श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे सप्तनवतितम: सर्गः ॥२-९७॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe ayodhyākāṇḍe saptanavatitama: sargaḥ ||2-97||
सुसंरब्धं तु सौमित्रिं लक्ष्मणं क्रोधमूर्च्छितम्। रामस्तु परिसान्त्व्याथ वचनं चेदमब्रवीत् ।। २.९७.१ ।।
susaṃrabdhaṃ tu saumitriṃ lakṣmaṇaṃ krodhamūrcchitam| rāmastu parisāntvyātha vacanaṃ cedamabravīt || 2.97.1 ||
किमत्र धनुषा कार्यमसिना वा सचर्मणा। महेष्वासे महाप्राज्ञे भरते स्वयमागते ।। २.९७.२ ।।
kimatra dhanuṣā kāryamasinā vā sacarmaṇā| maheṣvāse mahāprājñe bharate svayamāgate || 2.97.2 ||
पितु: सत्यं प्रतिश्रुत्य हत्वा भरतमागतम्। किं करिष्ऺयामि राज्येन सापवादेन लक्ष्मण ।। २.९७.३ ।।
pitu: satyaṃ pratiśrutya hatvā bharatamāgatam| kiṃ kariṣऺyāmi rājyena sāpavādena lakṣmaṇa || 2.97.3 ||
यद्द्रव्यं बान्धवानां वा मित्राणां वा क्षये भवेत्। नाहं तत् प्रतिगृह्णीयां भक्षान् विषकृतानिव ।। २.९७.४ ।।
yaddravyaṃ bāndhavānāṃ vā mitrāṇāṃ vā kṣaye bhavet| nāhaṃ tat pratigṛhṇīyāṃ bhakṣān viṣakṛtāniva || 2.97.4 ||
धर्ममर्थं च कामं च पृथिवीं चापि लक्ष्मण। इच्छामि भवतामर्थे एतत् प्रतिश्रृणोमि ते ।। २.९७.५ ।।
dharmamarthaṃ ca kāmaṃ ca pṛthivīṃ cāpi lakṣmaṇa| icchāmi bhavatāmarthe etat pratiśrṛṇomi te || 2.97.5 ||
भ्रातऽणां सङ्ग्रहार्थं च सुखार्थं चापि लक्ष्मण। राज्यमप्यहमिच्छामि सत्येनायुधमालभे ।। २.९७.६ ।।
bhrāta'ṇāṃ saṅgrahārthaṃ ca sukhārthaṃ cāpi lakṣmaṇa| rājyamapyahamicchāmi satyenāyudhamālabhe || 2.97.6 ||
नेयं मम मही सौम्य दुर्ल्लभा सागराम्बरा। नहीच्छेयमधर्मेण शक्रत्वमपि लक्ष्मण ।। २.९७.७ ।।
neyaṃ mama mahī saumya durllabhā sāgarāmbarā| nahīccheyamadharmeṇa śakratvamapi lakṣmaṇa || 2.97.7 ||
यद्विना भरतं त्वां च शत्रुघ्नं चापि मानद। भवेन्मम सुखं किञ्चिद्भस्म तत् कुरुतां शिखी ।। २.९७.८ ।।
yadvinā bharataṃ tvāṃ ca śatrughnaṃ cāpi mānada| bhavenmama sukhaṃ kiñcidbhasma tat kurutāṃ śikhī || 2.97.8 ||
मन्येऽहमागतोऽयोध्यां भरतो भ्रातृवत्सल:। मम प्राणात् प्रियतर: कुलधर्ममनुस्मरन् ।। २.९७.९ ।।
manye'hamāgato'yodhyāṃ bharato bhrātṛvatsala:| mama prāṇāt priyatara: kuladharmamanusmaran || 2.97.9 ||
श्रुत्वा प्रव्राजितं मां हि जटावल्कलधारिणम्। जानक्या सहितं वीर त्वया च पुरुषर्षभ ।। २.९७.१० ।।
śrutvā pravrājitaṃ māṃ hi jaṭāvalkaladhāriṇam| jānakyā sahitaṃ vīra tvayā ca puruṣarṣabha || 2.97.10 ||
स्नेहेनाक्रान्तहृदय: शोकेनाकुलितेन्द्रिय:। द्रष्टुमभ्यागतो ह्येष भरतो नान्यथा गत: ।। २.९७.११ ।।
snehenākrāntahṛdaya: śokenākulitendriya:| draṣṭumabhyāgato hyeṣa bharato nānyathā gata: || 2.97.11 ||
अम्बां च कैकयीं रुष्य परुषं चाप्रियं वदन्। प्रसाद्य पितरं श्रीमान् राज्यं मे दातुमागत: ।। २.९७.१२ ।।
ambāṃ ca kaikayīṃ ruṣya paruṣaṃ cāpriyaṃ vadan| prasādya pitaraṃ śrīmān rājyaṃ me dātumāgata: || 2.97.12 ||
प्राप्तकालं यदेषोऽस्मान् भरतो द्रष्टुमिच्छति। अस्मासु मनसाप्येष नाप्रियं किञ्चिदाचरेत् ।। २.९७.१३ ।।
prāptakālaṃ yadeṣo'smān bharato draṣṭumicchati| asmāsu manasāpyeṣa nāpriyaṃ kiñcidācaret || 2.97.13 ||
विप्रियं कृतपूर्वं ते भरतेन कदा नु किम्। ईदृशं वा भयं तेऽद्य भरतं योऽत्र शङ्कसे ।। २.९७.१४ ।।
vipriyaṃ kṛtapūrvaṃ te bharatena kadā nu kim| īdṛśaṃ vā bhayaṃ te'dya bharataṃ yo'tra śaṅkase || 2.97.14 ||
नहि ते निष्ठुरं वाच्यो भरतो नाप्रियं वच:। अहं ह्यप्रियमुक्त: स्यां भरतस्याप्रिये कृते ।। २.९७.१५ ।।
nahi te niṣṭhuraṃ vācyo bharato nāpriyaṃ vaca:| ahaṃ hyapriyamukta: syāṃ bharatasyāpriye kṛte || 2.97.15 ||
कथं नु पुत्रा: पितरं हन्यु: कस्याञ्चिदापदि। भ्राता वा भ्रातरं हन्यात् सौमित्रे प्राणमात्मन: ।। २.९७.१६ ।।
kathaṃ nu putrā: pitaraṃ hanyu: kasyāñcidāpadi| bhrātā vā bhrātaraṃ hanyāt saumitre prāṇamātmana: || 2.97.16 ||
यदि राज्यस्य हेतोस्त्वमिमां वाचं प्रभाषसे। वक्ष्यामि भरतं दृष्ट्वा राज्यमस्मै प्रदीयताम् ।। २.९७.१७ ।।
yadi rājyasya hetostvamimāṃ vācaṃ prabhāṣase| vakṣyāmi bharataṃ dṛṣṭvā rājyamasmai pradīyatām || 2.97.17 ||
उच्यमानोऽपि भरतो मया लक्ष्मण तत्त्वत:। राज्यमस्मै प्रयच्छेति बाढमित्येव वक्ष्यति ।। २.९७.१८ ।।
ucyamāno'pi bharato mayā lakṣmaṇa tattvata:| rājyamasmai prayaccheti bāḍhamityeva vakṣyati || 2.97.18 ||
तथोक्तो धर्मशीलेन भ्रात्रा तस्य हिते रत:। लक्ष्मण: प्रविवेशेव स्वानि गात्राणि लज्जया ।। २.९७.१९ ।।
tathokto dharmaśīlena bhrātrā tasya hite rata:| lakṣmaṇa: praviveśeva svāni gātrāṇi lajjayā || 2.97.19 ||
तद्वाक्यं लक्ष्मण: श्रुत्वा व्रीडित: प्रत्युवाच ह। त्वां मन्ये द्रष्टुमायात: पिता दशरथ: स्वयम् ।। २.९७.२० ।।
tadvākyaṃ lakṣmaṇa: śrutvā vrīḍita: pratyuvāca ha| tvāṃ manye draṣṭumāyāta: pitā daśaratha: svayam || 2.97.20 ||
व्रीडितं लक्ष्मणं दृष्ट्वा राघव: प्रत्युवाच ह। एष मन्ये महाबाहुरिहास्मान् द्रष्टुमागत: ।। २.९७.२१ ।।
vrīḍitaṃ lakṣmaṇaṃ dṛṣṭvā rāghava: pratyuvāca ha| eṣa manye mahābāhurihāsmān draṣṭumāgata: || 2.97.21 ||
अथवा नौ ध्रुवं मन्ये मन्यमान: सुखोचितौ। वनवासमनुध्याय गृहाय प्रतिनेष्यति ।। २.९७.२२ ।।
athavā nau dhruvaṃ manye manyamāna: sukhocitau| vanavāsamanudhyāya gṛhāya pratineṣyati || 2.97.22 ||
इमां वाप्येष वैदेहीमत्यन्तसुखसेविनीम्। पिता मे राघव: श्रीमान् वनादादाय यास्यति ।। २.९७.२३ ।।
imāṃ vāpyeṣa vaidehīmatyantasukhasevinīm| pitā me rāghava: śrīmān vanādādāya yāsyati || 2.97.23 ||
एतौ तौ सम्प्रकाशेते गोत्रवन्तौ मनोरमौ। वायुवेगसमौ वीर जवनौ तुरगोत्तमौ ।। २.९७.२४ ।।
etau tau samprakāśete gotravantau manoramau| vāyuvegasamau vīra javanau turagottamau || 2.97.24 ||
स एष सुमहाकाय: कम्पते वाहिनीमुखे। नाग: शत्रुञ्जयो नाम वृद्धस्तातस्य धीमत: ।। २.९७.२५ ।।
sa eṣa sumahākāya: kampate vāhinīmukhe| nāga: śatruñjayo nāma vṛddhastātasya dhīmata: || 2.97.25 ||
न तु पश्यामि तच्छत्ऺत्रं पाण्डरं लोकसत्कृतम्। पितुर्दिव्यं महाबाहो संशयो भवतीह मे ।। २.९७.२६ ।।
na tu paśyāmi tacchatऺtraṃ pāṇḍaraṃ lokasatkṛtam| piturdivyaṃ mahābāho saṃśayo bhavatīha me || 2.97.26 ||
प्रथममर्धमुत्तरार्धेन योजनीयम् ।। २.९७.२७ ।।
prathamamardhamuttarārdhena yojanīyam || 2.97.27 ||
अवतीर्य्य तु सालाग्रात्तस्मात्स समितिञ्जय:। लक्ष्मण: प्राञ्जलिर्भूत्वा तस्थौ रामस्य पार्श्वत: ।। २.९७.२८ ।।
avatīryya tu sālāgrāttasmātsa samitiñjaya:| lakṣmaṇa: prāñjalirbhūtvā tasthau rāmasya pārśvata: || 2.97.28 ||
भरतेनापि सन्दिष्टा सम्मर्दो न भवेदिऺति। समन्तात्तस्य शैलस्य सेना वासमकल्पयत् ।। २.९७.२९ ।।
bharatenāpi sandiṣṭā sammardo na bhavediऺti| samantāttasya śailasya senā vāsamakalpayat || 2.97.29 ||
अध्यर्द्धमिक्ष्वाकुचमूर्योजनं पर्वतस्य सा। पार्श्वे न्यविशदावृत्य गजवाजिरथाकुला ।। २.९७.३० ।।
adhyarddhamikṣvākucamūryojanaṃ parvatasya sā| pārśve nyaviśadāvṛtya gajavājirathākulā || 2.97.30 ||
सा चित्रकूटे भरतेन सेना धर्मं पुरस्कृत्य विधूय दर्प्पम्। प्रसादनार्थं रघुनन्दनस्य विराजते नीतिमता प्रणीता ।। २.९७.३१ ।।
sā citrakūṭe bharatena senā dharmaṃ puraskṛtya vidhūya darppam| prasādanārthaṃ raghunandanasya virājate nītimatā praṇītā || 2.97.31 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमदयोध्याकाण्डे सप्तनवतितम: सर्ग: ।। ९७ ।।
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmadayodhyākāṇḍe saptanavatitama: sarga: || 97 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
