अथ त्रयोदशोऽध्यायः.
atha trayodaśo'dhyāyaḥ.
नवषट्पञ्चमूर्तिविधानम् अत ऊर्ध्वं प्रवक्ष्यामि नवषट्पञ्चमूर्तिकं । विष्णुं च पुरुषं सत्यमच्युतं चाविरुद्धकं ।। १३.१ ।।
navaṣaṭpañcamūrtividhānam ata ūrdhvaṃ pravakṣyāmi navaṣaṭpañcamūrtikaṃ | viṣṇuṃ ca puruṣaṃ satyamacyutaṃ cāviruddhakaṃ || 13.1 ||
नरनारायणाभ्यां तु वाराहं नारसिंहकं । एवं तु नवमूर्तिस्तु स्थापयित्वा यधाविधि ।। १३.२ ।।
naranārāyaṇābhyāṃ tu vārāhaṃ nārasiṃhakaṃ | evaṃ tu navamūrtistu sthāpayitvā yadhāvidhi || 13.2 ||
विष्ण्वादिपञ्चमूर्तीस्तु अदिमूर्तिन्तथाक्रमाथ् । स्थापयेत्तत्क्रमेणैव षण्मूर्तिकमिहोच्यते ।। १३.३ ।।
viṣṇvādipañcamūrtīstu adimūrtintathākramāth | sthāpayettatkrameṇaiva ṣaṇmūrtikamihocyate || 13.3 ||
विष्ण्वादीनां तु पञ्चानां स्थापनं पञ्चमूर्तिकं । दशावतारकल्पः मत्स्यः कूर्मोवराहश्च नारसिंहोऽथ वामनः ।। १३.४ ।।
viṣṇvādīnāṃ tu pañcānāṃ sthāpanaṃ pañcamūrtikaṃ | daśāvatārakalpaḥ matsyaḥ kūrmovarāhaśca nārasiṃho'tha vāmanaḥ || 13.4 ||
रामो रामश्च रामश्च कृष्णः कर्किरिमे दश । सर्गकाले तु भगवान्सृष्ट्वा विखनसं गुरुं ।। १३.५ ।।
rāmo rāmaśca rāmaśca kṛṣṇaḥ karkirime daśa | sargakāle tu bhagavānsṛṣṭvā vikhanasaṃ guruṃ || 13.5 ||
वेदानुपादिशत्तस्मै लोकसंरक्षणक्षमान् । पुरा मध्वादयः काले संभूय भुवि राक्षसाः ।। १३.६ ।।
vedānupādiśattasmai lokasaṃrakṣaṇakṣamān | purā madhvādayaḥ kāle saṃbhūya bhuvi rākṣasāḥ || 13.6 ||
अपाहरंस्तु तान्वेदान्बलात्कृत्व विधिं मुहुः । तदा तु सोमकं हन्तुं राक्षसं रणविक्रमं ।। १३.७ ।।
apāharaṃstu tānvedānbalātkṛtva vidhiṃ muhuḥ | tadā tu somakaṃ hantuṃ rākṣasaṃ raṇavikramaṃ || 13.7 ||
अन्तर्हितमकूपारे मात्स्यं भावं गतो हरिः । हत्वा तु सोमङ्कं पश्चाद्वेदानब्जभुवे ददौ ।। १३.८ ।।
antarhitamakūpāre mātsyaṃ bhāvaṃ gato hariḥ | hatvā tu somaṅkaṃ paścādvedānabjabhuve dadau || 13.8 ||
ग्रामादिषु च सर्वत्र मध्यमे पश्चिमेऽपिवा । हस्तिपृष्ठविमाने तु कुंभाकारविमानके ।। १३.९ ।।
grāmādiṣu ca sarvatra madhyame paścime'pivā | hastipṛṣṭhavimāne tu kuṃbhākāravimānake || 13.9 ||
द्वितालेनोत्तमं कुर्यान्मानमेतदुदाहृतं । अवतारस्य सर्वस्य कौतुकं स्याच्छतुर्भुजं ।। १३.१० ।।
dvitālenottamaṃ kuryānmānametadudāhṛtaṃ | avatārasya sarvasya kautukaṃ syācchaturbhujaṃ || 13.10 ||
विशेषमत्र वक्ष्यामि प्रधानेऽब्जावले क्रमाथ् । हौत्रप्रशंसनं कृत्वा देवतावाहनं चरेथ् ।। १३.११ ।।
viśeṣamatra vakṣyāmi pradhāne'bjāvale kramāth | hautrapraśaṃsanaṃ kṛtvā devatāvāhanaṃ careth || 13.11 ||
मत्स्यं च जलजं चेति भद्रं क्रीडात्मकंऽतथा । एवमादिभिरावाह्य चान्यत्पूर्ववदाचरेथ् ।। १३.१२ ।।
matsyaṃ ca jalajaṃ ceti bhadraṃ krīḍātmakaṃ'tathā | evamādibhirāvāhya cānyatpūrvavadācareth || 13.12 ||
यस्स्वयं सृष्टऽमित्युक्त्वा शतमष्टोत्तरं यजेथ् । यथोक्तेनैव मार्गेण संस्थाप्य विधिनार्ऽचयेथ् ।। १३.१३ ।।
yassvayaṃ sṛṣṭa'mityuktvā śatamaṣṭottaraṃ yajeth | yathoktenaiva mārgeṇa saṃsthāpya vidhinār'cayeth || 13.13 ||
कूर्मः देवासुरार्थं मृते कृतयुगे हरिः । कच्छपस्समभूद्धर्तुं मन्धरं तं महाचलं ।। १३.१४ ।।
kūrmaḥ devāsurārthaṃ mṛte kṛtayuge hariḥ | kacchapassamabhūddhartuṃ mandharaṃ taṃ mahācalaṃ || 13.14 ||
ग्रामादौ वास्तुमध्ये च पर्वताग्रे विशेषतः । नन्द्यावर्तविमाने वा फेलाकारविमानके ।। १३.१५ ।।
grāmādau vāstumadhye ca parvatāgre viśeṣataḥ | nandyāvartavimāne vā phelākāravimānake || 13.15 ||
एकतालेन मानेन कूर्मरूपं विधीयते । कूर्मरूपं ध्रुवं कुर्यात्कौतुकं तु चतुर्भुजं ।। १३.१६ ।।
ekatālena mānena kūrmarūpaṃ vidhīyate | kūrmarūpaṃ dhruvaṃ kuryātkautukaṃ tu caturbhujaṃ || 13.16 ||
प्रतिष्ठां पूर्ववत्कुर्याद्गार्हपत्ये विशेषतः । हौत्रमत्र प्रशंसन्ति मूर्तिमस्त्रमथोच्यते ।। १३.१७ ।।
pratiṣṭhāṃ pūrvavatkuryādgārhapatye viśeṣataḥ | hautramatra praśaṃsanti mūrtimastramathocyate || 13.17 ||
अकूपारं कूर्मरूपं विष्णुं च वसुधाधरम्ऽ ।
अकूपारं जलं कूर्मं कच्छपंऽत्विति के च न ।। १३.१८ ।।
akūpāraṃ kūrmarūpaṃ viṣṇuṃ ca vasudhādharam' |
akūpāraṃ jalaṃ kūrmaṃ kacchapaṃ'tviti ke ca na || 13.18 ||
समावाह्य तु तैरेव निरुप्याज्याहुतीर्यजेथ् । रायामीशऽस्समुच्चार्य शतमष्टाधिकं यजेथ् ।। १३.१९ ।।
samāvāhya tu taireva nirupyājyāhutīryajeth | rāyāmīśa'ssamuccārya śatamaṣṭādhikaṃ yajeth || 13.19 ||
उक्तवत्थ्सापयेद्विद्वान्विधिना सम्यगर्चयेथ् । मत्स्यकूर्मौ द्विधा प्रोक्तौकिं चिद्भेदं प्रचक्षते ।। १३.२० ।।
uktavatthsāpayedvidvānvidhinā samyagarcayeth | matsyakūrmau dvidhā proktaukiṃ cidbhedaṃ pracakṣate || 13.20 ||
द्विभुजौ केचिदिच्छन्ति केचिदिष्टभुजौ बुधाः ।
dvibhujau kecidicchanti kecidiṣṭabhujau budhāḥ |
वराहः
देवमानुषतिर्यञ्च स्थावरा जङ्गमास्तथा ।। १३.२१ ।।
devamānuṣatiryañca sthāvarā jaṅgamāstathā || 13.21 ||
पुरासृष्टा यथा सर्वे चत्वारो भुवि जन्तवः । जरायुजाण्डजोद्भिज्जन्वेदजाश्चेति जातितः ।। १३.२२ ।।
purāsṛṣṭā yathā sarve catvāro bhuvi jantavaḥ | jarāyujāṇḍajodbhijjanvedajāśceti jātitaḥ || 13.22 ||
एवं प्रवर्तमाने तु हिरण्याक्षो महाबलः । रसातलमगाद्धृत्वा चराचरधरां महीं ।। १३.२३ ।।
evaṃ pravartamāne tu hiraṇyākṣo mahābalaḥ | rasātalamagāddhṛtvā carācaradharāṃ mahīṃ || 13.23 ||
महावराहवपुषा तां तदोद्धृतवान्हरिः । वराहस्त्रिविधः प्रोक्तो देवस्याविष्कृतौ पुनः ।। १३.२४ ।।
mahāvarāhavapuṣā tāṃ tadoddhṛtavānhariḥ | varāhastrividhaḥ prokto devasyāviṣkṛtau punaḥ || 13.24 ||
क्रमादादिवराहश्च वराहः प्रलयात्मकः । यज्ञवाराह इत्येवं त्रिविधिस्संप्रकीर्तितः ।। १३.२५ ।।
kramādādivarāhaśca varāhaḥ pralayātmakaḥ | yajñavārāha ityevaṃ trividhissaṃprakīrtitaḥ || 13.25 ||
विमाने पर्वताकारे श्रीप्रतिष्ठितके तथा । दशतालेन मानेन देवं सूकरमाचरेथ् ।। १३.२६ ।।
vimāne parvatākāre śrīpratiṣṭhitake tathā | daśatālena mānena devaṃ sūkaramācareth || 13.26 ||
चतुबान्हुसमायुक्तं शङ्खचक्रधरं परं । वामपादं समाकुञ्च्य महीमुद्धृत्य सादरं ।। १३.२७ ।।
catubānhusamāyuktaṃ śaṅkhacakradharaṃ paraṃ | vāmapādaṃ samākuñcya mahīmuddhṛtya sādaraṃ || 13.27 ||
दक्षिणं चण्डितं कुर्यान्महीमूरौ समाचरेथ् । महीं च श्यामवर्णां तु कुर्याच्चैव विधानतः ।। १३.२८ ।।
dakṣiṇaṃ caṇḍitaṃ kuryānmahīmūrau samācareth | mahīṃ ca śyāmavarṇāṃ tu kuryāccaiva vidhānataḥ || 13.28 ||
एवमादिवराहन्तु कारयेल्लक्षणान्वितं । अवान्तरमनुप्राप्य यदा तु प्रलयं हरिः ।। १३.२९ ।।
evamādivarāhantu kārayellakṣaṇānvitaṃ | avāntaramanuprāpya yadā tu pralayaṃ hariḥ || 13.29 ||
तत्तोयमुपसंहर्तुं वराहं रूपमास्थितः । ततः प्रलयवाराहं पुराभूतं च कारयेथ् ।। १३.३० ।।
tattoyamupasaṃhartuṃ varāhaṃ rūpamāsthitaḥ | tataḥ pralayavārāhaṃ purābhūtaṃ ca kārayeth || 13.30 ||
शङ्खचक्रधरं स्ॐयं पीतांबरधरं हरिं । दक्षिणं चाभयं हस्तं वामं कट्यवलंबितम्, ।। १३.३१ ।।
śaṅkhacakradharaṃ sॐyaṃ pītāṃbaradharaṃ hariṃ | dakṣiṇaṃ cābhayaṃ hastaṃ vāmaṃ kaṭyavalaṃbitam, || 13.31 ||
महीं तु दक्षिणे कुर्यात्सश्यामनिभां तथा । सुखासनक्रमेणैव चासीनां वा स्वलङ्कृतां ।। १३.३२ ।।
mahīṃ tu dakṣiṇe kuryātsaśyāmanibhāṃ tathā | sukhāsanakrameṇaiva cāsīnāṃ vā svalaṅkṛtāṃ || 13.32 ||
एवं प्रलयवाराहं कारयेत्तु विचक्षणः । हिरण्याक्षःपुरा रक्षो बलवान्बलिनां वरः ।। १३.३३ ।।
evaṃ pralayavārāhaṃ kārayettu vicakṣaṇaḥ | hiraṇyākṣaḥpurā rakṣo balavānbalināṃ varaḥ || 13.33 ||
वरेण गर्वाद्दुर्बुद्धिर्यज्ञविद्वेषकोऽवृधथ् । अवातरत्तदा विष्णुवन्रसूकरमूर्तिमान् ।। १३.३४ ।।
vareṇa garvāddurbuddhiryajñavidveṣako'vṛdhath | avātarattadā viṣṇuvanrasūkaramūrtimān || 13.34 ||
हत्वा सदैत्यं सबलं पश्चाद्यज्ञान्न्यवर्तयथ् । तस्माद्यज्ञवराहं तु तञ्च कुर्याद्विधानतः ।। १३.३५ ।।
hatvā sadaityaṃ sabalaṃ paścādyajñānnyavartayath | tasmādyajñavarāhaṃ tu tañca kuryādvidhānataḥ || 13.35 ||
श्वेतं यज्ञवराहं तु श्रीभूमिभ्यां सहैव वा । सुखासने समासीनं कुर्याल्लक्षणसंयुतं ।। १३.३६ ।।
śvetaṃ yajñavarāhaṃ tu śrībhūmibhyāṃ sahaiva vā | sukhāsane samāsīnaṃ kuryāllakṣaṇasaṃyutaṃ || 13.36 ||
त्रयाणां च वराहाणां स्थापने भेद उच्यते । पूर्वोक्तेन क्रमेणैव सर्वं कृत्वा विशेषतः ।। १३.३७ ।।
trayāṇāṃ ca varāhāṇāṃ sthāpane bheda ucyate | pūrvoktena krameṇaiva sarvaṃ kṛtvā viśeṣataḥ || 13.37 ||
सभ्याग्निकुण्डे रात्रौतु हौत्रशंसनमाचरेथ् । वराहं वरदं विष्णुमुर्वीसंधारणं तथा ।। १३.३८ ।।
sabhyāgnikuṇḍe rātrautu hautraśaṃsanamācareth | varāhaṃ varadaṃ viṣṇumurvīsaṃdhāraṇaṃ tathā || 13.38 ||
वज्रदंष्ट्रऽमिति प्रोच्य देवमादिवराहकं । महीं तां पृथुलामुर्वीऽमिति देवीं महीं क्रमाथ् ।। १३.३९ ।।
vajradaṃṣṭra'miti procya devamādivarāhakaṃ | mahīṃ tāṃ pṛthulāmurvī'miti devīṃ mahīṃ kramāth || 13.39 ||
आवाहयेद्यथान्यायमन्वत्सर्वं समाचरेथ् । वाराहं प्रलयहरं भूतेशं विष्णुमेव च ।। १३.४० ।।
āvāhayedyathānyāyamanvatsarvaṃ samācareth | vārāhaṃ pralayaharaṃ bhūteśaṃ viṣṇumeva ca || 13.40 ||
जगत्त्रयात्मकंऽ चोक्त्वा वराहं प्रलयात्मकं । वराहं देवरूपं च यज्ञेशं यज्ञवर्धकं ।। १३.४१ ।।
jagattrayātmakaṃ' coktvā varāhaṃ pralayātmakaṃ | varāhaṃ devarūpaṃ ca yajñeśaṃ yajñavardhakaṃ || 13.41 ||
विष्णुंऽ चेति तथा देवं यज्ञवाराहमाह्वयेथ् । आवाहनादिसर्वत्र पूर्ववत्कारयेद्बुधः ।। १३.४२ ।।
viṣṇuṃ' ceti tathā devaṃ yajñavārāhamāhvayeth | āvāhanādisarvatra pūrvavatkārayedbudhaḥ || 13.42 ||
क्ष्मामेकाऽमिति मन्त्रेण यजेदष्टोत्तरं शतं । हरेरुक्तविधानेन सर्वं पूर्ववदाचरेथ् ।। १३.४३ ।।
kṣmāmekā'miti mantreṇa yajedaṣṭottaraṃ śataṃ | hareruktavidhānena sarvaṃ pūrvavadācareth || 13.43 ||
नारसिंहः
हिरण्यकशिपुर्नाम दैत्यानां प्रबलोऽभवथ् । वरेण गर्वाद्दैत्येन्द्रो हिरण्यकशिपुस्तदा ।। १३.४४ ।।
hiraṇyakaśipurnāma daityānāṃ prabalo'bhavath | vareṇa garvāddaityendro hiraṇyakaśipustadā || 13.44 ||
देवैर्मृगैर्मनुष्यैर्वा जीविभिर्वाप्यजीविभिः । दिवा वा यदि वा रात्रौ वधो मे न भवेदिति ।। १३.४५ ।।
devairmṛgairmanuṣyairvā jīvibhirvāpyajīvibhiḥ | divā vā yadi vā rātrau vadho me na bhavediti || 13.45 ||
लोकानुद्वेजयमास तदा तं दैत्यसत्तमं । हन्तुकामः कृतोद्योगश्चिन्तयित्वा हरिः प्रभुः ।। १३.४६ ।।
lokānudvejayamāsa tadā taṃ daityasattamaṃ | hantukāmaḥ kṛtodyogaścintayitvā hariḥ prabhuḥ || 13.46 ||
तत्पालितपुराद्बाह्ये महापर्वतमस्तके । रक्षसा पीडितैर्देवैः प्रार्थितः करुणानिधिः ।। १३.४७ ।।
tatpālitapurādbāhye mahāparvatamastake | rakṣasā pīḍitairdevaiḥ prārthitaḥ karuṇānidhiḥ || 13.47 ||
नरसिंहवपुर्भूत्वा दिवा रात्रिं व्यपोह्य च । संध्याकालेऽवधीत्तन्तु भुवङ्गे स नखायथः ।। १३.४८ ।।
narasiṃhavapurbhūtvā divā rātriṃ vyapohya ca | saṃdhyākāle'vadhīttantu bhuvaṅge sa nakhāyathaḥ || 13.48 ||
बाह्यमाभ्यस्तरं हित्वा जीवाजीवैर्नखैश्शुभैः । एवं दैत्यवधं कृत्वा पर्वतेऽन्तरभूत्हरिः ।। १३.४९ ।।
bāhyamābhyastaraṃ hitvā jīvājīvairnakhaiśśubhaiḥ | evaṃ daityavadhaṃ kṛtvā parvate'ntarabhūthariḥ || 13.49 ||
ततस्तमर्चयेद्भक्त्या विजयार्थं विवृद्धये । पर्वताकृतिके वापि श्रीप्रतिष्ठितकेऽपिवा ।। १३.५० ।।
tatastamarcayedbhaktyā vijayārthaṃ vivṛddhaye | parvatākṛtike vāpi śrīpratiṣṭhitake'pivā || 13.50 ||
दशतालेन मानेन नरसिंहं प्रकल्पयेथ् । गिरिजं स्थूणजं चैव सुदर्शननृसिंहकं ।। १३.५१ ।।
daśatālena mānena narasiṃhaṃ prakalpayeth | girijaṃ sthūṇajaṃ caiva sudarśananṛsiṃhakaṃ || 13.51 ||
तथा लक्ष्मीनृसिंहं च पातालनरसिंहकं । तथा पुच्छनृसिंहं च नृसिंहं षड्विधं विदुः ।। १३.५२ ।।
tathā lakṣmīnṛsiṃhaṃ ca pātālanarasiṃhakaṃ | tathā pucchanṛsiṃhaṃ ca nṛsiṃhaṃ ṣaḍvidhaṃ viduḥ || 13.52 ||
सिंहासने समासीनं सर्वाभरण भूषितं । नारसिंहं चतुर्बाहुं शङ्खचक्रधरं परं ।। १३.५३ ।।
siṃhāsane samāsīnaṃ sarvābharaṇa bhūṣitaṃ | nārasiṃhaṃ caturbāhuṃ śaṅkhacakradharaṃ paraṃ || 13.53 ||
पादौ द्वौ च समाकुञ्च्य न्यस्य सिंहासने स्थितं । प्रसार्य हस्तौ द्वौ जान्वोस्तयोरूर्ध्वे निधाय च ।। १३.५४ ।।
pādau dvau ca samākuñcya nyasya siṃhāsane sthitaṃ | prasārya hastau dvau jānvostayorūrdhve nidhāya ca || 13.54 ||
वस्त्रेण चोरू बद्ध्वैवमासीनं गिरिजं तथा । श्रियं कनकवर्णाभां मेदिनीं श्यामसन्निभां ।। १३.५५ ।।
vastreṇa corū baddhvaivamāsīnaṃ girijaṃ tathā | śriyaṃ kanakavarṇābhāṃ medinīṃ śyāmasannibhāṃ || 13.55 ||
ब्रह्मेशौ वन्दमानौ तु दक्षिणोत्तरयोः क्रमाथ् । वाहनं सामवेदं च प्रमुखे संप्रकल्पयेथ् ।। १३.५६ ।।
brahmeśau vandamānau tu dakṣiṇottarayoḥ kramāth | vāhanaṃ sāmavedaṃ ca pramukhe saṃprakalpayeth || 13.56 ||
साम श्यामनिभं कुर्यात्सर्वाभरणभूषितं । भूमीशो नामगन्धर्वो शैषिकस्थानमाश्रितः ।। १३.५७ ।।
sāma śyāmanibhaṃ kuryātsarvābharaṇabhūṣitaṃ | bhūmīśo nāmagandharvo śaiṣikasthānamāśritaḥ || 13.57 ||
कारयेदुक्तवर्णन्तं सर्वाभरणभूषितं । स्थूणजं संप्रवक्ष्यामि स्थूणादाविर्बभौ हरिः ।। १३.५८ ।।
kārayeduktavarṇantaṃ sarvābharaṇabhūṣitaṃ | sthūṇajaṃ saṃpravakṣyāmi sthūṇādāvirbabhau hariḥ || 13.58 ||
वामपादं समाकुञ्च्य दक्षिणं संप्रसार्य च । चतुर्भुजधरं देवं शङ्खचक्रेच कारयेथ् ।। १३.५९ ।।
vāmapādaṃ samākuñcya dakṣiṇaṃ saṃprasārya ca | caturbhujadharaṃ devaṃ śaṅkhacakreca kārayeth || 13.59 ||
हस्तं तु दक्षिणं पूर्वं कुर्याद्दानकरं तधा । वामहस्तं प्रबद्ध्यैव ऊरौ च तु सुविन्यसेथ् ।। १३.६० ।।
hastaṃ tu dakṣiṇaṃ pūrvaṃ kuryāddānakaraṃ tadhā | vāmahastaṃ prabaddhyaiva ūrau ca tu suvinyaseth || 13.60 ||
सटाकन्धरसंयुक्तं तीक्ष्णदंष्ट्रं भयानकं । शङ्खकुन्देन्दुधवलं सर्वाभरणभूषेतं ।। १३.६१ ।।
saṭākandharasaṃyuktaṃ tīkṣṇadaṃṣṭraṃ bhayānakaṃ | śaṅkhakundendudhavalaṃ sarvābharaṇabhūṣetaṃ || 13.61 ||
सुदर्शननृसिंहस्य लक्षणं संप्रवक्ष्यते । सूर्यकोटिप्रतीकाशं चक्रं विमलमुज्ज्वलं ।। १३.६२ ।।
sudarśananṛsiṃhasya lakṣaṇaṃ saṃpravakṣyate | sūryakoṭipratīkāśaṃ cakraṃ vimalamujjvalaṃ || 13.62 ||
बृहद्भानुपुरद्वन्द्वं चक्रमध्ये प्रकल्पयेथ् । चक्रमध्ये समासीनं नृसिंहमरुणप्रभं ।। १३.६३ ।।
bṛhadbhānupuradvandvaṃ cakramadhye prakalpayeth | cakramadhye samāsīnaṃ nṛsiṃhamaruṇaprabhaṃ || 13.63 ||
अत्यन्तभीषणाकारं भक्तानामभयप्रदं । चक्रायुधं चतुर्बाहुं देवदेवं प्रकल्पयेथ् ।। १३.६४ ।।
atyantabhīṣaṇākāraṃ bhaktānāmabhayapradaṃ | cakrāyudhaṃ caturbāhuṃ devadevaṃ prakalpayeth || 13.64 ||
वक्ष्येलक्ष्मीरृसिंहस्य लक्षणं मुनिसत्तमाः । वामपादं समाकुञ्च्य दक्षिणं संप्रसार्य च ।। १३.६५ ।।
vakṣyelakṣmīrṛsiṃhasya lakṣaṇaṃ munisattamāḥ | vāmapādaṃ samākuñcya dakṣiṇaṃ saṃprasārya ca || 13.65 ||
वामोरौ श्रियमासीनां प्रांजलीकृतवास्तकां । वामहस्तेन देह्यश्च कुर्वन्तमुपगूहनं ।। १३.६६ ।।
vāmorau śriyamāsīnāṃ prāṃjalīkṛtavāstakāṃ | vāmahastena dehyaśca kurvantamupagūhanaṃ || 13.66 ||
दक्षिणं त्वभयं कुर्यात्पराभ्यां शङ्कचक्रके । पातालनारसिंहाख्यमासीनं पूर्ववत्तथा ।। १३.६७ ।।
dakṣiṇaṃ tvabhayaṃ kuryātparābhyāṃ śaṅkacakrake | pātālanārasiṃhākhyamāsīnaṃ pūrvavattathā || 13.67 ||
फणैस्तु पञ्चभिस्सम्यक्छन्नमूर्धानमेव च । दक्षिणादक्षिणं हस्तं वरदं कटीकं तथा ।। १३.६८ ।।
phaṇaistu pañcabhissamyakchannamūrdhānameva ca | dakṣiṇādakṣiṇaṃ hastaṃ varadaṃ kaṭīkaṃ tathā || 13.68 ||
वक्ष्ये पुच्छनृसिंहस्तु पुच्छयुक्तं तु कारयेथ् । अभयं दक्षिणं हस्तं वाममूरुप्रतिष्ठितं ।। १३.६९ ।।
vakṣye pucchanṛsiṃhastu pucchayuktaṃ tu kārayeth | abhayaṃ dakṣiṇaṃ hastaṃ vāmamūrupratiṣṭhitaṃ || 13.69 ||
दक्षिणं पादमाकुञ्च्य सर्वाभरणभूषितं । नारसिंहमिदं कृत्वास्थापनारंभमाचरेथ् ।। १३.७० ।।
dakṣiṇaṃ pādamākuñcya sarvābharaṇabhūṣitaṃ | nārasiṃhamidaṃ kṛtvāsthāpanāraṃbhamācareth || 13.70 ||
तत्रचाहवनीयाग्नौ हौत्रशंसनमाचरेथ् । नारसिंहं तपोनाथं महाविष्णुं महाबलं ।। १३.७१ ।।
tatracāhavanīyāgnau hautraśaṃsanamācareth | nārasiṃhaṃ taponāthaṃ mahāviṣṇuṃ mahābalaṃ || 13.71 ||
भक्तवत्सलऽ मित्युक्त्वा नरसिंहं समाह्वयेथ् । तपोनिधिंऽ समुच्चार्य शतमष्टाधिकं यजेथ् ।। १३.७२ ।।
bhaktavatsala' mityuktvā narasiṃhaṃ samāhvayeth | taponidhiṃ' samuccārya śatamaṣṭādhikaṃ yajeth || 13.72 ||
स्नापनं चोत्सवं चैव हरेरिव विधानतः ।। १३.७३ ।।
snāpanaṃ cotsavaṃ caiva hareriva vidhānataḥ || 13.73 ||
इति श्रीवैखानसेभगवच्छास्त्रे भृगुप्रोक्तायां संहितायांप्रकीर्णाधिकारे त्रयोदशोऽध्यायः.
iti śrīvaikhānasebhagavacchāstre bhṛguproktāyāṃ saṃhitāyāṃprakīrṇādhikāre trayodaśo'dhyāyaḥ.
ॐ श्री परमात्मने नमः