| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Adhyaya Begins
Natya Varga Begins The seven notes. These are respectively natural sounds of( They are: BDECFAG ): Elephants, Cows, Goats, Peacocks, Curlews (krauncha), Horses and Cuckoos.
अथ नाट्यवर्गः ॥ १.७ ॥
atha nāṭyavargaḥ .. 1.7 ..
Shloka 407
निषादस्वरः. (1) - निषाद (पुं), ऋषभस्वरः. (1) - ऋषभ (पुं), गान्धारस्वरः. (1) - गान्धार (पुं), षड्जस्वरः. (1) - षड्ज (पुं), मध्यमस्वरः. (1) - मध्यम (पुं), धैवतस्वरः. (1) - धैवत (पुं)
निषादर्षभगान्धारषड्जमध्यमधैवताः। ॥ १.७.४०७ ॥
niṣādarṣabhagāndhāraṣaḍjamadhyamadhaivatāḥ. .. 1.7.407 ..
Shloka 408
5 Vowels. (1) - पञ्चम (पुं)
पञ्चमश्चेत्यमी सप्त तन्त्रीकण्ठोत्थिताः स्वराः ॥ १.७.४०८ ॥
pañcamaścetyamī sapta tantrīkaṇṭhotthitāḥ svarāḥ .. 1.7.408 ..
Shloka 409
Sweet Tone. (1) - काकली (स्त्री)
काकली तु कले सूक्ष्मे ध्वनौ तु मधुराऽस्फुटे ॥ १.७.४०९ ॥
kākalī tu kale sūkṣme dhvanau tu madhurā'sphuṭe .. 1.7.409 ..
Shloka 410
Low Sweet Tone. (1) - कल (पुं)गम्भीरध्वनिः. (1) - मन्द्र (पुं)अत्युच्चध्वनिः. (1) - तार (पुं)
कलो मन्द्रस्तु गम्भीरे तारोऽत्युच्चैस्त्रयस्त्रिषु ॥ १.७.४१० ॥
kalo mandrastu gambhīre tāro'tyuccaistrayastriṣu .. 1.7.410 ..
Shloka 411
In the stomach form 22 low tones (Shruti)
नृणामुरसि मध्यस्थो द्वाविंशतिविधो ध्वनिः ॥ १.७.४११ ॥
nṛṇāmurasi madhyastho dvāviṃśatividho dhvaniḥ .. 1.7.411 ..
Shloka 412
They become medium or high pitched if made in throat or head.
स मन्द्रः कण्ठमध्यस्थस्तारः शिरसि गीयते ॥ १.७.४१२ ॥
sa mandraḥ kaṇṭhamadhyasthastāraḥ śirasi gīyate .. 1.7.412 ..
Shloka 413
Harmony. (1) - समन्वितलय (पुं)
समन्वितलयस्त्वेकतालो वीणा तु वल्लकी ॥ १.७.४१३ ॥
samanvitalayastvekatālo vīṇā tu vallakī .. 1.7.413 ..
Shloka 414
Veena (1) - विपञ्ची (स्त्री) Seven Stringed Veena. (1) - परिवादिनी (स्त्री)
विपञ्ची सा तु तन्त्रीभिः सप्तभिः परिवादिनी ॥ १.७.४१४ ॥
vipañcī sā tu tantrībhiḥ saptabhiḥ parivādinī .. 1.7.414 ..
Shloka 415
Stringed Instruments (1) - तत (नपुं), Drum Instruments (1) - आनद्ध (नपुं)
ततं वीणाऽऽदिकं वाद्यमानद्धं मुरजाऽऽदिकम् ॥ १.७.४१५ ॥
tataṃ vīṇā''dikaṃ vādyamānaddhaṃ murajā''dikam .. 1.7.415 ..
Shloka 416
Wind Instruments (1) - सुषिर (नपुं), Bell or gong (1) - घन (नपुं)
वंशाऽऽदिकं तु सुषिरं कांस्यतालाऽऽदिकं घनम् ॥ १.७.४१६ ॥
vaṃśā''dikaṃ tu suṣiraṃ kāṃsyatālā''dikaṃ ghanam .. 1.7.416 ..
Shloka 417
4 instruments. (3) - वाद्य (नपुं), वादित्र (नपुं), आतोद्य (नपुं)
चतुर्विधमिदं वाद्यं वादित्राऽऽतोद्यनामकम् ॥ १.७.४१७ ॥
caturvidhamidaṃ vādyaṃ vāditrā''todyanāmakam .. 1.7.417 ..
Shloka 418
Mridanga(2) - मृदङ्ग (पुं), मुरज (पुं)
मृदङ्गा मुरजा भेदास्त्वङ्क्याऽऽलिङ्ग्योर्ध्वकास्त्रयः ॥ १.७.४१८ ॥
mṛdaṅgā murajā bhedāstvaṅkyā''liṅgyordhvakāstrayaḥ .. 1.7.418 ..
Shloka 419
Large Drum (2) - यशःपटह (पुं), ढक्का (स्त्री), Kettle Drum (2) - भेरी (स्त्री), दुन्दुभि (पुं)
स्याद् यशःपटहो ढक्का भेरी स्त्री दुन्दुभिः पुमान् ॥ १.७.४१९ ॥
syād yaśaḥpaṭaho ḍhakkā bherī strī dundubhiḥ pumān .. 1.7.419 ..
Shloka 420
Large Kettle Drum(2) - आनक (पुं), पटह (पुं-नपुं), Bow for Playing instruments (1) - कोण (पुं)
आनकः पटहोऽस्त्री स्यात् कोणो वीणाऽऽदिवादनम् ॥ १.७.४२० ॥
ānakaḥ paṭaho'strī syāt koṇo vīṇā''divādanam .. 1.7.420 ..
Shloka 421
Neck of the Veena. (2) - वीणादण्ड (पुं), प्रवाल (पुं) The bowl of the Veena (2) - ककुभ (पुं), प्रसेवक (पुं)
वीणादण्डः प्रवालः स्यात् ककुभस्तु प्रसेवकः ॥ १.७.४२१ ॥
vīṇādaṇḍaḥ pravālaḥ syāt kakubhastu prasevakaḥ .. 1.7.421 ..
Shloka 422
The body of Veena(1) - कोलम्बक (पुं), String Attachment (1) - उपनाह (पुं)
कोलम्बकस्तु कायोऽस्या उपनाहो निबन्धनम् ॥ १.७.४२२ ॥
kolambakastu kāyo'syā upanāho nibandhanam .. 1.7.422 ..
Shloka 423
Names of other drums (4) - डमरु (पुं), मड्डु (पुं), डिण्डिम (पुं), झर्झर (पुं)
वाद्यप्रभेदा डमरुमड्डुडिण्डिमझर्झराः ॥ १.७.४२३ ॥
vādyaprabhedā ḍamarumaḍḍuḍiṇḍimajharjharāḥ .. 1.7.423 ..
Shloka 424
Names of other drums. (2) - मर्दल (पुं), पणव (पुं), Dancer (2) - नर्तकी (स्त्री), लासिका (स्त्री)
मर्दलः पणवोऽन्ये च नर्तकीलासिके समे ॥ १.७.४२४ ॥
mardalaḥ paṇavo'nye ca nartakīlāsike same .. 1.7.424 ..
Shloka 425
Low Dancing Speed (1) - तत्त्व (नपुं), High Dancing Speed. (1) - ओघ (पुं), Medium Dancing Speed (1) - घन (नपुं)
विलम्बितं द्रुतं मध्यं तत्त्वमोघो घनं क्रमात् ॥ १.७.४२५ ॥
vilambitaṃ drutaṃ madhyaṃ tattvamogho ghanaṃ kramāt .. 1.7.425 ..
Shloka 426
Beating Time. (2) - ताल (पुं), कालक्रियामान (नपुं-ओ), Musical pause or Rest. (1) - लय (पुं)
तालः कालक्रियामानं लयः साम्यमथाऽस्त्रियाम् ॥ १.७.४२६ ॥
tālaḥ kālakriyāmānaṃ layaḥ sāmyamathā'striyām .. 1.7.426 ..
Shloka 427
Dance (6) - ताण्डव (पुं-नपुं), नटन (नपुं), नाट्य (नपुं), लास्य (नपुं), नृत्य (नपुं), नर्तन (नपुं)
ताण्डवं नटनं नाट्यं लास्यं नृत्यं च नर्तने ॥ १.७.४२७ ॥
tāṇḍavaṃ naṭanaṃ nāṭyaṃ lāsyaṃ nṛtyaṃ ca nartane .. 1.7.427 ..
Shloka 428
Musical arts. (2) - तौर्यत्रिक (नपुं), नाट्य (नपुं)
तौर्यत्रिकं नृत्यगीतवाद्यं नाट्यमिदं त्रयम् ॥ १.७.४२८ ॥
tauryatrikaṃ nṛtyagītavādyaṃ nāṭyamidaṃ trayam .. 1.7.428 ..
Shloka 429
Female Impersonator dancer (3) - भ्रकुंस (पुं), भ्रुकुंस (पुं), भ्रूकुंस (पुं)
भ्रकुंसश्च भ्रुकुंसश्च भ्रूकुंसश्चेति नर्तकः ॥ १.७.४२९ ॥
bhrakuṃsaśca bhrukuṃsaśca bhrūkuṃsaśceti nartakaḥ .. 1.7.429 ..
Shloka 430
Courtesan. (2) - गणिका (स्त्री), अज्जुका (स्त्री)
स्त्रीवेषधारी पुरुषो नाट्योक्तौ गणिकाज्जुका ॥ १.७.४३० ॥
strīveṣadhārī puruṣo nāṭyoktau gaṇikājjukā .. 1.7.430 ..
Shloka 431
Husband of Sister. (1) - आवुत्त (पुं), Learned Man. (1) - भाव (पुं), Father (1) - आवुक (पुं)
भगिनीपतिरावुत्तो भावो विद्वानथाऽऽवुकः ॥ १.७.४३१ ॥
bhaginīpatirāvutto bhāvo vidvānathā''vukaḥ .. 1.7.431 ..
Shloka 432
Prince, (2) - कुमार (पुं), भर्तृदारक (पुं)
जनको युवराजस्तु कुमारो भर्तृदारकः ॥ १.७.४३२ ॥
janako yuvarājastu kumāro bhartṛdārakaḥ .. 1.7.432 ..
Shloka 433
King. (2) - भट्टारक (पुं), देव (पुं), Princess. (1) - भर्तृदारिका (स्त्री)
राजा भट्टारको देवस्तत्सुता भर्तृदारिका ॥ १.७.४३३ ॥
rājā bhaṭṭārako devastatsutā bhartṛdārikā .. 1.7.433 ..
Shloka 434
Queen (1) - देवी (स्त्री), Other wives of queen (1) - भट्टिनी (स्त्री)
देवी कृताभिषेकायामितरासु तु भट्टिनी ॥ १.७.४३४ ॥
devī kṛtābhiṣekāyāmitarāsu tu bhaṭṭinī .. 1.7.434 ..
Shloka 435
Interjection for a forbidden act (1) - अब्रह्मण्य (नपुं), King's brother in law. (1) - राष्ट्रिय (पुं)
अब्रह्मण्यमवध्योक्तौ राजश्यालस्तु राष्ट्रियः ॥ १.७.४३५ ॥
abrahmaṇyamavadhyoktau rājaśyālastu rāṣṭriyaḥ .. 1.7.435 ..
Shloka 436
Mother. (2) - अम्बा (स्त्री), मातृ (स्त्री), Young Lass. (1) - वासू (स्त्री), Venerable Man (2) - आर्य (पुं), मारिष (पुं)
अम्बा माताऽथ बाला स्याद्वासूरार्यस्तु मारिषः ॥ १.७.४३६ ॥
ambā mātā'tha bālā syādvāsūrāryastu māriṣaḥ .. 1.7.436 ..
Shloka 437
Elder Sister. (1) - अत्तिका (स्त्री), End of Drama. (2) - निष्ठा (स्त्री), निर्वहण (नपुं)
अत्तिका भगिनी ज्येष्ठा निष्ठानिर्वहणे समे ॥ १.७.४३७ ॥
attikā bhaginī jyeṣṭhā niṣṭhānirvahaṇe same .. 1.7.437 ..
Shloka 438
Vocatives for servants. (1) - हण्डे (अव्य) , Vocatives for servants:. (1) - हञ्जे (अव्य) , Vocatives for Servants. (1) - हला (अव्य)
हण्डे हञ्जे हलाऽऽह्वाने नीचां चेटीं सखीं प्रति ॥ १.७.४३८ ॥
haṇḍe hañje halā''hvāne nīcāṃ ceṭīṃ sakhīṃ prati .. 1.7.438 ..
Shloka 439
Gesticulation. (2) - अङ्गहार (पुं), अङ्गविक्षेप (पुं) , Gesticulation (2) - व्यञ्जक (पुं), अभिनय (पुं)
अङ्गहारोऽङ्गविक्षेपो व्यञ्जकाऽभिनयौ समौ ॥ १.७.४३९ ॥
aṅgahāro'ṅgavikṣepo vyañjakā'bhinayau samau .. 1.7.439 ..
Shloka 440
2 types of Emotion (1) - आङ्गिक (वि), (2) - सात्त्विक (वि)
निर्वृत्ते त्वङ्गसत्त्वाभ्यां द्वे त्रिष्वाङ्गिकसात्त्विके ॥ १.७.४४० ॥
nirvṛtte tvaṅgasattvābhyāṃ dve triṣvāṅgikasāttvike .. 1.7.440 ..
Shloka 441
6 other emotions (6) - शृङ्गार (पुं), वीर (पुं), करुणा (स्त्री), अद्भुत (पुं), हास्य (पुं), भयानक (पुं)
शृङ्गारवीरकरुणाऽद्भुतहास्यभयानकाः ॥ १.७.४४१ ॥
śṛṅgāravīrakaruṇā'dbhutahāsyabhayānakāḥ .. 1.7.441 ..
Shloka 442
Love Emotions. (2) - बीभत्स (पुं), रौद्र (पुं) , Love Emotion. (3) - शृङ्गार (पुं), शुचि (पुं), उज्ज्वल (पुं)
बीभत्सरौद्रौ च रसाः शृङ्गारः शुचिरुज्ज्वलः ॥ १.७.४४२ ॥
bībhatsaraudrau ca rasāḥ śṛṅgāraḥ śucirujjvalaḥ .. 1.7.442 ..
Shloka 443
Heroism. (2) - उत्साहवर्धन (पुं), वीर (पुं), Tenderness. (3) - कारुण्य (नपुं), करुणा (स्त्री), घृणा (स्त्री)
उत्साहवर्धनो वीरः कारुण्यं करुणा घृणा ॥ १.७.४४३ ॥
utsāhavardhano vīraḥ kāruṇyaṃ karuṇā ghṛṇā .. 1.7.443 ..
Shloka 444
Tenderness. (4) - कृपा (स्त्री), दया (स्त्री), अनुकम्पा (स्त्री), अनुक्रोश (पुं), Merriment. (1) - हस (पुं)
कृपा दयाऽनुकम्पा स्यादनुक्रोशोऽप्यथो हसः ॥ १.७.४४४ ॥
kṛpā dayā'nukampā syādanukrośo'pyatho hasaḥ .. 1.7.444 ..
Shloka 445
Merriment. (2) - हास (पुं), हास्य (नपुं), Disgust. (2) - बीभत्स (पुं), विकृत (वि)
हासो हास्यं च बीभत्सं विकृतं त्रिष्विदं द्वयम् ॥ १.७.४४५ ॥
hāso hāsyaṃ ca bībhatsaṃ vikṛtaṃ triṣvidaṃ dvayam .. 1.7.445 ..
Shloka 446
Wonderment. (4) - विस्मय (पुं), अद्भुत (वि), आश्चर्य (वि), चित्र (वि), Terror (1) - भैरव (वि)
विस्मयोऽद्भुतमाश्चर्यं चित्रमप्यथ भैरवम् ॥ १.७.४४६ ॥
vismayo'dbhutamāścaryaṃ citramapyatha bhairavam .. 1.7.446 ..
Shloka 447
Terror. (6) - दारुण (वि), भीषण (वि), भीष्म (वि), घोर (वि), भीम (वि), भयानक (वि)
दारुणं भीषणं भीष्मं घोरं भीमं भयानकम् ॥ १.७.४४७ ॥
dāruṇaṃ bhīṣaṇaṃ bhīṣmaṃ ghoraṃ bhīmaṃ bhayānakam .. 1.7.447 ..
Shloka 448
Terror. (2) - भयङ्कर (वि), प्रतिभय (वि), Anger (2) - रौद्र (वि), उग्र (वि)
भयङ्करं प्रतिभयं रौद्रं तूग्रममी त्रिषु ॥ १.७.४४८ ॥
bhayaṅkaraṃ pratibhayaṃ raudraṃ tūgramamī triṣu .. 1.7.448 ..
Shloka 449
Fear (6) - दर (पुं), त्रास (पुं), भीति (स्त्री), भी (स्त्री), साध्वस (नपुं), भय (नपुं)
चतुर्दश दरस्त्रासो भीतिर्भीः साध्वसं भयम् ॥ १.७.४४९ ॥
caturdaśa darastrāso bhītirbhīḥ sādhvasaṃ bhayam .. 1.7.449 ..
Shloka 450
Attitude (1) - विकार (पुं), Expression. (1) - अनुभाव (पुं)
विकारो मानसो भावोऽनुभावो भावबोधकः ॥ १.७.४५० ॥
vikāro mānaso bhāvo'nubhāvo bhāvabodhakaḥ .. 1.7.450 ..
Shloka 451
Pride. (3) - गर्व (पुं), अभिमान (पुं), अहङ्कार (पुं)अभिमानः. (2) - मान (पुं), चित्तसमुन्नति (स्त्री)
गर्वोऽभिमानोऽहङ्कारो मानश्चित्तसमुन्नतिः ॥ १.७.४५१ ॥
garvo'bhimāno'haṅkāro mānaścittasamunnatiḥ .. 1.7.451 ..
Shloka 452
Arrogance (6) - दर्प (पुं), अवलेप (पुं), अवष्टम्भ (पुं), चित्तोद्रेक (पुं), स्मय (पुं), मद (पुं)
दर्पोऽवलोकोऽवष्टम्भश्चित्तोद्रेकः स्मयो मदः ॥ १.७.४५२ ॥
darpo'valoko'vaṣṭambhaścittodrekaḥ smayo madaḥ .. 1.7.452 ..
Shloka 453
Disrespect. (4) - अनादर (पुं), परिभव (पुं), परीभाव (पुं), तिरस्क्रिया (स्त्री)
अनादरः परिभवः परीभावस्तिरस्क्रिया ॥ १.७.४५३ ॥
anādaraḥ paribhavaḥ parībhāvastiraskriyā .. 1.7.453 ..
Shloka 454
Disrespect. (5) - रीढा (स्त्री), अवमानना (स्त्री), अवज्ञा (स्त्री), अवहेलन (नपुं), असूर्क्षण (नपुं)
रीढाऽवमाननाऽवज्ञाऽवहेलनमसूर्क्षणम् ॥ १.७.४५४ ॥
rīḍhā'vamānanā'vajñā'vahelanamasūrkṣaṇam .. 1.7.454 ..
Shloka 455
Shame (5) - मन्दाक्ष (नपुं), ह्री (स्त्री), त्रपा (स्त्री), व्रीडा (स्त्री), लज्जा (स्त्री)
मन्दाक्षं ह्रीस्त्रपा व्रीडा लज्जा साऽपत्रपाऽन्यतः ॥ १.७.४५५ ॥
mandākṣaṃ hrīstrapā vrīḍā lajjā sā'patrapā'nyataḥ .. 1.7.455 ..
Shloka 456
Patience. (2) - क्षान्ति (स्त्री), तितिक्षा (स्त्री), Greed(1) - अभिध्या (स्त्री)
क्षान्तिस्तितिक्षाऽभिध्या तु परस्य विषये स्पृहा ॥ १.७.४५६ ॥
kṣāntistitikṣā'bhidhyā tu parasya viṣaye spṛhā .. 1.7.456 ..
Shloka 457
Jealousy (2) - अक्षान्ति (स्त्री), ईर्ष्या (स्त्री), Nitpicking. (1) - असूया (स्त्री)
अक्षान्तिरीर्ष्याऽसूया तु दोषाऽऽरोपो गुणेष्वपि ॥ १.७.४५७ ॥
akṣāntirīrṣyā'sūyā tu doṣā''ropo guṇeṣvapi .. 1.7.457 ..
Shloka 458
Enmity (3) - वैर (नपुं), विरोध (पुं), विद्वेष (पुं), Grief. (3) - मन्यु (पुं), शोक (पुं), शुच् (स्त्री)
वैरं विरोधो विद्वेषो मन्युशोकौ तु शुक् स्त्रियाम् ॥ १.७.४५८ ॥
vairaṃ virodho vidveṣo manyuśokau tu śuk striyām .. 1.7.458 ..
Shloka 459
Repentence. (3) - पश्चात्ताप (पुं), अनुताप (पुं), विप्रतीसार (पुं)
पश्चात्तापोऽनुतापश्च विप्रतीसार इत्यपि ॥ १.७.४५९ ॥
paścāttāpo'nutāpaśca vipratīsāra ityapi .. 1.7.459 ..
Shloka 460
Rage. (7) - कोप (पुं), क्रोध (पुं), अमर्ष (पुं), रोष (पुं), प्रतिघ (पुं), रुट् (स्त्री), क्रुध् (स्त्री)
कोपक्रोधाऽमर्षरोषप्रतिघा रुट्क्रुधौ स्त्रियौ ॥ १.७.४६० ॥
kopakrodhā'marṣaroṣapratighā ruṭkrudhau striyau .. 1.7.460 ..
Shloka 461
Good Conduct. (1) - शील (नपुं), Insanity (2) - उन्माद (पुं), चित्तविभ्रम (पुं)
शुचौ तु चरिते शीलमुन्मादश्चित्तविभ्रमः ॥ १.७.४६१ ॥
śucau tu carite śīlamunmādaścittavibhramaḥ .. 1.7.461 ..
Shloka 462
Affection. (5) - प्रेमन् (पुं), प्रियता (स्त्री), हार्द (नपुं), प्रेमन् (नपुं), स्नेह (पुं)
प्रेमा ना प्रियता हार्दं प्रेम स्नेहोऽथ दोहदम् ॥ १.७.४६२ ॥
premā nā priyatā hārdaṃ prema sneho'tha dohadam .. 1.7.462 ..
Shloka 463
Desire. (8) - इच्छा (स्त्री), काङ्क्षा (स्त्री), स्पृहा (स्त्री), ईहा (स्त्री), तृष् (स्त्री), वाञ्छा (स्त्री), लिप्सा (स्त्री), मनोरथ (पुं)
इच्छा काङ्क्षा स्पृहेहा तृड् वाञ्छा लिप्सा मनोरथः ॥ १.७.४६३ ॥
icchā kāṅkṣā spṛhehā tṛḍ vāñchā lipsā manorathaḥ .. 1.7.463 ..
Shloka 464
Desire (3) - काम (पुं), अभिलाष (पुं), तर्ष (पुं), Lust. (1) - लालसा (स्त्री-पुं)
कामोऽभिलाषस्तर्षश्च सोऽत्यर्थं लालसा द्वयोः ॥ १.७.४६४ ॥
kāmo'bhilāṣastarṣaśca so'tyarthaṃ lālasā dvayoḥ .. 1.7.464 ..
Shloka 465
Moral Reflection. (2) - उपाधि (पुं), धर्मचिन्ता (स्त्री), Mental Disease (1) - आधि (पुं)
उपाधिर्ना धर्मचिन्ता पुंस्याधिर्मानसी व्यथा ॥ १.७.४६५ ॥
upādhirnā dharmacintā puṃsyādhirmānasī vyathā .. 1.7.465 ..
Shloka 466
Recollection. (3) - चिन्ता (स्त्री), स्मृति (स्त्री), आध्यान (नपुं), Anxiety. (2) - उत्कण्ठा (स्त्री), उत्कलिका (स्त्री)
स्याच्चिन्ता स्मृतिराध्यानमुत्कण्ठोत्कलिके समे ॥ १.७.४६६ ॥
syāccintā smṛtirādhyānamutkaṇṭhotkalike same .. 1.7.466 ..
Shloka 467
Enthusiasm. (2) - उत्साह (पुं), अध्यवसाय (पुं), Fortitude. (2) - वीर्य (वि), अतिशक्तिभाज् (पुं)
उत्साहोऽध्यवसायः स्यात् स वीर्यमतिशक्तिभाक् ॥ १.७.४६७ ॥
utsāho'dhyavasāyaḥ syāt sa vīryamatiśaktibhāk .. 1.7.467 ..
Shloka 468
Fraud. (6) - कपट (पुं-नपुं), व्याज (पुं), दम्भ (पुं), उपधि (पुं), छद्म (नपुं), कैतव (नपुं)
कपटोऽस्त्री व्याजदम्भोपधयश्छद्मकैतवे ॥ १.७.४६८ ॥
kapaṭo'strī vyājadambhopadhayaśchadmakaitave .. 1.7.468 ..
Shloka 469
Fraud. (3) - कुसृति (स्त्री), निकृति (स्त्री), शाठ्य (नपुं), Carelessness (2) - प्रमाद (पुं), अनवधानता (स्त्री)
कुसृतिर्निकृतिः शाठ्यं प्रमादोऽनवधानता ॥ १.७.४६९ ॥
kusṛtirnikṛtiḥ śāṭhyaṃ pramādo'navadhānatā .. 1.7.469 ..
Shloka 470
Eagerness (4) - कौतूहल (नपुं), कौतुक (नपुं), कुतुक (नपुं), कुतूहल (नपुं)
कौतूहलं कौतुकं च कुतुकं च कुतूहलम् ॥ १.७.४७० ॥
kautūhalaṃ kautukaṃ ca kutukaṃ ca kutūhalam .. 1.7.470 ..
Shloka 471
Women's affectionate actions. (4) - विलास (पुं), बिब्बोक (पुं), विभ्रम (पुं), ललित (नपुं)
स्त्रीणां विलासबिब्बोकविभ्रमा ललितं तथा ॥ १.७.४७१ ॥
strīṇāṃ vilāsabibbokavibhramā lalitaṃ tathā .. 1.7.471 ..
Shloka 472
Women's affectionate actions (3) - हेला (स्त्री), लीला (स्त्री), हाव (पुं)
हेला लीलेत्यमी हावाः क्रियाः शृङ्गारभावजाः ॥ १.७.४७२ ॥
helā līletyamī hāvāḥ kriyāḥ śṛṅgārabhāvajāḥ .. 1.7.472 ..
Shloka 473
Sport (6) - द्रव (पुं), केलि (स्त्री-पुं), परीहास (पुं), क्रीडा (स्त्री), लीला (स्त्री), नर्मन् (नपुं)
द्रवकेलिपरीहासाः क्रीडा लीला च नर्म च ॥ १.७.४७३ ॥
dravakeliparīhāsāḥ krīḍā līlā ca narma ca .. 1.7.473 ..
Shloka 474
Concealment. (3) - व्याज (पुं), अपदेश (पुं), लक्ष्य (नपुं)कन्दुकादिक्रीडनम्. (3) - क्रीडा (स्त्री), खेला (स्त्री), कूर्दन (नपुं)
व्याजोऽपदेशो लक्ष्यं च क्रीडा खेला च कूर्दनम् ॥ १.७.४७४ ॥
vyājo'padeśo lakṣyaṃ ca krīḍā khelā ca kūrdanam .. 1.7.474 ..
Shloka 475
Sweat. (3) - घर्म (पुं), निदाघ (पुं), स्वेद (पुं), Unconsiousness (2) - प्रलय (पुं), नष्टचेष्टता (स्त्री)
घर्मो निदाघः स्वेदः स्यात्प्रलयो नष्टचेष्टता ॥ १.७.४७५ ॥
gharmo nidāghaḥ svedaḥ syātpralayo naṣṭaceṣṭatā .. 1.7.475 ..
Shloka 476
Camouflage (2) - अवहित्था (स्त्री), आकारगुप्ति (स्त्री), Excitement(2) - संवेग (पुं), सम्भ्रम (पुं)
अवहित्थाकारगुप्तिः समौ संवेगसंभ्रमौ ॥ १.७.४७६ ॥
avahitthākāraguptiḥ samau saṃvegasaṃbhramau .. 1.7.476 ..
Shloka 477
Lord and articulated (1) - आच्छुरितक (नपुं), Smile (2) - मनाक् (अव्य), स्मित (नपुं)
स्यादाच्छुरितकं हासः सोत्प्रासः स मनाक् स्मितम् ॥ १.७.४७७ ॥
syādācchuritakaṃ hāsaḥ sotprāsaḥ sa manāk smitam .. 1.7.477 ..
Shloka 478
Laugh. (1) - विहसित (नपुं), Thrill. (2) - रोमाञ्च (पुं), रोमहर्षण (नपुं)
मध्यमः स्याद्विहसितं रोमाञ्चो रोमहर्षणम् ॥ १.७.४७८ ॥
madhyamaḥ syādvihasitaṃ romāñco romaharṣaṇam .. 1.7.478 ..
Shloka 479
Weeping (3) - क्रन्दित (नपुं), रुदित (नपुं), क्रुष्ट (नपुं), Yawning. (2) - जृम्भ (वि), जृम्भण (नपुं)
क्रन्दितं रुदितं क्रुष्टं जृम्भस्तु त्रिषु जृम्भणम् ॥ १.७.४७९ ॥
kranditaṃ ruditaṃ kruṣṭaṃ jṛmbhastu triṣu jṛmbhaṇam .. 1.7.479 ..
Shloka 480
Dishonest Talk (2) - विप्रलम्भ (पुं), विसंवाद (पुं), Deviation (2) - रिङ्खण (नपुं), स्खलन (नपुं)
विप्रलम्भो विसंवादो रिङ्गणं स्खलनं समे ॥ १.७.४८० ॥
vipralambho visaṃvādo riṅgaṇaṃ skhalanaṃ same .. 1.7.480 ..
Shloka 481
Sleep (5) - निद्रा (स्त्री), शयन (नपुं), स्वाप (पुं), स्वप्न (पुं), संवेश (पुं)
स्यान्निद्रा शयनं स्वापः स्वप्नः संवेश इत्यपि ॥ १.७.४८१ ॥
syānnidrā śayanaṃ svāpaḥ svapnaḥ saṃveśa ityapi .. 1.7.481 ..
Shloka 482
Sleepiness or LAziness (2) - तन्द्री (स्त्री), प्रमीला (स्त्री), Frown. (3) - भ्रकुटि (स्त्री), भ्रुकुटि (स्त्री), भ्रूकुटि (स्त्री)
तन्द्री प्रमीला भ्रकुटिर्भ्रुकुटिर्भ्रूकुटिः स्त्रियाम् ॥ १.७.४८२ ॥
tandrī pramīlā bhrakuṭirbhrukuṭirbhrūkuṭiḥ striyām .. 1.7.482 ..
Shloka 483
Angry. (1) - अदृष्टि (स्त्री), Natural State. (2) - संसिद्धि (स्त्री), प्रकृति (स्त्री)
अदृष्टिः स्यादसौम्येऽक्ष्णि संसिद्धिप्रकृती त्विमे ॥ १.७.४८३ ॥
adṛṣṭiḥ syādasaumye'kṣṇi saṃsiddhiprakṛtī tvime .. 1.7.483 ..
Shloka 484
Natural State. (3) - स्वरूप (नपुं), स्वभाव (पुं), निसर्ग (पुं), Trembling (1) - वेपथु (पुं)
स्वरूपं च स्वभावश्च निसर्गश्चाथ वेपथुः ॥ १.७.४८४ ॥
svarūpaṃ ca svabhāvaśca nisargaścātha vepathuḥ .. 1.7.484 ..
Shloka 485
Trembling. (1) - कम्प (पुं), Festival. (5) - क्षण (पुं), उद्धर्ष (पुं), मह (पुं), उद्धव (पुं), उत्सव (पुं)
कम्पोऽथ क्षण उद्धर्षो मह उद्धव उत्सवः ॥ १.७.४८५ ॥
kampo'tha kṣaṇa uddharṣo maha uddhava utsavaḥ .. 1.7.485 ..
Adhyaya Begins
Natya Varga Ends
इति नाट्यवर्गः ॥ १. ७ ॥
iti nāṭyavargaḥ .. 1. 7 ..

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In