बन्धुस्नेहं विजह्यां तव हि करुणया त्वय्युपावेशितात्मासर्वं त्वक्त्वा चरेयं सकलमपि जगद्वीक्ष्य मायाविलासम् । नानात्वाद्भ्रान्तिजन्यात्सति खलु गुणदोषावबोधे विधिर्वाव्यासेधो वा कथं तौ त्वयि निहितमतेर्वीतवैषम्यबुद्धेः ॥ 93.1 ॥
bandhusnehaṃ vijahyāṃ tava hi karuṇayā tvayyupāveśitātmāsarvaṃ tvaktvā careyaṃ sakalamapi jagadvīkṣya māyāvilāsam | nānātvādbhrāntijanyātsati khalu guṇadoṣāvabodhe vidhirvāvyāsedho vā kathaṃ tau tvayi nihitamatervītavaiṣamyabuddheḥ || 93.1 ||
क्षुत्तृष्णालोपमात्रे सततकृतधियो जन्तवस्सन्त्यनन्तास्तेभ्यो विज्ञानवत्त्वात्पुरुष इह वरस्तज्जनिर्दुर्लभैव । तत्राप्यात्मात्मनः स्यात्सुहृदपि च रिपुर्यस्त्वयि न्यस्तचेतास्तापोच्छित्तेरुपायं स्मरति स हि सुहृत्स्वात्मवैरी ततोऽन्यः ॥ 93.2 ॥
kṣuttṛṣṇālopamātre satatakṛtadhiyo jantavassantyanantāstebhyo vijñānavattvātpuruṣa iha varastajjanirdurlabhaiva | tatrāpyātmātmanaḥ syātsuhṛdapi ca ripuryastvayi nyastacetāstāpocchitterupāyaṃ smarati sa hi suhṛtsvātmavairī tato'nyaḥ || 93.2 ||
त्वत्कारुण्ये प्रवृत्ते क इव न हि गुरुर्लोकवृत्तेऽपि भूमन्सर्वाक्रान्तापि भूमिर्न हि चलति ततः सत्क्षमां शिक्षयेयम् । गृह्णीयामीश तत्तद्विषयपरिचतेऽप्यप्रसक्तिं समीराद्व्याप्तत्वञ्चात्मनो मे गगनगुरुवशाद्भातु निर्लेपता च ॥ 93.3 ॥
tvatkāruṇye pravṛtte ka iva na hi gururlokavṛtte'pi bhūmansarvākrāntāpi bhūmirna hi calati tataḥ satkṣamāṃ śikṣayeyam | gṛhṇīyāmīśa tattadviṣayaparicate'pyaprasaktiṃ samīrādvyāptatvañcātmano me gaganaguruvaśādbhātu nirlepatā ca || 93.3 ||
स्वच्छः स्यां पावनोऽहं मधुर उदकवद्वह्निवन्मा स्म गृह्णांसर्वान्नीनोऽपि दोषं तरुषु तमिव मां सर्वभूतेष्ववेयाम् । पुष्टिर्नष्टिः कलानांं शशिन इव तनोर्नात्मनोऽस्तीति विद्यांतोयादिव्यस्तमार्ताण्डवदपि च तनुष्वेकतां त्वत्प्रसादात् ॥ 93.4 ॥
svacchaḥ syāṃ pāvano'haṃ madhura udakavadvahnivanmā sma gṛhṇāṃsarvānnīno'pi doṣaṃ taruṣu tamiva māṃ sarvabhūteṣvaveyām | puṣṭirnaṣṭiḥ kalānāṃṃ śaśina iva tanornātmano'stīti vidyāṃtoyādivyastamārtāṇḍavadapi ca tanuṣvekatāṃ tvatprasādāt || 93.4 ||
स्नेहाद्व्याधास्तपुत्रप्रणयमृतकपोतायितो मा स्म भूवंप्राप्त प्राश्नन्सहेय क्षुधमपि शयुवत्सिन्धुवत्स्यामगाधः । मा पप्तं योषिदादौ शिखिनि शलभवद्भृङ्गवत्सारभागीभूयासं किन्तु तद्वद्धनचयनवशान्माहमीश प्रणेशम् ॥ 93.5 ॥
snehādvyādhāstaputrapraṇayamṛtakapotāyito mā sma bhūvaṃprāpta prāśnansaheya kṣudhamapi śayuvatsindhuvatsyāmagādhaḥ | mā paptaṃ yoṣidādau śikhini śalabhavadbhṛṅgavatsārabhāgībhūyāsaṃ kintu tadvaddhanacayanavaśānmāhamīśa praṇeśam || 93.5 ||
मा बध्यासं तरुण्या गज इव वशया नार्जयेयं धनौघंहर्तान्यस्तं हि माध्वीहर इव मृगवन्मा गुहं ग्राम्यगीतैः । नात्यासज्जेय भोज्ये झष इव बिळिशे पिङ्गलावन्निराशःसुप्यां भर्तव्ययोगात्कुरर इव विभो सामिषोऽन्यैर्न हन्यै ॥ 93.6 ॥
mā badhyāsaṃ taruṇyā gaja iva vaśayā nārjayeyaṃ dhanaughaṃhartānyastaṃ hi mādhvīhara iva mṛgavanmā guhaṃ grāmyagītaiḥ | nātyāsajjeya bhojye jhaṣa iva biळ्iśe piṅgalāvannirāśaḥsupyāṃ bhartavyayogātkurara iva vibho sāmiṣo'nyairna hanyai || 93.6 ||
वर्तेय त्यक्तमानः सुखमतिशिशुवन्निस्सहायश्चरेयंकन्याया एकशेषो वलय इव विभो वर्जितान्योन्यघोषः । त्वच्चित्तो नावबुध्यै परमिषुकृदिव क्ष्माभृदायानघोषंगेहेष्वन्यप्रणीतेष्वहिरिव निवसान्युन्दुरोर्मन्दिरेषु ॥ 93.7 ॥
varteya tyaktamānaḥ sukhamatiśiśuvannissahāyaścareyaṃkanyāyā ekaśeṣo valaya iva vibho varjitānyonyaghoṣaḥ | tvaccitto nāvabudhyai paramiṣukṛdiva kṣmābhṛdāyānaghoṣaṃgeheṣvanyapraṇīteṣvahiriva nivasānyundurormandireṣu || 93.7 ||
त्वय्येव त्वत्कृतं त्वं क्षपयसि जगदित्यूर्णनाभात्प्रतीयांत्वच्चिन्ता त्वत्स्वरूपं कुरुत इति दृढं शिक्षेये पेशकारात् । विड्भस्मात्मा च देहि भवति गुरुवरो यो विवेकं विरक्तिंधत्ते सञ्चिन्त्यमानो मम तु बहुरुजापीडितोऽयं विशेषात् ॥ 93.8 ॥
tvayyeva tvatkṛtaṃ tvaṃ kṣapayasi jagadityūrṇanābhātpratīyāṃtvaccintā tvatsvarūpaṃ kuruta iti dṛḍhaṃ śikṣeye peśakārāt | viḍbhasmātmā ca dehi bhavati guruvaro yo vivekaṃ viraktiṃdhatte sañcintyamāno mama tu bahurujāpīḍito'yaṃ viśeṣāt || 93.8 ||
ही ही मे देहमोहं त्यज पवनपुराधीश यत्प्रेमहेतोर्गेहे चित्ते कळत्रादिषु च विवशितास्त्वत्पदं विस्मरन्ति । सोऽयं वह्नेः शुनो वा परमिह परतः साम्प्रतञ्चाक्षिकर्णत्वग्जिह्वाद्या विकर्षन्त्यवशमत इतः कोऽपि न त्वत्पदाब्जे ॥ 93.9 ॥
hī hī me dehamohaṃ tyaja pavanapurādhīśa yatpremahetorgehe citte kaळtrādiṣu ca vivaśitāstvatpadaṃ vismaranti | so'yaṃ vahneḥ śuno vā paramiha parataḥ sāmpratañcākṣikarṇatvagjihvādyā vikarṣantyavaśamata itaḥ ko'pi na tvatpadābje || 93.9 ||
दुर्वारो देहमोहो यदि पुनरधुना तर्हि निश्शेषरोगान्हृत्वा भक्तिं द्रढिष्ठां कुरु तव पदपङ्केरुहे पङ्कजाक्ष । नूनः नानाभवान्ते समधिगतमिमं मुक्तिदं विप्रदेहंक्षुद्रे हा हन्त मा मा क्षिप विषयरसे पाहि मां मारुतेश ॥ 93.10 ॥
durvāro dehamoho yadi punaradhunā tarhi niśśeṣarogānhṛtvā bhaktiṃ draḍhiṣṭhāṃ kuru tava padapaṅkeruhe paṅkajākṣa | nūnaḥ nānābhavānte samadhigatamimaṃ muktidaṃ vipradehaṃkṣudre hā hanta mā mā kṣipa viṣayarase pāhi māṃ māruteśa || 93.10 ||