श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे एकनवतितम: सर्गः ॥२-९१॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe ayodhyākāṇḍe ekanavatitama: sargaḥ ||2-91||
तां तथा दर्शयित्वा तु मैथिलीं गिरिनिम्नगाम् । निषसाद गिरिप्रस्थे सीतां मांसेन छन्दयन् ।। २.९६.१ ।।
tāṃ tathā darśayitvā tu maithilīṃ girinimnagām | niṣasāda giriprasthe sītāṃ māṃsena chandayan || 2.96.1 ||
इदं मेध्यमिदं स्वादु निष्टप्तमिदमग्निना । एवमास्ते स धर्मात्मा सीतया सह राघव: ।। २.९६.२ ।।
idaṃ medhyamidaṃ svādu niṣṭaptamidamagninā | evamāste sa dharmātmā sītayā saha rāghava: || 2.96.2 ||
तथा तत्रासतस्तस्य भरतस्योपयायिन: । सैन्यरेणुश्च शब्दश्च प्रादुरास्तां नभस्स्पृशौ ।। २.९६.३ ।।
tathā tatrāsatastasya bharatasyopayāyina: | sainyareṇuśca śabdaśca prādurāstāṃ nabhasspṛśau || 2.96.3 ||
एतस्मिन्नन्तरे त्रस्ता: शब्देन महता तत: । अर्दिता यूथपा मत्ता: सयूथा दुद्रुवुर्दिश: ।। २.९६.४ ।।
etasminnantare trastā: śabdena mahatā tata: | arditā yūthapā mattā: sayūthā dudruvurdiśa: || 2.96.4 ||
स तं सैन्यसमुद्धूतं शब्दं शुश्राव राघव: । तांश्च विप्रद्रुतान् सर्वान् यूथपानन्ववैक्षत ।। २.९६.५ ।।
sa taṃ sainyasamuddhūtaṃ śabdaṃ śuśrāva rāghava: | tāṃśca vipradrutān sarvān yūthapānanvavaikṣata || 2.96.5 ||
तांश्च विद्रवतो दृष्ट्वा तं च श्रुत्वा च निस्वनम् । उवाच राम: सौमित्रिं लक्ष्मणं दीप्ततेजसम् ।। २.९६.६ ।।
tāṃśca vidravato dṛṣṭvā taṃ ca śrutvā ca nisvanam | uvāca rāma: saumitriṃ lakṣmaṇaṃ dīptatejasam || 2.96.6 ||
हन्त लक्ष्मण पश्येह सुमित्रा सुप्रजास्त्वया । भीमस्तनितगम्भीरस्तुमुल: श्रूयते स्वन: ।। २.९६.७ ।।
hanta lakṣmaṇa paśyeha sumitrā suprajāstvayā | bhīmastanitagambhīrastumula: śrūyate svana: || 2.96.7 ||
गजयूथानि वा ऽरण्ये महिषा वा महावने । वित्रासिता मृगा: सिंहै: सहसा प्रद्रुता दिश: ।। २.९६.८ ।।
gajayūthāni vā 'raṇye mahiṣā vā mahāvane | vitrāsitā mṛgā: siṃhai: sahasā pradrutā diśa: || 2.96.8 ||
राजा वा राजमात्रो वा मृगयामटते वने । अन्यद्वा श्वापदं किञ्चित् सौमित्रे ज्ञातुमर्हसि ।। २.९६.९ ।।
rājā vā rājamātro vā mṛgayāmaṭate vane | anyadvā śvāpadaṃ kiñcit saumitre jñātumarhasi || 2.96.9 ||
सुदुश्चरो गिरिश्चायं पक्षिणामपि लक्ष्मण । सर्वमेतद्यथातत्त्वमचिराज्ज्ञातुमर्हसि ।। २.९६.१० ।।
suduścaro giriścāyaṃ pakṣiṇāmapi lakṣmaṇa | sarvametadyathātattvamacirājjñātumarhasi || 2.96.10 ||
स लक्ष्मण: संत्वरित: सालमारुह्य पुष्पितम् । प्रेक्षमाणो दिश: सर्वा: पूर्वां दिशमुदैक्षत ।। २.९६.११ ।।
sa lakṣmaṇa: saṃtvarita: sālamāruhya puṣpitam | prekṣamāṇo diśa: sarvā: pūrvāṃ diśamudaikṣata || 2.96.11 ||
उदङ्मुख: प्रेक्षमाणो ददर्श महतीं चमूम् । रथाश्वगजसम्बाधां यत्तैर्युक्तां पदातिभि: ।। २.९६.१२ ।।
udaṅmukha: prekṣamāṇo dadarśa mahatīṃ camūm | rathāśvagajasambādhāṃ yattairyuktāṃ padātibhi: || 2.96.12 ||
तामश्वगजसम्पूर्णां रथध्वजविभूषिताम् । शशंस सेनां रामाय वचनं चेदमब्रीत् ।। २.९६.१३ ।।
tāmaśvagajasampūrṇāṃ rathadhvajavibhūṣitām | śaśaṃsa senāṃ rāmāya vacanaṃ cedamabrīt || 2.96.13 ||
अग्निं संशमयत्वार्य: सीता च भजतां गुहाम् । सज्यं कुरुष्व चापं च शरांश्च कवचं तथा ।। २.९६.१४ ।।
agniṃ saṃśamayatvārya: sītā ca bhajatāṃ guhām | sajyaṃ kuruṣva cāpaṃ ca śarāṃśca kavacaṃ tathā || 2.96.14 ||
तं राम: पुरुषव्याघ्रो लक्ष्मणं प्रत्युवाच ह । अङ्गावेक्षस्व सौमित्रे कस्येमां मन्यसे चमूम् ।। २.९६.१५ ।।
taṃ rāma: puruṣavyāghro lakṣmaṇaṃ pratyuvāca ha | aṅgāvekṣasva saumitre kasyemāṃ manyase camūm || 2.96.15 ||
एवमुक्तस्तु रामेण लक्ष्मणो वाक्यमब्रवीत् । दिधक्षन्निव तां सेनां रुषित: पावको यथा ।। २.९६.१६ ।।
evamuktastu rāmeṇa lakṣmaṇo vākyamabravīt | didhakṣanniva tāṃ senāṃ ruṣita: pāvako yathā || 2.96.16 ||
सम्पन्नं राज्यमिच्छंस्तु व्यक्तं प्राप्याभिषेचनम् । आवां हन्तुं समभ्येति कैकेय्या भरत: सुत: ।। २.९६.१७ ।।
sampannaṃ rājyamicchaṃstu vyaktaṃ prāpyābhiṣecanam | āvāṃ hantuṃ samabhyeti kaikeyyā bharata: suta: || 2.96.17 ||
एष वै सुमहान् श्रीमान् विटपी सम्प्रकाशते । विराजत्युद्गतस्कन्ध: कोविदारध्वजो रथे ।। २.९६.१८ ।।
eṣa vai sumahān śrīmān viṭapī samprakāśate | virājatyudgataskandha: kovidāradhvajo rathe || 2.96.18 ||
भजन्त्येते यथा काममश्वानारुह्य शीघ्रगान् । एते भ्राजन्ति संहृष्टा गजानारुह्य सादिन: ।। २.९६.१९ ।।
bhajantyete yathā kāmamaśvānāruhya śīghragān | ete bhrājanti saṃhṛṣṭā gajānāruhya sādina: || 2.96.19 ||
गृहीतधनुषौ चावां गिरिं वीरश्रयावहै । अथवेहैव तिष्ठाव: सन्नद्धावुद्यतायुधौ ।। २.९६.२० ।।
gṛhītadhanuṣau cāvāṃ giriṃ vīraśrayāvahai | athavehaiva tiṣṭhāva: sannaddhāvudyatāyudhau || 2.96.20 ||
अपि नौ वशमागच्छेत् कोविदारध्वजो दणे ।। २.९६.२१ ।।
api nau vaśamāgacchet kovidāradhvajo daṇe || 2.96.21 ||
अपि द्रक्ष्यामि भरतं यत्कृते व्यसनं महत् । त्वया राघव सम्प्राप्तं सीतया च मया तथा ।। २.९६.२२ ।।
api drakṣyāmi bharataṃ yatkṛte vyasanaṃ mahat | tvayā rāghava samprāptaṃ sītayā ca mayā tathā || 2.96.22 ||
यन्निमित्तं भवान् राज्याच्च्युतो राघव शाश्वतात् । सम्प्राप्तो ऽयमरिर्वीर भरतो वध्य एव मे ।। २.९६.२३ ।।
yannimittaṃ bhavān rājyāccyuto rāghava śāśvatāt | samprāpto 'yamarirvīra bharato vadhya eva me || 2.96.23 ||
भरतस्य वधे दोषं नाहं पश्यामि राघव । पूर्वापकारिणां त्यागे न ह्यधर्मो विधीयते ।। २.९६.२४ ।।
bharatasya vadhe doṣaṃ nāhaṃ paśyāmi rāghava | pūrvāpakāriṇāṃ tyāge na hyadharmo vidhīyate || 2.96.24 ||
पूर्वापकारी भरतस्त्यक्तधर्मश्च राघव । एतस्मिन्निहते कृत्स्नामनुशाधि वसुन्धराम् ।। २.९६.२५ ।।
pūrvāpakārī bharatastyaktadharmaśca rāghava | etasminnihate kṛtsnāmanuśādhi vasundharām || 2.96.25 ||
अद्य पुत्रं हतं सङ्ख्ये कैकेयी राज्यकामुका । मया पश्येत् सुदु:खार्त्ता हस्तिभग्नमिव द्रुमम् ।। २.९६.२६ ।।
adya putraṃ hataṃ saṅkhye kaikeyī rājyakāmukā | mayā paśyet sudu:khārttā hastibhagnamiva drumam || 2.96.26 ||
कैकेयीं च वधिष्यामि सानुबन्धां सबान्धवाम् । कलुषेणाद्य महता मेदिनी परिमुच्यताम् ।। २.९६.२७ ।।
kaikeyīṃ ca vadhiṣyāmi sānubandhāṃ sabāndhavām | kaluṣeṇādya mahatā medinī parimucyatām || 2.96.27 ||
अद्येमं संयतं क्रोधमसत्कारं च मानद । मोक्ष्यामि शत्रुसैन्येषु कक्षेष्विव हुताशनम् ।। २.९६.२८ ।।
adyemaṃ saṃyataṃ krodhamasatkāraṃ ca mānada | mokṣyāmi śatrusainyeṣu kakṣeṣviva hutāśanam || 2.96.28 ||
अद्यैतच्चित्रकूटस्य काननं निशितै: शरै: । भिन्दन् शत्रुशरीराणि करिष्ये शोणितोक्षितम् ।। २.९६.२९ ।।
adyaitaccitrakūṭasya kānanaṃ niśitai: śarai: | bhindan śatruśarīrāṇi kariṣye śoṇitokṣitam || 2.96.29 ||
शरैर्निर्भिन्नहृदयान् कुञ्जरांस्तुरगांस्तथा । श्वापदा: परिकर्षन्तु नरांश्च निहतान् मया ।। २.९६.३० ।।
śarairnirbhinnahṛdayān kuñjarāṃsturagāṃstathā | śvāpadā: parikarṣantu narāṃśca nihatān mayā || 2.96.30 ||
शराणां धनुषश्चाहमनृणो ऽस्मि महामृधे । ससैन्यं भरतं हत्वा भविष्यामि न संशय: ।। २.९६.३१ ।।
śarāṇāṃ dhanuṣaścāhamanṛṇo 'smi mahāmṛdhe | sasainyaṃ bharataṃ hatvā bhaviṣyāmi na saṃśaya: || 2.96.31 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमदयोध्याकाण्डे षण्णवतितम: सर्ग: ।। ९६ ।।
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmadayodhyākāṇḍe ṣaṇṇavatitama: sarga: || 96 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
