| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Shloka 1
अधीयीरंस्त्रयो वर्णाः स्वकर्मस्था द्विजातयः । प्रब्रूयाद्ब्राह्मणस्त्वेषां नेतराविति निश्चयः ॥ १०.१॥

PADACHEDA

अधीयीरन् त्रयः वर्णाः स्व-कर्म-स्थाः द्विजातयः । प्रब्रूयात् ब्राह्मणः तु एषाम् न इतरौ इति निश्चयः ॥ १०।१॥

TRANSLITERATION

adhīyīran trayaḥ varṇāḥ sva-karma-sthāḥ dvijātayaḥ . prabrūyāt brāhmaṇaḥ tu eṣām na itarau iti niścayaḥ .. 10.1..

ENGLISH MEANING

10.1. Let the three twice-born castes (varna), discharging their (prescribed) duties, study (the Veda); but among them the Brahmana (alone) shall teach it, not the other two; that is an established rule.
Shloka 2
सर्वेषां ब्राह्मणो विद्याद्वृत्त्युपायान् यथाविधि । प्रब्रूयादितरेभ्यश्च स्वयं चैव तथा भवेत् ॥ १०.२॥

PADACHEDA

सर्वेषाम् ब्राह्मणः विद्यात् वृत्ति-उपायान् यथाविधि । प्रब्रूयात् इतरेभ्यः च स्वयम् च एव तथा भवेत् ॥ १०।२॥

TRANSLITERATION

sarveṣām brāhmaṇaḥ vidyāt vṛtti-upāyān yathāvidhi . prabrūyāt itarebhyaḥ ca svayam ca eva tathā bhavet .. 10.2..

ENGLISH MEANING

10.2. The Brahmana must know the means of subsistence (prescribed) by law for all, instruct the others, and himself live according to (the law)
Shloka 3
वैशेष्यात्प्रकृतिश्रैष्ठ्यान्नियमस्य च धारणात् । संस्कारस्य विशेषाच्च वर्णानां ब्राह्मणः प्रभुः ॥ १०.३॥

PADACHEDA

वैशेष्यात् प्रकृति-श्रैष्ठ्यात् नियमस्य च धारणात् । संस्कारस्य विशेषात् च वर्णानाम् ब्राह्मणः प्रभुः ॥ १०।३॥

TRANSLITERATION

vaiśeṣyāt prakṛti-śraiṣṭhyāt niyamasya ca dhāraṇāt . saṃskārasya viśeṣāt ca varṇānām brāhmaṇaḥ prabhuḥ .. 10.3..

ENGLISH MEANING

10.3. On account of his pre-eminence, on account of the superiority of his origin, on account of his observance of (particular) restrictive rules, and on account of his particular sanctification the Brahmana is the lord of (all) castes (varna).
Shloka 4
ब्राह्मणः क्षत्रियो वैश्यस्त्रयो वर्णा द्विजातयः । चतुर्थ एकजातिस्तु शूद्रो नास्ति तु पञ्चमः ॥ १०.४॥

PADACHEDA

ब्राह्मणः क्षत्रियः वैश्यः त्रयः वर्णाः द्विजातयः । चतुर्थे एकजातिः तु शूद्रः न अस्ति तु पञ्चमः ॥ १०।४॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇaḥ kṣatriyaḥ vaiśyaḥ trayaḥ varṇāḥ dvijātayaḥ . caturthe ekajātiḥ tu śūdraḥ na asti tu pañcamaḥ .. 10.4..

ENGLISH MEANING

10.4. Brahmana, the Kshatriya, and the Vaisya castes (varna) are the twice-born ones, but the fourth, the Sudra, has one birth only; there is no fifth (caste).
Shloka 5
सर्ववर्णेषु तुल्यासु पत्नीष्वक्षतयोनिषु । आनुलोम्येन सम्भूता जात्या ज्ञेयास्त एव ते ॥ १०.५॥

PADACHEDA

सर्व-वर्णेषु तुल्यासु पत्नीषु अक्षतयोनिषु । आनुलोम्येन सम्भूताः जात्याः ज्ञेयाः ते एव ते ॥ १०।५॥

TRANSLITERATION

sarva-varṇeṣu tulyāsu patnīṣu akṣatayoniṣu . ānulomyena sambhūtāḥ jātyāḥ jñeyāḥ te eva te .. 10.5..

ENGLISH MEANING

10.5. In all castes (varna) those (children) only which are begotten in the direct order on wedded wives, equal (in caste and married as) virgins, are to be considered as belonging to the same caste (as their fathers)
Shloka 6
स्त्रीष्वनन्तरजातासु द्विजैरुत्पादितान् सुतान् । सदृशानेव तानाहुर्मातृदोषविगर्हितान् ॥ १०.६॥

PADACHEDA

स्त्रीषु अनन्तरजातासु द्विजैः उत्पादितान् सुतान् । सदृशान् एव तान् आहुः मातृ-दोष-विगर्हितान् ॥ १०।६॥

TRANSLITERATION

strīṣu anantarajātāsu dvijaiḥ utpāditān sutān . sadṛśān eva tān āhuḥ mātṛ-doṣa-vigarhitān .. 10.6..

ENGLISH MEANING

10.6. Sons, begotten by twice-born man on wives of the next lower castes, they declare to be similar (to their fathers, but) blamed on account of the fault (inherent) in their mothers.
Shloka 7
अनन्तरासु जातानां विधिरेष सनातनः । द्व्येकान्तरासु जातानां धर्म्यं विद्यादिमं विधिम् ॥ १०.७॥

PADACHEDA

अनन्तरासु जातानाम् विधिः एष सनातनः । द्व्येकान्तरासु जातानाम् धर्म्यम् विद्यात् इमम् विधिम् ॥ १०।७॥

TRANSLITERATION

anantarāsu jātānām vidhiḥ eṣa sanātanaḥ . dvyekāntarāsu jātānām dharmyam vidyāt imam vidhim .. 10.7..

ENGLISH MEANING

10.7. Such is the eternal law concerning (children) born of wives one degree lower (than their husbands); know (that) the following rule (is applicable) to those born of women two or three degrees lower.
Shloka 8
ब्राह्मणाद्वैश्यकन्यायामम्बष्ठो नाम जायते । निषादः शूद्रकन्यायां यः पारशव उच्यते ॥ १०.८॥

PADACHEDA

ब्राह्मणात् वैश्य-कन्यायाम् अम्बष्ठः नाम जायते । निषादः शूद्र-कन्यायाम् यः पारशवः उच्यते ॥ १०।८॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇāt vaiśya-kanyāyām ambaṣṭhaḥ nāma jāyate . niṣādaḥ śūdra-kanyāyām yaḥ pāraśavaḥ ucyate .. 10.8..

ENGLISH MEANING

10.8. From a Brahmana a with the daughter of a Vaisya is born (a son) called an Ambashtha, with the daughter of a sudra a Nishada, who is also called Parasava.
Shloka 9
क्षत्रियात्शूद्रकन्यायां क्रूराचारविहारवान् । क्षत्रशूद्रवपुर्जन्तुरुग्रो नाम प्रजायते ॥ १०.९॥

PADACHEDA

क्षत्रियात् शूद्र-कन्यायाम् क्रूर-आचार-विहारवान् । क्षत्र-शूद्र-वपुः जन्तुः उग्रः नाम प्रजायते ॥ १०।९॥

TRANSLITERATION

kṣatriyāt śūdra-kanyāyām krūra-ācāra-vihāravān . kṣatra-śūdra-vapuḥ jantuḥ ugraḥ nāma prajāyate .. 10.9..

ENGLISH MEANING

10.9. From a Kshatriya and the daughter of a Sudra springs a being, called Ugra, resembling both a Kshatriya and a Sudra, ferocious in his manners, and delighting in cruelty.
Shloka 10
विप्रस्य त्रिषु वर्णेषु नृपतेर्वर्णयोर्द्वयोः । वैश्यस्य वर्णे चैकस्मिन् षडेतेऽपसदाः स्मृताः ॥ १०.१०॥

PADACHEDA

विप्रस्य त्रिषु वर्णेषु नृपतेः वर्णयोः द्वयोः । वैश्यस्य वर्णे च एकस्मिन् षट् एते अपसदाः स्मृताः ॥ १०।१०॥

TRANSLITERATION

viprasya triṣu varṇeṣu nṛpateḥ varṇayoḥ dvayoḥ . vaiśyasya varṇe ca ekasmin ṣaṭ ete apasadāḥ smṛtāḥ .. 10.10..

ENGLISH MEANING

10.10. Children of a Brahmana by (women of) the three (lower) castes, of a Kshatriya by (wives of) the two (lower) castes, and of a Vaisya by (a wife of) the one caste (below him) are all six called base-born (apasada).
Shloka 11
क्षत्रियाद्विप्रकन्यायां सूतो भवति जातितः । वैश्यान् मागधवैदेहौ राजविप्राङ्गनासुतौ ॥ १०.११॥

PADACHEDA

क्षत्रियात् विप्र-कन्यायाम् सूतः भवति जातितः । वैश्यात् मागध-वैदेहौ राज-विप्र-अङ्गना-सुतौ ॥ १०।११॥

TRANSLITERATION

kṣatriyāt vipra-kanyāyām sūtaḥ bhavati jātitaḥ . vaiśyāt māgadha-vaidehau rāja-vipra-aṅganā-sutau .. 10.11..

ENGLISH MEANING

10.11. From a Kshatriya by the daughter of a Brahmana is born (a son called) according to his caste (gati) a Suta; from a Vaisya by females of the royal and the Brahmana (castes) spring a Magadha and a Vaideha.
Shloka 12
शूद्रादायोगवः क्षत्ता चण्डालश्चाधमो नृणाम् । वैश्यराजन्यविप्रासु जायन्ते वर्णसङ्कराः ॥ १०.१२॥

PADACHEDA

शूद्रात् आयोगवः क्षत्ता चण्डालः च अधमः नृणाम् । वैश्य-राजन्य-विप्रासु जायन्ते वर्ण-सङ्कराः ॥ १०।१२॥

TRANSLITERATION

śūdrāt āyogavaḥ kṣattā caṇḍālaḥ ca adhamaḥ nṛṇām . vaiśya-rājanya-viprāsu jāyante varṇa-saṅkarāḥ .. 10.12..

ENGLISH MEANING

10.12. From a Sudra are born an Ayogava, a Kshattri, and a Kandala, the lowest of men, by Vaisya, Kshatriya, and Brahmana) females, (sons who owe their origin to) a confusion of the castes.
Shloka 13
एकान्तरे त्वानुलोम्यादम्बष्ठोग्रौ यथा स्मृतौ । क्षत्तृवैदेहकौ तद्वत्प्रातिलोम्येऽपि जन्मनि ॥ १०.१३॥

PADACHEDA

एकान्तरे तु आनुलोम्यात् अम्बष्ठ-उग्रौ यथा स्मृतौ । क्षत्तृ-वैदेहकौ तद्वत् प्रातिलोम्ये अपि जन्मनि ॥ १०।१३॥

TRANSLITERATION

ekāntare tu ānulomyāt ambaṣṭha-ugrau yathā smṛtau . kṣattṛ-vaidehakau tadvat prātilomye api janmani .. 10.13..

ENGLISH MEANING

10.13. As an Ambashtha and an Ugra, (begotten) in the direct order on (women) one degree lower (than their husbands) are declared (to be), even so are a Kshattri and a Vaidehaka, though they were born in the inverse order of the castes (from mothers one degree higher than the fathers).
Shloka 14
पुत्रा येऽनन्तरस्त्रीजाः क्रमेणोक्ता द्विजन्मनाम् । ताननन्तरनाम्नस्तु मातृदोषात्प्रचक्षते ॥ १०.१४॥

PADACHEDA

पुत्राः ये अनन्तर-स्त्री-जाः क्रमेण उक्ताः द्विजन्मनाम् । तान् अनन्तर-नाम्नः तु मातृ-दोषात् प्रचक्षते ॥ १०।१४॥

TRANSLITERATION

putrāḥ ye anantara-strī-jāḥ krameṇa uktāḥ dvijanmanām . tān anantara-nāmnaḥ tu mātṛ-doṣāt pracakṣate .. 10.14..

ENGLISH MEANING

10.14. Those sons of the twice-born, begotten on wives of the next lower castes, who have been enumerated in due order, they call by the name Anantaras (belonging to the next lower caste), on account of the blemish (inherent) in their mothers.
Shloka 15
ब्राह्मणादुग्रकन्यायामावृतो नाम जायते । आभीरोऽम्बष्ठकन्यायामायोगव्यां तु धिग्वणः ॥ १०.१५॥

PADACHEDA

ब्राह्मणात् उग्र-कन्यायाम् आवृतः नाम जायते । आभीरः अम्बष्ठ-कन्यायाम् आयोगव्याम् तु धिग्वणः ॥ १०।१५॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇāt ugra-kanyāyām āvṛtaḥ nāma jāyate . ābhīraḥ ambaṣṭha-kanyāyām āyogavyām tu dhigvaṇaḥ .. 10.15..

ENGLISH MEANING

10.15. A Brahmana begets on the daughter of an Ugra an Avrita, on the daughter of an Ambashtha an Abhira, but on a female of the Ayogava (caste) a Dhigvana.
Shloka 16
आयोगवश्च क्षत्ता च चण्डालश्चाधमो नृणाम् । प्रातिलोम्येन जायन्ते शूद्रादपसदास्त्रयः ॥ १०.१६॥

PADACHEDA

आयोगवः च क्षत्ता च चण्डालः च अधमः नृणाम् । प्रातिलोम्येन जायन्ते शूद्रात् अपसदाः त्रयः ॥ १०।१६॥

TRANSLITERATION

āyogavaḥ ca kṣattā ca caṇḍālaḥ ca adhamaḥ nṛṇām . prātilomyena jāyante śūdrāt apasadāḥ trayaḥ .. 10.16..

ENGLISH MEANING

10.16. From a Sudra spring in the inverse order (by females of the higher castes) three base-born (sons, apasada), an Ayogava, a Kshattri, and a Kandala, the lowest of men;
Shloka 17
वैश्यान् मागधवैदेहौ क्षत्रियात्सूत एव तु । प्रतीपमेते जायन्ते परेऽप्यपसदास्त्रयः ॥ १०.१७॥

PADACHEDA

वैश्यात् मागध-वैदेहौ क्षत्रियात् सूतः एव तु । प्रतीपम् एते जायन्ते परे अपि अपसदाः त्रयः ॥ १०।१७॥

TRANSLITERATION

vaiśyāt māgadha-vaidehau kṣatriyāt sūtaḥ eva tu . pratīpam ete jāyante pare api apasadāḥ trayaḥ .. 10.17..

ENGLISH MEANING

10.17. From a Vaisya are born in the inverse order of the castes a Magadha and a Vaideha, but from a Kshatriya a Suta only; these are three other base-born ones (apasada).
Shloka 18
जातो निषादात्शूद्रायां जात्या भवति पुक्कसः । शूद्राज्जातो निषाद्यां तु स वै कुक्कुटकः स्मृतः ॥ १०.१८॥

PADACHEDA

जातः निषादात् शूद्रायाम् जात्याः भवति पुक्कसः । शूद्रात् जातः निषाद्याम् तु स वै कुक्कुटकः स्मृतः ॥ १०।१८॥

TRANSLITERATION

jātaḥ niṣādāt śūdrāyām jātyāḥ bhavati pukkasaḥ . śūdrāt jātaḥ niṣādyām tu sa vai kukkuṭakaḥ smṛtaḥ .. 10.18..

ENGLISH MEANING

10.18. The son of a Nishada by a Sudra female becomes a Pukkasa by caste (gati), but the son of a Sudra by a Nishada female is declared to be a Kukkutaka.
Shloka 19
क्षत्तुर्जातस्तथोग्रायां श्वपाक इति कीर्त्यते । वैदेहकेन त्वम्बष्ठ्यामुत्पन्नो वेण उच्यते ॥ १०.१९॥

PADACHEDA

क्षत्तुः जातः तथा उग्रायाम् श्वपाकः इति कीर्त्यते । वैदेहकेन तु अम्बष्ठ्याम् उत्पन्नः वेणः उच्यते ॥ १०।१९॥

TRANSLITERATION

kṣattuḥ jātaḥ tathā ugrāyām śvapākaḥ iti kīrtyate . vaidehakena tu ambaṣṭhyām utpannaḥ veṇaḥ ucyate .. 10.19..

ENGLISH MEANING

10.19. Moreover, the son of by Kshattri by an Ugra female is called a Svapaka; but one begotten by a Vaidehaka on an Ambashtha female is named a Vena.
Shloka 20
द्विजातयः सवर्णासु जनयन्त्यव्रतांस्तु यान् । तान् सावित्रीपरिभ्रष्टान् व्रात्यानिति विनिर्दिशेत् ॥ १०.२०॥

PADACHEDA

द्विजातयः सवर्णासु जनयन्ति अव्रतान् तु यान् । तान् सावित्री-परिभ्रष्टान् व्रात्यान् इति विनिर्दिशेत् ॥ १०।२०॥

TRANSLITERATION

dvijātayaḥ savarṇāsu janayanti avratān tu yān . tān sāvitrī-paribhraṣṭān vrātyān iti vinirdiśet .. 10.20..

ENGLISH MEANING

10.20. Those (sons) whom the twice-born beget on wives of equal caste, but who, not fulfilling their sacred duties, are excluded from the Savitri, one must designate by the appellation Vratyas.
Shloka 21
व्रात्यात्तु जायते विप्रात्पापात्मा भृज्जकण्टकः । आवन्त्यवाटधानौ च पुष्पधः शैख एव च ॥ १०.२१॥

PADACHEDA

व्रात्यात् तु जायते विप्रात् पाप-आत्मा भृज्जकण्टकः । आवन्त्य-वाटधानौ च पुष्पधः शैखः एव च ॥ १०।२१॥

TRANSLITERATION

vrātyāt tu jāyate viprāt pāpa-ātmā bhṛjjakaṇṭakaḥ . āvantya-vāṭadhānau ca puṣpadhaḥ śaikhaḥ eva ca .. 10.21..

ENGLISH MEANING

10.21. But from a Vratya (of the) Brahmana (caste) spring the wicked Bhriggakantaka, the Avantya, the Vatadhana, the Pushpadha, and the Saikha.
Shloka 22
झल्लो मल्लश्च राजन्याद्व्रात्यात्लिच्छविरेव च । नटश्च करणश्चैव खसो द्रविड एव च ॥ १०.२२॥

PADACHEDA

झल्लः मल्लः च राजन्यात् व्रात्यात् लिच्छविः एव च । नटः च करणः च एव खसः द्रविडः एव च ॥ १०।२२॥

TRANSLITERATION

jhallaḥ mallaḥ ca rājanyāt vrātyāt licchaviḥ eva ca . naṭaḥ ca karaṇaḥ ca eva khasaḥ draviḍaḥ eva ca .. 10.22..

ENGLISH MEANING

10.22. From a Vratya (of the) Kshatriya (caste), the Ghalla, the Malla, the Likkhivi, the Nata, the Karana, the Khasa, and the Dravida.
Shloka 23
वैश्यात्तु जायते व्रात्यात्सुधन्वाऽचार्य एव च । कारुषश्च विजन्मा च मैत्रः सात्वत एव च ॥ १०.२३॥

PADACHEDA

वैश्यात् तु जायते व्रात्यात् सुधन्वा आचार्यः एव च । कारुषः च विजन्मा च मैत्रः सात्वतः एव च ॥ १०।२३॥

TRANSLITERATION

vaiśyāt tu jāyate vrātyāt sudhanvā ācāryaḥ eva ca . kāruṣaḥ ca vijanmā ca maitraḥ sātvataḥ eva ca .. 10.23..

ENGLISH MEANING

10.23. From a Vratya (of the) Vaisya (caste) are born a Sudhanvan, an Akarya, a Karusha, a Viganman, a Maitra, and a Satvata.
Shloka 24
व्यभिचारेण वर्णानामवेद्यावेदनेन च । स्वकर्मणां च त्यागेन जायन्ते वर्णसङ्कराः ॥ १०.२४॥

PADACHEDA

व्यभिचारेण वर्णानाम् अवेद्य-अवेदनेन च । स्व-कर्मणाम् च त्यागेन जायन्ते वर्ण-सङ्कराः ॥ १०।२४॥

TRANSLITERATION

vyabhicāreṇa varṇānām avedya-avedanena ca . sva-karmaṇām ca tyāgena jāyante varṇa-saṅkarāḥ .. 10.24..

ENGLISH MEANING

10.24. By adultery (committed by persons) of (different) castes, by marriages with women who ought not to be married, and by the neglect of the duties and occupations (prescribed) to each, are produced (sons who owe their origin) to a confusion the castes.
Shloka 25
सङ्कीर्णयोनयो ये तु प्रतिलोमानुलोमजाः । अन्योन्यव्यतिषक्ताश्च तान् प्रवक्ष्याम्यशेषतः ॥ १०.२५॥

PADACHEDA

सङ्कीर्ण-योनयः ये तु प्रतिलोम-अनुलोम-जाः । अन्योन्य-व्यतिषक्ताः च तान् प्रवक्ष्यामि अशेषतस् ॥ १०।२५॥

TRANSLITERATION

saṅkīrṇa-yonayaḥ ye tu pratiloma-anuloma-jāḥ . anyonya-vyatiṣaktāḥ ca tān pravakṣyāmi aśeṣatas .. 10.25..

ENGLISH MEANING

10.25. I will (now) fully enumerate those (sons) of mixed origin, who are born of Anulomas and of Pratilomas, and (thus) are mutually connected.
Shloka 26
सूतो वैदेहकश्चैव चण्डालश्च नराधमः । मागधः तथाऽयोगव एव च क्षत्तृजातिश्च ॥ १०.२६॥

PADACHEDA

सूतः वैदेहकः च एव चण्डालः च नर-अधमः । मागधः तथा आयोगवः एव च क्षत्तृ-जातिः च ॥ १०।२६॥

TRANSLITERATION

sūtaḥ vaidehakaḥ ca eva caṇḍālaḥ ca nara-adhamaḥ . māgadhaḥ tathā āyogavaḥ eva ca kṣattṛ-jātiḥ ca .. 10.26..

ENGLISH MEANING

10.26. The Suta, the Vaidehaka, the Kandala, that lowest of mortals, the Magadha, he of the Kshattri caste (gati), and the Ayogava
Shloka 27
एते षट् सदृशान् वर्णाञ्जनयन्ति स्वयोनिषु । मातृजात्याः प्रसूयन्ते प्रवारासु च योनिषु ॥ १०.२७॥

PADACHEDA

एते षट् सदृशान् वर्णान् जनयन्ति स्व-योनिषु । मातृ-जात्याः प्रसूयन्ते प्रवारासु च योनिषु ॥ १०।२७॥

TRANSLITERATION

ete ṣaṭ sadṛśān varṇān janayanti sva-yoniṣu . mātṛ-jātyāḥ prasūyante pravārāsu ca yoniṣu .. 10.27..

ENGLISH MEANING

10.27. These six (Pratilomas) beget similar races (varna) on women of their own (caste), they (also) produce (the like) with females of their mother’s caste (gati), and with females (of) higher ones.
Shloka 28
यथा त्रयाणां वर्णानां द्वयोरात्माऽस्य जायते । आनन्तर्यात्स्वयोन्यां तु तथा बाह्येष्वपि क्रमः ॥ १०.२८॥

PADACHEDA

यथा त्रयाणाम् वर्णानाम् द्वयोः आत्मा अस्य जायते । आनन्तर्यात् स्वयोन्याम् तु तथा बाह्येषु अपि क्रमः ॥ १०।२८॥

TRANSLITERATION

yathā trayāṇām varṇānām dvayoḥ ātmā asya jāyate . ānantaryāt svayonyām tu tathā bāhyeṣu api kramaḥ .. 10.28..

ENGLISH MEANING

10.28. As a (Brahmana) begets on (females of) two out of the three (twice-born castes a son similar to) himself, (but inferior) on account of the lower degree (of the mother), and (one equal to himself) on a female of his own race, even so is the order in the case of the excluded (races, vahya).
Shloka 29
ते चापि बाह्यान् सुबहूंस्ततोऽप्यधिकदूषितान् । परस्परस्य दारेषु जनयन्ति विगर्हितान् ॥ १०.२९॥

PADACHEDA

ते च अपि बाह्यान् सु बहून् ततस् अपि अधिक-दूषितान् । परस्परस्य दारेषु जनयन्ति विगर्हितान् ॥ १०।२९॥

TRANSLITERATION

te ca api bāhyān su bahūn tatas api adhika-dūṣitān . parasparasya dāreṣu janayanti vigarhitān .. 10.29..

ENGLISH MEANING

10.29. Those (six mentioned above) also beget, the one on the females of the other, a great many (kinds of) despicable (sons), even more sinful than their (fathers), and excluded (from the Aryan community, vahya).
Shloka 30
यथैव शूद्रो ब्राह्मण्यां बाह्यं जन्तुं प्रसूयते । तथा बाह्यतरं बाह्यश्चातुर्वर्ण्ये प्रसूयते ॥ १०.३०॥

PADACHEDA

यथा एव शूद्रः ब्राह्मण्याम् बाह्यम् जन्तुम् प्रसूयते । तथा बाह्यतरम् बाह्यः चातुर्वर्ण्ये प्रसूयते ॥ १०।३०॥

TRANSLITERATION

yathā eva śūdraḥ brāhmaṇyām bāhyam jantum prasūyate . tathā bāhyataram bāhyaḥ cāturvarṇye prasūyate .. 10.30..

ENGLISH MEANING

10.30. Just as a Sudra begets on a Brahmana female a being excluded (from the Aryan community), even so (a person himself) excluded pro creates with (females of) the four castes (varna, sons) more (worthy of being) excluded (than he himself).
Shloka 31
प्रतिकूलं वर्तमाना बाह्या बाह्यतरान् पुनः । हीना हीनान् प्रसूयन्ते वर्णान् पञ्चदशैव तु ॥ १०.३१॥

PADACHEDA

प्रतिकूलम् वर्तमानाः बाह्याः बाह्यतरान् पुनर् । हीनाः हीनान् प्रसूयन्ते वर्णान् पञ्चदश एव तु ॥ १०।३१॥

TRANSLITERATION

pratikūlam vartamānāḥ bāhyāḥ bāhyatarān punar . hīnāḥ hīnān prasūyante varṇān pañcadaśa eva tu .. 10.31..

ENGLISH MEANING

10.31. But men excluded (by the Aryans, vahya), who approach females of higher rank, beget races (varna) still more worthy to be excluded, low men (hina) still lower races, even fifteen (in number).
Shloka 32
प्रसाधनोपचारज्ञमदासं दासजीवनम् । दास्यजीविनं सैरन्ध्रं वागुरावृत्तिं सूते दस्युरयोगवे ॥ १०.३२॥

PADACHEDA

प्रसाधन-उपचार-ज्ञम् अदासम् दास-जीवनम् । दास्य-जीविनम् सैरन्ध्रम् वागुरा-वृत्तिम् सूते दस्युः अयोगवे ॥ १०।३२॥

TRANSLITERATION

prasādhana-upacāra-jñam adāsam dāsa-jīvanam . dāsya-jīvinam sairandhram vāgurā-vṛttim sūte dasyuḥ ayogave .. 10.32..

ENGLISH MEANING

10.32. A Dasyu begets on an Ayogava (woman) a Sairandhra, who is skilled in adorning and attending (his master), who, (though) not a slave, lives like a slave, (or) subsists by snaring (animals).
Shloka 33
मैत्रेयकं तु वैदेहो माधूकं सम्प्रसूयते । नॄन् प्रशंसत्यजस्रं यो घण्टाताडोऽरुणोदये ॥ १०.३३॥

PADACHEDA

मैत्रेयकम् तु वैदेहः माधूकम् सम्प्रसूयते । नॄन् प्रशंसति अजस्रम् यः घण्टाताडः अरुणोदये ॥ १०।३३॥

TRANSLITERATION

maitreyakam tu vaidehaḥ mādhūkam samprasūyate . nṝn praśaṃsati ajasram yaḥ ghaṇṭātāḍaḥ aruṇodaye .. 10.33..

ENGLISH MEANING

10.33. A Vaideha produces (with the same) a sweet-voiced Maitreyaka, who, ringing a bell at the appearance of dawn, continually. praises (great) men.
Shloka 34
निषादो मार्गवं सूते दासं नौकर्मजीविनम् । कैवर्तमिति यं प्राहुरार्यावर्तनिवासिनः ॥ १०.३४॥

PADACHEDA

निषादः मार्गवम् सूते दासम् नौकर्म-जीविनम् । कैवर्तम् इति यम् प्राहुः आर्यावर्त-निवासिनः ॥ १०।३४॥

TRANSLITERATION

niṣādaḥ mārgavam sūte dāsam naukarma-jīvinam . kaivartam iti yam prāhuḥ āryāvarta-nivāsinaḥ .. 10.34..

ENGLISH MEANING

10.34. A Nishada begets (on the same) a Margava (or) Dasa, who subsists by working as a boatman, (and) whom the inhabitants of Aryavarta call a Kaivarta.
Shloka 35
मृतवस्त्रभृत्स्वनार्याषु गर्हितान्नाशनासु च । भवन्त्यायोगवीष्वेते जातिहीनाः पृथक्त्रयः ॥ १०.३५॥

PADACHEDA

मृत-वस्त्र-भृत्सु अनार्याषु गर्हित-अन्न-अशनासु च । भवन्ति आयोगवीषु एते जाति-हीनाः पृथक् त्रयः ॥ १०।३५॥

TRANSLITERATION

mṛta-vastra-bhṛtsu anāryāṣu garhita-anna-aśanāsu ca . bhavanti āyogavīṣu ete jāti-hīnāḥ pṛthak trayaḥ .. 10.35..

ENGLISH MEANING

10.35. Those three base-born ones are severally begot on Ayogava women, who wear the clothes of the dead, are wicked, and eat reprehensible food.
Shloka 36
कारावरो निषादात्तु चर्मकारं प्रसूयते । वैदेहिकादन्ध्रमेदौ बहिर्ग्रामप्रतिश्रयौ ॥ १०.३६॥

PADACHEDA

कारावरः निषादात् तु चर्मकारम् प्रसूयते । वैदेहिकात् अन्ध्र-मेदौ बहिस् ग्राम-प्रतिश्रयौ ॥ १०।३६॥

TRANSLITERATION

kārāvaraḥ niṣādāt tu carmakāram prasūyate . vaidehikāt andhra-medau bahis grāma-pratiśrayau .. 10.36..

ENGLISH MEANING

10.36. From a Nishada springs (by a woman of the Vaideha caste) a Karavara, who works in leather; and from a Vaidehaka (by women of the Karavara and Nishada castes), an Andhra and a Meda, who dwell outside the village.
Shloka 37
चण्डालात्पाण्डुसोपाकस्त्वक्सारव्यवहारवान् । आहिण्डिको निषादेन वैदेह्यामेव जायते ॥ १०.३७॥

PADACHEDA

चण्डालात् पाण्डुसोपाकः त्वक्सार-व्यवहारवान् । आहिण्डिकः निषादेन वैदेह्याम् एव जायते ॥ १०।३७॥

TRANSLITERATION

caṇḍālāt pāṇḍusopākaḥ tvaksāra-vyavahāravān . āhiṇḍikaḥ niṣādena vaidehyām eva jāyate .. 10.37..

ENGLISH MEANING

10.37. From a Kandala by a Vaideha woman is born a Pandusopaka, who deals in cane; from a Nishada (by the same) an Ahindika.
Shloka 38
चण्डालेन तु सोपाको मूलव्यसनवृत्तिमान् । पुल्कस्यां जायते पापः सदा सज्जनगर्हितः ॥ १०.३८॥

PADACHEDA

चण्डालेन तु सोपाकः मूलव्यसनवृत्तिमान् । पुल्कस्याम् जायते पापः सदा सत्-जन-गर्हितः ॥ १०।३८॥

TRANSLITERATION

caṇḍālena tu sopākaḥ mūlavyasanavṛttimān . pulkasyām jāyate pāpaḥ sadā sat-jana-garhitaḥ .. 10.38..

ENGLISH MEANING

10.38. But from a Kandala by a Pukkasa woman is born the sinful Sopaka, who lives by the occupations of his sire, and is ever despised by good men.
Shloka 39
निषादस्त्री तु चण्डालात्पुत्रमन्त्यावसायिनम् । श्मशानगोचरं सूते बाह्यानामपि गर्हितम् ॥ १०.३९॥

PADACHEDA

निषाद-स्त्री तु चण्डालात् पुत्रम् अन्त्यावसायिनम् । श्मशान-गोचरम् सूते बाह्यानाम् अपि गर्हितम् ॥ १०।३९॥

TRANSLITERATION

niṣāda-strī tu caṇḍālāt putram antyāvasāyinam . śmaśāna-gocaram sūte bāhyānām api garhitam .. 10.39..

ENGLISH MEANING

10.39. A Nishada woman bears to a Kandala a son (called) Antyavasayin, employed in burial-grounds, and despised even by those excluded (from the Aryan community).
Shloka 40
सङ्करे जातयस्त्वेताः पितृमातृप्रदर्शिताः । प्रच्छन्ना वा प्रकाशा वा वेदितव्याः स्वकर्मभिः ॥ १०.४०॥

PADACHEDA

सङ्करे जातयः तु एताः पितृ-मातृ-प्रदर्शिताः । प्रच्छन्नाः वा प्रकाशाः वा वेदितव्याः स्व-कर्मभिः ॥ १०।४०॥

TRANSLITERATION

saṅkare jātayaḥ tu etāḥ pitṛ-mātṛ-pradarśitāḥ . pracchannāḥ vā prakāśāḥ vā veditavyāḥ sva-karmabhiḥ .. 10.40..

ENGLISH MEANING

10.40. These races, (which originate) in a confusion (of the castes and) have been described according to their fathers and mothers, may be known by their occupations, whether they conceal or openly show themselves.
Shloka 41
स्वजातिजानन्तरजाः षट् सुता द्विजधर्मिणः । शूद्राणां तु सधर्माणः सर्वेऽपध्वंसजाः स्मृताः ॥ १०.४१॥

PADACHEDA

स्व-जाति-ज-अनन्तरजाः षट् सुताः द्विज-धर्मिणः । शूद्राणाम् तु सधर्माणः सर्वे अपध्वंस-जाः स्मृताः ॥ १०।४१॥

TRANSLITERATION

sva-jāti-ja-anantarajāḥ ṣaṭ sutāḥ dvija-dharmiṇaḥ . śūdrāṇām tu sadharmāṇaḥ sarve apadhvaṃsa-jāḥ smṛtāḥ .. 10.41..

ENGLISH MEANING

10.41. Six sons, begotten (by Aryans) on women of equal and the next lower castes (Anantara), have the duties of twice-born men; but all those born in consequence of a violation (of the law) are, as regards their duties, equal to Sudras.
Shloka 42
तपोबीजप्रभावैस्तु ते गच्छन्ति युगे युगे । उत्कर्षं चापकर्षं च मनुष्येष्विह जन्मतः ॥ १०.४२॥

PADACHEDA

तपः-बीज-प्रभावैः तु ते गच्छन्ति युगे युगे । उत्कर्षम् च अपकर्षम् च मनुष्येषु इह जन्मतः ॥ १०।४२॥

TRANSLITERATION

tapaḥ-bīja-prabhāvaiḥ tu te gacchanti yuge yuge . utkarṣam ca apakarṣam ca manuṣyeṣu iha janmataḥ .. 10.42..

ENGLISH MEANING

10.42. By the power of austerities and of the seed (from which they sprang), these (races) obtain here among men more exalted or lower rank in successive births.
Shloka 43
शनकैस्तु क्रियालोपादिमाः क्षत्रियजातयः । वृषलत्वं गता लोके ब्राह्मणातिक्रमेण च ॥ १०.४३॥

PADACHEDA

शनकैस् तु क्रिया-लोपात् इमाः क्षत्रिय-जातयः । वृषल-त्वम् गताः लोके ब्राह्मण-अतिक्रमेण च ॥ १०।४३॥

TRANSLITERATION

śanakais tu kriyā-lopāt imāḥ kṣatriya-jātayaḥ . vṛṣala-tvam gatāḥ loke brāhmaṇa-atikrameṇa ca .. 10.43..

ENGLISH MEANING

10.43. But in consequence of the omission of the sacred rites, and of their not consulting Brahmanas, the following tribes of Kshatriyas have gradually sunk in this world to the condition of Sudras;
Shloka 44
पुण्ड्रकाश्चोडद्रविडाः काम्बोजा यवनाः शकाः । पारदापह्लवाश्चीनाः किराता दरदाः खशाः ॥ १०.४४॥

PADACHEDA

पुण्ड्रकाः च उड-द्रविडाः काम्बोजाः यवनाः शकाः । पारद-अपह्लवाः चीनाः किराताः दरदाः खशाः ॥ १०।४४॥

TRANSLITERATION

puṇḍrakāḥ ca uḍa-draviḍāḥ kāmbojāḥ yavanāḥ śakāḥ . pārada-apahlavāḥ cīnāḥ kirātāḥ daradāḥ khaśāḥ .. 10.44..

ENGLISH MEANING

10.44. (Viz.) the Paundrakas, the Kodas, the Dravidas, the Kambogas, the Yavanas, the Sakas, the Paradas, the Pahlavas, the Kinas, the Kiratas, and the Daradas.
Shloka 45
मुखबाहूरुपद्जानां या लोके जातयो बहिः । म्लेच्छवाचश्चार्यवाचः सर्वे ते दस्यवः स्मृताः ॥ १०.४५॥

PADACHEDA

मुख-बाहु-ऊरु-पद्-जानाम् याः लोके जातयः बहिस् । म्लेच्छ-वाचः च आर्य-वाचः सर्वे ते दस्यवः स्मृताः ॥ १०।४५॥

TRANSLITERATION

mukha-bāhu-ūru-pad-jānām yāḥ loke jātayaḥ bahis . mleccha-vācaḥ ca ārya-vācaḥ sarve te dasyavaḥ smṛtāḥ .. 10.45..

ENGLISH MEANING

10.45. All those tribes in this world, which are excluded from (the community of) those born from the mouth, the arms, the thighs, and the feet (of Brahman), are called Dasyus, whether they speak the language of the Mlekkhas (barbarians) or that of the Aryans.
Shloka 46
ये द्विजानामपसदा ये चापध्वंसजाः स्मृताः । ते निन्दितैर्वर्तयेयुर्द्विजानामेव कर्मभिः ॥ १०.४६॥

PADACHEDA

ये द्विजानाम् अपसदाः ये च अपध्वंस-जाः स्मृताः । ते निन्दितैः वर्तयेयुः द्विजानाम् एव कर्मभिः ॥ १०।४६॥

TRANSLITERATION

ye dvijānām apasadāḥ ye ca apadhvaṃsa-jāḥ smṛtāḥ . te ninditaiḥ vartayeyuḥ dvijānām eva karmabhiḥ .. 10.46..

ENGLISH MEANING

10.46. Those who have been mentioned as the base-born (offspring, apasada) of Aryans, or as produced in consequence of a violation (of the law, apadhvamsaga), shall subsist by occupations reprehended by the twice- born.
Shloka 47
सूतानामश्वसारथ्यमम्बष्ठानां चिकित्सनम् । वैदेहकानां स्त्रीकार्यं मागधानां वणिक्पथः ॥ १०.४७॥

PADACHEDA

सूतानाम् अश्व-सारथ्यम् अम्बष्ठानाम् चिकित्सनम् । वैदेहकानाम् स्त्रीकार्यम् मागधानाम् वणिक्पथः ॥ १०।४७॥

TRANSLITERATION

sūtānām aśva-sārathyam ambaṣṭhānām cikitsanam . vaidehakānām strīkāryam māgadhānām vaṇikpathaḥ .. 10.47..

ENGLISH MEANING

10.47. To Sutas (belongs) the management of horses and of chariots; to Ambashthas, the art of healing; to Vaidehakas, the service of women; to Magadhas, trade;
Shloka 48
मत्स्यघातो निषादानां त्वष्टिस्त्वायोगवस्य च । मेदान्ध्रचुञ्चुमद्गूनामारण्यपशुहिंसनम् ॥ १०.४८॥

PADACHEDA

मत्स्यघातः निषादानाम् त्वष्टिः तु आयोगवस्य च । मेद-अन्ध्र-चुञ्चु-मद्गूनाम् आरण्य-पशु-हिंसनम् ॥ १०।४८॥

TRANSLITERATION

matsyaghātaḥ niṣādānām tvaṣṭiḥ tu āyogavasya ca . meda-andhra-cuñcu-madgūnām āraṇya-paśu-hiṃsanam .. 10.48..

ENGLISH MEANING

10.48. Killing fish to Nishadas; carpenters’ work to the Ayogava; to Medas, Andhras, Kunkus, and Madgus, the slaughter of wild animals;
Shloka 49
क्षत्त्र्युग्रपुक्कसानां तु बिलौकोवधबन्धनम् । धिग्वणानां चर्मकार्यं वेणानां भाण्डवादनम् ॥ १०.४९॥

PADACHEDA

क्षत्त्रि-उग्र-पुक्कसानाम् तु बिलौकः-वध-बन्धनम् । धिग्वणानाम् चर्मकार्यम् वेणानाम् भाण्ड-वादनम् ॥ १०।४९॥

TRANSLITERATION

kṣattri-ugra-pukkasānām tu bilaukaḥ-vadha-bandhanam . dhigvaṇānām carmakāryam veṇānām bhāṇḍa-vādanam .. 10.49..

ENGLISH MEANING

10.49. To Kshattris, Ugras, and Pukkasas, catching and killing (animals) living in holes; to Dhigvanas, working in leather; to Venas, playing drums.
Shloka 50
चैत्यद्रुमश्मशानेषु शैलेषूपवनेषु च । वसेयुरेते विज्ञाता वर्तयन्तः स्वकर्मभिः ॥ १०.५०॥

PADACHEDA

चैत्य-द्रुम-श्मशानेषु शैलेषु उपवनेषु च । वसेयुः एते विज्ञाताः वर्तयन्तः स्व-कर्मभिः ॥ १०।५०॥

TRANSLITERATION

caitya-druma-śmaśāneṣu śaileṣu upavaneṣu ca . vaseyuḥ ete vijñātāḥ vartayantaḥ sva-karmabhiḥ .. 10.50..

ENGLISH MEANING

10.50. Near well-known trees and burial-grounds, on mountains and in groves, let these (tribes) dwell, known (by certain marks), and subsisting by their peculiar occupations.
Shloka 51
चण्डालश्वपचानां तु बहिर्ग्रामात्प्रतिश्रयः । अपपात्राश्च कर्तव्या धनमेषां श्वगर्दभम् ॥ १०.५१॥

PADACHEDA

चण्डाल-श्वपचानाम् तु बहिस् ग्रामात् प्रतिश्रयः । अपपात्राः च कर्तव्याः धनम् एषाम् श्व-गर्दभम् ॥ १०।५१॥

TRANSLITERATION

caṇḍāla-śvapacānām tu bahis grāmāt pratiśrayaḥ . apapātrāḥ ca kartavyāḥ dhanam eṣām śva-gardabham .. 10.51..

ENGLISH MEANING

10.51. But the dwellings of Kandalas and Svapakas shall be outside the village, they must be made Apapatras, and their wealth (shall be) dogs and donkeys.
Shloka 52
वासांसि मृतचैलानि भिन्नभाण्डेषु भोजनम् । कार्ष्णायसमलङ्कारः परिव्रज्या च नित्यशः ॥ १०.५२॥

PADACHEDA

वासांसि मृत-चैलानि भिन्न-भाण्डेषु भोजनम् । कार्ष्णायसम् अलङ्कारः परिव्रज्या च नित्यशस् ॥ १०।५२॥

TRANSLITERATION

vāsāṃsi mṛta-cailāni bhinna-bhāṇḍeṣu bhojanam . kārṣṇāyasam alaṅkāraḥ parivrajyā ca nityaśas .. 10.52..

ENGLISH MEANING

10.52. Their dress (shall be) the garments of the dead, (they shall eat) their food from broken dishes, black iron (shall be) their ornaments, and they must always wander from place to place.
Shloka 53
न तैः समयमन्विच्छेत्पुरुषो धर्ममाचरन् । व्यवहारो मिथस्तेषां विवाहः सदृशैः सह ॥ १०.५३॥

PADACHEDA

न तैः समयम् अन्विच्छेत् पुरुषः धर्मम् आचरन् । व्यवहारः मिथस् तेषाम् विवाहः सदृशैः सह ॥ १०।५३॥

TRANSLITERATION

na taiḥ samayam anvicchet puruṣaḥ dharmam ācaran . vyavahāraḥ mithas teṣām vivāhaḥ sadṛśaiḥ saha .. 10.53..

ENGLISH MEANING

10.53. A man who fulfils a religious duty, shall not seek intercourse with them; their transactions (shall be) among themselves, and their marriages with their equals.
Shloka 54
अन्नमेषां पराधीनं देयं स्याद्भिन्नभाजने । रात्रौ न विचरेयुस्ते ग्रामेषु नगरेषु च ॥ १०.५४॥

PADACHEDA

अन्नम् एषाम् पर-अधीनम् देयम् स्यात् भिन्न-भाजने । रात्रौ न विचरेयुः ते ग्रामेषु नगरेषु च ॥ १०।५४॥

TRANSLITERATION

annam eṣām para-adhīnam deyam syāt bhinna-bhājane . rātrau na vicareyuḥ te grāmeṣu nagareṣu ca .. 10.54..

ENGLISH MEANING

10.54. Their food shall be given to them by others (than an Aryan giver) in a broken dish; at night they shall not walk about in villages and in towns.
Shloka 55
दिवा चरेयुः कार्यार्थं चिह्निता राजशासनैः । अबान्धवं शवं चैव निर्हरेयुरिति स्थितिः ॥ १०.५५॥

PADACHEDA

दिवा चरेयुः कार्य-अर्थम् चिह्निताः राज-शासनैः । अबान्धवम् शवम् च एव निर्हरेयुः इति स्थितिः ॥ १०।५५॥

TRANSLITERATION

divā careyuḥ kārya-artham cihnitāḥ rāja-śāsanaiḥ . abāndhavam śavam ca eva nirhareyuḥ iti sthitiḥ .. 10.55..

ENGLISH MEANING

10.55. By day they may go about for the purpose of their work, distinguished by marks at the king’s command, and they shall carry out the corpses (of persons) who have no relatives; that is a settled rule.
Shloka 56
वध्यांश्च हन्युः सततं यथाशास्त्रं नृपाज्ञया । वध्यवासांसि गृह्णीयुः शय्याश्चाभरणानि च ॥ १०.५६॥

PADACHEDA

वध्यान् च हन्युः सततम् यथाशास्त्रम् नृप-आज्ञया । वध्य-वासांसि गृह्णीयुः शय्याः च आभरणानि च ॥ १०।५६॥

TRANSLITERATION

vadhyān ca hanyuḥ satatam yathāśāstram nṛpa-ājñayā . vadhya-vāsāṃsi gṛhṇīyuḥ śayyāḥ ca ābharaṇāni ca .. 10.56..

ENGLISH MEANING

10.56. By the king’s order they shall always execute the criminals, in accordance with the law, and they shall take for themselves the clothes, the beds, and the ornaments of (such) criminals.
Shloka 57
वर्णापेतमविज्ञातं नरं कलुषयोनिजम् । आर्यरूपमिवानार्यं कर्मभिः स्वैर्विभावयेत् ॥ १०.५७॥

PADACHEDA

वर्ण-अपेतम् अविज्ञातम् नरम् कलुष-योनि-जम् । आर्य-रूपम् इव अनार्यम् कर्मभिः स्वैः विभावयेत् ॥ १०।५७॥

TRANSLITERATION

varṇa-apetam avijñātam naram kaluṣa-yoni-jam . ārya-rūpam iva anāryam karmabhiḥ svaiḥ vibhāvayet .. 10.57..

ENGLISH MEANING

10.57. A man of impure origin, who belongs not to any caste, (varna, but whose character is) not known, who, (though) not an Aryan, has the appearance of an Aryan, one may discover by his acts.
Shloka 58
अनार्यता निष्ठुरता क्रूरता निष्क्रियात्मता । पुरुषं व्यञ्जयन्तीह लोके कलुषयोनिजम् ॥ १०.५८॥

PADACHEDA

अनार्य-ता निष्ठुर-ता क्रूर-ता निष्क्रिय-आत्म-ता । पुरुषम् व्यञ्जयन्ति इह लोके कलुष-योनि-जम् ॥ १०।५८॥

TRANSLITERATION

anārya-tā niṣṭhura-tā krūra-tā niṣkriya-ātma-tā . puruṣam vyañjayanti iha loke kaluṣa-yoni-jam .. 10.58..

ENGLISH MEANING

10.58. Behaviour unworthy of an Aryan, harshness, cruelty, and habitual neglect of the prescribed duties betray in this world a man of impure origin.
Shloka 59
पित्र्यं वा भजते शीलं मातुर्वोभयमेव वा । न कथं चन दुर्योनिः प्रकृतिं स्वां नियच्छति ॥ १०.५९॥

PADACHEDA

पित्र्यम् वा भजते शीलम् मातुः वा उभयम् एव वा । न कथम् चन दुर्योनिः प्रकृतिम् स्वाम् नियच्छति ॥ १०।५९॥

TRANSLITERATION

pitryam vā bhajate śīlam mātuḥ vā ubhayam eva vā . na katham cana duryoniḥ prakṛtim svām niyacchati .. 10.59..

ENGLISH MEANING

10.59. A base-born man either resembles in character his father, or his mother, or both; he can never conceal his real nature.
Shloka 60
कुले मुख्येऽपि जातस्य यस्य स्याद्योनिसङ्करः । संश्रयत्येव तत्शीलं नरोऽल्पमपि वा बहु ॥ १०.६०॥

PADACHEDA

कुले मुख्ये अपि जातस्य यस्य स्यात् योनि-सङ्करः । संश्रयति एव तद्-शीलम् नरः अल्पम् अपि वा बहु ॥ १०।६०॥

TRANSLITERATION

kule mukhye api jātasya yasya syāt yoni-saṅkaraḥ . saṃśrayati eva tad-śīlam naraḥ alpam api vā bahu .. 10.60..

ENGLISH MEANING

10.60. Even if a man, born in a great family, sprang from criminal intercourse, he will certainly possess the faults of his (father), be they small or great.
Shloka 61
यत्र त्वेते परिध्वंसाज्जायन्ते वर्णदूषकाः । राष्ट्रियैः सह तद्राष्ट्रं क्षिप्रमेव विनश्यति ॥ १०.६१॥

PADACHEDA

यत्र तु एते परिध्वंसात् जायन्ते वर्ण-दूषकाः । राष्ट्रियैः सह तत् राष्ट्रम् क्षिप्रम् एव विनश्यति ॥ १०।६१॥

TRANSLITERATION

yatra tu ete paridhvaṃsāt jāyante varṇa-dūṣakāḥ . rāṣṭriyaiḥ saha tat rāṣṭram kṣipram eva vinaśyati .. 10.61..

ENGLISH MEANING

10.61. But that kingdom in which such bastards, sullying (the purity of) the castes, are born, perishes quickly together with its inhabitants.
Shloka 62
ब्राह्मणार्थे गवार्थे वा देहत्यागोऽनुपस्कृतः । स्त्रीबालाभ्यवपत्तौ च बाह्यानां सिद्धिकारणम् ॥ १०.६२॥

PADACHEDA

ब्राह्मण-अर्थे गवा अर्थे वा देहत्यागः अनुपस्कृतः । स्त्री-बाल-अभ्यवपत्तौ च बाह्यानाम् सिद्धि-कारणम् ॥ १०।६२॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇa-arthe gavā arthe vā dehatyāgaḥ anupaskṛtaḥ . strī-bāla-abhyavapattau ca bāhyānām siddhi-kāraṇam .. 10.62..

ENGLISH MEANING

10.62. Dying, without the expectation of a reward, for the sake of Brahmanas and of cows, or in the defence of women and children, secures beatitude to those excluded (from the Aryan community, vahya.)
Shloka 63
अहिंसा सत्यमस्तेयं शौचमिन्द्रियनिग्रहः । एतं सामासिकं धर्मं चातुर्वर्ण्येऽब्रवीन् मनुः ॥ १०.६३॥

PADACHEDA

अहिंसा सत्यम् अस्तेयम् शौचम् इन्द्रिय-निग्रहः । एतम् सामासिकम् धर्मम् चातुर्वर्ण्ये अब्रवीत् मनुः ॥ १०।६३॥

TRANSLITERATION

ahiṃsā satyam asteyam śaucam indriya-nigrahaḥ . etam sāmāsikam dharmam cāturvarṇye abravīt manuḥ .. 10.63..

ENGLISH MEANING

10.63. Abstention from injuring (creatures), veracity, abstention from unlawfully appropriating (the goods of others), purity, and control of the organs, Manu has declared to be the summary of the law for the four castes.
Shloka 64
शूद्रायां ब्राह्मणाज्जातः श्रेयसा चेत्प्रजायते । अश्रेयान् श्रेयसीं जातिं गच्छत्या सप्तमाद्युगात् ॥ १०.६४॥

PADACHEDA

शूद्रायाम् ब्राह्मणात् जातः श्रेयसा चेद् प्रजायते । अश्रेयान् श्रेयसीम् जातिम् गच्छति आ सप्तमात् युगात् ॥ १०।६४॥

TRANSLITERATION

śūdrāyām brāhmaṇāt jātaḥ śreyasā ced prajāyate . aśreyān śreyasīm jātim gacchati ā saptamāt yugāt .. 10.64..

ENGLISH MEANING

10.64. If (a female of the caste), sprung from a Brahmana and a Sudra female, bear (children) to one of the highest caste, the inferior (tribe) attains the highest caste within the seventh generation.
Shloka 65
शूद्रो ब्राह्मणतामेति ब्राह्मणश्चैति शूद्रताम् । क्षत्रियाज्जातमेवं तु विद्याद्वैश्यात्तथैव च ॥ १०.६५॥

PADACHEDA

शूद्रः ब्राह्मण-ताम् एति ब्राह्मणः च एति शूद्र-ताम् । क्षत्रियात् जातम् एवम् तु विद्यात् वैश्यात् तथा एव च ॥ १०।६५॥

TRANSLITERATION

śūdraḥ brāhmaṇa-tām eti brāhmaṇaḥ ca eti śūdra-tām . kṣatriyāt jātam evam tu vidyāt vaiśyāt tathā eva ca .. 10.65..

ENGLISH MEANING

10.65. (Thus) a Sudra attains the rank of a Brahmana, and (in a similar manner) a Brahmana sinks to the level of a Sudra; but know that it is the same with the offspring of a Kshatriya or of a Vaisya.
Shloka 66
अनार्यायां समुत्पन्नो ब्राह्मणात्तु यदृच्छया । ब्राह्मण्यामप्यनार्यात्तु श्रेयस्त्वं कस्य चिद्भवेत्॥ १०.६६॥

PADACHEDA

अनार्यायाम् समुत्पन्नः ब्राह्मणात् तु यदृच्छया । ब्राह्मण्याम् अपि अनार्यात् तु श्रेयस्त्वम् कस्य चित् भवेत्॥ १०।६६॥

TRANSLITERATION

anāryāyām samutpannaḥ brāhmaṇāt tu yadṛcchayā . brāhmaṇyām api anāryāt tu śreyastvam kasya cit bhavet.. 10.66..

ENGLISH MEANING

10.66. If (a doubt) should arise, with whom the preeminence (is, whether) with him whom an Aryan by chance begot on a non-Aryan female, or (with the son) of a Brahmana woman by a non-Aryan,
Shloka 67
जातो नार्यामनार्यायामार्यादार्यो भवेद्गुणैः । जातोऽप्यनार्यादार्यायामनार्य इति निश्चयः ॥ १०.६७॥

PADACHEDA

जातः नार्याम् अनार्यायाम् आर्या-दार्यः भवेत् गुणैः । जातः अपि अनार्यात् आर्यायाम् अनार्यः इति निश्चयः ॥ १०।६७॥

TRANSLITERATION

jātaḥ nāryām anāryāyām āryā-dāryaḥ bhavet guṇaiḥ . jātaḥ api anāryāt āryāyām anāryaḥ iti niścayaḥ .. 10.67..

ENGLISH MEANING

10.67. The decision is as follows: ’He who was begotten by an Aryan on a non-Aryan female, may become (like to) an Aryan by his virtues; he whom an Aryan (mother) bore to a non-Aryan father ( is and remains) unlike to an Aryan.
Shloka 68
तावुभावप्यसंस्कार्याविति धर्मो व्यवस्थितः । वैगुण्याज्जन्मतः पूर्व उत्तरः प्रतिलोमतः ॥ १०.६८॥

PADACHEDA

तौ उभौ अपि अ संस्कार्यौ इति धर्मः व्यवस्थितः । वैगुण्यात् जन्मतः पूर्वः उत्तरः प्रतिलोमतः ॥ १०।६८॥

TRANSLITERATION

tau ubhau api a saṃskāryau iti dharmaḥ vyavasthitaḥ . vaiguṇyāt janmataḥ pūrvaḥ uttaraḥ pratilomataḥ .. 10.68..

ENGLISH MEANING

10.68. The law prescribes that neither of the two shall receive the sacraments, the first (being excluded) on account of the lowness of his origin, the second (because the union of his parents was) against the order of the castes.
Shloka 69
सुबीजं चैव सुक्षेत्रे जातं सम्पद्यते यथा । तथाऽर्याज्जात आर्यायां सर्वं संस्कारमर्हति ॥ १०.६९॥

PADACHEDA

सु बीजम् च एव सु क्षेत्रे जातम् सम्पद्यते यथा । तथा आर्यात् जातः आर्यायाम् सर्वम् संस्कारम् अर्हति ॥ १०।६९॥

TRANSLITERATION

su bījam ca eva su kṣetre jātam sampadyate yathā . tathā āryāt jātaḥ āryāyām sarvam saṃskāram arhati .. 10.69..

ENGLISH MEANING

10.69. As good seed, springing up in good soil, turns out perfectly well, even so the son of an Aryan by an Aryan woman is worthy of all the sacraments.
Shloka 70
बीजमेके प्रशंसन्ति क्षेत्रमन्ये मनीषिणः । बीजक्षेत्रे तथैवान्ये तत्रैयं तु व्यवस्थितिः ॥ १०.७०॥

PADACHEDA

बीजम् एके प्रशंसन्ति क्षेत्रम् अन्ये मनीषिणः । बीज-क्षेत्रे तथा एव अन्ये तत्र एयम् तु व्यवस्थितिः ॥ १०।७०॥

TRANSLITERATION

bījam eke praśaṃsanti kṣetram anye manīṣiṇaḥ . bīja-kṣetre tathā eva anye tatra eyam tu vyavasthitiḥ .. 10.70..

ENGLISH MEANING

10.70. Some sages declare the seed to be more important, and others the field; again others (assert that) the seed and the field (are equally important); but the legal decision on this point is as follows:
Shloka 71
अक्षेत्रे बीजमुत्सृष्टमन्तरैव विनश्यति । अबीजकमपि क्षेत्रं केवलं स्थण्डिलं भवेत् ॥ १०.७१॥

PADACHEDA

अक्षेत्रे बीजम् उत्सृष्टम् अन्तरा एव विनश्यति । अबीजकम् अपि क्षेत्रम् केवलम् स्थण्डिलम् भवेत् ॥ १०।७१॥

TRANSLITERATION

akṣetre bījam utsṛṣṭam antarā eva vinaśyati . abījakam api kṣetram kevalam sthaṇḍilam bhavet .. 10.71..

ENGLISH MEANING

10.71. Seed, sown on barren ground, perishes in it; a (fertile) field also, in which no (good) seed (is sown), will remain barren.
Shloka 72
यस्माद्बीजप्रभावेण तिर्यग्जा ऋषयोऽभवन् । पूजिताश्च प्रशस्ताश्च तस्माद्बीजं विशिष्यते॥ १०.७२॥

PADACHEDA

यस्मात् बीज-प्रभावेण तिर्यग्जाः ऋषयः अभवन् । पूजिताः च प्रशस्ताः च तस्मात् बीजम् विशिष्यते॥ १०।७२॥

TRANSLITERATION

yasmāt bīja-prabhāveṇa tiryagjāḥ ṛṣayaḥ abhavan . pūjitāḥ ca praśastāḥ ca tasmāt bījam viśiṣyate.. 10.72..

ENGLISH MEANING

10.72. As through the power of the seed (sons) born of animals became sages who are honoured and praised, hence the seed is declared to be more important.
Shloka 73
अनार्यमार्यकर्माणमार्यं चानार्यकर्मिणम् । सम्प्रधार्याब्रवीद्धाता न समौ नासमाविति ॥ १०.७३॥

PADACHEDA

अनार्यम् आर्य-कर्माणम् आर्यम् च अनार्य-कर्मिणम् । सम्प्रधार्य अब्रवीत् धाता न समौ न असमौ इति ॥ १०।७३॥

TRANSLITERATION

anāryam ārya-karmāṇam āryam ca anārya-karmiṇam . sampradhārya abravīt dhātā na samau na asamau iti .. 10.73..

ENGLISH MEANING

10.73. Having considered (the case of) a non-Aryan who acts like an Aryan, and (that of) an Aryan who acts like a non-Aryan, the creator declared, ’Those two are neither equal nor unequal.’
Shloka 74
ब्राह्मणा ब्रह्मयोनिस्था ये स्वकर्मण्यवस्थिताः । ते सम्यगुपजीवेयुः षट् कर्माणि यथाक्रमम् ॥ १०.७४॥

PADACHEDA

ब्राह्मणाः ब्रह्म-योनि-स्थाः ये स्व-कर्मणि अवस्थिताः । ते सम्यक् उपजीवेयुः षड् कर्माणि यथाक्रमम् ॥ १०।७४॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇāḥ brahma-yoni-sthāḥ ye sva-karmaṇi avasthitāḥ . te samyak upajīveyuḥ ṣaḍ karmāṇi yathākramam .. 10.74..

ENGLISH MEANING

10.74. Brahmanas who are intent on the means (of gaining union with) Brahman and firm in (discharging) their duties, shall live by duly performing the following six acts, (which are enumerated) in their (proper) order.
Shloka 75
अध्यापनमध्ययनं यजनं याजनं तथा । दानं प्रतिग्रहश्चैव षट् कर्माण्यग्रजन्मनः ॥ १०.७५॥

PADACHEDA

अध्यापनम् अध्ययनम् यजनम् याजनम् तथा । दानम् प्रतिग्रहः च एव षट् कर्माणि अग्रजन्मनः ॥ १०।७५॥

TRANSLITERATION

adhyāpanam adhyayanam yajanam yājanam tathā . dānam pratigrahaḥ ca eva ṣaṭ karmāṇi agrajanmanaḥ .. 10.75..

ENGLISH MEANING

10.75. Teaching, studying, sacrificing for himself, sacrificing for others, making gifts and receiving them are the six acts (prescribed) for a Brahmana.
Shloka 76
षण्णां तु कर्मणामस्य त्रीणि कर्माणि जीविका । याजनाध्यापने चैव विशुद्धाच्च प्रतिग्रहः ॥ १०.७६॥

PADACHEDA

षण्णाम् तु कर्मणाम् अस्य त्रीणि कर्माणि जीविका । याजन-अध्यापने च एव विशुद्धात् च प्रतिग्रहः ॥ १०।७६॥

TRANSLITERATION

ṣaṇṇām tu karmaṇām asya trīṇi karmāṇi jīvikā . yājana-adhyāpane ca eva viśuddhāt ca pratigrahaḥ .. 10.76..

ENGLISH MEANING

10.76. But among the six acts (ordained) for him three are his means of subsistence, (viz.) sacrificing for others, teaching, and accepting gifts from pure men.
Shloka 77
त्रयो धर्मा निवर्तन्ते ब्राह्मणात्क्षत्रियं प्रति । अध्यापनं याजनं च तृतीयश्च प्रतिग्रहः ॥ १०.७७॥

PADACHEDA

त्रयः धर्माः निवर्तन्ते ब्राह्मणात् क्षत्रियम् प्रति । अध्यापनम् याजनम् च तृतीयः च प्रतिग्रहः ॥ १०।७७॥

TRANSLITERATION

trayaḥ dharmāḥ nivartante brāhmaṇāt kṣatriyam prati . adhyāpanam yājanam ca tṛtīyaḥ ca pratigrahaḥ .. 10.77..

ENGLISH MEANING

10.77. (Passing) from the Brahmana to the Kshatriya, three acts (incumbent on the former) are forbidden, (viz.) teaching, sacrificing for others, and, thirdly, the acceptance of gifts.
Shloka 78
वैश्यं प्रति तथैवैते निवर्तेरन्निति स्थितिः । न तौ प्रति हितान् धर्मान् मनुराह प्रजापतिः ॥ १०.७८॥

PADACHEDA

वैश्यम् प्रति तथा एव एते निवर्तेरन् इति स्थितिः । न तौ प्रति हितान् धर्मान् मनुः आह प्रजापतिः ॥ १०।७८॥

TRANSLITERATION

vaiśyam prati tathā eva ete nivarteran iti sthitiḥ . na tau prati hitān dharmān manuḥ āha prajāpatiḥ .. 10.78..

ENGLISH MEANING

10.78. The same are likewise forbidden to a Vaisya, that is a settled rule; for Manu, the lord of creatures (Pragapati), has not prescribed them for (men of) those two (castes).
Shloka 79
शस्त्रास्त्रभृत्त्वं क्षत्रस्य वणिक्पशुकृषिर्विषः । आजीवनार्थं धर्मस्तु दानमध्ययनं यजिः ॥ १०.७९॥

PADACHEDA

शस्त्र-अस्त्र-भृत्-त्वम् क्षत्रस्य वणिज्-पशु-कृषिः विषः । आजीवन-अर्थम् धर्मः तु दानम् अध्ययनम् यजिः ॥ १०।७९॥

TRANSLITERATION

śastra-astra-bhṛt-tvam kṣatrasya vaṇij-paśu-kṛṣiḥ viṣaḥ . ājīvana-artham dharmaḥ tu dānam adhyayanam yajiḥ .. 10.79..

ENGLISH MEANING

10.79. To carry arms for striking and for throwing (is prescribed) for Kshatriyas as a means of subsistence; to trade, (to rear) cattle, and agriculture for Vaisyas; but their duties are liberality, the study of the Veda, and the performance of sacrifices.
Shloka 80
वेदाभ्यासो ब्राह्मणस्य क्षत्रियस्य च रक्षणम् । वार्ताकर्मैव वैश्यस्य विशिष्टानि स्वकर्मसु ॥ १०.८०॥

PADACHEDA

वेद-अभ्यासः ब्राह्मणस्य क्षत्रियस्य च रक्षणम् । वार्ता-कर्म एव वैश्यस्य विशिष्टानि स्व-कर्मसु ॥ १०।८०॥

TRANSLITERATION

veda-abhyāsaḥ brāhmaṇasya kṣatriyasya ca rakṣaṇam . vārtā-karma eva vaiśyasya viśiṣṭāni sva-karmasu .. 10.80..

ENGLISH MEANING

10.80. Among the several occupations the most commendable are, teaching the Veda for a Brahmana, protecting (the people) for a Kshatriya, and trade for a Vaisya.
Shloka 81
अजीवंस्तु यथोक्तेन ब्राह्मणः स्वेन कर्मणा । जीवेत्क्षत्रियधर्मेण स ह्यस्य प्रत्यनन्तरः ॥ १०.८१॥

PADACHEDA

अ जीवन् तु यथा उक्तेन ब्राह्मणः स्वेन कर्मणा । जीवेत् क्षत्रिय-धर्मेण स हि अस्य प्रत्यनन्तरः ॥ १०।८१॥

TRANSLITERATION

a jīvan tu yathā uktena brāhmaṇaḥ svena karmaṇā . jīvet kṣatriya-dharmeṇa sa hi asya pratyanantaraḥ .. 10.81..

ENGLISH MEANING

10.81. But a Brahmana, unable to subsist by his peculiar occupations just mentioned, may live according to the law applicable to Kshatriyas; for the latter is next to him in rank.
Shloka 82
उभाभ्यामप्यजीवंस्तु कथं स्यादिति चेद्भवेत् । कृषिगोरक्षमास्थाय जीवेद्वैश्यस्य जीविकाम् ॥ १०.८२॥

PADACHEDA

उभाभ्याम् अपि अ जीवन् तु कथम् स्यात् इति चेद् भवेत् । कृषि-गोरक्षम् आस्थाय जीवेत् वैश्यस्य जीविकाम् ॥ १०।८२॥

TRANSLITERATION

ubhābhyām api a jīvan tu katham syāt iti ced bhavet . kṛṣi-gorakṣam āsthāya jīvet vaiśyasya jīvikām .. 10.82..

ENGLISH MEANING

10.82. If it be asked, ’How shall it be, if he cannot maintain himself by either (of these occupations?’ the answer is), he may adopt a Vaisya’s mode of life, employing himself in agriculture and rearing cattle.
Shloka 83
वैश्यवृत्त्याऽपि जीवंस्तु ब्राह्मणः क्षत्रियोऽपि वा । हिंसाप्रायां पराधीनां कृषिं यत्नेन वर्जयेत् ॥ १०.८३॥

PADACHEDA

वैश्य-वृत्त्या अपि जीवन् तु ब्राह्मणः क्षत्रियः अपि वा । हिंसा-प्रायाम् पर-अधीनाम् कृषिम् यत्नेन वर्जयेत् ॥ १०।८३॥

TRANSLITERATION

vaiśya-vṛttyā api jīvan tu brāhmaṇaḥ kṣatriyaḥ api vā . hiṃsā-prāyām para-adhīnām kṛṣim yatnena varjayet .. 10.83..

ENGLISH MEANING

10.83. But a Brahmana, or a Kshatriya, living by a Vaisya’s mode of subsistence, shall carefully avoid (the pursuit of) agriculture, (which causes) injury to many beings and depends on others.
Shloka 84
कृषिं साधुइति मन्यन्ते सा वृत्तिः सद्विगर्हिताः । भूमिं भूमिशयांश्चैव हन्ति काष्ठमयोमुखम् ॥ १०.८४॥

PADACHEDA

कृषिम् साधु इति मन्यन्ते सा वृत्तिः सत्-विगर्हिताः । भूमिम् भूमिशयान् च एव हन्ति काष्ठम् अयः-मुखम् ॥ १०।८४॥

TRANSLITERATION

kṛṣim sādhu iti manyante sā vṛttiḥ sat-vigarhitāḥ . bhūmim bhūmiśayān ca eva hanti kāṣṭham ayaḥ-mukham .. 10.84..

ENGLISH MEANING

10.84. (Some) declare that agriculture is something excellent, (but) that means of subsistence is blamed by the virtuous; (for) the wooden (implement) with iron point injuries the earth and (the beings) living in the earth.
Shloka 85
इदं तु वृत्तिवैकल्यात्त्यजतो धर्मनैपुणम् । विट्पण्यमुद्धृतोद्धारं विक्रेयं वित्तवर्धनम् ॥ १०.८५॥

PADACHEDA

इदम् तु वृत्ति-वैकल्यात् त्यजतः धर्म-नैपुणम् । विट्पण्यम् उद्धृतोद्धारम् विक्रेयम् वित्त-वर्धनम् ॥ १०।८५॥

TRANSLITERATION

idam tu vṛtti-vaikalyāt tyajataḥ dharma-naipuṇam . viṭpaṇyam uddhṛtoddhāram vikreyam vitta-vardhanam .. 10.85..

ENGLISH MEANING

10.85. But he who, through a want of means of subsistence, gives up the strictness with respect to his duties, may sell, in order to increase his wealth, the commodities sold by Vaisyas, making (however) the (following) exceptions.
Shloka 86
सर्वान् रसानपोहेत कृतान्नं च तिलैः सह । अश्मनो लवणं चैव पशवो ये च मानुषाः ॥ १०.८६॥

PADACHEDA

सर्वान् रसान् अपोहेत कृतान्नम् च तिलैः सह । अश्मनः लवणम् च एव पशवः ये च मानुषाः ॥ १०।८६॥

TRANSLITERATION

sarvān rasān apoheta kṛtānnam ca tilaiḥ saha . aśmanaḥ lavaṇam ca eva paśavaḥ ye ca mānuṣāḥ .. 10.86..

ENGLISH MEANING

10.86. He must avoid (selling) condiments of all sorts, cooked food and sesamum, stones, salt, cattle, and human (beings),
Shloka 87
सर्वं च तान्तवं रक्तं शाणक्षौमाविकानि च । अपि चेत्स्युररक्तानि फलमूले तथौषधीः ॥ १०.८७॥

PADACHEDA

सर्वम् च तान्तवम् रक्तम् शाण-क्षौम-आविकानि च । अपि चेद् स्युः अ रक्तानि फल-मूले तथा ओषधीः ॥ १०।८७॥

TRANSLITERATION

sarvam ca tāntavam raktam śāṇa-kṣauma-āvikāni ca . api ced syuḥ a raktāni phala-mūle tathā oṣadhīḥ .. 10.87..

ENGLISH MEANING

10.87. All dyed cloth, as well as cloth made of hemp, or flax, or wool, even though they be not dyed, fruit, roots, and (medical) herbs
Shloka 88
अपः शस्त्रं विषं मांसं सोमं गन्धांश्च सर्वशः । क्षीरं क्षौद्रं दधि घृतं तैलं मधु गुडं कुशान् ॥ १०.८८॥

PADACHEDA

अपः शस्त्रम् विषम् मांसम् सोमम् गन्धान् च सर्वशस् । क्षीरम् क्षौद्रम् दधि घृतम् तैलम् मधु गुडम् कुशान् ॥ १०।८८॥

TRANSLITERATION

apaḥ śastram viṣam māṃsam somam gandhān ca sarvaśas . kṣīram kṣaudram dadhi ghṛtam tailam madhu guḍam kuśān .. 10.88..

ENGLISH MEANING

10.88. Water, weapons, poison, meat, Soma, and perfumes of all kinds, fresh milk, honey, sour milk, clarified butter, oil, wax, sugar, Kusa-grass;
Shloka 89
आरण्यांश्च पशून् सर्वान् दंष्ट्रिणश्च वयांसि च । मद्यं नीलीं च लाक्षां च सर्वांश्चैकशफांस्तथा ॥ १०.८९॥

PADACHEDA

आरण्यान् च पशून् सर्वान् दंष्ट्रिणः च वयांसि च । मद्यम् नीलीम् च लाक्षाम् च सर्वान् च एकशफान् तथा ॥ १०।८९॥

TRANSLITERATION

āraṇyān ca paśūn sarvān daṃṣṭriṇaḥ ca vayāṃsi ca . madyam nīlīm ca lākṣām ca sarvān ca ekaśaphān tathā .. 10.89..

ENGLISH MEANING

10.89. All beasts of the forest, animals with fangs or tusks, birds, spirituous liquor, indigo, lac, and all one- hoofed beasts.
Shloka 90
काममुत्पाद्य कृष्यां तु स्वयमेव कृषीवलः । विक्रीणीत तिलांशुद्धान् धर्मार्थमचिरस्थितान् ॥ १०.९०॥

PADACHEDA

कामम् उत्पाद्य कृष्याम् तु स्वयम् एव कृषीवलः । विक्रीणीत तिलान् शुद्धान् धर्म-अर्थम् अचिर-स्थितान् ॥ १०।९०॥

TRANSLITERATION

kāmam utpādya kṛṣyām tu svayam eva kṛṣīvalaḥ . vikrīṇīta tilān śuddhān dharma-artham acira-sthitān .. 10.90..

ENGLISH MEANING

10.90. But he who subsists by agriculture, may at pleasure sell unmixed sesamum grains for sacred purposes, provided he himself has grown them and has not kept them long.
Shloka 91
भोजनाभ्यञ्जनाद्दानाद्यदन्यत्कुरुते तिलैः । कृमिभूतः श्वविष्ठायां पितृभिः सह मज्जति ॥ १०.९१॥

PADACHEDA

भोजन-अभ्यञ्जनात् दानात् यत् अन्यत् कुरुते तिलैः । कृमि-भूतः श्व-विष्ठायाम् पितृभिः सह मज्जति ॥ १०।९१॥

TRANSLITERATION

bhojana-abhyañjanāt dānāt yat anyat kurute tilaiḥ . kṛmi-bhūtaḥ śva-viṣṭhāyām pitṛbhiḥ saha majjati .. 10.91..

ENGLISH MEANING

10.91. If he applies sesamum to any other purpose but food, anointing, and charitable gifts, he will be born (again) as a worm and, together with his ancestors, be plunged into the ordure of dogs.
Shloka 92
सद्यः पतति मांसेन लाक्षया लवणेन च । त्र्यहेण शूद्रो भवति ब्राह्मणः क्षीरविक्रयात् ॥ १०.९२॥

PADACHEDA

सद्यस् पतति मांसेन लाक्षया लवणेन च । त्रि-अहेण शूद्रः भवति ब्राह्मणः क्षीर-विक्रयात् ॥ १०।९२॥

TRANSLITERATION

sadyas patati māṃsena lākṣayā lavaṇena ca . tri-aheṇa śūdraḥ bhavati brāhmaṇaḥ kṣīra-vikrayāt .. 10.92..

ENGLISH MEANING

10.92. By (selling) flesh, salt, and lac a Brahmana at once becomes an outcast; by selling milk he becomes (equal to) a Sudra in three days.
Shloka 93
इतरेषां तु पण्यानां विक्रयादिह कामतः । ब्राह्मणः सप्तरात्रेण वैश्यभावं नियच्छति ॥ १०.९३॥

PADACHEDA

इतरेषाम् तु पण्यानाम् विक्रयात् इह कामतः । ब्राह्मणः सप्त-रात्रेण वैश्य-भावम् नियच्छति ॥ १०।९३॥

TRANSLITERATION

itareṣām tu paṇyānām vikrayāt iha kāmataḥ . brāhmaṇaḥ sapta-rātreṇa vaiśya-bhāvam niyacchati .. 10.93..

ENGLISH MEANING

10.93. But by willingly selling in this world other (forbidden) commodities, a Brahmana assumes after seven nights the character of a Vaisya.
Shloka 94
रसा रसैर्निमातव्या न त्वेव लवणं रसैः । कृतान्नं च कृतान्नेन तिला धान्येन तत्समाः ॥ १०.९४॥

PADACHEDA

रसाः रसैः निमातव्याः न तु एव लवणम् रसैः । कृतान्नम् च कृतान्नेन तिलाः धान्येन तद्-समाः ॥ १०।९४॥

TRANSLITERATION

rasāḥ rasaiḥ nimātavyāḥ na tu eva lavaṇam rasaiḥ . kṛtānnam ca kṛtānnena tilāḥ dhānyena tad-samāḥ .. 10.94..

ENGLISH MEANING

10.94. Condiments may be bartered for condiments, but by no means salt for (other) condiments; cooked food (may be exchanged) for (other kinds of) cooked food, and sesamum seeds for grain in equal quantities.
Shloka 95
जीवेदेतेन राजन्यः सर्वेणाप्यनयं गतः । न त्वेव ज्यायंसीं वृत्तिमभिमन्येत कर्हि चित् ॥ १०.९५॥

PADACHEDA

जीवेत् एतेन राजन्यः सर्वेण अपि अनयम् गतः । न तु एव ज्यायंसीम् वृत्तिम् अभिमन्येत कर्हि चित् ॥ १०।९५॥

TRANSLITERATION

jīvet etena rājanyaḥ sarveṇa api anayam gataḥ . na tu eva jyāyaṃsīm vṛttim abhimanyeta karhi cit .. 10.95..

ENGLISH MEANING

10.95. A Kshatriya who has fallen into distress, may subsist by all these (means); but he must never arrogantly adopt the mode of life (prescribed for his) betters.
Shloka 96
यो लोभादधमो जात्या जीवेदुत्कृष्टकर्मभिः । तं राजा निर्धनं कृत्वा क्षिप्रमेव प्रवासयेत् ॥ १०.९६॥

PADACHEDA

यः लोभात् अधमः जात्याः जीवेत् उत्कृष्ट-कर्मभिः । तम् राजा निर्धनम् कृत्वा क्षिप्रम् एव प्रवासयेत् ॥ १०।९६॥

TRANSLITERATION

yaḥ lobhāt adhamaḥ jātyāḥ jīvet utkṛṣṭa-karmabhiḥ . tam rājā nirdhanam kṛtvā kṣipram eva pravāsayet .. 10.96..

ENGLISH MEANING

10.96. A man of low caste who through covetousness lives by the occupations of a higher one, the king shall deprive of his property and banish.
Shloka 97
वरं स्वधर्मो विगुणः परधर्मात्स्वधिष्ठितात् । परधर्मेण जीवन् हि सद्यः पतति जातितः ॥ १०.९७॥

PADACHEDA

वरम् स्वधर्मः विगुणः पर-धर्मात् स्वधिष्ठितात् । पर-धर्मेण जीवन् हि सद्यस् पतति जातितः ॥ १०।९७॥

TRANSLITERATION

varam svadharmaḥ viguṇaḥ para-dharmāt svadhiṣṭhitāt . para-dharmeṇa jīvan hi sadyas patati jātitaḥ .. 10.97..

ENGLISH MEANING

10.97. It is better (to discharge) one’s own (appointed) duty incompletely than to perform completely that of another; for he who lives according to the law of another (caste) is instantly excluded from his own.
Shloka 98
वैश्योऽजीवन् स्वधर्मेण शूद्रवृत्त्याऽपि वर्तयेत् । अनाचरन्नकार्याणि निवर्तेत च शक्तिमान् ॥ १०.९८॥

PADACHEDA

वैश्यः अ जीवन् स्वधर्मेण शूद्र-वृत्त्या अपि वर्तयेत् । अन् आचरन् अकार्याणि निवर्तेत च शक्तिमान् ॥ १०।९८॥

TRANSLITERATION

vaiśyaḥ a jīvan svadharmeṇa śūdra-vṛttyā api vartayet . an ācaran akāryāṇi nivarteta ca śaktimān .. 10.98..

ENGLISH MEANING

10.98. A Vaisya who is unable to subsist by his own duties, may even maintain himself by a Sudra’s mode of life, avoiding (however) acts forbidden (to him), and he should give it up, when he is able (to do so).
Shloka 99
अशक्नुवंस्तु शुश्रूषां शूद्रः कर्तुं द्विजन्मनाम् । पुत्रदारात्ययं प्राप्तो जीवेत्कारुककर्मभिः ॥ १०.९९॥

PADACHEDA

अशक्नुवन् तु शुश्रूषाम् शूद्रः कर्तुम् द्विजन्मनाम् । पुत्र-दार-अत्ययम् प्राप्तः जीवेत् कारुका-कर्मभिः ॥ १०।९९॥

TRANSLITERATION

aśaknuvan tu śuśrūṣām śūdraḥ kartum dvijanmanām . putra-dāra-atyayam prāptaḥ jīvet kārukā-karmabhiḥ .. 10.99..

ENGLISH MEANING

10.99. But a Sudra, being unable to find service with the twice-born and threatened with the loss of his sons and wife (through hunger), may maintain himself by handicrafts.
Shloka 100
यैः कर्मभिः प्रचरितैः शुश्रूष्यन्ते द्विजातयः । तानि कारुककर्माणि शिल्पानि विविधानि च ॥ १०.१००॥

PADACHEDA

यैः कर्मभिः प्रचरितैः शुश्रूष्यन्ते द्विजातयः । तानि कारुका-कर्माणि शिल्पानि विविधानि च ॥ १०।१००॥

TRANSLITERATION

yaiḥ karmabhiḥ pracaritaiḥ śuśrūṣyante dvijātayaḥ . tāni kārukā-karmāṇi śilpāni vividhāni ca .. 10.100..

ENGLISH MEANING

10.100. (Let him follow) those mechanical occupations and those various practical arts by following which the twice-born are (best) served.
Shloka 101
वैश्यवृत्तिमनातिष्ठन् ब्राह्मणः स्वे पथि स्थितः । अवृत्तिकर्षितः सीदन्निमं धर्मं समाचरेत् ॥ १०.१०१॥

PADACHEDA

वैश्य-वृत्तिम् अनातिष्ठान् ब्राह्मणः स्वे पथि स्थितः । अवृत्ति-कर्षितः सीदन् इमम् धर्मम् समाचरेत् ॥ १०।१०१॥

TRANSLITERATION

vaiśya-vṛttim anātiṣṭhān brāhmaṇaḥ sve pathi sthitaḥ . avṛtti-karṣitaḥ sīdan imam dharmam samācaret .. 10.101..

ENGLISH MEANING

10.101. A Brahmana who is distressed through a want of means of subsistence and pines (with hunger), (but) unwilling to adopt a Vaisya’s mode of life and resolved to follow his own (prescribed) path, may act in the following manner.
Shloka 102
सर्वतः प्रतिगृह्णीयाद्ब्राह्मणस्त्वनयं गतः । पवित्रं दुष्यतीत्येतद्धर्मतो नोपपद्यते ॥ १०.१०२॥

PADACHEDA

सर्वतस् प्रतिगृह्णीयात् ब्राह्मणः तु अनयम् गतः । पवित्रम् दुष्यति इति एतत् धर्मतः न उपपद्यते ॥ १०।१०२॥

TRANSLITERATION

sarvatas pratigṛhṇīyāt brāhmaṇaḥ tu anayam gataḥ . pavitram duṣyati iti etat dharmataḥ na upapadyate .. 10.102..

ENGLISH MEANING

10.102. A Brahmana who has fallen into distress may accept (gifts) from anybody; for according to the law it is not possible (to assert) that anything pure can be sullied.
Shloka 103
नाध्यापनाद्याजनाद्वा गर्हिताद्वा प्रतिग्रहात् । दोषो भवति विप्राणां ज्वलनाम्बुसमा हि ते ॥ १०.१०३॥

PADACHEDA

न अध्यापनात् याजनात् वा गर्हितात् वा प्रतिग्रहात् । दोषः भवति विप्राणाम् ज्वलन-अम्बु-समाः हि ते ॥ १०।१०३॥

TRANSLITERATION

na adhyāpanāt yājanāt vā garhitāt vā pratigrahāt . doṣaḥ bhavati viprāṇām jvalana-ambu-samāḥ hi te .. 10.103..

ENGLISH MEANING

10.103. By teaching, by sacrificing for, and by accepting gifts from despicable (men) Brahmanas (in distress) commit not sin; for they (are as pure) as fire and water.
Shloka 104
जीवितात्ययमापन्नो योऽन्नमत्ति ततस्ततः । आकाशमिव पङ्केन न स पापेन लिप्यते ॥ १०.१०४॥

PADACHEDA

जीवित-अत्ययम् आपन्नः यः अन्नम् अत्ति ततस् ततस् । आकाशम् इव पङ्केन न स पापेन लिप्यते ॥ १०।१०४॥

TRANSLITERATION

jīvita-atyayam āpannaḥ yaḥ annam atti tatas tatas . ākāśam iva paṅkena na sa pāpena lipyate .. 10.104..

ENGLISH MEANING

10.104. He who, when in danger of losing his life, accepts food from any person whatsoever, is no more tainted by sin than the sky by mud.
Shloka 105
अजीगर्तः सुतं हन्तुमुपासर्पद्बुभुक्षितः । न चालिप्यत पापेन क्षुत्प्रतीकारमाचरन् ॥ १०.१०५॥

PADACHEDA

अजीगर्तः सुतम् हन्तुम् उपासर्पत् बुभुक्षितः । न च अलिप्यत पापेन क्षुध्-प्रतीकारम् आचरन् ॥ १०।१०५॥

TRANSLITERATION

ajīgartaḥ sutam hantum upāsarpat bubhukṣitaḥ . na ca alipyata pāpena kṣudh-pratīkāram ācaran .. 10.105..

ENGLISH MEANING

10.105. Agigarta, who suffered hunger, approached in order to slay (his own) son, and was not tainted by sin, since he (only) sought a remedy against famishing.
Shloka 106
श्वमांसमिच्छनार्तोऽत्तुं धर्माधर्मविचक्षणः । प्राणानां परिरक्षार्थं वामदेवो न लिप्तवान् ॥ १०.१०६॥

PADACHEDA

श्व-मांसम् इच्छन् आर्तः अत्तुम् धर्म-अधर्म-विचक्षणः । प्राणानाम् परिरक्षा-अर्थम् वामदेवः न लिप्तवान् ॥ १०।१०६॥

TRANSLITERATION

śva-māṃsam icchan ārtaḥ attum dharma-adharma-vicakṣaṇaḥ . prāṇānām parirakṣā-artham vāmadevaḥ na liptavān .. 10.106..

ENGLISH MEANING

10.106. Vamadeva, who well knew right and wrong, did not sully himself when, tormented (by hunger), he desired to eat the flesh of a dog in order to save his life.
Shloka 107
भरद्वाजः क्षुधार्तस्तु सपुत्रो विजने वने । बह्वीर्गाः प्रतिजग्राह वृधोस्तक्ष्णो महातपाः ॥ १०.१०७॥

PADACHEDA

भरद्वाजः क्षुधा-आर्तः तु स पुत्रः विजने वने । बह्वीः गाः प्रतिजग्राह वृधोः तक्ष्णः महा-तपाः ॥ १०।१०७॥

TRANSLITERATION

bharadvājaḥ kṣudhā-ārtaḥ tu sa putraḥ vijane vane . bahvīḥ gāḥ pratijagrāha vṛdhoḥ takṣṇaḥ mahā-tapāḥ .. 10.107..

ENGLISH MEANING

10.107. Bharadvaga, a performer of great austerities, accepted many cows from the carpenter Bribu, when he was starving together with his sons in a lonely forest.
Shloka 108
क्षुधार्तश्चात्तुमभ्यागाद्विश्वामित्रः श्वजाघनीम् । चण्डालहस्तादादाय धर्माधर्मविचक्षणः ॥ १०.१०८॥

PADACHEDA

क्षुधा आर्तः च अत्तुम् अभ्यागात् विश्वामित्रः श्व-जाघनीम् । चण्डाल-हस्तात् आदाय धर्म-अधर्म-विचक्षणः ॥ १०।१०८॥

TRANSLITERATION

kṣudhā ārtaḥ ca attum abhyāgāt viśvāmitraḥ śva-jāghanīm . caṇḍāla-hastāt ādāya dharma-adharma-vicakṣaṇaḥ .. 10.108..

ENGLISH MEANING

10.108. Visvamitra, who well knew what is right or wrong, approached, when he was tormented by hunger, (to eat) the haunch of a dog, receiving it the hands of a Kandala.
Shloka 109
प्रतिग्रहाद्याजनाद्वा तथैवाध्यापनादपि । प्रतिग्रहः प्रत्यवरः प्रेत्य विप्रस्य गर्हितः ॥ १०.१०९॥

PADACHEDA

प्रतिग्रहात् याजनात् वा तथा एव अध्यापनात् अपि । प्रतिग्रहः प्रत्यवरः प्रेत्य विप्रस्य गर्हितः ॥ १०।१०९॥

TRANSLITERATION

pratigrahāt yājanāt vā tathā eva adhyāpanāt api . pratigrahaḥ pratyavaraḥ pretya viprasya garhitaḥ .. 10.109..

ENGLISH MEANING

10.109. On (comparing) the acceptance (of gifts from low men), sacrificing (for them), and teaching (them), the acceptance of gifts is the meanest (of those acts) and (most) reprehensible for a Brahmana (on account of its results) in the next life.
Shloka 110
याजनाध्यापने नित्यं क्रियेते संस्कृतात्मनाम् । प्रतिग्रहस्तु क्रियते शूद्रादप्यन्त्यजन्मनः ॥ १०.११०॥

PADACHEDA

याजन-अध्यापने नित्यम् क्रियेते संस्कृत-आत्मनाम् । प्रतिग्रहः तु क्रियते शूद्रात् अपि अन्त्यजन्मनः ॥ १०।११०॥

TRANSLITERATION

yājana-adhyāpane nityam kriyete saṃskṛta-ātmanām . pratigrahaḥ tu kriyate śūdrāt api antyajanmanaḥ .. 10.110..

ENGLISH MEANING

10.110. (For) assisting in sacrifices and teaching are (two acts) always performed for men who have received the sacraments; but the acceptance of gifts takes place even in (case the giver is) a Sudra of the lowest class.
Shloka 111
जपहोमैरपेत्येनो याजनाध्यापनैः कृतम् । प्रतिग्रहनिमित्तं तु त्यागेन तपसैव च ॥ १०.१११॥

PADACHEDA

जप-होमैः अपेति एनः याजन-अध्यापनैः कृतम् । प्रतिग्रह-निमित्तम् तु त्यागेन तपसा एव च ॥ १०।१११॥

TRANSLITERATION

japa-homaiḥ apeti enaḥ yājana-adhyāpanaiḥ kṛtam . pratigraha-nimittam tu tyāgena tapasā eva ca .. 10.111..

ENGLISH MEANING

10.111. The guilt incurred by offering sacrifices for teaching (unworthy men) is removed by muttering (sacred texts) and by burnt offerings, but that incurred by accepting gifts (from them) by throwing (the gifts) away and by austerities.
Shloka 112
शिलौञ्छमप्याददीत विप्रोऽजीवन् यतस्ततः । प्रतिग्रहात्शिलः श्रेयांस्ततोऽप्युञ्छः प्रशस्यते ॥ १०.११२॥

PADACHEDA

शिल-ओञ्छम् अपि आददीत विप्रः अ जीवन् यतस् ततस् । प्रतिग्रहात् शिलः श्रेयान् ततस् अपि उञ्छः प्रशस्यते ॥ १०।११२॥

TRANSLITERATION

śila-oñcham api ādadīta vipraḥ a jīvan yatas tatas . pratigrahāt śilaḥ śreyān tatas api uñchaḥ praśasyate .. 10.112..

ENGLISH MEANING

10.112. A Brahmana who is unable to maintain himself, should (rather) glean ears or grains from (the field of) any (man); gleaning ears is better than accepting gifts, picking up single grains is declared to be still more laudable.
Shloka 113
सीदद्भिः कुप्यमिच्छद्भि धनं वा पृथिवीपतिः । याच्यः स्यात्स्नातकैर्विप्रैरदित्संस्त्यागमर्हति ॥ १०.११३॥

PADACHEDA

सीदद्भिः धनम् वा पृथिवीपतिः । याच्यः स्यात् स्नातकैः विप्रैः अ दित्सन् त्यागम् अर्हति ॥ १०।११३॥

TRANSLITERATION

sīdadbhiḥ dhanam vā pṛthivīpatiḥ . yācyaḥ syāt snātakaiḥ vipraiḥ a ditsan tyāgam arhati .. 10.113..

ENGLISH MEANING

10.113. If Brahmanas, who are Snatakas, are pining with hunger, or in want of (utensils made of) common metals, or of other property, they may ask the king for them; if he is not disposed to be liberal, he must be left.
Shloka 114
अकृतं च कृतात्क्षेत्राद्गौरजाविकमेव च । हिरण्यं धान्यमन्नं च पूर्वं पूर्वमदोषवत् ॥ १०.११४॥

PADACHEDA

अकृतम् च कृतात् क्षेत्रात् गौः अज-आविकम् एव च । हिरण्यम् धान्यम् अन्नम् च पूर्वम् पूर्वम् अदोषवत् ॥ १०।११४॥

TRANSLITERATION

akṛtam ca kṛtāt kṣetrāt gauḥ aja-āvikam eva ca . hiraṇyam dhānyam annam ca pūrvam pūrvam adoṣavat .. 10.114..

ENGLISH MEANING

10.114. (The acceptance on an untilled field is less blamable than (that of) a tilled one; (with respect to) cows, goats, sheep, gold, grain, and cooked food, (the acceptance of) each earlier-named (article is less blamable than of the following ones).
Shloka 115
सप्त वित्तागमा धर्म्या दायो लाभः क्रयो जयः । प्रयोगः कर्मयोगश्च सत्प्रतिग्रह एव च ॥ १०.११५॥

PADACHEDA

सप्त वित्तागमाः धर्म्याः दायः लाभः क्रयः जयः । प्रयोगः कर्म-योगः च सत्-प्रतिग्रहः एव च ॥ १०।११५॥

TRANSLITERATION

sapta vittāgamāḥ dharmyāḥ dāyaḥ lābhaḥ krayaḥ jayaḥ . prayogaḥ karma-yogaḥ ca sat-pratigrahaḥ eva ca .. 10.115..

ENGLISH MEANING

10.115. There are seven lawful modes of acquiring property, (viz.) inheritance, finding or friendly donation, purchase, conquest, lending at interest, the performance of work, and the acceptance of gifts from virtuous men.
Shloka 116
विद्या शिल्पं भृतिः सेवा गोरक्ष्यं विपणिः कृषिः । धृतिर्भैक्षं कुसीदं च दश जीवनहेतवः ॥ १०.११६॥

PADACHEDA

विद्या शिल्पम् भृतिः सेवा गोरक्ष्यम् विपणिः कृषिः । धृतिः भैक्षम् कुसीदम् च दश जीवन-हेतवः ॥ १०।११६॥

TRANSLITERATION

vidyā śilpam bhṛtiḥ sevā gorakṣyam vipaṇiḥ kṛṣiḥ . dhṛtiḥ bhaikṣam kusīdam ca daśa jīvana-hetavaḥ .. 10.116..

ENGLISH MEANING

10.116. Learning, mechanical arts, work for wages, service, rearing cattle, traffic, agriculture, contentment (with little), alms, and receiving interest on money, are the ten modes of subsistence (permitted to all men in times of distress).
Shloka 117
ब्राह्मणः क्षत्रियो वाऽपि वृद्धिं नैव प्रयोजयेत् । कामं तु खलु धर्मार्थं दद्यात्पापीयसेऽल्पिकाम् ॥ १०.११७॥

PADACHEDA

ब्राह्मणः क्षत्रियः वा अपि वृद्धिम् न एव प्रयोजयेत् । कामम् तु खलु धर्म-अर्थम् दद्यात् पापीयसे अल्पिकाम् ॥ १०।११७॥

TRANSLITERATION

brāhmaṇaḥ kṣatriyaḥ vā api vṛddhim na eva prayojayet . kāmam tu khalu dharma-artham dadyāt pāpīyase alpikām .. 10.117..

ENGLISH MEANING

10.117. Neither a Brahmana, nor a Kshatriya must lend (money at) interest; but at his pleasure (either of them) may, in times of distress when he requires money) for sacred purposes, lend to a very sinful man at a small interest.
Shloka 118
चतुर्थमाददानोऽपि क्षत्रियो भागमापदि । प्रजा रक्षन् परं शक्त्या किल्बिषात्प्रतिमुच्यते ॥ १०.११८॥

PADACHEDA

चतुर्थम् आददानः अपि क्षत्रियः भागम् आपदि । प्रजाः रक्षन् परम् शक्त्या किल्बिषात् प्रतिमुच्यते ॥ १०।११८॥

TRANSLITERATION

caturtham ādadānaḥ api kṣatriyaḥ bhāgam āpadi . prajāḥ rakṣan param śaktyā kilbiṣāt pratimucyate .. 10.118..

ENGLISH MEANING

10.118. A Kshatriya (king) who, in times of distress, takes even the fourth part (of the crops), is free from guilt, if he protects his subjects to the best of his ability.
Shloka 119
स्वधर्मो विजयस्तस्य नाहवे स्यात्पराङ्मुखः । शस्त्रेण वैश्याद्रक्षित्वा धर्म्यमाहारयेद्बलिम् ॥ १०.११९॥

PADACHEDA

स्वधर्मः विजयः तस्य न आहवे स्यात् पराङ्मुखः । शस्त्रेण वैश्यात् रक्षित्वा धर्म्यम् आहारयेत् बलिम् ॥ १०।११९॥

TRANSLITERATION

svadharmaḥ vijayaḥ tasya na āhave syāt parāṅmukhaḥ . śastreṇa vaiśyāt rakṣitvā dharmyam āhārayet balim .. 10.119..

ENGLISH MEANING

10.119. His peculiar duty is conquest, and he must not turn back in danger; having protected the Vaisyas by his weapons, he may cause the legal tax to be collected;
Shloka 120
धान्येऽष्टमं विशां शुल्कं विंशं कार्षापणावरम् । कर्मोपकरणाः शूद्राः कारवः शिल्पिनस्तथा ॥ १०.१२०॥

PADACHEDA

धान्ये अष्टमम् विशाम् शुल्कम् विंशम् कार्षापणावरम् । कर्म-उपकरणाः शूद्राः कारवः शिल्पिनः तथा ॥ १०।१२०॥

TRANSLITERATION

dhānye aṣṭamam viśām śulkam viṃśam kārṣāpaṇāvaram . karma-upakaraṇāḥ śūdrāḥ kāravaḥ śilpinaḥ tathā .. 10.120..

ENGLISH MEANING

10.120. (Viz.) from Vaisyas one-eighth as the tax on grain, one-twentieth (on the profits on gold and cattle), which amount at least to one Karshapana; Sudras, artisans, and mechanics (shall) benefit (the king) by (doing) work (for him).
Shloka 121
शूद्रस्तु वृत्तिमाकाङ्क्षन् क्षत्रम आराधयेदिति । धनिनं वाऽप्युपाराध्य वैश्यं शूद्रो जिजीविषेत् ॥ १०.१२१॥

PADACHEDA

शूद्रः तु वृत्तिम् आकाङ्क्षन् क्षत्रमः आराधयेत् इति । धनिनम् वा अपि उपाराध्य वैश्यम् शूद्रः जिजीविषेत् ॥ १०।१२१॥

TRANSLITERATION

śūdraḥ tu vṛttim ākāṅkṣan kṣatramaḥ ārādhayet iti . dhaninam vā api upārādhya vaiśyam śūdraḥ jijīviṣet .. 10.121..

ENGLISH MEANING

10.121. If a Sudra, (unable to subsist by serving Brahmanas,) seeks a livelihood, he may serve Kshatriyas, or he may also seek to maintain himself by attending on a wealthy Vaisya.
Shloka 122
स्वर्गार्थमुभयार्थं वा विप्रानाराधयेत्तु सः । जातब्राह्मणशब्दस्य सा ह्यस्य कृतकृत्यता ॥ १०.१२२॥

PADACHEDA

स्वर्ग-अर्थम् उभय-अर्थम् वा विप्रान् आराधयेत् तु सः । जातब्राह्मण-शब्दस्य सा हि अस्य कृतकृत्य-ता ॥ १०।१२२॥

TRANSLITERATION

svarga-artham ubhaya-artham vā viprān ārādhayet tu saḥ . jātabrāhmaṇa-śabdasya sā hi asya kṛtakṛtya-tā .. 10.122..

ENGLISH MEANING

10.122. But let a (Sudra) serve Brahmanas, either for the sake of heaven, or with a view to both (this life and the next); for he who is called the servant of a Brahmana thereby gains all his ends
Shloka 123
विप्रसेवैव शूद्रस्य विशिष्टं कर्म कीर्त्यते । यदतोऽन्यधि कुरुते तद्भवत्यस्य निष्फलम् ॥ १०.१२३॥

PADACHEDA

विप्र-सेवा एव शूद्रस्य विशिष्टम् कर्म कीर्त्यते । यत् अतस् अन्यधि कुरुते तत् भवति अस्य निष्फलम् ॥ १०।१२३॥

TRANSLITERATION

vipra-sevā eva śūdrasya viśiṣṭam karma kīrtyate . yat atas anyadhi kurute tat bhavati asya niṣphalam .. 10.123..

ENGLISH MEANING

10.123. The service of Brahmanas alone is declared (to be) an excellent occupation for a Sudra; for whatever else besides this he may perform will bear him no fruit.
Shloka 124
प्रकल्प्या तस्य तैर्वृत्तिः स्वकुटुम्बाद्यथार्हतः । शक्तिं चावेक्ष्य दाक्ष्यं च भृत्यानां च परिग्रहम् ॥ १०.१२४॥

PADACHEDA

प्रकल्प्या तस्य तैः वृत्तिः स्व-कुटुम्बात् यथार्हतः । शक्तिम् च अवेक्ष्य दाक्ष्यम् च भृत्यानाम् च परिग्रहम् ॥ १०।१२४॥

TRANSLITERATION

prakalpyā tasya taiḥ vṛttiḥ sva-kuṭumbāt yathārhataḥ . śaktim ca avekṣya dākṣyam ca bhṛtyānām ca parigraham .. 10.124..

ENGLISH MEANING

10.124. They must allot to him out of their own family (-property) a suitable maintenance, after considering his ability, his industry, and the number of those whom he is bound to support.
Shloka 125
उच्छिष्टमन्नं दातव्यं जीर्णानि वसनानि च । पुलाकाश्चैव धान्यानां जीर्णाश्चैव परिच्छदाः ॥ १०.१२५॥

PADACHEDA

उच्छिष्टम् अन्नम् दातव्यम् जीर्णानि वसनानि च । पुलाकाः च एव धान्यानाम् जीर्णाः च एव परिच्छदाः ॥ १०।१२५॥

TRANSLITERATION

ucchiṣṭam annam dātavyam jīrṇāni vasanāni ca . pulākāḥ ca eva dhānyānām jīrṇāḥ ca eva paricchadāḥ .. 10.125..

ENGLISH MEANING

10.125. The remnants of their food must be given to him, as well as their old clothes, the refuse of their grain, and their old household furniture.
Shloka 126
न शूद्रे पातकं किं चिन्न च संस्कारमर्हति । नास्याधिकारो धर्मेऽस्ति न धर्मात्प्रतिषेधनम् ॥ १०.१२६॥

PADACHEDA

न शूद्रे पातकम् किम् चित् न च संस्कारम् अर्हति । न अस्य अधिकारः धर्मे अस्ति न धर्मात् प्रतिषेधनम् ॥ १०।१२६॥

TRANSLITERATION

na śūdre pātakam kim cit na ca saṃskāram arhati . na asya adhikāraḥ dharme asti na dharmāt pratiṣedhanam .. 10.126..

ENGLISH MEANING

10.126. A Sudra cannot commit an offence, causing loss of caste (pataka), and he is not worthy to receive the sacraments; he has no right to (fulfil) the sacred law (of the Aryans, yet) there is no prohibition against (his fulfilling certain portions of) the law.
Shloka 127
धर्मैप्सवस्तु धर्मज्ञाः सतां वृत्तमनुष्ठिताः । सतां धर्मं मन्त्रवर्जं न दुष्यन्ति प्रशंसां प्राप्नुवन्ति च ॥ १०.१२७॥

PADACHEDA

धर्म-एप्सवः तु धर्म-ज्ञाः सताम् वृत्तम् अनुष्ठिताः । सताम् धर्मम् मन्त्र-वर्जम् न दुष्यन्ति प्रशंसाम् प्राप्नुवन्ति च ॥ १०।१२७॥

TRANSLITERATION

dharma-epsavaḥ tu dharma-jñāḥ satām vṛttam anuṣṭhitāḥ . satām dharmam mantra-varjam na duṣyanti praśaṃsām prāpnuvanti ca .. 10.127..

ENGLISH MEANING

10.127. (Sudras) who are desirous to gain merit, and know (their) duty, commit no sin, but gain praise, if they imitate the practice of virtuous men without reciting sacred texts.
Shloka 128
यथा यथा हि सद्वृत्तमातिष्ठत्यनसूयकः । तथा तथैमं चामुं च लोकं प्राप्नोत्यनिन्दितः ॥ १०.१२८॥

PADACHEDA

यथा यथा हि सत्-वृत्तम् आतिष्ठति अनसूयकः । तथा तथा एमम् च अमुम् च लोकम् प्राप्नोति अनिन्दितः ॥ १०।१२८॥

TRANSLITERATION

yathā yathā hi sat-vṛttam ātiṣṭhati anasūyakaḥ . tathā tathā emam ca amum ca lokam prāpnoti aninditaḥ .. 10.128..

ENGLISH MEANING

10.128. The more a (Sudra), keeping himself free from envy, imitates the behaviour of the virtuous, the more he gains, without being censured, (exaltation in) this world and the next.
Shloka 129
शक्तेनापि हि शूद्रेण न कार्यो धनसञ्चयः । शूद्रो हि धनमासाद्य ब्राह्मणानेव बाधते ॥ १०.१२९॥

PADACHEDA

शक्तेन अपि हि शूद्रेण न कार्यः धन-सञ्चयः । शूद्रः हि धनम् आसाद्य ब्राह्मणान् एव बाधते ॥ १०।१२९॥

TRANSLITERATION

śaktena api hi śūdreṇa na kāryaḥ dhana-sañcayaḥ . śūdraḥ hi dhanam āsādya brāhmaṇān eva bādhate .. 10.129..

ENGLISH MEANING

10.129. No collection of wealth must be made by a Sudra, even though he be able (to do it); for a Sudra who has acquired wealth, gives pain to Brahmanas.
Shloka 130
एते चतुर्णां वर्णानामापद्धर्माः प्रकीर्तिताः । यान् सम्यगनुतिष्ठन्तो व्रजन्ति परमं गतिम् ॥ १०.१३०॥

PADACHEDA

एते चतुर्णाम् वर्णानाम् आपद्-धर्माः प्रकीर्तिताः । यान् सम्यक् अनुतिष्ठन्तः व्रजन्ति परमम् गतिम् ॥ १०।१३०॥

TRANSLITERATION

ete caturṇām varṇānām āpad-dharmāḥ prakīrtitāḥ . yān samyak anutiṣṭhantaḥ vrajanti paramam gatim .. 10.130..

ENGLISH MEANING

10.130. The duties of the four castes (varna) in times of distress have thus been declared, and if they perform them well, they will reach the most blessed state.
Shloka 131
एष धर्मविधिः कृत्स्नश्चातुर्वर्ण्यस्य कीर्तितः । अतः परं प्रवक्ष्यामि प्रायश्चित्तविधिं शुभम् ॥ १०.१३१॥

PADACHEDA

एष धर्म-विधिः कृत्स्नः चातुर्वर्ण्यस्य कीर्तितः । अतस् परम् प्रवक्ष्यामि प्रायश्चित्त-विधिम् शुभम् ॥ १०।१३१॥

TRANSLITERATION

eṣa dharma-vidhiḥ kṛtsnaḥ cāturvarṇyasya kīrtitaḥ . atas param pravakṣyāmi prāyaścitta-vidhim śubham .. 10.131..

ENGLISH MEANING

10.131. Thus all the legal rules for the four castes have been proclaimed; I next will promulgate the auspicious rules for penances.

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


Shloka QR Code

🔗

🪔 Powered by Gyaandweep.com

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 100 Vedic Scriptures and 1000s of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In