श्रीमद्वाल्मीकीयरामायणे सुन्दरकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥५-५६॥
śrīmadvālmīkīyarāmāyaṇe sundarakāṇḍe ṣaṭpañcāśaḥ sargaḥ ||5-56||
ततस्तु शिंशपामूले जानकीं पर्यवस्थिताम्। अभिवाद्याब्रवीद् दिष्ट्या पश्यामि त्वामिहाक्षताम्॥ १॥
tatastu śiṃśapāmūle jānakīṃ paryavasthitām| abhivādyābravīd diṣṭyā paśyāmi tvāmihākṣatām|| 1||
ततस्तं प्रस्थितं सीता वीक्षमाणा पुनः पुनः। भर्तुः स्नेहान्विता वाक्यं हनूमन्तमभाषत॥ २॥
tatastaṃ prasthitaṃ sītā vīkṣamāṇā punaḥ punaḥ| bhartuḥ snehānvitā vākyaṃ hanūmantamabhāṣata|| 2||
यदि त्वं मन्यसे तात वसैकाहमिहानघ। क्वचित् सुसंवृते देशे विश्रान्तः श्वो गमिष्यसि॥ ३॥
yadi tvaṃ manyase tāta vasaikāhamihānagha| kvacit susaṃvṛte deśe viśrāntaḥ śvo gamiṣyasi|| 3||
मम चैवाल्पभाग्यायाः सांनिध्यात् तव वानर। शोकस्यास्याप्रमेयस्य मुहूर्तं स्यादपि क्षयः॥ ४॥
mama caivālpabhāgyāyāḥ sāṃnidhyāt tava vānara| śokasyāsyāprameyasya muhūrtaṃ syādapi kṣayaḥ|| 4||
गते हि हरिशार्दूल पुनः सम्प्राप्तये त्वयि। प्राणेष्वपि न विश्वासो मम वानरपुङ्गव॥ ५॥
gate hi hariśārdūla punaḥ samprāptaye tvayi| prāṇeṣvapi na viśvāso mama vānarapuṅgava|| 5||
अदर्शनं च ते वीर भूयो मां दारयिष्यति। दुःखाद् दुःखतरं प्राप्तां दुर्मनःशोककर्शिताम्॥ ६॥
adarśanaṃ ca te vīra bhūyo māṃ dārayiṣyati| duḥkhād duḥkhataraṃ prāptāṃ durmanaḥśokakarśitām|| 6||
अयं च वीर संदेहस्तिष्ठतीव ममाग्रतः। सुमहत्सु सहायेषु हर्यृक्षेषु महाबलः॥ ७॥
ayaṃ ca vīra saṃdehastiṣṭhatīva mamāgrataḥ| sumahatsu sahāyeṣu haryṛkṣeṣu mahābalaḥ|| 7||
कथं नु खलु दुष्पारं संतरिष्यति सागरम्। तानि हर्यृक्षसैन्यानि तौ वा नरवरात्मजौ॥ ८॥
kathaṃ nu khalu duṣpāraṃ saṃtariṣyati sāgaram| tāni haryṛkṣasainyāni tau vā naravarātmajau|| 8||
त्रयाणामेव भूतानां सागरस्यापि लङ्घने। शक्तिः स्याद् वैनतेयस्य तव वा मारुतस्य वा॥ ९॥
trayāṇāmeva bhūtānāṃ sāgarasyāpi laṅghane| śaktiḥ syād vainateyasya tava vā mārutasya vā|| 9||
तदत्र कार्यनिर्बन्धे समुत्पन्ने दुरासदे। किं पश्यसि समाधानं त्वं हि कार्यविशारदः॥ १०॥
tadatra kāryanirbandhe samutpanne durāsade| kiṃ paśyasi samādhānaṃ tvaṃ hi kāryaviśāradaḥ|| 10||
काममस्य त्वमेवैकः कार्यस्य परिसाधने। पर्याप्तः परवीरघ्न यशस्यस्ते फलोदयः॥ ११॥
kāmamasya tvamevaikaḥ kāryasya parisādhane| paryāptaḥ paravīraghna yaśasyaste phalodayaḥ|| 11||
बलैस्तु संकुलां कृत्वा लङ्कां परबलार्दनः। मां नयेद् यदि काकुत्स्थस्तत् तस्य सदृशं भवेत्॥ १२॥
balaistu saṃkulāṃ kṛtvā laṅkāṃ parabalārdanaḥ| māṃ nayed yadi kākutsthastat tasya sadṛśaṃ bhavet|| 12||
तद् यथा तस्य विक्रान्तमनुरूपं महात्मनः। भवत्याहवशूरस्य तथा त्वमुपपादय॥ १३॥
tad yathā tasya vikrāntamanurūpaṃ mahātmanaḥ| bhavatyāhavaśūrasya tathā tvamupapādaya|| 13||
तदर्थोपहितं वाक्यं प्रश्रितं हेतुसंहितम्। निशम्य हनुमान् वीरो वाक्यमुत्तरमब्रवीत्॥ १४॥
tadarthopahitaṃ vākyaṃ praśritaṃ hetusaṃhitam| niśamya hanumān vīro vākyamuttaramabravīt|| 14||
देवि हर्यृक्षसैन्यानामीश्वरः प्लवतां वरः। सुग्रीवः सत्त्वसम्पन्नस्तवार्थे कृतनिश्चयः॥ १५॥
devi haryṛkṣasainyānāmīśvaraḥ plavatāṃ varaḥ| sugrīvaḥ sattvasampannastavārthe kṛtaniścayaḥ|| 15||
स वानरसहस्राणां कोटीभिरभिसंवृतः। क्षिप्रमेष्यति वैदेहि सुग्रीवः प्लवगाधिपः॥ १६॥
sa vānarasahasrāṇāṃ koṭībhirabhisaṃvṛtaḥ| kṣiprameṣyati vaidehi sugrīvaḥ plavagādhipaḥ|| 16||
तौ च वीरौ नरवरौ सहितौ रामलक्ष्मणौ। आगम्य नगरीं लङ्कां सायकैर्विधमिष्यतः॥ १७॥
tau ca vīrau naravarau sahitau rāmalakṣmaṇau| āgamya nagarīṃ laṅkāṃ sāyakairvidhamiṣyataḥ|| 17||
सगणं राक्षसं हत्वा नचिराद् रघुनन्दनः। त्वामादाय वरारोहे स्वां पुरीं प्रति यास्यति॥ १८॥
sagaṇaṃ rākṣasaṃ hatvā nacirād raghunandanaḥ| tvāmādāya varārohe svāṃ purīṃ prati yāsyati|| 18||
समाश्वसिहि भद्रं ते भव त्वं कालकाङ्क्षिणी। क्षिप्रं द्रक्ष्यसि रामेण निहतं रावणं रणे॥ १९॥
samāśvasihi bhadraṃ te bhava tvaṃ kālakāṅkṣiṇī| kṣipraṃ drakṣyasi rāmeṇa nihataṃ rāvaṇaṃ raṇe|| 19||
निहते राक्षसेन्द्रे च सपुत्रामात्यबान्धवे। त्वं समेष्यसि रामेण शशाङ्केनेव रोहिणी॥ २०॥
nihate rākṣasendre ca saputrāmātyabāndhave| tvaṃ sameṣyasi rāmeṇa śaśāṅkeneva rohiṇī|| 20||
क्षिप्रमेष्यति काकुत्स्थो हर्यृक्षप्रवरैर्युतः। यस्ते युधि विजित्यारीञ्छोकं व्यपनयिष्यति॥ २१॥
kṣiprameṣyati kākutstho haryṛkṣapravarairyutaḥ| yaste yudhi vijityārīñchokaṃ vyapanayiṣyati|| 21||
एवमाश्वास्य वैदेहीं हनूमान् मारुतात्मजः। गमनाय मतिं कृत्वा वैदेहीमभ्यवादयत्॥ २२॥
evamāśvāsya vaidehīṃ hanūmān mārutātmajaḥ| gamanāya matiṃ kṛtvā vaidehīmabhyavādayat|| 22||
राक्षसान् प्रवरान् हत्वा नाम विश्राव्य चात्मनः। समाश्वास्य च वैदेहीं दर्शयित्वा परं बलम्॥ २३॥
rākṣasān pravarān hatvā nāma viśrāvya cātmanaḥ| samāśvāsya ca vaidehīṃ darśayitvā paraṃ balam|| 23||
नगरीमाकुलां कृत्वा वञ्चयित्वा च रावणम्। दर्शयित्वा बलं घोरं वैदेहीमभिवाद्य च॥ २४॥
nagarīmākulāṃ kṛtvā vañcayitvā ca rāvaṇam| darśayitvā balaṃ ghoraṃ vaidehīmabhivādya ca|| 24||
प्रतिगन्तुं मनश्चक्रे पुनर्मध्येन सागरम्। ततः स कपिशार्दूलः स्वामिसंदर्शनोत्सुकः॥ २५॥
pratigantuṃ manaścakre punarmadhyena sāgaram| tataḥ sa kapiśārdūlaḥ svāmisaṃdarśanotsukaḥ|| 25||
आरुरोह गिरिश्रेष्ठमरिष्टमरिमर्दनः। तुङ्गपद्मकजुष्टाभिर्नीलाभिर्वनराजिभिः॥ २६॥
āruroha giriśreṣṭhamariṣṭamarimardanaḥ| tuṅgapadmakajuṣṭābhirnīlābhirvanarājibhiḥ|| 26||
सोत्तरीयमिवाम्भोदैः शृङ्गान्तरविलम्बिभिः। बोध्यमानमिव प्रीत्या दिवाकरकरैः शुभैः॥ २७॥
sottarīyamivāmbhodaiḥ śṛṅgāntaravilambibhiḥ| bodhyamānamiva prītyā divākarakaraiḥ śubhaiḥ|| 27||
उन्मिषन्तमिवोद्धूतैर्लोचनैरिव धातुभिः। तोयौघनिःस्वनैर्मन्द्रैः प्राधीतमिव पर्वतम्॥ २८॥
unmiṣantamivoddhūtairlocanairiva dhātubhiḥ| toyaughaniḥsvanairmandraiḥ prādhītamiva parvatam|| 28||
प्रगीतमिव विस्पष्टं नानाप्रस्रवणस्वनैः। देवदारुभिरुद्धूतैरूर्ध्वबाहुमिव स्थितम्॥ २९॥
pragītamiva vispaṣṭaṃ nānāprasravaṇasvanaiḥ| devadārubhiruddhūtairūrdhvabāhumiva sthitam|| 29||
प्रपातजलनिर्घोषैः प्राक्रुष्टमिव सर्वतः। वेपमानमिव श्यामैः कम्पमानैः शरद्वनैः॥ ३०॥
prapātajalanirghoṣaiḥ prākruṣṭamiva sarvataḥ| vepamānamiva śyāmaiḥ kampamānaiḥ śaradvanaiḥ|| 30||
वेणुभिर्मारुतोद्धूतैः कूजन्तमिव कीचकैः। निःश्वसन्तमिवामर्षाद् घोरैराशीविषोत्तमैः॥ ३१॥
veṇubhirmārutoddhūtaiḥ kūjantamiva kīcakaiḥ| niḥśvasantamivāmarṣād ghorairāśīviṣottamaiḥ|| 31||
नीहारकृतगम्भीरैर्ध्यायन्तमिव गह्वरैः। मेघपादनिभैः पादैः प्रक्रान्तमिव सर्वतः॥ ३२॥
nīhārakṛtagambhīrairdhyāyantamiva gahvaraiḥ| meghapādanibhaiḥ pādaiḥ prakrāntamiva sarvataḥ|| 32||
जृम्भमाणमिवाकाशे शिखरैरभ्रमालिभिः। कूटैश्च बहुधा कीर्णं शोभितं बहुकन्दरैः॥ ३३॥
jṛmbhamāṇamivākāśe śikharairabhramālibhiḥ| kūṭaiśca bahudhā kīrṇaṃ śobhitaṃ bahukandaraiḥ|| 33||
सालतालैश्च कर्णैश्च वंशैश्च बहुभिर्वृतम्। लतावितानैर्विततैः पुष्पवद्भिरलंकृतम्॥ ३४॥
sālatālaiśca karṇaiśca vaṃśaiśca bahubhirvṛtam| latāvitānairvitataiḥ puṣpavadbhiralaṃkṛtam|| 34||
नानामृगगणैः कीर्णं धातुनिष्यन्दभूषितम्। बहुप्रस्रवणोपेतं शिलासंचयसंकटम्॥ ३५॥
nānāmṛgagaṇaiḥ kīrṇaṃ dhātuniṣyandabhūṣitam| bahuprasravaṇopetaṃ śilāsaṃcayasaṃkaṭam|| 35||
महर्षियक्षगन्धर्वकिंनरोरगसेवितम्। लतापादपसम्बाधं सिंहाधिष्ठितकन्दरम्॥ ३६॥
maharṣiyakṣagandharvakiṃnaroragasevitam| latāpādapasambādhaṃ siṃhādhiṣṭhitakandaram|| 36||
व्याघ्रादिभिः समाकीर्णं स्वादुमूलफलद्रुमम्। आरुरोहानिलसुतः पर्वतं प्लवगोत्तमः॥ ३७॥
vyāghrādibhiḥ samākīrṇaṃ svādumūlaphaladrumam| ārurohānilasutaḥ parvataṃ plavagottamaḥ|| 37||
रामदर्शनशीघ्रेण प्रहर्षेणाभिचोदितः। तेन पादतलक्रान्ता रम्येषु गिरिसानुषु॥ ३८॥
rāmadarśanaśīghreṇa praharṣeṇābhicoditaḥ| tena pādatalakrāntā ramyeṣu girisānuṣu|| 38||
सघोषाः समशीर्यन्त शिलाश्चूर्णीकृतास्ततः। स तमारुह्य शैलेन्द्रं व्यवर्धत महाकपिः॥ ३९॥
saghoṣāḥ samaśīryanta śilāścūrṇīkṛtāstataḥ| sa tamāruhya śailendraṃ vyavardhata mahākapiḥ|| 39||
दक्षिणादुत्तरं पारं प्रार्थयँल्लवणाम्भसः। अधिरुह्य ततो वीरः पर्वतं पवनात्मजः॥ ४०॥
dakṣiṇāduttaraṃ pāraṃ prārthayaँllavaṇāmbhasaḥ| adhiruhya tato vīraḥ parvataṃ pavanātmajaḥ|| 40||
ददर्श सागरं भीमं भीमोरगनिषेवितम्। स मारुत इवाकाशं मारुतस्यात्मसम्भवः॥ ४१॥
dadarśa sāgaraṃ bhīmaṃ bhīmoraganiṣevitam| sa māruta ivākāśaṃ mārutasyātmasambhavaḥ|| 41||
प्रपेदे हरिशार्दूलो दक्षिणादुत्तरां दिशम्। स तदा पीडितस्तेन कपिना पर्वतोत्तमः॥ ४२॥
prapede hariśārdūlo dakṣiṇāduttarāṃ diśam| sa tadā pīḍitastena kapinā parvatottamaḥ|| 42||
ररास विविधैर्भूतैः प्राविशद् वसुधातलम्। कम्पमानैश्च शिखरैः पतद्भिरपि च द्रुमैः॥ ४३॥
rarāsa vividhairbhūtaiḥ prāviśad vasudhātalam| kampamānaiśca śikharaiḥ patadbhirapi ca drumaiḥ|| 43||
तस्योरुवेगोन्मथिताः पादपाः पुष्पशालिनः। निपेतुर्भूतले भग्नाः शक्रायुधहता इव॥ ४४॥
tasyoruvegonmathitāḥ pādapāḥ puṣpaśālinaḥ| nipeturbhūtale bhagnāḥ śakrāyudhahatā iva|| 44||
कन्दरोदरसंस्थानां पीडितानां महौजसाम्। सिंहानां निनदो भीमो नभो भिन्दन् हि शुश्रुवे॥ ४५॥
kandarodarasaṃsthānāṃ pīḍitānāṃ mahaujasām| siṃhānāṃ ninado bhīmo nabho bhindan hi śuśruve|| 45||
त्रस्तव्याविद्धवसना व्याकुलीकृतभूषणाः। विद्याधर्यः समुत्पेतुः सहसा धरणीधरात्॥ ४६॥
trastavyāviddhavasanā vyākulīkṛtabhūṣaṇāḥ| vidyādharyaḥ samutpetuḥ sahasā dharaṇīdharāt|| 46||
अतिप्रमाणा बलिनो दीप्तजिह्वा महाविषाः। निपीडितशिरोग्रीवा व्यवेष्टन्त महाहयः॥ ४७॥
atipramāṇā balino dīptajihvā mahāviṣāḥ| nipīḍitaśirogrīvā vyaveṣṭanta mahāhayaḥ|| 47||
किंनरोरगगन्धर्वयक्षविद्याधरास्तथा। पीडितं तं नगवरं त्यक्त्वा गगनमास्थिताः॥ ४८॥
kiṃnaroragagandharvayakṣavidyādharāstathā| pīḍitaṃ taṃ nagavaraṃ tyaktvā gaganamāsthitāḥ|| 48||
स च भूमिधरः श्रीमान् बलिना तेन पीडितः। सवृक्षशिखरोदग्रः प्रविवेश रसातलम्॥ ४९॥
sa ca bhūmidharaḥ śrīmān balinā tena pīḍitaḥ| savṛkṣaśikharodagraḥ praviveśa rasātalam|| 49||
दशयोजनविस्तारस्त्रिंशद्योजनमुच्छ्रितः। धरण्यां समतां यातः स बभूव धराधरः॥ ५०॥
daśayojanavistārastriṃśadyojanamucchritaḥ| dharaṇyāṃ samatāṃ yātaḥ sa babhūva dharādharaḥ|| 50||
स लिलङ्घयिषुर्भीमं सलीलं लवणार्णवम्। कल्लोलास्फालवेलान्तमुत्पपात नभो हरिः॥ ५१॥
sa lilaṅghayiṣurbhīmaṃ salīlaṃ lavaṇārṇavam| kallolāsphālavelāntamutpapāta nabho hariḥ|| 51||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये सुन्दरकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥ ५.५६ ॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye sundarakāṇḍe ṣaṭpañcāśaḥ sargaḥ || 5.56 ||
AnonymousUser
300 Mudras
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Anushtanam
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
5 Days
Save Shloka
Post Shloka
Copy Shloka
Shloka Link
