| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Sukta Begins
अथ चतुस्त्रिंशोऽध्यायः
atha catustriṃśo'dhyāyaḥ
Shloka 1
स्वयंव्यक्तादि स्थानपञ्चकम्.
अत ऊर्ध्वं प्रवक्ष्यामि स्थलपञ्चककल्पनं । देवदेवो महाबाहुर्हरिर्नारायणस्स्वयं ॥ ३४.१ ॥
ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi sthalapañcakakalpanaṃ . devadevo mahābāhurharirnārāyaṇassvayaṃ .. 34.1 ..
Shloka 2
येन येन प्रकारेण आविरास्तेधरातले । अर्चावताररूपेण भक्तसौलभ्यहेतवे ॥ ३४.२ ॥
yena yena prakāreṇa āvirāstedharātale . arcāvatārarūpeṇa bhaktasaulabhyahetave .. 34.2 ..
Shloka 3
स्वयंव्यक्तं च दिव्यं च सैद्धं पौराणमेव च । पौरुषं चेति कथितं स्थलानां पञ्चकं बुधैः ॥ ३४.३ ॥
svayaṃvyaktaṃ ca divyaṃ ca saiddhaṃ paurāṇameva ca . pauruṣaṃ ceti kathitaṃ sthalānāṃ pañcakaṃ budhaiḥ .. 34.3 ..
Shloka 4
स्वयंव्यक्तं तु तत्प्रोक्तं यत्रासौ हरिव्ययः । स्वेच्छया लोकरक्षाये भूम्यामाविर्भवेत्स्वयं ॥ ३४.४ ॥
svayaṃvyaktaṃ tu tatproktaṃ yatrāsau harivyayaḥ . svecchayā lokarakṣāye bhūmyāmāvirbhavetsvayaṃ .. 34.4 ..
Shloka 5
न तत्र देवदेवस्य प्रतिष्ठा विधिसम्मता । न चापि कर्षणं नापि बिंबशुद्ध्यादिकाः क्रियाः ॥ ३४.५ ॥
na tatra devadevasya pratiṣṭhā vidhisammatā . na cāpi karṣaṇaṃ nāpi biṃbaśuddhyādikāḥ kriyāḥ .. 34.5 ..
Shloka 6
बिंबेन सह देवेशस्सन्निधत्ते यतस्स्वयं । यानदिच्छा वसेद्भूमौ तावत्कालं समर्चितः ॥ ३४.६ ॥
biṃbena saha deveśassannidhatte yatassvayaṃ . yānadicchā vasedbhūmau tāvatkālaṃ samarcitaḥ .. 34.6 ..
Shloka 7
स्वयंव्यक्तस्थले पूजा सर्वलोकशुभप्रदा । स्वयंव्यक्तस्थलान्यत्र चत्वार्यासत भूतले ॥ ३४.७ ॥
svayaṃvyaktasthale pūjā sarvalokaśubhapradā . svayaṃvyaktasthalānyatra catvāryāsata bhūtale .. 34.7 ..
Shloka 8
यत्र वैखानसं शास्त्रमाश्रित्य परमं शुभं । अर्चयामो जगद्योनिमहमन्ये च ते त्रयः ॥ ३४.८ ॥
yatra vaikhānasaṃ śāstramāśritya paramaṃ śubhaṃ . arcayāmo jagadyonimahamanye ca te trayaḥ .. 34.8 ..
Shloka 9
मरीचिर्मन्धरे विष्णुमर्चयामास केशवं । सर्वदेवोत्तमं देवं श्रीनिवासेऽत्रिरर्चयथ् ॥ ३४.९ ॥
marīcirmandhare viṣṇumarcayāmāsa keśavaṃ . sarvadevottamaṃ devaṃ śrīnivāse'trirarcayath .. 34.9 ..
Shloka 10
काश्यपो विष्ण्वधिष्ठाने शुभक्षेत्रेऽप्यहं भृगुः । यादृशीवर्तते पूजा या बिंबानां च संस्थितिः ॥ ३४.१० ॥
kāśyapo viṣṇvadhiṣṭhāne śubhakṣetre'pyahaṃ bhṛguḥ . yādṛśīvartate pūjā yā biṃbānāṃ ca saṃsthitiḥ .. 34.10 ..
Shloka 11
न किं चित्तामतिक्रम्य पूर्वोक्तां तु समाचरेथ् । स्वयमाविरभूद्देवो यत्र भक्तानुकंपया ॥ ३४.११ ॥
na kiṃ cittāmatikramya pūrvoktāṃ tu samācareth . svayamāvirabhūddevo yatra bhaktānukaṃpayā .. 34.11 ..
Shloka 12
कर्तव्यमखिलं तत्र तन्निदेशेन कल्प्यते । न वाप्युच्छास्त्रकरणं प्रवर्तयति माधवं ॥ ३४.१२ ॥
kartavyamakhilaṃ tatra tannideśena kalpyate . na vāpyucchāstrakaraṇaṃ pravartayati mādhavaṃ .. 34.12 ..
Shloka 13
तस्मात्सर्वप्रयत्नेन पूर्वैराचरितं चरेथ् । अन्यथा चेत्तु कुर्वाणो देवायैवापराध्यति ॥ ३४.१३ ॥
tasmātsarvaprayatnena pūrvairācaritaṃ careth . anyathā cettu kurvāṇo devāyaivāparādhyati .. 34.13 ..
Shloka 14
यन्मायामोहितं सर्वं यस्यान्तं केऽपि नो विदुः । तस्य देवस्य माहात्म्यं वक्तुं शक्नोति को भुवि ॥ ३४.१४ ॥
yanmāyāmohitaṃ sarvaṃ yasyāntaṃ ke'pi no viduḥ . tasya devasya māhātmyaṃ vaktuṃ śaknoti ko bhuvi .. 34.14 ..
Shloka 15
यद्यदा चरितं तत्र तत्सर्वं शास्त्रमेव हि । तत्रापि च विशेषोऽस्ति प्रायश्चित्तादिदर्शने ॥ ३४.१५ ॥
yadyadā caritaṃ tatra tatsarvaṃ śāstrameva hi . tatrāpi ca viśeṣo'sti prāyaścittādidarśane .. 34.15 ..
Shloka 16
सर्वं प्रामादिकं कुर्यात्तत्र शास्त्रं प्रवर्तकं । श्रुतिस्मृती उभेतस्य परमाज्ञां वदन्ति ही ॥ ३४.१६ ॥
sarvaṃ prāmādikaṃ kuryāttatra śāstraṃ pravartakaṃ . śrutismṛtī ubhetasya paramājñāṃ vadanti hī .. 34.16 ..
Shloka 17
स्वयंव्यक्तस्थले पूजा सर्वलोकशूभावहा । स्वयं व्यक्तो जगन्नाथस्तादात्म्येन शिलादिषु ॥ ३४.१७ ॥
svayaṃvyaktasthale pūjā sarvalokaśūbhāvahā . svayaṃ vyakto jagannāthastādātmyena śilādiṣu .. 34.17 ..
Shloka 18
स्वयं भक्तजनाभीष्टान्विचार्यैव प्रयच्छति । न ह्यत्र साधनापेक्षा स्वयंन्यक्तस्ततो वरः ॥ ३४.१८ ॥
svayaṃ bhaktajanābhīṣṭānvicāryaiva prayacchati . na hyatra sādhanāpekṣā svayaṃnyaktastato varaḥ .. 34.18 ..
Shloka 19
देवैः प्रतिष्ठितो यत्र हरिराविर्बभूव हि । तद्दिद्यस्थलमुद्दिष्टं देवो दिव्य उदीर्यते ॥ ३४.१९ ॥
devaiḥ pratiṣṭhito yatra harirāvirbabhūva hi . taddidyasthalamuddiṣṭaṃ devo divya udīryate .. 34.19 ..
Shloka 20
स्मृता देवास्त्रयस्त्रिंशत्तावत्कोटीमिता अपि । सर्वे ते फलकामास्स्युर्वे प्रपद्यन्ते यथा हरिं ॥ ३४.२० ॥
smṛtā devāstrayastriṃśattāvatkoṭīmitā api . sarve te phalakāmāssyurve prapadyante yathā hariṃ .. 34.20 ..
Shloka 21
तांस्तथा भजते देवो यतोऽसौ करुणानिधिः । फलार्थिनो यदा देवाः प्रतिष्ठ्याप्य हरिं क्रमाथ् ॥ ३४.२१ ॥
tāṃstathā bhajate devo yato'sau karuṇānidhiḥ . phalārthino yadā devāḥ pratiṣṭhyāpya hariṃ kramāth .. 34.21 ..
Shloka 22
समभ्यर्च्य च संप्राप्य वांभितं तदनन्तरं । लोकानुग्रहहेतोर्वै तादृशं देवमन्दिरं ॥ ३४.२२ ॥
samabhyarcya ca saṃprāpya vāṃbhitaṃ tadanantaraṃ . lokānugrahahetorvai tādṛśaṃ devamandiraṃ .. 34.22 ..
Shloka 23
चिरस्थायि च संकल्प्य यथार्हं समपूजयन् । दिव्यस्थलस्थदेवो हि देवानां सन्निधापनाथ् ॥ ३४.२३ ॥
cirasthāyi ca saṃkalpya yathārhaṃ samapūjayan . divyasthalasthadevo hi devānāṃ sannidhāpanāth .. 34.23 ..
Shloka 24
अत्यन्तं पुष्टिवः प्रोक्तस्सर्वशान्तिकरस्सृतः । दिव्यस्थलस्थपूजा तु शतयोजनविस्तृतं ॥ ३४.२४ ॥
atyantaṃ puṣṭivaḥ proktassarvaśāntikarassṛtaḥ . divyasthalasthapūjā tu śatayojanavistṛtaṃ .. 34.24 ..
Shloka 25
पुनाति परितो देशं नात्र संदेह इष्यते । दिव्यस्थलानि कथितान्यसंख्येयानि भूतले ॥ ३४.२५ ॥
punāti parito deśaṃ nātra saṃdeha iṣyate . divyasthalāni kathitānyasaṃkhyeyāni bhūtale .. 34.25 ..
Shloka 26
न हि देवास्स्वयं भूमाववतीर्य कलौ क्वचिथ् । प्रतिष्ठां देवदेवस्य कुर्वन्ति कुहिचिद्ध्रुवं ॥ ३४.२६ ॥
na hi devāssvayaṃ bhūmāvavatīrya kalau kvacith . pratiṣṭhāṃ devadevasya kurvanti kuhiciddhruvaṃ .. 34.26 ..
Shloka 27
दिव्यस्थलानि भूभागे कलौ तु विरलानि वै । भविष्यन्ति बहून्यत्र लुप्तबूजानि सत्तमाः ॥ ३४.२७ ॥
divyasthalāni bhūbhāge kalau tu viralāni vai . bhaviṣyanti bahūnyatra luptabūjāni sattamāḥ .. 34.27 ..
Shloka 28
दिव्यस्थलकृता पूजा शास्त्रसिद्धा न संशयः । नोच्छास्त्रं तु प्रतिष्ठादि कुर्वन्तिदिवि देवताः ॥ ३४.२८ ॥
divyasthalakṛtā pūjā śāstrasiddhā na saṃśayaḥ . nocchāstraṃ tu pratiṣṭhādi kurvantidivi devatāḥ .. 34.28 ..
Shloka 29
देवाश्च देवलोकेऽपि कृत्वा वैष्णवमन्दिरं । आराध्य च जगन्नाथं प्राप्नुवन्ति फलं बहु ॥ ३४.२९ ॥
devāśca devaloke'pi kṛtvā vaiṣṇavamandiraṃ . ārādhya ca jagannāthaṃ prāpnuvanti phalaṃ bahu .. 34.29 ..
Shloka 30
या तु भूमितले पूजा तादृशी दिविजा न वै । कर्मभूमिस्तु संप्रोक्ता भूमिर्द्यैर्न हि तत्समा ॥ ३४.३० ॥
yā tu bhūmitale pūjā tādṛśī divijā na vai . karmabhūmistu saṃproktā bhūmirdyairna hi tatsamā .. 34.30 ..
Shloka 31
संचिन्त्य पुण्यं पापं वा भूमौ लोकान्तरेनराः । गमिष्यन्तिततो ज्यायान्भूभागस्सर्वकर्मसु ॥ ३४.३१ ॥
saṃcintya puṇyaṃ pāpaṃ vā bhūmau lokāntarenarāḥ . gamiṣyantitato jyāyānbhūbhāgassarvakarmasu .. 34.31 ..
Shloka 32
ततो देवाः प्रतिष्ठाप्य चार्चयित्वा रमापतिं । अर्चावताररूपेण स्वयं तीर्णाः पुनः पुनः ॥ ३४.३२ ॥
tato devāḥ pratiṣṭhāpya cārcayitvā ramāpatiṃ . arcāvatārarūpeṇa svayaṃ tīrṇāḥ punaḥ punaḥ .. 34.32 ..
Shloka 33
भूमिस्थानखिलान्जन्तून्तार्ययिष्यन्त्यनुग्रहाथ् । अतो विप्रास्सदा यज्ञैर्दानैश्च तपसा मुहुः ॥ ३४.३३ ॥
bhūmisthānakhilānjantūntāryayiṣyantyanugrahāth . ato viprāssadā yajñairdānaiśca tapasā muhuḥ .. 34.33 ..
Shloka 34
तोषयिष्यन्ति देवान्वै तेषामानृण्यहेतवे । देवा निसर्गरिपवो मनुष्येषु भवन्त्यपि ॥ ३४.३४ ॥
toṣayiṣyanti devānvai teṣāmānṛṇyahetave . devā nisargaripavo manuṣyeṣu bhavantyapi .. 34.34 ..
Shloka 35
आराधनेन देवस्य चोपकुर्वन्ति मानवान् । इदमेव हरेः पूजाबलं संपादितं फलं ॥ ३४.३५ ॥
ārādhanena devasya copakurvanti mānavān . idameva hareḥ pūjābalaṃ saṃpāditaṃ phalaṃ .. 34.35 ..
Shloka 36
सर्वेऽपि सात्त्विका यान्ति तुष्यन्ति स्वार्जितैः फलैः । न द्विष्यन्ति रिपून्वापि तत्रो दाहरणं सुराः ॥ ३४.३६ ॥
sarve'pi sāttvikā yānti tuṣyanti svārjitaiḥ phalaiḥ . na dviṣyanti ripūnvāpi tatro dāharaṇaṃ surāḥ .. 34.36 ..
Shloka 37
यथा च्यवनधर्मा स्यात्स्वर्गस्स्वर्गाश्रितोऽथ वा । तथादिन्यस्थलानिह न स्युश्शाश्वतिकानि तु ॥ ३४.३७ ॥
yathā cyavanadharmā syātsvargassvargāśrito'tha vā . tathādinyasthalāniha na syuśśāśvatikāni tu .. 34.37 ..
Shloka 38
दिव्यस्थलेषु सर्वत्र दिव्येनैवागमेन तु । वैखानसेन पूजासीत्साहि श्रौती च सम्मता ॥ ३४.३८ ॥
divyasthaleṣu sarvatra divyenaivāgamena tu . vaikhānasena pūjāsītsāhi śrautī ca sammatā .. 34.38 ..
Shloka 39
प्रायश्चित्तोचितान्यत्र निमित्तानि यदातदा । शास्त्रोक्तं कारयेदेव नान्यथा कारयेद्विधिः ॥ ३४.३९ ॥
prāyaścittocitānyatra nimittāni yadātadā . śāstroktaṃ kārayedeva nānyathā kārayedvidhiḥ .. 34.39 ..
Shloka 40
ये तु पूर्वार्जितैरेव तपोभिः परमात्मनि । रक्तात्मानस्तपस्सिद्धास्संकल्प्य स्वतपःफलं ॥ ३४.४० ॥
ye tu pūrvārjitaireva tapobhiḥ paramātmani . raktātmānastapassiddhāssaṃkalpya svatapaḥphalaṃ .. 34.40 ..
Shloka 41
देवदेवं जगन्नाथं नारायणमनायं । प्रतिष्ठाप्य क्वचिद्बिंबे समभ्यर्च्य विशेषतः ॥ ३४.४१ ॥
devadevaṃ jagannāthaṃ nārāyaṇamanāyaṃ . pratiṣṭhāpya kvacidbiṃbe samabhyarcya viśeṣataḥ .. 34.41 ..
Shloka 42
उज्जीवनाय लाकानां प्रदास्यन्तीह पूजनं । स देशस्सैद्ध इत्युक्तस्सैद्धा तत्रार्चनोच्यते ॥ ३४.४२ ॥
ujjīvanāya lākānāṃ pradāsyantīha pūjanaṃ . sa deśassaiddha ityuktassaiddhā tatrārcanocyate .. 34.42 ..
Shloka 43
न हि सिद्धास्तपस्सिद्धिं कुर्वन्ति विभलां क्वचिथ् । यस्यानुग्रहमिच्छन्तस्तपस्यन्तीह साधवः ॥ ३४.४३ ॥
na hi siddhāstapassiddhiṃ kurvanti vibhalāṃ kvacith . yasyānugrahamicchantastapasyantīha sādhavaḥ .. 34.43 ..
Shloka 44
यं प्रसादयितुं विप्रा यज्ञदानादि कुर्वते । तस्यैवाराधनं हित्वा किं सिद्धास्संप्रकुर्वते ॥ ३४.४४ ॥
yaṃ prasādayituṃ viprā yajñadānādi kurvate . tasyaivārādhanaṃ hitvā kiṃ siddhāssaṃprakurvate .. 34.44 ..
Shloka 45
ते सिद्धास्ते महात्मानस्ते सन्त न्ते तपस्विनः । ये स्वकर्मफलं देवं विदित्वा श्रीपतिं हरिं ॥ ३४.४५ ॥
te siddhāste mahātmānaste santa nte tapasvinaḥ . ye svakarmaphalaṃ devaṃ viditvā śrīpatiṃ hariṃ .. 34.45 ..
Shloka 46
प्रतिष्ठाप्य तु तद्रूपमर्चयन्ति निरन्तरं । न ह्यन्यः प्रापणे हेतुरर्चनान्मुक्तिहेतवे ॥ ३४.४६ ॥
pratiṣṭhāpya tu tadrūpamarcayanti nirantaraṃ . na hyanyaḥ prāpaṇe heturarcanānmuktihetave .. 34.46 ..
Shloka 47
सैद्धस्थले तु या पूजा सर्वशान्तिकरी स्मृता । पञ्चाशद्योजनं तस्य परितः पावयेन्महीं ॥ ३४.४७ ॥
saiddhasthale tu yā pūjā sarvaśāntikarī smṛtā . pañcāśadyojanaṃ tasya paritaḥ pāvayenmahīṃ .. 34.47 ..
Shloka 48
सिद्धप्रतिष्ठिता देशा बहवो विदिताः पुरा । उत्पद्यन्ते भविष्यन्ति सन्तिसिद्धा धरातले ॥ ३४.४८ ॥
siddhapratiṣṭhitā deśā bahavo viditāḥ purā . utpadyante bhaviṣyanti santisiddhā dharātale .. 34.48 ..
Shloka 49
सैद्धस्थलानि भूयांसि भविष्यन्ति च सन्ति च । सिद्धा वैखानसं शास्त्रमाश्रित्यैव स्वनिर्मितं ॥ ३४.४९ ॥
saiddhasthalāni bhūyāṃsi bhaviṣyanti ca santi ca . siddhā vaikhānasaṃ śāstramāśrityaiva svanirmitaṃ .. 34.49 ..
Shloka 50
देवं संपूजयन्तीह तत्प्रायः प्रचलत्यपि । न हि सिद्धाः प्रकुर्वन्तिकिञ्चिदुच्छास्त्रमापदि ॥ ३४.५० ॥
devaṃ saṃpūjayantīha tatprāyaḥ pracalatyapi . na hi siddhāḥ prakurvantikiñciducchāstramāpadi .. 34.50 ..
Shloka 51
तस्मात्सर्वप्रयत्नेन सर्वं सिद्धाश्रितस्थले । कुर्याद्वैखानसं शास्त्रमाश्रित्य सकलाः क्रियाः ॥ ३४.५१ ॥
tasmātsarvaprayatnena sarvaṃ siddhāśritasthale . kuryādvaikhānasaṃ śāstramāśritya sakalāḥ kriyāḥ .. 34.51 ..
Shloka 52
सिद्धा जानन्ति शास्त्रार्थान्सिद्धा जानन्ति चागमान् । सिद्धास्समर्चयन्त्येव वैखानसविधानतः ॥ ३४.५२ ॥
siddhā jānanti śāstrārthānsiddhā jānanti cāgamān . siddhāssamarcayantyeva vaikhānasavidhānataḥ .. 34.52 ..
Shloka 53
यदि सिद्धाश्रितो देशःपूज्यतेऽन्यैः प्रमादतः । राजा तं तु विचार्यैव पुनर्वैखानसैःक्रमाथ् ॥ ३४.५३ ॥
yadi siddhāśrito deśaḥpūjyate'nyaiḥ pramādataḥ . rājā taṃ tu vicāryaiva punarvaikhānasaiḥkramāth .. 34.53 ..
Shloka 54
सत्वरं याजयेत्कृत्वा प्रायश्चित्तं यथाविधि । सैद्धमेके स्थलं प्राहुरार्षमेतच्च सम्मतं ॥ ३४.५४ ॥
satvaraṃ yājayetkṛtvā prāyaścittaṃ yathāvidhi . saiddhameke sthalaṃ prāhurārṣametacca sammataṃ .. 34.54 ..
Shloka 55
अथ पौराणिको देशः कथ्यते यत्र यत्र वै । गाधा पौराणिकी भूयात्तत्पुराणस्थलं मतं ॥ ३४.५५ ॥
atha paurāṇiko deśaḥ kathyate yatra yatra vai . gādhā paurāṇikī bhūyāttatpurāṇasthalaṃ mataṃ .. 34.55 ..
Shloka 56
अज्ञातकर्तृकाण्यत्र स्मर्यन्ते प्रायशो बहु । स्थलानीमानितत्तानि?पुराणानि प्रचक्षते ॥ ३४.५६ ॥
ajñātakartṛkāṇyatra smaryante prāyaśo bahu . sthalānīmānitattāni?purāṇāni pracakṣate .. 34.56 ..
Shloka 57
पुराणानि त्वनन्तानि स्थलानि पृथिवीतले । भवन्त्यथ कलौ प्राप्ते लुप्यन्ते तान्यनेकशः ॥ ३४.५७ ॥
purāṇāni tvanantāni sthalāni pṛthivītale . bhavantyatha kalau prāpte lupyante tānyanekaśaḥ .. 34.57 ..
Shloka 58
दशयोजनपर्यन्तां भूमिं तु परितस्सकृथ् । पुनाति देशः पौराणस्तत्र किं चिन्न हीयते ॥ ३४.५८ ॥
daśayojanaparyantāṃ bhūmiṃ tu paritassakṛth . punāti deśaḥ paurāṇastatra kiṃ cinna hīyate .. 34.58 ..
Shloka 59
स्वयंव्यक्तादयस्सर्वे पौराणाः कीर्तिता अपि । स्वयंव्यक्तादिभेदेन व्यवहारस्य दर्शनाथ् ॥ ३४.५९ ॥
svayaṃvyaktādayassarve paurāṇāḥ kīrtitā api . svayaṃvyaktādibhedena vyavahārasya darśanāth .. 34.59 ..
Shloka 60
पुराणत्वं च तेषां स्यादन्यत्पौराणमुच्यते । पुराणस्थलदेवस्य प्रतिष्ठा विधिसम्मता ॥ ३४.६० ॥
purāṇatvaṃ ca teṣāṃ syādanyatpaurāṇamucyate . purāṇasthaladevasya pratiṣṭhā vidhisammatā .. 34.60 ..
Shloka 61
प्रतिष्ठिते त्वविधिना स्थरे नैव रमेद्धरिः । न हि वृद्धास्समर्चन्ति बिंबमुच्छास्त्रनिर्मितं ॥ ३४.६१ ॥
pratiṣṭhite tvavidhinā sthare naiva rameddhariḥ . na hi vṛddhāssamarcanti biṃbamucchāstranirmitaṃ .. 34.61 ..
Shloka 62
न हि पौराणिके देशे यजमानस्य गौरवं । अर्थस्य गौरवं चापि दर्शनीयं महात्मभिः? ॥ ३४.६२ ॥
na hi paurāṇike deśe yajamānasya gauravaṃ . arthasya gauravaṃ cāpi darśanīyaṃ mahātmabhiḥ? .. 34.62 ..
Shloka 63
यदि पश्येद्विसूढात्मा रौरवं नरकंव्रजेथ् । एष एव विशेषस्स्यादन्यत्सैद्धवदाचरेथ् ॥ ३४.६३ ॥
yadi paśyedvisūḍhātmā rauravaṃ narakaṃvrajeth . eṣa eva viśeṣassyādanyatsaiddhavadācareth .. 34.63 ..
Shloka 64
पुराणस्थलपूजा तु शास्त्रदृष्टेन वर्त्मना । प्रमादेतु समीकार्यान तेन स्याद्व्यतिक्रमः ॥ ३४.६४ ॥
purāṇasthalapūjā tu śāstradṛṣṭena vartmanā . pramādetu samīkāryāna tena syādvyatikramaḥ .. 34.64 ..
Shloka 65
मानुषं पञ्चमं प्रोक्तं स्थलं यत्र विशेषतः । ग्रामे वा नगरे वापि शास्त्रोक्ते सुमनोरमे ॥ ३४.६५ ॥
mānuṣaṃ pañcamaṃ proktaṃ sthalaṃ yatra viśeṣataḥ . grāme vā nagare vāpi śāstrokte sumanorame .. 34.65 ..
Shloka 66
प्रतिष्टाप्यार्चके विष्णुस्सर्वदेवेश्वरेश्वरः । ब्राह्मणैः क्षत्रियैर्वैश्यैश्शूद्रैर्वान्यैर्नरोत्तमैः ॥ ३४.६६ ॥
pratiṣṭāpyārcake viṣṇussarvadeveśvareśvaraḥ . brāhmaṇaiḥ kṣatriyairvaiśyaiśśūdrairvānyairnarottamaiḥ .. 34.66 ..
Shloka 67
वैखानसेन शास्त्रेण पञ्चरात्रेण वा पुनः । मानुषस्थलपूजा तु योजनं परितस्थ्सलं ॥ ३४.६७ ॥
vaikhānasena śāstreṇa pañcarātreṇa vā punaḥ . mānuṣasthalapūjā tu yojanaṃ paritasthsalaṃ .. 34.67 ..
Shloka 68
पापयेत्तस्य तु प्रोक्ताशक्तिरन्यातु तावती । मनुष्याः पुण्यकर्माणस्तत्र तत्र दिने दिने ॥ ३४.६८ ॥
pāpayettasya tu proktāśaktiranyātu tāvatī . manuṣyāḥ puṇyakarmāṇastatra tatra dine dine .. 34.68 ..
Shloka 69
प्रेरिता भगवद्भक्त्याधनिनो निर्धना अपि । निर्माय भगवद्गेहं प्रतिष्ठाप्य श्रियःपतिं ॥ ३४.६९ ॥
preritā bhagavadbhaktyādhanino nirdhanā api . nirmāya bhagavadgehaṃ pratiṣṭhāpya śriyaḥpatiṃ .. 34.69 ..
Shloka 70
अर्चयन्ति विशेषेण वैखानसविधानतः । विशालः पृथिवीभागः कालोऽनादिरन्तकः ॥ ३४.७० ॥
arcayanti viśeṣeṇa vaikhānasavidhānataḥ . viśālaḥ pṛthivībhāgaḥ kālo'nādirantakaḥ .. 34.70 ..
Shloka 71
शास्त्रं चाप्यतिगंभीरं भक्ताश्च बहवो हरौ । तस्मात्सर्वप्रयत्नेन सर्वस्याप्यनुशासनं ॥ ३४.७१ ॥
śāstraṃ cāpyatigaṃbhīraṃ bhaktāśca bahavo harau . tasmātsarvaprayatnena sarvasyāpyanuśāsanaṃ .. 34.71 ..
Shloka 72
प्रोक्तं विखनसा पूर्वं भगवच्छास्त्रमुत्तमं । अनेनैव प्रकारेण सर्वत्राराधयेद्धरिं ॥ ३४.७२ ॥
proktaṃ vikhanasā pūrvaṃ bhagavacchāstramuttamaṃ . anenaiva prakāreṇa sarvatrārādhayeddhariṃ .. 34.72 ..
Shloka 73
भक्ताश्च बहुधा शास्त्रं प्रशंसन्तीदमेव ही । तदुक्तेनैव विधिना कल्पयेदालयादिकं ॥ ३४.७३ ॥
bhaktāśca bahudhā śāstraṃ praśaṃsantīdameva hī . taduktenaiva vidhinā kalpayedālayādikaṃ .. 34.73 ..
Shloka 74
यथा मानाधिकरणे मया प्रोक्तस्स विस्तरः । यत्र वा दृश्यते भेदो भगवच्छास्त्रशिल्पयोः ॥ ३४.७४ ॥
yathā mānādhikaraṇe mayā proktassa vistaraḥ . yatra vā dṛśyate bhedo bhagavacchāstraśilpayoḥ .. 34.74 ..
Shloka 75
शिल्पशास्त्रं परित्यज्य भगवच्छास्त्रतश्चरेथ् । प्रधानमेतच्छास्त्रं स्याद्भगवद्गेहकल्पने ॥ ३४.७५ ॥
śilpaśāstraṃ parityajya bhagavacchāstrataścareth . pradhānametacchāstraṃ syādbhagavadgehakalpane .. 34.75 ..
Shloka 76
न तच्छास्त्रमनादृत्य कार्यं किं चित्समाचरेथ् । लोभान्मोहादथाज्ञानाच्छास्त्रेऽस्मिन्न धृतं चरेथ् ॥ ३४.७६ ॥
na tacchāstramanādṛtya kāryaṃ kiṃ citsamācareth . lobhānmohādathājñānācchāstre'sminna dhṛtaṃ careth .. 34.76 ..
Shloka 77
अतिक्रम्यापि शास्त्रं तत्पूजा निष्भला भवेथ् । यजमानो विपद्येत तस्मादत्रोक्तमाचरेथ् ॥ ३४.७७ ॥
atikramyāpi śāstraṃ tatpūjā niṣbhalā bhaveth . yajamāno vipadyeta tasmādatroktamācareth .. 34.77 ..
Shloka 78
तेनैव तु विधानेन प्रतिष्ठादिकमाचरेथ् । ऐहिकामुष्मिकं यस्मात्फलद्वयमवाप्यते ॥ ३४.७८ ॥
tenaiva tu vidhānena pratiṣṭhādikamācareth . aihikāmuṣmikaṃ yasmātphaladvayamavāpyate .. 34.78 ..
Shloka 79
ग्रामे विष्ण्वर्चनाहीने विष्ण्वर्चाहीनवेश्मनि । तीर्थपानं सुरापानमन्नं गोमांसभक्षणं ॥ ३४.७९ ॥
grāme viṣṇvarcanāhīne viṣṇvarcāhīnaveśmani . tīrthapānaṃ surāpānamannaṃ gomāṃsabhakṣaṇaṃ .. 34.79 ..
Shloka 80
देवधामविहीनं तु श्मशानं ग्राम उच्यते । गृहं च चितितुल्यं स्याद्यत्र नाराध्यते हरिः ॥ ३४.८० ॥
devadhāmavihīnaṃ tu śmaśānaṃ grāma ucyate . gṛhaṃ ca cititulyaṃ syādyatra nārādhyate hariḥ .. 34.80 ..
Shloka 81
यो मोहादथ वालस्यादकृत्वा देवतार्चनं । भुङ्क्ते स याति नरकान्सूकरेष्वसि जायते ॥ ३४.८१ ॥
yo mohādatha vālasyādakṛtvā devatārcanaṃ . bhuṅkte sa yāti narakānsūkareṣvasi jāyate .. 34.81 ..
Shloka 82
केशवार्चागृहे यस्य न तिष्ठति शूभप्रदा । तस्यान्नं नैव भोक्तव्यमभक्ष्येण समं हि तथ् ॥ ३४.८२ ॥
keśavārcāgṛhe yasya na tiṣṭhati śūbhapradā . tasyānnaṃ naiva bhoktavyamabhakṣyeṇa samaṃ hi tath .. 34.82 ..
Shloka 83
बिंबशुद्ध्यादिकं कृत्वा शास्त्रोक्तविधिना पुनः । कलान्यासादिकं सर्वं विधाय परमेश्वरः ॥ ३४.८३ ॥
biṃbaśuddhyādikaṃ kṛtvā śāstroktavidhinā punaḥ . kalānyāsādikaṃ sarvaṃ vidhāya parameśvaraḥ .. 34.83 ..
Shloka 84
प्रतिष्ठाप्यार्च्यते यत्र परितो योजनावधि । पूयतेऽनुग्रहाद्विष्णोः स देशोऽप्राकृतस्स्मृतः ॥ ३४.८४ ॥
pratiṣṭhāpyārcyate yatra parito yojanāvadhi . pūyate'nugrahādviṣṇoḥ sa deśo'prākṛtassmṛtaḥ .. 34.84 ..
Shloka 85
तत्र पार्षदसंयुक्तश्श्रिया लक्ष्म्या समन्वितः । यथा च परमे व्योम्नि सन्निधत्ते तथा हरिः ॥ ३४.८५ ॥
tatra pārṣadasaṃyuktaśśriyā lakṣmyā samanvitaḥ . yathā ca parame vyomni sannidhatte tathā hariḥ .. 34.85 ..
Shloka 86
तत्र देवास्त्रयस्त्रिंशत्पितरः पन्नगाश्च ये । साध्या विद्याधरा यक्षास्सर्वा वै देवयोनयः ॥ ३४.८६ ॥
tatra devāstrayastriṃśatpitaraḥ pannagāśca ye . sādhyā vidyādharā yakṣāssarvā vai devayonayaḥ .. 34.86 ..
Shloka 87
सर्वसंवत्समृद्धिस्स्यात्पर्जन्यो वर्षुको भवेथ् । वायुर्वाति सुखं तत्र सूर्यस्तपति तेजसा ॥ ३४.८७ ॥
sarvasaṃvatsamṛddhissyātparjanyo varṣuko bhaveth . vāyurvāti sukhaṃ tatra sūryastapati tejasā .. 34.87 ..
Shloka 88
चन्द्रमाश्शीतलैर्देशं सेवते किरणैस्तथा । भूमिस्सस्यवती च स्यात्प्रसन्नं च नभो भवेथ् ॥ ३४.८८ ॥
candramāśśītalairdeśaṃ sevate kiraṇaistathā . bhūmissasyavatī ca syātprasannaṃ ca nabho bhaveth .. 34.88 ..
Shloka 89
नक्षत्रग्रहताराश्च प्रसादाभिमुखास्समे । राजन्वती प्रजा च स्यात्पशुपुत्रसमन्विता ॥ ३४.८९ ॥
nakṣatragrahatārāśca prasādābhimukhāssame . rājanvatī prajā ca syātpaśuputrasamanvitā .. 34.89 ..
Shloka 90
न व्याधिजं भयं किं चिन्नापि ज्वरकृतं तथा । न व्यालजं भयं वापि भवेदत्रन संशयः ॥ ३४.९० ॥
na vyādhijaṃ bhayaṃ kiṃ cinnāpi jvarakṛtaṃ tathā . na vyālajaṃ bhayaṃ vāpi bhavedatrana saṃśayaḥ .. 34.90 ..
Shloka 91
नोपप्लवो नृपाणां वा मृगाणां वाप्यपां भवेथ् । ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याश्शूद्रास्तत्र निवासिनः ॥ ३४.९१ ॥
nopaplavo nṛpāṇāṃ vā mṛgāṇāṃ vāpyapāṃ bhaveth . brāhmaṇāḥ kṣatriyā vaiśyāśśūdrāstatra nivāsinaḥ .. 34.91 ..
Shloka 92
स्वे स्वे कर्मण्यभिरता भवेयुस्सुखजीविनः । आग्निहोत्राश्च हूयन्ते तप्यन्तेऽत्र तपांसि च ॥ ३४.९२ ॥
sve sve karmaṇyabhiratā bhaveyussukhajīvinaḥ . āgnihotrāśca hūyante tapyante'tra tapāṃsi ca .. 34.92 ..
Shloka 93
दीयन्ते भूरिदानानि यत्र देवो हरिस्प्वयं । अप्राकृतमिमं देशं सन्निधानाच्छ्रियः पतेः ॥ ३४.९३ ॥
dīyante bhūridānāni yatra devo harispvayaṃ . aprākṛtamimaṃ deśaṃ sannidhānācchriyaḥ pateḥ .. 34.93 ..
Shloka 94
प्राकृतं यो वदेन्मूढस्स याति नरकं ध्रुवं । अप्राकृतमिमं देवं नरो यश्चापनिह्नुते ॥ ३४.९४ ॥
prākṛtaṃ yo vadenmūḍhassa yāti narakaṃ dhruvaṃ . aprākṛtamimaṃ devaṃ naro yaścāpanihnute .. 34.94 ..
Shloka 95
चण्डालस्स तु विज्ञेयो निष्कृतिर्नास्य दृश्यते । महापातकीनां तद्वद्दृष्टं पातकिनामपि ॥ ३४.९५ ॥
caṇḍālassa tu vijñeyo niṣkṛtirnāsya dṛśyate . mahāpātakīnāṃ tadvaddṛṣṭaṃ pātakināmapi .. 34.95 ..
Shloka 96
उपपातकिनां चापि प्रायश्चित्तं विशेषतः । शास्त्रापलापिनां नैव प्रायश्चित्तं प्रदृश्यते ॥ ३४.९६ ॥
upapātakināṃ cāpi prāyaścittaṃ viśeṣataḥ . śāstrāpalāpināṃ naiva prāyaścittaṃ pradṛśyate .. 34.96 ..
Shloka 97
यस्तु सामान्यभावेन मन्यते स्थलमीदृशं । ब्रह्महत्यामवाप्नोति भ्रूणहत्यां तथैव च ॥ ३४.९७ ॥
yastu sāmānyabhāvena manyate sthalamīdṛśaṃ . brahmahatyāmavāpnoti bhrūṇahatyāṃ tathaiva ca .. 34.97 ..
Shloka 98
स्वर्णस्तेये च यत्पापं सुरापाने च यद्भवेथ् । गुरुतल्पस्य गमने यच्चपापमुदीरितं ॥ ३४.९८ ॥
svarṇasteye ca yatpāpaṃ surāpāne ca yadbhaveth . gurutalpasya gamane yaccapāpamudīritaṃ .. 34.98 ..
Shloka 99
वृषलीगमने यच्च पापं सर्वं तदश्नुते । नास्ति शास्त्रात्परं ज्ञानं नस्यात्तस्मात्प्रवर्तकं ॥ ३४.९९ ॥
vṛṣalīgamane yacca pāpaṃ sarvaṃ tadaśnute . nāsti śāstrātparaṃ jñānaṃ nasyāttasmātpravartakaṃ .. 34.99 ..
Shloka 100
तस्मात्तस्यावमानेन सद्यः पतति दूषकः । तस्मिन्देशे विशेषेण सर्वेभागवता हरौ ॥ ३४.१०० ॥
tasmāttasyāvamānena sadyaḥ patati dūṣakaḥ . tasmindeśe viśeṣeṇa sarvebhāgavatā harau .. 34.100 ..
Shloka 101
देवपादोदकादीनि पीत्वा यास्यन्तिसद्गतिं । न हि सर्वोऽपि सर्वत्र स्वयंव्यक्तस्थलादिकं ॥ ३४.१०१ ॥
devapādodakādīni pītvā yāsyantisadgatiṃ . na hi sarvo'pi sarvatra svayaṃvyaktasthalādikaṃ .. 34.101 ..
Shloka 102
गत्वैवाराधयेद्विष्णुं सदा तच्चाप्यसंभवि । अत एव कृपासिंधुर्भगवान्भूतभावनः ॥ ३४.१०२ ॥
gatvaivārādhayedviṣṇuṃ sadā taccāpyasaṃbhavi . ata eva kṛpāsiṃdhurbhagavānbhūtabhāvanaḥ .. 34.102 ..
Shloka 103
अर्चावताररूपेण ग्रामे ग्रामे गृहे गृहे । अवतीर्य महाबाहुर्भक्तसौलभ्यहेतवे ॥ ३४.१०३ ॥
arcāvatārarūpeṇa grāme grāme gṛhe gṛhe . avatīrya mahābāhurbhaktasaulabhyahetave .. 34.103 ..
Shloka 104
अर्च्यते शास्त्रविधिना तत्र कार्योन संशयः । तस्मादप्राकृतं देशं न ब्रूयात्प्राकृतं नरः ॥ ३४.१०४ ॥
arcyate śāstravidhinā tatra kāryona saṃśayaḥ . tasmādaprākṛtaṃ deśaṃ na brūyātprākṛtaṃ naraḥ .. 34.104 ..
Shloka 105
न च सामान्यभावेन तं पश्येद्यदि पश्यति । नश्यत्येव न संदेह इति शास्त्रविनिश्चयः ॥ ३४.१०५ ॥
na ca sāmānyabhāvena taṃ paśyedyadi paśyati . naśyatyeva na saṃdeha iti śāstraviniścayaḥ .. 34.105 ..
Shloka 106
इति श्रीवैखानसे भगवच्छास्त्रे भृगुप्रोक्तायां सहितायां प्रकीर्णाधिकारे चतुस्त्रिंशोऽध्यायः.
iti śrīvaikhānase bhagavacchāstre bhṛguproktāyāṃ sahitāyāṃ prakīrṇādhikāre catustriṃśo'dhyāyaḥ.

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In