकैरपि । नानारूपैर्विरूपैश्च रूपैर्विकृतदर्शनै: ।। २.११६.१४ ।।
darśayanti hi bībhatsai: krūrairbhīṣaṇakairapi | nānārūpairvirūpaiśca rūpairvikṛtadarśanai: || 2.116.14 ||
अप्रशस्तैरशुचिभि: सम्प्रयोज्य च तापसान् । प्रतिघ्नन्त्यपरान् क्षिप्रमनार्य्या: पुरत: स्थिता: ।। २.११६.१५ ।।
apraśastairaśucibhi: samprayojya ca tāpasān | pratighnantyaparān kṣipramanāryyā: purata: sthitā: || 2.116.15 ||
तेषु तेष्वाश्रमस्थानेष्वबुद्धमवलीय च । रमन्ते तापसांस्तत्र नाशयन्तो ऽल्पयेतस: ।। २.११६.१६ ।।
teṣu teṣvāśramasthāneṣvabuddhamavalīya ca | ramante tāpasāṃstatra nāśayanto 'lpayetasa: || 2.116.16 ||
अपक्षिपन्ति स्रुग्भाण्डानग्नीन् सिञ्चन्ति वारिणा । कलशांश्च प्रमृद्नन्ति हवने समुपस्थिते ।। २.११६.१७ ।।
apakṣipanti srugbhāṇḍānagnīn siñcanti vāriṇā | kalaśāṃśca pramṛdnanti havane samupasthite || 2.116.17 ||
तैर्दुरात्मभिरामृष्टानाश्रमान् प्रजिहासव: । गमनायान्यदेशस्य चोदयन्त्यृषयो ऽद्य माम् ।। २.११६.१८ ।।
tairdurātmabhirāmṛṣṭānāśramān prajihāsava: | gamanāyānyadeśasya codayantyṛṣayo 'dya mām || 2.116.18 ||
तत्पुरा राम शारीरीमुपहिंसां तपस्विषु । दर्शयन्ति हि दुष्टास्ते त्यक्ष्याम इममाश्रमम् ।। २.११६.१९ ।।
tatpurā rāma śārīrīmupahiṃsāṃ tapasviṣu | darśayanti hi duṣṭāste tyakṣyāma imamāśramam || 2.116.19 ||
बहुमूलफलं चित्रमविदूरादितो वनम् । पुराणाश्रममेवाहं श्रयिष्ये सगण: पुन: ।। २.११६.२० ।।
bahumūlaphalaṃ citramavidūrādito vanam | purāṇāśramamevāhaṃ śrayiṣye sagaṇa: puna: || 2.116.20 ||
खरस्त्वय्यपि चायुक्तं पुरा तात प्रवर्त्तते । सहास्माभिरितो गच्छ यदि बुद्धि: प्रवर्त्तते ।। २.११६.२१ ।।
kharastvayyapi cāyuktaṃ purā tāta pravarttate | sahāsmābhirito gaccha yadi buddhi: pravarttate || 2.116.21 ||
सकलत्रस्य सन्देहो नित्यं यत्तस्य राघव । समर्थस्यापि वसतो वासो दु:खमिहाद्य ते ।। २.११६.२२ ।।
sakalatrasya sandeho nityaṃ yattasya rāghava | samarthasyāpi vasato vāso du:khamihādya te || 2.116.22 ||
इत्युक्तवन्तं रामस्तं राजपुत्रस्तपस्विनम् । न शशाकोत्तरैर्वाक्यैरवरोद्धुं समुत्सुक: ।। २.११६.२३ ।।
ityuktavantaṃ rāmastaṃ rājaputrastapasvinam | na śaśākottarairvākyairavaroddhuṃ samutsuka: || 2.116.23 ||
अभिनन्द्य समापृच्छ्य समाधाय च राघवम् । स जगामाश्रमं त्यक्त्वा कुलै: कुलपति: सह ।। २.११६.२४ ।।
abhinandya samāpṛcchya samādhāya ca rāghavam | sa jagāmāśramaṃ tyaktvā kulai: kulapati: saha || 2.116.24 ||
राम: संसाध्य त्वृषिगणमनुगमनाद्देशात्तस्मात् कुलपतिमभिवाद्य ऋषिम् । सम्यक्प्रीतैस्तैरनुमत उपदिष्टार्थ: पुण्यं वासाय स्वनिलयमुपसम्पेदे ।। २.११६.२५ ।।
rāma: saṃsādhya tvṛṣigaṇamanugamanāddeśāttasmāt kulapatimabhivādya ṛṣim | samyakprītaistairanumata upadiṣṭārtha: puṇyaṃ vāsāya svanilayamupasampede || 2.116.25 ||
आश्रमं त्वृषिविरहितं प्रभु: क्षणमपि न विजहौ स राघव: । राघवं हि सततमनुगतास्तापसाश्चार्षचरितधृतगुणा: ।। २.११६.२६ ।।
āśramaṃ tvṛṣivirahitaṃ prabhu: kṣaṇamapi na vijahau sa rāghava: | rāghavaṃ hi satatamanugatāstāpasāścārṣacaritadhṛtaguṇā: || 2.116.26 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमदयोध्याकाण्डे षोडशोत्तरशततम: सर्ग: ।। ११६ ।।
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmadayodhyākāṇḍe ṣoḍaśottaraśatatama: sarga: || 116 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
