सा सीता वचनं श्रुत्वा पूर्णचन्द्रनिभानना । हनूमन्तमुवाचेदं धर्मार्थसहितं वचः ।। १।।
sita tadvacanam srutva purnacandranibhanana । hanumantamuvacedam dharmarthasahitam vacah ।। 1।।
अमृतं विषसंसृष्टं त्वया वानरभाषितम् । यच्च नान्यमना रामो यच्च शोकपरायणः ।। २।।
amrtam visasamsrstam tvaya vanarabhasitam । yacca nanyamana ramo yacca sokaparayanah ।। 2।।
ऐश्वर्ये वा सुविस्तीर्णे व्यसने वा सुदारुणे । रज्ज्वेव पुरुषं बद्ध्वा कृतान्तः परिकर्षति ।। ३।।
aisvarye va suvistirne vyasane va sudarune । rajjveva purusam baddhva krtantah parikarsati ।। 3।।
विधिर्नूनमसंहार्यः प्राणिनां प्लवगोत्तम । सौमित्रिं मां च रामं च व्यसनैः पश्य मोहितान् ।। ४।।
vidhirnunamasamharyah praninam plavagottama । saumitrim mam ca ramam ca vyasanaih pasya mohitan ।। 4।।
शोकस्यास्य कदा पारं राघवोऽधिगमिष्यति । प्लवमानः परिश्रान्तो हतनौः सागरे यथा ।। ५।।
sokasyasya kada param raghavo- adhigamisyati । plavamanah parisranto hatanauh sagare yatha ।। 5।।
राक्षसानां क्षयं कृत्वा सूदयित्वा च रावणम् । लङ्कामुन्मूलितां कृत्वा कदा द्रक्ष्यति मां पतिः ।। ६।।
raksasanam ksayam krtva sudayitva ca ravanam । lankamunmulitam krtva kada draksyati mam patih ।। 6।।
स वाच्यः सन्त्वरस्वेति यावदेव न पूर्यते । अयं संवत्सरः कालस्तावद्धि मम जीवितम् ।। ७।।
sa vacyah santvarasveti yavadeva na puryate । ayam samvatsarah kalastavaddhi mama jivitam ।। 7।।
वर्तते दशमो मासो द्वौ तु शेषौ प्लवङ्गम । रावणेन नृशंसेन समयो यः कृतो मम ।। ८।।
vartate dasamo maso dvau tu sesau plavangama । ravanena nrsamsena samayo yah krto mama ।। 8।।
विभीषणेन च भ्रात्रा मम निर्यातनं प्रति । अनुनीतः प्रयत्नेन न च तत्कुरुते मतिम् ।। ९।।
vibhisanena ca bhratra mama niryatanam prati । anunitah prayatnena na ca tatkurute matim ।। 9।।
मम प्रतिप्रदानं हि रावणस्य न रोचते । रावणं मार्गते सङ्ख्ये मृत्युः कालवशं गतम् ।। १०।।
mama pratipradanam hi ravanasya na rocate । ravanam margate sankhye mrtyuh kalavasam gatam ।। 10।।
ज्येष्ठा कन्यानला नम विभीषणसुता कपे । तया ममैतदाख्यातं मात्रा प्रहितया स्वयम् ।। ११।।
jyestha kanyanala nama vibhisanasuta kape । taya mamaitadakhyatam matra prahitaya svayam ।। 11।।
अविन्ध्यो नाम मेधावी विद्वान्राक्षसपुङ्गवः । धृतिमाञ्शीलवान्वृद्धो रावणस्य सुसंमतः ।। १२।।
avindhyo nama medhavi vidvanraksasapungavah । dhrtimansilavanvrddho ravanasya susammatah ।। 12।।
रामात्क्षयमनुप्राप्तं रक्षसां प्रत्यचोदयत् । न च तस्यापि दुष्टात्मा शृणोति वचनं हितम् ।। १३।।
ramatksayamanupraptam raksasam pratyacodayat । na ca tasyapi dustatma srnoti vacanam hitam ।। 13।।
आशंसेति हरिश्रेष्ठ क्षिप्रं मां प्राप्स्यते पतिः । अन्तरात्मा हि मे शुद्धस्तस्मिंश्च बहवो गुणाः ।। १४।।
asamseti harisrestha ksipram mam prapsyate patih । antaratma hi me suddhastasmimsca bahavo gunah ।। 14।।
उत्साहः पौरुषं सत्त्वमानृशंस्यं कृतज्ञता । विक्रमश्च प्रभावश्च सन्ति वानरराघवे ।। १५।।
utsahah paurusam sattvamanrsamsyam krtajnata । vikramasca prabhavasca santi vanararaghave ।। 15।।
चतुर्दशसहस्राणि राक्षसानां जघान यः । जनस्थाने विना भ्रात्रा शत्रुः कस्तस्य नोद्विजेत् ।। १६।।
caturdasasahasrani raksasanam jaghana yah । janasthane vina bhratra satruh kastasya nodvijet ।। 16।।
न स शक्यस्तुलयितुं व्यसनैः पुरुषर्षभः । अहं तस्यानुभावज्ञा शक्रस्येव पुलोमजा ।। १७।।
na sa sakyastulayitum vyasanaih purusarsabhah । aham tasyanubhavajna sakrasyeva pulomaja ।। 17।।
शरजालांशुमाञ्शूरः कपे रामदिवाकरः । शत्रुरक्षोमयं तोयमुपशोषं नयिष्यति ।। १८।।
sarajalamsumansurah kape ramadivakarah । satruraksomayam toyamupasosam nayisyati ।। 18।।
इति सञ्जल्पमानां तां रामार्थे शोककर्शिताम् । अश्रुसम्पूर्णवदनामुवाच हनुमान्कपिः ।। १९।।
iti sanjalpamanam tam ramarthe sokakarsitam । asrusampurnavadanamuvaca hanumankapih ।। 19।।
श्रुत्वैव तु वचो मह्यं क्षिप्रमेष्यति राघवः । चमूं प्रकर्षन्महतीं हर्यृक्षगणसङ्कुलाम् ।। २०।।
srutvaiva tu vaco mahyam ksipramesyati raghavah । camum prakarsanmahatim haryrksaganasankulam ।। 20।।
अथ वा मोचयिष्यामि तामद्यैव हि राक्षसात् । अस्माद्दुःखादुपारोह मम पृष्ठमनिन्दिते ।। २१।।
atha va mocayisyami tamadyaiva hi raksasat । asmadduhkhaduparoha mama prsthamanindite ।। 21।।
त्वं तु पृष्ठगतां कृत्वा सन्तरिष्यामि सागरम् । शक्तिरस्ति हि मे वोढुं लङ्कामपि सरावणाम् ।। २२।।
tvam hi prsthagatam krtva santarisyami sagaram । saktirasti hi me vodhum lankamapi saravanam ।। 22।।
अहं प्रस्रवणस्थाय राघवायाद्य मैथिलि । प्रापयिष्यामि शक्राय हव्यं हुतमिवानलः ।। २३।।
aham prasravanasthaya raghavayadya maithili । prapayisyami sakraya havyam hutamivanalah ।। 23।।
द्रक्ष्यस्यद्यैव वैदेहि राघवं सहलक्ष्मणम् । व्यवसाय समायुक्तं विष्णुं दैत्यवधे यथा ।। २४।।
draksyasyadyaiva vaidehi raghavam sahalaksmanam । vyavasaya samayuktam visnum daityavadhe yatha ।। 24।।
त्वद्दर्शनकृतोत्साहमाश्रमस्थं महाबलम् । पुरन्दरमिवासीनं नागराजस्य मूर्धनि ।। २५।।
tvaddarsanakrtotsaham asramastham mahabalam । purandaramivasinam nagarajasya murdhani ।। 25।।
पृष्ठमारोह मे देवि मा विकाङ्क्षस्व शोभने । योगमन्विच्छ रामेण शशाङ्केनेव रोहिणी ।। २६।।
prsthamaroha me devi ma vikanksasva sobhane । yogamanviccha ramena sasankeneva rohini ।। 26।।
कथयन्तीव चन्द्रेण सूर्येणेव सुवर्चला । मत्पृष्ठमधिरुह्य त्वं तराकाशमहार्णवम् ।। २७।।
kathayantiva candrena suryeneva suvarcala । matprsthamadhiruhya tvam tarakasamaharnavam ।। 27।।
न हि मे सम्प्रयातस्य त्वामितो नयतोऽङ्गने । अनुगन्तुं गतिं शक्ताः सर्वे लङ्कानिवासिनः ।। २८।।
na hi me samprayatasya tvamito nayato- angane । anugantum gatim saktah sarve lankanivasinah ।। 28।।
यथैवाहमिह प्राप्तस्तथैवाहमसंशयम् । यास्यामि पश्य वैदेहि त्वामुद्यम्य विहायसं ।। २९।।
yathaivahamiha praptastathaivahamasamsayam । yasyami pasya vaidehi tvamudyamya vihayasam ।। 29।।
मैथिली तु हरिश्रेष्ठाच्छ्रुत्वा वचनमद्भुतम् । हर्षविस्मितसर्वाङ्गी हनूमन्तमथाब्रवीत् ।। ३०।।
maithili tu harisresthacchrutva vacanamadbhutam । harsavismitasarvangi hanumantamathabravit ।। 30।।
हनूमन्दूरमध्वनं कथं मां वोढुमिच्छसि । तदेव खलु ते मन्ये कपित्वं हरियूथप ।। ३१।।
hanumanduramadhvanam katham mam vodhumicchasi । tadeva khalu te manye kapitvam hariyuthapa ।। 31।।
कथं वाल्पशरीरस्त्वं माम् इतो नेतुमिच्छसि । सकाशं मानवेन्द्रस्य भर्तुर्मे प्लवगर्षभ ।। ३२।।
katham valpasarirastvam mam ito netumicchasi । sakasam manavendrasya bharturme plavagarsabha ।। 32।।
सीतायास्तु वचः श्रुत्वा हनूमान्मारुतात्मजः । चिन्तयामास लक्ष्मीवान्नवं परिभवं कृतम् ।। ३३।।
sitaya vacanam srutva hanumanmarutatmajah । cintayamasa laksmivannavam paribhavam krtam ।। 33।।
न मे जानाति सत्त्वं वा प्रभावं वासितेक्षणा । तस्मात्पश्यतु वैदेही यद्रूपं मम कामतः ।। ३४।।
na me janati sattvam va prabhavam vasiteksana । tasmatpasyatu vaidehi yadrupam mama kamatah ।। 34।।
इति सञ्चिन्त्य हनुमांस्तदा प्लवगसत्तमः । दर्शयामास वैदेह्याः स्वरूपमरिमर्दनः ।। ३५।।
iti sancintya hanumamstada plavagasattamah । darsayamasa vaidehyah svarupamarimardanah ।। 35।।
स तस्मात् पादपाद्धीमानाप्लुत्य प्लवगर्षभः । ततो वर्धितुमारेभे सीताप्रत्ययकारणात् ।। ३६।।
sa tasmatpadapaddhimanaplutya plavagarsabhah । tato vardhitumarebhe sitapratyayakaranat ।। 36।।
मेरुमन्दारसङ्काशो बभौ दीप्तानलप्रभः । अग्रतो व्यवतस्थे च सीताया वानरर्षभः ।। ३७।।
merumandarasankaso babhau diptanalaprabhah । agrato vyavatasthe ca sitaya vanararsabhah ।। 37।।
हरिः पर्वतसङ्काशस्ताम्रवक्त्रो महाबलः । वज्रदंष्ट्रनखो भीमो वैदेहीमिदमब्रवीत् ।। ३८।।
harih parvatasankasastamravaktro mahabalah । vajradamstranakho bhimo vaidehimidamabravit ।। 38।।
सपर्वतवनोद्देशां साट्टप्राकारतोरणाम् । लङ्कामिमां सनथां वा नयितुं शक्तिरस्ति मे ।। ३९।।
saparvatavanoddesam sattaprakaratoranam । lankamimam sanatham va nayitum saktirasti me ।। 39।।
तदवस्थाप्य तां बुद्धिरलं देवि विकाङ्क्षया । विशोकं कुरु वैदेहि राघवं सहलक्ष्मणम् ।। ४०।।
tadavasthapya tam buddhiralam devi vikanksaya । visokam kuru vaidehi raghavam sahalaksmanam ।। 40।।
तं दृष्ट्वाचलसङ्काशमुवाच जनकात्मजा । पद्मपत्रविशालाक्षी मारुतस्यौरसं सुतम् ।। ४१।।
tam drstvacalasankasamuvaca janakatmaja । padmapatravisalaksi marutasyaurasam sutam ।। 41।।
तव सत्त्वं बलं चैव विजानामि महाकपे । वायोरिव गतिं चापि तेजश्चाग्निरिवाद्भुतम् ।। ४२।।
tava sattvam balam caiva vijanami mahakape । vayoriva gatim capi tejascagnirivadbhutam ।। 42।।
प्राकृतोऽन्यः कथं चेमां भूमिमागन्तुमर्हति । उदधेरप्रमेयस्य पारं वानरपुङ्गव ।। ४३।।
prakrto- anyah katham cemam bhumimagantumarhati । udadheraprameyasya param vanarapungava ।। 43।।
जानामि गमने शक्तिं नयने चापि ते मम । अवश्यं साम्प्रधार्याशु कार्यसिद्धिरिहात्मनः ।। ४४।।
janami gamane saktim nayane capi te mama । avasyam sampradharyasu karyasiddhirihatmanah ।। 44।।
अयुक्तं तु कपिश्रेष्ठ मया गन्तुं त्वया सह । वायुवेगसवेगस्य वेगो मां मोहयेत्तव ।। ४५।।
ayuktam tu kapisrestha maya gantum tvaya saha । vayuvegasavegasya vego mam mohayettava ।। 45।।
अहमाकाशमासक्ता उपर्युपरि सागरम् । प्रपतेयं हि ते पृष्ठाद्भयाद्वेगेन गच्छतः ।। ४६।।
ahamakasamasakta uparyupari sagaram । prapateyam hi te prsthadbhayadvegena gacchatah ।। 46।।
पतिता सागरे चाहं तिमिनक्रझषाकुले । भयेयमाशु विवशा यादसाम् अन्नमुत्तमम् ।। ४७।।
patita sagare caham timinakrajhasakule । bhayeyamasu vivasa yadasam annamuttamam ।। 47।।
न च शक्ष्ये त्वया सार्धं गन्तुं शत्रुविनाशन । कलत्रवति सन्देहस्त्वय्यपि स्यादसंशयम् ।। ४८।।
na ca saksye tvaya sardham gantum satruvinasana । kalatravati sandehastvayyapi syadasamsayam ।। 48।।
ह्रियमाणां तु मां दृष्ट्वा राक्षसा भीमविक्रमाः । अनुगच्छेयुरादिष्टा रावणेन दुरात्मना ।। ४९।।
hriyamanam tu mam drstva raksasa bhimavikramah । anugaccheyuradista ravanena duratmana ।। 49।।
तैस्त्वं परिवृतः शूरैः शूलमुद्गर पाणिभिः । भवेस्त्वं संशयं प्राप्तो मया वीर कलत्रवान् ।। ५०।।
taistvam parivrtah suraih sulamudgara panibhih । bhavestvam samsayam prapto maya vira kalatravan ।। 50।।
सायुधा बहवो व्योम्नि राक्षसास्त्वं निरायुधः । कथं शक्ष्यसि संयातुं मां चैव परिरक्षितुम् ।। ५१।।
sayudha bahavo vyomni raksasastvam nirayudhah । katham saksyasi samyatum mam caiva pariraksitum ।। 51।।
युध्यमानस्य रक्षोभिस्ततस्तैः क्रूरकर्मभिः । प्रपतेयं हि ते पृष्ठद्भयार्ता कपिसत्तम ।। ५२।।
yudhyamanasya raksobhistatastaih krurakarmabhih । prapateyam hi te prsthadbhayarta kapisattama ।। 52।।
अथ रक्षांसि भीमानि महान्ति बलवन्ति च । कथं चित्साम्पराये त्वां जयेयुः कपिसत्तम ।। ५३।।
atha raksamsi bhimani mahanti balavanti ca । katham citsamparaye tvam jayeyuh kapisattama ।। 53।।
अथवा युध्यमानस्य पतेयं विमुखस्य ते । पतितां च गृहीत्वा मां नयेयुः पापराक्षसाः ।। ५४।।
atha va yudhyamanasya pateyam vimukhasya te । patitam ca grhitva mam nayeyuh paparaksasah ।। 54।।
मां वा हरेयुस्त्वद्धस्ताद् विशसेयुरथापि वा । अव्यवस्थौ हि दृश्येते युद्धे जयपराजयौ ।। ५५।।
mam va hareyustvaddhastad visaseyurathapi va । avyavasthau hi drsyete yuddhe jayaparajayau ।। 55।।
अहं वापि विपद्येयं रक्षोभिरभितर्जिता । त्वत्प्रयत्नो हरिश्रेष्ठ भवेन्निष्फल एव तु ।। ५६।।
aham vapi vipadyeyam raksobhirabhitarjita । tvatprayatno harisrestha bhavennisphala eva tu ।। 56।।
कामं त्वमपि पर्याप्तो निहन्तुं सर्वराक्षसान् । राघवस्य यशो हीयेत्त्वया शस्तैस्तु राक्षसैः ।। ५७।।
kamam tvamapi paryapto nihantum sarvaraksasan । raghavasya yaso hiyettvaya sastaistu raksasaih ।। 57।।
अथवादाय रक्षांसि न्यस्येयुः संवृते हि माम् । यत्र ते नाभिजानीयुर्हरयो नापि राघवः ।। ५८।।
atha vadaya raksamsi nyasyeyuh samvrte hi mam । yatra te nabhijaniyurharayo napi raghavah ।। 58।।
आरम्भस्तु मदर्थोऽयं ततस्तव निरर्थकः । त्वया हि सह रामस्य महानागमने गुणः ।। ५९।।
arambhastu madartho- ayam tatastava nirarthakah । tvaya hi saha ramasya mahanagamane gunah ।। 59।।
मयि जीवितमायत्तं राघवस्य महात्मनः । भ्रातॄणां च महाबाहो तव राजकुलस्य च ।। ६०।।
mayi jivitamayattam raghavasya mahatmanah । bhratṝnam ca mahabaho tava rajakulasya ca ।। 60।।
तौ निराशौ मदर्थे तु शोकसन्तापकर्शितौ । सह सर्वर्क्षहरिभिस्त्यक्ष्यतः प्राणसङ्ग्रहम् ।। ६१।।
tau nirasau madarthe tu sokasantapakarsitau । saha sarvarksaharibhistyaksyatah pranasangraham ।। 61।।
भर्तुर्भक्तिं पुरस्कृत्य रामादन्यस्य वानर । नाहं स्प्रष्टुं पदा गात्रमिच्छेयं वानरोत्तम ।। ६२।।
bharturbhaktim puraskrtya ramadanyasya vanara । naham sprastum pada gatramiccheyam vanarottama ।। 62।।
यदहं गात्रसंस्पर्शं रावणस्य गता बलात् । अनीशा किं करिष्यामि विनाथा विवशा सती ।। ६३।।
yadaham gatrasamsparsam ravanasya gata balat । anisa kim karisyami vinatha vivasa sati ।। 63।।
यदि रामो दशग्रीवमिह हत्वा सराक्षसं । मामितो गृह्य गच्छेत तत्तस्य सदृशं भवेत् ।। ६४।।
yadi ramo dasagrivamiha hatva saraksasam । mamito grhya gaccheta tattasya sadrsam bhavet ।। 64।।
श्रुता हि दृष्टाश्च मया पराक्रमा महात्मनस्तस्य रणावमर्दिनः । न देवगन्धर्वभुजङ्गराक्षसा भवन्ति रामेण समा हि संयुगे ।। ६५।।
sruta hi drstasca maya parakrama mahatmanastasya ranavamardinah । na devagandharvabhujangaraksasa bhavanti ramena sama hi samyuge ।। 65।।
समीक्ष्य तं संयति चित्रकार्मुकं महाबलं वासवतुल्यविक्रमम् । सलक्ष्मणं को विषहेत राघवं हुताशनं दीप्तमिवानिलेरितम् ।। ६६।।
samiksya tam samyati citrakarmukam mahabalam vasavatulyavikramam । salaksmanam ko visaheta raghavam hutasanam diptamivanileritam ।। 66।।
सलक्ष्मणं राघवमाजिमर्दनं दिशागजं मत्तमिव व्यवस्थितम् । सहेत को वानरमुख्य संयुगे युगान्तसूर्यप्रतिमं शरार्चिषम् ।। ६७।।
salaksmanam raghavamajimardanam disagajam mattamiva vyavasthitam । saheta ko vanaramukhya samyuge yugantasuryapratimam sararcisam ।। 67।।
स मे हरिश्रेष्ठ सलक्ष्मणं पतिं सयूथपं क्षिप्रमिहोपपादय । चिराय रामं प्रति शोककर्शितां कुरुष्व मां वानरमुख्य हर्षिताम् ।। ६८।।
sa me harisrestha salaksmanam patim sayuthapam ksipramihopapadaya । ciraya ramam prati sokakarsitam kurusva mam vanaramukhya harsitam ।। 68।।
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
