श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे बालकाण्डे विंशः सर्गः ॥१-२०॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe bālakāṇḍe viṃśaḥ sargaḥ ||1-20||
तच्छ्रुत्वा राजशार्दूलो विश्वामित्रस्य भाषितम् । मुहूर्तमिव निःसंज्ञः संज्ञावानिदमब्रवीत् ॥१-२०-१॥
tacchrutvā rājaśārdūlo viśvāmitrasya bhāṣitam |muhūrtamiva niḥsaṃjñaḥ saṃjñāvānidamabravīt ||1-20-1||
ऊनषोडशवर्षो मे रामो राजीवलोचनः । न युद्धयोग्यतामस्य पश्यामि सह राक्षसैः ॥१-२०-२॥
ūnaṣoḍaśavarṣo me rāmo rājīvalocanaḥ |na yuddhayogyatāmasya paśyāmi saha rākṣasaiḥ ||1-20-2||
इयमक्षौहिणी सेना यस्याहं पतिरीश्वरः । अनया सहितो गत्वा योद्धाहं तैर्निशाचरैः ॥१-२०-३॥
iyamakṣauhiṇī senā yasyāhaṃ patirīśvaraḥ |anayā sahito gatvā yoddhāhaṃ tairniśācaraiḥ ||1-20-3||
इमे शूराश्च विक्रान्ता भृत्या मेऽस्त्रविशारदाः । योग्या रक्षोगणैर्योद्धुं न रामं नेतुमर्हसि ॥१-२०-४॥
ime śūrāśca vikrāntā bhṛtyā me'straviśāradāḥ |yogyā rakṣogaṇairyoddhuṃ na rāmaṃ netumarhasi ||1-20-4||
अहमेव धनुष्पाणिर्गोप्ता समरमूर्धनि । यावत् प्राणान् धरिष्यामि तावद् योत्स्ये निशाचरैः ॥१-२०-५॥
ahameva dhanuṣpāṇirgoptā samaramūrdhani |yāvat prāṇān dhariṣyāmi tāvad yotsye niśācaraiḥ ||1-20-5||
निर्विघ्ना व्रतचर्या सा भविष्यति सुरक्षिता । अहं तत्र गमिष्यामि न रामं नेतुमर्हसि ॥१-२०-६॥
nirvighnā vratacaryā sā bhaviṣyati surakṣitā |ahaṃ tatra gamiṣyāmi na rāmaṃ netumarhasi ||1-20-6||
बालो ह्यकृतविद्यश्च न च वेत्ति बलाबलम् । न चास्त्रबलसंयुक्तो न च युद्धविशारदः ॥१-२०-७॥
bālo hyakṛtavidyaśca na ca vetti balābalam |na cāstrabalasaṃyukto na ca yuddhaviśāradaḥ ||1-20-7||
न चासौ रक्षसां योग्यः कूटयुद्धा हि राक्षसाः । विप्रयुक्तो हि रामेण मुहूर्तमपि नोत्सहे ॥१-२०-८॥
na cāsau rakṣasāṃ yogyaḥ kūṭayuddhā hi rākṣasāḥ |viprayukto hi rāmeṇa muhūrtamapi notsahe ||1-20-8||
जीवितुं मुनिशार्दूल न रामं नेतुमर्हसि । यदि वा राघवं ब्रह्मन् नेतुमिच्छसि सुव्रत ॥१-२०-९॥
jīvituṃ muniśārdūla na rāmaṃ netumarhasi |yadi vā rāghavaṃ brahman netumicchasi suvrata ||1-20-9||
चतुरङ्गसमायुक्तं मया सह च तं नय । षष्टिर्वर्षसहस्राणि जातस्य मम कौशिक ॥१-२०-१०॥
caturaṅgasamāyuktaṃ mayā saha ca taṃ naya |ṣaṣṭirvarṣasahasrāṇi jātasya mama kauśika ||1-20-10||
कृच्छ्रेणोत्पादितश्चायं न रामं नेतुमर्हसि । चतुर्णामात्मजानां हि प्रीतिः परमिका मम ॥१-२०-११॥
kṛcchreṇotpāditaścāyaṃ na rāmaṃ netumarhasi |caturṇāmātmajānāṃ hi prītiḥ paramikā mama ||1-20-11||
ज्येष्ठे धर्मप्रधानेच न रामं नेतुमर्हसि । किंवीर्या राक्षसास्ते च कस्य पुत्राश्च के च ते ॥१-२०-१२॥
jyeṣṭhe dharmapradhāneca na rāmaṃ netumarhasi |kiṃvīryā rākṣasāste ca kasya putrāśca ke ca te ||1-20-12||
कथं प्रमाणाः के चैतान् रक्षन्ति मुनिपुंगव । कथं च प्रतिकर्तव्यं तेषां रामेण रक्षसाम् ॥१-२०-१३॥
kathaṃ pramāṇāḥ ke caitān rakṣanti munipuṃgava |kathaṃ ca pratikartavyaṃ teṣāṃ rāmeṇa rakṣasām ||1-20-13||
मामकैर्वा बलैर्ब्रह्मन् मया वा कूटयोधिनाम् । सर्वं मे शंस भगवन् कथं तेषां मया रणे ॥१-२०-१४॥
māmakairvā balairbrahman mayā vā kūṭayodhinām |sarvaṃ me śaṃsa bhagavan kathaṃ teṣāṃ mayā raṇe ||1-20-14||
स्थातव्यं दुष्टभावानां वीर्योत्सिक्ता हि राक्षसाः । तस्य तद् वचनं श्रुत्वा विश्वामित्रोऽभ्यभाषत ॥१-२०-१५॥
sthātavyaṃ duṣṭabhāvānāṃ vīryotsiktā hi rākṣasāḥ |tasya tad vacanaṃ śrutvā viśvāmitro'bhyabhāṣata ||1-20-15||
पौलस्त्यवंशप्रभवो रावणो नाम राक्षसः । स ब्रह्मणा दत्तवरस्त्रैलोक्यं बाधते भृशम् ॥१-२०-१६॥
paulastyavaṃśaprabhavo rāvaṇo nāma rākṣasaḥ |sa brahmaṇā dattavarastrailokyaṃ bādhate bhṛśam ||1-20-16||
महाबलो महावीर्यो राक्षसैर्बहुभिर्वृतः । श्रूयते च महाराज रावणो राक्षसाधिपः ॥१-२०-१७॥
mahābalo mahāvīryo rākṣasairbahubhirvṛtaḥ |śrūyate ca mahārāja rāvaṇo rākṣasādhipaḥ ||1-20-17||
साक्षाद्वैश्रवणभ्राता पुत्रो विश्रवसो मुनेः । यदा न खलु यज्ञस्य विघ्नकर्ता महाबलः ॥१-२०-१८॥
sākṣādvaiśravaṇabhrātā putro viśravaso muneḥ |yadā na khalu yajñasya vighnakartā mahābalaḥ ||1-20-18||
तेन संचोदितौ तौ तु राक्षसौ सुमहाबलौ । मारीचश्च सुबाहुश्च यज्ञविघ्नं करिष्यतः ॥१-२०-१९॥
tena saṃcoditau tau tu rākṣasau sumahābalau |mārīcaśca subāhuśca yajñavighnaṃ kariṣyataḥ ||1-20-19||
इत्युक्तो मुनिना तेन राजोवाच मुनिं तदा । नहि शक्तोऽस्मि संग्रामे स्थातुं तस्य दुरात्मनः ॥१-२०-२०॥
ityukto muninā tena rājovāca muniṃ tadā |nahi śakto'smi saṃgrāme sthātuṃ tasya durātmanaḥ ||1-20-20||
स त्वं प्रसादं धर्मज्ञ कुरुष्व मम पुत्रके । मम चैवाल्पभाग्यस्य दैवतं हि भवान् गुरुः ॥१-२०-२१॥
sa tvaṃ prasādaṃ dharmajña kuruṣva mama putrake |mama caivālpabhāgyasya daivataṃ hi bhavān guruḥ ||1-20-21||
देवदानवगन्धर्वा यक्षाः पतगपन्नगाः । न शक्ता रावणं सोढुं किं पुनर्मानवा युधि ॥१-२०-२२॥
devadānavagandharvā yakṣāḥ patagapannagāḥ |na śaktā rāvaṇaṃ soḍhuṃ kiṃ punarmānavā yudhi ||1-20-22||
स तु वीर्यवतां वीर्यमादत्ते युधि रावणः । तेन चाहं न शक्तोऽस्मि संयोद्धुं तस्य वा बलैः ॥१-२०-२३॥
sa tu vīryavatāṃ vīryamādatte yudhi rāvaṇaḥ |tena cāhaṃ na śakto'smi saṃyoddhuṃ tasya vā balaiḥ ||1-20-23||
सबलो वा मुनिश्रेष्ठ सहितो वा ममात्मजैः । कथमप्यमरप्रख्यं संग्रामाणामकोविदम् ॥१-२०-२४॥
sabalo vā muniśreṣṭha sahito vā mamātmajaiḥ |kathamapyamaraprakhyaṃ saṃgrāmāṇāmakovidam ||1-20-24||
बालं मे तनयं ब्रह्मन् नैव दास्यामि पुत्रकम् । अथ कालोपमौ युद्धे सुतौ सुन्दोपसुन्दयोः ॥१-२०-२५॥
bālaṃ me tanayaṃ brahman naiva dāsyāmi putrakam |atha kālopamau yuddhe sutau sundopasundayoḥ ||1-20-25||
यज्ञविघ्नकरौ तौ ते नैव दास्यामि पुत्रकम् । मारीचश्च सुबाहुश्च वीर्यवन्तौ सुशिक्षितौ ॥१-२०-२६॥
yajñavighnakarau tau te naiva dāsyāmi putrakam |mārīcaśca subāhuśca vīryavantau suśikṣitau ||1-20-26||
तयोरन्यतरं योद्धुं यास्यामि ससुहृद्गणः । अन्यथा त्वनुनेष्यामि भवन्तं सहबान्धवः ॥१-२०-२७॥
tayoranyataraṃ yoddhuṃ yāsyāmi sasuhṛdgaṇaḥ |anyathā tvanuneṣyāmi bhavantaṃ sahabāndhavaḥ ||1-20-27||
इति नरपतिजल्पनात् द्विजेन्द्रं कुशिकसुतं सुमहान् विवेश मन्युः । सुहुत इव मखेऽग्निराज्यसिक्तः समभवदुज्ज्वलितो महर्षिवह्निः ॥१-२०-२८॥
iti narapatijalpanāt dvijendraṃ kuśikasutaṃ sumahān viveśa manyuḥ |suhuta iva makhe'gnirājyasiktaḥ samabhavadujjvalito maharṣivahniḥ ||1-20-28||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये बालकाण्डे विंशः सर्गः ॥१-२०॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye bālakāṇḍe viṃśaḥ sargaḥ ||1-20||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
