स हताश्वो महातेजा भूमौ तिष्ठन् निशाचरः। इन्द्रजित् परमक्रुद्धः सम्प्रजज्वाल तेजसा॥ १॥
sa hatāśvo mahātejā bhūmau tiṣṭhan niśācaraḥ| indrajit paramakruddhaḥ samprajajvāla tejasā|| 1||
तौ धन्विनौ जिघांसन्तावन्योन्यमिषुभिर्भृशम्। विजयेनाभिनिष्क्रान्तौ वने गजवृषाविव॥ २॥
tau dhanvinau jighāṃsantāvanyonyamiṣubhirbhṛśam| vijayenābhiniṣkrāntau vane gajavṛṣāviva|| 2||
निबर्हयन्तश्चान्योन्यं ते राक्षसवनौकसः। भर्तारं न जहुर्युद्धे सम्पतन्तस्ततस्ततः॥ ३॥
nibarhayantaścānyonyaṃ te rākṣasavanaukasaḥ| bhartāraṃ na jahuryuddhe sampatantastatastataḥ|| 3||
ततस्तान् राक्षसान् सर्वान् हर्षयन् रावणात्मजः। स्तुन्वानो हर्षमाणश्च इदं वचनमब्रवीत्॥ ४॥
tatastān rākṣasān sarvān harṣayan rāvaṇātmajaḥ| stunvāno harṣamāṇaśca idaṃ vacanamabravīt|| 4||
तमसा बहुलेनेमाः संसक्ताः सर्वतो दिशः। नेह विज्ञायते स्वो वा परो वा राक्षसोत्तमाः॥ ५॥
tamasā bahulenemāḥ saṃsaktāḥ sarvato diśaḥ| neha vijñāyate svo vā paro vā rākṣasottamāḥ|| 5||
धृष्टं भवन्तो युध्यन्तु हरीणां मोहनाय वै। अहं तु रथमास्थाय आगमिष्यामि संयुगे॥ ६॥
dhṛṣṭaṃ bhavanto yudhyantu harīṇāṃ mohanāya vai| ahaṃ tu rathamāsthāya āgamiṣyāmi saṃyuge|| 6||
तथा भवन्तः कुर्वन्तु यथेमे हि वनौकसः। न युध्येयुर्महात्मानः प्रविष्टे नगरं मयि॥ ७॥
tathā bhavantaḥ kurvantu yatheme hi vanaukasaḥ| na yudhyeyurmahātmānaḥ praviṣṭe nagaraṃ mayi|| 7||
इत्युक्त्वा रावणसुतो वञ्चयित्वा वनौकसः। प्रविवेश पुरीं लङ्कां रथहेतोरमित्रहा॥ ८॥
ityuktvā rāvaṇasuto vañcayitvā vanaukasaḥ| praviveśa purīṃ laṅkāṃ rathahetoramitrahā|| 8||
स रथं भूषयित्वाथ रुचिरं हेमभूषितम्। प्रासासिशरसंयुक्तं युक्तं परमवाजिभिः॥ ९॥
sa rathaṃ bhūṣayitvātha ruciraṃ hemabhūṣitam| prāsāsiśarasaṃyuktaṃ yuktaṃ paramavājibhiḥ|| 9||
अधिष्ठितं हयज्ञेन सूतेनाप्तोपदेशिना। आरुरोह महातेजा रावणिः समितिंजयः॥ १०॥
adhiṣṭhitaṃ hayajñena sūtenāptopadeśinā| āruroha mahātejā rāvaṇiḥ samitiṃjayaḥ|| 10||
स राक्षसगणैर्मुख्यैर्वृतो मन्दोदरीसुतः। निर्ययौ नगराद् वीरः कृतान्तबलचोदितः॥ ११॥
sa rākṣasagaṇairmukhyairvṛto mandodarīsutaḥ| niryayau nagarād vīraḥ kṛtāntabalacoditaḥ|| 11||
सोऽभिनिष्क्रम्य नगरादिन्द्रजित् परमौजसा। अभ्ययाज्जवनैरश्वैर्लक्ष्मणं सविभीषणम्॥ १२॥
so'bhiniṣkramya nagarādindrajit paramaujasā| abhyayājjavanairaśvairlakṣmaṇaṃ savibhīṣaṇam|| 12||
ततो रथस्थमालोक्य सौमित्री रावणात्मजम्। वानराश्च महावीर्या राक्षसश्च विभीषणः॥ १३॥
tato rathasthamālokya saumitrī rāvaṇātmajam| vānarāśca mahāvīryā rākṣasaśca vibhīṣaṇaḥ|| 13||
विस्मयं परमं जग्मुर्लाघवात् तस्य धीमतः। रावणिश्चापि संक्रुद्धो रणे वानरयूथपान्॥ १४॥
vismayaṃ paramaṃ jagmurlāghavāt tasya dhīmataḥ| rāvaṇiścāpi saṃkruddho raṇe vānarayūthapān|| 14||
पातयामास बाणौघैः शतशोऽथ सहस्रशः। स मण्डलीकृतधनू रावणिः समितिंजयः॥ १५॥
pātayāmāsa bāṇaughaiḥ śataśo'tha sahasraśaḥ| sa maṇḍalīkṛtadhanū rāvaṇiḥ samitiṃjayaḥ|| 15||
हरीनभ्यहनत् क्रुद्धः परं लाघवमास्थितः। ते वध्यमाना हरयो नाराचैर्भीमविक्रमाः॥ १६॥
harīnabhyahanat kruddhaḥ paraṃ lāghavamāsthitaḥ| te vadhyamānā harayo nārācairbhīmavikramāḥ|| 16||
सौमित्रिं शरणं प्राप्ताः प्रजापतिमिव प्रजाः। ततः समरकोपेन ज्वलितो रघुनन्दनः। चिच्छेद कार्मुकं तस्य दर्शयन् पाणिलाघवम्॥ १७॥
saumitriṃ śaraṇaṃ prāptāḥ prajāpatimiva prajāḥ| tataḥ samarakopena jvalito raghunandanaḥ| ciccheda kārmukaṃ tasya darśayan pāṇilāghavam|| 17||
सोऽन्यत्कार्मुकमादाय सज्यं चक्रे त्वरन्निव। तदप्यस्य त्रिभिर्बाणैर्लक्ष्मणो निरकृन्तत॥ १८॥
so'nyatkārmukamādāya sajyaṃ cakre tvaranniva| tadapyasya tribhirbāṇairlakṣmaṇo nirakṛntata|| 18||
अथैनं छिन्नधन्वानमाशीविषविषोपमैः। विव्याधोरसि सौमित्री रावणिं पञ्चभिः शरैः॥ १९॥
athainaṃ chinnadhanvānamāśīviṣaviṣopamaiḥ| vivyādhorasi saumitrī rāvaṇiṃ pañcabhiḥ śaraiḥ|| 19||
ते तस्य कायं निर्भिद्य महाकार्मुकनिःसृताः। निपेतुर्धरणीं बाणा रक्ता इव महोरगाः॥ २०॥
te tasya kāyaṃ nirbhidya mahākārmukaniḥsṛtāḥ| nipeturdharaṇīṃ bāṇā raktā iva mahoragāḥ|| 20||
स च्छिन्नधन्वा रुधिरं वमन् वक्त्रेण रावणिः। जग्राह कार्मुकश्रेष्ठं दृढज्यं बलवत्तरम्॥ २१॥
sa cchinnadhanvā rudhiraṃ vaman vaktreṇa rāvaṇiḥ| jagrāha kārmukaśreṣṭhaṃ dṛḍhajyaṃ balavattaram|| 21||
स लक्ष्मणं समुद्दिश्य परं लाघवमास्थितः। ववर्ष शरवर्षाणि वर्षाणीव पुरंदरः॥ २२॥
sa lakṣmaṇaṃ samuddiśya paraṃ lāghavamāsthitaḥ| vavarṣa śaravarṣāṇi varṣāṇīva puraṃdaraḥ|| 22||
मुक्तमिन्द्रजिता तत्तु शरवर्षमरिंदमः। आवारयदसम्भ्रान्तो लक्ष्मणः सुदुरासदम्॥ २३॥
muktamindrajitā tattu śaravarṣamariṃdamaḥ| āvārayadasambhrānto lakṣmaṇaḥ sudurāsadam|| 23||
संदर्शयामास तदा रावणिं रघुनन्दनः। असम्भ्रान्तो महातेजास्तदद्भुतमिवाभवत्॥ २४॥
saṃdarśayāmāsa tadā rāvaṇiṃ raghunandanaḥ| asambhrānto mahātejāstadadbhutamivābhavat|| 24||
ततस्तान् राक्षसान् सर्वांस्त्रिभिरेकैकमाहवे। अविध्यत् परमक्रुद्धः शीघ्रास्त्रं सम्प्रदर्शयन्। राक्षसेन्द्रसुतं चापि बाणौघैः समताडयत्॥ २५॥
tatastān rākṣasān sarvāṃstribhirekaikamāhave| avidhyat paramakruddhaḥ śīghrāstraṃ sampradarśayan| rākṣasendrasutaṃ cāpi bāṇaughaiḥ samatāḍayat|| 25||
सोऽतिविद्धो बलवता शत्रुणा शत्रुघातिना। असक्तं प्रेषयामास लक्ष्मणाय बहून् शरान्॥ २६॥
so'tividdho balavatā śatruṇā śatrughātinā| asaktaṃ preṣayāmāsa lakṣmaṇāya bahūn śarān|| 26||
तानप्राप्तान् शितैर्बाणैश्चिच्छेद परवीरहा। सारथेरस्य च रणे रथिनो रथसत्तमः॥ २७॥
tānaprāptān śitairbāṇaiściccheda paravīrahā| sāratherasya ca raṇe rathino rathasattamaḥ|| 27||
शिरो जहार धर्मात्मा भल्लेनानतपर्वणा। असूतास्ते हयास्तत्र रथमूहुरविक्लवाः॥ २८॥
śiro jahāra dharmātmā bhallenānataparvaṇā| asūtāste hayāstatra rathamūhuraviklavāḥ|| 28||
मण्डलान्यभिधावन्ति तदद्भुतमिवाभवत्। अमर्षवशमापन्नः सौमित्रिर्दृढविक्रमः॥ २९॥
maṇḍalānyabhidhāvanti tadadbhutamivābhavat| amarṣavaśamāpannaḥ saumitrirdṛḍhavikramaḥ|| 29||
प्रत्यविध्यद्धयांस्तस्य शरैर्वित्रासयन् रणे। अमर्षमाणस्तत्कर्म रावणस्य सुतो रणे॥ ३०॥
pratyavidhyaddhayāṃstasya śarairvitrāsayan raṇe| amarṣamāṇastatkarma rāvaṇasya suto raṇe|| 30||
विव्याध दशभिर्बाणैः सौमित्रिं तममर्षणम्। ते तस्य वज्रप्रतिमाः शराः सर्पविषोपमाः।
vivyādha daśabhirbāṇaiḥ saumitriṃ tamamarṣaṇam| te tasya vajrapratimāḥ śarāḥ sarpaviṣopamāḥ|
अभेद्यकवचं मत्वा लक्ष्मणं रावणात्मजः। ललाटे लक्ष्मणं बाणैः सुपुङ्खैस्त्रिभिरिन्द्रजित्॥ ३२॥
abhedyakavacaṃ matvā lakṣmaṇaṃ rāvaṇātmajaḥ| lalāṭe lakṣmaṇaṃ bāṇaiḥ supuṅkhaistribhirindrajit|| 32||
अविध्यत् परमक्रुद्धः शीघ्रमस्त्रं प्रदर्शयन्। तैः पृषत्कैर्ललाटस्थैः शुशुभे रघुनन्दनः॥ ३३॥
avidhyat paramakruddhaḥ śīghramastraṃ pradarśayan| taiḥ pṛṣatkairlalāṭasthaiḥ śuśubhe raghunandanaḥ|| 33||
रणाग्रे समरश्लाघी त्रिशृङ्ग इव पर्वतः। स तथाप्यर्दितो बाणै राक्षसेन तदा मृधे॥ ३४॥
raṇāgre samaraślāghī triśṛṅga iva parvataḥ| sa tathāpyardito bāṇai rākṣasena tadā mṛdhe|| 34||
तमाशु प्रतिविव्याध लक्ष्मणः पञ्चभिः शरैः। विकृष्येन्द्रजितो युद्धे वदने शुभकुण्डले॥ ३५॥
tamāśu prativivyādha lakṣmaṇaḥ pañcabhiḥ śaraiḥ| vikṛṣyendrajito yuddhe vadane śubhakuṇḍale|| 35||
लक्ष्मणेन्द्रजितौ वीरौ महाबलशरासनौ। अन्योन्यं जघ्नतुर्वीरौ विशिखैर्भीमविक्रमौ॥ ३६॥
lakṣmaṇendrajitau vīrau mahābalaśarāsanau| anyonyaṃ jaghnaturvīrau viśikhairbhīmavikramau|| 36||
ततः शोणितदिग्धाङ्गौ लक्ष्मणेन्द्रजितावुभौ। रणे तौ रेजतुर्वीरौ पुष्पिताविव किंशुकौ॥ ३७॥
tataḥ śoṇitadigdhāṅgau lakṣmaṇendrajitāvubhau| raṇe tau rejaturvīrau puṣpitāviva kiṃśukau|| 37||
तौ परस्परमभ्येत्य सर्वगात्रेषु धन्विनौ। घोरैर्विव्यधतुर्बाणैः कृतभावावुभौ जये॥ ३८॥
tau parasparamabhyetya sarvagātreṣu dhanvinau| ghorairvivyadhaturbāṇaiḥ kṛtabhāvāvubhau jaye|| 38||
ततः समरकोपेन संयुतो रावणात्मजः। विभीषणं त्रिभिर्बाणैर्विव्याध वदने शुभे॥ ३९॥
tataḥ samarakopena saṃyuto rāvaṇātmajaḥ| vibhīṣaṇaṃ tribhirbāṇairvivyādha vadane śubhe|| 39||
अयोमुखैस्त्रिभिर्विद्ध्वा राक्षसेन्द्रं विभीषणम्। एकैकेनाभिविव्याध तान् सर्वान् हरियूथपान्॥ ४०॥
ayomukhaistribhirviddhvā rākṣasendraṃ vibhīṣaṇam| ekaikenābhivivyādha tān sarvān hariyūthapān|| 40||
तस्मै दृढतरं क्रुद्धो जघान गदया हयान्। विभीषणो महातेजा रावणेः स दुरात्मनः॥ ४१॥
tasmai dṛḍhataraṃ kruddho jaghāna gadayā hayān| vibhīṣaṇo mahātejā rāvaṇeḥ sa durātmanaḥ|| 41||
स हताश्वादवप्लुत्य रथान्निहतसारथेः। अथ शक्तिं महातेजाः पितृव्याय मुमोच ह॥ ४२॥
sa hatāśvādavaplutya rathānnihatasāratheḥ| atha śaktiṃ mahātejāḥ pitṛvyāya mumoca ha|| 42||
तामापतन्तीं सम्प्रेक्ष्य सुमित्रानन्दवर्धनः। चिच्छेद निशितैर्बाणैर्दशधापातयद् भुवि॥ ४३॥
tāmāpatantīṃ samprekṣya sumitrānandavardhanaḥ| ciccheda niśitairbāṇairdaśadhāpātayad bhuvi|| 43||
तस्मै दृढधनुः क्रुद्धो हताश्वाय विभीषणः। वज्रस्पर्शसमान् पञ्च ससर्जोरसि मार्गणान्॥ ४४॥
tasmai dṛḍhadhanuḥ kruddho hatāśvāya vibhīṣaṇaḥ| vajrasparśasamān pañca sasarjorasi mārgaṇān|| 44||
ते तस्य कायं भित्त्वा तु रुक्मपुङ्खा निमित्तगाः। बभूवुर्लोहितादिग्धा रक्ता इव महोरगाः॥ ४५॥
te tasya kāyaṃ bhittvā tu rukmapuṅkhā nimittagāḥ| babhūvurlohitādigdhā raktā iva mahoragāḥ|| 45||
स पितृव्यस्य संक्रुद्ध इन्द्रजिच्छरमाददे। उत्तमं रक्षसां मध्ये यमदत्तं महाबलः॥ ४६॥
sa pitṛvyasya saṃkruddha indrajiccharamādade| uttamaṃ rakṣasāṃ madhye yamadattaṃ mahābalaḥ|| 46||
तं समीक्ष्य महातेजा महेषुं तेन संहितम्। लक्ष्मणोऽप्याददे बाणमन्यद् भीमपराक्रमः॥ ४७॥
taṃ samīkṣya mahātejā maheṣuṃ tena saṃhitam| lakṣmaṇo'pyādade bāṇamanyad bhīmaparākramaḥ|| 47||
कुबेरेण स्वयं स्वप्ने यद् दत्तममितात्मना। दुर्जयं दुर्विषह्यं च सेन्द्रैरपि सुरासुरैः॥ ४८॥
kubereṇa svayaṃ svapne yad dattamamitātmanā| durjayaṃ durviṣahyaṃ ca sendrairapi surāsuraiḥ|| 48||
तयोस्तु धनुषी श्रेष्ठे बाहुभिः परिघोपमैः। विकृष्यमाणे बलवत् क्रौञ्चाविव चुकूजतुः॥ ४९॥
tayostu dhanuṣī śreṣṭhe bāhubhiḥ parighopamaiḥ| vikṛṣyamāṇe balavat krauñcāviva cukūjatuḥ|| 49||
ताभ्यां तु धनुषि श्रेष्ठे संहितौ सायकोत्तमौ। विकृष्यमाणौ वीराभ्यां भृशं जज्वलतुः श्रिया॥ ५०॥
tābhyāṃ tu dhanuṣi śreṣṭhe saṃhitau sāyakottamau| vikṛṣyamāṇau vīrābhyāṃ bhṛśaṃ jajvalatuḥ śriyā|| 50||
तौ भासयन्तावाकाशं धनुर्भ्यां विशिखौ च्युतौ। मुखेन मुखमाहत्य संनिपेततुरोजसा॥ ५१॥
tau bhāsayantāvākāśaṃ dhanurbhyāṃ viśikhau cyutau| mukhena mukhamāhatya saṃnipetaturojasā|| 51||
संनिपातस्तयोश्चासीच्छरयोर्घोररूपयोः। सधूमविस्फुलिङ्गश्च तज्जोऽग्निर्दारुणोऽभवत्॥ ५२॥
saṃnipātastayoścāsīccharayorghorarūpayoḥ| sadhūmavisphuliṅgaśca tajjo'gnirdāruṇo'bhavat|| 52||
तौ महाग्रहसंकाशावन्योन्यं संनिपत्य च। संग्रामे शतधा यातौ मेदिन्यां चैव पेततुः॥ ५३॥
tau mahāgrahasaṃkāśāvanyonyaṃ saṃnipatya ca| saṃgrāme śatadhā yātau medinyāṃ caiva petatuḥ|| 53||
शरौ प्रतिहतौ दृष्ट्वा तावुभौ रणमूर्धनि। व्रीडितौ जातरोषौ च लक्ष्मणेन्द्रजितौ तदा॥ ५४॥
śarau pratihatau dṛṣṭvā tāvubhau raṇamūrdhani| vrīḍitau jātaroṣau ca lakṣmaṇendrajitau tadā|| 54||
सुसंरब्धस्तु सौमित्रिरस्त्रं वारुणमाददे। रौद्रं महेन्द्रजिद् युद्धेऽप्यसृजद् युधि निष्ठितः॥ ५५॥
susaṃrabdhastu saumitrirastraṃ vāruṇamādade| raudraṃ mahendrajid yuddhe'pyasṛjad yudhi niṣṭhitaḥ|| 55||
तेन तद्विहितं शस्त्रं वारुणं परमाद्भुतम्। ततः क्रुद्धो महातेजा इन्द्रजित् समितिंजयः। आग्नेयं संदधे दीप्तं स लोकं संक्षिपन्निव॥ ५६॥
tena tadvihitaṃ śastraṃ vāruṇaṃ paramādbhutam| tataḥ kruddho mahātejā indrajit samitiṃjayaḥ| āgneyaṃ saṃdadhe dīptaṃ sa lokaṃ saṃkṣipanniva|| 56||
सौरेणास्त्रेण तद् वीरो लक्ष्मणः पर्यवारयत्। अस्त्रं निवारितं दृष्ट्वा रावणिः क्रोधमूर्च्छितः॥ ५७॥
saureṇāstreṇa tad vīro lakṣmaṇaḥ paryavārayat| astraṃ nivāritaṃ dṛṣṭvā rāvaṇiḥ krodhamūrcchitaḥ|| 57||
आददे निशितं बाणमासुरं शत्रुदारणम्। तस्माच्चापाद् विनिष्पेतुर्भास्वराः कूटमुद्गराः॥ ५८॥
ādade niśitaṃ bāṇamāsuraṃ śatrudāraṇam| tasmāccāpād viniṣpeturbhāsvarāḥ kūṭamuda्garāḥ|| 58||
शूलानि च भुशुण्ड्यश्च गदाः खड्गाः परश्वधाः। तद् दृष्ट्वा लक्ष्मणः संख्ये घोरमस्त्रमथासुरम्॥ ५९॥
śūlāni ca bhuśuṇḍyaśca gadāḥ khaḍgāḥ paraśvadhāḥ| tad dṛṣṭvā lakṣmaṇaḥ saṃkhye ghoramastramathāsuram|| 59||
अवार्यं सर्वभूतानां सर्वशस्त्रविदारणम्। माहेश्वरेण द्युतिमांस्तदस्त्रं प्रत्यवारयत्॥ ६०॥
avāryaṃ sarvabhūtānāṃ sarvaśastravidāraṇam| māheśvareṇa dyutimāṃstadastraṃ pratyavārayat|| 60||
तयोः समभवद् युद्धमद्भुतं रोमहर्षणम्। गगनस्थानि भूतानि लक्ष्मणं पर्यवारयन्॥ ६१॥
tayoḥ samabhavad yuddhamadbhutaṃ romaharṣaṇam| gaganasthāni bhūtāni lakṣmaṇaṃ paryavārayan|| 61||
भैरवाभिरुते भीमे युद्धे वानररक्षसाम्। भूतैर्बहुभिराकाशं विस्मितैरावृतं बभौ॥ ६२॥
bhairavābhirute bhīme yuddhe vānararakṣasām| bhūtairbahubhirākāśaṃ vismitairāvṛtaṃ babhau|| 62||
ऋषयः पितरो देवा गन्धर्वगरुडोरगाः। शतक्रतुं पुरस्कृत्य ररक्षुर्लक्ष्मणं रणे॥ ६३॥
ṛṣayaḥ pitaro devā gandharvagaruḍoragāḥ| śatakratuṃ puraskṛtya rarakṣurlakṣmaṇaṃ raṇe|| 63||
अथान्यं मार्गणश्रेष्ठं संदधे राघवानुजः। हुताशनसमस्पर्शं रावणात्मजदारणम्॥ ६४॥
athānyaṃ mārgaṇaśreṣṭhaṃ saṃdadhe rāghavānujaḥ| hutāśanasamasparśaṃ rāvaṇātmajadāraṇam|| 64||
सुपत्रमनुवृत्ताङ्गं सुपर्वाणं सुसंस्थितम्। सुवर्णविकृतं वीरः शरीरान्तकरं शरम्॥ ६५॥
supatramanuvṛttāṅgaṃ suparvāṇaṃ susaṃsthitam| suvarṇavikṛtaṃ vīraḥ śarīrāntakaraṃ śaram|| 65||
दुरावारं दुर्विषहं राक्षसानां भयावहम्। आशीविषविषप्रख्यं देवसंघैः समर्चितम्॥ ६६॥
durāvāraṃ durviṣahaṃ rākṣasānāṃ bhayāvaham| āśīviṣaviṣaprakhyaṃ devasaṃghaiḥ samarcitam|| 66||
येन शक्रो महातेजा दानवानजयत् प्रभुः। पुरा देवासुरे युद्धे वीर्यवान् हरिवाहनः॥ ६७॥
yena śakro mahātejā dānavānajayat prabhuḥ| purā devāsure yuddhe vīryavān harivāhanaḥ|| 67||
अथैन्द्रमस्त्रं सौमित्रिः संयुगेष्वपराजितम्। शरश्रेष्ठं धनुश्रेष्ठे विकर्षन्निदमब्रवीत्॥ ६८॥
athaindramastraṃ saumitriḥ saṃyugeṣvaparājitam| śaraśreṣṭhaṃ dhanuśreṣṭhe vikarṣannidamabravīt|| 68||
लक्ष्मीवाँल्लक्ष्मणो वाक्यमर्थसाधकमात्मनः। धर्मात्मा सत्यसंधश्च रामो दाशरथिर्यदि। पौरुषे चाप्रतिद्वन्द्वस्तदैनं जहि रावणिम्॥ ६९॥
lakṣmīvāँllakṣmaṇo vākyamarthasādhakamātmanaḥ| dharmātmā satyasaṃdhaśca rāmo dāśarathiryadi| pauruṣe cāpratidvandvastadainaṃ jahi rāvaṇim|| 69||
इत्युक्त्वा बाणमाकर्णं विकृष्य तमजिह्मगम्। लक्ष्मणः समरे वीरः ससर्जेन्द्रजितं प्रति। ऐन्द्रास्त्रेण समायुज्य लक्ष्मणः परवीरहा॥ ७०॥
ityuktvā bāṇamākarṇaṃ vikṛṣya tamajihmagam| lakṣmaṇaḥ samare vīraḥ sasarjendrajitaṃ prati| aindrāstreṇa samāyujya lakṣmaṇaḥ paravīrahā|| 70||
तच्छिरः सशिरस्त्राणं श्रीमज्ज्वलितकुण्डलम्। प्रमथ्येन्द्रजितः कायात् पातयामास भूतले॥ ७१॥
tacchiraḥ saśirastrāṇaṃ śrīmajjvalitakuṇḍalam| pramathyendrajitaḥ kāyāt pātayāmāsa bhūtale|| 71||
तद् राक्षसतनूजस्य भिन्नस्कन्धं शिरो महत्। तपनीयनिभं भूमौ ददृशे रुधिरोक्षितम्॥ ७२॥
tad rākṣasatanūjasya bhinnaskandhaṃ śiro mahat| tapanīyanibhaṃ bhūmau dadṛśe rudhirokṣitam|| 72||
हतः स निपपाताथ धरण्यां रावणात्मजः। कवची सशिरस्त्राणो विप्रविद्धशरासनः॥ ७३॥
hataḥ sa nipapātātha dharaṇyāṃ rāvaṇātmajaḥ| kavacī saśirastrāṇo vipraviddhaśarāsanaḥ|| 73||
चुक्रुशुस्ते ततः सर्वे वानराः सविभीषणाः। हृष्यन्ते निहते तस्मिन् देवा वृत्रवधे यथा॥ ७४॥
cukruśuste tataḥ sarve vānarāḥ savibhīṣaṇāḥ| hṛṣyante nihate tasmin devā vṛtravadhe yathā|| 74||
अथान्तरिक्षे देवानामृषीणां च महात्मनाम्। जज्ञेऽथ जयसंनादो गन्धर्वाप्सरसामपि॥ ७५॥
athāntarikṣe devānāmṛṣīṇāṃ ca mahātmanām| jajñe'tha jayasaṃnādo gandharvāpsarasāmapi|| 75||
पतितं समभिज्ञाय राक्षसी सा महाचमूः। वध्यमाना दिशो भेजे हरिभिर्जितकाशिभिः॥ ७६॥
patitaṃ samabhijñāya rākṣasī sā mahācamūḥ| vadhyamānā diśo bheje haribhirjitakāśibhiḥ|| 76||
वानरैर्वध्यमानास्ते शस्त्राण्युत्सृज्य राक्षसाः। लङ्कामभिमुखाः सस्रुर्भ्रष्टसंज्ञाः प्रधाविताः॥ ७७॥
vānarairvadhyamānāste śastrāṇyutsṛjya rākṣasāḥ| laṅkāmabhimukhāḥ sasrurbhraṣṭasaṃjñāḥ pradhāvitāḥ|| 77||
दुद्रुवुर्बहुधा भीता राक्षसाः शतशो दिशः। त्यक्त्वा प्रहरणान् सर्वे पट्टिशासिपरश्वधान्॥ ७८॥
dudruvurbahudhā bhītā rākṣasāḥ śataśo diśaḥ| tyaktvā praharaṇān sarve paṭṭiśāsiparaśvadhān|| 78||
केचिल्लङ्कां परित्रस्ताः प्रविष्टा वानरार्दिताः। समुद्रे पतिताः केचित् केचित् पर्वतमाश्रिताः॥ ७९॥
kecillaṅkāṃ paritrastāḥ praviṣṭā vānarārditāḥ| samudre patitāḥ kecit kecit parvatamāśritāḥ|| 79||
हतमिन्द्रजितं दृष्ट्वा शयानं च रणक्षितौ। राक्षसानां सहस्रेषु न कश्चित् प्रत्यदृश्यत॥ ८०॥
hatamindrajitaṃ dṛṣṭvā śayānaṃ ca raṇakṣitau| rākṣasānāṃ sahasreṣu na kaścit pratyadṛśyata|| 80||
यथास्तं गत आदित्ये नावतिष्ठन्ति रश्मयः। तथा तस्मिन् निपतिते राक्षसास्ते गता दिशः॥ ८१॥
yathāstaṃ gata āditye nāvatiṣṭhanti raśmayaḥ| tathā tasmin nipatite rākṣasāste gatā diśaḥ|| 81||
शान्तरश्मिरिवादित्यो निर्वाण इव पावकः। बभूव स महाबाहुर्व्यपास्तगतजीवितः॥ ८२॥
śāntaraśmirivādityo nirvāṇa iva pāvakaḥ| babhūva sa mahābāhurvyapāstagatajīvitaḥ|| 82||
प्रशान्तपीडाबहुलो विनष्टारिः प्रहर्षवान्। बभूव लोकः पतिते राक्षसेन्द्रसुते तदा॥ ८३॥
praśāntapīḍābahulo vinaṣṭāriḥ praharṣavān| babhūva lokaḥ patite rākṣasendrasute tadā|| 83||
हर्षं च शक्रो भगवान् सह सर्वैर्महर्षिभिः। जगाम निहते तस्मिन् राक्षसे पापकर्मणि॥ ८४॥
harṣaṃ ca śakro bhagavān saha sarvairmaharṣibhiḥ| jagāma nihate tasmin rākṣase pāpakarmaṇi|| 84||
आकाशे चापि देवानां शुश्रुवे दुन्दुभिस्वनः। नृत्यद्भिरप्सरोभिश्च गन्धर्वैश्च महात्मभिः॥ ८५॥
ākāśe cāpi devānāṃ śuśruve dundubhisvanaḥ| nṛtyadbhirapsarobhiśca gandharvaiśca mahātmabhiḥ|| 85||
ववर्षुः पुष्पवर्षाणि तदद्भुतमिवाभवत्। प्रशशाम हते तस्मिन् राक्षसे क्रूरकर्मणि॥ ८६॥
vavarṣuḥ puṣpavarṣāṇi tadadbhutamivābhavat| praśaśāma hate tasmin rākṣase krūrakarmaṇi|| 86||
शुद्धा आपो नभश्चैव जहृषुर्देवदानवाः। आजग्मुः पतिते तस्मिन् सर्वलोकभयावहे॥ ८७॥
śuddhā āpo nabhaścaiva jahṛṣurdevadānavāḥ| ājagmuḥ patite tasmin sarvalokabhayāvahe|| 87||
ऊचुश्च सहितास्तुष्टा देवगन्धर्वदानवाः। विज्वराः शान्तकलुषा ब्राह्मणा विचरन्त्विति॥ ८८॥
ūcuśca sahitāstuṣṭā devagandharvadānavāḥ| vijvarāḥ śāntakaluṣā brāhmaṇā vicarantviti|| 88||
ततोऽभ्यनन्दन् संहृष्टाः समरे हरियूथपाः। तमप्रतिबलं दृष्ट्वा हतं नैर्ऋतपुङ्गवम्॥ ८९॥
tato'bhyanandan saṃhṛṣṭāḥ samare hariyūthapāḥ| tamapratibalaṃ dṛṣṭvā hataṃ nairṛtapuṅgavam|| 89||
विभीषणो हनूमांश्च जाम्बवांश्चर्क्षयूथपः। विजयेनाभिनन्दन्तस्तुष्टुवुश्चापि लक्ष्मणम्॥ ९०॥
vibhīṣaṇo hanūmāṃśca jāmbavāṃścarkṣayūthapaḥ| vijayenābhinandantastuṣṭuvuścāpi lakṣmaṇam|| 90||
क्ष्वेडन्तश्च प्लवन्तश्च गर्जन्तश्च प्लवंगमाः। लब्धलक्षा रघुसुतं परिवार्योपतस्थिरे॥ ९१॥
kṣveḍantaśca plavantaśca garjantaśca plavaṃgamāḥ| labdhalakṣā raghusutaṃ parivāryopatasthire|| 91||
लाङ्गूलानि प्रविध्यन्तः स्फोटयन्तश्च वानराः। लक्ष्मणो जयतीत्येव वाक्यं विश्रावयंस्तदा॥ ९२॥
lāṅgūlāni pravidhyantaḥ sphoṭayantaśca vānarāḥ| lakṣmaṇo jayatītyeva vākyaṃ viśrāvayaṃstadā|| 92||
अन्योन्यं च समाश्लिष्य हरयो हृष्टमानसाः। चक्रुरुच्चावचगुणा राघवाश्रयसत्कथाः॥ ९३॥
anyonyaṃ ca samāśliṣya harayo hṛṣṭamānasāḥ| cakruruccāvacaguṇā rāghavāśrayasatkathāḥ|| 93||
तदसुकरमथाभिवीक्ष्य हृष्टाःप्रियसुहृदो युधि लक्ष्मणस्य कर्म। परममुपलभन्मनःप्रहर्षंविनिहतमिन्द्ररिपुं निशम्य देवाः॥ ९४॥
tadasukaramathābhivīkṣya hṛṣṭāḥpriyasuhṛdo yudhi lakṣmaṇasya karma| paramamupalabhanmanaḥpraharṣaṃvinihatamindraripuṃ niśamya devāḥ|| 94||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
