श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे बालकाण्डे पञ्चपञ्चाशः सर्गः ॥१-५५॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe bālakāṇḍe pañcapañcāśaḥ sargaḥ ||1-55||
ततस्तानाकुलान् दृष्ट्वा विश्वामित्रास्त्रमोहितान्। वसिष्ठश्चोदयामास कामधुक् सृज योगतः॥ १॥
tatastānākulān dṛṣṭvā viśvāmitrāstramohitān|vasiṣṭhaścodayāmāsa kāmadhuk sṛja yogataḥ|| 1||
तस्या हुंकारतो जाताः काम्बोजा रविसंनिभाः। ऊधसश्चाथ सम्भूता बर्बराः शस्त्रपाणयः॥ २॥
tasyā huṃkārato jātāḥ kāmbojā ravisaṃnibhāḥ|ūdhasaścātha sambhūtā barbarāḥ śastrapāṇayaḥ|| 2||
योनिदेशाच्च यवनाः शकृद्देशाच्छकाः स्मृताः। रोमकूपेषु म्लेच्छाश्च हारीताः सकिरातकाः॥ ३॥
yonideśācca yavanāḥ śakṛddeśācchakāḥ smṛtāḥ|romakūpeṣu mlecchāśca hārītāḥ sakirātakāḥ|| 3||
तैस्तन्निषूदितं सर्वं विश्वामित्रस्य तत्क्षणात्। सपदातिगजं साश्वं सरथं रघुनन्दन॥ ४॥
taistanniṣūditaṃ sarvaṃ viśvāmitrasya tatkṣaṇāt|sapadātigajaṃ sāśvaṃ sarathaṃ raghunandana|| 4||
दृष्ट्वा निषूदितं सैन्यं वसिष्ठेन महात्मना। विश्वामित्रसुतानां तु शतं नानाविधायुधम्॥ ५॥
dṛṣṭvā niṣūditaṃ sainyaṃ vasiṣṭhena mahātmanā|viśvāmitrasutānāṃ tu śataṃ nānāvidhāyudham|| 5||
अभ्यधावत् सुसंक्रुद्धं वसिष्ठं जपतां वरम्। हुंकारेणैव तान् सर्वान् निर्ददाह महानृषिः॥ ६॥
abhyadhāvat susaṃkruddhaṃ vasiṣṭhaṃ japatāṃ varam|huṃkāreṇaiva tān sarvān nirdadāha mahānṛṣiḥ|| 6||
ते साश्वरथपादाता वसिष्ठेन महात्मना। भस्मीकृता मुहूर्तेन विश्वामित्रसुतास्तथा॥ ७॥
te sāśvarathapādātā vasiṣṭhena mahātmanā|bhasmīkṛtā muhūrtena viśvāmitrasutāstathā|| 7||
दृष्ट्वा विनाशितान् सर्वान् बलं च सुमहायशाः। सव्रीडं चिन्तयाविष्टो विश्वामित्रोऽभवत् तदा॥ ८॥
dṛṣṭvā vināśitān sarvān balaṃ ca sumahāyaśāḥ|savrīḍaṃ cintayāviṣṭo viśvāmitro'bhavat tadā|| 8||
समुद्र इव निर्वेगो भग्नद्रंष्ट्र इवोरगः। उपरक्त इवादित्यः सद्यो निष्प्रभतां गतः॥ ९॥
samudra iva nirvego bhagnadraṃṣṭra ivoragaḥ|uparakta ivādityaḥ sadyo niṣprabhatāṃ gataḥ|| 9||
हतपुत्रबलो दीनो लूनपक्ष इव द्विजः। हतसर्वबलोत्साहो निर्वेदं समपद्यत॥ १०॥
hataputrabalo dīno lūnapakṣa iva dvijaḥ|hatasarvabalotsāho nirvedaṃ samapadyata|| 10||
स पुत्रमेकं राज्याय पालयेति नियुज्य च। पृथिवीं क्षत्रधर्मेण वनमेवाभ्यपद्यत॥ ११॥
sa putramekaṃ rājyāya pālayeti niyujya ca|pṛthivīṃ kṣatradharmeṇa vanamevābhyapadyata|| 11||
स गत्वा हिमवत्पार्श्वे किंनरोरगसेवितम्। महादेवप्रसादार्थं तपस्तेपे महातपाः॥ १२॥
sa gatvā himavatpārśve kiṃnaroragasevitam|mahādevaprasādārthaṃ tapastepe mahātapāḥ|| 12||
केनचित् त्वथ कालेन देवेशो वृषभध्वजः। दर्शयामास वरदो विश्वामित्रं महामुनिम्॥ १३॥
kenacit tvatha kālena deveśo vṛṣabhadhvajaḥ|darśayāmāsa varado viśvāmitraṃ mahāmunim|| 13||
किमर्थं तप्यसे राजन् ब्रूहि यत् ते विवक्षितम्। वरदोऽस्मि वरो यस्ते कांक्षितः सोऽभिधीयताम्॥ १४॥
kimarthaṃ tapyase rājan brūhi yat te vivakṣitam|varado'smi varo yaste kāṃkṣitaḥ so'bhidhīyatām|| 14||
एवमुक्तस्तु देवेन विश्वामित्रो महातपाः। प्रणिपत्य महादेवं विश्वामित्रोऽब्रवीदिदम्॥ १५॥
evamuktastu devena viśvāmitro mahātapāḥ|praṇipatya mahādevaṃ viśvāmitro'bravīdidam|| 15||
यदि तुष्टो महादेव धनुर्वेदो ममानघ। सांगोपांगोपनिषदः सरहस्यः प्रदीयताम्॥ १६॥
yadi tuṣṭo mahādeva dhanurvedo mamānagha|sāṃgopāṃgopaniṣadaḥ sarahasyaḥ pradīyatām|| 16||
यानि देवेषु चास्त्राणि दानवेषु महर्षिषु। गन्धर्वयक्षरक्षःसु प्रतिभान्तु ममानघ॥ १७॥
yāni deveṣu cāstrāṇi dānaveṣu maharṣiṣu|gandharvayakṣarakṣaḥsu pratibhāntu mamānagha|| 17||
तव प्रसादाद् भवतु देवदेव ममेप्सितम्। एवमस्त्विति देवेशो वाक्यमुक्त्वा गतस्तदा॥ १८॥
tava prasādād bhavatu devadeva mamepsitam|evamastviti deveśo vākyamuktvā gatastadā|| 18||
प्राप्य चास्त्राणि देवेशाद् विश्वामित्रो महाबलः। दर्पेण महता युक्तो दर्पपूर्णोऽभवत् तदा॥ १९॥
prāpya cāstrāṇi deveśād viśvāmitro mahābalaḥ|darpeṇa mahatā yukto darpapūrṇo'bhavat tadā|| 19||
विवर्धमानो वीर्येण समुद्र इव पर्वणि। हतं मेने तदा राम वसिष्ठमृषिसत्तमम्॥ २०॥
vivardhamāno vīryeṇa samudra iva parvaṇi|hataṃ mene tadā rāma vasiṣṭhamṛṣisattamam|| 20||
ततो गत्वाऽऽश्रमपदं मुमोचास्त्राणि पार्थिवः। यैस्तत् तपोवनं नाम निर्दग्धं चास्त्रतेजसा॥ २१॥
tato gatvā''śramapadaṃ mumocāstrāṇi pārthivaḥ|yaistat tapovanaṃ nāma nirdagdhaṃ cāstratejasā|| 21||
उदीर्यमाणमस्त्रं तद् विश्वामित्रस्य धीमतः। दृष्ट्वा विप्रद्रुता भीता मुनयः शतशो दिशः॥ २२॥
udīryamāṇamastraṃ tad viśvāmitrasya dhīmataḥ|dṛṣṭvā vipradrutā bhītā munayaḥ śataśo diśaḥ|| 22||
वसिष्ठस्य च ये शिष्या ये च वै मृगपक्षिणः। विद्रवन्ति भयाद् भीता नानादिग्भ्यः सहस्रशः॥ २३॥
vasiṣṭhasya ca ye śiṣyā ye ca vai mṛgapakṣiṇaḥ|vidravanti bhayād bhītā nānādigbhyaḥ sahasraśaḥ|| 23||
वसिष्ठस्याश्रमपदं शून्यमासीन्महात्मनः। मुहूर्तमिव निःशब्दमासीदीरिणसंनिभम्॥ २४॥
vasiṣṭhasyāśramapadaṃ śūnyamāsīnmahātmanaḥ|muhūrtamiva niḥśabdamāsīdīriṇasaṃnibham|| 24||
वदतो वै वसिष्ठस्य मा भैरिति मुहुर्मुहुः। नाशयाम्यद्य गाधेयं नीहारमिव भास्करः॥ २५॥
vadato vai vasiṣṭhasya mā bhairiti muhurmuhuḥ|nāśayāmyadya gādheyaṃ nīhāramiva bhāskaraḥ|| 25||
एवमुक्त्वा महातेजा वसिष्ठो जपतां वरः। विश्वामित्रं तदा वाक्यं सरोषमिदमब्रवीत्॥ २६॥
evamuktvā mahātejā vasiṣṭho japatāṃ varaḥ|viśvāmitraṃ tadā vākyaṃ saroṣamidamabravīt|| 26||
आश्रमं चिरसंवृद्धं यद् विनाशितवानसि। दुराचारो हि यन्मूढस्तस्मात् त्वं न भविष्यसि॥ २७॥
āśramaṃ cirasaṃvṛddhaṃ yad vināśitavānasi|durācāro hi yanmūḍhastasmāt tvaṃ na bhaviṣyasi|| 27||
इत्युक्त्वा परमक्रुद्धो दण्डमुद्यम्य सत्वरः। विधूम इव कालाग्निर्यमदण्डमिवापरम्॥ २८॥
ityuktvā paramakruddho daṇḍamudyamya satvaraḥ|vidhūma iva kālāgniryamadaṇḍamivāparam|| 28||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये बालकाण्डे पञ्चपञ्चाशः सर्गः ॥१-५५॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye bālakāṇḍe pañcapañcāśaḥ sargaḥ ||1-55||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
