Sign In

AnonymousUser

5 Days

Saved

Chants
Discussions

Logout

| |

Sukta Begins

अथषट्त्रिंशोऽध्यायः.

PADACHEDA

अथ षट्त्रिंशः अध्यायः।

TRANSLITERATION

atha ṣaṭtriṃśaḥ adhyāyaḥ.

Shloka 1

अपचाराः

अपचारास्तथा विष्णोर्द्वात्रिंशत्परिकीर्तिताः । यानैर्वा पादुकैर्वापि गमनं भगवद्गृहे ॥ ३६.१ ॥

PADACHEDA

अपचाराः तथा विष्णोः द्वात्रिंशत् परिकीर्तिताः । यानैः वा पादुकैः वा अपि गमनम् भगवत्-गृहे ॥ ३६।१ ॥

TRANSLITERATION

apacārāḥ tathā viṣṇoḥ dvātriṃśat parikīrtitāḥ . yānaiḥ vā pādukaiḥ vā api gamanam bhagavat-gṛhe .. 36.1 ..

Shloka 2

देवोत्सवाद्यसेवाचाप्रणामं च तदग्रतः । एकहस्तप्रणामश्च तत्पुरस्तात्प्रदक्षिणं ॥ ३६.२ ॥

PADACHEDA

देव-उत्सव-आदि-असेवा-च अप्रणामम् च तद्-अग्रतस् । एक-हस्त-प्रणामः च तद्-पुरस्तात् प्रदक्षिणम् ॥ ३६।२ ॥

TRANSLITERATION

deva-utsava-ādi-asevā-ca apraṇāmam ca tad-agratas . eka-hasta-praṇāmaḥ ca tad-purastāt pradakṣiṇam .. 36.2 ..

Shloka 3

उच्छिष्टे चैव चाशौचे भगवद्वन्दनादिकं । पादप्रसारणं चाग्रे तथा पर्यङ्कबन्धनं ॥ ३६.३ ॥

PADACHEDA

उच्छिष्टे च एव च आशौचे भगवत्-वन्दन-आदिकम् । पाद-प्रसारणम् च अग्रे तथा पर्यङ्क-बन्धनम् ॥ ३६।३ ॥

TRANSLITERATION

ucchiṣṭe ca eva ca āśauce bhagavat-vandana-ādikam . pāda-prasāraṇam ca agre tathā paryaṅka-bandhanam .. 36.3 ..

Shloka 4

शयनं भोजनं चैव मुधाभाषणमेव च । उच्चैर्भाषा वृधाजल्पो रोदनाद्यं च विग्रहः ॥ ३६.४ ॥

PADACHEDA

शयनम् भोजनम् च एव मुधा भाषणम् एव च । उच्चैर्भाषा वृधाजल्पः रोदन-आद्यम् च विग्रहः ॥ ३६।४ ॥

TRANSLITERATION

śayanam bhojanam ca eva mudhā bhāṣaṇam eva ca . uccairbhāṣā vṛdhājalpaḥ rodana-ādyam ca vigrahaḥ .. 36.4 ..

Shloka 5

निग्रहोऽनुग्रहश्चैव स्त्रीषु साकूतभाषणं । अश्लीलकथनं चैवाप्यधोवायुविमोक्षणं ॥ ३६.५ ॥

PADACHEDA

निग्रहः अनुग्रहः च एव स्त्रीषु स आकूत-भाषणम् । अश्लील-कथनम् च एव अपि अधस् वायु-विमोक्षणम् ॥ ३६।५ ॥

TRANSLITERATION

nigrahaḥ anugrahaḥ ca eva strīṣu sa ākūta-bhāṣaṇam . aślīla-kathanam ca eva api adhas vāyu-vimokṣaṇam .. 36.5 ..

Shloka 6

कंबलावरणं चैव वरनिन्दा परस्तुतिः । शक्तौ गौणोपचारश्चाप्यनिवेदितभक्षणं ॥ ३६.६ ॥

PADACHEDA

कंबल-आवरणम् च एव वर-निन्दा पर-स्तुतिः । शक्तौ गौण-उपचारः च अपि अनिवेदित-भक्षणम् ॥ ३६।६ ॥

TRANSLITERATION

kaṃbala-āvaraṇam ca eva vara-nindā para-stutiḥ . śaktau gauṇa-upacāraḥ ca api anivedita-bhakṣaṇam .. 36.6 ..

Shloka 7

तत्तत्कालोद्भवानां च फलादीनामनर्पणं । विनियुक्तावशिष्टस्य प्रदानं व्यञ्जनादिषु ॥ ३६.७ ॥

PADACHEDA

तद्-तद्-काल-उद्भवानाम् च फल-आदीनाम् अनर्पणम् । विनियुक्त-अवशिष्टस्य प्रदानम् व्यञ्जन-आदिषु ॥ ३६।७ ॥

TRANSLITERATION

tad-tad-kāla-udbhavānām ca phala-ādīnām anarpaṇam . viniyukta-avaśiṣṭasya pradānam vyañjana-ādiṣu .. 36.7 ..

Shloka 8

पृष्ठीकृत्यासनं चैव परेषामभिवन्दनं । गुर्ॐऔनं निजस्तोत्रं देवतानिन्दनं तथा ॥ ३६.८ ॥

PADACHEDA

पृष्ठीकृत्य आसनम् च एव परेषाम् अभिवन्दनम् । गुरों ओंऔनम् निज-स्तोत्रम् देवता-निन्दनम् तथा ॥ ३६।८ ॥

TRANSLITERATION

pṛṣṭhīkṛtya āsanam ca eva pareṣām abhivandanam . guroṃ oṃaunam nija-stotram devatā-nindanam tathā .. 36.8 ..

Shloka 9

अपचारां स्तु विविधानीदृशान्परिवर्जयेथ् । अपचारेष्वनन्तेषु सत्स्वन्येषु प्रमादतः ॥ ३६.९ ॥

PADACHEDA

अपचारान् स्तु विविधान् ईदृशान् परिवर्जयेथ् । अपचारेषु अनन्तेषु सत्सु अन्येषु प्रमादतः ॥ ३६।९ ॥

TRANSLITERATION

apacārān stu vividhān īdṛśān parivarjayeth . apacāreṣu ananteṣu satsu anyeṣu pramādataḥ .. 36.9 ..

Shloka 10

क्षमऽऽस्वेत्यर्थनैवैगा निष्कृतिर्निरुपद्रवा । अन्यथा यदि कुर्वाणःप्रमादात्ज्ञानतोऽथवा ॥ ३६.१० ॥

PADACHEDA

निष्कृतिः निरुपद्रवा । अन्यथा यदि कुर्वाणः प्रमादात् ज्ञानतः अथवा ॥ ३६।१० ॥

TRANSLITERATION

niṣkṛtiḥ nirupadravā . anyathā yadi kurvāṇaḥ pramādāt jñānataḥ athavā .. 36.10 ..

Shloka 11

स याति नरकान्घोरान्सन्ततं भृशदारुणान् । येतु स्मरणमात्रेण भवन्ति हृदयच्छिदः ॥ ३६.११ ॥

PADACHEDA

स याति नरकान् घोरान् सन्ततम् भृश-दारुणान् । ये तु स्मरण-मात्रेण भवन्ति हृदय-छिदः ॥ ३६।११ ॥

TRANSLITERATION

sa yāti narakān ghorān santatam bhṛśa-dāruṇān . ye tu smaraṇa-mātreṇa bhavanti hṛdaya-chidaḥ .. 36.11 ..

Shloka 12

द्वात्रिंशन्नरकाः

द्वात्रिंशन्नरकास्ते तु कीर्त्यन्तेब्रह्मवादिभिः । रौरवध्वान्तशीतोष्णतापांबुजमहांबुजाः ॥ ३६.१२ ॥

PADACHEDA

द्वात्रिंशत्-नरकाः ते तु कीर्त्यन्ते ब्रह्म-वादिभिः । ॥ ३६।१२ ॥

TRANSLITERATION

dvātriṃśat-narakāḥ te tu kīrtyante brahma-vādibhiḥ . .. 36.12 ..

Shloka 13

कालसूत्रोऽष्टमो ह्येते नरका इति विश्रुताः । सूच्यग्रकालखड्गाश्च क्षुरधारांचबरीषकाः ॥ ३६.१३ ॥

PADACHEDA

कालसूत्रः अष्टमः हि एते नरकाः इति विश्रुताः । सूचि-अग्र-कालखड्गाः च क्षुर-धारा-अंचबरीषकाः ॥ ३६।१३ ॥

TRANSLITERATION

kālasūtraḥ aṣṭamaḥ hi ete narakāḥ iti viśrutāḥ . sūci-agra-kālakhaḍgāḥ ca kṣura-dhārā-aṃcabarīṣakāḥ .. 36.13 ..

Shloka 14

तप्तांगारमहादाहौ संतापश्चेति के चन । भवन्त्यष्टासु भीभत्का महाशब्दा भयानकाः ॥ ३६.१४ ॥

PADACHEDA

तप्त-अंगार-महा-दाहौ संतापः च इति के चन । भवन्ति अष्टासु भीभत्काः महा-शब्दाः भयानकाः ॥ ३६।१४ ॥

TRANSLITERATION

tapta-aṃgāra-mahā-dāhau saṃtāpaḥ ca iti ke cana . bhavanti aṣṭāsu bhībhatkāḥ mahā-śabdāḥ bhayānakāḥ .. 36.14 ..

Shloka 15

लक्षाप्रलेपमांसादनिरुच्छ्वसनसोच्छ्वसाः । युग्माद्रिशाल्मलीलोहप्रदीपक्षुत्पिपासिकाः ॥ ३६.१५ ॥

PADACHEDA

लक्षा-प्रलेप-मांसाद-निरुच्छ्वस-नसा-उच्छ्वसाः । ॥ ३६।१५ ॥

TRANSLITERATION

lakṣā-pralepa-māṃsāda-nirucchvasa-nasā-ucchvasāḥ . .. 36.15 ..

Shloka 16

कृमीणां निचयश्चैव राजानः परिकीर्तिताः । लोहस्तम्भोऽथ विण्मूत्रे तथा वैतरणी नदी ॥ ३६.१६ ॥

PADACHEDA

कृमीणाम् निचयः च एव राजानः परिकीर्तिताः । लोह-स्तम्भः अथ विष्-मूत्रे तथा वैतरणी नदी ॥ ३६।१६ ॥

TRANSLITERATION

kṛmīṇām nicayaḥ ca eva rājānaḥ parikīrtitāḥ . loha-stambhaḥ atha viṣ-mūtre tathā vaitaraṇī nadī .. 36.16 ..

Shloka 17

तामिस्रश्चान्धतामिस्रः कुम्भीपाकोऽथ रौरवः । महापदानुगामी च राजराजेश्वराह्वयः ॥ ३६.१७ ॥

PADACHEDA

तामिस्रः च अन्धतामिस्रः कुम्भीपाकः अथ रौरवः । च ॥ ३६।१७ ॥

TRANSLITERATION

tāmisraḥ ca andhatāmisraḥ kumbhīpākaḥ atha rauravaḥ . ca .. 36.17 ..

Shloka 18

त्रयस्त्रींशत्पुटेष्वर्धं पार्थिवं चार्धमायसं । तन्मध्ये नरका घोरा बहुशस्तमसि स्थिताः ॥ ३६.१८ ॥

PADACHEDA

त्रयस्त्रींशत्-पुटेषु अर्धम् पार्थिवम् च अर्धम् आयसम् । तद्-मध्ये नरकाः घोराः बहुशस् तमसि स्थिताः ॥ ३६।१८ ॥

TRANSLITERATION

trayastrīṃśat-puṭeṣu ardham pārthivam ca ardham āyasam . tad-madhye narakāḥ ghorāḥ bahuśas tamasi sthitāḥ .. 36.18 ..

Shloka 19

तेषां नरकभेदानामष्टाविंशतिकोटयः । एतेषां दारुणानां तु नरकाणां पतिस्थ्सितः ॥ ३६.१९ ॥

PADACHEDA

तेषाम् नरक-भेदानाम् अष्टाविंशति-कोटयः । एतेषाम् दारुणानाम् तु नरकाणाम् ॥ ३६।१९ ॥

TRANSLITERATION

teṣām naraka-bhedānām aṣṭāviṃśati-koṭayaḥ . eteṣām dāruṇānām tu narakāṇām .. 36.19 ..

Shloka 20

कूश्माण्ड इति विख्यातः प्रलयार्कालनद्युतिः । करालवदनः क्रुद्धो वृत्तकोटरलोचनः ॥ ३६.२० ॥

PADACHEDA

इति । कराल-वदनः क्रुद्धः वृत्त-कोटर-लोचनः ॥ ३६।२० ॥

TRANSLITERATION

iti . karāla-vadanaḥ kruddhaḥ vṛtta-koṭara-locanaḥ .. 36.20 ..

Shloka 21

टङ्कपाणिस्तथाभूतैर्भूतैर्भूयोभिरावृतः । पापास्त्वेतेषु पच्यन्तेनराः कर्मानुरूपतः ॥ ३६.२१ ॥

PADACHEDA

टङ्कपाणिः तथाभूतैः भूतैः भूयोभिः आवृतः । पापाः तु एतेषु पच्यन्ते नराः कर्म-अनुरूपतः ॥ ३६।२१ ॥

TRANSLITERATION

ṭaṅkapāṇiḥ tathābhūtaiḥ bhūtaiḥ bhūyobhiḥ āvṛtaḥ . pāpāḥ tu eteṣu pacyante narāḥ karma-anurūpataḥ .. 36.21 ..

Shloka 22

यातनाभिर्विचित्राभिरापापप्रक्षयान्तकं । प्रायश्चित्तोज्घिता दृप्तानिजधर्मपराङ्मुखाः ॥ ३६.२२ ॥

PADACHEDA

यातनाभिः विचित्राभिः आ पाप-प्रक्षय-अन्तकम् । प्रायश्चित्त-उज्घिताः दृप्त-अ निज-धर्म-पराङ्मुखाः ॥ ३६।२२ ॥

TRANSLITERATION

yātanābhiḥ vicitrābhiḥ ā pāpa-prakṣaya-antakam . prāyaścitta-ujghitāḥ dṛpta-a nija-dharma-parāṅmukhāḥ .. 36.22 ..

Shloka 23

परधर्मरताश्चोराः पतन्ति नरकाग्निषु । महापातकिनःकल्पं तिष्ठन्ति नरकाग्निषु ॥ ३६.२३ ॥

PADACHEDA

पर-धर्म-रताः चोराः पतन्ति नरक-अग्निषु । महापातकिनः कल्पम् तिष्ठन्ति नरक-अग्निषु ॥ ३६।२३ ॥

TRANSLITERATION

para-dharma-ratāḥ corāḥ patanti naraka-agniṣu . mahāpātakinaḥ kalpam tiṣṭhanti naraka-agniṣu .. 36.23 ..

Shloka 24

मन्वन्तरं पातकिनो देवब्रह्मस्वहारिणः । उपपातकिनो मर्त्या देवदेवाग्नियज्वनां ॥ ३६.२४ ॥

PADACHEDA

मन्वन्तरम् पातकिनः देव-ब्रह्म-स्व-हारिणः । उपपातकिनः मर्त्याः देव-देव-अग्नि-यज्वनाम् ॥ ३६।२४ ॥

TRANSLITERATION

manvantaram pātakinaḥ deva-brahma-sva-hāriṇaḥ . upapātakinaḥ martyāḥ deva-deva-agni-yajvanām .. 36.24 ..

Shloka 25

द्विजगोगुरुधर्माणां निन्दका ब्रह्मणो दिनं । अन्ये चतुर्युगं मर्त्यास्तदर्धं च नराधमाः ॥ ३६.२५ ॥

PADACHEDA

द्विज-गो-गुरु-धर्माणाम् निन्दकाः ब्रह्मणः दिनम् । अन्ये चतुर्-युगम् मर्त्याः तद्-अर्धम् च नर-अधमाः ॥ ३६।२५ ॥

TRANSLITERATION

dvija-go-guru-dharmāṇām nindakāḥ brahmaṇaḥ dinam . anye catur-yugam martyāḥ tad-ardham ca nara-adhamāḥ .. 36.25 ..

Shloka 26

तिष्ठन्ति नरके घोरे निजपापानुरूप्यतः । द्यूतस्त्रीविषयासक्ता ये धर्मविकलाःखलाः ॥ ३६.२६ ॥

PADACHEDA

तिष्ठन्ति नरके घोरे निज-पाप-आनुरूप्यतः । द्यूत-स्त्री-विषय-आसक्ताः ये धर्म-विकलाः खलाः ॥ ३६।२६ ॥

TRANSLITERATION

tiṣṭhanti narake ghore nija-pāpa-ānurūpyataḥ . dyūta-strī-viṣaya-āsaktāḥ ye dharma-vikalāḥ khalāḥ .. 36.26 ..

Shloka 27

पतन्ति तेषु घोरेषु नरकेषु नराधमाः । न श्रुण्वन्ति च ये मूढास्साधूक्तं धर्मगौरवं ॥ ३६.२७ ॥

PADACHEDA

पतन्ति तेषु घोरेषु नरकेषु नर-अधमाः । न श्रुण्वन्ति च ये मूढाः साधु-उक्तम् धर्म-गौरवम् ॥ ३६।२७ ॥

TRANSLITERATION

patanti teṣu ghoreṣu narakeṣu nara-adhamāḥ . na śruṇvanti ca ye mūḍhāḥ sādhu-uktam dharma-gauravam .. 36.27 ..

Shloka 28

प्यत्यक्षं केन तद्दृष्टं प्रत्युऽऽतेति वदन्ति च । कामलोभाभिभूताश्च बिडालव्रतिनस्तथा ॥ ३६.२८ ॥

PADACHEDA

पि अत्यक्षम् केन तत् दृष्टम् वदन्ति च । काम-लोभ-अभिभूताः च बिडालव्रतिनः तथा ॥ ३६।२८ ॥

TRANSLITERATION

pi atyakṣam kena tat dṛṣṭam vadanti ca . kāma-lobha-abhibhūtāḥ ca biḍālavratinaḥ tathā .. 36.28 ..

Shloka 29

पापिष्ठाः कर्महीनाश्च जिह्वोपस्थपरायणाः । यतिनिन्दापरा ये च क्षेत्रतीर्थादिदूषकाः ॥ ३६.२९ ॥

PADACHEDA

पापिष्ठाः कर्म-हीनाः च जिह्वा-उपस्थ-परायणाः । यति-निन्दा-पराः ये च क्षेत्र-तीर्थ-आदि-दूषकाः ॥ ३६।२९ ॥

TRANSLITERATION

pāpiṣṭhāḥ karma-hīnāḥ ca jihvā-upastha-parāyaṇāḥ . yati-nindā-parāḥ ye ca kṣetra-tīrtha-ādi-dūṣakāḥ .. 36.29 ..

Shloka 30

पतन्ति तेषु ते मर्त्याविवशाः पापबन्धनाः । इहानुभूयनिर्दिष्टमायुर्मर्त्यास्स्वयंभुवा ॥ ३६.३० ॥

PADACHEDA

पतन्ति तेषु ते मर्त्याः विवशाः पाप-बन्धनाः । इह अनुभूय निर्दिष्टम् आयुः मर्त्याः स्वयंभुवा ॥ ३६।३० ॥

TRANSLITERATION

patanti teṣu te martyāḥ vivaśāḥ pāpa-bandhanāḥ . iha anubhūya nirdiṣṭam āyuḥ martyāḥ svayaṃbhuvā .. 36.30 ..

Shloka 31

निमित्तं किञ्चिदासाद्य विमुच्यन्तेकलेवरैः । लभन्ते ते पुनर्देबं यातनीयं स्वकर्मजं ॥ ३६.३१ ॥

PADACHEDA

निमित्तम् किञ्चिद् आसाद्य विमुच्यन्ते कलेवरैः । लभन्ते ते पुनर् देबम् यातनीयम् स्व-कर्म-जम् ॥ ३६।३१ ॥

TRANSLITERATION

nimittam kiñcid āsādya vimucyante kalevaraiḥ . labhante te punar debam yātanīyam sva-karma-jam .. 36.31 ..

Shloka 32

तन्मात्रगुणसंपन्नं सुखदुःखोपभोगदं । पापाः पापक्षयो यावत्पच्यन्ते नरकाग्निषु ॥ ३६.३२ ॥

PADACHEDA

तन्मात्र-गुण-संपन्नम् सुख-दुःख-उपभोग-दम् । पापाः पाप-क्षयः यावत् पच्यन्ते नरक-अग्निषु ॥ ३६।३२ ॥

TRANSLITERATION

tanmātra-guṇa-saṃpannam sukha-duḥkha-upabhoga-dam . pāpāḥ pāpa-kṣayaḥ yāvat pacyante naraka-agniṣu .. 36.32 ..

Shloka 33

आमलप्रक्षयाद्वह्नौ ध्मायन्तेधातवो यथा । यावन्तोजन्तवस्स्वर्गभूपातालेषु सर्वतः ॥ ३६.३३ ॥

PADACHEDA

आमल-प्रक्षयात् वह्नौ ध्मायन्ते धातवः यथा । यावन्तः जन्तवः स्वर्ग-भू-पातालेषु सर्वतस् ॥ ३६।३३ ॥

TRANSLITERATION

āmala-prakṣayāt vahnau dhmāyante dhātavaḥ yathā . yāvantaḥ jantavaḥ svarga-bhū-pātāleṣu sarvatas .. 36.33 ..

Shloka 34

तावन्त एव घोरेषु सन्त्यधो नरकाग्निषु । अष्टाविंशतिरेवोक्ताः क्षितेर्नरककोटयः ॥ ३६.३४ ॥

PADACHEDA

तावन्तः एव घोरेषु सन्ति अधस् नरक-अग्निषु । अष्टाविंशतिः एव उक्ताः क्षितेः नरक-कोटयः ॥ ३६।३४ ॥

TRANSLITERATION

tāvantaḥ eva ghoreṣu santi adhas naraka-agniṣu . aṣṭāviṃśatiḥ eva uktāḥ kṣiteḥ naraka-koṭayaḥ .. 36.34 ..

Shloka 35

सप्तमस्य तलस्याधो घोरेतमसि संस्थिताः । घोराख्या प्रधमाकोटिस्सु घोरतलसंस्थिताः ॥ ३६.३५ ॥

PADACHEDA

सप्तमस्य तलस्य अधस् घोरेतमसि संस्थिताः । घोर-आख्या घोर-तल-संस्थिताः ॥ ३६।३५ ॥

TRANSLITERATION

saptamasya talasya adhas ghoretamasi saṃsthitāḥ . ghora-ākhyā ghora-tala-saṃsthitāḥ .. 36.35 ..

Shloka 36

अतिघोरा महाघोरा घोरघोरा च पञ्चमी । षष्ठी तरलताराख्या सप्तमी च भयावहा ॥ ३६.३६ ॥

PADACHEDA

अति घोरा महा-घोरा घोर-घोरा च पञ्चमी । षष्ठी तरलतार-आख्या सप्तमी च भयावहा ॥ ३६।३६ ॥

TRANSLITERATION

ati ghorā mahā-ghorā ghora-ghorā ca pañcamī . ṣaṣṭhī taralatāra-ākhyā saptamī ca bhayāvahā .. 36.36 ..

Shloka 37

अष्टमी कालरात्री च नवमी च भयोत्कटा । दशमी तदधश्चण्णा महाचण्डा ततोऽप्यधः ॥ ३६.३७ ॥

PADACHEDA

अष्टमी कालरात्री च नवमी च भय-उत्कटा । दशमी तद्-अधस् चण्णा महाचण्डा ततस् अपि अधस् ॥ ३६।३७ ॥

TRANSLITERATION

aṣṭamī kālarātrī ca navamī ca bhaya-utkaṭā . daśamī tad-adhas caṇṇā mahācaṇḍā tatas api adhas .. 36.37 ..

Shloka 38

चण्डकोलाहलाचान्या प्रचण्डानरकाधिका । पद्मापद्मवती भीमा भीमभीषणनायका ॥ ३६.३८ ॥

PADACHEDA

चण्डकोलाहला च अन्या प्रचण्डा-नरक-अधिका । ॥ ३६।३८ ॥

TRANSLITERATION

caṇḍakolāhalā ca anyā pracaṇḍā-naraka-adhikā . .. 36.38 ..

Shloka 39

कराला विकराला च वज्रा विंशतिकास्मृता । त्रिकोणा पञ्चकोणा च सुदीर्घा परिवर्तुला ॥ ३६.३९ ॥

PADACHEDA

कराला विकराला च वज्रा विंशतिका स्मृता । त्रि-कोणा पञ्च-कोणा च सु दीर्घा परिवर्तुला ॥ ३६।३९ ॥

TRANSLITERATION

karālā vikarālā ca vajrā viṃśatikā smṛtā . tri-koṇā pañca-koṇā ca su dīrghā parivartulā .. 36.39 ..

Shloka 40

सप्तभ्ॐआष्टभ्ॐआ च दीप्तायामेति चाष्टमी । इत्येता नामतः प्रोक्ता घोरा नरककोटयः ॥ ३६.४० ॥

PADACHEDA

च दीप्ता आयाम-इति च अष्टमी । इति एताः नामतः प्रोक्ताः घोराः नरक-कोटयः ॥ ३६।४० ॥

TRANSLITERATION

ca dīptā āyāma-iti ca aṣṭamī . iti etāḥ nāmataḥ proktāḥ ghorāḥ naraka-koṭayaḥ .. 36.40 ..

Shloka 41

अष्टाविंशतिरेवैताः पापानां यातनात्मनां । तासां क्रमेण विज्ञेयाः पञ्च पञ्चैकनायकाः ॥ ३६.४१ ॥

PADACHEDA

अष्टाविंशतिः एव एताः पापानाम् यातना-आत्मनाम् । तासाम् क्रमेण विज्ञेयाः पञ्च पञ्च-एक-नायकाः ॥ ३६।४१ ॥

TRANSLITERATION

aṣṭāviṃśatiḥ eva etāḥ pāpānām yātanā-ātmanām . tāsām krameṇa vijñeyāḥ pañca pañca-eka-nāyakāḥ .. 36.41 ..

Shloka 42

प्रत्येकं सर्वकोटीनां नामतस्तान्निबोधत । रौरवः प्रथमस्तेषां रुदन्ते यत्र देहिनः ॥ ३६.४२ ॥

PADACHEDA

प्रत्येकम् सर्व-कोटीनाम् नामतः तान् निबोधत । रौरवः प्रथमः तेषाम् रुदन्ते यत्र देहिनः ॥ ३६।४२ ॥

TRANSLITERATION

pratyekam sarva-koṭīnām nāmataḥ tān nibodhata . rauravaḥ prathamaḥ teṣām rudante yatra dehinaḥ .. 36.42 ..

Shloka 43

महारौरवको यत्र महान्तोऽपि रुदन्तिच । तमश्शीतं यथा चोष्णं पञ्चाद्या नायकास्स्मृताः ॥ ३६.४३ ॥

PADACHEDA

महारौरवकः यत्र महान्तः अपि रुदन्ति च । तमः शीतम् यथा च उष्णम् पञ्च-आद्याः नायकाः स्मृताः ॥ ३६।४३ ॥

TRANSLITERATION

mahārauravakaḥ yatra mahāntaḥ api rudanti ca . tamaḥ śītam yathā ca uṣṇam pañca-ādyāḥ nāyakāḥ smṛtāḥ .. 36.43 ..

Shloka 44

सुघोरस्सुतपस्तीक्ष्णः पद्मस्सं जीवनश्शतः । महामांसो विलोमश्च सुभीमश्च कटङ्कटः ॥ ३६.४४ ॥

PADACHEDA

सु घोरः सु तपः तीक्ष्णः पद्मः सम् जीवनः शतः । महामांसः विलोमः च सुभीमः च कटङ्कटः ॥ ३६।४४ ॥

TRANSLITERATION

su ghoraḥ su tapaḥ tīkṣṇaḥ padmaḥ sam jīvanaḥ śataḥ . mahāmāṃsaḥ vilomaḥ ca subhīmaḥ ca kaṭaṅkaṭaḥ .. 36.44 ..

Shloka 45

तीव्रवेषी करालश्च विकरालः प्रकम्पनः । महापद्मस्सुपद्मश्च कालवक्रश्च गर्जनः ॥ ३६.४५ ॥

PADACHEDA

तीव्र-वेषी करालः च विकरालः प्रकम्पनः । महापद्मः सुपद्मः च कालवक्रः च गर्जनः ॥ ३६।४५ ॥

TRANSLITERATION

tīvra-veṣī karālaḥ ca vikarālaḥ prakampanaḥ . mahāpadmaḥ supadmaḥ ca kālavakraḥ ca garjanaḥ .. 36.45 ..

Shloka 46

सूचीमुखस्सुनेमिश्च खादकस्सुप्रपीडनः । कुंभीपाकस्सुपाकश्च चक्रकश्चातिदारुणः ॥ ३६.४६ ॥

PADACHEDA

च । कुंभीपाकः सुपाकः च चक्रकः च अति दारुणः ॥ ३६।४६ ॥

TRANSLITERATION

ca . kuṃbhīpākaḥ supākaḥ ca cakrakaḥ ca ati dāruṇaḥ .. 36.46 ..

Shloka 47

अङ्गारराशिफवनमसृक्पूयचहद्रस्तथा । तीक्ष्णायस्तुण्डशकुनिर्महासंवर्तकस्तता ॥ ३६.४७ ॥

PADACHEDA

अङ्गार-राशिफ-वनमसृज्-पूय-चहद्रः तथा । तीक्ष्णायस्तुण्ड-शकुनिः महा-संवर्तकः ॥ ३६।४७ ॥

TRANSLITERATION

aṅgāra-rāśipha-vanamasṛj-pūya-cahadraḥ tathā . tīkṣṇāyastuṇḍa-śakuniḥ mahā-saṃvartakaḥ .. 36.47 ..

Shloka 48

सुतप्ताब्जस्सुलोपश्च पूतिमांसो द्रवत्रपु । उच्छ्वासश्च निरुच्छ्वासो सुदीर्घः कूटशाल्मली ॥ ३६.४८ ॥

PADACHEDA

sutaptābjassulopaśca pūtimāṃso dravatrapu | ucchvāsaśca nirucchvāso sudīrghaḥ kūṭaśālmalī || 36.48 ||

TRANSLITERATION

sutaptābjassulopaśca pūtimāṃso dravatrapu | ucchvāsaśca nirucchvāso sudīrghaḥ kūṭaśālmalī || 36.48 ||

Shloka 49

दरीष्टस्सुमहानादप्रभावस्सुप्रभावनः । ऋक्षमेषवृकाश्शल्य सिंहव्याघ्रगजाननाः ॥ ३६.४९ ॥

PADACHEDA

दरीष्टः सु महा-नाद-प्रभावः सु प्रभावनः । सिंह-व्याघ्र-गज-आननाः ॥ ३६।४९ ॥

TRANSLITERATION

darīṣṭaḥ su mahā-nāda-prabhāvaḥ su prabhāvanaḥ . siṃha-vyāghra-gaja-ānanāḥ .. 36.49 ..

Shloka 50

श्वसूकराजमहिषखरमेषहयाननाः । ग्रहकुंभीरनक्रास्याः सर्पकूर्मास्यवायसाः ॥ ३६.५० ॥

PADACHEDA

श्व-सूक-राज-महिष-खर-मेष-हय-आननाः । ॥ ३६।५० ॥

TRANSLITERATION

śva-sūka-rāja-mahiṣa-khara-meṣa-haya-ānanāḥ . .. 36.50 ..

Shloka 51

कृध्रोलूकजलूकाश्च शार्दूलकपिकर्कटाः । गन्धकः पूतिवक्रश्च रक्ताक्षः पूतिमृत्तिकः ॥ ३६.५१ ॥

PADACHEDA

कृध्र-उलूक-जलूकाः च शार्दूल-कपि-कर्कटाः । गन्धकः पूतिवक्रः च रक्ताक्षः पूतिमृत्तिकः ॥ ३६।५१ ॥

TRANSLITERATION

kṛdhra-ulūka-jalūkāḥ ca śārdūla-kapi-karkaṭāḥ . gandhakaḥ pūtivakraḥ ca raktākṣaḥ pūtimṛttikaḥ .. 36.51 ..

Shloka 52

कणधूमस्तुषाग्निश्च कृमीणां निचयस्तथा । अमेध्यश्चाप्रतीकारो रुधिरान्नस्यभोजनं ॥ ३६.५२ ॥

PADACHEDA

कण-धूमः तुष-अग्निः च कृमीणाम् निचयः तथा । अमेध्यः च अप्रतीकारः रुधिर-अन्नस्य-भोजनम् ॥ ३६।५२ ॥

TRANSLITERATION

kaṇa-dhūmaḥ tuṣa-agniḥ ca kṛmīṇām nicayaḥ tathā . amedhyaḥ ca apratīkāraḥ rudhira-annasya-bhojanam .. 36.52 ..

Shloka 53

लालाभक्षमभक्षश्च सर्वभक्षश्च दारुणः । जङ्कटस्सुविलासश्च विकटः कटपूतनः ॥ ३६.५३ ॥

PADACHEDA

लाला-भक्षम् अ भक्षः च सर्व-भक्षः च दारुणः । जङ्कटः सुविलासः च विकटः कटपूतनः ॥ ३६।५३ ॥

TRANSLITERATION

lālā-bhakṣam a bhakṣaḥ ca sarva-bhakṣaḥ ca dāruṇaḥ . jaṅkaṭaḥ suvilāsaḥ ca vikaṭaḥ kaṭapūtanaḥ .. 36.53 ..

Shloka 54

अम्बरीषः कटाहश्च कष्टा वैतरणी नदी । सुतप्तलोहशयनमेकपादप्रतप्तकं ॥ ३६.५४ ॥

PADACHEDA

अम्बरीषः कटाहः च कष्टा वैतरणी नदी । सु तप्त-लोह-शयनम् एक-पाद-प्रतप्तकम् ॥ ३६।५४ ॥

TRANSLITERATION

ambarīṣaḥ kaṭāhaḥ ca kaṣṭā vaitaraṇī nadī . su tapta-loha-śayanam eka-pāda-prataptakam .. 36.54 ..

Shloka 55

असितालवनं घोरमस्थिभङ्गप्रपीडनं । तिलातसीक्षुयान्त्राणिकूटपाशप्रमर्दनं ॥ ३६.५५ ॥

PADACHEDA

असिताल-वनम् घोरम् अस्थि-भङ्ग-प्रपीडनम् । तिल-अतसी-क्षु-यान्त्-राणिकूट-पाश-प्रमर्दनम् ॥ ३६।५५ ॥

TRANSLITERATION

asitāla-vanam ghoram asthi-bhaṅga-prapīḍanam . tila-atasī-kṣu-yānt-rāṇikūṭa-pāśa-pramardanam .. 36.55 ..

Shloka 56

महाछुल्ली सुछुल्ली च तप्तलोहमयी शिला । पर्वतक्षुरधाराख्यं तथा च मलपर्वतः ॥ ३६.५६ ॥

PADACHEDA

महा-छुल्ली सुछुल्ली च तप्त-लोह-मयी शिला । पर्वत-क्षुरधार-आख्यम् तथा च मल-पर्वतः ॥ ३६।५६ ॥

TRANSLITERATION

mahā-chullī suchullī ca tapta-loha-mayī śilā . parvata-kṣuradhāra-ākhyam tathā ca mala-parvataḥ .. 36.56 ..

Shloka 57

मूत्रविष्ठांधकूपेषु क्षारकूपेषु पातनं । मुसलोलूखलं यन्त्रं शिलाशकललाङ्गलं ॥ ३६.५७ ॥

PADACHEDA

मूत्र-विष्ठा-अंधकूपेषु क्षारकूपेषु पातनम् । मुसल-उलूखलम् यन्त्रम् शिला-शकल-लाङ्गलम् ॥ ३६।५७ ॥

TRANSLITERATION

mūtra-viṣṭhā-aṃdhakūpeṣu kṣārakūpeṣu pātanam . musala-ulūkhalam yantram śilā-śakala-lāṅgalam .. 36.57 ..

Shloka 58

तालपत्रासिगहनं महामशकमण्डपं । सम्मोहनोऽस्थिभङ्गश्च तपुःशूलमयोगुडः(?) ॥ ३६.५८ ॥

PADACHEDA

ताल-पत्र-असि-गहनम् महा-मशक-मण्डपम् । सम्मोहनः अस्थिभङ्गः च तपुःशूलम् अयः-गुडः(?) ॥ ३६।५८ ॥

TRANSLITERATION

tāla-patra-asi-gahanam mahā-maśaka-maṇḍapam . sammohanaḥ asthibhaṅgaḥ ca tapuḥśūlam ayaḥ-guḍaḥ(?) .. 36.58 ..

Shloka 59

बहुदुःखं महादुःखं कश्मलं शमलं मलं । हालाहलो निरूपश्च सुरूपश्च तमोऽनुगः ॥ ३६.५९ ॥

PADACHEDA

बहु-दुःखम् महा-दुःखम् कश्मलम् शमलम् मलम् । हालाहलः निरूपः च सुरूपः च तमः-अनुगः ॥ ३६।५९ ॥

TRANSLITERATION

bahu-duḥkham mahā-duḥkham kaśmalam śamalam malam . hālāhalaḥ nirūpaḥ ca surūpaḥ ca tamaḥ-anugaḥ .. 36.59 ..

Shloka 60

एकपादस्त्रिपादश्च तीव्रवीचिश्च रन्तिमः । अष्टाविंशतिरेवैतैः क्रमशः पञ्चकाः स्मृताः ॥ ३६.६० ॥

PADACHEDA

एकपादः त्रिपादः च तीव्रवीचिः च रन्तिमः । अष्टाविंशतिः एव एतैः क्रमशस् पञ्चकाः स्मृताः ॥ ३६।६० ॥

TRANSLITERATION

ekapādaḥ tripādaḥ ca tīvravīciḥ ca rantimaḥ . aṣṭāviṃśatiḥ eva etaiḥ kramaśas pañcakāḥ smṛtāḥ .. 36.60 ..

Shloka 61

कोटीनामानु पूर्व्येण पञ्च पञ्चैव नायकाः । रौरवाद्यं च वीर्यं च शतमेकन्तु सर्वतः ॥ ३६.६१ ॥

PADACHEDA

कोटीनाम् अनु पूर्व्येण पञ्च पञ्च एव नायकाः । रौरव-आद्यम् च वीर्यम् च शतम् एकम् तु सर्वतस् ॥ ३६।६१ ॥

TRANSLITERATION

koṭīnām anu pūrvyeṇa pañca pañca eva nāyakāḥ . raurava-ādyam ca vīryam ca śatam ekam tu sarvatas .. 36.61 ..

Shloka 62

चत्वारिंशत्समधिकं महानरकमण्डलं । तेषु पापाः प्रपच्यन्तेनराः कर्मानुरूपतः ॥ ३६.६२ ॥

PADACHEDA

चत्वारिंशत्-समधिकम् महानरक-मण्डलम् । तेषु पापाः प्रपच्यन्ते नराः कर्म-अनुरूपतः ॥ ३६।६२ ॥

TRANSLITERATION

catvāriṃśat-samadhikam mahānaraka-maṇḍalam . teṣu pāpāḥ prapacyante narāḥ karma-anurūpataḥ .. 36.62 ..

Shloka 63

यातनाभिर्विचित्राभिराकर्मप्रक्षयाद्भृशं । सुसूढं हस्तयोर्बद्ध्वातप्तशृङ्खलया नराः ॥ ३६.६३ ॥

PADACHEDA

यातनाभिः विचित्राभिः आकर्म-प्रक्षयात् भृशम् । सु सूढम् हस्तयोः बद्ध्वा अ तप्त-शृङ्खलयाः नराः ॥ ३६।६३ ॥

TRANSLITERATION

yātanābhiḥ vicitrābhiḥ ākarma-prakṣayāt bhṛśam . su sūḍham hastayoḥ baddhvā a tapta-śṛṅkhalayāḥ narāḥ .. 36.63 ..

Shloka 64

महावृङ्गरशाखासुगम्यन्तेयमकिङ्करैः । डोलिताश्चातिवेगेन निस्संज्ञा यान्तियोजनं ॥ ३६.६४ ॥

PADACHEDA

महावृङ्गर-शाखासु गम्यन्ते इयम् अकिङ्करैः । डोलिताः च अति वेगेन निस्संज्ञाः यान्ति योजनम् ॥ ३६।६४ ॥

TRANSLITERATION

mahāvṛṅgara-śākhāsu gamyante iyam akiṅkaraiḥ . ḍolitāḥ ca ati vegena nissaṃjñāḥ yānti yojanam .. 36.64 ..

Shloka 65

अन्तरिक्षस्थितानां च लोहभारशतं ततः । पादयोर्बध्यते तेषां यमदूतैर्महाबलैः ॥ ३६.६५ ॥

PADACHEDA

अन्तरिक्ष-स्थितानाम् च लोह-भार-शतम् ततस् । पादयोः बध्यते तेषाम् यमदूतैः महा-बलैः ॥ ३६।६५ ॥

TRANSLITERATION

antarikṣa-sthitānām ca loha-bhāra-śatam tatas . pādayoḥ badhyate teṣām yamadūtaiḥ mahā-balaiḥ .. 36.65 ..

Shloka 66

तेन भारेण महता भृशमाताडितानराः । आख्यान्तस्स्वानि कर्माणि तूष्णीं तिष्टन्ति विह्वलाः ॥ ३६.६६ ॥

PADACHEDA

तेन भारेण महता भृशम् आताडिताः अनराः । आख्यान्तः स्वानि कर्माणि तूष्णीम् तिष्टन्ति विह्वलाः ॥ ३६।६६ ॥

TRANSLITERATION

tena bhāreṇa mahatā bhṛśam ātāḍitāḥ anarāḥ . ākhyāntaḥ svāni karmāṇi tūṣṇīm tiṣṭanti vihvalāḥ .. 36.66 ..

Shloka 67

ततस्तप्तैरग्नि वर्णैर्लोहदण्डैस्सकण्टकैः । हन्यन्ते किङ्करैर्घोरैस्समर्तात्पापकारिणः ॥ ३६.६७ ॥

PADACHEDA

ततस् तप्तैः अग्नि-वर्णैः लोह-दण्डैः स कण्टकैः । हन्यन्ते किङ्करैः घोरैः समर्तात् पाप-कारिणः ॥ ३६।६७ ॥

TRANSLITERATION

tatas taptaiḥ agni-varṇaiḥ loha-daṇḍaiḥ sa kaṇṭakaiḥ . hanyante kiṅkaraiḥ ghoraiḥ samartāt pāpa-kāriṇaḥ .. 36.67 ..

Shloka 68

ततः क्षारेण दीप्तेन वह्नेरपि विशेषतः । समन्ततः प्रलिप्यन्ते ताम्रेण च पुनः पुनः ॥ ३६.६८ ॥

PADACHEDA

ततस् क्षारेण दीप्तेन वह्नेः अपि विशेषतः । समन्ततः प्रलिप्यन्ते ताम्रेण च पुनर् पुनर् ॥ ३६।६८ ॥

TRANSLITERATION

tatas kṣāreṇa dīptena vahneḥ api viśeṣataḥ . samantataḥ pralipyante tāmreṇa ca punar punar .. 36.68 ..

Shloka 69

द्रुतेनात्यन्तलिप्तेन क्षताङ्गा जर्जरीकृताः । पुनर्विधाय चाङ्गानि शिरःप्रभृति चक्रमाथ् ॥ ३६.६९ ॥

PADACHEDA

द्रुतेन अत्यन्त-लिप्तेन क्षत-अङ्गाः जर्जरीकृताः । पुनर् विधाय च अङ्गानि शिरः-प्रभृति चक्रमाथ् ॥ ३६।६९ ॥

TRANSLITERATION

drutena atyanta-liptena kṣata-aṅgāḥ jarjarīkṛtāḥ . punar vidhāya ca aṅgāni śiraḥ-prabhṛti cakramāth .. 36.69 ..

Shloka 70

वार्ताकवत्प्रपच्यन्ते तप्ततैले कटाहके । निष्ठापूर्णे तथाकूपे कृमीणांनिचये पुनः ॥ ३६.७० ॥

PADACHEDA

वार्ताक-वत् प्रपच्यन्ते तप्त-तैले कटाहके । निष्ठा-पूर्णे तथा आकूपे कृमीणाम् निचये पुनर् ॥ ३६।७० ॥

TRANSLITERATION

vārtāka-vat prapacyante tapta-taile kaṭāhake . niṣṭhā-pūrṇe tathā ākūpe kṛmīṇām nicaye punar .. 36.70 ..

Shloka 71

मेदोऽसृक्पूयपूर्णायां वाप्यां क्षिप्यन्ति? ते पुनः । भक्ष्यन्ते कृमिभिस्तीव्रैर्लोहतुण्डैश्च वायसैः ॥ ३६.७१ ॥

PADACHEDA

मेदः-असृज्-पूय-पूर्णायाम् वाप्याम् क्षिप्यन्ति? ते पुनर् । भक्ष्यन्ते कृमिभिः तीव्रैः लोहतुण्डैः च वायसैः ॥ ३६।७१ ॥

TRANSLITERATION

medaḥ-asṛj-pūya-pūrṇāyām vāpyām kṣipyanti? te punar . bhakṣyante kṛmibhiḥ tīvraiḥ lohatuṇḍaiḥ ca vāyasaiḥ .. 36.71 ..

Shloka 72

श्वभिर्दंशैर्वृकैरुग्रैर्व्याघ्रैश्च विकृतैर्नरैः । पच्यन्ते चरुवद्वापि प्रदीप्ताङ्गारराशिषु ॥ ३६.७२ ॥

PADACHEDA

श्वभिः दंशैः वृकैः उग्रैः व्याघ्रैः च विकृतैः नरैः । पच्यन्ते चरु-वत् वा अपि प्रदीप्त-अङ्गार-राशिषु ॥ ३६।७२ ॥

TRANSLITERATION

śvabhiḥ daṃśaiḥ vṛkaiḥ ugraiḥ vyāghraiḥ ca vikṛtaiḥ naraiḥ . pacyante caru-vat vā api pradīpta-aṅgāra-rāśiṣu .. 36.72 ..

Shloka 73

प्रोतास्तीक्ष्णेषु शूलेषु नराः पापेन कर्मणा । शैलपीठैरथाक्रम्य घोरैः कर्मभिरात्मजैः ॥ ३६.७३ ॥

PADACHEDA

प्रोताः तीक्ष्णेषु शूलेषु नराः पापेन कर्मणा । शैल-पीठैः अथ आक्रम्य घोरैः कर्मभिः आत्मजैः ॥ ३६।७३ ॥

TRANSLITERATION

protāḥ tīkṣṇeṣu śūleṣu narāḥ pāpena karmaṇā . śaila-pīṭhaiḥ atha ākramya ghoraiḥ karmabhiḥ ātmajaiḥ .. 36.73 ..

Shloka 74

तिलवत्संप्रपीड्यन्ते चक्राख्ये नरके नराः । पच्यन्ते चातितप्तेषु लोहभाण्डेष्वनेकथा ॥ ३६.७४ ॥

PADACHEDA

तिल-वत् संप्रपीड्यन्ते चक्र-आख्ये नरके नराः । पच्यन्ते च अतितप्तेषु लोह-भाण्डेषु अनेकथा ॥ ३६।७४ ॥

TRANSLITERATION

tila-vat saṃprapīḍyante cakra-ākhye narake narāḥ . pacyante ca atitapteṣu loha-bhāṇḍeṣu anekathā .. 36.74 ..

Shloka 75

तैलपूर्णकटाहेषु सुतप्तेषु पुनःपुनः । सर्देन्द्रियाणि संबद्ध्य क्रमात्पापेन यातनाः ॥ ३६.७५ ॥

PADACHEDA

तैल-पूर्ण-कटाहेषु सु तप्तेषु पुनर् पुनर् । सर्द-इन्द्रियाणि संबद्ध्य क्रमात् पापेन यातनाः ॥ ३६।७५ ॥

TRANSLITERATION

taila-pūrṇa-kaṭāheṣu su tapteṣu punar punar . sarda-indriyāṇi saṃbaddhya kramāt pāpena yātanāḥ .. 36.75 ..

Shloka 76

भवन्ति घोराः प्रत्येकं शरीरे तत्कृतेन च । ये श्रुण्वन्ति हरेर्निन्दां तेषां कर्णः प्रपूर्यते ॥ ३६.७६ ॥

PADACHEDA

भवन्ति घोराः प्रत्येकम् शरीरे तद्-कृतेन च । ये श्रुण्वन्ति हरेः निन्दाम् तेषाम् कर्णः प्रपूर्यते ॥ ३६।७६ ॥

TRANSLITERATION

bhavanti ghorāḥ pratyekam śarīre tad-kṛtena ca . ye śruṇvanti hareḥ nindām teṣām karṇaḥ prapūryate .. 36.76 ..

Shloka 77

अग्निनर्णैरयःकीलैस्तप्तैस्ताम्रादिकद्रुतैः । त्रपुसीसारकूरकूटाद्यैःक्षारेण जतुना पुनः ॥ ३६.७७ ॥

PADACHEDA

अग्निना ऋणैः अयःकीलैः तप्तैः ताम्र-आदिक-द्रुतैः । त्रपु-सीस-आरकूरकूट-आद्यैः क्षारेण जतुना पुनर् ॥ ३६।७७ ॥

TRANSLITERATION

agninā ṛṇaiḥ ayaḥkīlaiḥ taptaiḥ tāmra-ādika-drutaiḥ . trapu-sīsa-ārakūrakūṭa-ādyaiḥ kṣāreṇa jatunā punar .. 36.77 ..

Shloka 78

सुतप्ततीक्ष्णतैलेन वज्रलेपेन चान्ततः । क्रमादापूर्यते कर्णौ? नरकेषु च यातनाः ॥ ३६.७८ ॥

PADACHEDA

सु तप्त-तीक्ष्ण-तैलेन वज्र-लेपेन च अन्ततस् । क्रमात् आपूर्यते कर्णौ? नरकेषु च यातनाः ॥ ३६।७८ ॥

TRANSLITERATION

su tapta-tīkṣṇa-tailena vajra-lepena ca antatas . kramāt āpūryate karṇau? narakeṣu ca yātanāḥ .. 36.78 ..

Shloka 79

अनुक्रमेण सर्वेषु भ्रमन्त्येतेषु यातनाः । ये तु देव गृहं गत्वा तत्र सेवार्थमागताः ॥ ३६.७९ ॥

PADACHEDA

अनुक्रमेण सर्वेषु भ्रमन्ति एतेषु यातनाः । ये तु देव गृहम् गत्वा तत्र सेवा-अर्थम् आगताः ॥ ३६।७९ ॥

TRANSLITERATION

anukrameṇa sarveṣu bhramanti eteṣu yātanāḥ . ye tu deva gṛham gatvā tatra sevā-artham āgatāḥ .. 36.79 ..

Shloka 80

अथ वान्यत्र तद्रूपा मदमोहपराजिताः । परदारांश्च गच्छन्ति लुब्धास्स्निग्धेन चक्षुषा ॥ ३६.८० ॥

PADACHEDA

अथ वा अन्यत्र तद्-रूपाः मद-मोह-पराजिताः । परदारान् च गच्छन्ति लुब्धाः स्निग्धेन चक्षुषा ॥ ३६।८० ॥

TRANSLITERATION

atha vā anyatra tad-rūpāḥ mada-moha-parājitāḥ . paradārān ca gacchanti lubdhāḥ snigdhena cakṣuṣā .. 36.80 ..

Shloka 81

श्रावयेद्यो बुधो भक्त्या तथा यश्श्रुणुयादपि । सर्वपापविनिर्मुक्ता वैष्णवं पदमाप्नुयुः ॥ ३५.३८० ॥

PADACHEDA

श्रावयेत् यः बुधः भक्त्या तथा यः श्रुणुयात् अपि । सर्व-पाप-विनिर्मुक्ताः वैष्णवम् पदम् आप्नुयुः ॥ ३५।३८० ॥

TRANSLITERATION

śrāvayet yaḥ budhaḥ bhaktyā tathā yaḥ śruṇuyāt api . sarva-pāpa-vinirmuktāḥ vaiṣṇavam padam āpnuyuḥ .. 35.380 ..

Shloka 82

अथोत्सवादिकरणे फलं वक्ष्ये मधुद्विषः । सकामानां फलं काम्यमकामानां परं पदं ॥ ३५.३८१ ॥

PADACHEDA

अथ उत्सव-आदि-करणे फलम् वक्ष्ये मधुद्विषः । स कामानाम् फलम् काम्यम् अकामानाम् परम् पदम् ॥ ३५।३८१ ॥

TRANSLITERATION

atha utsava-ādi-karaṇe phalam vakṣye madhudviṣaḥ . sa kāmānām phalam kāmyam akāmānām param padam .. 35.381 ..

Shloka 83

उत्सवं तु प्रवक्ष्यन्ति देवदेवार्चनां सुराः । उत्साह उत्सवः प्रोक्तो मनुष्याणां विशेषेतः ॥ ३५.३८२ ॥

PADACHEDA

उत्सवम् तु प्रवक्ष्यन्ति देवदेव-अर्चनाम् सुराः । उत्साहः उत्सवः प्रोक्तः मनुष्याणाम् विशेषेतर् ॥ ३५।३८२ ॥

TRANSLITERATION

utsavam tu pravakṣyanti devadeva-arcanām surāḥ . utsāhaḥ utsavaḥ proktaḥ manuṣyāṇām viśeṣetar .. 35.382 ..

Shloka 84

उदित्युत्कृष्टशब्दोऽयं सवो यज्ञ उदाहृतः । तस्मादुत्तमयज्ञत्वादुत्सवः परिभाष्यते ॥ ३५.३८३ ॥

PADACHEDA

उद् इति उत्कृष्ट-शब्दः अयम् सवः यज्ञः उदाहृतः । तस्मात् उत्तम-यज्ञ-त्वात् उत्सवः परिभाष्यते ॥ ३५।३८३ ॥

TRANSLITERATION

ud iti utkṛṣṭa-śabdaḥ ayam savaḥ yajñaḥ udāhṛtaḥ . tasmāt uttama-yajña-tvāt utsavaḥ paribhāṣyate .. 35.383 ..

Shloka 85

वाजिमेधास्तयागानां तस्माद्देवोत्सवो वरः । उत्सवं देवदेवस्य यः कुर्यात्स्वकुलं स्वकं ॥ ३५.३८४ ॥

PADACHEDA

वाजिमेधाः तया आगानाम् तस्मात् देव-उत्सवः वरः । उत्सवम् देवदेवस्य यः कुर्यात् स्व-कुलम् स्वकम् ॥ ३५।३८४ ॥

TRANSLITERATION

vājimedhāḥ tayā āgānām tasmāt deva-utsavaḥ varaḥ . utsavam devadevasya yaḥ kuryāt sva-kulam svakam .. 35.384 ..

Shloka 86

उत्तारयन्स्वयं विष्णोस्स याति परमं पदं । सवादुत्तारणं यस्मादुत्सवः परिकीर्त्यते ॥ ३५.३८५ ॥

PADACHEDA

उत्तारयन् स्वयम् विष्णोः स याति परमम् पदम् । सवात् उत्तारणम् यस्मात् उत्सवः परिकीर्त्यते ॥ ३५।३८५ ॥

TRANSLITERATION

uttārayan svayam viṣṇoḥ sa yāti paramam padam . savāt uttāraṇam yasmāt utsavaḥ parikīrtyate .. 35.385 ..

Shloka 87

स यज्ञो वो नरान्युष्मानुत्तारयति निश्चयं । इति वेदा वदन्तीति स उत्सव उदीर्य ते ॥ ३५.३८६ ॥

PADACHEDA

स यज्ञः वः नरान् युष्मान् उत्तारयति निश्चयम् । इति वेदाः वदन्ति इति सः उत्सवः उदीर्य ते ॥ ३५।३८६ ॥

TRANSLITERATION

sa yajñaḥ vaḥ narān yuṣmān uttārayati niścayam . iti vedāḥ vadanti iti saḥ utsavaḥ udīrya te .. 35.386 ..

Shloka 88

वाजीमेधसहस्रेण यजतो यत्फलं भवेथ् । यश्चोत्सवेन यजते तयोस्तुल्यं फलं न्मृतं ॥ ३५.३८७ ॥

PADACHEDA

वाजीमेध-सहस्रेण यजतः यत् फलम् । यः च उत्सवेन यजते तयोः तुल्यम् फलम् ॥ ३५।३८७ ॥

TRANSLITERATION

vājīmedha-sahasreṇa yajataḥ yat phalam . yaḥ ca utsavena yajate tayoḥ tulyam phalam .. 35.387 ..

Shloka 89

यागानामपि सर्वेषां फलमुत्सवकर्मणा । देवस्याश्नुवते सर्वं ये यजन्ते संशयः ॥ ३५.३८८ ॥

PADACHEDA

यागानाम् अपि सर्वेषाम् फलम् उत्सव-कर्मणा । देवस्य अश्नुवते सर्वम् ये यजन्ते संशयः ॥ ३५।३८८ ॥

TRANSLITERATION

yāgānām api sarveṣām phalam utsava-karmaṇā . devasya aśnuvate sarvam ye yajante saṃśayaḥ .. 35.388 ..

Shloka 90

सवानुत्क्रमते यस्मात्तस्मादुत्सव उछ्यते । उपकुर्वन्ति ये मर्त्या देवस्योत्सवकर्मणि ॥ ३५.३८९ ॥

PADACHEDA

सवान् उत्क्रमते यस्मात् तस्मात् उत्सवः उछ्यते । उपकुर्वन्ति ये मर्त्याः देवस्य उत्सव-कर्मणि ॥ ३५।३८९ ॥

TRANSLITERATION

savān utkramate yasmāt tasmāt utsavaḥ uchyate . upakurvanti ye martyāḥ devasya utsava-karmaṇi .. 35.389 ..

Shloka 91

कर्माणा मनसा वाचा तेऽपि यान्ति फलं बहु । ग्रामे वा रगरे वऽपि पत्तने वा महोत्सवः ॥ ३५.३९० ॥

PADACHEDA

कर्माणा मनसा वाचा ते अपि यान्ति फलम् बहु । ग्रामे वा रगरे पत्तने वा महा-उत्सवः ॥ ३५।३९० ॥

TRANSLITERATION

karmāṇā manasā vācā te api yānti phalam bahu . grāme vā ragare pattane vā mahā-utsavaḥ .. 35.390 ..

Shloka 92

यत्र प्रवर्तते विष्णोस्संपदस्सन्ति तत्र वै । यत्र देशे जनपदे राष्ट्रे वा प्युत्सवो हरेः ॥ ३५.३९१ ॥

PADACHEDA

यत्र प्रवर्तते विष्णोः संपदः सन्ति तत्र वै । यत्र देशे जनपदे राष्ट्रे वा पि उत्सवः हरेः ॥ ३५।३९१ ॥

TRANSLITERATION

yatra pravartate viṣṇoḥ saṃpadaḥ santi tatra vai . yatra deśe janapade rāṣṭre vā pi utsavaḥ hareḥ .. 35.391 ..

Shloka 93

इतस्ततश्च धावन्ति दह्यमानास्तदर्चिषा । पृष्ठेनानीय जङ्घे द्वे विन्यस्ते स्रन्धयोजिते ॥ ३६.९३ ॥

PADACHEDA

इतस् ततस् च धावन्ति दह्यमानाः तद्-अर्चिषा । पृष्ठेन आनीय जङ्घे द्वे विन्यस्ते स्रन्ध-योजिते ॥ ३६।९३ ॥

TRANSLITERATION

itas tatas ca dhāvanti dahyamānāḥ tad-arciṣā . pṛṣṭhena ānīya jaṅghe dve vinyaste srandha-yojite .. 36.93 ..

Shloka 94

तयोर्मध्येन चाकृष्य बाहुपृष्ठेन गाढतः । बद्ध्वा परस्परं सर्वं सुदृढं पापरज्जुभिः ॥ ३६.९४ ॥

PADACHEDA

तयोः मध्येन च आकृष्य बाहु-पृष्ठेन गाढतः । बद्ध्वा परस्परम् सर्वम् सु दृढम् पाप-रज्जुभिः ॥ ३६।९४ ॥

TRANSLITERATION

tayoḥ madhyena ca ākṛṣya bāhu-pṛṣṭhena gāḍhataḥ . baddhvā parasparam sarvam su dṛḍham pāpa-rajjubhiḥ .. 36.94 ..

Shloka 95

पिण्डबद्धं दशन्त्येनं भ्रमारास्तीक्ष्णलोहजाः । मानिनां क्रोधिनां चैव तस्कराणां च दारुणाः ॥ ३६.९५ ॥

PADACHEDA

पिण्ड-बद्धम् दशन्ति एनम् भ्रमाराः तीक्ष्णलोह-जाः । मानिनाम् क्रोधिनाम् च एव तस्कराणाम् च दारुणाः ॥ ३६।९५ ॥

TRANSLITERATION

piṇḍa-baddham daśanti enam bhramārāḥ tīkṣṇaloha-jāḥ . māninām krodhinām ca eva taskarāṇām ca dāruṇāḥ .. 36.95 ..

Shloka 96

पिण्डबद्धास्स्मृता याम्यमहाज्वाले च यातनाः । रिज्जुभिर्वेष्टितांगाश्च प्रलिप्ताः कर्दमेन च ॥ ३६.९६ ॥

PADACHEDA

पिण्ड-बद्धाः स्मृताः याम्य-महाज्वाले च यातनाः । रिज्जुभिः वेष्टित-अंगाः च प्रलिप्ताः कर्दमेन च ॥ ३६।९६ ॥

TRANSLITERATION

piṇḍa-baddhāḥ smṛtāḥ yāmya-mahājvāle ca yātanāḥ . rijjubhiḥ veṣṭita-aṃgāḥ ca praliptāḥ kardamena ca .. 36.96 ..

Shloka 97

करीषवत्प्रपच्यन्ते म्रियन्ते तेन तेतथा । सुतीक्ष्णक्षारतोयेन कर्मशानु शिलासु च ॥ ३६.९७ ॥

PADACHEDA

करीष-वत् प्रपच्यन्ते म्रियन्ते तेन ते तथा । सु तीक्ष्ण-क्षार-तोयेन शिलासु च ॥ ३६।९७ ॥

TRANSLITERATION

karīṣa-vat prapacyante mriyante tena te tathā . su tīkṣṇa-kṣāra-toyena śilāsu ca .. 36.97 ..

Shloka 98

अपापसंक्षयात्पापा घृष्यन्ते चन्दनं यथा । शरीराभ्यन्तरगतैस्सन्ततं कृमिभिर्नराः ॥ ३६.९८ ॥

PADACHEDA

अपाप-संक्षयात् पापाः घृष्यन्ते चन्दनम् यथा । शरीर-अभ्यन्तर-गतैः सन्ततम् कृमिभिः नराः ॥ ३६।९८ ॥

TRANSLITERATION

apāpa-saṃkṣayāt pāpāḥ ghṛṣyante candanam yathā . śarīra-abhyantara-gataiḥ santatam kṛmibhiḥ narāḥ .. 36.98 ..

Shloka 99

भक्ष्यन्ते तीव्रवदनैरादेह प्रक्षयाद्भृशं । कृमीणां निचये क्षिप्ताः पूतिमांसस्य राशिषु ॥ ३६.९९ ॥

PADACHEDA

भक्ष्यन्ते तीव्र-वदनैः आदेह प्रक्षयात् भृशम् । कृमीणाम् निचये क्षिप्ताः पूति-मांसस्य राशिषु ॥ ३६।९९ ॥

TRANSLITERATION

bhakṣyante tīvra-vadanaiḥ ādeha prakṣayāt bhṛśam . kṛmīṇām nicaye kṣiptāḥ pūti-māṃsasya rāśiṣu .. 36.99 ..

Shloka 100

तिष्ठन्त्युद्विग्नहृदयाः पर्वताभ्यन्तरार्दिताः । सुतप्तवज्रलेपेन शरीरमुपलिप्यते ॥ ३६.१०० ॥

PADACHEDA

तिष्ठन्ति उद्विग्न-हृदयाः पर्वत-अभ्यन्तर-अर्दिताः । सु तप्त-वज्र-लेपेन शरीरम् उपलिप्यते ॥ ३६।१०० ॥

TRANSLITERATION

tiṣṭhanti udvigna-hṛdayāḥ parvata-abhyantara-arditāḥ . su tapta-vajra-lepena śarīram upalipyate .. 36.100 ..

Shloka 101

जिघ्रन्ति मूढमनसो शिरसा धारयन्ति च । आरोप्यते शिरस्तेषां सुतप्तैर्लोहशङ्कुभिः ॥ ३६.१०३ ॥

PADACHEDA

जिघ्रन्ति शिरसा धारयन्ति च । आरोप्यते शिरः तेषाम् सु तप्तैः लोह-शङ्कुभिः ॥ ३६।१०३ ॥

TRANSLITERATION

jighranti śirasā dhārayanti ca . āropyate śiraḥ teṣām su taptaiḥ loha-śaṅkubhiḥ .. 36.103 ..

Shloka 102

ततः क्षारेण दीप्तेन तैलताम्रादिभिः क्रमाथ् । शरीरे च महाघोराश्चित्रा नरकयातनाः ॥ ३६.१०४ ॥

PADACHEDA

ततस् क्षारेण दीप्तेन तैल-ताम्र-आदिभिः । शरीरे च महा-घोराः चित्राः नरक-यातनाः ॥ ३६।१०४ ॥

TRANSLITERATION

tatas kṣāreṇa dīptena taila-tāmra-ādibhiḥ . śarīre ca mahā-ghorāḥ citrāḥ naraka-yātanāḥ .. 36.104 ..

Shloka 103

बहुधोत्पाट्यते जीह्वा येऽसत्य प्रियवादिनः । संदंशेन सुतप्तेन प्रपीड्योरसि पादतः ॥ ३६.१०५ ॥

PADACHEDA

बहुधा उत्पाट्यते जीह्वा ये असत्य प्रिय-वादिनः । संदंशेन सु तप्तेन प्रपीड्य उरसि पादतः ॥ ३६।१०५ ॥

TRANSLITERATION

bahudhā utpāṭyate jīhvā ye asatya priya-vādinaḥ . saṃdaṃśena su taptena prapīḍya urasi pādataḥ .. 36.105 ..

Shloka 104

मिध्यागमप्रवक्तुश्च जीह्वा चास्य विनिर्गता । क्रोशार्धजीह्वाविस्तीर्णैर्हलैस्तीक्ष्णैः प्रपाट्यते ॥ ३६.१०६ ॥

PADACHEDA

मिध्या आगम-प्रवक्तुः च जीह्वा च अस्य विनिर्गता । क्रोश-अर्ध-जीह्वा-विस्तीर्णैः हलैः तीक्ष्णैः प्रपाट्यते ॥ ३६।१०६ ॥

TRANSLITERATION

midhyā āgama-pravaktuḥ ca jīhvā ca asya vinirgatā . krośa-ardha-jīhvā-vistīrṇaiḥ halaiḥ tīkṣṇaiḥ prapāṭyate .. 36.106 ..

Shloka 105

निर्भर्त्सयन्तिये क्रूरा मातरं पितरं गुरुं । तेषां वज्रजलूकाभिर्मुखमादश्यते यतः ॥ ३६.१०७ ॥

PADACHEDA

निर्भर्त्सयन्ति ये क्रूराः मातरम् पितरम् गुरुम् । तेषाम् वज्र-जलूकाभिः मुखम् आदश्यते यतस् ॥ ३६।१०७ ॥

TRANSLITERATION

nirbhartsayanti ye krūrāḥ mātaram pitaram gurum . teṣām vajra-jalūkābhiḥ mukham ādaśyate yatas .. 36.107 ..

Shloka 106

ततःक्षारेण ताम्रेण त्रपुणा सिच्यते पुनः । द्रुतैरापूर्यतेऽत्यर्थं तप्तलोहैश्च तन्मुखं ॥ ३६.१०८ ॥

PADACHEDA

ततस् क्षारेण ताम्रेण त्रपुणा सिच्यते पुनर् । द्रुतैः आपूर्यते अत्यर्थम् तप्त-लोहैः च तद्-मुखम् ॥ ३६।१०८ ॥

TRANSLITERATION

tatas kṣāreṇa tāmreṇa trapuṇā sicyate punar . drutaiḥ āpūryate atyartham tapta-lohaiḥ ca tad-mukham .. 36.108 ..

Shloka 107

इतस्ततः पुनर्धावन्बद्ध्यते यमकिङ्करैः । ये निन्दन्ति महात्मानमाचार्यं धर्मदेशिकं ॥ ३६.१०९ ॥

PADACHEDA

इतस् ततस् पुनर् धावन् बद्ध्यते यम-किङ्करैः । ये निन्दन्ति महात्मानम् आचार्यम् धर्म-देशिकम् ॥ ३६।१०९ ॥

TRANSLITERATION

itas tatas punar dhāvan baddhyate yama-kiṅkaraiḥ . ye nindanti mahātmānam ācāryam dharma-deśikam .. 36.109 ..

Shloka 108

विष्णुभक्तांश्च सम्मूढास्तद्धर्मं चैह शाश्वतं । तेषामुरसि कन्थे च जिह्मायां दन्तसन्धिषु ॥ ३६.११० ॥

PADACHEDA

विष्णु-भक्तान् च सम्मूढाः तद्-धर्मम् च इह शाश्वतम् । तेषाम् उरसि कन्थे च जिह्मायाम् दन्त-सन्धिषु ॥ ३६।११० ॥

TRANSLITERATION

viṣṇu-bhaktān ca sammūḍhāḥ tad-dharmam ca iha śāśvatam . teṣām urasi kanthe ca jihmāyām danta-sandhiṣu .. 36.110 ..

Shloka 109

तालुन्योष्ठे च नासायां मूर्ध्नि सर्वांगसन्धिषु । अग्निवर्णास्सुतप्ताश्च त्रिशिखा लोहशङ्कवः ॥ ३६.१११ ॥

PADACHEDA

तालुनि ओष्ठे च नासायाम् मूर्ध्नि सर्व-अंग-सन्धिषु । अग्नि-वर्णाः सु तप्ताः च त्रि-शिखाः लोह-शङ्कवः ॥ ३६।१११ ॥

TRANSLITERATION

tāluni oṣṭhe ca nāsāyām mūrdhni sarva-aṃga-sandhiṣu . agni-varṇāḥ su taptāḥ ca tri-śikhāḥ loha-śaṅkavaḥ .. 36.111 ..

Shloka 110

आरोप्यन्ते सुबहुशः स्थानेष्वेतेषु मुद्गरैः । ततः क्षारेण तप्तेन ताम्रेण त्रपुणा पुनः ॥ ३६.११२ ॥

PADACHEDA

आरोप्यन्ते सु बहुशस् स्थानेषु एतेषु मुद्गरैः । ततस् क्षारेण तप्तेन ताम्रेण त्रपुणा पुनर् ॥ ३६।११२ ॥

TRANSLITERATION

āropyante su bahuśas sthāneṣu eteṣu mudgaraiḥ . tatas kṣāreṇa taptena tāmreṇa trapuṇā punar .. 36.112 ..

Shloka 111

तप्तलोहादिभिस्सर्वैरापूर्यन्ते समन्ततः । यातनाश्च महाचित्राश्शरीरस्यापि सर्वतः ॥ ३६.११३ ॥

PADACHEDA

तप्त-लोह-आदिभिः सर्वैः आपूर्यन्ते समन्ततः । यातनाः च महा-चित्राः शरीरस्य अपि सर्वतस् ॥ ३६।११३ ॥

TRANSLITERATION

tapta-loha-ādibhiḥ sarvaiḥ āpūryante samantataḥ . yātanāḥ ca mahā-citrāḥ śarīrasya api sarvatas .. 36.113 ..

Shloka 112

निश्शेषनरकेष्वेवं भ्रमन्ति क्रमशः पुनः । ये गृह्णन्ति परद्रव्यं पद्भ्यां विप्रं स्पृशन्ति च ॥ ३६.११४ ॥

PADACHEDA

निश्शेष-नरकेषु एवम् भ्रमन्ति क्रमशस् पुनर् । ये गृह्णन्ति पर-द्रव्यम् पद्भ्याम् विप्रम् स्पृशन्ति च ॥ ३६।११४ ॥

TRANSLITERATION

niśśeṣa-narakeṣu evam bhramanti kramaśas punar . ye gṛhṇanti para-dravyam padbhyām vipram spṛśanti ca .. 36.114 ..

Shloka 113

देवोपकरणांगं च ज्ञानं च लिखितं क्वचिथ् । हस्तपादाघनैस्ते षामापूर्यन्ते समन्ततः ॥ ३६.११५ ॥

PADACHEDA

देव-उपकरण-अंगम् च ज्ञानम् च लिखितम् । हस्त-पाद-आघनैः ते साम् आपूर्यन्ते समन्ततः ॥ ३६।११५ ॥

TRANSLITERATION

deva-upakaraṇa-aṃgam ca jñānam ca likhitam . hasta-pāda-āghanaiḥ te sām āpūryante samantataḥ .. 36.115 ..

Shloka 114

क्षारताम्रादिभिर्धीप्तैर्दह्यन्ते क्रमशः पुनः । नरकेषु च सर्वेषु विचित्रा देहयातनाः ॥ ३६.११६ ॥

PADACHEDA

क्षार-ताम्र-आदिभिः धीप्तैः दह्यन्ते क्रमशस् पुनर् । नरकेषु च सर्वेषु विचित्राः देह-यातनाः ॥ ३६।११६ ॥

TRANSLITERATION

kṣāra-tāmra-ādibhiḥ dhīptaiḥ dahyante kramaśas punar . narakeṣu ca sarveṣu vicitrāḥ deha-yātanāḥ .. 36.116 ..

Shloka 115

भवन्ति बहुशः कष्टाः पाणिपादसमुद्भवाः । प्रदत्तां देवदेवस्य तन्नाम्ना पूजकस्य वा ॥ ३६.११७ ॥

PADACHEDA

भवन्ति बहुशस् कष्टाः पाणि-पाद-समुद्भवाः । प्रदत्ताम् देवदेवस्य तद्-नाम्ना पूजकस्य वा ॥ ३६।११७ ॥

TRANSLITERATION

bhavanti bahuśas kaṣṭāḥ pāṇi-pāda-samudbhavāḥ . pradattām devadevasya tad-nāmnā pūjakasya vā .. 36.117 ..

Shloka 116

पदार्धिनामथान्येषां हठाद्वृत्तिं हरन्तिये । ते वै नरककूपेषु पच्यमानास्स्वकर्मभिः ॥ ३६.११८ ॥

PADACHEDA

पद-अर्धिनाम् अथ अन्येषाम् हठात् वृत्तिम् हरन्ति ये । ते वै नरक-कूपेषु पच्यमानाः स्व-कर्मभिः ॥ ३६।११८ ॥

TRANSLITERATION

pada-ardhinām atha anyeṣām haṭhāt vṛttim haranti ye . te vai naraka-kūpeṣu pacyamānāḥ sva-karmabhiḥ .. 36.118 ..

Shloka 117

व्रजन्तियातना भूयो नातियन्तियामाङ्गणं । ये देवायतनारामवापीकूपमठाङ्गणं ॥ ३६.११९ ॥

PADACHEDA

व्रजन्ति यातनाः भूयस् । ये देवायतन-आराम-वापी-कूप-मठ-अङ्गणम् ॥ ३६।११९ ॥

TRANSLITERATION

vrajanti yātanāḥ bhūyas . ye devāyatana-ārāma-vāpī-kūpa-maṭha-aṅgaṇam .. 36.119 ..

Shloka 118

उपद्रवन्ति पापिष्ठा नृपास्तत्र वसन्ति च । व्यायामोद्वर्तनाभ्यङ्गस्नानपानान्नभोजनं ॥ ३६.१२० ॥

PADACHEDA

उपद्रवन्ति पापिष्ठाः नृपाः तत्र वसन्ति च । व्यायाम-उद्वर्तन-अभ्यङ्ग-स्नान-पान-अन्न-भोजनम् ॥ ३६।१२० ॥

TRANSLITERATION

upadravanti pāpiṣṭhāḥ nṛpāḥ tatra vasanti ca . vyāyāma-udvartana-abhyaṅga-snāna-pāna-anna-bhojanam .. 36.120 ..

Shloka 119

क्रीडनं मैथुनं द्यूतमशौचाद्याचरन्ति च । ते नधैर्विविधैर्घोरैरिक्षु यन्त्रादिपीडनैः ॥ ३६.१२१ ॥

PADACHEDA

क्रीडनम् मैथुनम् द्यूतम् अशौच-आदि आचरन्ति च । ते नधैः विविधैः घोरैः इक्षु यन्त्र-आदि-पीडनैः ॥ ३६।१२१ ॥

TRANSLITERATION

krīḍanam maithunam dyūtam aśauca-ādi ācaranti ca . te nadhaiḥ vividhaiḥ ghoraiḥ ikṣu yantra-ādi-pīḍanaiḥ .. 36.121 ..

Shloka 120

निरयाग्निषु पच्यन्ते यावदाचन्द्रतारकं । देवायतनपर्यन्ते देवारामे च कुत्रचिथ् ॥ ३६.१२२ ॥

PADACHEDA

निरय-अग्निषु पच्यन्ते यावत् आचन्द्रतारकम् । देवायतन-पर्यन्ते देवारामे च ॥ ३६।१२२ ॥

TRANSLITERATION

niraya-agniṣu pacyante yāvat ācandratārakam . devāyatana-paryante devārāme ca .. 36.122 ..

Shloka 121

समुत्सृजन्ति ये मूढाःपुरीषं मूत्रमेव वा । तेषां शिश्नं सवृषणं हन्यते लोहमुद्गरैः, ॥ ३६.१२३ ॥

PADACHEDA

समुत्सृजन्ति ये मूढाः पुरीषम् मूत्रम् एव वा । तेषाम् शिश्नम् स वृषणम् हन्यते लोह-मुद्गरैः, ॥ ३६।१२३ ॥

TRANSLITERATION

samutsṛjanti ye mūḍhāḥ purīṣam mūtram eva vā . teṣām śiśnam sa vṛṣaṇam hanyate loha-mudgaraiḥ, .. 36.123 ..

Shloka 122

सूचीभीर्नेत्रपर्यन्तैरग्निवर्णैस्सकण्टकैः । अरोप्यन्ते गुदे तेषां यावन्मूर्ध्नि विनिर्गतैः ॥ ३६.१२४ ॥

PADACHEDA

सूचीभीः नेत्र-पर्यन्तैः अग्नि-वर्णैः स कण्टकैः । अरोप्यन्ते गुदे तेषाम् यावत् मूर्ध्नि विनिर्गतैः ॥ ३६।१२४ ॥

TRANSLITERATION

sūcībhīḥ netra-paryantaiḥ agni-varṇaiḥ sa kaṇṭakaiḥ . aropyante gude teṣām yāvat mūrdhni vinirgataiḥ .. 36.124 ..

Shloka 123

ततः क्षारेण महता ताम्रेण त्रपुणा पुनः । द्रुतेनापूर्यते गाढं गुदं शिश्नं च देहिनां ॥ ३६.१२५ ॥

PADACHEDA

ततस् क्षारेण महता ताम्रेण त्रपुणा पुनर् । द्रुतेन आपूर्यते गाढम् गुदम् शिश्नम् च देहिनाम् ॥ ३६।१२५ ॥

TRANSLITERATION

tatas kṣāreṇa mahatā tāmreṇa trapuṇā punar . drutena āpūryate gāḍham gudam śiśnam ca dehinām .. 36.125 ..

Shloka 124

मनस्सर्वेन्द्रियाणां च यस्मादुक्तं प्रवर्तनं । तस्मादिन्द्रियदुःखेन जायते तत्सुदुःखितं ॥ ३६.१२६ ॥

PADACHEDA

मनः सर्व-इन्द्रियाणाम् च यस्मात् उक्तम् प्रवर्तनम् । तस्मात् इन्द्रिय-दुःखेन जायते तत् सु दुःखितम् ॥ ३६।१२६ ॥

TRANSLITERATION

manaḥ sarva-indriyāṇām ca yasmāt uktam pravartanam . tasmāt indriya-duḥkhena jāyate tat su duḥkhitam .. 36.126 ..

Shloka 125

अन्न पानमदत्तं यैर्मूढैर्नाप्यनुमोदितं । धने सत्यपि ये दानं न च यच्छन्ति तृष्णया ॥ ३६.१२७ ॥

PADACHEDA

अन्न-पानम् अदत्तम् यैः मूढैः न अपि अनुमोदितम् । धने सति अपि ये दानम् न च यच्छन्ति तृष्णया ॥ ३६।१२७ ॥

TRANSLITERATION

anna-pānam adattam yaiḥ mūḍhaiḥ na api anumoditam . dhane sati api ye dānam na ca yacchanti tṛṣṇayā .. 36.127 ..

Shloka 126

अतिथिं चावमन्यन्ते कालप्राप्तं गृहाश्रमे । तेजोहीना रणे बद्धा हस्तपादानधारिताः ॥ ३६.१२८ ॥

PADACHEDA

अतिथिम् च अवमन्यन्ते काल-प्राप्तम् गृहाश्रमे । तेजः-हीनाः रणे बद्धाः हस्त-पादान-धारिताः ॥ ३६।१२८ ॥

TRANSLITERATION

atithim ca avamanyante kāla-prāptam gṛhāśrame . tejaḥ-hīnāḥ raṇe baddhāḥ hasta-pādāna-dhāritāḥ .. 36.128 ..

Shloka 127

विस्तारितांगाश्शुष्यन्ति तिष्ठन्त्यब्दशतं नराः । हस्तपादललाटेषु कीलिता लोहशङ्कुभिः ॥ ३६.१२९ ॥

PADACHEDA

विस्तारित-अंगाः शुष्यन्ति तिष्ठन्ति अब्द-शतम् नराः । हस्त-पाद-ललाटेषु कीलिताः लोह-शङ्कुभिः ॥ ३६।१२९ ॥

TRANSLITERATION

vistārita-aṃgāḥ śuṣyanti tiṣṭhanti abda-śatam narāḥ . hasta-pāda-lalāṭeṣu kīlitāḥ loha-śaṅkubhiḥ .. 36.129 ..

Shloka 128

नित्यं च विकृतं वक्रं कीलकद्वयघाटितं । कृमिभिःप्राणिभिश्चोग्रैर्लोहतुण्डैश्च वायसैः ॥ ३६.१३० ॥

PADACHEDA

नित्यम् च विकृतम् वक्रम् कीलक-द्वय-घाटितम् । कृमिभिः प्राणिभिः च उग्रैः लोहतुण्डैः च वायसैः ॥ ३६।१३० ॥

TRANSLITERATION

nityam ca vikṛtam vakram kīlaka-dvaya-ghāṭitam . kṛmibhiḥ prāṇibhiḥ ca ugraiḥ lohatuṇḍaiḥ ca vāyasaiḥ .. 36.130 ..

Shloka 129

उपद्रवैर्बहुविधैर्मुखमन्तः प्रपीड्यते । जिह्वा ततः प्रभिन्ना च गाढं शृङ्खलया पुनः ॥ ३६.१३१ ॥

PADACHEDA

उपद्रवैः बहुविधैः मुखम् अन्तर् प्रपीड्यते । जिह्वा ततस् प्रभिन्ना च गाढम् शृङ्खलया पुनर् ॥ ३६।१३१ ॥

TRANSLITERATION

upadravaiḥ bahuvidhaiḥ mukham antar prapīḍyate . jihvā tatas prabhinnā ca gāḍham śṛṅkhalayā punar .. 36.131 ..

Shloka 130

तिष्टन्ति लंबमानाश्च लोहाकारास्सुवर्तुलाः । ततः स्वमांसमुत्कृष्य तिलमात्रप्रमाणतः ॥ ३६.१३२ ॥

PADACHEDA

तिष्टन्ति लंबमानाः च लोह-आकाराः सु वर्तुलाः । ततस् स्व-मांसम् उत्कृष्य तिल-मात्र-प्रमाणतः ॥ ३६।१३२ ॥

TRANSLITERATION

tiṣṭanti laṃbamānāḥ ca loha-ākārāḥ su vartulāḥ . tatas sva-māṃsam utkṛṣya tila-mātra-pramāṇataḥ .. 36.132 ..

Shloka 131

खादितुं दीयते तेषां सूच्यग्रेण च शोणितं । यथा निर्मांसतां प्राप्ताः कालेन बहुधा पुनः ॥ ३६.१३३ ॥

PADACHEDA

खादितुम् दीयते तेषाम् सूचि-अग्रेण च शोणितम् । यथा निर्मांस-ताम् प्राप्ताः कालेन बहुधा पुनर् ॥ ३६।१३३ ॥

TRANSLITERATION

khāditum dīyate teṣām sūci-agreṇa ca śoṇitam . yathā nirmāṃsa-tām prāptāḥ kālena bahudhā punar .. 36.133 ..

Shloka 132

ततः क्षारेण दीप्तेन तच्छरीरं प्रलिप्यते । भिद्यन्ते वर्ष धाराभिश्शुष्यन्ते वायुना पुनः ॥ ३६.१३४ ॥

PADACHEDA

ततस् क्षारेण दीप्तेन तत् शरीरम् प्रलिप्यते । भिद्यन्ते वर्ष-धाराभिः शुष्यन्ते वायुना पुनर् ॥ ३६।१३४ ॥

TRANSLITERATION

tatas kṣāreṇa dīptena tat śarīram pralipyate . bhidyante varṣa-dhārābhiḥ śuṣyante vāyunā punar .. 36.134 ..

Shloka 133

पुनस्तैलेन सिच्यन्ते सुतप्तेन समन्ततः । इति चित्रविधैर्घोरैर्मध्यमानास्स्वकर्मजैः ॥ ३६.१३५ ॥

PADACHEDA

पुनर् तैलेन सिच्यन्ते सु तप्तेन समन्ततः । इति चित्रविधैः घोरैः मध्यमानाः स्व-कर्म-जैः ॥ ३६।१३५ ॥

TRANSLITERATION

punar tailena sicyante su taptena samantataḥ . iti citravidhaiḥ ghoraiḥ madhyamānāḥ sva-karma-jaiḥ .. 36.135 ..

Shloka 134

म्रियन्ते नैव पापिष्ठा यावत्पापस्य संक्षयः । तस्मात्पापं न कुर्वीत चञ्चले जीविते सति ॥ ३६.१३६ ॥

PADACHEDA

म्रियन्ते न एव पापिष्ठाः यावत् पापस्य संक्षयः । तस्मात् पापम् न कुर्वीत चञ्चले जीविते सति ॥ ३६।१३६ ॥

TRANSLITERATION

mriyante na eva pāpiṣṭhāḥ yāvat pāpasya saṃkṣayaḥ . tasmāt pāpam na kurvīta cañcale jīvite sati .. 36.136 ..

Shloka 135

एवं क्लिष्टा विशिष्टाश्च सावशेषेण कर्मणा । ततः क्षितिं समासाद्य जायन्ते देहिनः पुनः ॥ ३६.१३७ ॥

PADACHEDA

एवम् क्लिष्टाः विशिष्टाः च स अवशेषेण कर्मणा । ततस् क्षितिम् समासाद्य जायन्ते देहिनः पुनर् ॥ ३६।१३७ ॥

TRANSLITERATION

evam kliṣṭāḥ viśiṣṭāḥ ca sa avaśeṣeṇa karmaṇā . tatas kṣitim samāsādya jāyante dehinaḥ punar .. 36.137 ..

Shloka 136

स्थावरा विविधाः क्रूरास्तृण गुल्मादिभेदितः । तत्रानुभूय दुःखानि जायन्ते कीटयोनिषु, ॥ ३६.१३८ ॥

PADACHEDA

स्थावराः विविधाः क्रूराः तृण-गुल्म-आदि-भेदितः । तत्र अनुभूय दुःखानि जायन्ते कीट-योनिषु, ॥ ३६।१३८ ॥

TRANSLITERATION

sthāvarāḥ vividhāḥ krūrāḥ tṛṇa-gulma-ādi-bheditaḥ . tatra anubhūya duḥkhāni jāyante kīṭa-yoniṣu, .. 36.138 ..

Shloka 137

निष्क्रान्ताः कीटयोनिभ्योजायन्ते पक्षिणः क्रमाथ् । संक्लिष्टाः पक्षिभेवेन भवन्ति मृगजातिषु ॥ ३६.१३९ ॥

PADACHEDA

निष्क्रान्ताः कीट-योनिभ्यः जायन्ते पक्षिणः क्रमाथ् । संक्लिष्टाः पक्षि-भेवेन भवन्ति मृग-जातिषु ॥ ३६।१३९ ॥

TRANSLITERATION

niṣkrāntāḥ kīṭa-yonibhyaḥ jāyante pakṣiṇaḥ kramāth . saṃkliṣṭāḥ pakṣi-bhevena bhavanti mṛga-jātiṣu .. 36.139 ..

Shloka 138

मार्गं दुःघमतिक्रम्य जायन्ते पशुयोनिषु । क्रमाद्गोयोनिमासाद्य जायन्ते मानुषे पुनः ॥ ३६.१४० ॥

PADACHEDA

मार्गम् दुःघम् अतिक्रम्य जायन्ते पशु-योनिषु । क्रमात् गो-योनिम् आसाद्य जायन्ते मानुषे पुनर् ॥ ३६।१४० ॥

TRANSLITERATION

mārgam duḥgham atikramya jāyante paśu-yoniṣu . kramāt go-yonim āsādya jāyante mānuṣe punar .. 36.140 ..

Shloka 139

व्युत्क्रमेणापि मानुष्यं प्राप्यते पुण्यगौरवाथ् । ततो मनुष्यतां प्राप्य तत्तत्पापानुसारतः ॥ ३६.१४१ ॥

PADACHEDA

व्युत्क्रमेण अपि मानुष्यम् प्राप्यते पुण्य-गौरवाथ् । ततस् मनुष्य-ताम् प्राप्य तद्-तद्-पाप-अनुसारतः ॥ ३६।१४१ ॥

TRANSLITERATION

vyutkrameṇa api mānuṣyam prāpyate puṇya-gauravāth . tatas manuṣya-tām prāpya tad-tad-pāpa-anusārataḥ .. 36.141 ..

Shloka 140

संयुतां पापचिह्नेश्च वर्तन्ते प्राणिनस्ततः । देवाभिगमनम्स्नातो धृतोर्ध्वपुण्ड्रश्च प्रयतश्शान्तमानसः ॥ ३६.१४२ ॥

PADACHEDA

संयुताम् पाप-चिह्नेः च वर्तन्ते प्राणिनः ततस् । देव-अभिगमनम् स्नातः धृत-ऊर्ध्व-पुण्ड्रः च प्रयतः शान्त-मानसः ॥ ३६।१४२ ॥

TRANSLITERATION

saṃyutām pāpa-cihneḥ ca vartante prāṇinaḥ tatas . deva-abhigamanam snātaḥ dhṛta-ūrdhva-puṇḍraḥ ca prayataḥ śānta-mānasaḥ .. 36.142 ..

Shloka 141

अव्यग्रश्चान्यकार्येषु गृहीत्वा शक्तितस्स्वयं । फलादीन्युपहाराणि गन्धान्सुमनसस्तथा ॥ ३६.१४३ ॥

PADACHEDA

अव्यग्रः च अन्य-कार्येषु गृहीत्वा शक्तितः स्वयम् । फल-आदीनि उपहाराणि गन्धान् सुमनसः तथा ॥ ३६।१४३ ॥

TRANSLITERATION

avyagraḥ ca anya-kāryeṣu gṛhītvā śaktitaḥ svayam . phala-ādīni upahārāṇi gandhān sumanasaḥ tathā .. 36.143 ..

Shloka 142

हिरण्यं हरिमुद्दिश्य येन सर्वाःकृता इमे । उपहारादिभिस्सम्यगभिसच्छेज्जगद्गुरुं ॥ ३६.१४४ ॥

PADACHEDA

हिरण्यम् हरिम् उद्दिश्य येन सर्वाः कृताः इमे । उपहार-आदिभिः सम्यक् अभिसच्छेत् जगद्गुरुम् ॥ ३६।१४४ ॥

TRANSLITERATION

hiraṇyam harim uddiśya yena sarvāḥ kṛtāḥ ime . upahāra-ādibhiḥ samyak abhisacchet jagadgurum .. 36.144 ..

Shloka 143

पत्रैः पुष्पैःफलैर्वापि यथाशक्ति समर्पितैः । अयत्नसुलभेनापि तोयेनापि स तुष्यति ॥ ३६.१४५ ॥

PADACHEDA

पत्रैः पुष्पैः फलैः वा अपि यथाशक्ति समर्पितैः । अयत्न-सुलभेन अपि तोयेन अपि स तुष्यति ॥ ३६।१४५ ॥

TRANSLITERATION

patraiḥ puṣpaiḥ phalaiḥ vā api yathāśakti samarpitaiḥ . ayatna-sulabhena api toyena api sa tuṣyati .. 36.145 ..

Shloka 144

पादचार्येव गच्छेत्तु देवालयमतन्द्रितः । अशक्तोऽप्यथ वाशक्त आढ्यो वा दुर्विधोऽध वा ॥ ३६.१४६ ॥

PADACHEDA

पाद-चारी एव गच्छेत् तु देवालयम् अतन्द्रितः । अशक्तः अपि अथ वा अशक्तः आढ्यः वा दुर्विधः अध वा ॥ ३६।१४६ ॥

TRANSLITERATION

pāda-cārī eva gacchet tu devālayam atandritaḥ . aśaktaḥ api atha vā aśaktaḥ āḍhyaḥ vā durvidhaḥ adha vā .. 36.146 ..

Shloka 145

आधिराज्ये जगद्धातुरधिकारी समस्स्मृतः । न हि संहरते ज्योत्स्नां चन्द्रश्चण्डालवेश्मनि ॥ ३६.१४७ ॥

PADACHEDA

आधिराज्ये जगद्धातुः अधिकारी । न हि संहरते ज्योत्स्नाम् चन्द्रः चण्डाल-वेश्मनि ॥ ३६।१४७ ॥

TRANSLITERATION

ādhirājye jagaddhātuḥ adhikārī . na hi saṃharate jyotsnām candraḥ caṇḍāla-veśmani .. 36.147 ..

Shloka 146

न वा सौधेषु सम्राजां सुधाधाराः प्रवर्षति । भोगायतनमे तेषा मेकाकारं कलेपरं ॥ ३६.१४८ ॥

PADACHEDA

न वा सौधेषु सम्राजाम् सुधा-धाराः प्रवर्षति । तेषाम् मेक-आकारम् कलेपरम् ॥ ३६।१४८ ॥

TRANSLITERATION

na vā saudheṣu samrājām sudhā-dhārāḥ pravarṣati . teṣām meka-ākāram kaleparam .. 36.148 ..

Shloka 147

अनुगृह्णाति दाता तस्य नोच्चानचो विधिः विष्णुपारम्यं । देवतेह परञ्ज्योतिरेक एव परः पुमान् ॥ ३६.१४९ ॥

PADACHEDA

अनुगृह्णाति दाता तस्य न उच्चानचः विधिः । देवता इह परन् ज्योतिः एकः एव परः पुमान् ॥ ३६।१४९ ॥

TRANSLITERATION

anugṛhṇāti dātā tasya na uccānacaḥ vidhiḥ . devatā iha paran jyotiḥ ekaḥ eva paraḥ pumān .. 36.149 ..

Shloka 148

स एव बहुधा लोके मायया भिद्यते स्वया । विष्ण्वाख्यस्स स्वयं मायं प्रकृतिं व्यज्य स द्विधा ॥ ३६.१५० ॥

PADACHEDA

सः एव बहुधा लोके मायया भिद्यते स्वया । विष्णु-आख्यः स स्वयम् मायम् प्रकृतिम् व्यज्य स द्विधा ॥ ३६।१५० ॥

TRANSLITERATION

saḥ eva bahudhā loke māyayā bhidyate svayā . viṣṇu-ākhyaḥ sa svayam māyam prakṛtim vyajya sa dvidhā .. 36.150 ..

Shloka 149

स्थितस्त्रिधा च सत्त्वादिगुणभेदात्प्रतीयते । विष्णुब्रह्मशिवाख्योऽसौ स्थित्युत्पत्यन्तकृत्स्मृतः ॥ ३६.१५१ ॥

PADACHEDA

स्थितः त्रिधा च सत्त्व-आदि-गुण-भेदात् प्रतीयते । विष्णु-ब्रह्म-शिव-आख्यः असौ स्थिति-उत्पति-अन्त-कृत् स्मृतः ॥ ३६।१५१ ॥

TRANSLITERATION

sthitaḥ tridhā ca sattva-ādi-guṇa-bhedāt pratīyate . viṣṇu-brahma-śiva-ākhyaḥ asau sthiti-utpati-anta-kṛt smṛtaḥ .. 36.151 ..

Shloka 150

विष्ण्वाद्या मूर्तयस्तस्य धर्मज्ञानादिभेदतः । चतस्र एव विज्ञेया वेदवर्ण युगाश्रयाः ॥ ३६.१५२ ॥

PADACHEDA

विष्णु-आद्याः मूर्तयः तस्य धर्म-ज्ञान-आदि-भेदतः । चतस्रः एव विज्ञेयाः वेदवर्ण युग-आश्रयाः ॥ ३६।१५२ ॥

TRANSLITERATION

viṣṇu-ādyāḥ mūrtayaḥ tasya dharma-jñāna-ādi-bhedataḥ . catasraḥ eva vijñeyāḥ vedavarṇa yuga-āśrayāḥ .. 36.152 ..

Shloka 151

विष्णुश्च पुरुषस्सत्यो ह्यच्युतश्छानिरुद्धकः । पञ्चधोपनिषद्भेदान्महाभूतत्वमागतः ॥ ३६.२५३ ॥

PADACHEDA

विष्णुः च पुरुषः सत्यः हि अच्युतः छ अनिरुद्धकः । पञ्चधा उपनिषद्-भेदात् महाभूत-त्वम् आगतः ॥ ३६।२५३ ॥

TRANSLITERATION

viṣṇuḥ ca puruṣaḥ satyaḥ hi acyutaḥ cha aniruddhakaḥ . pañcadhā upaniṣad-bhedāt mahābhūta-tvam āgataḥ .. 36.253 ..

Shloka 152

मनश्श्रोत्रादिभिष्षड्भिरङ्गैश्च हृदयादिभिः । षडक्षरात्मको नित्यमृषिभिश्चैष भिद्यते ॥ ३६.१५४ ॥

PADACHEDA

मनः-श्रोत्र-आदिभिः षड्भिः अङ्गैः च हृदय-आदिभिः । षष्-अक्षर-आत्मकः नित्यम् ऋषिभिः च एष भिद्यते ॥ ३६।१५४ ॥

TRANSLITERATION

manaḥ-śrotra-ādibhiḥ ṣaḍbhiḥ aṅgaiḥ ca hṛdaya-ādibhiḥ . ṣaṣ-akṣara-ātmakaḥ nityam ṛṣibhiḥ ca eṣa bhidyate .. 36.154 ..

Shloka 153

सप्तव्याहृतिभिर्लो कैश्छन्दोभिः क्रतुभिस्तथा । सप्तधा भिद्यमानोऽसौ विज्ञातव्यो विचक्षणैः ॥ ३६.१५५ ॥

PADACHEDA

सप्त-व्याहृतिभिः लो कैः छन्दोभिः क्रतुभिः तथा । सप्तधा भिद्यमानः असौ विज्ञातव्यः विचक्षणैः ॥ ३६।१५५ ॥

TRANSLITERATION

sapta-vyāhṛtibhiḥ lo kaiḥ chandobhiḥ kratubhiḥ tathā . saptadhā bhidyamānaḥ asau vijñātavyaḥ vicakṣaṇaiḥ .. 36.155 ..

Shloka 154

अष्टप्रकृतिभिश्चासावष्टमूर्तिभिरेव च । अष्टाक्षरमयो नित्यमष्टधा चैष भिद्यते ॥ ३६.१५६ ॥

PADACHEDA

अष्ट-प्रकृतिभिः च असौ अष्ट-मूर्तिभिः एव च । अष्ट-अक्षर-मयः नित्यम् अष्टधा च एष भिद्यते ॥ ३६।१५६ ॥

TRANSLITERATION

aṣṭa-prakṛtibhiḥ ca asau aṣṭa-mūrtibhiḥ eva ca . aṣṭa-akṣara-mayaḥ nityam aṣṭadhā ca eṣa bhidyate .. 36.156 ..

Shloka 155

नारायणो नृसिंहश्च वराहो वामनस्तथा । रामब्रह्मेन्द्रसूर्याश्च चन्द्रस्तैर्न वधा स्थितिः ॥ ३६.१५७ ॥

PADACHEDA

नारायणः नृसिंहः च वराहः वामनः तथा । राम-ब्रह्म-इन्द्र-सूर्याः च चन्द्रः तैः न वधा स्थितिः ॥ ३६।१५७ ॥

TRANSLITERATION

nārāyaṇaḥ nṛsiṃhaḥ ca varāhaḥ vāmanaḥ tathā . rāma-brahma-indra-sūryāḥ ca candraḥ taiḥ na vadhā sthitiḥ .. 36.157 ..

Shloka 156

इन्द्रोऽग्निश्ट यमश्चैव निरृतिर्वरुणस्तथा । वायुस्सोमस्तथेशानो ब्रह्मानन्तश्चते दश ॥ ३६.१५८ ॥

PADACHEDA

यमः च एव निरृतिः वरुणः तथा । वायुः सोमः तथा ईशानः ब्रह्मा अनन्तः च ते दश ॥ ३६।१५८ ॥

TRANSLITERATION

yamaḥ ca eva nirṛtiḥ varuṇaḥ tathā . vāyuḥ somaḥ tathā īśānaḥ brahmā anantaḥ ca te daśa .. 36.158 ..

Shloka 157

एकादशेन्द्रियैर्भिन्नस्तथा द्वादशमानपैः । स त्रयोदशधा चैव विश्वेदेवादिभिः स्थितः ॥ ३६.१५९ ॥

PADACHEDA

एकादश-इन्द्रियैः भिन्नः तथा द्वादश-मानपैः । स त्रयोदशधा च एव विश्वेदेव-आदिभिः स्थितः ॥ ३६।१५९ ॥

TRANSLITERATION

ekādaśa-indriyaiḥ bhinnaḥ tathā dvādaśa-mānapaiḥ . sa trayodaśadhā ca eva viśvedeva-ādibhiḥ sthitaḥ .. 36.159 ..

Shloka 158

स चतुर्दशधा भिन्नो मनुभिश्चाक्षुषादिभिः । तिथिभिः पञ्चदशधा भिन्नो ज्ञेयस्सु वै प्रभुः ॥ ३६.१६० ॥

PADACHEDA

स चतुर्दशधा भिन्नः मनुभिः चाक्षुष-आदिभिः । तिथिभिः पञ्चदशधा भिन्नः वै प्रभुः ॥ ३६।१६० ॥

TRANSLITERATION

sa caturdaśadhā bhinnaḥ manubhiḥ cākṣuṣa-ādibhiḥ . tithibhiḥ pañcadaśadhā bhinnaḥ vai prabhuḥ .. 36.160 ..

Shloka 159

स्वरैष्षोडशधा भिन्नोदिक्कोणावान्तरैस्तथा । मूर्त्यन्तरैश्च विज्ञेयो बहुधा तस्य विस्तरः ॥ ३६.१६१ ॥

PADACHEDA

स्वरैः षोडशधा भिन्न-उदिश्-कोण-अवान्तरैः तथा । मूर्ति-अन्तरैः च विज्ञेयः बहुधा तस्य विस्तरः ॥ ३६।१६१ ॥

TRANSLITERATION

svaraiḥ ṣoḍaśadhā bhinna-udiś-koṇa-avāntaraiḥ tathā . mūrti-antaraiḥ ca vijñeyaḥ bahudhā tasya vistaraḥ .. 36.161 ..

Shloka 160

एकद्वित्रिचतुःपञ्चषडाद्या विश्वतो मुखाः । मुखभेदास्समाख्यातास्तस्य विश्वात्मनो हरेः ॥ ३६.१६२ ॥

PADACHEDA

एक-द्वि-त्रि-चतुर्-पञ्च-षष्-आद्याः विश्वतस् मुखाः । मुख-भेदाः समाख्याताः तस्य विश्वात्मनः हरेः ॥ ३६।१६२ ॥

TRANSLITERATION

eka-dvi-tri-catur-pañca-ṣaṣ-ādyāḥ viśvatas mukhāḥ . mukha-bhedāḥ samākhyātāḥ tasya viśvātmanaḥ hareḥ .. 36.162 ..

Shloka 161

द्व्यादयो विश्वतःपाणेर्भुजभेदस्तथा स्मृताः । विविधाभरणा दीर्घा विविधायुधधारिणः ॥ ३६.१६३ ॥

PADACHEDA

द्वि-आदयः विश्वतस् पाणेः भुज-भेदः तथा स्मृताः । विविध-आभरणाः दीर्घाः विविध-आयुध-धारिणः ॥ ३६।१६३ ॥

TRANSLITERATION

dvi-ādayaḥ viśvatas pāṇeḥ bhuja-bhedaḥ tathā smṛtāḥ . vividha-ābharaṇāḥ dīrghāḥ vividha-āyudha-dhāriṇaḥ .. 36.163 ..

Shloka 162

मूर्धानश्चैव तस्योक्ता लसन्मुकुटकुण्डलाः । हैमोर्ध्वपुड्रलावण्यप्रभवा वक्रकुन्तलाः ॥ ३६.१६४ ॥

PADACHEDA

मूर्धानः च एव तस्य उक्ताः लसत्-मुकुट-कुण्डलाः । हैम-ऊर्ध्व-पुड्र-लावण्य-प्रभवाः वक्र-कुन्तलाः ॥ ३६।१६४ ॥

TRANSLITERATION

mūrdhānaḥ ca eva tasya uktāḥ lasat-mukuṭa-kuṇḍalāḥ . haima-ūrdhva-puḍra-lāvaṇya-prabhavāḥ vakra-kuntalāḥ .. 36.164 ..

Shloka 163

स्मेरारुणाधरास्स्ॐयाः प्रसादामृतवर्षिणः । सहस्रं पौरुषे सूक्ते पादाश्चाक्षीण्यनेकशः ॥ ३६.१६५ ॥

PADACHEDA

प्रसाद-अमृत-वर्षिणः । सहस्रम् पौरुषे सूक्ते पादाः च अक्षीणि अनेकशस् ॥ ३६।१६५ ॥

TRANSLITERATION

prasāda-amṛta-varṣiṇaḥ . sahasram pauruṣe sūkte pādāḥ ca akṣīṇi anekaśas .. 36.165 ..

Shloka 164

हिरण्यगर्भोऽनेकात्मा विमलश्श्याम एव च । नीलः पीतस्तथा रक्तो नानावर्णः प्रकीर्तितः ॥ ३६.१६६ ॥

PADACHEDA

हिरण्यगर्भः अनेक-आत्मा विमलः श्यामः एव च । नीलः पीतः तथा रक्तः नाना वर्णः प्रकीर्तितः ॥ ३६।१६६ ॥

TRANSLITERATION

hiraṇyagarbhaḥ aneka-ātmā vimalaḥ śyāmaḥ eva ca . nīlaḥ pītaḥ tathā raktaḥ nānā varṇaḥ prakīrtitaḥ .. 36.166 ..

Shloka 165

चन्द्रसूर्यौस्मृतौ तस्य नयने वामदक्षिणे । ब्रह्माणमाहुर्मूर्धानं केशांश्चास्य वनस्पतीन् ॥ ३६.१६७ ॥

PADACHEDA

तस्य नयने वाम-दक्षिणे । ब्रह्माणम् आहुः मूर्धानम् केशान् च अस्य वनस्पतीन् ॥ ३६।१६७ ॥

TRANSLITERATION

tasya nayane vāma-dakṣiṇe . brahmāṇam āhuḥ mūrdhānam keśān ca asya vanaspatīn .. 36.167 ..

Shloka 166

आस्यं वेदाश्च येऽनन्ता तोयं रुधिरमेव च । उपजिह्वा तु तस्योक्तमुपश्रुतिशतं तथा ॥ ३६.१६८ ॥

PADACHEDA

आस्यम् वेदाः च ये अनन्ता तोयम् रुधिरम् एव च । उपजिह्वा तु तस्य उक्तम् उपश्रुति-शतम् तथा ॥ ३६।१६८ ॥

TRANSLITERATION

āsyam vedāḥ ca ye anantā toyam rudhiram eva ca . upajihvā tu tasya uktam upaśruti-śatam tathā .. 36.168 ..

Shloka 167

भ्रुवोर्मध्ये तथा रुद्रं भृगुं मनसि संस्थितं । रुद्रा एकादश ज्ञे या स्तस्य कण्ठं समाश्रिता ॥ ३६.१६९ ॥

PADACHEDA

भ्रुवोः मध्ये तथा रुद्रम् भृगुम् मनसि संस्थितम् । रुद्राः एकादश ज्ञे याः स्तस्य कण्ठम् समाश्रिता ॥ ३६।१६९ ॥

TRANSLITERATION

bhruvoḥ madhye tathā rudram bhṛgum manasi saṃsthitam . rudrāḥ ekādaśa jñe yāḥ stasya kaṇṭham samāśritā .. 36.169 ..

Shloka 168

नक्षत्रग्रहताराश्च दन्तास्स्युर्मरुतोऽपि च । धर्माधर्मौतथोर्ध्वाधरोष्ठौ तु परिकीर्तितौ ॥ ३६.१७० ॥

PADACHEDA

नक्षत्र-ग्रह-ताराः च दन्ताः स्युः मरुतः अपि च । धर्म-अधर्मौ तथा ऊर्ध्व-अधर-उष्ठौ तु परिकीर्तितौ ॥ ३६।१७० ॥

TRANSLITERATION

nakṣatra-graha-tārāḥ ca dantāḥ syuḥ marutaḥ api ca . dharma-adharmau tathā ūrdhva-adhara-uṣṭhau tu parikīrtitau .. 36.170 ..

Shloka 169

इन्द्राग्नी तालुके तस्य जिह्माचैव सरस्वती । दिशश्च विदिशश्चैव श्रोत्रयोन्तस्य संस्मृताः ॥ ३६.१७१ ॥

PADACHEDA

इन्द्र-अग्नी तालुके तस्य जिह्मा च एव सरस्वती । दिशः च विदिशः च एव संस्मृताः ॥ ३६।१७१ ॥

TRANSLITERATION

indra-agnī tāluke tasya jihmā ca eva sarasvatī . diśaḥ ca vidiśaḥ ca eva saṃsmṛtāḥ .. 36.171 ..

Shloka 170

वायुःप्राणेषु विज्ञेयस्साध्याश्चांगुलयःस्मृताः । ऋषयो रोमकूपेषु सागरा वस्तिगोचराः ॥ ३६.१७२ ॥

PADACHEDA

वायुः प्राणेषु विज्ञेयः साध्याः च अंगुलयः स्मृताः । ऋषयः रोमकूपेषु सागराः वस्ति-गोचराः ॥ ३६।१७२ ॥

TRANSLITERATION

vāyuḥ prāṇeṣu vijñeyaḥ sādhyāḥ ca aṃgulayaḥ smṛtāḥ . ṛṣayaḥ romakūpeṣu sāgarāḥ vasti-gocarāḥ .. 36.172 ..

Shloka 171

नद्यश्च वसुधा चास्य नागाश्च नलके स्थिताः । जानुस्थावश्विनौ देवौ पर्वताश्चोरुसंस्थिताः ॥ ३६.१७३ ॥

PADACHEDA

नद्यः च वसुधा च अस्य नागाः च नलके स्थिताः । जानु-स्थौ अश्विनौ देवौ पर्वताः च ऊरु-संस्थिताः ॥ ३६।१७३ ॥

TRANSLITERATION

nadyaḥ ca vasudhā ca asya nāgāḥ ca nalake sthitāḥ . jānu-sthau aśvinau devau parvatāḥ ca ūru-saṃsthitāḥ .. 36.173 ..

Shloka 172

गुह्योऽस्य गुह्यका ज्ञेया वसवश्चोरसि स्थिताः । नखाग्रेषु च विज्ञेया दिव्या ओषधयस्तथा ॥ ३६.१७४ ॥

PADACHEDA

गुह्यः अस्य गुह्यकाः ज्ञेयाः वसवः च उरसि स्थिताः । नख-अग्रेषु च विज्ञेयाः दिव्याः ओषधयः तथा ॥ ३६।१७४ ॥

TRANSLITERATION

guhyaḥ asya guhyakāḥ jñeyāḥ vasavaḥ ca urasi sthitāḥ . nakha-agreṣu ca vijñeyāḥ divyāḥ oṣadhayaḥ tathā .. 36.174 ..

Shloka 173

नासिकायाः पुटौ ज्ञेयावयने दक्षिणोत्तरे । ऋतवो बाहुमूले तु मासाः करतलेषु च ॥ ३६.१७५ ॥

PADACHEDA

नासिकायाः पुटौ ज्ञेयौ अयने दक्षिण-उत्तरे । ऋतवः बाहुमूले तु मासाः कर-तलेषु च ॥ ३६।१७५ ॥

TRANSLITERATION

nāsikāyāḥ puṭau jñeyau ayane dakṣiṇa-uttare . ṛtavaḥ bāhumūle tu māsāḥ kara-taleṣu ca .. 36.175 ..

Shloka 174

ललाटाग्रे तथा सिद्धा भ्रुवोर्मेघास्सविद्युतः । यक्षकिन्नरगन्धर्वा दैतेया दानवास्तथा ॥ ३६.१७६ ॥

PADACHEDA

ललाट-अग्रे तथा सिद्धाः भ्रुवोः मेघाः स विद्युतः । यक्ष-किन्नर-गन्धर्वाः दैतेयाः दानवाः तथा ॥ ३६।१७६ ॥

TRANSLITERATION

lalāṭa-agre tathā siddhāḥ bhruvoḥ meghāḥ sa vidyutaḥ . yakṣa-kinnara-gandharvāḥ daiteyāḥ dānavāḥ tathā .. 36.176 ..

Shloka 175

राक्षसाश्चारणाश्चास्य जठरं समुसाश्रिताः । पितरः प्रेतकूश्माण्ड वेतालप्रमथास्तथा ॥ ३६.१७७ ॥

PADACHEDA

राक्षसाः चारणाः च अस्य जठरम् स मुसा-आश्रिताः । पितरः प्रेत-कूश्माण्ड वेताल-प्रमथाः तथा ॥ ३६।१७७ ॥

TRANSLITERATION

rākṣasāḥ cāraṇāḥ ca asya jaṭharam sa musā-āśritāḥ . pitaraḥ preta-kūśmāṇḍa vetāla-pramathāḥ tathā .. 36.177 ..

Shloka 176

पातालगोचराश्चास्य पावयुग्मं समाश्रिताः । पार्श्वयोस्तस्य विज्ञेयाःक्रिया वेदैरभिष्टुताः ॥ ३६.१७८ ॥

PADACHEDA

पाताल-गोचराः च अस्य पाव-युग्मम् समाश्रिताः । पार्श्वयोः तस्य विज्ञेयाः क्रियाः वेदैः अभिष्टुताः ॥ ३६।१७८ ॥

TRANSLITERATION

pātāla-gocarāḥ ca asya pāva-yugmam samāśritāḥ . pārśvayoḥ tasya vijñeyāḥ kriyāḥ vedaiḥ abhiṣṭutāḥ .. 36.178 ..

Shloka 177

अग्निहोत्रादिकर्माणि वर्णाश्रमहितानि च । स्वाहास्वधावषट्का रास्सर्वेऽस्य हृदये श्रिताः ॥ ३६.१७९ ॥

PADACHEDA

अग्निहोत्र-आदि-कर्माणि वर्ण-आश्रम-हितानि च । स्वाहा-स्वधा-वषट्काः राः सर्वे अस्य हृदये श्रिताः ॥ ३६।१७९ ॥

TRANSLITERATION

agnihotra-ādi-karmāṇi varṇa-āśrama-hitāni ca . svāhā-svadhā-vaṣaṭkāḥ rāḥ sarve asya hṛdaye śritāḥ .. 36.179 ..

Shloka 178

नाम्नां शतं सहस्रं वा तथानन्तं पठन्तियथ् । अनन्तानन्तरूपस्य यथायोगं समन्वितं ॥ ३६.१८० ॥

PADACHEDA

नाम्नाम् शतम् सहस्रम् वा तथा अनन्तम् । अनन्त-अनन्त-रूपस्य यथायोगम् समन्वितम् ॥ ३६।१८० ॥

TRANSLITERATION

nāmnām śatam sahasram vā tathā anantam . ananta-ananta-rūpasya yathāyogam samanvitam .. 36.180 ..

Shloka 179

मूर्तयश्चास्य सर्वास्तास्संख्यातीताः प्रकीर्तिताः । देवादीनां च सर्वेषां मूर्तयस्तत्र संश्रिताः ॥ ३६.१८१ ॥

PADACHEDA

मूर्तयः च अस्य सर्वाः ताः संख्या-अतीताः प्रकीर्तिताः । देव-आदीनाम् च सर्वेषाम् मूर्तयः तत्र संश्रिताः ॥ ३६।१८१ ॥

TRANSLITERATION

mūrtayaḥ ca asya sarvāḥ tāḥ saṃkhyā-atītāḥ prakīrtitāḥ . deva-ādīnām ca sarveṣām mūrtayaḥ tatra saṃśritāḥ .. 36.181 ..

Shloka 180

तस्मादनन्तन्संप्रोक्तः पुंसूक्ते तदुदीरितं । सहस्रशीर्षा पुरुषस्सहस्राक्षस्सहस्रपात्ऽऽ ॥ ३६.१८२ ॥

PADACHEDA

पुंसूक्ते तत् उदीरितम् । सहस्र-शीर्षा पुरुषः सहस्र-अक्षः सहस्र-पाद् ॥ ३६।१८२ ॥

TRANSLITERATION

puṃsūkte tat udīritam . sahasra-śīrṣā puruṣaḥ sahasra-akṣaḥ sahasra-pād .. 36.182 ..

Shloka 181

ब्राह्मणा मुखते यस्य क्षत्रिया यस्य बाहुतः । ऊरुतो यस्य वै जाता वैश्याश्चेति नरा भुवि ॥ ३६.१८३ ॥

PADACHEDA

ब्राह्मणाः यस्य क्षत्रियाः यस्य बाहुतः । ऊरुतः यस्य वै जाताः वैश्याः च इति नराः भुवि ॥ ३६।१८३ ॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇāḥ yasya kṣatriyāḥ yasya bāhutaḥ . ūrutaḥ yasya vai jātāḥ vaiśyāḥ ca iti narāḥ bhuvi .. 36.183 ..

Shloka 182

चन्द्रमा मनसो जातश्चक्षुषोर्मिहिरस्तथा । मूखादिन्द्रस्तथाग्निश्च प्राणाद्वायुरजायत ॥ ३६.१८४ ॥

PADACHEDA

चन्द्रमाः मनसः जातः चक्षुषा ऊर्मि-हिरः तथा । मूखात् इन्द्रः तथा अग्निः च प्राणात् वायुः अजायत ॥ ३६।१८४ ॥

TRANSLITERATION

candramāḥ manasaḥ jātaḥ cakṣuṣā ūrmi-hiraḥ tathā . mūkhāt indraḥ tathā agniḥ ca prāṇāt vāyuḥ ajāyata .. 36.184 ..

Shloka 183

नाभ्यायस्यान्तरिक्षं च शिरसो द्यौरजायत । पद्भ्यां भूमिर्दिशश्श्रोत्राद्यस्य देवस्य संबभौ ॥ ३६.१८५ ॥

PADACHEDA

नाभ्यायस्य अन्तरिक्षम् च शिरसः द्यौः अजायत । पद्भ्याम् भूमिः दिशः श्रोत्रात् यस्य देवस्य संबभौ ॥ ३६।१८५ ॥

TRANSLITERATION

nābhyāyasya antarikṣam ca śirasaḥ dyauḥ ajāyata . padbhyām bhūmiḥ diśaḥ śrotrāt yasya devasya saṃbabhau .. 36.185 ..

Shloka 184

तमीदृशं महाविष्णुमप्रमेयमनामयं । तत्प्रसादादृते ज्ञातुं वक्तुं वा नैव शक्यते ॥ ३६.१८६ ॥

PADACHEDA

तम् ईदृशम् महा-विष्णुम् अप्रमेयम् अनामयम् । तद्-प्रसादात् ऋते ज्ञातुम् वक्तुम् वा ना एव शक्यते ॥ ३६।१८६ ॥

TRANSLITERATION

tam īdṛśam mahā-viṣṇum aprameyam anāmayam . tad-prasādāt ṛte jñātum vaktum vā nā eva śakyate .. 36.186 ..

Shloka 185

सर्वदेवमयो विष्णुः सर्वे देवास्तदात्मकाः । अशेषं वाङ्मयं चेदं लोकालोकं चराचरं ॥ ३६.१८७ ॥

PADACHEDA

सर्व-देव-मयः विष्णुः सर्वे देवाः तद्-आत्मकाः । अशेषम् वाच्-मयम् च इदम् लोक-अलोकम् चराचरम् ॥ ३६।१८७ ॥

TRANSLITERATION

sarva-deva-mayaḥ viṣṇuḥ sarve devāḥ tad-ātmakāḥ . aśeṣam vāc-mayam ca idam loka-alokam carācaram .. 36.187 ..

Shloka 186

वैष्णव्या व्याप्यते शक्त्या वायुनेवदिशोऽन्तरं । सर्वे विष्णुमयादेवास्सर्वशास्त्रेषु कीर्तिताः ॥ ३६.१८८ ॥

PADACHEDA

वैष्णव्या व्याप्यते शक्त्या वायुना इव दिशः अन्तरम् । सर्वे विष्णु-मयाः देवाः सर्व-शास्त्रेषु कीर्तिताः ॥ ३६।१८८ ॥

TRANSLITERATION

vaiṣṇavyā vyāpyate śaktyā vāyunā iva diśaḥ antaram . sarve viṣṇu-mayāḥ devāḥ sarva-śāstreṣu kīrtitāḥ .. 36.188 ..

Shloka 187

आधाराधेयभावेन द्वेधास व्याप्य तिष्ठति । सर्वभूतहितायैव निष्कलस्सकलःस्थितः ॥ ३६.१८९ ॥

PADACHEDA

आधार-आधेय-भावेन व्याप्य तिष्ठति । सर्व-भूत-हिताय एव निष्कलः सकलः स्थितः ॥ ३६।१८९ ॥

TRANSLITERATION

ādhāra-ādheya-bhāvena vyāpya tiṣṭhati . sarva-bhūta-hitāya eva niṣkalaḥ sakalaḥ sthitaḥ .. 36.189 ..

Shloka 188

निष्कलस्सकलश्चैवं ज्ञेयो विष्णुस्सनातनः । सर्वतःपाणिपादं तत्सर्वतोऽक्षिशिरोमुखं ॥ ३६.१९० ॥

PADACHEDA

निष्कलः सकलः च एवम् ज्ञेयः विष्णुः सनातनः । सर्वतस् पाणि-पादम् तत् सर्वतस् अक्षि-शिरः-मुखम् ॥ ३६।१९० ॥

TRANSLITERATION

niṣkalaḥ sakalaḥ ca evam jñeyaḥ viṣṇuḥ sanātanaḥ . sarvatas pāṇi-pādam tat sarvatas akṣi-śiraḥ-mukham .. 36.190 ..

Shloka 189

सर्वतश्श्रुतिमल्लोके सर्वमावृत्य तिष्ठति, । सर्वेन्द्रियगुणाभासं सर्वेन्द्रियविवर्जतं ॥ ३६.१९१ ॥

PADACHEDA

सर्वतस् श्रुतिमत् लोके सर्वम् आवृत्य तिष्ठति, । सर्व-इन्द्रिय-गुण-आभासम् सर्व-इन्द्रिय-विवर्जतम् ॥ ३६।१९१ ॥

TRANSLITERATION

sarvatas śrutimat loke sarvam āvṛtya tiṣṭhati, . sarva-indriya-guṇa-ābhāsam sarva-indriya-vivarjatam .. 36.191 ..

Shloka 190

असक्तं सर्वभृच्चैव निर्गुणं गुणभोक्तृ च । अविभक्तं च भूतेषु विभक्तमिव च स्थितं ॥ ३६.१९२ ॥

PADACHEDA

असक्तम् सर्व-भृत् च एव निर्गुणम् गुण-भोक्तृ च । अविभक्तम् च भूतेषु विभक्तम् इव च स्थितम् ॥ ३६।१९२ ॥

TRANSLITERATION

asaktam sarva-bhṛt ca eva nirguṇam guṇa-bhoktṛ ca . avibhaktam ca bhūteṣu vibhaktam iva ca sthitam .. 36.192 ..

Shloka 191

भूतभर्तृच तद्ज्ञेयं ग्रसिष्णु प्रभविष्णु च । ज्योतिषामपि तज्ज्योतिस्तमसः परमुच्यते ॥ ३६.१९३ ॥

PADACHEDA

भूत-भर्तृ च तत् ज्ञेयम् ग्रसिष्णु प्रभविष्णु च । ज्योतिषाम् अपि तत् ज्योतिः तमसः परम् उच्यते ॥ ३६।१९३ ॥

TRANSLITERATION

bhūta-bhartṛ ca tat jñeyam grasiṣṇu prabhaviṣṇu ca . jyotiṣām api tat jyotiḥ tamasaḥ param ucyate .. 36.193 ..

Shloka 192

ज्ञानं ज्ञेयं ज्ञानगम्यं हृदि सर्वस्य विष्ठितं । तच्चाद्यो जगतामीशः परेशः परमेश्वरः ॥ ३६.१९४ ॥

PADACHEDA

ज्ञानम् ज्ञेयम् ज्ञान-गम्यम् हृदि सर्वस्य विष्ठितम् । तत् च आद्यः जगताम् ईशः पर-ईशः परमेश्वरः ॥ ३६।१९४ ॥

TRANSLITERATION

jñānam jñeyam jñāna-gamyam hṛdi sarvasya viṣṭhitam . tat ca ādyaḥ jagatām īśaḥ para-īśaḥ parameśvaraḥ .. 36.194 ..

Shloka 193

परावरस्वरूपेण विष्णुस्सर्वहृदि स्थितः । स्थूलसूक्ष्मपरत्वेन त्रिधा च भगवान्स्थितः ॥ ३६.१९५ ॥

PADACHEDA

परावर-स्वरूपेण विष्णुः सर्व-हृदि स्थितः । स्थूल-सूक्ष्म-पर-त्वेन त्रिधा च भगवान् स्थितः ॥ ३६।१९५ ॥

TRANSLITERATION

parāvara-svarūpeṇa viṣṇuḥ sarva-hṛdi sthitaḥ . sthūla-sūkṣma-para-tvena tridhā ca bhagavān sthitaḥ .. 36.195 ..

Shloka 194

प्रभविष्णुर्महाविष्णुस्सदाविष्णुः स्मृतश्च सः । आत्मा स ह्यन्तरात्मा च परमात्मा च संस्मृतः ॥ ३६.१९६ ॥

PADACHEDA

प्रभविष्णुः महा-विष्णुः सदा विष्णुः स्मृतः च सः । आत्मा स हि अन्तरात्मा च परमात्मा च संस्मृतः ॥ ३६।१९६ ॥

TRANSLITERATION

prabhaviṣṇuḥ mahā-viṣṇuḥ sadā viṣṇuḥ smṛtaḥ ca saḥ . ātmā sa hi antarātmā ca paramātmā ca saṃsmṛtaḥ .. 36.196 ..

Shloka 195

वैराजं लैङ्गिकं चैव बहिरन्तश्च सर्वशः । शब्दादिश्चिन्मयं रूपं जाग्रत्स्वप्न सुषुप्तिगं ॥ ३६.१९७ ॥

PADACHEDA

वैराजम् लैङ्गिकम् च एव बहिस् अन्तर् च सर्वशस् । शब्द-आदिः चित्-मयम् रूपम् जाग्रत्-स्वप्न-सुषुप्ति-गम् ॥ ३६।१९७ ॥

TRANSLITERATION

vairājam laiṅgikam ca eva bahis antar ca sarvaśas . śabda-ādiḥ cit-mayam rūpam jāgrat-svapna-suṣupti-gam .. 36.197 ..

Shloka 196

मन्त्रानुस्वारनादेषु त्रयमन्वेषयेद्बुधः । वेदे च भगवच्छास्त्रे सांख्ये योगे तथैव च ॥ ३६.१९८ ॥

PADACHEDA

मन्त्र-अनुस्वार-नादेषु त्रयम् अन्वेषयेत् बुधः । वेदे च भगवत्-शास्त्रे सांख्ये योगे तथा एव च ॥ ३६।१९८ ॥

TRANSLITERATION

mantra-anusvāra-nādeṣu trayam anveṣayet budhaḥ . vede ca bhagavat-śāstre sāṃkhye yoge tathā eva ca .. 36.198 ..

Shloka 197

धर्मशास्त्रे पुराणे च मुनिभिर्देवमानुषैः । पठ्यते निखिलैर्नित्यं विश्वं विष्णुमयं जगथ् ॥ ३६.१९९ ॥

PADACHEDA

धर्म-शास्त्रे पुराणे च मुनिभिः देव-मानुषैः । पठ्यते निखिलैः नित्यम् विश्वम् विष्णु-मयम् ॥ ३६।१९९ ॥

TRANSLITERATION

dharma-śāstre purāṇe ca munibhiḥ deva-mānuṣaiḥ . paṭhyate nikhilaiḥ nityam viśvam viṣṇu-mayam .. 36.199 ..

Shloka 198

यच्च भूतं भविष्यच्च वर्तमानं तु किं चन । इन्द्रियाणीन्द्रियार्थाश्च भूतान्तः करणानि च ॥ ३६.२०० ॥

PADACHEDA

यत् च भूतम् भविष्यत् च वर्तमानम् तु किम् चन । इन्द्रियाणि इन्द्रिय-अर्थाः च भूत-अन्तर् करणानि च ॥ ३६।२०० ॥

TRANSLITERATION

yat ca bhūtam bhaviṣyat ca vartamānam tu kim cana . indriyāṇi indriya-arthāḥ ca bhūta-antar karaṇāni ca .. 36.200 ..

Shloka 199

अव्यक्तं त्रिगुणा माया विद्या धर्मादयस्तथा । नियतिश्च कला कालः सर्वमन्यच्च तन्मयं ॥ ३६.२०१ ॥

PADACHEDA

अव्यक्तम् त्रिगुणा माया विद्या धर्म-आदयः तथा । नियतिः च कला कालः सर्वम् अन्यत् च तन्मयम् ॥ ३६।२०१ ॥

TRANSLITERATION

avyaktam triguṇā māyā vidyā dharma-ādayaḥ tathā . niyatiḥ ca kalā kālaḥ sarvam anyat ca tanmayam .. 36.201 ..

Shloka 200

विष्णुरेव परो देवस्सर्व भूतेष्ववस्थितः । सर्वभूतानि चैवाचौ न तदस्तीह यन्न सः ॥ ३६.२०२ ॥

PADACHEDA

विष्णुः एव परः देवः सर्व-भूतेषु अवस्थितः । सर्व-भूतानि च एव आचौ न तत् अस्ति इह यत् न सः ॥ ३६।२०२ ॥

TRANSLITERATION

viṣṇuḥ eva paraḥ devaḥ sarva-bhūteṣu avasthitaḥ . sarva-bhūtāni ca eva ācau na tat asti iha yat na saḥ .. 36.202 ..

Shloka 201

देवासुरादयो मर्त्याः पशवश्च सरीसृपाः । तरुवल्लीतृणौषध्यो महाभ्राशनिविद्युतः ॥ ३६.२०३ ॥

PADACHEDA

देव-असुर-आदयः मर्त्याः पशवः च सरीसृपाः । तरुवल्ली-तृणौषध्यः महा-अभ्र-अशनि-विद्युतः ॥ ३६।२०३ ॥

TRANSLITERATION

deva-asura-ādayaḥ martyāḥ paśavaḥ ca sarīsṛpāḥ . taruvallī-tṛṇauṣadhyaḥ mahā-abhra-aśani-vidyutaḥ .. 36.203 ..

Shloka 202

शैलाब्धिसरिदारामनगराणि सरांसि च । लोकाश्चान न्तकालोऽग्नि प्रेतावासोरगालयाः ॥ ३६.२०४ ॥

PADACHEDA

शैल-अब्धि-सरित्-आराम-नगराणि सरांसि च । लोकाः च अनन्त-कालः अग्नि-प्रेत-आवास-उरग-आलयाः ॥ ३६।२०४ ॥

TRANSLITERATION

śaila-abdhi-sarit-ārāma-nagarāṇi sarāṃsi ca . lokāḥ ca ananta-kālaḥ agni-preta-āvāsa-uraga-ālayāḥ .. 36.204 ..

Shloka 203

सप्तभूरादयो ब्राह्मशैववैष्णवसंज्ञिताः । सर्वे च विष्णुनैकेन व्याप्तास्सर्वात्मनात्मना ॥ ३६.२०५ ॥

PADACHEDA

सप्त-भूः आदयः ब्राह्म-शैव-वैष्णव-संज्ञिताः । सर्वे च विष्णुना एकेन व्याप्ताः सर्व-आत्मना आत्मना ॥ ३६।२०५ ॥

TRANSLITERATION

sapta-bhūḥ ādayaḥ brāhma-śaiva-vaiṣṇava-saṃjñitāḥ . sarve ca viṣṇunā ekena vyāptāḥ sarva-ātmanā ātmanā .. 36.205 ..

Shloka 204

वराहो भार्गवस्सिंहो रामश्रीधरवामनाः । अश्विकृष्णौ च दिक्ष्वेषां लोकैरण्डं सहाखिलं ॥ ३६.२०६ ॥

PADACHEDA

वराहः भार्गवः सिंहः राम-श्रीधर-वामनाः । अश्वि-कृष्णौ च दिक्षु एषाम् लोक-एरण्डम् सह अखिलम् ॥ ३६।२०६ ॥

TRANSLITERATION

varāhaḥ bhārgavaḥ siṃhaḥ rāma-śrīdhara-vāmanāḥ . aśvi-kṛṣṇau ca dikṣu eṣām loka-eraṇḍam saha akhilam .. 36.206 ..

Shloka 205

यच्चानुक्तमशेषेण विष्णोरेता विभूतयः । विश्वव्यापितयेवैष विष्णुर्वृद्धैरुधीरितः ॥ ३६.२०७ ॥

PADACHEDA

यत् च अन् उक्तम् अशेषेण विष्णोः एताः विभूतयः । विश्व-व्यापितया इव एष विष्णुः वृद्धैः उधीरितः ॥ ३६।२०७ ॥

TRANSLITERATION

yat ca an uktam aśeṣeṇa viṣṇoḥ etāḥ vibhūtayaḥ . viśva-vyāpitayā iva eṣa viṣṇuḥ vṛddhaiḥ udhīritaḥ .. 36.207 ..

Shloka 206

पुरुसंज्ञेशरीरेऽस्मिन्शयनात्पुरुषः स्मृतः । सत्यश्छाबाधितार्थत्वान्नित्यत्वात्स प्रकीर्तितः ॥ ३६.२०८ ॥

PADACHEDA

पुरु-संज्ञे शरीरे अस्मिन् शयनात् पुरुषः स्मृतः । सत्यः छा-अ बाधित-अर्थ-त्वात् नित्य-त्वात् स प्रकीर्तितः ॥ ३६।२०८ ॥

TRANSLITERATION

puru-saṃjñe śarīre asmin śayanāt puruṣaḥ smṛtaḥ . satyaḥ chā-a bādhita-artha-tvāt nitya-tvāt sa prakīrtitaḥ .. 36.208 ..

Shloka 207

अच्युतोऽच्यवनादेव स हरिः समदीरितः । अनिरुद्धस्तथा प्रोक्तस्सर्वस्मादनिरोधनाथ् ॥ ३६.२०९ ॥

PADACHEDA

अच्युतः अच्यवनात् एव स हरिः समदीरितः । अनिरुद्धः तथा प्रोक्तः सर्वस्मात् अनिरोधनाथ् ॥ ३६।२०९ ॥

TRANSLITERATION

acyutaḥ acyavanāt eva sa hariḥ samadīritaḥ . aniruddhaḥ tathā proktaḥ sarvasmāt anirodhanāth .. 36.209 ..

Shloka 208

वसनास्तर्वभूतेषु वासुदेवत्वमीयिवान् । आदिमूर्तेस्समाकृष्टः स्मृतस्संकर्षणः प्रभुः ॥ ३६.२१० ॥

PADACHEDA

वसनाः तर्व-भूतेषु वासुदेव-त्वम् ईयिवान् । आदि-मूर्तेः समाकृष्टः स्मृतः संकर्षणः प्रभुः ॥ ३६।२१० ॥

TRANSLITERATION

vasanāḥ tarva-bhūteṣu vāsudeva-tvam īyivān . ādi-mūrteḥ samākṛṣṭaḥ smṛtaḥ saṃkarṣaṇaḥ prabhuḥ .. 36.210 ..

Shloka 209

प्रद्युम्नो द्युम्न पृष्ठत्वात्त्रिधामा धामभिस्त्रिभिः । वैकुण्ठामलवर्णत्वाद्वैकुण्ठश्टायमुच्यते ॥ ३६.२११ ॥

PADACHEDA

प्रद्युम्नः द्युम्न-पृष्ठ-त्वात् त्रिधामा धामभिः त्रिभिः । वैकुण्ठ-अमल-वर्ण-त्वात् वैकुण्ठश्टायम् उच्यते ॥ ३६।२११ ॥

TRANSLITERATION

pradyumnaḥ dyumna-pṛṣṭha-tvāt tridhāmā dhāmabhiḥ tribhiḥ . vaikuṇṭha-amala-varṇa-tvāt vaikuṇṭhaśṭāyam ucyate .. 36.211 ..

Shloka 210

लीयेते प्रलये त्वस्मिन्केशावित्येष केशवः । नरनारीप्रकर्तृत्वान्नराणां चायनादयं ॥ ३६.२१२ ॥

PADACHEDA

लीयेते प्रलये तु अस्मिन् केशौ इति एष केशवः । नर-नारी-प्रकर्तृ-त्वात् नराणाम् च अयनात् अयम् ॥ ३६।२१२ ॥

TRANSLITERATION

līyete pralaye tu asmin keśau iti eṣa keśavaḥ . nara-nārī-prakartṛ-tvāt narāṇām ca ayanāt ayam .. 36.212 ..

Shloka 211

नारायणो नरोद्धानामयनत्वादपाञ्च सः । माधवो मधुषूत्पत्त्या धवत्वाद्वा श्रियःस्मृतः ॥ ३६.२१३ ॥

PADACHEDA

नारायणः सः । माधवः मधुषु उत्पत्त्या धव-त्वात् वा श्रियः स्मृतः ॥ ३६।२१३ ॥

TRANSLITERATION

nārāyaṇaḥ saḥ . mādhavaḥ madhuṣu utpattyā dhava-tvāt vā śriyaḥ smṛtaḥ .. 36.213 ..

Shloka 212

गोविन्दतीति गोविन्दो गावो विन्दन्ति यं तथा । असुरं मधुनामानं हन्तीति मधुसूदन ॥ ३६.२१४ ॥

PADACHEDA

गोविन्दति इति गो-विन्दः गावः विन्दन्ति यम् तथा । असुरम् मधु-नामानम् हन्ति इति मधुसूदन ॥ ३६।२१४ ॥

TRANSLITERATION

govindati iti go-vindaḥ gāvaḥ vindanti yam tathā . asuram madhu-nāmānam hanti iti madhusūdana .. 36.214 ..

Shloka 213

त्रिभिःस्वैर्विक्रमैर्व्याप्तो जगदेष त्रिविक्रमः । वामनो व्रास्वतायोगाच्छ्रीधरो वहनाच्छ्रियः ॥ ३६.२१५ ॥

PADACHEDA

त्रिभिः स्वैः विक्रमैः व्याप्तः जगत् एष त्रिविक्रमः । वामनः व्रास्वता-योगात् श्रीधरः वहनात् श्रियः ॥ ३६।२१५ ॥

TRANSLITERATION

tribhiḥ svaiḥ vikramaiḥ vyāptaḥ jagat eṣa trivikramaḥ . vāmanaḥ vrāsvatā-yogāt śrīdharaḥ vahanāt śriyaḥ .. 36.215 ..

Shloka 214

हृषीकस्येन्द्रियस्येशो हृषीकेश उदीरितः । पद्मं नाभेरभूद्यप्य पद्मनाभस्ततस्म्मतः ॥ ३६.२१६ ॥

PADACHEDA

हृषीकस्य इन्द्रियस्य ईशः हृषीकेशः उदीरितः । पद्मम् पद्मनाभः ततस्म्मतः ॥ ३६।२१६ ॥

TRANSLITERATION

hṛṣīkasya indriyasya īśaḥ hṛṣīkeśaḥ udīritaḥ . padmam padmanābhaḥ tatasmmataḥ .. 36.216 ..

Shloka 215

उदरालम्बि दामास्येत्युक्तो दामोदरो हरिः । उत्तमः पुरुषोयस्मादुक्तस्स पुरुषोत्तमः ॥ ३६.२१७ ॥

PADACHEDA

उदर-आलम्बि दाम अस्य इति उक्तः दामोदरः हरिः । उत्तमः पुरुषः यस्मात् उक्तः स पुरुषोत्तमः ॥ ३६।२१७ ॥

TRANSLITERATION

udara-ālambi dāma asya iti uktaḥ dāmodaraḥ hariḥ . uttamaḥ puruṣaḥ yasmāt uktaḥ sa puruṣottamaḥ .. 36.217 ..

Shloka 216

विलोमेन्द्रियगम्यत्वात्प्रोच्यते स त्वधोक्षजः । अर्धमर्धं लरस्सिंहो नरसिंहा उदाहृतः ॥ ३६.२१८ ॥

PADACHEDA

विलोम-इन्द्रिय-गम्य-त्वात् प्रोच्यते स तु अधोक्षजः । अर्धम् अर्धम् नरसिंहाः उदाहृतः ॥ ३६।२१८ ॥

TRANSLITERATION

viloma-indriya-gamya-tvāt procyate sa tu adhokṣajaḥ . ardham ardham narasiṃhāḥ udāhṛtaḥ .. 36.218 ..

Shloka 217

जनार्दनस्स पापिष्ठान्जनानर्दयतीति सः । इन्द्रस्यावरजो भूत उपेन्द्रः प्रोच्यते हरिः ॥ ३६.२१९ ॥

PADACHEDA

जनार्दनः स पापिष्ठान् जनान् अर्दयति इति सः । इन्द्रस्य अवरजः भूतः उपेन्द्रः प्रोच्यते हरिः ॥ ३६।२१९ ॥

TRANSLITERATION

janārdanaḥ sa pāpiṣṭhān janān ardayati iti saḥ . indrasya avarajaḥ bhūtaḥ upendraḥ procyate hariḥ .. 36.219 ..

Shloka 218

हरणात्सर्वपापानां हरिर्नायणः स्मृतः । कर्षणात्पापराशीनां कृष्णस्सर्वात्मको हरिः ॥ ३६.२२० ॥

PADACHEDA

हरणात् सर्व-पापानाम् हरिः नायणः स्मृतः । कर्षणात् पाप-राशीनाम् कृष्णः सर्व-आत्मकः हरिः ॥ ३६।२२० ॥

TRANSLITERATION

haraṇāt sarva-pāpānām hariḥ nāyaṇaḥ smṛtaḥ . karṣaṇāt pāpa-rāśīnām kṛṣṇaḥ sarva-ātmakaḥ hariḥ .. 36.220 ..

Shloka 219

रुद्रो रोदयते तस्मात्ब्रह्मा बृंहणकर्मणा । इन्द्रश्च परमैश्वर्याद्वहनाद्वह्निरुच्यते ॥ ३६.२२१ ॥

PADACHEDA

रुद्रः रोदयते तस्मात् ब्रह्मा बृंहण-कर्मणा । इन्द्रः च परम-ऐश्वर्यात् वहनात् वह्निः उच्यते ॥ ३६।२२१ ॥

TRANSLITERATION

rudraḥ rodayate tasmāt brahmā bṛṃhaṇa-karmaṇā . indraḥ ca parama-aiśvaryāt vahanāt vahniḥ ucyate .. 36.221 ..

Shloka 220

यमस्संयमनात्पुंसां वरणाद्वरुणस्तथा । वायुर्वानात्सवात्सोमरिशश्चेष्टे जनेषु यः ॥ ३६.२२२ ॥

PADACHEDA

यमः संयमनात् पुंसाम् वरणात् वरुणः तथा । वायुः वानात् सवात् सोम-रिशः च इष्टे जनेषु यः ॥ ३६।२२२ ॥

TRANSLITERATION

yamaḥ saṃyamanāt puṃsām varaṇāt varuṇaḥ tathā . vāyuḥ vānāt savāt soma-riśaḥ ca iṣṭe janeṣu yaḥ .. 36.222 ..

Shloka 221

आदित्योऽदितिपुत्रत्वाच्चन्द्रश्चन्दयते यतः । इत्येवं गुणवृत्त्योह्यैः शब्देरेकोऽप्यनेकथा ॥ ३६.२२३ ॥

PADACHEDA

आदित्यः अदिति-पुत्र-त्वात् चन्द्रः चन्दयते यतस् । इति एवम् गुण-वृत्त्या ऊह्यैः शब्देः एकः अपि अनेकथा ॥ ३६।२२३ ॥

TRANSLITERATION

ādityaḥ aditi-putra-tvāt candraḥ candayate yatas . iti evam guṇa-vṛttyā ūhyaiḥ śabdeḥ ekaḥ api anekathā .. 36.223 ..

Shloka 222

श्रुतिभिः प्रोच्यते ब्रह्म विष्ण्वाख्यं जातु नेतरथ् । तस्येश्वरस्य चैश्वर्यात्सर्वमेतत्प्रवर्तते ॥ ३६.२२४ ॥

PADACHEDA

श्रुतिभिः प्रोच्यते ब्रह्म विष्णु-आख्यम् जातु न इतरथा । तस्य ईश्वरस्य च ऐश्वर्यात् सर्वम् एतत् प्रवर्तते ॥ ३६।२२४ ॥

TRANSLITERATION

śrutibhiḥ procyate brahma viṣṇu-ākhyam jātu na itarathā . tasya īśvarasya ca aiśvaryāt sarvam etat pravartate .. 36.224 ..

Shloka 223

सेश्वरं हि जगत्सर्वं भवेन्नानीश्वरं क्वचिथ् । तन्मयत्वेन गोविन्दे न्यस्तसर्वभरा नराः ॥ ३६.२२५ ॥

PADACHEDA

स ईश्वरम् हि जगत् सर्वम् भवेत् न अनीश्वरम् । तद्-मय-त्वेन गोविन्दे न्यस्त-सर्व-भराः नराः ॥ ३६।२२५ ॥

TRANSLITERATION

sa īśvaram hi jagat sarvam bhavet na anīśvaram . tad-maya-tvena govinde nyasta-sarva-bharāḥ narāḥ .. 36.225 ..

Shloka 224

तद्याजीनो महाभागास्तरन्ति भववारिधिं । तं प्रसाधयितुं यत्नः कार्यस्सरात्मना नरैः ॥ ३६.२२६ ॥

PADACHEDA

तद्-याजीनः महाभागाः तरन्ति भव-वारिधिम् । तम् प्रसाधयितुम् यत्नः कार्यः सर आत्मना नरैः ॥ ३६।२२६ ॥

TRANSLITERATION

tad-yājīnaḥ mahābhāgāḥ taranti bhava-vāridhim . tam prasādhayitum yatnaḥ kāryaḥ sara ātmanā naraiḥ .. 36.226 ..

Shloka 225

भक्तिनम्रस्सदा गच्छेत्सर्वोऽपि जगतः पतिं । तद्देवस्य प्रियं भूयाद्यतस्सम्माननं तु तथ् ॥ ३६.२२७ ॥

PADACHEDA

भक्ति-नम्रः सदा गच्छेत् सर्वः अपि जगतः पतिम् । तत् देवस्य प्रियम् भूयात् यतस् सम्माननम् तु ॥ ३६।२२७ ॥

TRANSLITERATION

bhakti-namraḥ sadā gacchet sarvaḥ api jagataḥ patim . tat devasya priyam bhūyāt yatas sammānanam tu .. 36.227 ..

Shloka 226

तस्य सन्निहितो देवो यस्य चित्ते जनार्दनः । दानेन तपसा नान्यैस्त्यस्य तुष्टोभवेद्धरिः ॥ ३६.२२८ ॥

PADACHEDA

तस्य सन्निहितः देवः यस्य चित्ते जनार्दनः । दानेन तपसा न अन्यैः त्यस्य तुष्टः भवेत् हरिः ॥ ३६।२२८ ॥

TRANSLITERATION

tasya sannihitaḥ devaḥ yasya citte janārdanaḥ . dānena tapasā na anyaiḥ tyasya tuṣṭaḥ bhavet hariḥ .. 36.228 ..

Shloka 227

आरुह्य शकटं गच्छेद्यो विष्णोर्मन्दिरं नरः । नारी वा बालको वाथ वृद्ध आतुर एव वा ॥ ३६.२२९ ॥

PADACHEDA

आरुह्य शकटम् गच्छेत् यः विष्णोः मन्दिरम् नरः । नारी वा बालकः वा अथ वृद्धः आतुरः एव वा ॥ ३६।२२९ ॥

TRANSLITERATION

āruhya śakaṭam gacchet yaḥ viṣṇoḥ mandiram naraḥ . nārī vā bālakaḥ vā atha vṛddhaḥ āturaḥ eva vā .. 36.229 ..

Shloka 228

तस्य पुण्यफलं नास्ति प्रेत्य युग्यश्च जायते । ये वाहयन्ति तान्मर्त्यान्नरा वा प्राणिनश्च ये ॥ ३६.२३० ॥

PADACHEDA

तस्य पुण्य-फलम् न अस्ति प्रेत्य युग्यः च जायते । ये वाहयन्ति तान् मर्त्यान् नराः वा प्राणिनः च ये ॥ ३६।२३० ॥

TRANSLITERATION

tasya puṇya-phalam na asti pretya yugyaḥ ca jāyate . ye vāhayanti tān martyān narāḥ vā prāṇinaḥ ca ye .. 36.230 ..

Shloka 229

ते यास्यन्ति पदं विष्णोर्यस्मात्पादच रास्तु ते । ये वाहयन्ति जन्तूंस्तान्स्तेऽपिमूढाः पतन्ति वै ॥ ३६.२३१ ॥

PADACHEDA

ते यास्यन्ति पदम् विष्णोः यस्मात् पादः च ते । ये वाहयन्ति जन्तून् तान् स्ते अपि मूढाः पतन्ति वै ॥ ३६।२३१ ॥

TRANSLITERATION

te yāsyanti padam viṣṇoḥ yasmāt pādaḥ ca te . ye vāhayanti jantūn tān ste api mūḍhāḥ patanti vai .. 36.231 ..

Shloka 230

यस्तोदयति तानेव गमने मूढचेतनः । स यामीर्यातनाः प्राप्य तोद्यते यमकिङ्करैः ॥ ३६.२३२ ॥

PADACHEDA

यः तोदयति तान् एव गमने मूढ-चेतनः । स यामीः यातनाः प्राप्य तोद्यते यम-किङ्करैः ॥ ३६।२३२ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ todayati tān eva gamane mūḍha-cetanaḥ . sa yāmīḥ yātanāḥ prāpya todyate yama-kiṅkaraiḥ .. 36.232 ..

Shloka 231

पुनः पशुत्वमापन्नस्तोद्यते पशुभिर्नरैः । यो वा भृतकदानेन वाहनेन तु मानवः ॥ ३६.२३३ ॥

PADACHEDA

पुनर् पशु-त्वम् आपन्नः तोद्यते पशुभिः नरैः । यः वा भृतक-दानेन वाहनेन तु मानवः ॥ ३६।२३३ ॥

TRANSLITERATION

punar paśu-tvam āpannaḥ todyate paśubhiḥ naraiḥ . yaḥ vā bhṛtaka-dānena vāhanena tu mānavaḥ .. 36.233 ..

Shloka 232

वाहयत्यथ वोहेत सोऽपि यास्यति दुर्गतिं । अपारे दुर्गसंसारे कर्मबद्धे विशेषतः ॥ ३६.२३४ ॥

PADACHEDA

वाहयति अथ वा ऊहेत सः अपि यास्यति दुर्गतिम् । अपारे दुर्ग-संसारे कर्म-बद्धे विशेषतः ॥ ३६।२३४ ॥

TRANSLITERATION

vāhayati atha vā ūheta saḥ api yāsyati durgatim . apāre durga-saṃsāre karma-baddhe viśeṣataḥ .. 36.234 ..

Shloka 233

स्वीयं कर्म समुत्सृज्य पतन्ति नरकेऽशुचौ । ततःपशुत्वमापन्नाश्चिरं तिष्ठन्ति भूतले ॥ ३६.२३५ ॥

PADACHEDA

स्वीयम् कर्म समुत्सृज्य पतन्ति नरके अशुचौ । ततःपशु-त्वम् आपन्नाः चिरम् तिष्ठन्ति भू-तले ॥ ३६।२३५ ॥

TRANSLITERATION

svīyam karma samutsṛjya patanti narake aśucau . tataḥpaśu-tvam āpannāḥ ciram tiṣṭhanti bhū-tale .. 36.235 ..

Shloka 234

पादुकामधिरुह्यापि यो देवालयमाप्रजेथ् । स पशुर्जोयते प्रेत्य रोगी चेहप्रजायते ॥ ३६.२३६ ॥

PADACHEDA

पादुकाम् अधिरुह्य अपि यः देवालयम् आप्रजेथ् । स पशुः जोयते प्रेत्य रोगी च इह प्रजायते ॥ ३६।२३६ ॥

TRANSLITERATION

pādukām adhiruhya api yaḥ devālayam āprajeth . sa paśuḥ joyate pretya rogī ca iha prajāyate .. 36.236 ..

Shloka 235

पादुकां वाहनं चापि योऽधिष्ठित्य विमूढधीः । प्रणामं हरये कुर्यात्त स्य दूरतरो हरिः ॥ ३६.२३७ ॥

PADACHEDA

पादुकाम् वाहनम् च अपि यः अधिष्ठित्य विमूढ-धीः । प्रणामम् हरये कुर्यात् दूरतरः हरिः ॥ ३६।२३७ ॥

TRANSLITERATION

pādukām vāhanam ca api yaḥ adhiṣṭhitya vimūḍha-dhīḥ . praṇāmam haraye kuryāt dūrataraḥ hariḥ .. 36.237 ..

Shloka 236

देवदर्णनमुद्दिश्य नैवेदं विध आव्रजेथ् । अयत्नाद्गमने जातेऽप्यवरुह्य च वाहनाथ् ॥ ३६.२३८ ॥

PADACHEDA

देव-दर्णनम् उद्दिश्य न एव इदम् विधे आव्रजेथ् । अयत्नात् गमने जाते अपि अवरुह्य च वाहनात् ॥ ३६।२३८ ॥

TRANSLITERATION

deva-darṇanam uddiśya na eva idam vidhe āvrajeth . ayatnāt gamane jāte api avaruhya ca vāhanāt .. 36.238 ..

Shloka 237

पादुकादि विमुच्यैव समुपस्पृश्य वारिणा । प्रविशेत्प्रयतो भूत्वा प्राकारं प्रथमं पुनः ॥ ३६.२३९ ॥

PADACHEDA

पादुका-आदि विमुच्य एव समुपस्पृश्य वारिणा । प्रविशेत् प्रयतः भूत्वा प्राकारम् प्रथमम् पुनर् ॥ ३६।२३९ ॥

TRANSLITERATION

pādukā-ādi vimucya eva samupaspṛśya vāriṇā . praviśet prayataḥ bhūtvā prākāram prathamam punar .. 36.239 ..

Shloka 238

न विशेद्धाम देवस्य यादता वाहनादिभिः । तादृशं पुरुषं दृष्ट्वा यथाशक्त्यवबोधयेथ् ॥ ३६.२४० ॥

PADACHEDA

न विशेत् धाम देवस्य यादता वाहन-आदिभिः । तादृशम् पुरुषम् दृष्ट्वा यथाशक्ति अवबोधयेथ् ॥ ३६।२४० ॥

TRANSLITERATION

na viśet dhāma devasya yādatā vāhana-ādibhiḥ . tādṛśam puruṣam dṛṣṭvā yathāśakti avabodhayeth .. 36.240 ..

Shloka 239

आद्यस्त्वेषोऽपचारस्स्याद्यत्नहार्योभवेत्ततः । श्मशानमध्ये गत्वातु यो गच्छेद्देवतागृहं ॥ ३६.२४१ ॥

PADACHEDA

आद्यः तु एषः अपचारः स्यात् यत्न-हार्यः भवेत् ततस् । श्मशान-मध्ये गत्वा तु यः गच्छेत् देवतागृहम् ॥ ३६।२४१ ॥

TRANSLITERATION

ādyaḥ tu eṣaḥ apacāraḥ syāt yatna-hāryaḥ bhavet tatas . śmaśāna-madhye gatvā tu yaḥ gacchet devatāgṛham .. 36.241 ..

Shloka 240

सप्तजन्मकृतात्पुण्यात्तत्क्षणान्मुच्यते नरः । सार्गालीं योनिमाश्रित्य पसेज्जन्मत्रयं ततः ॥ ३६.२४२ ॥

PADACHEDA

सप्त-जन्म-कृतात् पुण्यात् तद्-क्षणात् मुच्यते नरः । सार्गालीम् योनिम् आश्रित्य पसेत् जन्म-त्रयम् ततस् ॥ ३६।२४२ ॥

TRANSLITERATION

sapta-janma-kṛtāt puṇyāt tad-kṣaṇāt mucyate naraḥ . sārgālīm yonim āśritya paset janma-trayam tatas .. 36.242 ..

Shloka 241

दरिद्राश्चैव मार्खाश्च भविष्यन्ति त्रिजन्मकं । अन्यदेवगृहं गद्वाह्यस्नात्वा यो व्रजेद्गृहं ॥ ३६.२४३ ॥

PADACHEDA

दरिद्राः च एव मार्खाः च भविष्यन्ति त्रि-जन्मकम् । अन्य-देवगृहम् यः व्रजेत् गृहम् ॥ ३६।२४३ ॥

TRANSLITERATION

daridrāḥ ca eva mārkhāḥ ca bhaviṣyanti tri-janmakam . anya-devagṛham yaḥ vrajet gṛham .. 36.243 ..

Shloka 242

देवदेवस्य मोहात्तु तस्य पापं महाद्भवेथ् । गृहाद्गृहं तथा गद्वा भिक्षार्थी क्षुधितस्स्वयं ॥ ३६.२४४ ॥

PADACHEDA

देवदेवस्य मोहात् तु तस्य पापम् । गृहात् गृहम् तथा गद्वा भिक्षा-अर्थी क्षुधितः स्वयम् ॥ ३६।२४४ ॥

TRANSLITERATION

devadevasya mohāt tu tasya pāpam . gṛhāt gṛham tathā gadvā bhikṣā-arthī kṣudhitaḥ svayam .. 36.244 ..

Shloka 243

भिक्षामलब्ध्वा कुत्रापि दरिद्रो जायते नरः । चत्वारि चैव जन्मानि तेषामन्ते च यो बुधः? ॥ ३६.२४५ ॥

PADACHEDA

भिक्षाम् अ लब्ध्वा कुत्र अपि दरिद्रः जायते नरः । चत्वारि च एव जन्मानि तेषाम् अन्ते च यः बुधः? ॥ ३६।२४५ ॥

TRANSLITERATION

bhikṣām a labdhvā kutra api daridraḥ jāyate naraḥ . catvāri ca eva janmāni teṣām ante ca yaḥ budhaḥ? .. 36.245 ..

Shloka 244

चण्डालयोनि माप्नोति जन्मानि दश पञ्च च । अत्र चोदाहरन्तीमं विशेषं काश्यपादयः ॥ ३६.२४६ ॥

PADACHEDA

चण्डाल-योनि मा आप्नोति जन्मानि दश पञ्च च । अत्र च उदाहरन्ति इमम् विशेषम् काश्यप-आदयः ॥ ३६।२४६ ॥

TRANSLITERATION

caṇḍāla-yoni mā āpnoti janmāni daśa pañca ca . atra ca udāharanti imam viśeṣam kāśyapa-ādayaḥ .. 36.246 ..

Shloka 245

सर्वदेवमयो विष्णुस्सर्ववेदमयो हरिः । तस्यातिरिक्तं नो किञ्चिद्विशेषस्तत्र वक्ष्यते ॥ ३६.२४७ ॥

PADACHEDA

सर्व-देव-मयः विष्णुः सर्व-वेद-मयः हरिः । तस्य अतिरिक्तम् नो किञ्चिद् विशेषः तत्र वक्ष्यते ॥ ३६।२४७ ॥

TRANSLITERATION

sarva-deva-mayaḥ viṣṇuḥ sarva-veda-mayaḥ hariḥ . tasya atiriktam no kiñcid viśeṣaḥ tatra vakṣyate .. 36.247 ..

Shloka 246

सर्वेऽप्यधिकृता लोके तत्तत्कर्मानुरूपतः । आब्रह्मस्तंबपर्यन्तं जगदन्तर्व्यवस्थिताः ॥ ३६.२४८ ॥

PADACHEDA

सर्वे अपि अधिकृताः लोके तद्-तद्-कर्म-अनुरूपतः । आ ब्रह्मस्तंब-पर्यन्तम् जगत्-अन्तर् व्यवस्थिताः ॥ ३६।२४८ ॥

TRANSLITERATION

sarve api adhikṛtāḥ loke tad-tad-karma-anurūpataḥ . ā brahmastaṃba-paryantam jagat-antar vyavasthitāḥ .. 36.248 ..

Shloka 247

तस्मादेव जगत्सर्वं सर्गकाले प्रजायते । तस्मिन्नेव पुनस्तच्च प्रलये संप्रलीयते ॥ ३६.२४९ ॥

PADACHEDA

तस्मात् एव जगत् सर्वम् सर्ग-काले प्रजायते । तस्मिन् एव पुनर् तत् च प्रलये संप्रलीयते ॥ ३६।२४९ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt eva jagat sarvam sarga-kāle prajāyate . tasmin eva punar tat ca pralaye saṃpralīyate .. 36.249 ..

Shloka 248

यः वरः प्रकृतेः प्रोक्तः पुराणः पुरुषोऽव्ययः । स एव सर्वभूतात्मा नर इत्यभिधीयते ॥ ३६.२५० ॥

PADACHEDA

यः वरः प्रकृतेः प्रोक्तः पुराणः पुरुषः अव्ययः । सः एव सर्व-भूत-आत्मा नरः इति अभिधीयते ॥ ३६।२५० ॥

TRANSLITERATION

yaḥ varaḥ prakṛteḥ proktaḥ purāṇaḥ puruṣaḥ avyayaḥ . saḥ eva sarva-bhūta-ātmā naraḥ iti abhidhīyate .. 36.250 ..

Shloka 249

नराज्जातानि तत्त्वानि नाराणीति प्रचक्षते । तान्येव चायनं यस्य स तु नारायणः स्मृतः ॥ ३६.२५१ ॥

PADACHEDA

नरात् जातानि तत्त्वानि नाराणि इति प्रचक्षते । तानि एव च अयनम् यस्य स तु नारायणः स्मृतः ॥ ३६।२५१ ॥

TRANSLITERATION

narāt jātāni tattvāni nārāṇi iti pracakṣate . tāni eva ca ayanam yasya sa tu nārāyaṇaḥ smṛtaḥ .. 36.251 ..

Shloka 250

नारायणः परं ब्रह्म तत्त्वं नारायणः परः । विष्ण्वादिभिस्तथा केचिद्वासुदेवादिभिः परे ॥ ३६.२५२ ॥

PADACHEDA

नारायणः परम् ब्रह्म तत्त्वम् नारायणः परः । विष्णु-आदिभिः तथा केचिद् वासुदेव-आदिभिः परे ॥ ३६।२५२ ॥

TRANSLITERATION

nārāyaṇaḥ param brahma tattvam nārāyaṇaḥ paraḥ . viṣṇu-ādibhiḥ tathā kecid vāsudeva-ādibhiḥ pare .. 36.252 ..

Shloka 251

संज्ञाभेदैर्महात्मानस्सदैवाराधयन्तितं । सर्वत्र परिपूर्णस्य सर्वधा सर्ववस्तुषु ॥ ३६.२५३ ॥

PADACHEDA

संज्ञा-भेदैः महात्मानः सदा एव आराधयन्ति तम् । सर्वत्र परिपूर्णस्य सर्वधा सर्व-वस्तुषु ॥ ३६।२५३ ॥

TRANSLITERATION

saṃjñā-bhedaiḥ mahātmānaḥ sadā eva ārādhayanti tam . sarvatra paripūrṇasya sarvadhā sarva-vastuṣu .. 36.253 ..

Shloka 252

न जातु लभ्यते किञ्चिद्येनाव्याप्तं तु किं चन । तस्मात्तस्मिन्समारोप्य सर्वं देवेश्वरेश्वरे ॥ ३६.२५४ ॥

PADACHEDA

न जातु लभ्यते किञ्चिद् येन अव्याप्तम् तु किम् चन । तस्मात् तस्मिन् समारोप्य सर्वम् देव-ईश्वर-ईश्वरे ॥ ३६।२५४ ॥

TRANSLITERATION

na jātu labhyate kiñcid yena avyāptam tu kim cana . tasmāt tasmin samāropya sarvam deva-īśvara-īśvare .. 36.254 ..

Shloka 253

उपासनं भवेद्यत्तु तद्भवेदुचितं बुधैः । अन्यत्र तं समारोप्य यदि चोपासनं भवेथ् ॥ ३६.२५५ ॥

PADACHEDA

उपासनम् भवेत् यत् तु तत् भवेत् उचितम् बुधैः । अन्यत्र तम् समारोप्य यदि च उपासनम् ॥ ३६।२५५ ॥

TRANSLITERATION

upāsanam bhavet yat tu tat bhavet ucitam budhaiḥ . anyatra tam samāropya yadi ca upāsanam .. 36.255 ..

Shloka 254

तद्भवेदन्यदेवार्चा तस्मात्परिमितं फलं । येऽप्यन्यदेवताभक्तायजन्ते श्रद्धयोऽन्विताः ॥ ३६.२५६ ॥

PADACHEDA

तत् भवेत् अन्यत् एव अर्चा तस्मात् परिमितम् फलम् । ये अपि अन्य-देवता-भक्ताः यजन्ते श्रद्धयः अन्विताः ॥ ३६।२५६ ॥

TRANSLITERATION

tat bhavet anyat eva arcā tasmāt parimitam phalam . ye api anya-devatā-bhaktāḥ yajante śraddhayaḥ anvitāḥ .. 36.256 ..

Shloka 255

यजन्ते तेऽपि देवेशं तमेवाविधि पूर्वकं । अन्ये ते ब्रह्मरुद्रेन्द्रास्तदाद्या देवतास्स्मृताः ॥ ३६.२५७ ॥

PADACHEDA

यजन्ते ते अपि देवेशम् तम् एव अविधि पूर्वकम् । अन्ये ते ब्रह्म-रुद्र-इन्द्राः तद्-आद्याः देवताः स्मृताः ॥ ३६।२५७ ॥

TRANSLITERATION

yajante te api deveśam tam eva avidhi pūrvakam . anye te brahma-rudra-indrāḥ tad-ādyāḥ devatāḥ smṛtāḥ .. 36.257 ..

Shloka 256

वैष्णवा अवताराश्च ये तु शास्त्रोदिताः पुरा । परमार्थे न भिद्यन्ते नान्यत्वं स्यात्परस्परं ॥ ३६.२५८ ॥

PADACHEDA

वैष्णवाः अवताराः च ये तु शास्त्र-उदिताः पुरा । परमार्थे न भिद्यन्ते न अन्य-त्वम् स्यात् परस्परम् ॥ ३६।२५८ ॥

TRANSLITERATION

vaiṣṇavāḥ avatārāḥ ca ye tu śāstra-uditāḥ purā . paramārthe na bhidyante na anya-tvam syāt parasparam .. 36.258 ..

Shloka 257

विष्ण्वालयादथैकस्मादन्यविष्ण्वालयस्य तु । तत्स्थानां दैवतानां वा नान्यत्वं जातु संभवेथ् ॥ ३६.२५९ ॥

PADACHEDA

विष्णु-आलयात् अथ एकस्मात् अन्य-विष्णु-आलयस्य तु । तद्-स्थानाम् दैवतानाम् वा न अन्य-त्वम् जातु संभवेथ् ॥ ३६।२५९ ॥

TRANSLITERATION

viṣṇu-ālayāt atha ekasmāt anya-viṣṇu-ālayasya tu . tad-sthānām daivatānām vā na anya-tvam jātu saṃbhaveth .. 36.259 ..

Shloka 258

अथ शास्त्रविधिर्भिन्नो यत्र नाप्युपलभ्यते । तत्रान्यत्वं विजानीयान्न चेच्छेच्छास्त्रसंकरं ॥ ३६.२६० ॥

PADACHEDA

अथ शास्त्र-विधिः भिन्नः यत्र ना अपि उपलभ्यते । तत्र अन्य-त्वम् विजानीयात् न च इच्छेत् शास्त्र-संकरम् ॥ ३६।२६० ॥

TRANSLITERATION

atha śāstra-vidhiḥ bhinnaḥ yatra nā api upalabhyate . tatra anya-tvam vijānīyāt na ca icchet śāstra-saṃkaram .. 36.260 ..

Shloka 259

हरिं देवं तु संसेव्य वाहनस्थं द्विजोत्तमः । यदन्यं सेदते वीथ्यां तत्काले वाहनस्थितं ॥ ३६.२६१ ॥

PADACHEDA

हरिम् देवम् तु संसेव्य वाहन-स्थम् द्विजोत्तमः । यत् अन्यम् सेदते वीथ्याम् तद्-काले वाहन-स्थितम् ॥ ३६।२६१ ॥

TRANSLITERATION

harim devam tu saṃsevya vāhana-stham dvijottamaḥ . yat anyam sedate vīthyām tad-kāle vāhana-sthitam .. 36.261 ..

Shloka 260

सोऽपि पापमवाप्नोति विष्णुध्यानेन शुद्ध्यति । देवेशस्योत्सवो यत्र ग्रामे वा नगरेऽपि वा ॥ ३६.२६२ ॥

PADACHEDA

सः अपि पापम् अवाप्नोति विष्णु-ध्यानेन शुद्धि-अति । देवेशस्य उत्सवः यत्र ग्रामे वा नगरे अपि वा ॥ ३६।२६२ ॥

TRANSLITERATION

saḥ api pāpam avāpnoti viṣṇu-dhyānena śuddhi-ati . deveśasya utsavaḥ yatra grāme vā nagare api vā .. 36.262 ..

Shloka 261

पर्वताग्रे महानद्यास्तीरे दुर्गाटवीषुवा । तत्र गच्छेन्नरो भक्त्या सेवेतोत्सवमादराथ् ॥ ३६.२६३ ॥

PADACHEDA

पर्वत-अग्रे महा-नद्याः तीरे दुर्ग-अटवीषुवा । तत्र गच्छेत् नरः भक्त्या सेवेत उत्सवम् आदराथ् ॥ ३६।२६३ ॥

TRANSLITERATION

parvata-agre mahā-nadyāḥ tīre durga-aṭavīṣuvā . tatra gacchet naraḥ bhaktyā seveta utsavam ādarāth .. 36.263 ..

Shloka 262

सह पुत्त्रेस्सहामात्यैस्सर्वैः परिजनैर्वृतः । वैष्णवं क्रतुदेशन्तु गत्वा सेवेत मानवः ॥ ३६.२६४ ॥

PADACHEDA

सह पुत्त्रेः सह अमात्यैः सर्वैः परिजनैः वृतः । वैष्णवम् क्रतु-देशन् तु गत्वा सेवेत मानवः ॥ ३६।२६४ ॥

TRANSLITERATION

saha puttreḥ saha amātyaiḥ sarvaiḥ parijanaiḥ vṛtaḥ . vaiṣṇavam kratu-deśan tu gatvā seveta mānavaḥ .. 36.264 ..

Shloka 263

यथार्ऽहमुपयुञ्जीत स्वशक्तिं तत्क्रियासु च । श्रुत्वा देवोत्सवारंभं पङ्गूभावेन यो नरः ॥ ३६.२६५ ॥

PADACHEDA

यथार्ऽहम् उपयुञ्जीत स्व-शक्तिम् तद्-क्रियासु च । श्रुत्वा देव-उत्सव-आरंभम् पङ्गूभावेन यः नरः ॥ ३६।२६५ ॥

TRANSLITERATION

yathār'ham upayuñjīta sva-śaktim tad-kriyāsu ca . śrutvā deva-utsava-āraṃbham paṅgūbhāvena yaḥ naraḥ .. 36.265 ..

Shloka 264

तिष्ठेत्स जन्मसाहस्रं पङ्गुरेव भविष्यति । तद्भवेद्विफलं जन्म भूभारस्तस्य जीवितं ॥ ३६.२६६ ॥

PADACHEDA

तिष्ठेत् स जन्म-साहस्रम् पङ्गुः एव भविष्यति । तत् भवेत् विफलम् जन्म भू-भारः तस्य जीवितम् ॥ ३६।२६६ ॥

TRANSLITERATION

tiṣṭhet sa janma-sāhasram paṅguḥ eva bhaviṣyati . tat bhavet viphalam janma bhū-bhāraḥ tasya jīvitam .. 36.266 ..

Shloka 265

देवेशस्योत्सवे सम्यग्वर्तमाने महाफले । योऽन्यत्र व्यापृतस्तत्र न गच्छेद्दुर्मना नरः ॥ ३६.२६७ ॥

PADACHEDA

देवेशस्य उत्सवे सम्यक् वर्तमाने महा-फले । यः अन्यत्र व्यापृतः तत्र न गच्छेत् दुर्मनाः नरः ॥ ३६।२६७ ॥

TRANSLITERATION

deveśasya utsave samyak vartamāne mahā-phale . yaḥ anyatra vyāpṛtaḥ tatra na gacchet durmanāḥ naraḥ .. 36.267 ..

Shloka 266

न तस्य निष्कृतिः प्रोक्ता स पापी नरकं व्रजेथ् । अनाहूतोऽध्वरं गच्छेत्तथा गुरुकुलं व्रजेथ् ॥ ३६.२६८ ॥

PADACHEDA

न तस्य निष्कृतिः प्रोक्ता स पापी नरकम् । अनाहूतः अध्वरम् गच्छेत् तथा गुरु-कुलम् ॥ ३६।२६८ ॥

TRANSLITERATION

na tasya niṣkṛtiḥ proktā sa pāpī narakam . anāhūtaḥ adhvaram gacchet tathā guru-kulam .. 36.268 ..

Shloka 267

योऽध्वरं गन्तुकामोऽत्र प्रतीक्षेतार्ङ्गणादिकं । तन्य पूर्वार्जितं पुण्यं तत्क्षणादेव नश्यति ॥ ३६.२६९ ॥

PADACHEDA

यः अध्वरम् गन्तु-कामः अत्र प्रतीक्षेत आर्ङ्गण-आदिकम् । पूर्व-अर्जितम् पुण्यम् तद्-क्षणात् एव नश्यति ॥ ३६।२६९ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ adhvaram gantu-kāmaḥ atra pratīkṣeta ārṅgaṇa-ādikam . pūrva-arjitam puṇyam tad-kṣaṇāt eva naśyati .. 36.269 ..

Shloka 268

देवोत्सवं तु यो मर्त्यो यतमानं तु सेवितुं । वारयेद्येन केनापि हेतुना स तु दुर्मतिः ॥ ३६.२७० ॥

PADACHEDA

देव-उत्सवम् तु यः मर्त्यः यतमानम् तु सेवितुम् । वारयेत् येन केन अपि हेतुना स तु दुर्मतिः ॥ ३६।२७० ॥

TRANSLITERATION

deva-utsavam tu yaḥ martyaḥ yatamānam tu sevitum . vārayet yena kena api hetunā sa tu durmatiḥ .. 36.270 ..

Shloka 269

अफलस्सफलो वापि पतत्येव न संशयः । विष्णुपञ्चदिने वापि पुण्याहेष्वितरेष्वपि ॥ ३६.२७१ ॥

PADACHEDA

अफलः सफलः वा अपि पतति एव न संशयः । विष्णुपञ्चदिने वा अपि पुण्य-अहेषु इतरेषु अपि ॥ ३६।२७१ ॥

TRANSLITERATION

aphalaḥ saphalaḥ vā api patati eva na saṃśayaḥ . viṣṇupañcadine vā api puṇya-aheṣu itareṣu api .. 36.271 ..

Shloka 270

उपोषितस्तु श्रुत्वैव देवेशस्योत्सवं हठाथ् । तत्क्षणाद्यो न गच्छेत्तु तस्य पापं महद्भवेथ् ॥ ३६.२७२ ॥

PADACHEDA

उपोषितः तु श्रुत्वा एव देवेशस्य उत्सवम् । तद्-क्षणात् यः न गच्छेत् तु तस्य पापम् महत् भवेथ् ॥ ३६।२७२ ॥

TRANSLITERATION

upoṣitaḥ tu śrutvā eva deveśasya utsavam . tad-kṣaṇāt yaḥ na gacchet tu tasya pāpam mahat bhaveth .. 36.272 ..

Shloka 271

खट्वामास्थाय यश्शेते वर्तमाने तदुत्सवे । आसीनस्थ्सित एवात्र स यामीर्यातना व्रजेथ् ॥ ३६.२७३ ॥

PADACHEDA

खट्वाम् आस्थाय यः शेते वर्तमाने तद्-उत्सवे । आसीन-स्थ्सितः एव अत्र स यामीः यातनाः व्रजेथ् ॥ ३६।२७३ ॥

TRANSLITERATION

khaṭvām āsthāya yaḥ śete vartamāne tad-utsave . āsīna-sthsitaḥ eva atra sa yāmīḥ yātanāḥ vrajeth .. 36.273 ..

Shloka 272

देवेशाभिमुखं गत्वा न कुर्याद्यो नमस्क्रियां । स पापिष्ठतरो लोके निष्कृतिर्नास्य विद्यते ॥ ३६.२७४ ॥

PADACHEDA

देवेश-अभिमुखम् गत्वा न कुर्यात् यः नमस्क्रियाम् । स पापिष्ठतरः लोके निष्कृतिः न अस्य विद्यते ॥ ३६।२७४ ॥

TRANSLITERATION

deveśa-abhimukham gatvā na kuryāt yaḥ namaskriyām . sa pāpiṣṭhataraḥ loke niṣkṛtiḥ na asya vidyate .. 36.274 ..

Shloka 273

उत्क्रमिष्यन्ति यत्प्राणाः प्राणदे समुपस्थिते । प्रत्युद्थानाभिवादाभ्यां पुनस्तान्प्रतिपादयेथ् ॥ ३६.२७५ ॥

PADACHEDA

उत्क्रमिष्यन्ति यत् प्राणाः प्राणदे समुपस्थिते । प्रत्युद्थान-अभिवादाभ्याम् पुनर् तान् प्रतिपादयेथ् ॥ ३६।२७५ ॥

TRANSLITERATION

utkramiṣyanti yat prāṇāḥ prāṇade samupasthite . pratyudthāna-abhivādābhyām punar tān pratipādayeth .. 36.275 ..

Shloka 274

सर्वेषां प्राणभूतोऽसौ भगवान्हरिरव्ययः । प्राणिनश्चेतनास्सर्वे प्राण्येकः प्राणदोऽपरः ॥ ३६.२७६ ॥

PADACHEDA

सर्वेषाम् प्राण-भूतः असौ भगवान् हरिः अव्ययः । प्राणिनः चेतनाः सर्वे प्राणी एकः प्राण-दः अपरः ॥ ३६।२७६ ॥

TRANSLITERATION

sarveṣām prāṇa-bhūtaḥ asau bhagavān hariḥ avyayaḥ . prāṇinaḥ cetanāḥ sarve prāṇī ekaḥ prāṇa-daḥ aparaḥ .. 36.276 ..

Shloka 275

अन्यथा चेन्महादोषः संक्षुफ्यन्ते च मानवाः । एकहस्तप्रणामेन यत्पापं न तदन्यतः ॥ ३६.२७७ ॥

PADACHEDA

अन्यथा चेद् महा-दोषः संक्षुफ्यन्ते च मानवाः । एक-हस्त-प्रणामेन यत् पापम् न तत् अन्यतस् ॥ ३६।२७७ ॥

TRANSLITERATION

anyathā ced mahā-doṣaḥ saṃkṣuphyante ca mānavāḥ . eka-hasta-praṇāmena yat pāpam na tat anyatas .. 36.277 ..

Shloka 276

हस्तौ द्वौ निर्मितौ धात्रा किं तेन सुकृतं भवेथ् । प्राञ्जलीकृत्य हस्तौतु याचेत मधुसूदनं ॥ ३६.२७८ ॥

PADACHEDA

हस्तौ द्वौ निर्मितौ धात्रा किम् तेन सु कृतम् भवेथ् । प्राञ्जलीकृत्य हस्तौ तु याचेत मधुसूदनम् ॥ ३६।२७८ ॥

TRANSLITERATION

hastau dvau nirmitau dhātrā kim tena su kṛtam bhaveth . prāñjalīkṛtya hastau tu yāceta madhusūdanam .. 36.278 ..

Shloka 277

य एकेनैव हस्तेन प्रणमेन्मन्दधीर्हरिं । तस्यहस्तो भवेदेकः पश्चाज्जन्मशतैरपि ॥ ३६.२७९ ॥

PADACHEDA

यः एकेन एव हस्तेन प्रणमेत् मन्द-धीः हरिम् । तस्य हस्तः भवेत् एकः पश्चात् जन्म-शतैः अपि ॥ ३६।२७९ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ ekena eva hastena praṇamet manda-dhīḥ harim . tasya hastaḥ bhavet ekaḥ paścāt janma-śataiḥ api .. 36.279 ..

Shloka 278

इह वै जायते पङ्गू रोगी चैव न संशयः । किमिदं बहुलैश्चित्रैः करणैर्देहकल्पनं ॥ ३६.२८० ॥

PADACHEDA

इह वै जायते पङ्गुः रोगी च एव न संशयः । किम् इदम् बहुलैः चित्रैः करणैः देह-कल्पनम् ॥ ३६।२८० ॥

TRANSLITERATION

iha vai jāyate paṅguḥ rogī ca eva na saṃśayaḥ . kim idam bahulaiḥ citraiḥ karaṇaiḥ deha-kalpanam .. 36.280 ..

Shloka 279

यद्येकैकं न चेत्तस्य कैङ्कर्यायोपयुज्यते । किं स्वाधीनेन हस्तेन स्वाधीनं कर्म सेवितुं ॥ ३६.२८१ ॥

PADACHEDA

यदि एकैकम् न चेद् तस्य कैङ्कर्याय उपयुज्यते । किम् स्वाधीनेन हस्तेन स्वाधीनम् कर्म सेवितुम् ॥ ३६।२८१ ॥

TRANSLITERATION

yadi ekaikam na ced tasya kaiṅkaryāya upayujyate . kim svādhīnena hastena svādhīnam karma sevitum .. 36.281 ..

Shloka 280

अशक्नु वानास्स्वातन्त्षहताः पापहता हताः । एकहस्तप्रणामस्तु परिहार्यो विशेषतः ॥ ३६.२८२ ॥

PADACHEDA

शक्नु वा अनाः स्वातन्त्ष-हताः पाप-हताः हताः । एक-हस्त-प्रणामः तु परिहार्यः विशेषतः ॥ ३६।२८२ ॥

TRANSLITERATION

śaknu vā anāḥ svātantṣa-hatāḥ pāpa-hatāḥ hatāḥ . eka-hasta-praṇāmaḥ tu parihāryaḥ viśeṣataḥ .. 36.282 ..

Shloka 281

प्रणतं चैकहस्तेन यस्तु प्रत्यभिवादयेथ् । तावुभौ नरकं यातस्तयोर्यस्मात्समागमः ॥ ३६.२८३ ॥

PADACHEDA

प्रणतम् च एक-हस्तेन यः तु । तौ उभौ नरकम् यातः तयोः यस्मात् समागमः ॥ ३६।२८३ ॥

TRANSLITERATION

praṇatam ca eka-hastena yaḥ tu . tau ubhau narakam yātaḥ tayoḥ yasmāt samāgamaḥ .. 36.283 ..

Shloka 282

देवतास्तादृशं मूढं शपन्ति च विशङ्किताः । पुरस्ताद्यस्तु देवस्य कुर्यादात्मप्रदक्षिणं ॥ ३६.२८४ ॥

PADACHEDA

देवताः तादृशम् मूढम् शपन्ति च विशङ्किताः । पुरस्तात् यः तु देवस्य कुर्यात् आत्म-प्रदक्षिणम् ॥ ३६।२८४ ॥

TRANSLITERATION

devatāḥ tādṛśam mūḍham śapanti ca viśaṅkitāḥ . purastāt yaḥ tu devasya kuryāt ātma-pradakṣiṇam .. 36.284 ..

Shloka 283

आत्मना स भवेद्वापस्स द्रुह्येदात्मने बुधः । पुरस्ताद्देवबिंबे तु देव्यमङ्गलविग्रहे ॥ ३६.२८५ ॥

PADACHEDA

आत्मना स भवेत् वापः स द्रुह्येत् आत्मने बुधः । पुरस्तात् देव-बिंबे तु देवी-अमङ्गल-विग्रहे ॥ ३६।२८५ ॥

TRANSLITERATION

ātmanā sa bhavet vāpaḥ sa druhyet ātmane budhaḥ . purastāt deva-biṃbe tu devī-amaṅgala-vigrahe .. 36.285 ..

Shloka 284

वर्तमाने त्वनादृत्य न ह्यन्यस्य प्रदक्षिणं । यत्र मानसिकार्चा स्यात्तच्च मानसिकं भवेथ् ॥ ३६.२८६ ॥

PADACHEDA

वर्तमाने तु अन् आदृत्य न हि अन्यस्य प्रदक्षिणम् । यत्र मानसिका अर्चा स्यात् तत् च मानसिकम् ॥ ३६।२८६ ॥

TRANSLITERATION

vartamāne tu an ādṛtya na hi anyasya pradakṣiṇam . yatra mānasikā arcā syāt tat ca mānasikam .. 36.286 ..

Shloka 285

अन्तर्यामी य एवास्ते हृदये निष्कलो हरिः । स एव सकलो भूत्वा बिंबे यत्सन्निधापितः ॥ ३६.२८७ ॥

PADACHEDA

अन्तर्यामी यः एव आस्ते हृदये निष्कलः हरिः । सः एव सकलः भूत्वा बिंबे यत् सन्निधापितः ॥ ३६।२८७ ॥

TRANSLITERATION

antaryāmī yaḥ eva āste hṛdaye niṣkalaḥ hariḥ . saḥ eva sakalaḥ bhūtvā biṃbe yat sannidhāpitaḥ .. 36.287 ..

Shloka 286

तस्मात्सकलपूजायां नैव कुर्याद्व्यतिक्रमं । न कदापि भवेत्प्राज्ञ उच्भिष्टस्स्वेषु कर्मसु ॥ ३६.२८८ ॥

PADACHEDA

तस्मात् सकल-पूजायाम् ना एव कुर्यात् व्यतिक्रमम् । न कदापि भवेत् प्राज्ञः उच्भिष्टः स्वेषु कर्मसु ॥ ३६।२८८ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt sakala-pūjāyām nā eva kuryāt vyatikramam . na kadāpi bhavet prājñaḥ ucbhiṣṭaḥ sveṣu karmasu .. 36.288 ..

Shloka 287

विण्मूत्रं पथि कृत्वातु शौचं यावन्न चाचरेथ् । उच्छिष्टस्तावदेव स्यादनर्हस्सर्वकर्मसु ॥ ३६.२८९ ॥

PADACHEDA

विष्-मूत्रम् पथि कृत्वा तु शौचम् यावत् न च आचरेथ् । उच्छिष्टः तावत् एव स्यात् अनर्हः सर्व-कर्मसु ॥ ३६।२८९ ॥

TRANSLITERATION

viṣ-mūtram pathi kṛtvā tu śaucam yāvat na ca ācareth . ucchiṣṭaḥ tāvat eva syāt anarhaḥ sarva-karmasu .. 36.289 ..

Shloka 288

नखरोमाणि यश्चैव केशास्थीनि तथैव च । क्षिपेत्तु देवतागारे स भवेद्ब्रह्महा नरः ॥ ३६.२९० ॥

PADACHEDA

नख-रोमाणि यः च एव केश-अस्थीनि तथा एव च । क्षिपेत् तु देवतागारे स भवेत् ब्रह्म-हा नरः ॥ ३६।२९० ॥

TRANSLITERATION

nakha-romāṇi yaḥ ca eva keśa-asthīni tathā eva ca . kṣipet tu devatāgāre sa bhavet brahma-hā naraḥ .. 36.290 ..

Shloka 289

माक्षिकीं योनिम्श्रित्य जायते म्रियते पुनः । सप्त जन्मानि तत्रैव व्रजेन्नरकमस्ततः ॥ ३६.२९१ ॥

PADACHEDA

माक्षिकीम् योनिम् श्रित्य जायते म्रियते पुनर् । सप्त जन्मानि तत्र एव व्रजेत् नरक-मस्ततः ॥ ३६।२९१ ॥

TRANSLITERATION

mākṣikīm yonim śritya jāyate mriyate punar . sapta janmāni tatra eva vrajet naraka-mastataḥ .. 36.291 ..

Shloka 290

तांबूलं चर्वितं यस्तु प्रक्षिपेद्देवमन्तिरे । स याति नरकं घोरं यावदाभूतसंप्लवं ॥ ३६.२९२ ॥

PADACHEDA

तांबूलम् चर्वितम् यः तु प्रक्षिपेत् देवम् अन्तिरे । स याति नरकम् घोरम् यावत् आभूतसंप्लवम् ॥ ३६।२९२ ॥

TRANSLITERATION

tāṃbūlam carvitam yaḥ tu prakṣipet devam antire . sa yāti narakam ghoram yāvat ābhūtasaṃplavam .. 36.292 ..

Shloka 291

ततो मुक्तो महापापी शुनकोऽपरजन्मनि । संस्थितस्त्रीणि जन्मानि वसत्येव न संशयः ॥ ३६.२९३ ॥

PADACHEDA

ततस् मुक्तः महा-पापी शुनकः अपर-जन्मनि । संस्थितः त्रीणि जन्मानि वसति एव न संशयः ॥ ३६।२९३ ॥

TRANSLITERATION

tatas muktaḥ mahā-pāpī śunakaḥ apara-janmani . saṃsthitaḥ trīṇi janmāni vasati eva na saṃśayaḥ .. 36.293 ..

Shloka 292

निष्ठीवनकरो यस्तु मन्दिरे मधुविद्विषः । कृमिभक्ष्ये पतेद्घोरे नरके पापकृन्नरः ॥ ३६.२९४ ॥

PADACHEDA

निष्ठीवन-करः यः तु मन्दिरे मधुविद्विषः । कृमिभक्ष्ये पतेत् घोरे नरके पाप-कृत् नरः ॥ ३६।२९४ ॥

TRANSLITERATION

niṣṭhīvana-karaḥ yaḥ tu mandire madhuvidviṣaḥ . kṛmibhakṣye patet ghore narake pāpa-kṛt naraḥ .. 36.294 ..

Shloka 293

श्लेष्मातकतरुर्भूत्वा जायते जन्मपञ्चकं । मूत्रयेन्मन्दिरे यस्तु केशवस्य विमूढधीः ॥ ३६.२९५ ॥

PADACHEDA

श्लेष्मातक-तरुः भूत्वा जायते जन्म-पञ्चकम् । मूत्रयेत् मन्दिरे यः तु केशवस्य विमूढ-धीः ॥ ३६।२९५ ॥

TRANSLITERATION

śleṣmātaka-taruḥ bhūtvā jāyate janma-pañcakam . mūtrayet mandire yaḥ tu keśavasya vimūḍha-dhīḥ .. 36.295 ..

Shloka 294

स मूत्रगर्तनरके पतत्येव ह्यवाक्छिराः । तस्मान्मुक्तस्तुरक्तादिनिंबकद्रुममास्थितः ॥ ३६.२९६ ॥

PADACHEDA

स मूत्र-गर्त-नरके पतति एव हि अवाक् शिराः । तस्मात् मुक्तः तु रक्त-आदि-निंबक-द्रुमम् आस्थितः ॥ ३६।२९६ ॥

TRANSLITERATION

sa mūtra-garta-narake patati eva hi avāk śirāḥ . tasmāt muktaḥ tu rakta-ādi-niṃbaka-drumam āsthitaḥ .. 36.296 ..

Shloka 295

जनिष्यति न सन्देहस्सप्तजन्मसु सौकरीं । पुरीषं वात्र कुर्वीत यो नरो भगवद्गृहे ॥ ३६.२९७ ॥

PADACHEDA

जनिष्यति न सन्देहः सप्त-जन्मसु सौकरीम् । पुरीषम् वा अत्र कुर्वीत यः नरः भगवत्-गृहे ॥ ३६।२९७ ॥

TRANSLITERATION

janiṣyati na sandehaḥ sapta-janmasu saukarīm . purīṣam vā atra kurvīta yaḥ naraḥ bhagavat-gṛhe .. 36.297 ..

Shloka 296

स याति नरकान्घोरान्पर्यायेणैकविंशतिं । ततो मुक्तस्तु पापात्मा विष्ठायां जायते कृमिः ॥ ३६.२९८ ॥

PADACHEDA

स याति नरकान् घोरान् पर्यायेण एकविंशतिम् । ततस् मुक्तः तु पाप-आत्मा विष्ठायाम् जायते कृमिः ॥ ३६।२९८ ॥

TRANSLITERATION

sa yāti narakān ghorān paryāyeṇa ekaviṃśatim . tatas muktaḥ tu pāpa-ātmā viṣṭhāyām jāyate kṛmiḥ .. 36.298 ..

Shloka 297

समीपे मन्दिरस्यापि सकृन्मूत्रं करोति यः । स तिष्ठेद्रौरवे घोरे वर्षाणामयुतं शतं ॥ ३६.२९९ ॥

PADACHEDA

समीपे मन्दिरस्य अपि सकृत् मूत्रम् करोति यः । स तिष्ठेत् रौरवे घोरे वर्षाणाम् अयुतम् शतम् ॥ ३६।२९९ ॥

TRANSLITERATION

samīpe mandirasya api sakṛt mūtram karoti yaḥ . sa tiṣṭhet raurave ghore varṣāṇām ayutam śatam .. 36.299 ..

Shloka 298

ततोऽपि मनुजो मुक्तो ग्रामसूकरजातितां । ग्रामे जन्मशतं प्राप्य विष्ठाभूसूकरस्तथा ॥ ३६.३०० ॥

PADACHEDA

ततस् अपि मनुजः मुक्तः ग्राम-सूकर-जाति-ताम् । ग्रामे जन्म-शतम् प्राप्य विष्ठा-भू-सूकरः तथा ॥ ३६।३०० ॥

TRANSLITERATION

tatas api manujaḥ muktaḥ grāma-sūkara-jāti-tām . grāme janma-śatam prāpya viṣṭhā-bhū-sūkaraḥ tathā .. 36.300 ..

Shloka 299

यस्तु रेतोविसर्गं च कृत्वा कामादकामतः । अस्नातो देवतागारमियात्सद्यस्स नश्यति ॥ ३६.३०१ ॥

PADACHEDA

यः तु रेतः-विसर्गम् च कृत्वा कामात् अकामतः । अ स्नातः देवतागारम् इयात् सद्यस् स नश्यति ॥ ३६।३०१ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ tu retaḥ-visargam ca kṛtvā kāmāt akāmataḥ . a snātaḥ devatāgāram iyāt sadyas sa naśyati .. 36.301 ..

Shloka 300

यो यत्र देवतागेहे दन्तधावनमाचरेथ् । तथा निर्लेखयेज्जिह्वां स पापी नश्यति ध्रुवं ॥ ३६.३०२ ॥

PADACHEDA

यः यत्र देवता-गेहे दन्तधावनम् आचरेथ् । तथा निर्लेखयेत् जिह्वाम् स पापी नश्यति ध्रुवम् ॥ ३६।३०२ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ yatra devatā-gehe dantadhāvanam ācareth . tathā nirlekhayet jihvām sa pāpī naśyati dhruvam .. 36.302 ..

Shloka 301

तैलेनाभ्यक्तसर्वाङ्गः कषायोद्वर्तितस्तथा । यो नरःप्रविशेद्गेहं देवस्य परमात्मनः ॥ ३६.३०३ ॥

PADACHEDA

तैलेन अभ्यक्त-सर्व-अङ्गः कषाय-उद्वर्तितः तथा । यः नरः प्रविशेत् गेहम् देवस्य परमात्मनः ॥ ३६।३०३ ॥

TRANSLITERATION

tailena abhyakta-sarva-aṅgaḥ kaṣāya-udvartitaḥ tathā . yaḥ naraḥ praviśet geham devasya paramātmanaḥ .. 36.303 ..

Shloka 302

स याति गृहगोधात्वं नवजन्मानि पञ्च च । अनुगम्य यथा प्रेतं याति देवालयं तु यः ॥ ३६.३०४ ॥

PADACHEDA

स याति गृहगोधा-त्वम् नव-जन्मानि पञ्च च । अनुगम्य यथा प्रेतम् याति देवालयम् तु यः ॥ ३६।३०४ ॥

TRANSLITERATION

sa yāti gṛhagodhā-tvam nava-janmāni pañca ca . anugamya yathā pretam yāti devālayam tu yaḥ .. 36.304 ..

Shloka 303

आराधितुमथेच्छेद्वास गच्छेन्नरायुतं । बलिभुग्योनितां याति जन्मानि सुबहूनि वै ॥ ३६.३०५ ॥

PADACHEDA

आराधितुम् अथ इच्छेत् वास गच्छेत् नर-अयुतम् । बलिभुज् योनि-ताम् याति जन्मानि सु बहूनि वै ॥ ३६।३०५ ॥

TRANSLITERATION

ārādhitum atha icchet vāsa gacchet nara-ayutam . balibhuj yoni-tām yāti janmāni su bahūni vai .. 36.305 ..

Shloka 304

भरणं तु तथा कृत्वा मृतकस्य विशेषतः । मन्दिरं न प्रवेष्टव्यं प्रविष्टस्तु प्रणश्यति ॥ ३६.३०६ ॥

PADACHEDA

भरणम् तु तथा कृत्वा मृतकस्य विशेषतः । मन्दिरम् न प्रवेष्टव्यम् प्रविष्टः तु प्रणश्यति ॥ ३६।३०६ ॥

TRANSLITERATION

bharaṇam tu tathā kṛtvā mṛtakasya viśeṣataḥ . mandiram na praveṣṭavyam praviṣṭaḥ tu praṇaśyati .. 36.306 ..

Shloka 305

चाण्डालीं योनिमाश्रित्य जन्मकृन्नव पञ्च च । भविष्यति तथा भूयः पृथक्क्रूरोऽथ निष्ठुरः ॥ ३६.३०७ ॥

PADACHEDA

चाण्डालीम् योनिम् आश्रित्य जन्म-कृत् नव पञ्च च । भविष्यति तथा भूयस् पृथक् क्रूरः अथ निष्ठुरः ॥ ३६।३०७ ॥

TRANSLITERATION

cāṇḍālīm yonim āśritya janma-kṛt nava pañca ca . bhaviṣyati tathā bhūyas pṛthak krūraḥ atha niṣṭhuraḥ .. 36.307 ..

Shloka 306

भुक्त्वाश्राद्धं परगृहे यायाद्विष्णुगृहन्तु यः । अर्चयेद्वा विशेषेण चटको जायते खलः ॥ ३६.३०८ ॥

PADACHEDA

भुक्त्वा श्राद्धम् पर-गृहे यायात् विष्णु-गृहन् तु यः । अर्चयेत् वा विशेषेण चटकः जायते खलः ॥ ३६।३०८ ॥

TRANSLITERATION

bhuktvā śrāddham para-gṛhe yāyāt viṣṇu-gṛhan tu yaḥ . arcayet vā viśeṣeṇa caṭakaḥ jāyate khalaḥ .. 36.308 ..

Shloka 307

तत्र जन्मशतं प्राप्य ततो गोधावपुर्गतः । छायामाक्रम्य यो मोहाद्याति विष्णोस्तु मन्दिरं ॥ ३६.३०९ ॥

PADACHEDA

तत्र जन्म-शतम् प्राप्य ततस् गोधा-वपुः गतः । छायाम् आक्रम्य यः मोहात् याति विष्णोः तु मन्दिरम् ॥ ३६।३०९ ॥

TRANSLITERATION

tatra janma-śatam prāpya tatas godhā-vapuḥ gataḥ . chāyām ākramya yaḥ mohāt yāti viṣṇoḥ tu mandiram .. 36.309 ..

Shloka 308

प्रदक्षिणमकुर्वन्वा यस्तिष्ठेन्मतिपूर्वकं । सोऽप्युच्छिष्टोभवेन्मूढस्तस्य पापफलं त्विदं ॥ ३६.३१० ॥

PADACHEDA

प्रदक्षिणम् अकुर्वन् वा यः तिष्ठेत् मति-पूर्वकम् । सः अपि उच्छिष्टः भवेत् मूढः तस्य पाप-फलम् तु इदम् ॥ ३६।३१० ॥

TRANSLITERATION

pradakṣiṇam akurvan vā yaḥ tiṣṭhet mati-pūrvakam . saḥ api ucchiṣṭaḥ bhavet mūḍhaḥ tasya pāpa-phalam tu idam .. 36.310 ..

Shloka 309

तिष्सेत्स कानने शून्ये कण्टकैर्बहुभिर्वृतः । फलपुह्पादिहीनश्च श्मशाने? शून्यवृक्षतां ॥ ३६.३११ ॥

PADACHEDA

तिष्सेत् स कानने शून्ये कण्टकैः बहुभिः वृतः । फल-पुह्प-आदि-हीनः च श्मशाने? शून्य-वृक्ष-ताम् ॥ ३६।३११ ॥

TRANSLITERATION

tiṣset sa kānane śūnye kaṇṭakaiḥ bahubhiḥ vṛtaḥ . phala-puhpa-ādi-hīnaḥ ca śmaśāne? śūnya-vṛkṣa-tām .. 36.311 ..

Shloka 310

यज्ञ सूत्रमधःकृत्य कर्णे कृत्वा विशेषतः । अपसव्यं च धृत्वैव धृत्वा चैव निवीतवथ् ॥ ३६.३१२ ॥

PADACHEDA

यज्ञ-सूत्रम् अधःकृत्य कर्णे कृत्वा विशेषतः । अपसव्यम् च धृत्वा एव धृत्वा च एव ॥ ३६।३१२ ॥

TRANSLITERATION

yajña-sūtram adhaḥkṛtya karṇe kṛtvā viśeṣataḥ . apasavyam ca dhṛtvā eva dhṛtvā ca eva .. 36.312 ..

Shloka 311

न गच्छेद्देवतागारं न वा मुक्तशिखो नरः । अकच्छः पुच्छकच्छश्च नग्नः कौपीनमातृधृक् ॥ ३६.३१३ ॥

PADACHEDA

न गच्छेत् देवतागारम् न वा मुक्त-शिखः नरः । अ कच्छः पुच्छ-कच्छः च नग्नः ॥ ३६।३१३ ॥

TRANSLITERATION

na gacchet devatāgāram na vā mukta-śikhaḥ naraḥ . a kacchaḥ puccha-kacchaḥ ca nagnaḥ .. 36.313 ..

Shloka 312

रिक्तहस्तश्शून्यफालस्त्यक्तसंव्यान एव च । खादन्नपि च तांबूलमुपहारादि भक्षयन् ॥ ३६.३१४ ॥

PADACHEDA

रिक्त-हस्तः शून्य-फालः त्यक्त-संव्यानः एव च । खादन् अपि च तांबूलम् उपहार-आदि भक्षयन् ॥ ३६।३१४ ॥

TRANSLITERATION

rikta-hastaḥ śūnya-phālaḥ tyakta-saṃvyānaḥ eva ca . khādan api ca tāṃbūlam upahāra-ādi bhakṣayan .. 36.314 ..

Shloka 313

देवालयं विशेन्नैव तस्य पापं महद्भवेथ् । दुराचारो हि पुरुषो नेहायुर्विन्दते महथ् ॥ ३६.३१५ ॥

PADACHEDA

देवालयम् विशेत् न एव तस्य पापम् महत् भवेथ् । दुराचारः हि पुरुषः न इह आयुः विन्दते ॥ ३६।३१५ ॥

TRANSLITERATION

devālayam viśet na eva tasya pāpam mahat bhaveth . durācāraḥ hi puruṣaḥ na iha āyuḥ vindate .. 36.315 ..

Shloka 314

त्रस्यन्ति चास्य भूतानि तथा परिभनन्तिच । तस्मादाचारवानेव कुर्याद्वैवैदिकीः क्रियाः ॥ ३६.३१६ ॥

PADACHEDA

त्रस्यन्ति च अस्य भूतानि तथा परिभनन्ति च । तस्मात् आचारवान् एव कुर्यात् वैवैदिकीः क्रियाः ॥ ३६।३१६ ॥

TRANSLITERATION

trasyanti ca asya bhūtāni tathā paribhananti ca . tasmāt ācāravān eva kuryāt vaivaidikīḥ kriyāḥ .. 36.316 ..

Shloka 315

अपि पापशरीरस्य आचारो हन्त्यलक्षणं । आचारलक्षणो धर्मः सन्तश्चारित्रलक्षणाः ॥ ३६.३१७ ॥

PADACHEDA

अपि पाप-शरीरस्य आचारः हन्ति अलक्षणम् । आचार-लक्षणः धर्मः सन्तः चारित्र-लक्षणाः ॥ ३६।३१७ ॥

TRANSLITERATION

api pāpa-śarīrasya ācāraḥ hanti alakṣaṇam . ācāra-lakṣaṇaḥ dharmaḥ santaḥ cāritra-lakṣaṇāḥ .. 36.317 ..

Shloka 316

साधूनां च यथावृत्तमेतदाचारलक्षणं । अप्यदृष्टं श्रवादेव पुरुषं धर्मचारिणं ॥ ३६.३१८ ॥

PADACHEDA

साधूनाम् च यथावृत्तम् एतत् आचार-लक्षणम् । अपि अदृष्टम् श्रवात् एव पुरुषम् धर्म-चारिणम् ॥ ३६।३१८ ॥

TRANSLITERATION

sādhūnām ca yathāvṛttam etat ācāra-lakṣaṇam . api adṛṣṭam śravāt eva puruṣam dharma-cāriṇam .. 36.318 ..

Shloka 317

स्वानि कर्माणि कुर्वाणं तं जनाः कुर्वते प्रियं । ये नास्तिका निष्क्रियाश्च गुरुशास्त्रातिलङ्घिनः ॥ ३६.३१९ ॥

PADACHEDA

स्वानि कर्माणि कुर्वाणम् तम् जनाः कुर्वते प्रियम् । ये नास्तिकाः निष्क्रियाः च गुरु-शास्त्र-अतिलङ्घिनः ॥ ३६।३१९ ॥

TRANSLITERATION

svāni karmāṇi kurvāṇam tam janāḥ kurvate priyam . ye nāstikāḥ niṣkriyāḥ ca guru-śāstra-atilaṅghinaḥ .. 36.319 ..

Shloka 318

अधर्मज्ञा दुराचारास्ते भवन्तिगतायुषः । विशीला धर्ममर्यादा नित्यं संकीर्णमैथुनाः ॥ ३६.३२० ॥

PADACHEDA

अ धर्म-ज्ञाः दुराचाराः ते भवन्ति गत-आयुषः । विशीलाः धर्म-मर्यादाः नित्यम् संकीर्ण-मैथुनाः ॥ ३६।३२० ॥

TRANSLITERATION

a dharma-jñāḥ durācārāḥ te bhavanti gata-āyuṣaḥ . viśīlāḥ dharma-maryādāḥ nityam saṃkīrṇa-maithunāḥ .. 36.320 ..

Shloka 319

अल्पायुषो भवन्तीहनरा निरयगामिनः । लोष्ठमर्दी तृणच्छेदी नखखादी च यो नरः ॥ ३६.३२१ ॥

PADACHEDA

अल्प-आयुषः भवन्ति इह नराः निरय-गामिनः । लोष्ठ-मर्दी तृण-छेदी नख-खादी च यः नरः ॥ ३६।३२१ ॥

TRANSLITERATION

alpa-āyuṣaḥ bhavanti iha narāḥ niraya-gāminaḥ . loṣṭha-mardī tṛṇa-chedī nakha-khādī ca yaḥ naraḥ .. 36.321 ..

Shloka 320

नित्योच्छिष्टस्संकुसुको नेहयुर्विन्दते क्वचिथ् । विष्णुस्थानसमीपस्थान्विष्णुसेवार्थमागतान् ॥ ३६.३२२ ॥

PADACHEDA

नित्य-उच्छिष्टः संकुसुकः न इहयुः विन्दते । विष्णु-स्थान-समीप-स्थान् विष्णु-सेवा-अर्थम् आगतान् ॥ ३६।३२२ ॥

TRANSLITERATION

nitya-ucchiṣṭaḥ saṃkusukaḥ na ihayuḥ vindate . viṣṇu-sthāna-samīpa-sthān viṣṇu-sevā-artham āgatān .. 36.322 ..

Shloka 321

श्वपचान्पतितान्वापि स्पृष्ट्वा न स्नानमाचरेथ् । उत्सवे वासुदेवस्य यःस्नाति स्पर्शशङ्कया ॥ ३६.३२३ ॥

PADACHEDA

श्वपचान् पतितान् वा अपि स्पृष्ट्वा न स्नानम् आचरेथ् । उत्सवे वासुदेवस्य यः स्नाति स्पर्श-शङ्कया ॥ ३६।३२३ ॥

TRANSLITERATION

śvapacān patitān vā api spṛṣṭvā na snānam ācareth . utsave vāsudevasya yaḥ snāti sparśa-śaṅkayā .. 36.323 ..

Shloka 322

स्वर्गस्थाः पितरस्तस्य पतन्ति नरकेऽशुचौ । पिबेत्पादोदकं विष्णोर्गुरूणां वा विशेषतः ॥ ३६.३२४ ॥

PADACHEDA

स्वर्ग-स्थाः पितरः तस्य पतन्ति नरके अशुचौ । पिबेत् पाद-उदकम् विष्णोः गुरूणाम् वा विशेषतः ॥ ३६।३२४ ॥

TRANSLITERATION

svarga-sthāḥ pitaraḥ tasya patanti narake aśucau . pibet pāda-udakam viṣṇoḥ gurūṇām vā viśeṣataḥ .. 36.324 ..

Shloka 323

तत्र नाचमनं कुर्यात्तद्वत्सोमे द्विजोत्तमः । अन्यदेवार्थसन्दिष्ठैः पूजयेयुश्च ये हरिं ॥ ३६.३२५ ॥

PADACHEDA

तत्र न आचमनम् कुर्यात् तद्वत् सोमे द्विजोत्तमः । अन्य-देव-अर्थ-सन्दिष्ठैः पूजयेयुः च ये हरिम् ॥ ३६।३२५ ॥

TRANSLITERATION

tatra na ācamanam kuryāt tadvat some dvijottamaḥ . anya-deva-artha-sandiṣṭhaiḥ pūjayeyuḥ ca ye harim .. 36.325 ..

Shloka 324

सप्तजन्मानि पञ्चापि मुडूकत्वं व्रजन्ति ते । जन्मद्वयन्तु वै मूढाश्शूद्रतां यान्ति ते नराः ॥ ३६.३२६ ॥

PADACHEDA

सप्त-जन्मानि पञ्च अपि मुडूक-त्वम् व्रजन्ति ते । जन्म-द्वयम् तु वै मूढाः शूद्र-ताम् यान्ति ते नराः ॥ ३६।३२६ ॥

TRANSLITERATION

sapta-janmāni pañca api muḍūka-tvam vrajanti te . janma-dvayam tu vai mūḍhāḥ śūdra-tām yānti te narāḥ .. 36.326 ..

Shloka 325

कुसुमानां निवेद्याहं गन्धमाघ्राति यो नरः । स पूतिगन्धसंयुक्तः कुष्ठी चैव भवेद्ध्रुवं ॥ ३६.३२७ ॥

PADACHEDA

कुसुमानाम् निवेद्य अहम् गन्धम् आघ्राति यः नरः । स पूति-गन्ध-संयुक्तः कुष्ठी च एव भवेत् ध्रुवम् ॥ ३६।३२७ ॥

TRANSLITERATION

kusumānām nivedya aham gandham āghrāti yaḥ naraḥ . sa pūti-gandha-saṃyuktaḥ kuṣṭhī ca eva bhavet dhruvam .. 36.327 ..

Shloka 326

तदन्ते त्रीणि जन्मानि तादृशानि भवन्त्युत । जातकं मृतकं वापि यस्याशौचं विधीयते ॥ ३६.३२८ ॥

PADACHEDA

तद्-अन्ते त्रीणि जन्मानि तादृशानि भवन्ति उत । जातकम् मृतकम् वा अपि यस्य आशौचम् विधीयते ॥ ३६।३२८ ॥

TRANSLITERATION

tad-ante trīṇi janmāni tādṛśāni bhavanti uta . jātakam mṛtakam vā api yasya āśaucam vidhīyate .. 36.328 ..

Shloka 327

अनर्हस्सर्वकर्मभ्यो स नेयाद्देवता गृहं । पुंप्रसूतौ स्मृतं पूर्वैस्सापिण्ड्यं सप्तपूरुषं ॥ ३६.३२९ ॥

PADACHEDA

अनर्हः सर्व-कर्मभ्यः स न इयात् देवताः गृहम् । पुं प्रसूतौ स्मृतम् पूर्वैः सापिण्ड्यम् सप्त-पूरुषम् ॥ ३६।३२९ ॥

TRANSLITERATION

anarhaḥ sarva-karmabhyaḥ sa na iyāt devatāḥ gṛham . puṃ prasūtau smṛtam pūrvaiḥ sāpiṇḍyam sapta-pūruṣam .. 36.329 ..

Shloka 328

कन्यकाजनने तद्वत्सापिण्डन्तु त्रिपूरुषं । व्रतिनां सत्रिणां तद्वद्यतीनां ब्रह्मचारिणां ॥ ३६.३३० ॥

PADACHEDA

कन्यका-जनने तद्वत् सापिण्डम् तु त्रि-पूरुषम् । व्रतिनाम् सत्रिणाम् तद्वत् यतीनाम् ब्रह्मचारिणाम् ॥ ३६।३३० ॥

TRANSLITERATION

kanyakā-janane tadvat sāpiṇḍam tu tri-pūruṣam . vratinām satriṇām tadvat yatīnām brahmacāriṇām .. 36.330 ..

Shloka 329

नाशौचः कथ्यते प्राज्ञैर्यथा शातातपोऽब्रवीथ् । व्रतसंकल्पमात्रेण व्रतित्वं व्रतिनो भवेथ् ॥ ३६.३३१ ॥

PADACHEDA

न आशौचः कथ्यते प्राज्ञैः यथा । व्रत-संकल्प-मात्रेण व्रति-त्वम् व्रतिनः ॥ ३६।३३१ ॥

TRANSLITERATION

na āśaucaḥ kathyate prājñaiḥ yathā . vrata-saṃkalpa-mātreṇa vrati-tvam vratinaḥ .. 36.331 ..

Shloka 330

वृतमात्रस्तथर्त्विक्च सत्रे सत्री प्रकीर्तितः । काषायदण्डमात्रेण यतित्वञ्च यतेर्मतं ॥ ३६.३३२ ॥

PADACHEDA

वृत-मात्रः तथा ऋत्विज् च सत्रे सत्री प्रकीर्तितः । काषाय-दण्ड-मात्रेण यति-त्वञ्च यतेः मतम् ॥ ३६।३३२ ॥

TRANSLITERATION

vṛta-mātraḥ tathā ṛtvij ca satre satrī prakīrtitaḥ . kāṣāya-daṇḍa-mātreṇa yati-tvañca yateḥ matam .. 36.332 ..

Shloka 331

उपनीतो वसेन्मा वा तथा गुरुकुले क्रमाथ् । ब्रह्माध्येति नचाध्येति ब्रह्मचारी कुमारकः ॥ ३६.३३३ ॥

PADACHEDA

उपनीतः वसेत् मा वा तथा गुरु-कुले । ब्रह्म अध्येति न च अध्येति ब्रह्मचारी कुमारकः ॥ ३६।३३३ ॥

TRANSLITERATION

upanītaḥ vaset mā vā tathā guru-kule . brahma adhyeti na ca adhyeti brahmacārī kumārakaḥ .. 36.333 ..

Shloka 332

राजाज्ञाकारिणां तद्वद्राज्ञां च स्नातकस्य चर् । इदृशानामथान्येषामत्रास्तर्भावरिरितः ॥ ३६.३३४ ॥

PADACHEDA

राज-आज्ञा-कारिणाम् तद्वत् राज्ञाम् च स्नातकस्य चर् । इदृशानाम् अथ अन्येषाम् अत्र आस्तर्भावरिः इतस् ॥ ३६।३३४ ॥

TRANSLITERATION

rāja-ājñā-kāriṇām tadvat rājñām ca snātakasya car . idṛśānām atha anyeṣām atra āstarbhāvariḥ itas .. 36.334 ..

Shloka 333

न कुर्याच्च नमस्कारं नैव प्रत्यभिवादयेथ् । नार्ऽपयेदुपहारांश्च तीर्थादीन्नापि सेवते ॥ ३६.३३५ ॥

PADACHEDA

न कुर्यात् च नमस्कारम् न एव । न आर्ऽपयेत् उपहारान् च तीर्थ-आदीन् ना अपि सेवते ॥ ३६।३३५ ॥

TRANSLITERATION

na kuryāt ca namaskāram na eva . na ār'payet upahārān ca tīrtha-ādīn nā api sevate .. 36.335 ..

Shloka 334

आशौची ब्राह्मणो यस्तु मोहाद्देवं प्रपूजयेथ् । सप्तजन्मसु दारिद्षमत्यन्तं समवाप्नुयाथ् ॥ ३६.३३६ ॥

PADACHEDA

आशौची ब्राह्मणः यः तु मोहात् देवम् । सप्त-जन्मसु दारिद्षम् अत्यन्तम् समवाप्नुयाथ् ॥ ३६।३३६ ॥

TRANSLITERATION

āśaucī brāhmaṇaḥ yaḥ tu mohāt devam . sapta-janmasu dāridṣam atyantam samavāpnuyāth .. 36.336 ..

Shloka 335

श्वानयोनिशतं प्राप्य ततश्चण्डालतामियाथ् । योभुक्त्वा देवतागारे निक्षिप्योच्छिष्टमत्र तु ॥ ३६.३३७ ॥

PADACHEDA

श्वान-योनि-शतम् प्राप्य ततस् चण्डाल-ताम् इयाथ् । यः भुक्त्वा देवतागारे निक्षिप्य उच्छिष्टम् अत्र तु ॥ ३६।३३७ ॥

TRANSLITERATION

śvāna-yoni-śatam prāpya tatas caṇḍāla-tām iyāth . yaḥ bhuktvā devatāgāre nikṣipya ucchiṣṭam atra tu .. 36.337 ..

Shloka 336

गच्छेदन्यत्र वा प्रास्यात्सोपि मूढो विपद्यते । यस्तु देवगृहद्वारे प्रसार्य चरणौ क्वचिथ् ॥ ३६.३३८ ॥

PADACHEDA

गच्छेत् अन्यत्र वा प्रास्यात् सः अपि मूढः विपद्यते । यः तु देवगृह-द्वारे प्रसार्य चरणौ ॥ ३६।३३८ ॥

TRANSLITERATION

gacchet anyatra vā prāsyāt saḥ api mūḍhaḥ vipadyate . yaḥ tu devagṛha-dvāre prasārya caraṇau .. 36.338 ..

Shloka 337

शेते निद्राति सम्मोहात्स याति नरकायुतं । पुनश्च जन्म संप्राप्य नीचयोनिष्वनेकशः ॥ ३६.३३९ ॥

PADACHEDA

शेते सम्मोहात् स याति नरक-अयुतम् । पुनर् च जन्म संप्राप्य नीच-योनिषु अनेकशस् ॥ ३६।३३९ ॥

TRANSLITERATION

śete sammohāt sa yāti naraka-ayutam . punar ca janma saṃprāpya nīca-yoniṣu anekaśas .. 36.339 ..

Shloka 338

यातनाश्चानुभूयेव दौर्ब्राह्मण्यं व्रजेत्तु सः । यस्तु देवगृहे मूढश्सयीत मदमोहितः ॥ ३६.३४० ॥

PADACHEDA

यातनाः च अनुभूय इव दौर्ब्राह्मण्यम् व्रजेत् तु सः । यः तु देवगृहे मूढः सयीत मद-मोहितः ॥ ३६।३४० ॥

TRANSLITERATION

yātanāḥ ca anubhūya iva daurbrāhmaṇyam vrajet tu saḥ . yaḥ tu devagṛhe mūḍhaḥ sayīta mada-mohitaḥ .. 36.340 ..

Shloka 339

तत्रोच्छिष्टनिधानेन भृशं निश्श्वासमारुतैः । दुर्गन्धी जायते मर्त्योजायते जन्मपञ्चकं ॥ ३६.३४१ ॥

PADACHEDA

तत्र उच्छिष्ट-निधानेन भृशम् निश्श्वास-मारुतैः । दुर्गन्धी जायते मर्त्यः जायते जन्म-पञ्चकम् ॥ ३६।३४१ ॥

TRANSLITERATION

tatra ucchiṣṭa-nidhānena bhṛśam niśśvāsa-mārutaiḥ . durgandhī jāyate martyaḥ jāyate janma-pañcakam .. 36.341 ..

Shloka 340

ततस्सूकरतां प्राप्य जन्मानि नव पञ्च च । क्लिश्यते बहुभिः कष्टैर्न शयीत हरेर्गृहे ॥ ३६.३४२ ॥

PADACHEDA

ततस् सूकर-ताम् प्राप्य जन्मानि नव पञ्च च । क्लिश्यते बहुभिः कष्टैः न शयीत हरेः गृहे ॥ ३६।३४२ ॥

TRANSLITERATION

tatas sūkara-tām prāpya janmāni nava pañca ca . kliśyate bahubhiḥ kaṣṭaiḥ na śayīta hareḥ gṛhe .. 36.342 ..

Shloka 341

उपधानादिसहितं य स्तल्पमधितिष्ठति । देवालये विशेषेण प्राकारे वापि मूढधीः ॥ ३६.३४३ ॥

PADACHEDA

उपधान-आदि-सहितम् यः स्तल्पम् अधितिष्ठति । देवालये विशेषेण प्राकारे वा अपि मूढ-धीः ॥ ३६।३४३ ॥

TRANSLITERATION

upadhāna-ādi-sahitam yaḥ stalpam adhitiṣṭhati . devālaye viśeṣeṇa prākāre vā api mūḍha-dhīḥ .. 36.343 ..

Shloka 342

स भवेद्दुर्भगश्चैव सर्पयौनिषु जायते । सप्त पञ्च च जन्मानि ततो मानुषतां व्रजेथ् ॥ ३६.३४४ ॥

PADACHEDA

स भवेत् दुर्भगः च एव सर्प-यौनिषु जायते । सप्त पञ्च च जन्मानि ततस् मानुष-ताम् व्रजेथ् ॥ ३६।३४४ ॥

TRANSLITERATION

sa bhavet durbhagaḥ ca eva sarpa-yauniṣu jāyate . sapta pañca ca janmāni tatas mānuṣa-tām vrajeth .. 36.344 ..

Shloka 343

शयीत देवतागेहे व्याधितो यस्तु दुर्मतिः । स भवेद्दुर्मना दीनो प्रेत्य चेह च जन्मनि ॥ ३६.३४५ ॥

PADACHEDA

शयीत देवता-गेहे व्याधितः यः तु दुर्मतिः । स भवेत् दुर्मनाः प्रेत्य च इह च जन्मनि ॥ ३६।३४५ ॥

TRANSLITERATION

śayīta devatā-gehe vyādhitaḥ yaḥ tu durmatiḥ . sa bhavet durmanāḥ pretya ca iha ca janmani .. 36.345 ..

Shloka 344

यःस्त्रिया सहितो मूढश्शयीत भगवद्गृहे । स भवेद्दुरितष्षण्डस्सप्तजन्मानि पञ्च च ॥ ३६.३४६ ॥

PADACHEDA

यः स्त्रिया सहितः मूढः शयीत भगवत्-गृहे । स भवेत् दुरित-षण्डः सप्त-जन्मानि पञ्च च ॥ ३६।३४६ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ striyā sahitaḥ mūḍhaḥ śayīta bhagavat-gṛhe . sa bhavet durita-ṣaṇḍaḥ sapta-janmāni pañca ca .. 36.346 ..

Shloka 345

योगिभिर्योगसिद्ध्यर्थमभ्यस्यन्ते विशेषतः । आसनानि त्वसंख्यानि देवागारे न चाचरेथ् ॥ ३६.३४७ ॥

PADACHEDA

योगिभिः योग-सिद्धि-अर्थम् अभ्यस्यन्ते विशेषतः । आसनानि तु असंख्यानि देवागारे न च आचरेथ् ॥ ३६।३४७ ॥

TRANSLITERATION

yogibhiḥ yoga-siddhi-artham abhyasyante viśeṣataḥ . āsanāni tu asaṃkhyāni devāgāre na ca ācareth .. 36.347 ..

Shloka 346

मन्त्रयोगपरैस्तद्वल्लययोगपरायणैः । हठयोगिभिरेतानि क्रियन्ते राजयोगिभिः ॥ ३६.३४८ ॥

PADACHEDA

मन्त्र-योग-परैः तद्वत् लय-योग-परायणैः । हठ-योगिभिः एतानि क्रियन्ते राजयोगिभिः ॥ ३६।३४८ ॥

TRANSLITERATION

mantra-yoga-paraiḥ tadvat laya-yoga-parāyaṇaiḥ . haṭha-yogibhiḥ etāni kriyante rājayogibhiḥ .. 36.348 ..

Shloka 347

स्वस्तिकं सर्वतोभद्रं सिद्धं सिंहासनं तथा । सव्यं खूलं सुखं चैव गोमुखं गरुडं तथा ॥ ३६.३४९ ॥

PADACHEDA

स्वस्तिकम् सर्वतोभद्रम् सिद्धम् सिंहासनम् तथा । सव्यम् खूलम् सुखम् च एव गोमुखम् गरुडम् तथा ॥ ३६।३४९ ॥

TRANSLITERATION

svastikam sarvatobhadram siddham siṃhāsanam tathā . savyam khūlam sukham ca eva gomukham garuḍam tathā .. 36.349 ..

Shloka 348

मयूरं मत्स्यमत्स्येन्द्रं मण्डूकं मुद्गरं मृगं । कुञ्जरं कुक्कुटं नागं काष्ठं क्रैञ्चं च कूर्मकं ॥ ३६.३५० ॥

PADACHEDA

मयूरम् मत्स्य-मत्स्येन्द्रम् मण्डूकम् मुद्गरम् मृगम् । कुञ्जरम् कुक्कुटम् नागम् काष्ठम् क्रैञ्चम् च कूर्मकम् ॥ ३६।३५० ॥

TRANSLITERATION

mayūram matsya-matsyendram maṇḍūkam mudgaram mṛgam . kuñjaram kukkuṭam nāgam kāṣṭham kraiñcam ca kūrmakam .. 36.350 ..

Shloka 349

खड्गं च कामदहनं वैयाघ्रं वेणुकासनं । योन्यासनं वासकं च धीरं पद्मासनं तथा ॥ ३६.३५१ ॥

PADACHEDA

खड्गम् च कामदहनम् वैयाघ्रम् वेणुका-आसनम् । योन्यासनम् वासकम् च धीरम् पद्मासनम् तथा ॥ ३६।३५१ ॥

TRANSLITERATION

khaḍgam ca kāmadahanam vaiyāghram veṇukā-āsanam . yonyāsanam vāsakam ca dhīram padmāsanam tathā .. 36.351 ..

Shloka 350

वाराहं चैव पर्यङ्कं पतगासनमेव च । त्रिपदं हस्तिकर्णं च हेममर्धासनं तथा ॥ ३६.३५२ ॥

PADACHEDA

वाराहम् च एव पर्यङ्कम् पतग-आसनम् एव च । त्रिपदम् हस्तिकर्णम् च हेमम् अर्धासनम् तथा ॥ ३६।३५२ ॥

TRANSLITERATION

vārāham ca eva paryaṅkam pataga-āsanam eva ca . tripadam hastikarṇam ca hemam ardhāsanam tathā .. 36.352 ..

Shloka 351

इत्यादीना मासना नामशीतिश्च तुरुत्तरा । अन्यानि शास्त्रसिद्धानि यानि सन्ति विशेषतः ॥ ३६.३५३ ॥

PADACHEDA

नाम अशीतिः च तुर्-उत्तरा । अन्यानि शास्त्र-सिद्धानि यानि सन्ति विशेषतः ॥ ३६।३५३ ॥

TRANSLITERATION

nāma aśītiḥ ca tur-uttarā . anyāni śāstra-siddhāni yāni santi viśeṣataḥ .. 36.353 ..

Shloka 352

तान्यास्थायि तु देवाग्रेनो पतिष्ठेत बुद्धिमान् । भुञ्जीयाद्देवतागारे यः पापस्स तु दुर्मनाः ॥ ३६.३५४ ॥

PADACHEDA

तानि आस्थायि तु उपतिष्ठेत बुद्धिमान् । भुञ्जीयात् देवतागारे यः पापः स तु दुर्मनाः ॥ ३६।३५४ ॥

TRANSLITERATION

tāni āsthāyi tu upatiṣṭheta buddhimān . bhuñjīyāt devatāgāre yaḥ pāpaḥ sa tu durmanāḥ .. 36.354 ..

Shloka 353

कुक्षिरोगार्दितो भूत्वा जन्मानि दश पञ्च च । ततस्सृगालतां प्राप्य पतेद्धि नरकेऽशुचौ ॥ ३६.३५५ ॥

PADACHEDA

कुक्षि-रोग-अर्दितः भूत्वा जन्मानि दश पञ्च च । ततस् सृगाल-ताम् प्राप्य पतेत् हि नरके अशुचौ ॥ ३६।३५५ ॥

TRANSLITERATION

kukṣi-roga-arditaḥ bhūtvā janmāni daśa pañca ca . tatas sṛgāla-tām prāpya patet hi narake aśucau .. 36.355 ..

Shloka 354

यो वा मूढमतिर्मोहात्कारयेद्द्विजभोजनं । देवागारे विशेषेण स भवेन्निन्दितो जनः ॥ ३६.३५६ ॥

PADACHEDA

यः वा मूढ-मतिः मोहात् कारयेत् द्विज-भोजनम् । देवागारे विशेषेण स भवेत् निन्दितः जनः ॥ ३६।३५६ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ vā mūḍha-matiḥ mohāt kārayet dvija-bhojanam . devāgāre viśeṣeṇa sa bhavet ninditaḥ janaḥ .. 36.356 ..

Shloka 355

गर्भागारे चान्तराले तथा चैवार्धमण्डपे । महामण्डपमध्ये च नान्नमद्याद्विशेषतः ॥ ३६.३५७ ॥

PADACHEDA

गर्भागारे च अन्तराले तथा च एव अर्ध-मण्डपे । महा-मण्डप-मध्ये च न अन्नम् अद्यात् विशेषतः ॥ ३६।३५७ ॥

TRANSLITERATION

garbhāgāre ca antarāle tathā ca eva ardha-maṇḍape . mahā-maṇḍapa-madhye ca na annam adyāt viśeṣataḥ .. 36.357 ..

Shloka 356

अन्नं पात्रे विनिक्षिप्य पुटपत्रादिनिर्मिते । आपोशनं तु कृत्वैव यदद्याद्भोजनं तुतथ् ॥ ३६.३५८ ॥

PADACHEDA

अन्नम् पात्रे विनिक्षिप्य पुट-पत्र-आदि-निर्मिते । तु कृत्वा एव यत् अद्यात् भोजनम् ॥ ३६।३५८ ॥

TRANSLITERATION

annam pātre vinikṣipya puṭa-patra-ādi-nirmite . tu kṛtvā eva yat adyāt bhojanam .. 36.358 ..

Shloka 357

न देवताप्रसादस्य गृहीतस्याञ्जलौ तथा । न चैवापोशनं कुर्यात्कुर्याच्चेत्तदसम्मतं ॥ ३६.३५९ ॥

PADACHEDA

न देवता-प्रसादस्य गृहीतस्य अञ्जलौ तथा । न च एव अपोशनम् कुर्यात् कुर्यात् चेद् तत् असम्मतम् ॥ ३६।३५९ ॥

TRANSLITERATION

na devatā-prasādasya gṛhītasya añjalau tathā . na ca eva apośanam kuryāt kuryāt ced tat asammatam .. 36.359 ..

Shloka 358

यस्तु पानीयपात्राणि पीतान्यत्र तु विन्यसेथ् । स गच्छेन्नरकान्क्रूरान्यावन्त उदबिन्दवः ॥ ३६.३६० ॥

PADACHEDA

यः तु पानीय-पात्राणि पीतानि अत्र तु । स गच्छेत् नरकान् क्रूरान् यावन्तः उद-बिन्दवः ॥ ३६।३६० ॥

TRANSLITERATION

yaḥ tu pānīya-pātrāṇi pītāni atra tu . sa gacchet narakān krūrān yāvantaḥ uda-bindavaḥ .. 36.360 ..

Shloka 359

पात्रे तिष्ठन्ति शरदस्तावतीर्नात्र संशयः । निवेदितं तु देवस्य देवस्याग्रे विशेषतः ॥ ३६.३६१ ॥

PADACHEDA

पात्रे तिष्ठन्ति शरदः तावतीः न अत्र संशयः । निवेदितम् तु देवस्य देवस्य अग्रे विशेषतः ॥ ३६।३६१ ॥

TRANSLITERATION

pātre tiṣṭhanti śaradaḥ tāvatīḥ na atra saṃśayaḥ . niveditam tu devasya devasya agre viśeṣataḥ .. 36.361 ..

Shloka 360

प्रदद्यात्तु क्रमेणैव वर्णाश्रमविधानतः । अश्नन्तिभक्तास्सर्वेऽपिगृहीत्वैवांजलौ पुनः ॥ ३६.३६२ ॥

PADACHEDA

प्रदद्यात् तु क्रमेण एव वर्ण-आश्रम-विधानतः । अश्नन्ति भक्ताः सर्वे अपि गृहीत्वा एव अंजलौ पुनर् ॥ ३६।३६२ ॥

TRANSLITERATION

pradadyāt tu krameṇa eva varṇa-āśrama-vidhānataḥ . aśnanti bhaktāḥ sarve api gṛhītvā eva aṃjalau punar .. 36.362 ..

Shloka 361

ब्रह्मण्यदेवमुद्दिश्य पुरुषं ब्राह्मणप्रियं । नारायणमनाद्यन्तं विष्णुं सर्वेश्वरेश्वरं ॥ ३६.३६३ ॥

PADACHEDA

ब्रह्मण्यदेवम् उद्दिश्य पुरुषम् ब्राह्मणप्रियम् । नारायणम् अनादि-अन्तम् विष्णुम् सर्व-ईश्वर-ईश्वरम् ॥ ३६।३६३ ॥

TRANSLITERATION

brahmaṇyadevam uddiśya puruṣam brāhmaṇapriyam . nārāyaṇam anādi-antam viṣṇum sarva-īśvara-īśvaram .. 36.363 ..

Shloka 362

ब्राह्मणान्भोजयेद्यस्तु कर्मसाद्गुण्यसिद्धये । तथा निष्कृतिनिष्पत्त्यैशास्त्रोक्तेन विधानतः ॥ ३६.३६४ ॥

PADACHEDA

ब्राह्मणान् भोजयेत् यः तु कर्म-साद्गुण्य-सिद्धये । तथा निष्कृति-निष्पत्त्या ऐशास्त्र-उक्तेन विधानतः ॥ ३६।३६४ ॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇān bhojayet yaḥ tu karma-sādguṇya-siddhaye . tathā niṣkṛti-niṣpattyā aiśāstra-uktena vidhānataḥ .. 36.364 ..

Shloka 363

कारयेन्नोक्तदेशेषु कदापि द्विजभोजनं । यस्त्वन्नं दापयेद्विप्रो द्विजेभ्यो भक्तिसंयुतः ॥ ३६.३६५ ॥

PADACHEDA

कारयेत् न उक्त-देशेषु कदापि द्विज-भोजनम् । यः तु अन्नम् दापयेत् विप्रः द्विजेभ्यः भक्ति-संयुतः ॥ ३६।३६५ ॥

TRANSLITERATION

kārayet na ukta-deśeṣu kadāpi dvija-bhojanam . yaḥ tu annam dāpayet vipraḥ dvijebhyaḥ bhakti-saṃyutaḥ .. 36.365 ..

Shloka 364

निवेदितं तु देवस्य संतुष्ट्यैस्वस्य तस्य च । तस्य तुष्यति देवेश आदाता तु विपद्यते ॥ ३६.३६६ ॥

PADACHEDA

निवेदितम् तु देवस्य संतुष्ट्यै स्वस्य तस्य च । तस्य तुष्यति देवेशः आदाता तु विपद्यते ॥ ३६।३६६ ॥

TRANSLITERATION

niveditam tu devasya saṃtuṣṭyai svasya tasya ca . tasya tuṣyati deveśaḥ ādātā tu vipadyate .. 36.366 ..

Shloka 365

दातुस्तु सकलं पापं मनोवाक्कायकर्मभिः । बहुशस्संचितं पूर्वमादाता समवाप्नुयाथ् ॥ ३६.३६७ ॥

PADACHEDA

दातुः तु सकलम् पापम् मनः-वाच्-काय-कर्मभिः । बहुशस् संचितम् पूर्वम् आदाता समवाप्नुयाथ् ॥ ३६।३६७ ॥

TRANSLITERATION

dātuḥ tu sakalam pāpam manaḥ-vāc-kāya-karmabhiḥ . bahuśas saṃcitam pūrvam ādātā samavāpnuyāth .. 36.367 ..

Shloka 366

प्रसादोऽपिहि देवस्य परपाकरुचिं नरं । न जातु पावयेन्नैव पावयेत्पावयेन्न तु ॥ ३६.३६८ ॥

PADACHEDA

प्रसादः अपि हि देवस्य पर-पाक-रुचिम् नरम् । न जातु पावयेत् न एव पावयेत् पावयेत् न तु ॥ ३६।३६८ ॥

TRANSLITERATION

prasādaḥ api hi devasya para-pāka-rucim naram . na jātu pāvayet na eva pāvayet pāvayet na tu .. 36.368 ..

Shloka 367

यदृच्छालाभसंतुष्टं यथा भक्तवरं तथा । महिमानं प्रसादस्य योऽवजानाति मूढधीः ॥ ३६.३६९ ॥

PADACHEDA

यदृच्छा-लाभ-संतुष्टम् यथा भक्त-वरम् तथा । महिमानम् प्रसादस्य यः अवजानाति मूढ-धीः ॥ ३६।३६९ ॥

TRANSLITERATION

yadṛcchā-lābha-saṃtuṣṭam yathā bhakta-varam tathā . mahimānam prasādasya yaḥ avajānāti mūḍha-dhīḥ .. 36.369 ..

Shloka 368

तेन भुक्तं भवेत्पापं दातुरेव न संशयः । अयुतं ब्राह्मणानान्तु तर्पयित्वातु यत्फलं ॥ ३६.३७० ॥

PADACHEDA

तेन भुक्तम् भवेत् पापम् दातुः एव न संशयः । अयुतम् ब्राह्मणानाम् तु तर्पयित्वा तु यत् फलम् ॥ ३६।३७० ॥

TRANSLITERATION

tena bhuktam bhavet pāpam dātuḥ eva na saṃśayaḥ . ayutam brāhmaṇānām tu tarpayitvā tu yat phalam .. 36.370 ..

Shloka 369

तत्फलं नश्यति क्षिप्रमुच्छिष्टस्य कणेन तु । अथान्नविक्रयेदोषः कथ्यते विधिवित्तमैः ॥ ३६.३७१ ॥

PADACHEDA

तद्-फलम् नश्यति क्षिप्रम् उच्छिष्टस्य कणेन तु । अथ अन्न-विक्रये दोषः कथ्यते विधि-वित्तमैः ॥ ३६।३७१ ॥

TRANSLITERATION

tad-phalam naśyati kṣipram ucchiṣṭasya kaṇena tu . atha anna-vikraye doṣaḥ kathyate vidhi-vittamaiḥ .. 36.371 ..

Shloka 370

अन्नविक्रयिणः पापा व्रजन्ति यमयातनाः । प्रेत्य सृगालतां यान्ति नव जन्मानि पञ्च च ॥ ३६.३७२ ॥

PADACHEDA

अन्न-विक्रयिणः पापाः व्रजन्ति यम-यातनाः । प्रेत्य सृगाल-ताम् यान्ति नव जन्मानि पञ्च च ॥ ३६।३७२ ॥

TRANSLITERATION

anna-vikrayiṇaḥ pāpāḥ vrajanti yama-yātanāḥ . pretya sṛgāla-tām yānti nava janmāni pañca ca .. 36.372 ..

Shloka 371

यस्त्वन्नं भगवद्गेहे विक्रीणाति विशेषतः । चण्डालो जायते प्रेत्य क्षुधितश्च चरेन्मुहुः ॥ ३६.३७३ ॥

PADACHEDA

यः तु अन्नम् भगवत्-गेहे विक्रीणाति विशेषतः । चण्डालः जायते प्रेत्य क्षुधितः च चरेत् मुहुर् ॥ ३६।३७३ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ tu annam bhagavat-gehe vikrīṇāti viśeṣataḥ . caṇḍālaḥ jāyate pretya kṣudhitaḥ ca caret muhur .. 36.373 ..

Shloka 372

विक्रीणते तु ये विप्रा वाणिज्ये दत्तचक्षुषः । येऽप्यन्नमुपहारादि चेतरद्देवमन्दिरे ॥ ३६.३७४ ॥

PADACHEDA

विक्रीणते तु ये विप्राः वाणिज्ये दत्त-चक्षुषः । ये अपि अन्नम् उपहार-आदि च इतरत् देवमन्दिरे ॥ ३६।३७४ ॥

TRANSLITERATION

vikrīṇate tu ye viprāḥ vāṇijye datta-cakṣuṣaḥ . ye api annam upahāra-ādi ca itarat devamandire .. 36.374 ..

Shloka 373

तेऽपि यान्ति महाघोरं नरकं भृशदारुणं । यत्र नैवभवेष्यन्ति पालीयायोदबिन्दवः ॥ ३६.३७५ ॥

PADACHEDA

ते अपि यान्ति महा-घोरम् नरकम् भृश-दारुणम् । यत्र पालीयाय उद-बिन्दवः ॥ ३६।३७५ ॥

TRANSLITERATION

te api yānti mahā-ghoram narakam bhṛśa-dāruṇam . yatra pālīyāya uda-bindavaḥ .. 36.375 ..

Shloka 374

कणमन्नस्य वान स्यात्तप्यन्ते तत्र ते जनाः । ये गृहीत्वा तदन्नादि भुञ्जते क्षुधिता जनाः ॥ ३६.३७६ ॥

PADACHEDA

स्यात् तप्यन्ते तत्र ते जनाः । ये गृहीत्वा तत् अन्न-आदि भुञ्जते क्षुधिताः जनाः ॥ ३६।३७६ ॥

TRANSLITERATION

syāt tapyante tatra te janāḥ . ye gṛhītvā tat anna-ādi bhuñjate kṣudhitāḥ janāḥ .. 36.376 ..

Shloka 375

उपकुर्वन्तिये वा तानुच्यन्तेऽभक्ष्यभोजनाः । अन्नं प्राणा मनुष्याणां सर्वमन्ने प्रतिष्ठितं ॥ ३६.३७७ ॥

PADACHEDA

उपकुर्वन्ति ये वा तान् उच्यन्ते अभक्ष्य-भोजनाः । अन्नम् प्राणाः मनुष्याणाम् सर्वम् अन्ने प्रतिष्ठितम् ॥ ३६।३७७ ॥

TRANSLITERATION

upakurvanti ye vā tān ucyante abhakṣya-bhojanāḥ . annam prāṇāḥ manuṣyāṇām sarvam anne pratiṣṭhitam .. 36.377 ..

Shloka 376

अन्नं ब्रह्मात्मकं विन्द्याद्विन्द्यादन्नमयीं तनुं । अन्नं विक्रीणते ये तु प्राणविक्रयिणः स्मृताः ॥ ३६.३७८ ॥

PADACHEDA

अन्नम् ब्रह्म-आत्मकम् विन्द्यात् विन्द्यात् अन्न-मयीम् तनुम् । अन्नम् विक्रीणते ये तु प्राण-विक्रयिणः स्मृताः ॥ ३६।३७८ ॥

TRANSLITERATION

annam brahma-ātmakam vindyāt vindyāt anna-mayīm tanum . annam vikrīṇate ye tu prāṇa-vikrayiṇaḥ smṛtāḥ .. 36.378 ..

Shloka 377

तस्मात्सर्वप्रयत्नेन त्यजेत्तत्क्रय विक्रयौ । न कुर्याद्देवता गेहेऽभ्युदयं श्राद्धभोजनं ॥ ३६.३७९ ॥

PADACHEDA

तस्मात् सर्व-प्रयत्नेन त्यजेत् तद्-क्रय-विक्रयौ । न कुर्यात् देवताः गेहे अभ्युदयम् श्राद्ध-भोजनम् ॥ ३६।३७९ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt sarva-prayatnena tyajet tad-kraya-vikrayau . na kuryāt devatāḥ gehe abhyudayam śrāddha-bhojanam .. 36.379 ..

Shloka 378

कुर्यान्न चापि श्राद्धादीन्विहायापि द्विजाशनं । तस्मात्सर्वप्रयत्नेन नाश्नीयाद्धरिमन्दिरे ॥ ३६.३८० ॥

PADACHEDA

कुर्यात् न च अपि श्राद्ध-आदीन् विहाय अपि द्विज-अशनम् । तस्मात् सर्व-प्रयत्नेन न अश्नीयात् हरि-मन्दिरे ॥ ३६।३८० ॥

TRANSLITERATION

kuryāt na ca api śrāddha-ādīn vihāya api dvija-aśanam . tasmāt sarva-prayatnena na aśnīyāt hari-mandire .. 36.380 ..

Shloka 379

मुधा संभाषते यस्तु प्रविश्य हरिमन्दिरं । स निधिं पुरतस्सिद्धं त्यक्त्वा भिक्षति काकिणीं ॥ ३६.३८१ ॥

PADACHEDA

मुधा संभाषते यः तु प्रविश्य हरि-मन्दिरम् । स निधिम् पुरतस् सिद्धम् त्यक्त्वा भिक्षति काकिणीम् ॥ ३६।३८१ ॥

TRANSLITERATION

mudhā saṃbhāṣate yaḥ tu praviśya hari-mandiram . sa nidhim puratas siddham tyaktvā bhikṣati kākiṇīm .. 36.381 ..

Shloka 380

यस्तु संभाषते व्यर्थं देवालयमुपाश्रितः । सिद्धमन्नं परित्यज्य भिक्षामटति दुर्जनः ॥ ३६.३८२ ॥

PADACHEDA

यः तु संभाषते व्यर्थम् देवालयम् उपाश्रितः । सिद्धम् अन्नम् परित्यज्य भिक्षाम् अटति दुर्जनः ॥ ३६।३८२ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ tu saṃbhāṣate vyartham devālayam upāśritaḥ . siddham annam parityajya bhikṣām aṭati durjanaḥ .. 36.382 ..

Shloka 381

यन्मुहूर्तं क्षणं वापि परमात्मान चिन्त्यते । सा हानिस्तन्ममहच्छिद्रं सा भ्रान्तिस्सा तु विक्रिया ॥ ३६.३८३ ॥

PADACHEDA

यत् मुहूर्तम् क्षणम् वा अपि चिन्त्यते । सा हानिः तत् मम अह छिद्रम् सा भ्रान्तिः सा तु विक्रिया ॥ ३६।३८३ ॥

TRANSLITERATION

yat muhūrtam kṣaṇam vā api cintyate . sā hāniḥ tat mama aha chidram sā bhrāntiḥ sā tu vikriyā .. 36.383 ..

Shloka 382

दस्युभिर्मुषितेनेव दग्धेनेव दवाग्निना । व्याधिभिःपीडितेनेव चाकृष्टेनेव मृत्युना ॥ ३६.३८४ ॥

PADACHEDA

दस्युभिः मुषितेन इव दग्धेन इव दव-अग्निना । व्याधिभिः पीडितेन इव च आकृष्टेन इव मृत्युना ॥ ३६।३८४ ॥

TRANSLITERATION

dasyubhiḥ muṣitena iva dagdhena iva dava-agninā . vyādhibhiḥ pīḍitena iva ca ākṛṣṭena iva mṛtyunā .. 36.384 ..

Shloka 383

भीतेनेवोत्तमर्णेन धर्षितेनेव राजभिः । मग्नेनेव महासिंधौ हतेनेव च वात्यया ॥ ३६.३८५ ॥

PADACHEDA

भीतेन इव उत्तमर्णेन धर्षितेन इव राजभिः । मग्नेन इव महा-सिंधौ हतेन इव च वा अत्यया ॥ ३६।३८५ ॥

TRANSLITERATION

bhītena iva uttamarṇena dharṣitena iva rājabhiḥ . magnena iva mahā-siṃdhau hatena iva ca vā atyayā .. 36.385 ..

Shloka 384

संपिष्टेनेव पाषाणैराक्रन्देद्यस्स मुच्यते । सन्त्यनेका प्रदेशाश्च समयाश्च विशेषतः ॥ ३६.३८६ ॥

PADACHEDA

संपिष्टेन इव पाषाणैः आक्रन्देत् यः स मुच्यते । सन्ति अनेका प्रदेशाः च समयाः च विशेषतः ॥ ३६।३८६ ॥

TRANSLITERATION

saṃpiṣṭena iva pāṣāṇaiḥ ākrandet yaḥ sa mucyate . santi anekā pradeśāḥ ca samayāḥ ca viśeṣataḥ .. 36.386 ..

Shloka 385

लोकयात्राविनिष्पत्त्यै देहयात्रोपयोगिनः । तस्माद्देवगृहं गत्वा नरो नान्यपरो भवेथ् ॥ ३६.३८७ ॥

PADACHEDA

लोकयात्रा-विनिष्पत्त्यै देहयात्रा-उपयोगिनः । तस्मात् देवगृहम् गत्वा नरः न अन्य-परः ॥ ३६।३८७ ॥

TRANSLITERATION

lokayātrā-viniṣpattyai dehayātrā-upayoginaḥ . tasmāt devagṛham gatvā naraḥ na anya-paraḥ .. 36.387 ..

Shloka 386

यत्प्रसंगे हरेर्नाम तन्ममहत्त्वं च नाप्यते । स सर्वोऽपि मुधा प्रोक्तोमिथ्येत्येके वदन्तितं ॥ ३६.३८८ ॥

PADACHEDA

यद्-प्रसंगे हरेः नाम च ना आप्यते । स सर्वः अपि मुधा प्रोक्तः मिथ्या इति एके वदन्ति तम् ॥ ३६।३८८ ॥

TRANSLITERATION

yad-prasaṃge hareḥ nāma ca nā āpyate . sa sarvaḥ api mudhā proktaḥ mithyā iti eke vadanti tam .. 36.388 ..

Shloka 387

न हि देवस्य पुरतः क्वचिदप्यनृतं वदेथ् । सत्यस्वरूपी भगवान्सत्यं तस्मैन गूहयेथ् ॥ ३६.३८९ ॥

PADACHEDA

न हि देवस्य पुरतस् क्वचिद् अपि अनृतम् वदेथ् । सत्य-स्वरूपी भगवान् सत्यम् तस्मै न गूहयेथ् ॥ ३६।३८९ ॥

TRANSLITERATION

na hi devasya puratas kvacid api anṛtam vadeth . satya-svarūpī bhagavān satyam tasmai na gūhayeth .. 36.389 ..

Shloka 388

सत्यमेव परं ब्रह्म सत्यमेव परं तपः । सत्यमेव परो यज्ञस्सत्यमेव परं श्रुतं ॥ ३६.३९० ॥

PADACHEDA

सत्यम् एव परम् ब्रह्म सत्यम् एव परम् तपः । सत्यम् एव परः यज्ञः सत्यम् एव परम् श्रुतम् ॥ ३६।३९० ॥

TRANSLITERATION

satyam eva param brahma satyam eva param tapaḥ . satyam eva paraḥ yajñaḥ satyam eva param śrutam .. 36.390 ..

Shloka 389

सत्यं देवेषु जागर्ति सत्यं धर्मतरोः फलं । तपोयज्ञश्च पुण्यं च देवर्षिपितृपूजनं ॥ ३६.३९१ ॥

PADACHEDA

सत्यम् देवेषु जागर्ति सत्यम् धर्म-तरोः फलम् । तपः-यज्ञः च पुण्यम् च देव-ऋषि-पितृ-पूजनम् ॥ ३६।३९१ ॥

TRANSLITERATION

satyam deveṣu jāgarti satyam dharma-taroḥ phalam . tapaḥ-yajñaḥ ca puṇyam ca deva-ṛṣi-pitṛ-pūjanam .. 36.391 ..

Shloka 390

आद्यो विधिश्च विद्या च सर्वं सत्ये प्रतिष्ठितं । सत्यं यज्ञन्तथा वेदास्सत्या देवी सरस्वती ॥ ३६.३९२ ॥

PADACHEDA

आद्यः विधिः च विद्या च सर्वम् सत्ये प्रतिष्ठितम् । सत्यम् यज्ञम् तथा वेदाः सत्या देवी सरस्वती ॥ ३६।३९२ ॥

TRANSLITERATION

ādyaḥ vidhiḥ ca vidyā ca sarvam satye pratiṣṭhitam . satyam yajñam tathā vedāḥ satyā devī sarasvatī .. 36.392 ..

Shloka 391

व्रतचर्या तथा सत्यमोङ्कारस्सत्यमेव च । सत्येन वायुरावाति सत्येनार्ऽकः प्रकाशते ॥ ३६.३९३ ॥

PADACHEDA

व्रत-चर्या तथा सत्यम् ओङ्कारः सत्यम् एव च । सत्येन वायुः आवाति सत्येन अर्ऽकः प्रकाशते ॥ ३६।३९३ ॥

TRANSLITERATION

vrata-caryā tathā satyam oṅkāraḥ satyam eva ca . satyena vāyuḥ āvāti satyena ar'kaḥ prakāśate .. 36.393 ..

Shloka 392

दहत्यग्निश्च सत्येन यायात्सत्येन सद्गतिं । पर्जन्यो धरणीभागे सत्येनापः प्रवर्षति ॥ ३६.३९४ ॥

PADACHEDA

दहति अग्निः च सत्येन यायात् सत्येन सत्-गतिम् । पर्जन्यः धरणी-भागे सत्येन अपः प्रवर्षति ॥ ३६।३९४ ॥

TRANSLITERATION

dahati agniḥ ca satyena yāyāt satyena sat-gatim . parjanyaḥ dharaṇī-bhāge satyena apaḥ pravarṣati .. 36.394 ..

Shloka 393

स्वाध्यायस्सर्ववेदानां सर्वतीर्थावगाहनं । सत्यं तु वदतो लोके तुलितं स्यान्न संशयः ॥ ३६.३९५ ॥

PADACHEDA

स्वाध्यायः सर्व-वेदानाम् सर्व-तीर्थ-अवगाहनम् । सत्यम् तु वदतः लोके तुलितम् स्यात् न संशयः ॥ ३६।३९५ ॥

TRANSLITERATION

svādhyāyaḥ sarva-vedānām sarva-tīrtha-avagāhanam . satyam tu vadataḥ loke tulitam syāt na saṃśayaḥ .. 36.395 ..

Shloka 394

अश्वमेधसहस्रं च सत्यं च तुलया कृतं । अश्वमेधसहस्रात्तु भारस्सत्ये विशिष्यते ॥ ३६.३९६ ॥

PADACHEDA

अश्वमेध-सहस्रम् च सत्यम् च तुलया कृतम् । अश्वमेध-सहस्रात् तु भारः सत्ये विशिष्यते ॥ ३६।३९६ ॥

TRANSLITERATION

aśvamedha-sahasram ca satyam ca tulayā kṛtam . aśvamedha-sahasrāt tu bhāraḥ satye viśiṣyate .. 36.396 ..

Shloka 395

सत्येन देवाः प्रीणन्ति पितरो ब्राह्मणास्तथा । सत्यमाहुःपरं धर्मं सत्यमाहुः परं पदं ॥ ३६.३९७ ॥

PADACHEDA

सत्येन देवाः प्रीणन्ति पितरः ब्राह्मणाः तथा । सत्यम् आहुः परम् धर्मम् सत्यम् आहुः परम् पदम् ॥ ३६।३९७ ॥

TRANSLITERATION

satyena devāḥ prīṇanti pitaraḥ brāhmaṇāḥ tathā . satyam āhuḥ param dharmam satyam āhuḥ param padam .. 36.397 ..

Shloka 396

सत्यमाहुः परं ब्रह्म तस्मात्सत्यं न लोभयेथ् । ये सत्यनिरतास्सत्यशपथास्सत्यविक्रमाः ॥ ३६.३९८ ॥

PADACHEDA

सत्यम् आहुः परम् ब्रह्म तस्मात् सत्यम् न लोभयेथ् । ये सत्य-निरताः सत्य-शपथाः सत्य-विक्रमाः ॥ ३६।३९८ ॥

TRANSLITERATION

satyam āhuḥ param brahma tasmāt satyam na lobhayeth . ye satya-niratāḥ satya-śapathāḥ satya-vikramāḥ .. 36.398 ..

Shloka 397

महत्मानो मुनिश्रेष्ठास्ते परां सिद्धिमाप्नुवन् । दैवतैस्सह मोदन्ते स्वर्गे सत्यपरायणाः ॥ ३६.३९९ ॥

PADACHEDA

महत्मानः मुनि-श्रेष्ठाः ते पराम् सिद्धिम् आप्नुवन् । दैवतैः सह मोदन्ते स्वर्गे सत्य-परायणाः ॥ ३६।३९९ ॥

TRANSLITERATION

mahatmānaḥ muni-śreṣṭhāḥ te parām siddhim āpnuvan . daivataiḥ saha modante svarge satya-parāyaṇāḥ .. 36.399 ..

Shloka 398

अप्चरोगणसंकीर्णैर्विमानैस्संचरन्ति च । वक्तव्यं च सदा सत्यं न सत्याद्विद्यते परं ॥ ३६.४०० ॥

PADACHEDA

अप्-चरः-गण-संकीर्णैः विमानैः संचरन्ति च । वक्तव्यम् च सदा सत्यम् न सत्यात् विद्यते परम् ॥ ३६।४०० ॥

TRANSLITERATION

ap-caraḥ-gaṇa-saṃkīrṇaiḥ vimānaiḥ saṃcaranti ca . vaktavyam ca sadā satyam na satyāt vidyate param .. 36.400 ..

Shloka 399

अगोधे विमले शुद्धे सत्यतीर्थे शुचिह्रदे । स्नातव्यं मनसा युक्तैस्तत्स्नानं परमं स्मृतं ॥ ३६.४०१ ॥

PADACHEDA

अगोधे विमले शुद्धे सत्य-तीर्थे शुचि-ह्रदे । स्नातव्यम् मनसा युक्तैः तत् स्नानम् परमम् स्मृतम् ॥ ३६।४०१ ॥

TRANSLITERATION

agodhe vimale śuddhe satya-tīrthe śuci-hrade . snātavyam manasā yuktaiḥ tat snānam paramam smṛtam .. 36.401 ..

Shloka 400

देवार्थे वा परार्थे वा पुत्रार्थे वाऽऽत्मने तथा । येऽनृतं नाभिभाषन्ते ते स्वर्गं यान्तिमानवाः ॥ ३६.४०२ ॥

PADACHEDA

देव-अर्थे वा पर-अर्थे वा पुत्र-अर्थे वा आत्मने तथा । ये अनृतम् न अभिभाषन्ते ते स्वर्गम् यान्ति मानवाः ॥ ३६।४०२ ॥

TRANSLITERATION

deva-arthe vā para-arthe vā putra-arthe vā ātmane tathā . ye anṛtam na abhibhāṣante te svargam yānti mānavāḥ .. 36.402 ..

Shloka 401

यस्सत्यवादी पुरुषो नानृतं परिभाषते । संप्राप्य विरजान्लोकानुषित्वा शाश्वतीस्समाः ॥ ३६.४०३ ॥

PADACHEDA

यः सत्य-वादी पुरुषः न अनृतम् परिभाषते । संप्राप्य विरजान् लोकान् उषित्वा शाश्वतीः समाः ॥ ३६।४०३ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ satya-vādī puruṣaḥ na anṛtam paribhāṣate . saṃprāpya virajān lokān uṣitvā śāśvatīḥ samāḥ .. 36.403 ..

Shloka 402

भगवद्भक्तिमुक्तानां जायते श्रीमतां कुले । साक्षिणस्सन्तिसर्वेते देवता भास्करादयः ॥ ३६.४०४ ॥

PADACHEDA

भगवत्-भक्ति-मुक्तानाम् जायते श्रीमताम् कुले । साक्षिणः सन्ति सर्वे एते देवताः भास्कर-आदयः ॥ ३६।४०४ ॥

TRANSLITERATION

bhagavat-bhakti-muktānām jāyate śrīmatām kule . sākṣiṇaḥ santi sarve ete devatāḥ bhāskara-ādayaḥ .. 36.404 ..

Shloka 403

परीक्षन्ते च सर्वासु दशासु पुरुषं सदा । न वाच्यमनृतं तस्मात्प्राणैः कण्ठगतैरपि ॥ ३६.४०५ ॥

PADACHEDA

परीक्षन्ते च सर्वासु दशासु पुरुषम् सदा । न वाच्यम् अनृतम् तस्मात् प्राणैः कण्ठ-गतैः अपि ॥ ३६।४०५ ॥

TRANSLITERATION

parīkṣante ca sarvāsu daśāsu puruṣam sadā . na vācyam anṛtam tasmāt prāṇaiḥ kaṇṭha-gataiḥ api .. 36.405 ..

Shloka 404

येऽनृतं ब्रुवते मूढाश्शपथानि च कुर्वते । देवागारे विशेषेण ते प्रणश्यन्ति सान्वयं ॥ ३६.४०६ ॥

PADACHEDA

ये अनृतम् ब्रुवते मूढाः शपथानि च कुर्वते । देवागारे विशेषेण ते प्रणश्यन्ति स अन्वयम् ॥ ३६।४०६ ॥

TRANSLITERATION

ye anṛtam bruvate mūḍhāḥ śapathāni ca kurvate . devāgāre viśeṣeṇa te praṇaśyanti sa anvayam .. 36.406 ..

Shloka 405

पुनर्जन्मशतं यान्ति कीटडयोनिष्वनेकशः । गीतवादित्रनृत्तादीन्पुण्याख्यानकथाश्च ये ॥ ३६.४०७ ॥

PADACHEDA

पुनर्जन्म-शतम् यान्ति कीटड-योनिषु अनेकशस् । गीत-वादित्र-नृत्त-आदीन् पुण्य-आख्यान-कथाः च ये ॥ ३६।४०७ ॥

TRANSLITERATION

punarjanma-śatam yānti kīṭaḍa-yoniṣu anekaśas . gīta-vāditra-nṛtta-ādīn puṇya-ākhyāna-kathāḥ ca ye .. 36.407 ..

Shloka 406

लोपयन्त्यथ पारुष्यैर्मन्दिरे मधुविद्विषः । ते यान्ति नरकं पापा जायन्ते नीचयोनिषु ॥ ३६.४०८ ॥

PADACHEDA

लोपयन्ति अथ पारुष्यैः मन्दिरे मधुविद्विषः । ते यान्ति नरकम् पापाः जायन्ते नीच-योनिषु ॥ ३६।४०८ ॥

TRANSLITERATION

lopayanti atha pāruṣyaiḥ mandire madhuvidviṣaḥ . te yānti narakam pāpāḥ jāyante nīca-yoniṣu .. 36.408 ..

Shloka 407

तथा तेऽपि दुरात्मानो गार्दभीं योनिमाप्नुयुः । तथान्ते क्रूरा नव जन्मानि पञ्च च ॥ ३६.४०९ ॥

PADACHEDA

तथा ते अपि दुरात्मानः गार्दभीम् योनिम् आप्नुयुः । तथा अन्ते क्रूराः नव जन्मानि पञ्च च ॥ ३६।४०९ ॥

TRANSLITERATION

tathā te api durātmānaḥ gārdabhīm yonim āpnuyuḥ . tathā ante krūrāḥ nava janmāni pañca ca .. 36.409 ..

Shloka 408

अनिबद्धप्रलापान्ये कुर्वते देवमन्दिरे । तेऽपि तित्तिरितां भूत्वा जायन्ते जन्मपञ्चकं ॥ ३६.४१० ॥

PADACHEDA

अ निबद्ध-प्रलापान् ये कुर्वते देव-मन्दिरे । ते अपि तित्तिरिताम् भूत्वा जायन्ते जन्म-पञ्चकम् ॥ ३६।४१० ॥

TRANSLITERATION

a nibaddha-pralāpān ye kurvate deva-mandire . te api tittiritām bhūtvā jāyante janma-pañcakam .. 36.410 ..

Shloka 409

देवभाषां परित्यज्य देशभाषासु यो नरः । स्तुवीत देवतागेहे देवस्याग्रे विशेषतः ॥ ३६.४११ ॥

PADACHEDA

देव-भाषाम् परित्यज्य देश-भाषासु यः नरः । स्तुवीत देवता-गेहे देवस्य अग्रे विशेषतः ॥ ३६।४११ ॥

TRANSLITERATION

deva-bhāṣām parityajya deśa-bhāṣāsu yaḥ naraḥ . stuvīta devatā-gehe devasya agre viśeṣataḥ .. 36.411 ..

Shloka 410

तस्य दोषोमहानाशु नैव पूजाफलं भवेथ् । असाराणि तु शास्त्राणि भूयांसि पृथिवीतले ॥ ३६.४१२ ॥

PADACHEDA

तस्य दोषः महान् आशु ना एव पूजा-फलम् । असाराणि तु शास्त्राणि भूयांसि पृथिवी-तले ॥ ३६।४१२ ॥

TRANSLITERATION

tasya doṣaḥ mahān āśu nā eva pūjā-phalam . asārāṇi tu śāstrāṇi bhūyāṃsi pṛthivī-tale .. 36.412 ..

Shloka 411

यत्र देवस्य महात्म्यकथनं न प्रपञ्च्यते । तेषु शास्त्रेषु ये जाताश्शास्त्रार्थाश्च विशेषतः ॥ ३६.४१३ ॥

PADACHEDA

यत्र देवस्य महात्म्य-कथनम् न प्रपञ्च्यते । तेषु शास्त्रेषु ये जाताः शास्त्र-अर्थाः च विशेषतः ॥ ३६।४१३ ॥

TRANSLITERATION

yatra devasya mahātmya-kathanam na prapañcyate . teṣu śāstreṣu ye jātāḥ śāstra-arthāḥ ca viśeṣataḥ .. 36.413 ..

Shloka 412

वादाश्च प्रतिवादाश्च संस्कारास्सर्व एव हि । चित्रशिल्पा न संदेहो नरस्तेन न मुच्यते ॥ ३६.४१४ ॥

PADACHEDA

वादाः च प्रतिवादाः च संस्काराः सर्वे एव हि । चित्र-शिल्पाः न संदेहः नरः तेन न मुच्यते ॥ ३६।४१४ ॥

TRANSLITERATION

vādāḥ ca prativādāḥ ca saṃskārāḥ sarve eva hi . citra-śilpāḥ na saṃdehaḥ naraḥ tena na mucyate .. 36.414 ..

Shloka 413

सा विद्या या हरिं स्तौति सा क्रिया यत्तदर्चनं । या न्या यदन्यदखिलं दुष्टोदर्का हि जीविका ॥ ३६.४१५ ॥

PADACHEDA

सा विद्या या हरिम् स्तौति सा क्रिया यत् तत् अर्चनम् । या न्या यत् अन्यत् अखिलम् दुष्ट-उदर्का हि जीविका ॥ ३६।४१५ ॥

TRANSLITERATION

sā vidyā yā harim stauti sā kriyā yat tat arcanam . yā nyā yat anyat akhilam duṣṭa-udarkā hi jīvikā .. 36.415 ..

Shloka 414

न हि देवगृहं गत्वा शास्त्रार्थैर्नी रसैर्नरः । मुहूर्तं क्षपयेत्कालं तद्देवस्य विमानना ॥ ३६.४१६ ॥

PADACHEDA

न हि देवगृहम् गत्वा शास्त्र-अर्थैः नी रसैः नरः । मुहूर्तम् क्षपयेत् कालम् तत् देवस्य विमानना ॥ ३६।४१६ ॥

TRANSLITERATION

na hi devagṛham gatvā śāstra-arthaiḥ nī rasaiḥ naraḥ . muhūrtam kṣapayet kālam tat devasya vimānanā .. 36.416 ..

Shloka 415

विशालं वाङ्मयं सर्वं सृष्ट्वा स्रष्टा हरिः प्रभुः । तदन्तस्संप्रविश्यैव वाच्यवाचकभेदतः ॥ ३६.४१७ ॥

PADACHEDA

विशालम् वाच्-मयम् सर्वम् सृष्ट्वा स्रष्टा हरिः प्रभुः । तद्-अन्तर् संप्रविश्य एव वाच्य-वाचक-भेदतः ॥ ३६।४१७ ॥

TRANSLITERATION

viśālam vāc-mayam sarvam sṛṣṭvā sraṣṭā hariḥ prabhuḥ . tad-antar saṃpraviśya eva vācya-vācaka-bhedataḥ .. 36.417 ..

Shloka 416

विज्ञानाय मनुष्याणां विज्ञानघनविग्रहः । सदोपकुरुते यस्मात्सर्वे भक्तवराः सदा ॥ ३६.४१८ ॥

PADACHEDA

विज्ञानाय मनुष्याणाम् विज्ञान-घन-विग्रहः । सदा उपकुरुते यस्मात् सर्वे भक्त-वराः सदा ॥ ३६।४१८ ॥

TRANSLITERATION

vijñānāya manuṣyāṇām vijñāna-ghana-vigrahaḥ . sadā upakurute yasmāt sarve bhakta-varāḥ sadā .. 36.418 ..

Shloka 417

सर्वा वाचो विमुच्यान्याश्चिन्तयानाश्च सादरं । तन्महत्त्वकथागन्धदरिद्रं वाचनं तथा ॥ ३६.४१९ ॥

PADACHEDA

सर्वाः वाचः विमुच्य अन्याः चिन्तयानाः च सादरम् । तद्-महत्त्व-कथा-गन्ध-दरिद्रम् वाचनम् तथा ॥ ३६।४१९ ॥

TRANSLITERATION

sarvāḥ vācaḥ vimucya anyāḥ cintayānāḥ ca sādaram . tad-mahattva-kathā-gandha-daridram vācanam tathā .. 36.419 ..

Shloka 418

पाठनं लेखनाद्यं च नैव कुर्याद्गृहे हरेः । स भवेदक्षरद्रोङी यस्तु कुर्याद्व्यतिक्रमं ॥ ३६.४२० ॥

PADACHEDA

पाठनम् लेखन-आद्यम् च ना एव कुर्यात् गृहे हरेः । स भवेत् अक्षर-द्रोङी यः तु कुर्यात् व्यतिक्रमम् ॥ ३६।४२० ॥

TRANSLITERATION

pāṭhanam lekhana-ādyam ca nā eva kuryāt gṛhe hareḥ . sa bhavet akṣara-droṅī yaḥ tu kuryāt vyatikramam .. 36.420 ..

Shloka 419

द्रुह्येत्स वाङ्मयायापि तस्माद्युक्ततरो भवेथ् । यस्तु देवगृहं गत्वा रोदिति प्रणयाद्यथा ॥ ३६.४२१ ॥

PADACHEDA

द्रुह्येत् स वाच्-मयाय अपि तस्मात् युक्ततरः । यः तु देवगृहम् गत्वा रोदिति प्रणयात् यथा ॥ ३६।४२१ ॥

TRANSLITERATION

druhyet sa vāc-mayāya api tasmāt yuktataraḥ . yaḥ tu devagṛham gatvā roditi praṇayāt yathā .. 36.421 ..

Shloka 420

दुःखितः स्तौति वा देवं तत्स्यान्मानसिकं मलं । निर्वाणपरमं स्थानं म्लानेन मनसा तु यः ॥ ३६.४२२ ॥

PADACHEDA

दुःखितः स्तौति वा देवम् तत् स्यात् मानसिकम् मलम् । निर्वाण-परमम् स्थानम् म्लानेन मनसा तु यः ॥ ३६।४२२ ॥

TRANSLITERATION

duḥkhitaḥ stauti vā devam tat syāt mānasikam malam . nirvāṇa-paramam sthānam mlānena manasā tu yaḥ .. 36.422 ..

Shloka 421

सेवते स न जानाति तद्विष्णोः परमं पदं । नारी वा पुरुषो वापि गत्वा देवगृहं क्वचिथ् ॥ ३६.४२३ ॥

PADACHEDA

सेवते स न जानाति तत् विष्णोः परमम् पदम् । नारी वा पुरुषः वा अपि गत्वा देवगृहम् ॥ ३६।४२३ ॥

TRANSLITERATION

sevate sa na jānāti tat viṣṇoḥ paramam padam . nārī vā puruṣaḥ vā api gatvā devagṛham .. 36.423 ..

Shloka 422

न रोदेत्पातयेन्नाश्रु नैवान्यं रोदयेदपि । यावन्त्यश्रूणि रुदतां पतेयुर्देवमन्दिरे ॥ ३६.४२४ ॥

PADACHEDA

न रोदेत् पातयेत् न अश्रु न एव अन्यम् रोदयेत् अपि । यावन्ति अश्रूणि रुदताम् पतेयुः देव-मन्दिरे ॥ ३६।४२४ ॥

TRANSLITERATION

na rodet pātayet na aśru na eva anyam rodayet api . yāvanti aśrūṇi rudatām pateyuḥ deva-mandire .. 36.424 ..

Shloka 423

तावन्त्यब्दसहस्राणि ते वसन्ति यमालये । अनुभूय पुनस्तत्र यातनास्तीव्रचोदनाः ॥ ३६.४२५ ॥

PADACHEDA

तावन्ति अब्द-सहस्राणि ते वसन्ति यम-आलये । अनुभूय पुनर् तत्र यातनाः तीव्र-चोदनाः ॥ ३६।४२५ ॥

TRANSLITERATION

tāvanti abda-sahasrāṇi te vasanti yama-ālaye . anubhūya punar tatra yātanāḥ tīvra-codanāḥ .. 36.425 ..

Shloka 424

प्राप्य तित्तिरितां कालं वसिष्यन्ति चिरं भुवि । नैवात्र हिंसां कुर्वीत प्राणिनां दुःखदां क्वचिथ् ॥ ३६.४२६ ॥

PADACHEDA

प्राप्य तित्तिरिताम् कालम् वसिष्यन्ति चिरम् भुवि । न एव अत्र हिंसाम् कुर्वीत प्राणिनाम् दुःख-दाम् ॥ ३६।४२६ ॥

TRANSLITERATION

prāpya tittiritām kālam vasiṣyanti ciram bhuvi . na eva atra hiṃsām kurvīta prāṇinām duḥkha-dām .. 36.426 ..

Shloka 425

अहिंसा वैदिकं कर्म ध्यानमिन्द्रियनिग्रहः । तपोऽथ गुरुशुश्रूषा धर्मद्वाराष्षडीरिताः ॥ ३६.४२७ ॥

PADACHEDA

अहिंसा वैदिकम् कर्म ध्यानम् इन्द्रिय-निग्रहः । तपः अथ गुरु-शुश्रूषा धर्म-द्वाराः षड् ईरिताः ॥ ३६।४२७ ॥

TRANSLITERATION

ahiṃsā vaidikam karma dhyānam indriya-nigrahaḥ . tapaḥ atha guru-śuśrūṣā dharma-dvārāḥ ṣaḍ īritāḥ .. 36.427 ..

Shloka 426

अहिंसापाश्रयं धर्मं दान्तो विद्वान्समाचरेथ् । त्रीदण्डं सर्वभूतेषु निधाय पुरुषश्शुचिः ॥ ३६.४२८ ॥

PADACHEDA

अहिंसा-अपाश्रयम् धर्मम् दान्तः विद्वान् समाचरेथ् । त्री-दण्डम् सर्व-भूतेषु निधाय पुरुषः शुचिः ॥ ३६।४२८ ॥

TRANSLITERATION

ahiṃsā-apāśrayam dharmam dāntaḥ vidvān samācareth . trī-daṇḍam sarva-bhūteṣu nidhāya puruṣaḥ śuciḥ .. 36.428 ..

Shloka 427

कामक्रोधौ च संयम्य ततः सिद्धिमवाप्नु ते । अहिंसकानि भूतानि दण्डेन विनिहन्तियः ॥ ३६.४२९ ॥

PADACHEDA

काम-क्रोधौ च संयम्य ततस् सिद्धिम् अवाप्नु ते । अहिंसकानि भूतानि दण्डेन ॥ ३६।४२९ ॥

TRANSLITERATION

kāma-krodhau ca saṃyamya tatas siddhim avāpnu te . ahiṃsakāni bhūtāni daṇḍena .. 36.429 ..

Shloka 428

आत्मनस्सुखमन्विच्छन्स प्रेत्य न सुखी भवेथ् । आत्मोपमस्तु भूतेषु यो वैभवति पूरुषः ॥ ३६.४३० ॥

PADACHEDA

आत्मनः सुखम् अन्विच्छन् स प्रेत्य न सुखी । आत्म-उपमः तु भूतेषु यः वैभवति पूरुषः ॥ ३६।४३० ॥

TRANSLITERATION

ātmanaḥ sukham anvicchan sa pretya na sukhī . ātma-upamaḥ tu bhūteṣu yaḥ vaibhavati pūruṣaḥ .. 36.430 ..

Shloka 429

त्यक्तदण्डो जितक्रोधस्स प्रेत्य सुखमेधते । सर्वभूतात्मभूतस्य सर्वभूतानि पश्यतः ॥ ३६.४३१ ॥

PADACHEDA

त्यक्त-दण्डः जित-क्रोधः स प्रेत्य सुखम् एधते । सर्व-भूत-आत्म-भूतस्य सर्व-भूतानि पश्यतः ॥ ३६।४३१ ॥

TRANSLITERATION

tyakta-daṇḍaḥ jita-krodhaḥ sa pretya sukham edhate . sarva-bhūta-ātma-bhūtasya sarva-bhūtāni paśyataḥ .. 36.431 ..

Shloka 430

मुह्यन्ति मार्गे देवाश्च ह्यपदस्य पदैषिणः । न तत्परस्य संदध्यात्प्रतिकूलं यदात्मनः ॥ ३६.४३२ ॥

PADACHEDA

मुह्यन्ति मार्गे देवाः च हि अपदस्य पद-एषिणः । न तत् परस्य संदध्यात् प्रतिकूलम् यत् आत्मनः ॥ ३६।४३२ ॥

TRANSLITERATION

muhyanti mārge devāḥ ca hi apadasya pada-eṣiṇaḥ . na tat parasya saṃdadhyāt pratikūlam yat ātmanaḥ .. 36.432 ..

Shloka 431

एष सांग्राहिको धर्मःकामादन्यः प्रवर्तते । प्रख्यापने च दाने च सुखदुःखे प्रियाप्रिये ॥ ३६.४३३ ॥

PADACHEDA

एष सांग्राहिकः धर्मः कामात् अन्यः प्रवर्तते । प्रख्यापने च दाने च सुख-दुःखे प्रिय-अप्रिये ॥ ३६।४३३ ॥

TRANSLITERATION

eṣa sāṃgrāhikaḥ dharmaḥ kāmāt anyaḥ pravartate . prakhyāpane ca dāne ca sukha-duḥkhe priya-apriye .. 36.433 ..

Shloka 432

आत्मौवम्येन पुरुषः प्रमाणमधिगच्छति । ऋषयो ब्राह्मणा देवाः प्रशंसन्ति विशेषतः ॥ ३६.४३४ ॥

PADACHEDA

पुरुषः प्रमाणम् अधिगच्छति । ऋषयः ब्राह्मणाः देवाः प्रशंसन्ति विशेषतः ॥ ३६।४३४ ॥

TRANSLITERATION

puruṣaḥ pramāṇam adhigacchati . ṛṣayaḥ brāhmaṇāḥ devāḥ praśaṃsanti viśeṣataḥ .. 36.434 ..

Shloka 433

अहिंसालक्षणं धर्मं वेदप्रामाण्यदर्णनाथ् । कर्मणा न नरः कुर्वन्हिंसां जातु विचक्षणः, ॥ ३६.४३५ ॥

PADACHEDA

अहिंसा-लक्षणम् धर्मम् वेद-प्रामाण्य-दर्णनाथ् । कर्मणा न नरः कुर्वन् हिंसाम् जातु विचक्षणः, ॥ ३६।४३५ ॥

TRANSLITERATION

ahiṃsā-lakṣaṇam dharmam veda-prāmāṇya-darṇanāth . karmaṇā na naraḥ kurvan hiṃsām jātu vicakṣaṇaḥ, .. 36.435 ..

Shloka 434

वाचा च मनसा चैव ततो दुःखात्प्रमुच्यते । चतुर्विधेयं निर्दिष्टा ह्यहिंसा ब्रह्मवादिभिः ॥ ३६.४३६ ॥

PADACHEDA

वाचा च मनसा च एव ततस् दुःखात् प्रमुच्यते । चतुर्विधा इयम् निर्दिष्टा हि अहिंसा ब्रह्म-वादिभिः ॥ ३६।४३६ ॥

TRANSLITERATION

vācā ca manasā ca eva tatas duḥkhāt pramucyate . caturvidhā iyam nirdiṣṭā hi ahiṃsā brahma-vādibhiḥ .. 36.436 ..

Shloka 435

एकैकतोऽपि विभ्रष्टा न भवेन्नात्र संशयः । यथा सर्वश्चतुष्पाद्वै त्रिभिः पादैर्न तिष्ठति ॥ ३६.४३७ ॥

PADACHEDA

एकैकतः अपि विभ्रष्टा न भवेत् न अत्र संशयः । यथा सर्वः चतुष्पाद् वै त्रिभिः पादैः न तिष्ठति ॥ ३६।४३७ ॥

TRANSLITERATION

ekaikataḥ api vibhraṣṭā na bhavet na atra saṃśayaḥ . yathā sarvaḥ catuṣpād vai tribhiḥ pādaiḥ na tiṣṭhati .. 36.437 ..

Shloka 436

तथैवेयं विशेषेण कारणैः प्रोच्यते त्रिभिः । यथा नागपदेऽन्यानि पदानि पदगामिनां ॥ ३६.४३८ ॥

PADACHEDA

तथा एवा इयम् विशेषेण कारणैः प्रोच्यते त्रिभिः । यथा नाग-पदे अन्यानि पदानि पद-गामिनाम् ॥ ३६।४३८ ॥

TRANSLITERATION

tathā evā iyam viśeṣeṇa kāraṇaiḥ procyate tribhiḥ . yathā nāga-pade anyāni padāni pada-gāminām .. 36.438 ..

Shloka 437

सर्वाण्येवापिधीयन्ते पदजातानि कैञ्जरे । एवं लोकेष्वहिंसा तु निर्दिष्टाधर्मतः पुरा ॥ ३६.४३९ ॥

PADACHEDA

सर्वाणि एव अपिधीयन्ते पद-जातानि कैञ्जरे । एवम् लोकेषु अहिंसा तु निर्दिष्टा अधर्मतः पुरा ॥ ३६।४३९ ॥

TRANSLITERATION

sarvāṇi eva apidhīyante pada-jātāni kaiñjare . evam lokeṣu ahiṃsā tu nirdiṣṭā adharmataḥ purā .. 36.439 ..

Shloka 438

न ह्यतस्सदृशं किञ्चिदिहलोके परत्र च । यत्सर्वेष्विह भूतेषु दयाहिंसात्मिका तु या ॥ ३६.४४० ॥

PADACHEDA

न हि अतस् सदृशम् किञ्चिद् इहलोके परत्र च । यत् सर्वेषु इह भूतेषु दया-हिंसा-आत्मिका तु या ॥ ३६।४४० ॥

TRANSLITERATION

na hi atas sadṛśam kiñcid ihaloke paratra ca . yat sarveṣu iha bhūteṣu dayā-hiṃsā-ātmikā tu yā .. 36.440 ..

Shloka 439

न भयं विद्यते जातु नरस्येह दयावतः । दयावतामिमे लोकाः परत्रापि तपस्विनां ॥ ३६.४४१ ॥

PADACHEDA

न भयम् विद्यते जातु नरस्य इह दयावतः । दयावताम् इमे लोकाः परत्र अपि तपस्विनाम् ॥ ३६।४४१ ॥

TRANSLITERATION

na bhayam vidyate jātu narasya iha dayāvataḥ . dayāvatām ime lokāḥ paratra api tapasvinām .. 36.441 ..

Shloka 440

अभयं सर्वभूतेभ्यो यो ददाति दयापरः । अभयं सर्वभूतानि ददतीति जगौ श्रुतिः ॥ ३६.४४२ ॥

PADACHEDA

अभयम् सर्व-भूतेभ्यः यः ददाति दया-परः । अभयम् सर्व-भूतानि ददति इति जगौ श्रुतिः ॥ ३६।४४२ ॥

TRANSLITERATION

abhayam sarva-bhūtebhyaḥ yaḥ dadāti dayā-paraḥ . abhayam sarva-bhūtāni dadati iti jagau śrutiḥ .. 36.442 ..

Shloka 441

क्षतं च पतितं चैव स्खलितं क्लिन्नमाहतं । सर्वभूतानि रक्षन्ति समेषु विषमेषु च ॥ ३६.४४३ ॥

PADACHEDA

क्षतम् च पतितम् च एव स्खलितम् क्लिन्नम् आहतम् । सर्व-भूतानि रक्षन्ति समेषु विषमेषु च ॥ ३६।४४३ ॥

TRANSLITERATION

kṣatam ca patitam ca eva skhalitam klinnam āhatam . sarva-bhūtāni rakṣanti sameṣu viṣameṣu ca .. 36.443 ..

Shloka 442

नैनं व्यालमृगा घ्नन्ति न पिशाचा न राक्षसाः । मुच्यते भयकालेषु मोक्षयेद्यो भये परान् ॥ ३६.४४४ ॥

PADACHEDA

न एनम् व्याल-मृगाः घ्नन्ति न पिशाचाः न राक्षसाः । मुच्यते भय-कालेषु मोक्षयेत् यः भये परान् ॥ ३६।४४४ ॥

TRANSLITERATION

na enam vyāla-mṛgāḥ ghnanti na piśācāḥ na rākṣasāḥ . mucyate bhaya-kāleṣu mokṣayet yaḥ bhaye parān .. 36.444 ..

Shloka 443

प्राणदानात्परं दानं न भूतं न भविष्यति । न ह्यात्मनः प्रियकरं किं चिदस्तीह निश्चितं ॥ ३६.४४५ ॥

PADACHEDA

प्राण-दानात् परम् दानम् न भूतम् न भविष्यति । न हि आत्मनः प्रिय-करम् किम् चित् अस्ति इह निश्चितम् ॥ ३६।४४५ ॥

TRANSLITERATION

prāṇa-dānāt param dānam na bhūtam na bhaviṣyati . na hi ātmanaḥ priya-karam kim cit asti iha niścitam .. 36.445 ..

Shloka 444

अनिष्टं सर्वभूतानां मरणं नाम कथ्यते । मृत्युकाले हि भूतानां सद्यो जायेत वेपथुः ॥ ३६.४४६ ॥

PADACHEDA

अनिष्टम् सर्व-भूतानाम् मरणम् नाम कथ्यते । मृत्यु-काले हि भूतानाम् सद्यस् जायेत वेपथुः ॥ ३६।४४६ ॥

TRANSLITERATION

aniṣṭam sarva-bhūtānām maraṇam nāma kathyate . mṛtyu-kāle hi bhūtānām sadyas jāyeta vepathuḥ .. 36.446 ..

Shloka 445

व्याधिजन्मजरादुःखैर्नित्यं संसारसागरे । जन्तवः परिवर्तन्ते मरणादुद्विजन्ति च ॥ ३६.४४७ ॥

PADACHEDA

व्याधि-जन्म-जरा-दुःखैः नित्यम् संसार-सागरे । जन्तवः परिवर्तन्ते मरणात् उद्विजन्ति च ॥ ३६।४४७ ॥

TRANSLITERATION

vyādhi-janma-jarā-duḥkhaiḥ nityam saṃsāra-sāgare . jantavaḥ parivartante maraṇāt udvijanti ca .. 36.447 ..

Shloka 446

गर्भवासेषु पच्यन्ते क्षाराम्लकटुकै रसैः । मूत्रस्वेदपुरीषाणां परुषैर्भृशदारुणैः ॥ ३६.४४८ ॥

PADACHEDA

गर्भ-वासेषु पच्यन्ते क्षार-अम्ल-कटुकैः रसैः । मूत्र-स्वेद-पुरीषाणाम् परुषैः भृश-दारुणैः ॥ ३६।४४८ ॥

TRANSLITERATION

garbha-vāseṣu pacyante kṣāra-amla-kaṭukaiḥ rasaiḥ . mūtra-sveda-purīṣāṇām paruṣaiḥ bhṛśa-dāruṇaiḥ .. 36.448 ..

Shloka 447

जाताश्चाप्यवशास्तत्र छिद्यमानाः पुनः पुनः । हन्यमानाश्च दृश्यन्ते विवशा घातुका नराः ॥ ३६.४४९ ॥

PADACHEDA

जाताः च अपि अवशाः तत्र छिद्यमानाः पुनर् पुनर् । हन्यमानाः च दृश्यन्ते विवशाः घातुकाः नराः ॥ ३६।४४९ ॥

TRANSLITERATION

jātāḥ ca api avaśāḥ tatra chidyamānāḥ punar punar . hanyamānāḥ ca dṛśyante vivaśāḥ ghātukāḥ narāḥ .. 36.449 ..

Shloka 448

कुंभीपाकेच पच्यन्तेतां तां योनिमुपागताः । आक्रम्य मार्यमाणाश्च त्रास्यन्त्यन्ये पुनः पुनः ॥ ३६.४५० ॥

PADACHEDA

कुंभीपाके च पच्यन्ते एताम् ताम् योनिम् उपागताः । आक्रम्य मार्यमाणाः च त्रास्यन्ति अन्ये पुनर् पुनर् ॥ ३६।४५० ॥

TRANSLITERATION

kuṃbhīpāke ca pacyante etām tām yonim upāgatāḥ . ākramya māryamāṇāḥ ca trāsyanti anye punar punar .. 36.450 ..

Shloka 449

नात्मनोऽस्ति प्रियतमः पृथिवीमनुसृत्य ह । तस्मात्राणेषु सर्वेषु दयावानात्मवान्भवेथ् ॥ ३६.४५१ ॥

PADACHEDA

न आत्मनः अस्ति प्रियतमः पृथिवीम् अनुसृत्य ह । तस्मात् त्राणेषु सर्वेषु दयावान् आत्मवान् भवेथ् ॥ ३६।४५१ ॥

TRANSLITERATION

na ātmanaḥ asti priyatamaḥ pṛthivīm anusṛtya ha . tasmāt trāṇeṣu sarveṣu dayāvān ātmavān bhaveth .. 36.451 ..

Shloka 450

येन येन शरीरण यद्यत्कर्मकरोति यः । तेन तेन शरीरण तत्तत्फलमुपाश्नुते ॥ ३६.४५२ ॥

PADACHEDA

येन येन शरीरण यत् यत् कर्म करोति यः । तेन तेन शरीरण तत् तत् फलम् उपाश्नुते ॥ ३६।४५२ ॥

TRANSLITERATION

yena yena śarīraṇa yat yat karma karoti yaḥ . tena tena śarīraṇa tat tat phalam upāśnute .. 36.452 ..

Shloka 451

अहिंसा परमो धर्मस्तथाहिंसा परो दमः । अहिंसा परमं दानमहिंसा परमं तपः ॥ ३६.४५३ ॥

PADACHEDA

अहिंसा परमः धर्मः तथा अहिंसा परः दमः । अहिंसा परमम् दानम् अहिंसा परमम् तपः ॥ ३६।४५३ ॥

TRANSLITERATION

ahiṃsā paramaḥ dharmaḥ tathā ahiṃsā paraḥ damaḥ . ahiṃsā paramam dānam ahiṃsā paramam tapaḥ .. 36.453 ..

Shloka 452

अहिंसा परमो यज्ञस्तथाहिंसा परं फलं । अहिंसा परमं मित्रमहिंसा परमं सुखं ॥ ३६.४५४ ॥

PADACHEDA

अहिंसा परमः यज्ञः तथा अहिंसा परम् फलम् । अहिंसा परमम् मित्रम् अहिंसा परमम् सुखम् ॥ ३६।४५४ ॥

TRANSLITERATION

ahiṃsā paramaḥ yajñaḥ tathā ahiṃsā param phalam . ahiṃsā paramam mitram ahiṃsā paramam sukham .. 36.454 ..

Shloka 453

सर्वयज्ञेषु वा दानं सर्वतीर्थेषु वा प्लुतं । सर्वदानफलं वापि नैतत्तुल्यमहिंसया ॥ ३६.४५५ ॥

PADACHEDA

सर्व-यज्ञेषु वा दानम् सर्व-तीर्थेषु वा प्लुतम् । सर्व-दान-फलम् वा अपि न एतत् तुल्यम् अहिंसया ॥ ३६।४५५ ॥

TRANSLITERATION

sarva-yajñeṣu vā dānam sarva-tīrtheṣu vā plutam . sarva-dāna-phalam vā api na etat tulyam ahiṃsayā .. 36.455 ..

Shloka 454

अहिंस्रस्य तपोऽक्षय्यमहिंस्रो जयते सदा । अहिंस्रस्सर्वभूतानां यथा माता यथा पिता ॥ ३६.४५६ ॥

PADACHEDA

अहिंस्रस्य तपः अक्षय्यम् अहिंस्रः जयते सदा । अहिंस्रः सर्व-भूतानाम् यथा माता यथा पिता ॥ ३६।४५६ ॥

TRANSLITERATION

ahiṃsrasya tapaḥ akṣayyam ahiṃsraḥ jayate sadā . ahiṃsraḥ sarva-bhūtānām yathā mātā yathā pitā .. 36.456 ..

Shloka 455

तस्मादहिंस्रस्सततमुपवास व्रतं चरेथ् । फलमङ्गिरसाप्रोक्तमुपवासस्य विस्तराथ् ॥ ३६.४५७ ॥

PADACHEDA

तस्मात् अहिंस्रः सततम् उपवास व्रतम् चरेथ् । फलम् अङ्गिरसा अ प्रोक्तम् उपवासस्य विस्तराथ् ॥ ३६।४५७ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt ahiṃsraḥ satatam upavāsa vratam careth . phalam aṅgirasā a proktam upavāsasya vistarāth .. 36.457 ..

Shloka 456

त्रिरात्रं पञ्चरात्रं वा सप्तरात्रमथापि वा । धान्यान्यपि न हिंसेत यस्स भूयादहिंसकः ॥ ३६.४५८ ॥

PADACHEDA

त्रि-रात्रम् पञ्च-रात्रम् वा सप्त-रात्रम् अथ अपि वा । धान्यानि अपि न हिंसेत यः स भूयात् अहिंसकः ॥ ३६।४५८ ॥

TRANSLITERATION

tri-rātram pañca-rātram vā sapta-rātram atha api vā . dhānyāni api na hiṃseta yaḥ sa bhūyāt ahiṃsakaḥ .. 36.458 ..

Shloka 457

नाश्नाति यावतो जीवस्तावत्पुण्येन यज्यते । आहारस्य वियोगेन शरीरं परितप्यते ॥ ३६.४५९ ॥

PADACHEDA

न अश्नाति यावतः जीवः तावत्-पुण्येन यज्यते । आहारस्य वियोगेन शरीरम् परितप्यते ॥ ३६।४५९ ॥

TRANSLITERATION

na aśnāti yāvataḥ jīvaḥ tāvat-puṇyena yajyate . āhārasya viyogena śarīram paritapyate .. 36.459 ..

Shloka 458

तप्यमाने शरीरे तु शरीरे चेन्द्रियाणि तु । तिष्ठन्ति स्ववशे तस्य नृपाणामिव किङ्कराः ॥ ३६.४६० ॥

PADACHEDA

तप्यमाने शरीरे तु शरीरे च इन्द्रियाणि तु । तिष्ठन्ति स्व-वशे तस्य नृपाणाम् इव किङ्कराः ॥ ३६।४६० ॥

TRANSLITERATION

tapyamāne śarīre tu śarīre ca indriyāṇi tu . tiṣṭhanti sva-vaśe tasya nṛpāṇām iva kiṅkarāḥ .. 36.460 ..

Shloka 459

निरुणद्धीन्द्रियाण्येव स सुखी स विचक्षणः । इन्द्रियाणां निरोधेन दानेन च दमेन च ॥ ३६.४६१ ॥

PADACHEDA

निरुणद्धि इन्द्रियाणि एव स सुखी स विचक्षणः । इन्द्रियाणाम् निरोधेन दानेन च दमेन च ॥ ३६।४६१ ॥

TRANSLITERATION

niruṇaddhi indriyāṇi eva sa sukhī sa vicakṣaṇaḥ . indriyāṇām nirodhena dānena ca damena ca .. 36.461 ..

Shloka 460

नरस्सर्वमवाप्नोति मनसा यद्यदिच्छति । एवं मूलमहिंसाया उपवासः प्रकीर्तितः ॥ ३६.४६२ ॥

PADACHEDA

नरः सर्वम् अवाप्नोति मनसा यत् यत् इच्छति । एवम् मूलम् अहिंसायाः उपवासः प्रकीर्तितः ॥ ३६।४६२ ॥

TRANSLITERATION

naraḥ sarvam avāpnoti manasā yat yat icchati . evam mūlam ahiṃsāyāḥ upavāsaḥ prakīrtitaḥ .. 36.462 ..

Shloka 461

कामान्यान्यान्नरो भक्त्या मनसेच्छति माधवाथ् । व्रतोपवासनात्प्रीतस्तान्प्रयच्छत्यसौ हरिः ॥ ३६.४६३ ॥

PADACHEDA

काम-अन्य-अन्यान् नरः भक्त्या मनसा इच्छति । व्रत-उपवासनात् प्रीतः तान् प्रयच्छति असौ हरिः ॥ ३६।४६३ ॥

TRANSLITERATION

kāma-anya-anyān naraḥ bhaktyā manasā icchati . vrata-upavāsanāt prītaḥ tān prayacchati asau hariḥ .. 36.463 ..

Shloka 462

मासे मासे तथैकस्मिन्नेकस्मिन्नियतं चरेथ् ॥ ३६.४६४ ॥

PADACHEDA

मासे मासे तथा एकस्मिन् एकस्मिन् नियतम् चरेथ् ॥ ३६।४६४ ॥

TRANSLITERATION

māse māse tathā ekasmin ekasmin niyatam careth .. 36.464 ..

Shloka 463

उपवासव्रतमिदं तस्यानन्तं फलं भवेथ् । एकादश्यां निराहारस्संपूज्य हरिमव्ययं ॥ ३६.४६५ ॥

PADACHEDA

उपवास-व्रतम् इदम् तस्य अनन्तम् फलम् । एकादश्याम् निराहारः संपूज्य हरिम् अव्ययम् ॥ ३६।४६५ ॥

TRANSLITERATION

upavāsa-vratam idam tasya anantam phalam . ekādaśyām nirāhāraḥ saṃpūjya harim avyayam .. 36.465 ..

Shloka 464

तत्पादसलिलं तद्वत्तुलसीं च तदर्पितामा । पीत्वा च भक्षयित्वा च उपवासव्रतं चरेथ् ॥ ३६.४६६ ॥

PADACHEDA

तद्-पाद-सलिलम् तद्वत् तुलसीम् च तद्-अर्पित-अमा । पीत्वा च भक्षयित्वा च उपवास-व्रतम् चरेथ् ॥ ३६।४६६ ॥

TRANSLITERATION

tad-pāda-salilam tadvat tulasīm ca tad-arpita-amā . pītvā ca bhakṣayitvā ca upavāsa-vratam careth .. 36.466 ..

Shloka 465

उपवासदिने यस्तु तीर्धं श्रीतुलसीयुतं । न प्राश्नीयाद्विमूढात्मा रौरवं नरकं व्रजेथ् ॥ ३६.४६७ ॥

PADACHEDA

उपवास-दिने यः तु तीर्धम् श्री-तुलसी-युतम् । न प्राश्नीयात् विमूढ-आत्मा रौरवम् नरकम् ॥ ३६।४६७ ॥

TRANSLITERATION

upavāsa-dine yaḥ tu tīrdham śrī-tulasī-yutam . na prāśnīyāt vimūḍha-ātmā rauravam narakam .. 36.467 ..

Shloka 466

न हि देवगृहं गत्वा विवदेत नरः क्वचिथ् । न तत्स्थानं विवादस्य तस्मात्तं दूरत स्त्यजेथ् ॥ ३६.४६८ ॥

PADACHEDA

न हि देवगृहम् गत्वा विवदेत नरः । न तत् स्थानम् विवादस्य तस्मात् तम् दूरतस् स्त्यजेथ् ॥ ३६।४६८ ॥

TRANSLITERATION

na hi devagṛham gatvā vivadeta naraḥ . na tat sthānam vivādasya tasmāt tam dūratas styajeth .. 36.468 ..

Shloka 467

मनोऽनवस्थितं यस्य स नालं पूजितं हरिं । यस्यैव निर्मलं चित्तं सोर्ऽहस्सर्वेषु कर्मसु ॥ ३६.४६९ ॥

PADACHEDA

मनः अनवस्थितम् यस्य स न अलम् पूजितम् हरिम् । यस्य एव निर्मलम् चित्तम् सः ऋअहर् सर्वेषु कर्मसु ॥ ३६।४६९ ॥

TRANSLITERATION

manaḥ anavasthitam yasya sa na alam pūjitam harim . yasya eva nirmalam cittam saḥ ṛahar sarveṣu karmasu .. 36.469 ..

Shloka 468

रागाद्यपेतं हृदयं वागदुष्टानृतादिना । हिंसादिरहितः कायः केशवाराधने त्रयं ॥ ३६.४७० ॥

PADACHEDA

राग-आदि-अपेतम् हृदयम् वाच्-अदुष्ट-अनृत-आदिना । हिंसा-आदि-रहितः कायः केशव-आराधने त्रयम् ॥ ३६।४७० ॥

TRANSLITERATION

rāga-ādi-apetam hṛdayam vāc-aduṣṭa-anṛta-ādinā . hiṃsā-ādi-rahitaḥ kāyaḥ keśava-ārādhane trayam .. 36.470 ..

Shloka 469

रागादिदूषिते चित्तं नास्पदं कुरुते हरिः । न बध्नाति पदं हंसः कदाचित्कर्दमांभसि ॥ ३६.४७१ ॥

PADACHEDA

राग-आदि-दूषिते चित्तम् न आस्पदम् कुरुते हरिः । न बध्नाति पदम् हंसः कदाचिद् कर्दम-अंभसि ॥ ३६।४७१ ॥

TRANSLITERATION

rāga-ādi-dūṣite cittam na āspadam kurute hariḥ . na badhnāti padam haṃsaḥ kadācid kardama-aṃbhasi .. 36.471 ..

Shloka 470

न योग्या माधवं स्तोतुं वाग्दुष्टा चानृतादिना । तमसो नाशनायालं मेघच्छन्नोन चन्द्रयाः ॥ ३६.४७२ ॥

PADACHEDA

न योग्या माधवम् स्तोतुम् वाच् दुष्टा च अनृत-आदिना । तमसः नाशनाय अलम् चन्द्र-याः ॥ ३६।४७२ ॥

TRANSLITERATION

na yogyā mādhavam stotum vāc duṣṭā ca anṛta-ādinā . tamasaḥ nāśanāya alam candra-yāḥ .. 36.472 ..

Shloka 471

हिंसादिदूषितः कायः प्रभवेन्नार्चने हरेः । जनचित्तप्रसादाय यथा काशस्तमोवृतः ॥ ३६.४७३ ॥

PADACHEDA

हिंसा-आदि-दूषितः कायः प्रभवेत् न अर्चने हरेः । जन-चित्त-प्रसादाय यथा काशः तमः-वृतः ॥ ३६।४७३ ॥

TRANSLITERATION

hiṃsā-ādi-dūṣitaḥ kāyaḥ prabhavet na arcane hareḥ . jana-citta-prasādāya yathā kāśaḥ tamaḥ-vṛtaḥ .. 36.473 ..

Shloka 472

मनोदोषविहीनानां न दोषस्स्यात्कथं च न । अन्यथालिङ्ग्यते कान्ता स्नेहेन दुहितान्यथा ॥ ३६.४७४ ॥

PADACHEDA

मनः-दोष-विहीनानाम् न दोषः स्यात् कथम् च न । अन्यथा आलिङ्ग्यते कान्ता स्नेहेन दुहिता अन्यथा ॥ ३६।४७४ ॥

TRANSLITERATION

manaḥ-doṣa-vihīnānām na doṣaḥ syāt katham ca na . anyathā āliṅgyate kāntā snehena duhitā anyathā .. 36.474 ..

Shloka 473

यतेश्च कामुकानां च योषिद्रूबेऽन्यथा मतिः । अशिक्षयैव मनसः प्रायो लोकश्च वञ्च्यते ॥ ३६.४७५ ॥

PADACHEDA

यतेः च कामुकानाम् च योषित्-रूबे अन्यथा मतिः । अशिक्षया एव मनसः प्रायस् लोकः च वञ्च्यते ॥ ३६।४७५ ॥

TRANSLITERATION

yateḥ ca kāmukānām ca yoṣit-rūbe anyathā matiḥ . aśikṣayā eva manasaḥ prāyas lokaḥ ca vañcyate .. 36.475 ..

Shloka 474

लालेत्युद्विजते लोको वक्त्रासव इति स्पृहा । विशुद्धैः करणैस्तस्माद्व्रजेद्देवगृहं नरः ॥ ३६.४७६ ॥

PADACHEDA

लाला इति उद्विजते लोकः वक्त्र-आसवः इति स्पृहा । विशुद्धैः करणैः तस्मात् व्रजेत् देवगृहम् नरः ॥ ३६।४७६ ॥

TRANSLITERATION

lālā iti udvijate lokaḥ vaktra-āsavaḥ iti spṛhā . viśuddhaiḥ karaṇaiḥ tasmāt vrajet devagṛham naraḥ .. 36.476 ..

Shloka 475

विवादः क्रोधजो यस्मात्तस्मात्तं परिवर्जयेथ् । क्रुद्धः पापं न कुर्यात्कः क्रुद्धो हन्याद्गुरूनपि ॥ ३६.४७७ ॥

PADACHEDA

विवादः क्रोध-जः यस्मात् तस्मात् तम् । क्रुद्धः पापम् न कुर्यात् कः क्रुद्धः हन्यात् गुरून् अपि ॥ ३६।४७७ ॥

TRANSLITERATION

vivādaḥ krodha-jaḥ yasmāt tasmāt tam . kruddhaḥ pāpam na kuryāt kaḥ kruddhaḥ hanyāt gurūn api .. 36.477 ..

Shloka 476

क्रुद्धः परुषया वाचा नरस्साधूनधिक्षिपेथ् । साधुसज्जनसन्तापः साधूनां च विमानना ॥ ३६.४७८ ॥

PADACHEDA

क्रुद्धः परुषया वाचा नरः साधून् अधिक्षिपेथ् । साधु-सत्-जन-सन्तापः साधूनाम् च विमानना ॥ ३६।४७८ ॥

TRANSLITERATION

kruddhaḥ paruṣayā vācā naraḥ sādhūn adhikṣipeth . sādhu-sat-jana-santāpaḥ sādhūnām ca vimānanā .. 36.478 ..

Shloka 477

दहत्यासप्तमं तस्य कुलं नात्र विचारणा । वाच्यावाच्यं प्रकुपितो न विचानाति कर्हि चिथ् ॥ ३६.४७९ ॥

PADACHEDA

दहति आसप्तमम् तस्य कुलम् न अत्र विचारणा । वाच्य-अवाच्यम् प्रकुपितः न विचानाति कर्हि ॥ ३६।४७९ ॥

TRANSLITERATION

dahati āsaptamam tasya kulam na atra vicāraṇā . vācya-avācyam prakupitaḥ na vicānāti karhi .. 36.479 ..

Shloka 478

नाकार्यमस्ते क्रुद्धस्य नावाच्यं विद्यते क्वचिथ् । यस्समुत्पतितं क्रोधं क्षमया तु निरस्यति ॥ ३६.४८० ॥

PADACHEDA

न अकार्यम् अस्ते क्रुद्धस्य न अवाच्यम् विद्यते । यः समुत्पतितम् क्रोधम् क्षमया तु निरस्यति ॥ ३६।४८० ॥

TRANSLITERATION

na akāryam aste kruddhasya na avācyam vidyate . yaḥ samutpatitam krodham kṣamayā tu nirasyati .. 36.480 ..

Shloka 479

यथोरगस्त्वचं जीर्णां स वै पुरुष उच्यते । ते मान्याःपुरुषश्रेष्ठाः क्षमया क्रोधमुद्धितं ॥ ३६.४८१ ॥

PADACHEDA

यथा उरगः त्वचम् जीर्णाम् स वै पुरुषः उच्यते । ते मान्याः पुरुष-श्रेष्ठाः क्षमया क्रोधम् उद्धितम् ॥ ३६।४८१ ॥

TRANSLITERATION

yathā uragaḥ tvacam jīrṇām sa vai puruṣaḥ ucyate . te mānyāḥ puruṣa-śreṣṭhāḥ kṣamayā krodham uddhitam .. 36.481 ..

Shloka 480

निर्वापयन्ते ये नित्यं दीप्तमग्निमिवांभसा । परापवादं न ब्रूयान्नाप्रियं च कदा चन ॥ ३६.४८२ ॥

PADACHEDA

निर्वापयन्ते ये नित्यम् दीप्तम् अग्निम् इव अंभसा । पर-अपवादम् न ब्रूयात् न अप्रियम् च कदा चन ॥ ३६।४८२ ॥

TRANSLITERATION

nirvāpayante ye nityam dīptam agnim iva aṃbhasā . para-apavādam na brūyāt na apriyam ca kadā cana .. 36.482 ..

Shloka 481

न मन्युः कश्चिदुत्पाद्यो महतां देवसन्निधौ । स्वयं दत्तावधानस्तु देवकार्ये विशेषतः ॥ ३६.४८३ ॥

PADACHEDA

न मन्युः कश्चिद् उत्पाद्यः महताम् देव-सन्निधौ । स्वयम् दत्त-अवधानः तु देव-कार्ये विशेषतः ॥ ३६।४८३ ॥

TRANSLITERATION

na manyuḥ kaścid utpādyaḥ mahatām deva-sannidhau . svayam datta-avadhānaḥ tu deva-kārye viśeṣataḥ .. 36.483 ..

Shloka 482

मन्येत भगवत्सर्गे स्वात्मानं चाप्यकिञ्चनं । स एव भगवान्देवस्सर्वज्ञः सर्वशक्तियुक् ॥ ३६.४८४ ॥

PADACHEDA

मन्येत भगवत्-सर्गे स्व-आत्मानम् च अपि अकिञ्चनम् । सः एव भगवान् देवः सर्वज्ञः सर्व-शक्ति-युज् ॥ ३६।४८४ ॥

TRANSLITERATION

manyeta bhagavat-sarge sva-ātmānam ca api akiñcanam . saḥ eva bhagavān devaḥ sarvajñaḥ sarva-śakti-yuj .. 36.484 ..

Shloka 483

सर्वेशस्सर्ववित्सर्वोनिग्रहानुग्रहे रतः । तस्मान्नान्यस्य जात्वस्ति शक्तिः क्रोधप्रसादयोः ॥ ३६.४८५ ॥

PADACHEDA

सर्व-ईशः सर्व-विद् सर्वः निग्रह-अनुग्रहे रतः । तस्मात् न अन्यस्य जातु अस्ति शक्तिः क्रोध-प्रसादयोः ॥ ३६।४८५ ॥

TRANSLITERATION

sarva-īśaḥ sarva-vid sarvaḥ nigraha-anugrahe rataḥ . tasmāt na anyasya jātu asti śaktiḥ krodha-prasādayoḥ .. 36.485 ..

Shloka 484

इति संचिन्त्य भूयोऽपि सर्वेष्वपि च जन्तुषु । भगवत्सन्निधौ स्थित्वा आनृशंस्यं प्रयोजयेथ् ॥ ३६.४८६ ॥

PADACHEDA

इति संचिन्त्य भूयस् अपि सर्वेषु अपि च जन्तुषु । भगवत्-सन्निधौ स्थित्वा आनृशंस्यम् ॥ ३६।४८६ ॥

TRANSLITERATION

iti saṃcintya bhūyas api sarveṣu api ca jantuṣu . bhagavat-sannidhau sthitvā ānṛśaṃsyam .. 36.486 ..

Shloka 485

यद्यद्भावि भवद्भूतं विद्यात्तत्तस्य चेष्ठितं । यद्यहङ्कारमाश्रित्य स्वातन्त्षमदमोहितः ॥ ३६.४८७ ॥

PADACHEDA

यत् यत् भावि भवत् भूतम् विद्यात् तत् तस्य चेष्ठितम् । यदि अहङ्कारम् आश्रित्य स्वातन्त्ष-मद-मोहितः ॥ ३६।४८७ ॥

TRANSLITERATION

yat yat bhāvi bhavat bhūtam vidyāt tat tasya ceṣṭhitam . yadi ahaṅkāram āśritya svātantṣa-mada-mohitaḥ .. 36.487 ..

Shloka 486

निग्रहेऽनुग्रहे वापि शक्तिं स्वस्यावबोधयेथ् । स याति नरकं घोरं न दैवं तस्य मृष्यति ॥ ३६.४८८ ॥

PADACHEDA

निग्रहे अनुग्रहे वा अपि शक्तिम् स्वस्य अवबोधयेथ् । स याति नरकम् घोरम् न दैवम् तस्य मृष्यति ॥ ३६।४८८ ॥

TRANSLITERATION

nigrahe anugrahe vā api śaktim svasya avabodhayeth . sa yāti narakam ghoram na daivam tasya mṛṣyati .. 36.488 ..

Shloka 487

तथा स्त्रीणां विशेषण त्याज्या स्यादतिसंगतिः । देवतामन्दिरं प्राप्य कालेष्वन्येषु वा तथा ॥ ३६.४८९ ॥

PADACHEDA

तथा स्त्रीणाम् त्याज्या स्यात् अति संगतिः । देवता-मन्दिरम् प्राप्य कालेषु अन्येषु वा तथा ॥ ३६।४८९ ॥

TRANSLITERATION

tathā strīṇām tyājyā syāt ati saṃgatiḥ . devatā-mandiram prāpya kāleṣu anyeṣu vā tathā .. 36.489 ..

Shloka 488

आयुर्यशस्तपोहानिः पुंसां स्त्रीष्वतिसंगिनां । पुरुषेष्वतिसक्तानां तुल्या सा योषितामपि ॥ ३६.४९० ॥

PADACHEDA

आयुः-यशः-तपः-हानिः पुंसाम् स्त्रीषु अति संगिनाम् । पुरुषेषु अति सक्तानाम् तुल्या सा योषिताम् अपि ॥ ३६।४९० ॥

TRANSLITERATION

āyuḥ-yaśaḥ-tapaḥ-hāniḥ puṃsām strīṣu ati saṃginām . puruṣeṣu ati saktānām tulyā sā yoṣitām api .. 36.490 ..

Shloka 489

कुलीना रूपवत्यश्च नाथवत्यश्च योषितः । मर्यादासु स तिष्ठन्ति स दोषः स्त्रीषु गर्हितः ॥ ३६.४९१ ॥

PADACHEDA

कुलीनाः रूपवत्यः च नाथवत्यः च योषितः । मर्यादासु स तिष्ठन्ति स दोषः स्त्रीषु गर्हितः ॥ ३६।४९१ ॥

TRANSLITERATION

kulīnāḥ rūpavatyaḥ ca nāthavatyaḥ ca yoṣitaḥ . maryādāsu sa tiṣṭhanti sa doṣaḥ strīṣu garhitaḥ .. 36.491 ..

Shloka 490

न स्त्रीभ्यः परमन्यद्वै पापीयस्तरमस्ति वै । स्त्रियो हि मूलं दोषाणां सर्वेषां नात्र संशयः ॥ ३६.४९२ ॥

PADACHEDA

न स्त्रीभ्यः परम् अन्यत् वै पापीयस्तरम् अस्ति वै । स्त्रियः हि मूलम् दोषाणाम् सर्वेषाम् न अत्र संशयः ॥ ३६।४९२ ॥

TRANSLITERATION

na strībhyaḥ param anyat vai pāpīyastaram asti vai . striyaḥ hi mūlam doṣāṇām sarveṣām na atra saṃśayaḥ .. 36.492 ..

Shloka 491

समाज्ञातानृद्धिमतः प्रतिरूपान्व शेस्थितान् । पतीनन्तरमासाद्य नालं नार्यः परीक्षितुं ॥ ३६.४९३ ॥

PADACHEDA

समाज्ञातान् ऋद्धिमतः प्रतिरूपान् वै शे स्थितान् । पतीन् अन्तरम् आसाद्य न अलम् नार्यः परीक्षितुम् ॥ ३६।४९३ ॥

TRANSLITERATION

samājñātān ṛddhimataḥ pratirūpān vai śe sthitān . patīn antaram āsādya na alam nāryaḥ parīkṣitum .. 36.493 ..

Shloka 492

असद्धर्मस्त्वयं स्त्रीणां प्रायेण हि भवेद्भुवि । पापीयसो नरान्यद्वै त्यक्तलज्जा भजन्तिताः ॥ ३६.४९४ ॥

PADACHEDA

असत्-धर्मः तु अयम् स्त्रीणाम् प्रायेण हि भवेत् भुवि । पापीयसः नर-अन्यत् वै त्यक्त-लज्जाः भजन्ति ताः ॥ ३६।४९४ ॥

TRANSLITERATION

asat-dharmaḥ tu ayam strīṇām prāyeṇa hi bhavet bhuvi . pāpīyasaḥ nara-anyat vai tyakta-lajjāḥ bhajanti tāḥ .. 36.494 ..

Shloka 493

स्त्रीयं हि यः प्रार्थयते सन्निकर्षं च गच्छतिर् । इषच्च कुरुते सेवां तमेवेच्छन्ति योषितः ॥ ३६.४९५ ॥

PADACHEDA

स्त्री इयम् हि यः प्रार्थयते सन्निकर्षम् च गच्छतिः । इषत् च कुरुते सेवाम् तम् एव इच्छन्ति योषितः ॥ ३६।४९५ ॥

TRANSLITERATION

strī iyam hi yaḥ prārthayate sannikarṣam ca gacchatiḥ . iṣat ca kurute sevām tam eva icchanti yoṣitaḥ .. 36.495 ..

Shloka 494

अनर्थित्वान्मनुष्याणां भयात्परिजनस्य च । मर्यादायाममर्यादाः स्त्रीयस्तिष्ठन्ति भर्तृषु ॥ ३६.४९६ ॥

PADACHEDA

अन् अर्थि-त्वात् मनुष्याणाम् भयात् परिजनस्य च । मर्यादायाम् अमर्यादाः भर्तृषु ॥ ३६।४९६ ॥

TRANSLITERATION

an arthi-tvāt manuṣyāṇām bhayāt parijanasya ca . maryādāyām amaryādāḥ bhartṛṣu .. 36.496 ..

Shloka 495

नासां कश्चिदगम्योऽस्तिनासां वयसि संस्थितिः । रूपवन्तं विरूपं वा पुमानित्येव भुञ्जते ॥ ३६.४९७ ॥

PADACHEDA

न आसाम् कश्चिद् अगम्यः अस्ति न आसाम् वयसि संस्थितिः । रूपवन्तम् विरूपम् वा पुमान् इति एव भुञ्जते ॥ ३६।४९७ ॥

TRANSLITERATION

na āsām kaścid agamyaḥ asti na āsām vayasi saṃsthitiḥ . rūpavantam virūpam vā pumān iti eva bhuñjate .. 36.497 ..

Shloka 496

न भयान्नाप्यनुक्रोश्नान्नार्ऽथहेतोः कथं च न । न ज्ञातिकुलसंबन्धात्त्स्रियस्तिष्ठन्ति भर्तृषु ॥ ३६.४९८ ॥

PADACHEDA

न भयात् न अपि अनुक्रोश्नात् न अर्ऽथ-हेतोः कथम् च न । न ज्ञाति-कुल-संबन्धात् त्स्रियः तिष्ठन्ति भर्तृषु ॥ ३६।४९८ ॥

TRANSLITERATION

na bhayāt na api anukrośnāt na ar'tha-hetoḥ katham ca na . na jñāti-kula-saṃbandhāt tsriyaḥ tiṣṭhanti bhartṛṣu .. 36.498 ..

Shloka 497

यौवने वर्तमानानां मृष्टाभरणवाससां । नारीणां स्वैरवृत्तीनां स्पृहयन्ति कुलस्त्रीयः ॥ ३६.४९९ ॥

PADACHEDA

यौवने वर्तमानानाम् मृष्ट-आभरण-वाससाम् । नारीणाम् स्वैर-वृत्तीनाम् स्पृहयन्ति ॥ ३६।४९९ ॥

TRANSLITERATION

yauvane vartamānānām mṛṣṭa-ābharaṇa-vāsasām . nārīṇām svaira-vṛttīnām spṛhayanti .. 36.499 ..

Shloka 498

याश्च शस्वद्बहुमता रक्ष्यन्ते दयिताःस्त्रीयः । अपि ताः संप्रसज्जन्ते कुब्जान्धजूवामनैः ॥ ३६.५०० ॥

PADACHEDA

याः च शस्वत्-बहु-मताः रक्ष्यन्ते । अपि ताः संप्रसज्जन्ते कुब्ज-अन्धजू-वामनैः ॥ ३६।५०० ॥

TRANSLITERATION

yāḥ ca śasvat-bahu-matāḥ rakṣyante . api tāḥ saṃprasajjante kubja-andhajū-vāmanaiḥ .. 36.500 ..

Shloka 499

पङ्गुष्वन्येषु कुष्ठेषु ये चान्ये कुत्सिता नराः । स्त्रीणामगम्यो लोकेऽस्मिन्नास्ति कश्छिदिहोद्यते ॥ ३६.५०१ ॥

PADACHEDA

पङ्गुषु अन्येषु कुष्ठेषु ये च अन्ये कुत्सिताः नराः । स्त्रीणाम् अगम्यः लोके अस्मिन् न अस्ति कश्छिद् इह उद्यते ॥ ३६।५०१ ॥

TRANSLITERATION

paṅguṣu anyeṣu kuṣṭheṣu ye ca anye kutsitāḥ narāḥ . strīṇām agamyaḥ loke asmin na asti kaśchid iha udyate .. 36.501 ..

Shloka 500

यदि पुंसां गतिस्तत्र कथं चिन्नोपपद्यते । अप्यन्योन्यं प्रवर्तन्तेन हि तिष्ठन्ति भर्तृषु ॥ ३६.५०२ ॥

PADACHEDA

यदि पुंसाम् गतिः तत्र कथम् चित् न उपपद्यते । अपि अन्योन्यम् हि तिष्ठन्ति भर्तृषु ॥ ३६।५०२ ॥

TRANSLITERATION

yadi puṃsām gatiḥ tatra katham cit na upapadyate . api anyonyam hi tiṣṭhanti bhartṛṣu .. 36.502 ..

Shloka 501

दुष्ठाचाराः पापरता असत्या मायया वृताः । अदृष्टबुद्धिबहुलाः प्रायेणेत्यवधार्यते ॥ ३६.५०३ ॥

PADACHEDA

दुष्ठ-आचाराः पाप-रताः असत्याः मायया वृताः । अदृष्ट-बुद्धि-बहुलाः प्रायेण इति अवधार्यते ॥ ३६।५०३ ॥

TRANSLITERATION

duṣṭha-ācārāḥ pāpa-ratāḥ asatyāḥ māyayā vṛtāḥ . adṛṣṭa-buddhi-bahulāḥ prāyeṇa iti avadhāryate .. 36.503 ..

Shloka 502

अलाभात्पुरुषाणां हि भयात्परिजनस्य च । वधबन्धभयाच्चापि स्वयं गुप्ता भवन्ति ताः ॥ ३६.५०४ ॥

PADACHEDA

अलाभात् पुरुषाणाम् हि भयात् परिजनस्य च । वध-बन्ध-भयात् च अपि स्वयम् गुप्ताः भवन्ति ताः ॥ ३६।५०४ ॥

TRANSLITERATION

alābhāt puruṣāṇām hi bhayāt parijanasya ca . vadha-bandha-bhayāt ca api svayam guptāḥ bhavanti tāḥ .. 36.504 ..

Shloka 503

चलस्वभावा दुस्सेव्या दुर्ग्राह्या भावतस्तथा । प्राजस्य पुरुषस्येव यथा भावास्तथा स्त्रीयः ॥ ३६.५०५ ॥

PADACHEDA

चल-स्वभावाः दुस्सेव्याः दुर्ग्राह्याः भावतः तथा । प्राजस्य पुरुषस्य इव यथा भावाः तथा स्त्रीयः ॥ ३६।५०५ ॥

TRANSLITERATION

cala-svabhāvāḥ dussevyāḥ durgrāhyāḥ bhāvataḥ tathā . prājasya puruṣasya iva yathā bhāvāḥ tathā strīyaḥ .. 36.505 ..

Shloka 504

नाग्निस्तृप्यति काष्ठानां नापगानां महोदधिः । नान्तकस्सर्वभूतानां न पुंसां वामलोचनाः ॥ ३६.५०६ ॥

PADACHEDA

न अग्निः तृप्यति काष्ठानाम् न आपगानाम् महा-उदधिः । न अन्तकः सर्व-भूतानाम् न पुंसाम् वामलोचनाः ॥ ३६।५०६ ॥

TRANSLITERATION

na agniḥ tṛpyati kāṣṭhānām na āpagānām mahā-udadhiḥ . na antakaḥ sarva-bhūtānām na puṃsām vāmalocanāḥ .. 36.506 ..

Shloka 505

रहस्यमिदमन्यच्च विज्ञेयं सर्वयोषितां । दृष्ट्वैव पुरुषं ह्यन्यं योनिः प्रक्लिद्यते स्त्रियाः ॥ ३६.५०७ ॥

PADACHEDA

रहस्यम् इदम् अन्यत् च विज्ञेयम् सर्व-योषिताम् । दृष्ट्वा एव पुरुषम् हि अन्यम् योनिः प्रक्लिद्यते स्त्रियाः ॥ ३६।५०७ ॥

TRANSLITERATION

rahasyam idam anyat ca vijñeyam sarva-yoṣitām . dṛṣṭvā eva puruṣam hi anyam yoniḥ praklidyate striyāḥ .. 36.507 ..

Shloka 506

कामानामपि दातारं कर्तारं मानसान्त्वयोः । रक्षितारं न मृष्यन्ति स्वभर्तारमसत्स्त्रियः ॥ ३६.५०८ ॥

PADACHEDA

कामानाम् अपि दातारम् कर्तारम् मान-सान्त्वयोः । रक्षितारम् न मृष्यन्ति स्व-भर्तारम् असत्-स्त्रियः ॥ ३६।५०८ ॥

TRANSLITERATION

kāmānām api dātāram kartāram māna-sāntvayoḥ . rakṣitāram na mṛṣyanti sva-bhartāram asat-striyaḥ .. 36.508 ..

Shloka 507

न कामभोगान्विपुलान्नालङ्कारार्थ संचयान् । तथैव बहुमन्यन्ते यथा रत्यामनुग्रहं ॥ ३६.५०९ ॥

PADACHEDA

न काम-भोगान् विपुलान् न अलङ्कार-अर्थ संचयान् । तथा एव बहु मन्यन्ते यथा रत्याम् अनुग्रहम् ॥ ३६।५०९ ॥

TRANSLITERATION

na kāma-bhogān vipulān na alaṅkāra-artha saṃcayān . tathā eva bahu manyante yathā ratyām anugraham .. 36.509 ..

Shloka 508

अन्तकः शमनो मृत्युः पातालं बडबामुखं । क्षुरधारा विषः सर्पो वह्निरित्येकतः स्त्रियः ॥ ३६.५१० ॥

PADACHEDA

अन्तकः शमनः मृत्युः पातालम् बडबामुखम् । क्षुर-धारा विषः सर्पः वह्निः इति एकतस् स्त्रियः ॥ ३६।५१० ॥

TRANSLITERATION

antakaḥ śamanaḥ mṛtyuḥ pātālam baḍabāmukham . kṣura-dhārā viṣaḥ sarpaḥ vahniḥ iti ekatas striyaḥ .. 36.510 ..

Shloka 509

एता हि स्वीयमायाभिर्वञ्चयन्तीह मानवान् । न चासां मुच्यते कश्चित्पुरुषो हस्तमागतः ॥ ३६.५११ ॥

PADACHEDA

एताः हि स्वीय-मायाभिः वञ्चयन्ति इह मानवान् । न च आसाम् मुच्यते कश्चिद् पुरुषः हस्तम् आगतः ॥ ३६।५११ ॥

TRANSLITERATION

etāḥ hi svīya-māyābhiḥ vañcayanti iha mānavān . na ca āsām mucyate kaścid puruṣaḥ hastam āgataḥ .. 36.511 ..

Shloka 510

गावो नवतृणानीव गृह्णन्त्येता नवं नवं । शंबरस्य च या माया या माया नमुचेरपि ॥ ३६.५१२ ॥

PADACHEDA

गावः नव-तृणानि इव गृह्णन्ति एताः नवम् नवम् । शंबरस्य च या माया या माया नमुचेः अपि ॥ ३६।५१२ ॥

TRANSLITERATION

gāvaḥ nava-tṛṇāni iva gṛhṇanti etāḥ navam navam . śaṃbarasya ca yā māyā yā māyā namuceḥ api .. 36.512 ..

Shloka 511

बलेः कुंभीनसेश्चैव तास्सर्वायोषितो विदुः । हसन्तं प्रहसन्त्येता रुदन्तं प्ररुदन्ति च ॥ ३६.५१३ ॥

PADACHEDA

बलेः कुंभीनसेः च एव ताः सर्वाः अयोषितः विदुः । हसन्तम् प्रहसन्ति एताः रुदन्तम् प्ररुदन्ति च ॥ ३६।५१३ ॥

TRANSLITERATION

baleḥ kuṃbhīnaseḥ ca eva tāḥ sarvāḥ ayoṣitaḥ viduḥ . hasantam prahasanti etāḥ rudantam prarudanti ca .. 36.513 ..

Shloka 512

अप्रियं प्रियवाक्यैश्च गृह्णते कालयोगतः । यदि जिह्मा सहस्रं स्याज्जीवेच्च शरदां शतं ॥ ३६.५१४ ॥

PADACHEDA

अप्रियम् प्रिय-वाक्यैः च गृह्णते काल-योगतः । यदि जिह्मा सहस्रम् स्यात् जीवेत् च शरदाम् शतम् ॥ ३६।५१४ ॥

TRANSLITERATION

apriyam priya-vākyaiḥ ca gṛhṇate kāla-yogataḥ . yadi jihmā sahasram syāt jīvet ca śaradām śatam .. 36.514 ..

Shloka 513

अनन्यकर्मा स्त्रीदोषाननुक्त्वा निधनं व्रजेथ् । उशना वेद यच्छास्त्रं यच्च वेद बृहस्पतिः ॥ ३६.५१५ ॥

PADACHEDA

अन् अन्य-कर्मा स्त्री-दोषान् अन् उक्त्वा निधनम् व्रजेथ् । उशनाः वेद यत् शास्त्रम् यत् च वेद बृहस्पतिः ॥ ३६।५१५ ॥

TRANSLITERATION

an anya-karmā strī-doṣān an uktvā nidhanam vrajeth . uśanāḥ veda yat śāstram yat ca veda bṛhaspatiḥ .. 36.515 ..

Shloka 514

स्त्रीबुद्ध्या न विशिष्येत सुरक्ष्या न भवन्तिताः । अनृतं सत्यमित्याहुस्सत्यं चापि तथानृतं ॥ ३६.५१६ ॥

PADACHEDA

स्त्री-बुद्ध्याः न विशिष्येत सु रक्ष्याः न भवन्ति ताः । अनृतम् सत्यम् इति आहुः सत्यम् च अपि तथा अनृतम् ॥ ३६।५१६ ॥

TRANSLITERATION

strī-buddhyāḥ na viśiṣyeta su rakṣyāḥ na bhavanti tāḥ . anṛtam satyam iti āhuḥ satyam ca api tathā anṛtam .. 36.516 ..

Shloka 515

इति यास्ताः कथं रक्ष्याः पुरुषैर्दुर्भराः स्त्रियः । संपूज्यमानाः पुरुषैर्विकुर्वन्ति मनो नृषु ॥ ३६.५१७ ॥

PADACHEDA

इति याः ताः कथम् रक्ष्याः पुरुषैः दुर्भराः स्त्रियः । संपूज्यमानाः पुरुषैः विकुर्वन्ति मनः नृषु ॥ ३६।५१७ ॥

TRANSLITERATION

iti yāḥ tāḥ katham rakṣyāḥ puruṣaiḥ durbharāḥ striyaḥ . saṃpūjyamānāḥ puruṣaiḥ vikurvanti manaḥ nṛṣu .. 36.517 ..

Shloka 516

अपास्ताश्च तथा सद्यो विकुर्वन्ति मनः स्त्रियः । न च स्त्रीणां क्रियाः काश्चिदिति धर्मो व्यवस्थितः ॥ ३६.५१८ ॥

PADACHEDA

अपास्ताः च तथा सद्यस् विकुर्वन्ति मनः स्त्रियः । न च स्त्रीणाम् क्रियाः काश्चिद् इति धर्मः व्यवस्थितः ॥ ३६।५१८ ॥

TRANSLITERATION

apāstāḥ ca tathā sadyas vikurvanti manaḥ striyaḥ . na ca strīṇām kriyāḥ kāścid iti dharmaḥ vyavasthitaḥ .. 36.518 ..

Shloka 517

निरिन्द्रिया ह्यशास्त्राश्च स्त्रीयोऽनृतमिति श्रुतिः । शय्यासनमलङ्कारमन्न पानमनार्यतां ॥ ३६.५१९ ॥

PADACHEDA

निरिन्द्रियाः हि अशास्त्राः च स्त्रीयः अनृतम् इति श्रुतिः । शय्या-आसनम् अलङ्कारम् अन्न पानम् अनार्य-ताम् ॥ ३६।५१९ ॥

TRANSLITERATION

nirindriyāḥ hi aśāstrāḥ ca strīyaḥ anṛtam iti śrutiḥ . śayyā-āsanam alaṅkāram anna pānam anārya-tām .. 36.519 ..

Shloka 518

दुर्वागर्भवं रतिं चैव ददौ स्त्रीभ्यः प्रजापतिः । न तासां रक्षणं शक्यं कर्तुं पुंसां कथं चन ॥ ३६.५२० ॥

PADACHEDA

रतिम् च एव ददौ स्त्रीभ्यः प्रजापतिः । न तासाम् रक्षणम् शक्यम् कर्तुम् पुंसाम् कथम् चन ॥ ३६।५२० ॥

TRANSLITERATION

ratim ca eva dadau strībhyaḥ prajāpatiḥ . na tāsām rakṣaṇam śakyam kartum puṃsām katham cana .. 36.520 ..

Shloka 519

अपि विश्वकृता चैव कुतस्तु पुरुषैरिह । वाचा च वधबन्धैर्वा क्लेशैर्वा विविधैस्तथा ॥ ३६.५२१ ॥

PADACHEDA

अपि विश्वकृता च एव कुतस् तु पुरुषैः इह । वाचा च वध-बन्धैः वा क्लेशैः वा विविधैः तथा ॥ ३६।५२१ ॥

TRANSLITERATION

api viśvakṛtā ca eva kutas tu puruṣaiḥ iha . vācā ca vadha-bandhaiḥ vā kleśaiḥ vā vividhaiḥ tathā .. 36.521 ..

Shloka 520

न शक्या रक्षितां नार्यस्ता हि नित्यमसंयताः । अविद्वांसमलंलोके विद्वांसमपि वा पुनः ॥ ३६.५२२ ॥

PADACHEDA

न शक्याः रक्षिताम् नार्यः ताः हि नित्यम् अ संयताः । अ विद्वांसम् अलंलोके विद्वांसम् अपि वा पुनर् ॥ ३६।५२२ ॥

TRANSLITERATION

na śakyāḥ rakṣitām nāryaḥ tāḥ hi nityam a saṃyatāḥ . a vidvāṃsam alaṃloke vidvāṃsam api vā punar .. 36.522 ..

Shloka 521

प्रमदाह्युत्पथं नेतुं कामक्रोधवशानुगं । नातः परं हि नारीणां विद्यते च कदा चन ॥ ३६.५२३ ॥

PADACHEDA

प्रमदा-हि उत्पथम् नेतुम् काम-क्रोध-वश-अनुगम् । न अतस् परम् हि नारीणाम् विद्यते च कदा चन ॥ ३६।५२३ ॥

TRANSLITERATION

pramadā-hi utpatham netum kāma-krodha-vaśa-anugam . na atas param hi nārīṇām vidyate ca kadā cana .. 36.523 ..

Shloka 522

यथा पुरुष संसर्गः परमेतत्फलं विदुः । आत्मच्छन्देन वर्तन्ते नार्यो मन्मथचोदिताः ॥ ३६.५२४ ॥

PADACHEDA

यथा पुरुष-संसर्गः परम् एतत् फलम् विदुः । आत्म-छन्देन वर्तन्ते नार्यः मन्मथ-चोदिताः ॥ ३६।५२४ ॥

TRANSLITERATION

yathā puruṣa-saṃsargaḥ param etat phalam viduḥ . ātma-chandena vartante nāryaḥ manmatha-coditāḥ .. 36.524 ..

Shloka 523

न च दह्यन्ति गच्छन्त्यः सुतप्तैरपि पांसुभिः । नानिलोऽग्निर्न वरुणो न चान्ये त्रिदशान्तथा ॥ ३६.५२५ ॥

PADACHEDA

न च दह्यन्ति गच्छन्त्यः सु तप्तैः अपि पांसुभिः । न अनिलः अग्निः न वरुणः न च अन्ये त्रिदशान् तथा ॥ ३६।५२५ ॥

TRANSLITERATION

na ca dahyanti gacchantyaḥ su taptaiḥ api pāṃsubhiḥ . na anilaḥ agniḥ na varuṇaḥ na ca anye tridaśān tathā .. 36.525 ..

Shloka 524

प्रियाः स्त्रीणां यथा कामो रतिशीला हि योषितः । सहस्रेकिल नारीणां प्राप्येतैका कदा चन ॥ ३६.५२६ ॥

PADACHEDA

प्रियाः स्त्रीणाम् यथा कामः रति-शीलाः हि योषितः । नारीणाम् प्राप्येत एका कदा चन ॥ ३६।५२६ ॥

TRANSLITERATION

priyāḥ strīṇām yathā kāmaḥ rati-śīlāḥ hi yoṣitaḥ . nārīṇām prāpyeta ekā kadā cana .. 36.526 ..

Shloka 525

तथा शतसहस्रेषु यदि काचित्पतिव्रता । नैता जानन्ति पितरं न कुलं न च मातरं ॥ ३६.५२७ ॥

PADACHEDA

तथा शत-सहस्रेषु यदि काचिद् पतिव्रता । न एताः जानन्ति पितरम् न कुलम् न च मातरम् ॥ ३६।५२७ ॥

TRANSLITERATION

tathā śata-sahasreṣu yadi kācid pativratā . na etāḥ jānanti pitaram na kulam na ca mātaram .. 36.527 ..

Shloka 526

न भ्रातॄन्न च भर्तारं न च पुत्रान्न देवरान् । लीलायन्त्यः कुलं घ्नन्ति कूलानीव सरिद्वराः ॥ ३६.५२८ ॥

PADACHEDA

न भ्रातॄन् न च भर्तारम् न च पुत्रान् न देवरान् । लीलायन्त्यः कुलम् घ्नन्ति कूलानि इव सरित्-वराः ॥ ३६।५२८ ॥

TRANSLITERATION

na bhrātṝn na ca bhartāram na ca putrān na devarān . līlāyantyaḥ kulam ghnanti kūlāni iva sarit-varāḥ .. 36.528 ..

Shloka 527

स्त्रीष्वायाससमेतस्य ये पुंसश्शक्रबिन्दवः । न ते सुखाय मन्तव्याः स्वेदजा इव बिन्दवः ॥ ३६.५२९ ॥

PADACHEDA

स्त्रीषु आयास-समेतस्य ये पुंसः शक्रबिन्दवः । न ते सुखाय मन्तव्याः स्वेद-जाः इव बिन्दवः ॥ ३६।५२९ ॥

TRANSLITERATION

strīṣu āyāsa-sametasya ye puṃsaḥ śakrabindavaḥ . na te sukhāya mantavyāḥ sveda-jāḥ iva bindavaḥ .. 36.529 ..

Shloka 528

कृमिभिस्तुद्यमानस्य कुष्ठिनः पामनस्य वा । कण्डूयनाग्नितापाभ्यां यत्सुखं स्त्रीषु तद्विदुः ॥ ३६.५३० ॥

PADACHEDA

कृमिभिः तुद्यमानस्य कुष्ठिनः पामनस्य वा । कण्डूयन-अग्नि-तापाभ्याम् यत् सुखम् स्त्रीषु तत् विदुः ॥ ३६।५३० ॥

TRANSLITERATION

kṛmibhiḥ tudyamānasya kuṣṭhinaḥ pāmanasya vā . kaṇḍūyana-agni-tāpābhyām yat sukham strīṣu tat viduḥ .. 36.530 ..

Shloka 529

यादृशं विद्यते सौख्यं कण्डूपूयविनिर्गमे । तादृशं स्त्रीषु विज्ञेयं नाधिकं तासु विद्यते ॥ ३६.५३१ ॥

PADACHEDA

यादृशम् विद्यते सौख्यम् कण्डू-पूय-विनिर्गमे । तादृशम् स्त्रीषु विज्ञेयम् न अधिकम् तासु विद्यते ॥ ३६।५३१ ॥

TRANSLITERATION

yādṛśam vidyate saukhyam kaṇḍū-pūya-vinirgame . tādṛśam strīṣu vijñeyam na adhikam tāsu vidyate .. 36.531 ..

Shloka 530

ग्रन्थेस्तु वेदना यद्वत्स्फुटितस्य निवर्तने । तद्वत्स्त्रीष्वपि विज्ञेयं न सौख्यं परमार्थतः ॥ ३६.५३२ ॥

PADACHEDA

ग्रन्थेः तु वेदना यद्वत् स्फुटितस्य निवर्तने । तद्वत् स्त्रीषु अपि विज्ञेयम् न सौख्यम् परमार्थतः ॥ ३६।५३२ ॥

TRANSLITERATION

grantheḥ tu vedanā yadvat sphuṭitasya nivartane . tadvat strīṣu api vijñeyam na saukhyam paramārthataḥ .. 36.532 ..

Shloka 531

वर्चोमूत्रविसर्गात्तु सुखं भवति यादृशं । तादृशं स्त्रीषु विज्ञेयं नाधिकं तासु विद्यते ॥ ३६.५३३ ॥

PADACHEDA

वर्चः-मूत्र-विसर्गात् तु सुखम् भवति यादृशम् । तादृशम् स्त्रीषु विज्ञेयम् न अधिकम् तासु विद्यते ॥ ३६।५३३ ॥

TRANSLITERATION

varcaḥ-mūtra-visargāt tu sukham bhavati yādṛśam . tādṛśam strīṣu vijñeyam na adhikam tāsu vidyate .. 36.533 ..

Shloka 532

न चाणुमात्रमप्येवे सुखमस्ति विचारतः । तथा देवोत्सवादीनां सेवा तासां निषिध्यते ॥ ३६.५३४ ॥

PADACHEDA

न च अणु-मात्रम् अपि एवे सुखम् अस्ति विचारतः । तथा देव-उत्सव-आदीनाम् सेवा तासाम् निषिध्यते ॥ ३६।५३४ ॥

TRANSLITERATION

na ca aṇu-mātram api eve sukham asti vicārataḥ . tathā deva-utsava-ādīnām sevā tāsām niṣidhyate .. 36.534 ..

Shloka 533

न हि स्वतन्त्रतो योषिज्जातु गच्छेत्स्थलान्तरं । न हि निर्मिमते वृद्धा लीलया देवमन्दिरान् ॥ ३६.५३५ ॥

PADACHEDA

न हि स्वतन्त्रतः योषित् जातु गच्छेत् स्थल-अन्तरम् । न हि निर्मिमते वृद्धाः लीलया देव-मन्दिरान् ॥ ३६।५३५ ॥

TRANSLITERATION

na hi svatantrataḥ yoṣit jātu gacchet sthala-antaram . na hi nirmimate vṛddhāḥ līlayā deva-mandirān .. 36.535 ..

Shloka 534

कामुकानां विलासार्थं तस्माद्युक्ततरो भवेथ् । अनुगच्छेत्पिता भ्राता भर्ता पुत्रोऽथ वा यदि ॥ ३६.५३६ ॥

PADACHEDA

कामुकानाम् विलास-अर्थम् तस्मात् युक्ततरः । अनुगच्छेत् पिता भ्राता भर्ता पुत्रः अथ वा यदि ॥ ३६।५३६ ॥

TRANSLITERATION

kāmukānām vilāsa-artham tasmāt yuktataraḥ . anugacchet pitā bhrātā bhartā putraḥ atha vā yadi .. 36.536 ..

Shloka 535

तदा देवगृहं यायान्नान्यथा जातु कामिनी । ध्यायतो विषयान्पुंसस्संगस्तेषूपजायते ॥ ३६.५३७ ॥

PADACHEDA

तदा देवगृहम् यायात् न अन्यथा जातु कामिनी । ध्यायतः विषयान् पुंसः संगः तेषु उपजायते ॥ ३६।५३७ ॥

TRANSLITERATION

tadā devagṛham yāyāt na anyathā jātu kāminī . dhyāyataḥ viṣayān puṃsaḥ saṃgaḥ teṣu upajāyate .. 36.537 ..

Shloka 536

संगात्संजायते कामः कामात्क्रोधोऽभिजायते । क्रोधाद्भवति सम्मोहस्सम्मोहात्स्मृतिविभ्रमः ॥ ३६.५३८ ॥

PADACHEDA

संगात् संजायते कामः कामात् क्रोधः अभिजायते । क्रोधात् भवति सम्मोहः सम्मोहात् स्मृति-विभ्रमः ॥ ३६।५३८ ॥

TRANSLITERATION

saṃgāt saṃjāyate kāmaḥ kāmāt krodhaḥ abhijāyate . krodhāt bhavati sammohaḥ sammohāt smṛti-vibhramaḥ .. 36.538 ..

Shloka 537

स्मृतिभ्रंशाद्बुद्धिनाशो बुद्धिनाशात्प्रणश्यति । बलवानिन्द्रियग्रामो विद्वांसमपिकर्षति ॥ ३६.५३९ ॥

PADACHEDA

स्मृति-भ्रंशात् बुद्धि-नाशः बुद्धि-नाशात् प्रणश्यति । बलवान् इन्द्रिय-ग्रामः विद्वांसम् अपिकर्षति ॥ ३६।५३९ ॥

TRANSLITERATION

smṛti-bhraṃśāt buddhi-nāśaḥ buddhi-nāśāt praṇaśyati . balavān indriya-grāmaḥ vidvāṃsam apikarṣati .. 36.539 ..

Shloka 538

तस्मात्स्त्रीया भवेद्विद्वान्नातिसक्तः कथं चन । तस्मात्स्त्रीषु न कर्तव्यः प्रसंगो देवताकृहे ॥ ३६.५४० ॥

PADACHEDA

तस्मात् स्त्रीया भवेत् विद्वान् न अति सक्तः कथम् चन । तस्मात् स्त्रीषु न कर्तव्यः प्रसंगः देवता-कृहे ॥ ३६।५४० ॥

TRANSLITERATION

tasmāt strīyā bhavet vidvān na ati saktaḥ katham cana . tasmāt strīṣu na kartavyaḥ prasaṃgaḥ devatā-kṛhe .. 36.540 ..

Shloka 539

तथैव परदारेभ्यो मनः प्रहिणुयान्न च । परदारा न गन्तव्या नरैरृद्धिमभीप्सुभिः ॥ ३६.५४१ ॥

PADACHEDA

तथा एव पर-दारेभ्यः मनः प्रहिणुयात् न च । पर-दाराः न गन्तव्याः नरैः ऋद्धिम् अभीप्सुभिः ॥ ३६।५४१ ॥

TRANSLITERATION

tathā eva para-dārebhyaḥ manaḥ prahiṇuyāt na ca . para-dārāḥ na gantavyāḥ naraiḥ ṛddhim abhīpsubhiḥ .. 36.541 ..

Shloka 540

न हीदृशमनायुष्यं लोके किं चन विद्यते । यादृशं पुरुषस्येह परदारनिषेवनं ॥ ३६.५४२ ॥

PADACHEDA

न हि ईदृशम् अनायुष्यम् लोके किम् चन विद्यते । यादृशम् पुरुषस्य इह पर-दार-निषेवनम् ॥ ३६।५४२ ॥

TRANSLITERATION

na hi īdṛśam anāyuṣyam loke kim cana vidyate . yādṛśam puruṣasya iha para-dāra-niṣevanam .. 36.542 ..

Shloka 541

तादृशं विद्यते किञ्चि दनायुष्यं नृणामिह । यावन्तो रोमकूपाः स्युः स्त्रीणां गात्रेषु निर्मिताः ॥ ३६.५४३ ॥

PADACHEDA

तादृशम् विद्यते किञ्चिद् दनायुष्यम् नृणाम् इह । यावन्तः रोमकूपाः स्युः स्त्रीणाम् गात्रेषु निर्मिताः ॥ ३६।५४३ ॥

TRANSLITERATION

tādṛśam vidyate kiñcid danāyuṣyam nṛṇām iha . yāvantaḥ romakūpāḥ syuḥ strīṇām gātreṣu nirmitāḥ .. 36.543 ..

Shloka 542

तावद्वर्षसहस्राणि नरकं पर्युपासते । अतिसंगं त्यजेत्तस्माद्योषितां देवमन्दिरे ॥ ३६.५४४ ॥

PADACHEDA

तावत्-वर्ष-सहस्राणि नरकम् पर्युपासते । अति संगम् त्यजेत् तस्मात् योषिताम् देवमन्दिरे ॥ ३६।५४४ ॥

TRANSLITERATION

tāvat-varṣa-sahasrāṇi narakam paryupāsate . ati saṃgam tyajet tasmāt yoṣitām devamandire .. 36.544 ..

Shloka 543

यैरसभ्यः पदैरर्थः पदेनैकेन वा तथा । गम्यते कथनं तादृगश्लीलं परिवर्जयेथ् ॥ ३६.५४५ ॥

PADACHEDA

यैः असभ्यः पदैः अर्थः पदेन एकेन वा तथा । गम्यते कथनम् तादृश् अश्लीलम् ॥ ३६।५४५ ॥

TRANSLITERATION

yaiḥ asabhyaḥ padaiḥ arthaḥ padena ekena vā tathā . gamyate kathanam tādṛś aślīlam .. 36.545 ..

Shloka 544

अश्लीलकथनाच्चैव भवेदुद्वेजनं नृणां । भक्तानां भगवद्गेहे भवेच्चित्तमथाविलं ॥ ३६.५४६ ॥

PADACHEDA

अश्लील-कथनात् च एव भवेत् उद्वेजनम् नृणाम् । भक्तानाम् भगवत्-गेहे भवेत् चित्तम् अथ आविलम् ॥ ३६।५४६ ॥

TRANSLITERATION

aślīla-kathanāt ca eva bhavet udvejanam nṛṇām . bhaktānām bhagavat-gehe bhavet cittam atha āvilam .. 36.546 ..

Shloka 545

निवर्तेत मनस्तत्र निविष्टं परमात्मनि । तस्मादश्लीलमाभाष्ट नरः पापपरो भवेथ् ॥ ३६.५४७ ॥

PADACHEDA

निवर्तेत मनः तत्र निविष्टम् परमात्मनि । तस्मात् अश्लीलम् आभाष्ट नरः पाप-परः ॥ ३६।५४७ ॥

TRANSLITERATION

nivarteta manaḥ tatra niviṣṭam paramātmani . tasmāt aślīlam ābhāṣṭa naraḥ pāpa-paraḥ .. 36.547 ..

Shloka 546

स तु चण्डालतां प्राप्य जायते जन्मनां शतं । अर्तोन प्रविशेद्गेहं देवस्य परमात्मनः ॥ ३६.५४८ ॥

PADACHEDA

स तु चण्डाल-ताम् प्राप्य जायते जन्मनाम् शतम् । प्रविशेत् गेहम् देवस्य परमात्मनः ॥ ३६।५४८ ॥

TRANSLITERATION

sa tu caṇḍāla-tām prāpya jāyate janmanām śatam . praviśet geham devasya paramātmanaḥ .. 36.548 ..

Shloka 547

वायुभूते शरीरेऽस्मिन्वायुसंचारकर्मणि । मलवायुविसर्गस्तु देवगेहे विशेषतः ॥ ३६.५४९ ॥

PADACHEDA

वायु-भूते शरीरे अस्मिन् वायु-संचार-कर्मणि । मल-वायु-विसर्गः तु देव-गेहे विशेषतः ॥ ३६।५४९ ॥

TRANSLITERATION

vāyu-bhūte śarīre asmin vāyu-saṃcāra-karmaṇi . mala-vāyu-visargaḥ tu deva-gehe viśeṣataḥ .. 36.549 ..

Shloka 548

पातयेत्पुरुषं सत्यमपि वेदान्तपारगं । तस्मादपानगन्धस्य विसर्गं नैव चाचरेथ् ॥ ३६.५५० ॥

PADACHEDA

पातयेत् पुरुषम् सत्यम् अपि वेदान्त-पारगम् । तस्मात् अपान-गन्धस्य विसर्गम् न एव च आचरेथ् ॥ ३६।५५० ॥

TRANSLITERATION

pātayet puruṣam satyam api vedānta-pāragam . tasmāt apāna-gandhasya visargam na eva ca ācareth .. 36.550 ..

Shloka 549

अथ वायुनिरोधेतु व्याधिकोपो भविष्यति । तस्माद्वायुविसर्गं तु कुर्यादेवाविचारयन् ॥ ३६.५५१ ॥

PADACHEDA

अथ व्याधि-कोपः भविष्यति । तस्मात् वायुविसर्गम् तु कुर्यात् एव अ विचारयन् ॥ ३६।५५१ ॥

TRANSLITERATION

atha vyādhi-kopaḥ bhaviṣyati . tasmāt vāyuvisargam tu kuryāt eva a vicārayan .. 36.551 ..

Shloka 550

इति देवगृहं गन्तुं व्याधितो नैव चार्हति । तथा कुष्ठी विशेषेण पापरोगार्दितास्समे ॥ ३६.५५२ ॥

PADACHEDA

इति देवगृहम् गन्तुम् व्याधितः ना एव च अर्हति । तथा कुष्ठी विशेषेण पाप-रोग-अर्दिताः समे ॥ ३६।५५२ ॥

TRANSLITERATION

iti devagṛham gantum vyādhitaḥ nā eva ca arhati . tathā kuṣṭhī viśeṣeṇa pāpa-roga-arditāḥ same .. 36.552 ..

Shloka 551

उद्वीक्षितुं च देवेशं मन्दिरे मधुसूदनं । अर्चितुं सेवितुं चापि दातुं द्रव्यचयं तथा ॥ ३६.५५३ ॥

PADACHEDA

उद्वीक्षितुम् च देवेशम् मन्दिरे मधुसूदनम् । अर्चितुम् सेवितुम् च अपि दातुम् द्रव्य-चयम् तथा ॥ ३६।५५३ ॥

TRANSLITERATION

udvīkṣitum ca deveśam mandire madhusūdanam . arcitum sevitum ca api dātum dravya-cayam tathā .. 36.553 ..

Shloka 552

नार्हन्तियस्मात्तत्सक्तं पापं सांक्रामिकं भवेथ् । यद्यन्यथा भवेत्सद्यस्स पापी संप्रजायते ॥ ३६.५५४ ॥

PADACHEDA

न अर्हन्ति यस्मात् तत् सक्तम् पापम् सांक्रामिकम् । यदि अन्यथा भवेत् सद्यस् स पापी संप्रजायते ॥ ३६।५५४ ॥

TRANSLITERATION

na arhanti yasmāt tat saktam pāpam sāṃkrāmikam . yadi anyathā bhavet sadyas sa pāpī saṃprajāyate .. 36.554 ..

Shloka 553

जन्मानि नव पञ्चापि जायते मलभुक्कृमिः । यदा विशेद्गृहं विष्णोस्सेवार्धं मधुविद्विषः ॥ ३६.५५५ ॥

PADACHEDA

जन्मानि नव पञ्च अपि जायते मलभुज् कृमिः । यदा विशेत् गृहम् विष्णोः सेव अर्धम् मधुविद्विषः ॥ ३६।५५५ ॥

TRANSLITERATION

janmāni nava pañca api jāyate malabhuj kṛmiḥ . yadā viśet gṛham viṣṇoḥ seva ardham madhuvidviṣaḥ .. 36.555 ..

Shloka 554

कृत्वोपवीतवत्सम्यगुत्तरीयं मनोहरं । सेवेत देवदेवशमुपवीतः सदा शुचिः ॥ ३६.५५६ ॥

PADACHEDA

कृत्वा उपवीत-वत् सम्यक् उत्तरीयम् मनोहरम् । सेवेत देव-देवशम् उपवीतः सदा शुचिः ॥ ३६।५५६ ॥

TRANSLITERATION

kṛtvā upavīta-vat samyak uttarīyam manoharam . seveta deva-devaśam upavītaḥ sadā śuciḥ .. 36.556 ..

Shloka 555

कञ्चुकेनावृताङ्गस्तु न गच्छेद्धरिमन्दिरं । नैवाभिवादनं कुर्यान्नाभिवाद्यः स उच्चते ॥ ३६.५५७ ॥

PADACHEDA

कञ्चुकेन आवृत-अङ्गः तु न गच्छेत् हरि-मन्दिरम् । न एव अभिवादनम् कुर्यात् न अभिवाद्यः सः उच्चते ॥ ३६।५५७ ॥

TRANSLITERATION

kañcukena āvṛta-aṅgaḥ tu na gacchet hari-mandiram . na eva abhivādanam kuryāt na abhivādyaḥ saḥ uccate .. 36.557 ..

Shloka 556

उष्णीषी न च सेवेत नैव पाणौ धृतायुधः । वस्त्रेणाच्छाद्य देहन्तुकम्बलेनेतरेण वा ॥ ३६.५५८ ॥

PADACHEDA

उष्णीषी न च सेवेत न एव पाणौ धृत-आयुधः । वस्त्रेण आच्छाद्य देहन्तु-कम्बलेन इतरेण वा ॥ ३६।५५८ ॥

TRANSLITERATION

uṣṇīṣī na ca seveta na eva pāṇau dhṛta-āyudhaḥ . vastreṇa ācchādya dehantu-kambalena itareṇa vā .. 36.558 ..

Shloka 557

योगच्छेद्वैष्णवं धाम यो वापि प्रणमेद्धरिं । श्वित्री संजायते मूढो नवजन्मानि पञ्च च ॥ ३६.५५९ ॥

PADACHEDA

यः गच्छेत् वैष्णवम् धाम यः वा अपि प्रणमेत् हरिम् । श्वित्री संजायते मूढः नव-जन्मानि पञ्च च ॥ ३६।५५९ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ gacchet vaiṣṇavam dhāma yaḥ vā api praṇamet harim . śvitrī saṃjāyate mūḍhaḥ nava-janmāni pañca ca .. 36.559 ..

Shloka 558

क्ष्ॐआदिभिर्वा संवीतो यो नरःप्रणमेद्धरिं । चण्डालयोनितां याति नव जन्मानि पञ्च च ॥ ३६.५६० ॥

PADACHEDA

क्षों आदिभिः वा संवीतः यः नरः प्रणमेत् हरिम् । चण्डाल-योनि-ताम् याति नव जन्मानि पञ्च च ॥ ३६।५६० ॥

TRANSLITERATION

kṣoṃ ādibhiḥ vā saṃvītaḥ yaḥ naraḥ praṇamet harim . caṇḍāla-yoni-tām yāti nava janmāni pañca ca .. 36.560 ..

Shloka 559

न जातु त्वमितब्रूयादापन्नोपि महत्तरं । त्वङ्कारो वा वधो वेति विद्वत्सु न निशिष्यते ॥ ३६.५६१ ॥

PADACHEDA

न जातु महत्तरम् । त्वङ्कारः वा वधः वा इति विद्वत्सु न निशिष्यते ॥ ३६।५६१ ॥

TRANSLITERATION

na jātu mahattaram . tvaṅkāraḥ vā vadhaḥ vā iti vidvatsu na niśiṣyate .. 36.561 ..

Shloka 560

परनिन्दा परस्यैव पुंसो निन्दा भविष्यति । परनिन्दा च शास्त्रस्य परस्य तु विनिन्दनं ॥ ३६.५६२ ॥

PADACHEDA

पर-निन्दा परस्य एव पुंसः निन्दा भविष्यति । पर-निन्दा च शास्त्रस्य परस्य तु विनिन्दनम् ॥ ३६।५६२ ॥

TRANSLITERATION

para-nindā parasya eva puṃsaḥ nindā bhaviṣyati . para-nindā ca śāstrasya parasya tu vinindanam .. 36.562 ..

Shloka 561

परनिन्दा भवेत्क्रोधात्क्रोधात्सद्यो विनश्यति । निन्दया वै परेषां तु निन्दितास्ते पुनस्स्मृताः ॥ ३६.५६३ ॥

PADACHEDA

पर-निन्दा भवेत् क्रोधात् क्रोधात् सद्यस् विनश्यति । निन्दया वै परेषाम् तु निन्दिताः ते पुनर् स्मृताः ॥ ३६।५६३ ॥

TRANSLITERATION

para-nindā bhavet krodhāt krodhāt sadyas vinaśyati . nindayā vai pareṣām tu ninditāḥ te punar smṛtāḥ .. 36.563 ..

Shloka 562

तस्मान्निदां परेषां तुदेवाग्रे परिवर्जयेथ् । तथा परस्तुतिं चैव विधिना संत्यजेन्नरः ॥ ३६.५६४ ॥

PADACHEDA

तस्मात् निदाम् परेषाम् तुदा इव अग्रे परिवर्जयेथ् । तथा पर-स्तुतिम् च एव विधिना संत्यजेत् नरः ॥ ३६।५६४ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt nidām pareṣām tudā iva agre parivarjayeth . tathā para-stutim ca eva vidhinā saṃtyajet naraḥ .. 36.564 ..

Shloka 563

परः परात्मा पुरुषः पुराणः प्रोच्यते तु यः । तदग्रेऽन्यस्य देवस्य न स्तुतिं स्तावयेन्नरः ॥ ३६.५६५ ॥

PADACHEDA

परः परात्मा पुरुषः पुराणः प्रोच्यते तु यः । तद्-अग्रे अन्यस्य देवस्य न स्तुतिम् स्तावयेत् नरः ॥ ३६।५६५ ॥

TRANSLITERATION

paraḥ parātmā puruṣaḥ purāṇaḥ procyate tu yaḥ . tad-agre anyasya devasya na stutim stāvayet naraḥ .. 36.565 ..

Shloka 564

यस्तु सर्वेश्वरादन्यमधिकं तस्य चाग्रतः । पूजयेद्यदि मन्येत पूजार्हं वास नश्यति ॥ ३६.५६६ ॥

PADACHEDA

यः तु सर्वेश्वरात् अन्यम् अधिकम् तस्य च अग्रतस् । पूजयेत् यदि मन्येत पूजा-अर्हम् नश्यति ॥ ३६।५६६ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ tu sarveśvarāt anyam adhikam tasya ca agratas . pūjayet yadi manyeta pūjā-arham naśyati .. 36.566 ..

Shloka 565

सर्वं जगच्च तस्यैव स्वरूपं परमात्मनः । तथापि तत्तद्रूषेण तारतम्यजुषा पुनः ॥ ३६.५६७ ॥

PADACHEDA

सर्वम् जगत् च तस्य एव स्वरूपम् परमात्मनः । तथा अपि तद्-तद्-रूषेण तारतम्य-जुषा पुनर् ॥ ३६।५६७ ॥

TRANSLITERATION

sarvam jagat ca tasya eva svarūpam paramātmanaḥ . tathā api tad-tad-rūṣeṇa tāratamya-juṣā punar .. 36.567 ..

Shloka 566

पूज्यते भगवान्भक्तैस्तत्र शास्त्रोदिता गतिः । तस्माद्देवेश्वरादन्यद्यत्किञ्चित्थ्साणु जङ्गमं ॥ ३६.५६८ ॥

PADACHEDA

पूज्यते भगवान् भक्तैः तत्र शास्त्र-उदिता गतिः । तस्मात् देवेश्वरात् अन्यत् यत् किञ्चिद् थ्स अणु जङ्गमम् ॥ ३६।५६८ ॥

TRANSLITERATION

pūjyate bhagavān bhaktaiḥ tatra śāstra-uditā gatiḥ . tasmāt deveśvarāt anyat yat kiñcid thsa aṇu jaṅgamam .. 36.568 ..

Shloka 567

पूजार्हं विद्यते वस्तु तद्धामनि विशेषतः । तस्मात्पूजां स्तुतिं चान्यामितरेषामसंशयं ॥ ३६.५६९ ॥

PADACHEDA

पूजा-अर्हम् विद्यते वस्तु तद्-धामनि विशेषतः । तस्मात् पूजाम् स्तुतिम् च अन्याम् इतरेषाम् असंशयम् ॥ ३६।५६९ ॥

TRANSLITERATION

pūjā-arham vidyate vastu tad-dhāmani viśeṣataḥ . tasmāt pūjām stutim ca anyām itareṣām asaṃśayam .. 36.569 ..

Shloka 568

त्यजेद्देवगृहे यस्तु सुखं मन्येत जीवितुं । शक्तौ सत्यां विशेषेण यस्तुलोभादिना नरः ॥ ३६.५७० ॥

PADACHEDA

त्यजेत् देवगृहे यः तु सुखम् मन्येत जीवितुम् । शक्तौ सत्याम् विशेषेण यः तु लोभ-आदिना नरः ॥ ३६।५७० ॥

TRANSLITERATION

tyajet devagṛhe yaḥ tu sukham manyeta jīvitum . śaktau satyām viśeṣeṇa yaḥ tu lobha-ādinā naraḥ .. 36.570 ..

Shloka 569

गौणैरर्चयते विष्णमुपचारैरुदीरितैः । न तस्य विद्यते पुण्यं स तूच्छास्त्रं व्रवर्तते ॥ ३६.५७१ ॥

PADACHEDA

गौणैः अर्चयते उपचारैः उदीरितैः । न तस्य विद्यते पुण्यम् स तु उच्छास्त्रम् ॥ ३६।५७१ ॥

TRANSLITERATION

gauṇaiḥ arcayate upacāraiḥ udīritaiḥ . na tasya vidyate puṇyam sa tu ucchāstram .. 36.571 ..

Shloka 570

यावता कीर्त्यतेशास्त्रे फलमाढ्यदरिद्रयोः । तत्तच्छक्त्यर्पितैरेव यथार्हं च धनादिकैः ॥ ३६.५७२ ॥

PADACHEDA

यावता कीर्त्यते ईशास्त्रे फलम् आढ्य-दरिद्रयोः । तद्-तद्-शक्ति-अर्पितैः एव यथार्हम् च धन-आदिकैः ॥ ३६।५७२ ॥

TRANSLITERATION

yāvatā kīrtyate īśāstre phalam āḍhya-daridrayoḥ . tad-tad-śakti-arpitaiḥ eva yathārham ca dhana-ādikaiḥ .. 36.572 ..

Shloka 571

यथा तुष्यतिदेवेशो मुक्ताहारेण भूभुजां । तथैव तुलसीदाम्ना दुर्विधस्यापि तुष्यति ॥ ३६.५७३ ॥

PADACHEDA

यथा तुष्यति देवेशः मुक्ता-हारेण भूभुजाम् । तथा एव तुलसी-दाम्ना दुर्विधस्य अपि तुष्यति ॥ ३६।५७३ ॥

TRANSLITERATION

yathā tuṣyati deveśaḥ muktā-hāreṇa bhūbhujām . tathā eva tulasī-dāmnā durvidhasya api tuṣyati .. 36.573 ..

Shloka 572

तस्मात्कुर्वीत यत्नेन शक्तिलोभं न जातु चिथ् । अन्यथा यदि कुर्वाणः फलं नैव प्रपद्यते ॥ ३६.५७४ ॥

PADACHEDA

तस्मात् कुर्वीत यत्नेन शक्ति-लोभम् न जातु । अन्यथा यदि कुर्वाणः फलम् न एव प्रपद्यते ॥ ३६।५७४ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt kurvīta yatnena śakti-lobham na jātu . anyathā yadi kurvāṇaḥ phalam na eva prapadyate .. 36.574 ..

Shloka 573

प्रेत्य मार्जारतां प्राप्य जायते जन्मपञ्चकं । विषं प्राश्नाति सम्मूढो यस्स्वस्मै पचते नरः ॥ ३६.५७५ ॥

PADACHEDA

प्रेत्य मार्जार-ताम् प्राप्य जायते जन्म-पञ्चकम् । विषम् प्राश्नाति सम्मूढः यः स्वस्मै पचते नरः ॥ ३६।५७५ ॥

TRANSLITERATION

pretya mārjāra-tām prāpya jāyate janma-pañcakam . viṣam prāśnāti sammūḍhaḥ yaḥ svasmai pacate naraḥ .. 36.575 ..

Shloka 574

योऽद्यादन्नं कणं वापि यद्विष्णोरनिवेदितं । स भवेद्ब्रह्महाभूयः स भुङ्क्तेपूयशोणितं ॥ ३६.५७६ ॥

PADACHEDA

यः अद्यात् अन्नम् कणम् वा अपि यत् विष्णोः अनिवेदितम् । स भवेत् ब्रह्म-हा भूयस् स भुङ्क्ते ईपूय-शोणितम् ॥ ३६।५७६ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ adyāt annam kaṇam vā api yat viṣṇoḥ aniveditam . sa bhavet brahma-hā bhūyas sa bhuṅkte īpūya-śoṇitam .. 36.576 ..

Shloka 575

यत्पिबेच्च यदश्नीयात्यच्चजिघ्रेच्च धारयेथ् । अनुलिंपेच्च यत्तत्तन्निवेद्याग्रे मधुद्विषे ॥ ३६.५७७ ॥

PADACHEDA

यत् पिबेत् च यत् अश्नीयात् यत् च जिघ्रेत् च । अनुलिंपेत् च यत् तत् तत् निवेद्य अग्रे मधुद्विषे ॥ ३६।५७७ ॥

TRANSLITERATION

yat pibet ca yat aśnīyāt yat ca jighret ca . anuliṃpet ca yat tat tat nivedya agre madhudviṣe .. 36.577 ..

Shloka 576

तन्निवेदितशेषं तु भुञ्जीयाद्वोपयोजयेथ् । विष्णोर्निवेदितं यस्तु न भुङ्क्ते मनुजाधमः ॥ ३६.५७८ ॥

PADACHEDA

तद्-निवेदित-शेषम् तु भुञ्जीयात् वा उपयोजयेथ् । विष्णोः निवेदितम् यः तु न भुङ्क्ते मनुज-अधमः ॥ ३६।५७८ ॥

TRANSLITERATION

tad-nivedita-śeṣam tu bhuñjīyāt vā upayojayeth . viṣṇoḥ niveditam yaḥ tu na bhuṅkte manuja-adhamaḥ .. 36.578 ..

Shloka 577

कल्पकोटिशतेनापि निष्कृतिर्नास्य विद्यते । निवेदितं तु यद्विष्णोर्भक्तेभ्यस्तस्य दापनाथ् ॥ ३६.५७९ ॥

PADACHEDA

कल्प-कोटि-शतेन अपि निष्कृतिः ना अस्य विद्यते । निवेदितम् तु यत् विष्णोः भक्तेभ्यः तस्य दापना अथ् ॥ ३६।५७९ ॥

TRANSLITERATION

kalpa-koṭi-śatena api niṣkṛtiḥ nā asya vidyate . niveditam tu yat viṣṇoḥ bhaktebhyaḥ tasya dāpanā ath .. 36.579 ..

Shloka 578

प्रीयत्भगवान्देवस्तत्परस्तु भवेन्नरः । निवेदितं यदि ब्रूयादुच्छिष्टमिति मन्दधीः ॥ ३६.५८० ॥

PADACHEDA

प्रीयत् भगवान् देवः तद्-परः तु भवेत् नरः । निवेदितम् यदि ब्रूयात् उच्छिष्टम् इति मन्द-धीः ॥ ३६।५८० ॥

TRANSLITERATION

prīyat bhagavān devaḥ tad-paraḥ tu bhavet naraḥ . niveditam yadi brūyāt ucchiṣṭam iti manda-dhīḥ .. 36.580 ..

Shloka 579

स तु दुर्गतिमासाद्य विन्दते यमयातनाः । विभूतिं समुपाश्रित्य यस्यानन्तस्य शाश्वतं ॥ ३६.५८१ ॥

PADACHEDA

स तु दुर्गतिम् आसाद्य विन्दते यम-यातनाः । विभूतिम् समुपाश्रित्य यस्य अनन्तस्य शाश्वतम् ॥ ३६।५८१ ॥

TRANSLITERATION

sa tu durgatim āsādya vindate yama-yātanāḥ . vibhūtim samupāśritya yasya anantasya śāśvatam .. 36.581 ..

Shloka 580

समृद्धा धरणी सेयं सशैलवनकानना । या च भूयांसि लोकेऽस्मिन्नुत्पादयति सन्ततं ॥ ३६.५८२ ॥

PADACHEDA

समृद्धा धरणी सा इयम् स शैल-वन-कानना । या च भूयांसि लोके अस्मिन् उत्पादयति सन्ततम् ॥ ३६।५८२ ॥

TRANSLITERATION

samṛddhā dharaṇī sā iyam sa śaila-vana-kānanā . yā ca bhūyāṃsi loke asmin utpādayati santatam .. 36.582 ..

Shloka 581

ओषधीर्निखिला स्तद्वत्पुष्पाणि च फलानि च । तस्यानृण्यस्यहेतोर्वैय तेत विधिना नरः ॥ ३६.५८३ ॥

PADACHEDA

ओषधीः निखिलाः स्तद्वत् पुष्पाणि च फलानि च । तस्य अनृण्यस्य-हेतोः वैय विधिना नरः ॥ ३६।५८३ ॥

TRANSLITERATION

oṣadhīḥ nikhilāḥ stadvat puṣpāṇi ca phalāni ca . tasya anṛṇyasya-hetoḥ vaiya vidhinā naraḥ .. 36.583 ..

Shloka 582

यस्तु नार्ऽपयते विष्णोस्तत्तत्कालोद्भवानि तु । सस्यानि चौषधीस्तद्वत्फलानि कुसुमानि च ॥ ३६.५८४ ॥

PADACHEDA

यः तु न आर्ऽपयते विष्णोः तद्-तद्-काल-उद्भवानि तु । सस्यानि च ओषधीः तद्वत् फलानि कुसुमानि च ॥ ३६।५८४ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ tu na ār'payate viṣṇoḥ tad-tad-kāla-udbhavāni tu . sasyāni ca oṣadhīḥ tadvat phalāni kusumāni ca .. 36.584 ..

Shloka 583

संभृतानि यथाशक्ति सभवेद्ब्रह्मह्नरः । नवानि काले जातानि सस्यादीनि विशेषतः ॥ ३६.५८५ ॥

PADACHEDA

संभृतानि यथाशक्ति सभवेत् ब्रह्म-ह्नरः । नवानि काले जातानि सस्य-आदीनि विशेषतः ॥ ३६।५८५ ॥

TRANSLITERATION

saṃbhṛtāni yathāśakti sabhavet brahma-hnaraḥ . navāni kāle jātāni sasya-ādīni viśeṣataḥ .. 36.585 ..

Shloka 584

ध्यायन्ति देवदेवेशमभिगन्तुं यतन्ति च । कदर्थयन्तोये मूढास्तेषामभ्यर्थनं परं ॥ ३६.५८६ ॥

PADACHEDA

ध्यायन्ति देवदेवेशम् अभिगन्तुम् यतन्ति च । कदर्थयन्तः ये मूढाः तेषाम् अभ्यर्थनम् परम् ॥ ३६।५८६ ॥

TRANSLITERATION

dhyāyanti devadeveśam abhigantum yatanti ca . kadarthayantaḥ ye mūḍhāḥ teṣām abhyarthanam param .. 36.586 ..

Shloka 585

औदासीन्येन तिष्ठन्ति स्वयं वाप्युपयुञ्जते । तेयान्तिनरकान्घोरान्कृतघ्ना यान्तियान्बहून् ॥ ३६.५८७ ॥

PADACHEDA

औदासीन्येन तिष्ठन्ति स्वयम् वा अपि उपयुञ्जते । ते यान्ति नरकान् घोरान् कृतघ्नाः यान्ति यान् बहून् ॥ ३६।५८७ ॥

TRANSLITERATION

audāsīnyena tiṣṭhanti svayam vā api upayuñjate . te yānti narakān ghorān kṛtaghnāḥ yānti yān bahūn .. 36.587 ..

Shloka 586

शपन्त्यौषधयस्सर्वास्तस्माद्भक्त्या विशेषतः । नवं सस्यं फलं पुष्पं दधिक्षीरं घृतं मधु ॥ ३६.५८८ ॥

PADACHEDA

शपन्ति औषधयः सर्वाः तस्मात् भक्त्या विशेषतः । नवम् सस्यम् फलम् पुष्पम् दधि-क्षीरम् घृतम् मधु ॥ ३६।५८८ ॥

TRANSLITERATION

śapanti auṣadhayaḥ sarvāḥ tasmāt bhaktyā viśeṣataḥ . navam sasyam phalam puṣpam dadhi-kṣīram ghṛtam madhu .. 36.588 ..

Shloka 587

यदर्हमर्पणे सर्वमग्रे तस्मै समर्पयेथ् । लोभान्मोहादथाज्ञानाद्य उच्छिष्टं निवेदयेथ् ॥ ३६.५८९ ॥

PADACHEDA

यद्-अर्हम् अर्पणे सर्वम् अग्रे तस्मै समर्पयेथ् । लोभात् मोहात् अथ अज्ञानात् यः उच्छिष्टम् ॥ ३६।५८९ ॥

TRANSLITERATION

yad-arham arpaṇe sarvam agre tasmai samarpayeth . lobhāt mohāt atha ajñānāt yaḥ ucchiṣṭam .. 36.589 ..

Shloka 588

देवेशाय विशेषेण स भवेत्पातकी नरः । उच्छिष्ट मन्यदेवस्य यो देवाय निवेदयेथ् ॥ ३६.५९० ॥

PADACHEDA

देवेशाय विशेषेण स भवेत् पातकी नरः । उच्छिष्ट मन्यदेवस्य यः देवाय निवेदयेथ् ॥ ३६।५९० ॥

TRANSLITERATION

deveśāya viśeṣeṇa sa bhavet pātakī naraḥ . ucchiṣṭa manyadevasya yaḥ devāya nivedayeth .. 36.590 ..

Shloka 589

सोऽपि चण्डालतां प्राप्य नश्येदेव न संशयः । निवेदितं तु देवस्य य उच्छिष्टेन योजयेथ् ॥ ३६.५९१ ॥

PADACHEDA

सः अपि चण्डाल-ताम् प्राप्य नश्येत् एव न संशयः । निवेदितम् तु देवस्य यः उच्छिष्टेन ॥ ३६।५९१ ॥

TRANSLITERATION

saḥ api caṇḍāla-tām prāpya naśyet eva na saṃśayaḥ . niveditam tu devasya yaḥ ucchiṣṭena .. 36.591 ..

Shloka 590

देवानामित रेषां वा मनुष्याणामथापि वा । स पापी जन्मसाहस्रं श्वानयोनिषु जायते ॥ ३६.५९२ ॥

PADACHEDA

देवानाम् इत रेषाम् वा मनुष्याणाम् अथ अपि वा । स पापी जन्म-साहस्रम् श्वान-योनिषु जायते ॥ ३६।५९२ ॥

TRANSLITERATION

devānām ita reṣām vā manuṣyāṇām atha api vā . sa pāpī janma-sāhasram śvāna-yoniṣu jāyate .. 36.592 ..

Shloka 591

न हि देवगृहं गत्वा पृष्टी कृत्यासनं चरेथ् । देवाभिमुख एव स्याद्भक्तस्सर्वात्मनानरः ॥ ३६.५९३ ॥

PADACHEDA

न हि देवगृहम् गत्वा पृष्टी कृत्या-आसनम् चरेथ् । देव-अभिमुखः एव स्यात् भक्तः सर्व-आत्मना नरः ॥ ३६।५९३ ॥

TRANSLITERATION

na hi devagṛham gatvā pṛṣṭī kṛtyā-āsanam careth . deva-abhimukhaḥ eva syāt bhaktaḥ sarva-ātmanā naraḥ .. 36.593 ..

Shloka 592

न पृष्ठं दर्शयेज्जातु देवाग्रे हितचिन्तकः । पार्श्वतस्तु चरन्नेव निवर्तेतालयं प्रति ॥ ३६.५९४ ॥

PADACHEDA

न पृष्ठम् दर्शयेत् जातु देव-अग्रे हित-चिन्तकः । पार्श्वतस् तु चरन् एव निवर्तेत आलयम् प्रति ॥ ३६।५९४ ॥

TRANSLITERATION

na pṛṣṭham darśayet jātu deva-agre hita-cintakaḥ . pārśvatas tu caran eva nivarteta ālayam prati .. 36.594 ..

Shloka 593

नैवान्यं प्रणमेज्जातु प्रविश्य हरिमन्दिरं । स हि सर्वेश्वर श्शेषी यस्तत्रास्ते रमाधवः ॥ ३६.५९५ ॥

PADACHEDA

न एव अन्यम् प्रणमेत् जातु प्रविश्य हरि-मन्दिरम् । स हि सर्व-ईश्वर श्शेषी यः तत्र आस्ते ॥ ३६।५९५ ॥

TRANSLITERATION

na eva anyam praṇamet jātu praviśya hari-mandiram . sa hi sarva-īśvara śśeṣī yaḥ tatra āste .. 36.595 ..

Shloka 594

पूजार्हश्च प्रणामार्हः पूजार्हस्तत्र नेतरः । यस्तथा प्रणमेन्मूढस्स याति नरकायुतं ॥ ३६.५९६ ॥

PADACHEDA

पूजा-अर्हः च प्रणाम-अर्हः पूजा-अर्हः तत्र न इतरः । यः तथा प्रणमेत् मूढः स याति नरक-अयुतम् ॥ ३६।५९६ ॥

TRANSLITERATION

pūjā-arhaḥ ca praṇāma-arhaḥ pūjā-arhaḥ tatra na itaraḥ . yaḥ tathā praṇamet mūḍhaḥ sa yāti naraka-ayutam .. 36.596 ..

Shloka 595

चण्डालयोनिमासाद्य भजते यातना मुहुः । यस्तु देवगृहं प्राप्तान्वैष्णवान्भगवत्प्रियान् ॥ ३६.५९७ ॥

PADACHEDA

चण्डाल-योनिम् आसाद्य भजते यातना मुहुर् । यः तु देवगृहम् प्राप्तान् वैष्णवान् भगवत्-प्रियान् ॥ ३६।५९७ ॥

TRANSLITERATION

caṇḍāla-yonim āsādya bhajate yātanā muhur . yaḥ tu devagṛham prāptān vaiṣṇavān bhagavat-priyān .. 36.597 ..

Shloka 596

आचार्यमृत्विजश्चाथ पूजकान्परिचारकान् । नार्ऽचयेन्मौनमास्थाय स विनश्यति सान्वयः ॥ ३६.५९८ ॥

PADACHEDA

आचार्यम् ऋत्विजः च अथ पूजकान् परिचारकान् । न आर्ऽचयेत् मौनम् आस्थाय स विनश्यति स अन्वयः ॥ ३६।५९८ ॥

TRANSLITERATION

ācāryam ṛtvijaḥ ca atha pūjakān paricārakān . na ār'cayet maunam āsthāya sa vinaśyati sa anvayaḥ .. 36.598 ..

Shloka 597

यदिष्टं याजकेभ्यस्स्यात्पूरणायेव तस्यतु । भक्ताः परिचरेयुश्च विशेषाद्ग्रामवासिनः ॥ ३६.५९९ ॥

PADACHEDA

यत् इष्टम् याजकेभ्यः स्यात् पूरणाय इव तस्य तु । भक्ताः परिचरेयुः च विशेषात् ग्राम-वासिनः ॥ ३६।५९९ ॥

TRANSLITERATION

yat iṣṭam yājakebhyaḥ syāt pūraṇāya iva tasya tu . bhaktāḥ paricareyuḥ ca viśeṣāt grāma-vāsinaḥ .. 36.599 ..

Shloka 598

अन्यथा चेन्मदोषस्सर्वेषां च विपचद्भवेथ् । अत्मानं यो विशेषेणस्तौत्यहङ्कार भाविदः ॥ ३६.६०० ॥

PADACHEDA

अन्यथा चेद् मद्-दोषः सर्वेषाम् च । अत्मानम् यः विशेषेण स्तौति अहङ्कार-भाविदः ॥ ३६।६०० ॥

TRANSLITERATION

anyathā ced mad-doṣaḥ sarveṣām ca . atmānam yaḥ viśeṣeṇa stauti ahaṅkāra-bhāvidaḥ .. 36.600 ..

Shloka 599

अनादृत्य गुरून्दैवमनिबद्धं च संपदेथ् । अवलीप्तोन जानाति दोषमात्मनि संगतं ॥ ३६.६०१ ॥

PADACHEDA

अन् आदृत्य गुरून् दैवम् अनिबद्धम् च । अवलीप्तः न जानाति दोषम् आत्मनि संगतम् ॥ ३६।६०१ ॥

TRANSLITERATION

an ādṛtya gurūn daivam anibaddham ca . avalīptaḥ na jānāti doṣam ātmani saṃgatam .. 36.601 ..

Shloka 600

कुलविद्यातपस्सम्पत्प्रमुखैर्गर्विते नरः । न सुखं न च सौभाग्यं येनात्मान्तूयते स्वयं ॥ ३६.६०२ ॥

PADACHEDA

कुल-विद्या-तपः-सम्पद्-प्रमुखैः गर्विते नरः । न सुखम् न च सौभाग्यम् येन आत्मा अन्तूयते स्वयम् ॥ ३६।६०२ ॥

TRANSLITERATION

kula-vidyā-tapaḥ-sampad-pramukhaiḥ garvite naraḥ . na sukham na ca saubhāgyam yena ātmā antūyate svayam .. 36.602 ..

Shloka 601

तस्मादात्मस्तुतिं कृत्वा नरः पतति निश्चयं । ततो जन्मशतं प्राप्य मृगयोनौ विशेषतः ॥ ३६.६०३ ॥

PADACHEDA

तस्मात् आत्म-स्तुतिम् कृत्वा नरः पतति निश्चयम् । ततस् जन्म-शतम् प्राप्य मृग-योनौ विशेषतः ॥ ३६।६०३ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt ātma-stutim kṛtvā naraḥ patati niścayam . tatas janma-śatam prāpya mṛga-yonau viśeṣataḥ .. 36.603 ..

Shloka 602

जायते म्रियतेऽभीक्ष्णं तस्य पापं महद्भवेथ् । यस्देवगृहं गत्वा वाञ्छत्यपचितिं जनः ॥ ३६.६०४ ॥

PADACHEDA

जायते म्रियते अभीक्ष्णम् तस्य पापम् महत् भवेथ् । यः देवगृहम् गत्वा वाञ्छति अपचितिम् जनः ॥ ३६।६०४ ॥

TRANSLITERATION

jāyate mriyate abhīkṣṇam tasya pāpam mahat bhaveth . yaḥ devagṛham gatvā vāñchati apacitim janaḥ .. 36.604 ..

Shloka 603

स तु तित्तिरितां याति नवजन्मानि पञ्च च । देवेशस्यतु सेवार्थं वर्णानामानुपूर्व्यशः ॥ ३६.६०५ ॥

PADACHEDA

स तु तित्तिरि-ताम् याति नव-जन्मानि पञ्च च । देवेशस्य तु सेवा-अर्थम् वर्णानाम् आनुपूर्व्यशः ॥ ३६।६०५ ॥

TRANSLITERATION

sa tu tittiri-tām yāti nava-janmāni pañca ca . deveśasya tu sevā-artham varṇānām ānupūrvyaśaḥ .. 36.605 ..

Shloka 604

अधिकारः समाख्यातस्तत्क्रमं न विमानयेथ् । विशन्ति गर्भगेहेतु ये वैखानससूत्रिणः ॥ ३६.६०६ ॥

PADACHEDA

अधिकारः समाख्यातः तद्-क्रमम् न विमानयेथ् । विशन्ति गर्भ-गेहे तु ये वैखानस-सूत्रिणः ॥ ३६।६०६ ॥

TRANSLITERATION

adhikāraḥ samākhyātaḥ tad-kramam na vimānayeth . viśanti garbha-gehe tu ye vaikhānasa-sūtriṇaḥ .. 36.606 ..

Shloka 605

गर्भागारे प्रवेष्टव्यो न ह्यवैखानसः क्वचिथ् । अन्तराले तथा येषां स्थानं तत्तु प्रवक्ष्यते ॥ ३६.६०७ ॥

PADACHEDA

गर्भागारे प्रवेष्टव्यः न हि अ वैखानसः । अन्तराले तथा येषाम् स्थानम् तत् तु प्रवक्ष्यते ॥ ३६।६०७ ॥

TRANSLITERATION

garbhāgāre praveṣṭavyaḥ na hi a vaikhānasaḥ . antarāle tathā yeṣām sthānam tat tu pravakṣyate .. 36.607 ..

Shloka 606

अन्ये द्विजाश्च तिष्ठन्ति यथा स्यादाश्रमक्रमः । ते द्विजास्तत्स्त्रीयश्चापि सेवन्ते तत्र संगताः ॥ ३६.६०८ ॥

PADACHEDA

अन्ये द्विजाः च तिष्ठन्ति यथा स्यात् आश्रम-क्रमः । ते द्विजाः तद्-स्त्री-यः च अपि सेवन्ते तत्र संगताः ॥ ३६।६०८ ॥

TRANSLITERATION

anye dvijāḥ ca tiṣṭhanti yathā syāt āśrama-kramaḥ . te dvijāḥ tad-strī-yaḥ ca api sevante tatra saṃgatāḥ .. 36.608 ..

Shloka 607

क्षत्रजाता विशेषण स्थित्वा चैवार्ऽधमण्डपे । देवेशमभिसेवन्ते तदीया याश्च योषितः ॥ ३६.६०९ ॥

PADACHEDA

स्थित्वा । देवेशम् अभिसेवन्ते तदीयाः याः च योषितः ॥ ३६।६०९ ॥

TRANSLITERATION

sthitvā . deveśam abhisevante tadīyāḥ yāḥ ca yoṣitaḥ .. 36.609 ..

Shloka 608

संगताश्शूद्रजाताश्च प्रतिलोमभवाश्चये । महामण्डपमास्थाय सेवन्ते पुरुषोत्तमं ॥ ३६.६१० ॥

PADACHEDA

संगताः शूद्र-जाताः च प्रतिलोम-भवाः चये । महा-मण्डपम् आस्थाय सेवन्ते पुरुषोत्तमम् ॥ ३६।६१० ॥

TRANSLITERATION

saṃgatāḥ śūdra-jātāḥ ca pratiloma-bhavāḥ caye . mahā-maṇḍapam āsthāya sevante puruṣottamam .. 36.610 ..

Shloka 609

अनुलोमभुवश्चैवये चान्ये म्लेच्छजातयः । गोपुराद्बाह्यतः स्थित्वा सेवन्ते मन्दिरं हरेः ॥ ३६.६११ ॥

PADACHEDA

अनुलोम-भुवः च एवये च अन्ये म्लेच्छ-जातयः । गोपुरात् बाह्यतस् स्थित्वा सेवन्ते मन्दिरम् हरेः ॥ ३६।६११ ॥

TRANSLITERATION

anuloma-bhuvaḥ ca evaye ca anye mleccha-jātayaḥ . gopurāt bāhyatas sthitvā sevante mandiram hareḥ .. 36.611 ..

Shloka 610

तारतम्यमिदं ज्ञात्वा सेवेत सततं हरिं । देवतानिन्दनं कुर्याद्यस्स पापीन मुच्यते ॥ ३६.६१२ ॥

PADACHEDA

तारतम्यम् इदम् ज्ञात्वा सेवेत सततम् हरिम् । देवता-निन्दनम् कुर्यात् यः स मुच्यते ॥ ३६।६१२ ॥

TRANSLITERATION

tāratamyam idam jñātvā seveta satatam harim . devatā-nindanam kuryāt yaḥ sa mucyate .. 36.612 ..

Shloka 611

अन्यदेवसमं यस्तु मन्यते पुरुषोत्तमं । चण्डालयोनितामेति नव जन्मानि पञ्च च ॥ ३६.६१३ ॥

PADACHEDA

अन्य-देव-समम् यः तु मन्यते पुरुषोत्तमम् । चण्डाल-योनि-ताम् एति नव जन्मानि पञ्च च ॥ ३६।६१३ ॥

TRANSLITERATION

anya-deva-samam yaḥ tu manyate puruṣottamam . caṇḍāla-yoni-tām eti nava janmāni pañca ca .. 36.613 ..

Shloka 612

अपह्नुत्य पुनर्देवां स्तद्द्रव्यादि हरेत्तु यः । स भवेद्देवहा सत्यं जायते श्वादियोनिषु, ॥ ३६.६१४ ॥

PADACHEDA

अपह्नुत्य पुनर् देवान् हरेत् तु यः । स भवेत् देव-हा सत्यम् जायते श्व-आदि-योनिषु, ॥ ३६।६१४ ॥

TRANSLITERATION

apahnutya punar devān haret tu yaḥ . sa bhavet deva-hā satyam jāyate śva-ādi-yoniṣu, .. 36.614 ..

Shloka 613

तिरस्कृत्य तथा देवान्भगवच्छास्त्रमेव च । कर्माणि स्वेच्छया कुर्यात्सोऽपि स्याद्देवहा नरः ॥ ३६.६१५ ॥

PADACHEDA

तिरस्कृत्य तथा देवान् भगवत्-शास्त्रम् एव च । कर्माणि स्व-इच्छया कुर्यात् सः अपि स्यात् देव-हा नरः ॥ ३६।६१५ ॥

TRANSLITERATION

tiraskṛtya tathā devān bhagavat-śāstram eva ca . karmāṇi sva-icchayā kuryāt saḥ api syāt deva-hā naraḥ .. 36.615 ..

Shloka 614

कथायां कथ्यमानायां देवस्य मधुविद्विषः । अनादृत्य च ये यान्ति ते नराः पापकारिणः ॥ ३६.६१६ ॥

PADACHEDA

कथायाम् कथ्यमानायाम् देवस्य मधुविद्विषः । अन् आदृत्य च ये यान्ति ते नराः पाप-कारिणः ॥ ३६।६१६ ॥

TRANSLITERATION

kathāyām kathyamānāyām devasya madhuvidviṣaḥ . an ādṛtya ca ye yānti te narāḥ pāpa-kāriṇaḥ .. 36.616 ..

Shloka 615

तोयहीनेऽतिरौद्रे च वने वै शून्यवृक्षतां । जायन्ते सप्तजन्मानि ततश्चण्डालतां ययुः ॥ ३६.६१७ ॥

PADACHEDA

तोय-हीने अति रौद्रे च वने वै शून्य-वृक्ष-ताम् । जायन्ते सप्त-जन्मानि ततस् चण्डाल-ताम् ययुः ॥ ३६।६१७ ॥

TRANSLITERATION

toya-hīne ati raudre ca vane vai śūnya-vṛkṣa-tām . jāyante sapta-janmāni tatas caṇḍāla-tām yayuḥ .. 36.617 ..

Shloka 616

देवेषु गोषु विप्रेषु देवागारेषु चैव हि । वहेन्नैवाधिपत्यं यन्नासावृद्धिमवाप्नुयाथ् ॥ ३६.६१८ ॥

PADACHEDA

देवेषु गोषु विप्रेषु देवागारेषु च एव हि । वहेत् न एव आधिपत्यम् यत् न असौ ऋद्धिम् अवाप्नुयाथ् ॥ ३६।६१८ ॥

TRANSLITERATION

deveṣu goṣu vipreṣu devāgāreṣu ca eva hi . vahet na eva ādhipatyam yat na asau ṛddhim avāpnuyāth .. 36.618 ..

Shloka 617

दोषाश्च बहुला स्तस्मिन्नाधिपत्ये स्मृता बुधैः । कामतोऽकामतश्चापि सर्वं तस्य विचेष्टितं ॥ ३६.६१९ ॥

PADACHEDA

दोषाः च बहुलाः स्तस्मिन् आधिपत्ये स्मृताः बुधैः । कामतस् अकामतस् च अपि सर्वम् तस्य विचेष्टितम् ॥ ३६।६१९ ॥

TRANSLITERATION

doṣāḥ ca bahulāḥ stasmin ādhipatye smṛtāḥ budhaiḥ . kāmatas akāmatas ca api sarvam tasya viceṣṭitam .. 36.619 ..

Shloka 618

पापायैव भवेत्तस्माद्भूतिकामस्तु तं त्यजेथ् । सेवार्थिनां सकाशात्तु बलात्कारेण यः प्रभुः ॥ ३६.६२० ॥

PADACHEDA

पापाय एव भवेत् तस्मात् भूति-कामः तु तम् त्यजेथ् । सेवा-अर्थिनाम् सकाशात् तु बलात्कारेण यः प्रभुः ॥ ३६।६२० ॥

TRANSLITERATION

pāpāya eva bhavet tasmāt bhūti-kāmaḥ tu tam tyajeth . sevā-arthinām sakāśāt tu balātkāreṇa yaḥ prabhuḥ .. 36.620 ..

Shloka 619

गृह्णीयात्तुकरं सद्यः पतेत्स सह तेन च । देवस्य सन्निधौ भक्तैर्भक्त्यायत्तु समर्प्यते ॥ ३६.६२१ ॥

PADACHEDA

गृह्णीयात् तु करम् सद्यस् पतेत् स सह तेन च । देवस्य सन्निधौ भक्तैः भक्त्यायत् तु समर्प्यते ॥ ३६।६२१ ॥

TRANSLITERATION

gṛhṇīyāt tu karam sadyas patet sa saha tena ca . devasya sannidhau bhaktaiḥ bhaktyāyat tu samarpyate .. 36.621 ..

Shloka 620

पत्रं फलं वा मूलं वा स्वर्णं वासांसि चेतरथ् । दायाद्यमर्चकानां तु यो मोहादपनिह्नुते ॥ ३६.६२२ ॥

PADACHEDA

पत्रम् फलम् वा मूलम् वा स्वर्णम् वासांसि च इतरथा । दायाद्यम् अर्चकानाम् तु यः मोहात् अपनिह्नुते ॥ ३६।६२२ ॥

TRANSLITERATION

patram phalam vā mūlam vā svarṇam vāsāṃsi ca itarathā . dāyādyam arcakānām tu yaḥ mohāt apanihnute .. 36.622 ..

Shloka 621

स्वयं वाप्युपयुञ्जीत स पापी नरकं व्रजेथ् । विश्राणयन्ति हरये यद्भक्ता भक्तिभाविताः ॥ ३६.६२३ ॥

PADACHEDA

स्वयम् वा अपि उपयुञ्जीत स पापी नरकम् । हरये यद्-भक्ताः भक्ति-भाविताः ॥ ३६।६२३ ॥

TRANSLITERATION

svayam vā api upayuñjīta sa pāpī narakam . haraye yad-bhaktāḥ bhakti-bhāvitāḥ .. 36.623 ..

Shloka 622

तन्नाम्ना पूजकानेव जानन्ति फलभागिनः । स्थिरजङ्गमयोः पूजा यतस्सम्पादिता भवेथ् ॥ ३६.६२४ ॥

PADACHEDA

तद्-नाम्ना पूजकान् एव जानन्ति फल-भागिनः । स्थिर-जङ्गमयोः पूजा यतस् सम्पादिता ॥ ३६।६२४ ॥

TRANSLITERATION

tad-nāmnā pūjakān eva jānanti phala-bhāginaḥ . sthira-jaṅgamayoḥ pūjā yatas sampāditā .. 36.624 ..

Shloka 623

तस्माद्भगवतो नाम्ना दत्तं यद्देवमन्दिरे । विहायाभरणादीनि वासांस्यन्यत्परिच्छदं ॥ ३६.६२५ ॥

PADACHEDA

तस्मात् भगवतः नाम्ना दत्तम् यत् देवमन्दिरे । विहाय आभरण-आदीनि वासांसि अन्य-परिच्छदम् ॥ ३६।६२५ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt bhagavataḥ nāmnā dattam yat devamandire . vihāya ābharaṇa-ādīni vāsāṃsi anya-paricchadam .. 36.625 ..

Shloka 624

देवालङ्कारयोग्यानि मूल्यवन्ति विशेषतः । अर्चका एव गृह्णीयुः प्रतिबध्नीत नेतरः ॥ ३६.६२६ ॥

PADACHEDA

देव-अलङ्कार-योग्यानि मूल्यवन्ति विशेषतः । अर्चकाः एव गृह्णीयुः प्रतिबध्नीत न इतरः ॥ ३६।६२६ ॥

TRANSLITERATION

deva-alaṅkāra-yogyāni mūlyavanti viśeṣataḥ . arcakāḥ eva gṛhṇīyuḥ pratibadhnīta na itaraḥ .. 36.626 ..

Shloka 625

यस्त्वधीकारगर्वेण देवागारमुपाश्रितः । अकाले सेवितुं चेच्छेत्सोऽपि यास्यति दुर्गतिं ॥ ३६.६२७ ॥

PADACHEDA

यः तु अधीकार-गर्वेण देवागारम् उपाश्रितः । अकाले सेवितुम् च इच्छेत् सः अपि यास्यति दुर्गतिम् ॥ ३६।६२७ ॥

TRANSLITERATION

yaḥ tu adhīkāra-garveṇa devāgāram upāśritaḥ . akāle sevitum ca icchet saḥ api yāsyati durgatim .. 36.627 ..

Shloka 626

अथ वा सेवितुं चेच्छेत्कारणेनापि केन चिथ् । उक्तेष्वेव तु कालेषु सेवेत मतिमान्नरः ॥ ३६.६२८ ॥

PADACHEDA

अथ वा सेवितुम् च इच्छेत् कारणेन अपि । उक्तेषु एव तु कालेषु सेवेत मतिमान् नरः ॥ ३६।६२८ ॥

TRANSLITERATION

atha vā sevitum ca icchet kāraṇena api . ukteṣu eva tu kāleṣu seveta matimān naraḥ .. 36.628 ..

Shloka 627

अन्त्यार्चनावसाने यत्कवाटो बध्यते ततः । पुनरुद्घाटनं यावत्प्रत्यूषे च भविष्यति ॥ ३६.६२९ ॥

PADACHEDA

अन्त्य-अर्चन-अवसाने यत् कवाटः बध्यते ततस् । पुनर् उद्घाटनम् यावत् प्रत्यूषे च भविष्यति ॥ ३६।६२९ ॥

TRANSLITERATION

antya-arcana-avasāne yat kavāṭaḥ badhyate tatas . punar udghāṭanam yāvat pratyūṣe ca bhaviṣyati .. 36.629 ..

Shloka 628

तावन्नैव हरिं सेवेदकालस्स विशेषतः । प्रत्यूषाद्यन्त्यकालान्तपूजनेऽपि तु मन्त्रतः ॥ ३६.६३० ॥

PADACHEDA

तावत् ना एव हरिम् सेवेत् अकालः स विशेषतः । प्रत्यूष-आदि-अन्त्य-काल-अन्त-पूजने अपि तु मन्त्रतः ॥ ३६।६३० ॥

TRANSLITERATION

tāvat nā eva harim sevet akālaḥ sa viśeṣataḥ . pratyūṣa-ādi-antya-kāla-anta-pūjane api tu mantrataḥ .. 36.630 ..

Shloka 629

तत्तत्काले कवाटस्य बन्धने विहितेऽपि च । न तदा तावती हानिरवबद्धेऽप्यमन्त्रकं ॥ ३६.६३१ ॥

PADACHEDA

तद्-तद्-काले कवाटस्य बन्धने विहिते अपि च । न तदा तावती हानिः अवबद्धे अपि अमन्त्रकम् ॥ ३६।६३१ ॥

TRANSLITERATION

tad-tad-kāle kavāṭasya bandhane vihite api ca . na tadā tāvatī hāniḥ avabaddhe api amantrakam .. 36.631 ..

Shloka 630

अथार्ऽचनार्हकालेपि भक्तानां सेवनाय तु । अकाला बहवः प्रोक्तास्तथा यवसिकोदिता ॥ ३६.६३२ ॥

PADACHEDA

अथ अर्-अर्ह-काले इपि भक्तानाम् सेवनाय तु । अकालाः बहवः प्रोक्ताः तथा यवसिका उदिता ॥ ३६।६३२ ॥

TRANSLITERATION

atha ar-arha-kāle ipi bhaktānām sevanāya tu . akālāḥ bahavaḥ proktāḥ tathā yavasikā uditā .. 36.632 ..

Shloka 631

तस्मादकालसेवां तु विधिना परिवर्जयेथ् । विषयाक्रान्तचित्तानां विष्ण्वर्चनमकुर्वतां ॥ ३६.६३३ ॥

PADACHEDA

तस्मात् अकाल-सेवाम् तु विधिना । विषय-आक्रान्त-चित्तानाम् विष्णु-अर्चनम् अकुर्वताम् ॥ ३६।६३३ ॥

TRANSLITERATION

tasmāt akāla-sevām tu vidhinā . viṣaya-ākrānta-cittānām viṣṇu-arcanam akurvatām .. 36.633 ..

Shloka 632

कर्मभूमौ नृणां जन्म कर्मापि विभलं ध्रुवं । यो गुरौ मानुषं भावं शिलाभावं च दैवते ॥ ३६.६३४ ॥

PADACHEDA

कर्म-भूमौ नृणाम् जन्म कर्म अपि विभलम् ध्रुवम् । यः गुरौ मानुषम् भावम् शिला-भावम् च दैवते ॥ ३६।६३४ ॥

TRANSLITERATION

karma-bhūmau nṛṇām janma karma api vibhalam dhruvam . yaḥ gurau mānuṣam bhāvam śilā-bhāvam ca daivate .. 36.634 ..

Shloka 633

मन्त्रेषु जीविकाभावं हिंसाभावं मखेषु च । पूजकेषु च पूजायां नीरसं भावमेति सः ॥ ३६.६३५ ॥

PADACHEDA

मन्त्रेषु जीविका-अभावम् हिंसा-अभावम् मखेषु च । पूजकेषु च पूजायाम् नीरसम् भावम् एति सः ॥ ३६।६३५ ॥

TRANSLITERATION

mantreṣu jīvikā-abhāvam hiṃsā-abhāvam makheṣu ca . pūjakeṣu ca pūjāyām nīrasam bhāvam eti saḥ .. 36.635 ..

Shloka 634

सर्वधा निन्दितव्यो हि जीवितं तस्य निष्फलं । क्षमामन्त्रः

PADACHEDA

सर्वधा निन्दितव्यः हि जीवितम् तस्य निष्फलम् । क्षमा-मन्त्रः

TRANSLITERATION

sarvadhā ninditavyaḥ hi jīvitam tasya niṣphalam . kṣamā-mantraḥ

Shloka 635

क्षमामन्त्रः

अथ वक्ष्ये विशेषण क्षमामन्त्रविधिं परं ॥ ३६.६३६ ॥

PADACHEDA

अथ वक्ष्ये विशेषण-क्षमा-मन्त्र-विधिम् परम् ॥ ३६।६३६ ॥

TRANSLITERATION

atha vakṣye viśeṣaṇa-kṣamā-mantra-vidhim param .. 36.636 ..

Shloka 636

अपचारेषु सर्वेषु यं जप्त्वा मुच्यते नरः । अपराधः कृतो येन जानता स्ववशेन सः ॥ ३६.६३७ ॥

PADACHEDA

अपचारेषु सर्वेषु यम् जप्त्वा मुच्यते नरः । अपराधः कृतः येन जानता स्व-वशेन सः ॥ ३६।६३७ ॥

TRANSLITERATION

apacāreṣu sarveṣu yam japtvā mucyate naraḥ . aparādhaḥ kṛtaḥ yena jānatā sva-vaśena saḥ .. 36.637 ..

Shloka 637

क्षमामन्त्रसहस्रस्य जापेनापि न मुच्यते । क्षमामन्त्रस्त्वशेषाघध्वंसनक्षम उच्यते ॥ ३६.६३८ ॥

PADACHEDA

क्षमा-मन्त्र-सहस्रस्य जापेन अपि न मुच्यते । क्षमा-मन्त्रः तु अशेष-अघ-ध्वंसन-क्षमः उच्यते ॥ ३६।६३८ ॥

TRANSLITERATION

kṣamā-mantra-sahasrasya jāpena api na mucyate . kṣamā-mantraḥ tu aśeṣa-agha-dhvaṃsana-kṣamaḥ ucyate .. 36.638 ..

Shloka 638

नारायण नमस्तेऽस्तु नमो भक्तपरायण । नमो नमो नमस्तेऽस्तु नमस्तेऽस्तु नमो नमः ॥ ३६.६३९ ॥

PADACHEDA

नारायण नमः ते अस्तु नमः भक्त-परायण । नमः नमः नमः ते अस्तु नमः ते अस्तु नमः नमः ॥ ३६।६३९ ॥

TRANSLITERATION

nārāyaṇa namaḥ te astu namaḥ bhakta-parāyaṇa . namaḥ namaḥ namaḥ te astu namaḥ te astu namaḥ namaḥ .. 36.639 ..

Shloka 639

अज्ञानादर्थलोभाद्वा रागाद्द्वेषात्प्रमादतः । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४० ॥

PADACHEDA

अज्ञानात् अर्थ-लोभात् वा रागात् द्वेषात् प्रमादतः । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४० ॥

TRANSLITERATION

ajñānāt artha-lobhāt vā rāgāt dveṣāt pramādataḥ . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.640 ..

Shloka 640

संध्ययोश्च दिवा रात्रौ जाग्रत्स्वप्नसुषुप्तिषु । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४१ ॥

PADACHEDA

संध्ययोः च दिवा रात्रौ जाग्रत्-स्वप्न-सुषुप्तिषु । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४१ ॥

TRANSLITERATION

saṃdhyayoḥ ca divā rātrau jāgrat-svapna-suṣuptiṣu . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.641 ..

Shloka 641

कायेन मनसा वाचा सर्वैर्वापि समुच्चितैः । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४२ ॥

PADACHEDA

कायेन मनसा वाचा सर्वैः वा अपि समुच्चितैः । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४२ ॥

TRANSLITERATION

kāyena manasā vācā sarvaiḥ vā api samuccitaiḥ . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.642 ..

Shloka 642

तिष्ठता प्रजता चैव शय्यासनगतेन च । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४३ ॥

PADACHEDA

तिष्ठता च एव शय्या-आसन-गतेन च । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४३ ॥

TRANSLITERATION

tiṣṭhatā ca eva śayyā-āsana-gatena ca . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.643 ..

Shloka 643

स्नास्यता जपता वापि यजता जुह्वता मया । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४४ ॥

PADACHEDA

स्नास्यता जपता वा अपि यजता जुह्वता मया । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४४ ॥

TRANSLITERATION

snāsyatā japatā vā api yajatā juhvatā mayā . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.644 ..

Shloka 644

भुजता ध्यायता नूनं विषयानुपसेवता । अपराधाः कृता ये तान्क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४५ ॥

PADACHEDA

भुजता ध्यायता नूनम् विषयान् उपसेवता । अपराधाः कृताः ये तान् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४५ ॥

TRANSLITERATION

bhujatā dhyāyatā nūnam viṣayān upasevatā . aparādhāḥ kṛtāḥ ye tān kṣamasva puruṣottama .. 36.645 ..

Shloka 645

मया वा मज्जनैर्वापि मम बन्धुभिरेववा । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४६ ॥

PADACHEDA

मया वा मज्जनैः वा अपि मम बन्धुभिः एव वा । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४६ ॥

TRANSLITERATION

mayā vā majjanaiḥ vā api mama bandhubhiḥ eva vā . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.646 ..

Shloka 646

राज्ञा वा तदमात्यैर्वा राजभृत्यैरथापिवा । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४७ ॥

PADACHEDA

राज्ञा वा तद्-अमात्यैः वा राज-भृत्यैः अथ अपि वा । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४७ ॥

TRANSLITERATION

rājñā vā tad-amātyaiḥ vā rāja-bhṛtyaiḥ atha api vā . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.647 ..

Shloka 647

आचार्येणार्ऽचकेनापि भक्तैर्वापरिचारकैः । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४८ ॥

PADACHEDA

आचार्येण आर्ऽचकेन अपि भक्तैः वा अ परिचारकैः । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४८ ॥

TRANSLITERATION

ācāryeṇa ār'cakena api bhaktaiḥ vā a paricārakaiḥ . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.648 ..

Shloka 648

गायकैर्नर्तकैर्वाथ वादित्राणां च वादकैः । अपराधः कृतो यस्तं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६४९ ॥

PADACHEDA

गायकैः नर्तकैः वा अथ वादित्राणाम् च वादकैः । अपराधः कृतः यः तम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६४९ ॥

TRANSLITERATION

gāyakaiḥ nartakaiḥ vā atha vāditrāṇām ca vādakaiḥ . aparādhaḥ kṛtaḥ yaḥ tam kṣamasva puruṣottama .. 36.649 ..

Shloka 649

प्रणवादिविसर्गान्तं क्रियासु विधिपूर्वकं । अमन्त्रमर्चने दोषं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६५० ॥

PADACHEDA

प्रणव-आदि-विसर्ग-अन्तम् क्रियासु विधि-पूर्वकम् । अमन्त्रम् अर्चने दोषम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६५० ॥

TRANSLITERATION

praṇava-ādi-visarga-antam kriyāsu vidhi-pūrvakam . amantram arcane doṣam kṣamasva puruṣottama .. 36.650 ..

Shloka 650

उद्धानाच्छयना न्तन्तु क्रियासु विविधासु च । श्रद्धालोपकृतं दोषं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६५१ ॥

PADACHEDA

क्रियासु विविधासु च । श्रद्धा-लोप-कृतम् दोषम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६५१ ॥

TRANSLITERATION

kriyāsu vividhāsu ca . śraddhā-lopa-kṛtam doṣam kṣamasva puruṣottama .. 36.651 ..

Shloka 651

कश्शक्नोत्यर्चितुं देवं त्वामनाद्यन्तमव्ययं । तस्मादज्ञानचरितं क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६.६५२ ॥

PADACHEDA

कः शक्नोति अर्चितुम् देवम् त्वाम् अनादि-अन्तम् अव्ययम् । तस्मात् अज्ञान-चरितम् क्षमस्व पुरुषोत्तम ॥ ३६।६५२ ॥

TRANSLITERATION

kaḥ śaknoti arcitum devam tvām anādi-antam avyayam . tasmāt ajñāna-caritam kṣamasva puruṣottama .. 36.652 ..

Shloka 652

प्रार्थये देवदेवं त्वां प्रसीद भगवन्मयि । प्रसीदतु रं मह्यं तव वक्षःस्थलालया ॥ ३६.६५३ ॥

PADACHEDA

प्रार्थये देवदेवम् त्वाम् प्रसीद भगवत् मयि । प्रसीदतु रं मह्यम् तव वक्षःस्थल-आलया ॥ ३६।६५३ ॥

TRANSLITERATION

prārthaye devadevam tvām prasīda bhagavat mayi . prasīdatu raṃ mahyam tava vakṣaḥsthala-ālayā .. 36.653 ..

Shloka 653

इशाना जगतो देवी माता नित्यानपायिनी । प्रसीदन्तु सुराः सर्वे प्रसादाद्युवयोर्मयि ॥ ३६.६५४ ॥

PADACHEDA

इशाना जगतः देवी माता नित्य-अनपायिनी । प्रसीदन्तु सुराः सर्वे प्रसादात् युवयोः मयि ॥ ३६।६५४ ॥

TRANSLITERATION

iśānā jagataḥ devī mātā nitya-anapāyinī . prasīdantu surāḥ sarve prasādāt yuvayoḥ mayi .. 36.654 ..

Shloka 654

स्वस्त्यस्तु कृपयास्माकं युवयोः सुप्रसन्नयोः । उपचारापदेशेन कृतानहरहर्मया ॥ ३६.६५५ ॥

PADACHEDA

स्वस्ति अस्तु कृपया अस्माकम् युवयोः सु प्रसन्नयोः । उपचार-अपदेशेन कृतान् अहरहर् मया ॥ ३६।६५५ ॥

TRANSLITERATION

svasti astu kṛpayā asmākam yuvayoḥ su prasannayoḥ . upacāra-apadeśena kṛtān aharahar mayā .. 36.655 ..

Shloka 655

अपचारानिमान्त्सर्वान्क्षमस्व पुरुषोत्तम । इति विज्ञापयेद्भूयो भक्तिसाध्वसभावितः ॥ ३६.६५६ ॥

PADACHEDA

अपचारान् इमान् सर्वान् क्षमस्व पुरुषोत्तम । इति विज्ञापयेत् भूयस् भक्ति-साध्वस-भावितः ॥ ३६।६५६ ॥

TRANSLITERATION

apacārān imān sarvān kṣamasva puruṣottama . iti vijñāpayet bhūyas bhakti-sādhvasa-bhāvitaḥ .. 36.656 ..

Shloka 656

तदर्थनात्परं प्रीतः प्रसीदति खगध्वजः । क्षमामन्त्रमिमं देयान्न चाशुश्रूषवे क्वचिथ् ॥ ३६.६५७ ॥

PADACHEDA

तद्-अर्थनात् परम् प्रीतः प्रसीदति खगध्वजः । क्षमा-मन्त्रम् इमम् देयात् न च अशुश्रूषवे ॥ ३६।६५७ ॥

TRANSLITERATION

tad-arthanāt param prītaḥ prasīdati khagadhvajaḥ . kṣamā-mantram imam deyāt na ca aśuśrūṣave .. 36.657 ..

Shloka 657

गुह्याद्गुह्यतमो गोप्यस्सर्वदा गुरुभिः सदा

PADACHEDA

गुह्यात् गुह्यतमः गोप्यः सर्वदा गुरुभिः सदा

TRANSLITERATION

guhyāt guhyatamaḥ gopyaḥ sarvadā gurubhiḥ sadā

Shloka 658

इति श्रीवैखानसे भगवच्छास्त्रे भृगुप्रोक्तायां सिहितायां प्रकीर्णाधिकारे षट्त्रिंशोऽध्यायः.

PADACHEDA

इति श्री-वैखानसे भगवत्-शास्त्रे भृगुप्रोक्तायाम् सिहितायाम् प्रकीर्ण-अधिकारे षट्त्रिंशः अध्यायः।

TRANSLITERATION

iti śrī-vaikhānase bhagavat-śāstre bhṛguproktāyām sihitāyām prakīrṇa-adhikāre ṣaṭtriṃśaḥ adhyāyaḥ.

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post

Select a Tag

Select a Community

Select Your Choice of Media Option(Optional):

Shloka QR Code

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 100 Vedic Scriptures and 1000s of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.

Sign In