Gyaandweep | Bhagavata Purana, Chaturtho Skanda, Adhyaya 6

Shloka 1

अथ देवगणाः सर्वे रुद्रानीकैः पराजिताः । शूलपट्टिशनिस्त्रिंश गदापरिघमुद्गरैः ॥ १ ॥

atha devagaṇāḥ sarve rudrānīkaiḥ parājitāḥ . śūlapaṭṭiśanistriṃśa gadāparighamudgaraiḥ .. 1 ..

Shloka 2

सञ्छिन्नभिन्नसर्वाङ्गाः सर्त्विक्सभ्या भयाकुलाः । स्वयम्भुवे नमस्कृत्य कार्त्स्न्येनैतन् न्यवेदयन् ॥ २ ॥

sañchinnabhinnasarvāṅgāḥ sartviksabhyā bhayākulāḥ . svayambhuve namaskṛtya kārtsnyenaitan nyavedayan .. 2 ..

Shloka 3

उपलभ्य पुरैवैतद् भगवान् अब्जसम्भवः । नारायणश्च विश्वात्मा न कस्याध्वरमीयतुः ॥ ३ ॥

upalabhya puraivaitad bhagavān abjasambhavaḥ . nārāyaṇaśca viśvātmā na kasyādhvaramīyatuḥ .. 3 ..

Shloka 4

तदाकर्ण्य विभुः प्राह तेजीयसि कृतागसि । क्षेमाय तत्र सा भूयात् नन्न प्रायेण बुभूषताम् ॥ ४ ॥

tadākarṇya vibhuḥ prāha tejīyasi kṛtāgasi . kṣemāya tatra sā bhūyāt nanna prāyeṇa bubhūṣatām .. 4 ..

Shloka 5

अथापि यूयं कृतकिल्बिषा भवं ये बर्हिषो भागभाजं परादुः । प्रसादयध्वं परिशुद्धचेतसा क्षिप्रप्रसादं प्रगृहीताङ्घ्रिपद्मम् ॥ ५ ॥

athāpi yūyaṃ kṛtakilbiṣā bhavaṃ ye barhiṣo bhāgabhājaṃ parāduḥ . prasādayadhvaṃ pariśuddhacetasā kṣipraprasādaṃ pragṛhītāṅghripadmam .. 5 ..

Shloka 6

आशासाना जीवितमध्वरस्य लोकः सपालः कुपिते न यस्मिन् । तमाशु देवं प्रियया विहीनं क्षमापयध्वं हृदि विद्धं दुरुक्तैः ॥ ६ ॥

āśāsānā jīvitamadhvarasya lokaḥ sapālaḥ kupite na yasmin . tamāśu devaṃ priyayā vihīnaṃ kṣamāpayadhvaṃ hṛdi viddhaṃ duruktaiḥ .. 6 ..

Shloka 7

नाहं न यज्ञो न च यूयमन्ये ये देहभाजो मुनयश्च तत्त्वम् । विदुः प्रमाणं बलवीर्ययोर्वा यस्यात्मतन्त्रस्य क उपायं विधित्सेत् ॥ ७ ॥

nāhaṃ na yajño na ca yūyamanye ye dehabhājo munayaśca tattvam . viduḥ pramāṇaṃ balavīryayorvā yasyātmatantrasya ka upāyaṃ vidhitset .. 7 ..

Shloka 8

स इत्थमादिश्य सुरानजस्तैः समन्वितः पितृभिः सप्रजेशैः । ययौ स्वधिष्ण्यान्निलयं पुरद्विषः कैलासमद्रिप्रवरं प्रियं प्रभोः ॥ ८ ॥

sa itthamādiśya surānajastaiḥ samanvitaḥ pitṛbhiḥ saprajeśaiḥ . yayau svadhiṣṇyānnilayaṃ puradviṣaḥ kailāsamadripravaraṃ priyaṃ prabhoḥ .. 8 ..

Shloka 9

जन्मौषधितपोमन्त्र योगसिद्धैर्नरेतरैः । जुष्टं किन्नरगन्धर्वैः अप्सरोभिर्वृतं सदा ॥ ९ ॥

janmauṣadhitapomantra yogasiddhairnaretaraiḥ . juṣṭaṃ kinnaragandharvaiḥ apsarobhirvṛtaṃ sadā .. 9 ..

Shloka 10

नानामणिमयैः शृङ्गैः नानाधातुविचित्रितैः । नानाद्रुमलतागुल्मैः नानामृगगणावृतैः ॥ १० ॥

nānāmaṇimayaiḥ śṛṅgaiḥ nānādhātuvicitritaiḥ . nānādrumalatāgulmaiḥ nānāmṛgagaṇāvṛtaiḥ .. 10 ..

Shloka 11

नानामलप्रस्रवणैः नानाकन्दरसानुभिः । रमणं विहरन्तीनां रमणैः सिद्धयोषिताम् ॥ ११ ॥

nānāmalaprasravaṇaiḥ nānākandarasānubhiḥ . ramaṇaṃ viharantīnāṃ ramaṇaiḥ siddhayoṣitām .. 11 ..

Shloka 12

मयूरकेकाभिरुतं मदान्धालिविमूर्च्छितम् । प्लावितै रक्तकण्ठानां कूजितैश्च पतत्त्रिणाम् ॥ १२ ॥

mayūrakekābhirutaṃ madāndhālivimūrcchitam . plāvitai raktakaṇṭhānāṃ kūjitaiśca patattriṇām .. 12 ..

Shloka 13

आह्वयन्तं इवोद्धस्तैः द्विजान् कामदुघैर्द्रुमैः । व्रजन्तमिव मातङ्गैः गृणन्तमिव निर्झरैः ॥ १३ ॥

āhvayantaṃ ivoddhastaiḥ dvijān kāmadughairdrumaiḥ . vrajantamiva mātaṅgaiḥ gṛṇantamiva nirjharaiḥ .. 13 ..

Shloka 14

मन्दारैः पारिजातैश्च सरलैश्चोपशोभितम् । तमालैः शालतालैश्च कोविदारासनार्जुनैः ॥ १४ ॥

mandāraiḥ pārijātaiśca saralaiścopaśobhitam . tamālaiḥ śālatālaiśca kovidārāsanārjunaiḥ .. 14 ..

Shloka 15

चूतैः कदम्बैर्नीपैश्च नागपुन्नाग चम्पकैः । पाटलाशोकबकुलैः कुन्दैः कुरबकैरपि ॥ १५ ॥

cūtaiḥ kadambairnīpaiśca nāgapunnāga campakaiḥ . pāṭalāśokabakulaiḥ kundaiḥ kurabakairapi .. 15 ..

Shloka 16

स्वर्णार्णशतपत्रैश्च वररेणुकजातिभिः । कुब्जकैर्मल्लिकाभिश्च माधवीभिश्च मण्डितम् ॥ १६ ॥

svarṇārṇaśatapatraiśca varareṇukajātibhiḥ . kubjakairmallikābhiśca mādhavībhiśca maṇḍitam .. 16 ..

Shloka 17

पनसोदुम्बराश्वत्थ प्लक्ष न्यग्रोधहिङ्गुभिः । भूर्जैरोषधिभिः पूगै राजपूगैश्च जम्बुभिः ॥ १७ ॥

panasodumbarāśvattha plakṣa nyagrodhahiṅgubhiḥ . bhūrjairoṣadhibhiḥ pūgai rājapūgaiśca jambubhiḥ .. 17 ..

Shloka 18

खर्जूराम्रातकाम्राद्यैः प्रियाल मधुकेङ्गुदैः । द्रुमजातिभिरन्यैश्च राजितं वेणुकीचकैः ॥ १८ ॥

kharjūrāmrātakāmrādyaiḥ priyāla madhukeṅgudaiḥ . drumajātibhiranyaiśca rājitaṃ veṇukīcakaiḥ .. 18 ..

Shloka 19

कुमुदोत्पलकह्लार शतपत्रवनर्द्धिभिः । नलिनीषु कलं कूजत् खगवृन्दोपशोभितम् ॥ १९ ॥

kumudotpalakahlāra śatapatravanarddhibhiḥ . nalinīṣu kalaṃ kūjat khagavṛndopaśobhitam .. 19 ..

Shloka 20

मृगैः शाखामृगैः क्रोडैः मृगेन्द्रैः ऋक्षशल्यकैः । गवयैः शरभैर्व्याघ्रै रुरुभिर्महिषादिभिः ॥ २० ॥

mṛgaiḥ śākhāmṛgaiḥ kroḍaiḥ mṛgendraiḥ ṛkṣaśalyakaiḥ . gavayaiḥ śarabhairvyāghrai rurubhirmahiṣādibhiḥ .. 20 ..

Shloka 21

कर्णान्त्रैकपदाश्वास्यैः निर्जुष्टं वृकनाभिभिः । कदलीखण्डसंरुद्ध नलिनीपुलिनश्रियम् ॥ २१ ॥

karṇāntraikapadāśvāsyaiḥ nirjuṣṭaṃ vṛkanābhibhiḥ . kadalīkhaṇḍasaṃruddha nalinīpulinaśriyam .. 21 ..

Shloka 22

पर्यस्तं नन्दया सत्याः स्नानपुण्यतरोदया । विलोक्य भूतेशगिरिं विबुधा विस्मयं ययुः ॥ २२ ॥

paryastaṃ nandayā satyāḥ snānapuṇyatarodayā . vilokya bhūteśagiriṃ vibudhā vismayaṃ yayuḥ .. 22 ..

Shloka 23

ददृशुस्तत्र ते रम्यां अलकां नाम वै पुरीम् । वनं सौगन्धिकं चापि यत्र तन्नाम पङ्कजम् ॥ २३ ॥

dadṛśustatra te ramyāṃ alakāṃ nāma vai purīm . vanaṃ saugandhikaṃ cāpi yatra tannāma paṅkajam .. 23 ..

Shloka 24

नन्दा च अलकनन्दा च सरितौ बाह्यतः पुरः । तीर्थपादपदाम्भोज रजसातीव पावने ॥ २४ ॥

nandā ca alakanandā ca saritau bāhyataḥ puraḥ . tīrthapādapadāmbhoja rajasātīva pāvane .. 24 ..

Shloka 25

ययोः सुरस्त्रियः क्षत्तः अवरुह्य स्वधिष्ण्यतः । क्रीडन्ति पुंसः सिञ्चन्त्यो विगाह्य रतिकर्शिताः ॥ २५ ॥

yayoḥ surastriyaḥ kṣattaḥ avaruhya svadhiṣṇyataḥ . krīḍanti puṃsaḥ siñcantyo vigāhya ratikarśitāḥ .. 25 ..

Shloka 26

ययोः तत्स्नानविभ्रष्ट नवकुङ्कुमपिञ्जरम् । वितृषोऽपि पिबन्त्यम्भः पाययन्तो गजा गजीः ॥ २ ॥

yayoḥ tatsnānavibhraṣṭa navakuṅkumapiñjaram . vitṛṣo'pi pibantyambhaḥ pāyayanto gajā gajīḥ .. 2 ..

Shloka 27

तारहेम महारत्न विमानशतसङ्कुलाम् । जुष्टां पुण्यजनस्त्रीभिः यथा खं सतडिद्घनम् ॥ २७ ॥

tārahema mahāratna vimānaśatasaṅkulām . juṣṭāṃ puṇyajanastrībhiḥ yathā khaṃ sataḍidghanam .. 27 ..

Shloka 28

हित्वा यक्षेश्वरपुरीं वनं सौगन्धिकं च तत् । द्रुमैः कामदुघैर्हृद्यं चित्रमाल्यफलच्छदैः ॥ २८ ॥

hitvā yakṣeśvarapurīṃ vanaṃ saugandhikaṃ ca tat . drumaiḥ kāmadughairhṛdyaṃ citramālyaphalacchadaiḥ .. 28 ..

Shloka 29

रक्तकण्ठखगानीक स्वरमण्डितषट्पदम् । कलहंसकुलप्रेष्ठं खरदण्डजलाशयम् ॥ २९ ॥

raktakaṇṭhakhagānīka svaramaṇḍitaṣaṭpadam . kalahaṃsakulapreṣṭhaṃ kharadaṇḍajalāśayam .. 29 ..

Shloka 30

वनकुञ्जर सङ्घृष्ट हरिचन्दनवायुना । अधि पुण्यजनस्त्रीणां मुहुरुन्मथयन्मनः ॥ ३० ॥

vanakuñjara saṅghṛṣṭa haricandanavāyunā . adhi puṇyajanastrīṇāṃ muhurunmathayanmanaḥ .. 30 ..

Shloka 31

वैदूर्यकृतसोपाना वाप्य उत्पलमालिनीः । प्राप्तं किम्पुरुषैर्दृष्ट्वा ते आराद् ददृशुर्वटम् ॥ ३१ ॥

vaidūryakṛtasopānā vāpya utpalamālinīḥ . prāptaṃ kimpuruṣairdṛṣṭvā te ārād dadṛśurvaṭam .. 31 ..

Shloka 32

स योजनशतोत्सेधः पादोनविटपायतः । पर्यक्कृताचलच्छायो निर्नीडस्तापवर्जितः ॥ ३२ ॥

sa yojanaśatotsedhaḥ pādonaviṭapāyataḥ . paryakkṛtācalacchāyo nirnīḍastāpavarjitaḥ .. 32 ..

Shloka 33

तस्मिन् महायोगमये मुमुक्षुशरणे सुराः । ददृशुः शिवमासीनं त्यक्तामर्षमिवान्तकम् ॥ ३३ ॥

tasmin mahāyogamaye mumukṣuśaraṇe surāḥ . dadṛśuḥ śivamāsīnaṃ tyaktāmarṣamivāntakam .. 33 ..

Shloka 34

सनन्दनाद्यैर्महासिद्धैः शान्तैः संशान्तविग्रहम् । उपास्यमानं सख्या च भर्त्रा गुह्यकरक्षसाम् ॥ ३४ ॥

sanandanādyairmahāsiddhaiḥ śāntaiḥ saṃśāntavigraham . upāsyamānaṃ sakhyā ca bhartrā guhyakarakṣasām .. 34 ..

Shloka 35

विद्यातपोयोगपथं आस्थितं तमधीश्वरम् । चरन्तं विश्वसुहृदं वात्सल्यात् लोकमङ्गलम् ॥ ३५ ॥

vidyātapoyogapathaṃ āsthitaṃ tamadhīśvaram . carantaṃ viśvasuhṛdaṃ vātsalyāt lokamaṅgalam .. 35 ..

Shloka 36

लिङ्गं च तापसाभीष्टं भस्मदण्डजटाजिनम् । अङ्गेन सन्ध्याभ्ररुचा चन्द्रलेखां च बिभ्रतम् ॥ ३६ ॥

liṅgaṃ ca tāpasābhīṣṭaṃ bhasmadaṇḍajaṭājinam . aṅgena sandhyābhrarucā candralekhāṃ ca bibhratam .. 36 ..

Shloka 37

उपविष्टं दर्भमय्यां बृस्यां ब्रह्म सनातनम् । नारदाय प्रवोचन्तं पृच्छते शृण्वतां सताम् ॥ ३७ ॥

upaviṣṭaṃ darbhamayyāṃ bṛsyāṃ brahma sanātanam . nāradāya pravocantaṃ pṛcchate śṛṇvatāṃ satām .. 37 ..

Shloka 38

कृत्वोरौ दक्षिणे सव्यं पादपद्मं च जानुनि । बाहुं प्रकोष्ठेऽक्षमालां आसीनं तर्कमुद्रया ॥ ३८ ॥

kṛtvorau dakṣiṇe savyaṃ pādapadmaṃ ca jānuni . bāhuṃ prakoṣṭhe'kṣamālāṃ āsīnaṃ tarkamudrayā .. 38 ..

Shloka 39

तं ब्रह्मनिर्वाणसमाधिमाश्रितं व्युपाश्रितं गिरिशं योगकक्षाम् । सलोकपाला मुनयो मनूनां आद्यं मनुं प्राञ्जलयः प्रणेमुः ॥ ३९ ॥

taṃ brahmanirvāṇasamādhimāśritaṃ vyupāśritaṃ giriśaṃ yogakakṣām . salokapālā munayo manūnāṃ ādyaṃ manuṃ prāñjalayaḥ praṇemuḥ .. 39 ..

Shloka 40

स तूपलभ्यागतमात्मयोनिं सुरासुरेशैरभिवन्दिताङ्घ्रिः । उत्थाय चक्रे शिरसाभिवन्दन मर्हत्तमः कस्य यथैव विष्णुः ॥ ४० ॥

sa tūpalabhyāgatamātmayoniṃ surāsureśairabhivanditāṅghriḥ . utthāya cakre śirasābhivandana marhattamaḥ kasya yathaiva viṣṇuḥ .. 40 ..

Shloka 41

तथापरे सिद्धगणा महर्षिभिः ये वै समन्तादनु नीललोहितम् । नमस्कृतः प्राह शशाङ्कशेखरं कृतप्रणामं प्रहसन्निवात्मभूः ॥ ४१ ॥

tathāpare siddhagaṇā maharṣibhiḥ ye vai samantādanu nīlalohitam . namaskṛtaḥ prāha śaśāṅkaśekharaṃ kṛtapraṇāmaṃ prahasannivātmabhūḥ .. 41 ..

Shloka 42

जाने त्वामीशं विश्वस्य जगतो योनिबीजयोः । शक्तेः शिवस्य च परं यत्तद्ब्रह्मा निरन्तरम् ॥ ४२ ॥

jāne tvāmīśaṃ viśvasya jagato yonibījayoḥ . śakteḥ śivasya ca paraṃ yattadbrahmā nirantaram .. 42 ..

Shloka 43

त्वमेव भगवन् एतत् शिवशक्त्योः स्वरूपयोः । विश्वं सृजसि पास्यत्सि क्रीडन् ऊर्णपटो यथा ॥ ४३ ॥

tvameva bhagavan etat śivaśaktyoḥ svarūpayoḥ . viśvaṃ sṛjasi pāsyatsi krīḍan ūrṇapaṭo yathā .. 43 ..

Shloka 44

त्वमेव धर्मार्थदुघाभिपत्तये दक्षेण सूत्रेण ससर्जिथाध्वरम् । त्वयैव लोकेऽवसिताश्च सेतवो यान्ब्राह्मणाः श्रद्दधते धृतव्रताः ॥ ४४ ॥

tvameva dharmārthadughābhipattaye dakṣeṇa sūtreṇa sasarjithādhvaram . tvayaiva loke'vasitāśca setavo yānbrāhmaṇāḥ śraddadhate dhṛtavratāḥ .. 44 ..

Shloka 45

त्वं कर्मणां मङ्गल मङ्गलानां कर्तुः स्वलोकं तनुषे स्वः परं वा । अमङ्गलानां च तमिस्रमुल्बणं विपर्ययः केन तदेव कस्यचित् ॥ ४५ ॥

tvaṃ karmaṇāṃ maṅgala maṅgalānāṃ kartuḥ svalokaṃ tanuṣe svaḥ paraṃ vā . amaṅgalānāṃ ca tamisramulbaṇaṃ viparyayaḥ kena tadeva kasyacit .. 45 ..

Shloka 46

न वै सतां त्वत् चरणार्पितात्मनां भूतेषु सर्वेष्वभिपश्यतां तव । भूतानि चात्मन्यपृथग्दिदृक्षतां

na vai satāṃ tvat caraṇārpitātmanāṃ bhūteṣu sarveṣvabhipaśyatāṃ tava . bhūtāni cātmanyapṛthagdidṛkṣatāṃ

Shloka 47

पृथग्धियः कर्मदृशो दुराशयाः परोदयेनार्पितहृद्रुजोऽनिशम् । परान् दुरुक्तैर्वितुदन्त्यरुन्तुदाः तान्मावधीद् दैववधान् भवद्विधः ॥ ४७ ॥

pṛthagdhiyaḥ karmadṛśo durāśayāḥ parodayenārpitahṛdrujo'niśam . parān duruktairvitudantyaruntudāḥ tānmāvadhīd daivavadhān bhavadvidhaḥ .. 47 ..

Shloka 48

यस्मिन्यदा पुष्करनाभमायया दुरन्तया स्पृष्टधियः पृथग्दृशः । कुर्वन्ति तत्र ह्यनुकम्पया कृपां न साधवो दैवबलात्कृते क्रमम् ॥ ४८ ॥

yasminyadā puṣkaranābhamāyayā durantayā spṛṣṭadhiyaḥ pṛthagdṛśaḥ . kurvanti tatra hyanukampayā kṛpāṃ na sādhavo daivabalātkṛte kramam .. 48 ..

Shloka 49

भवांस्तु पुंसः परमस्य मायया दुरन्तयास्पृष्टमतिः समस्तदृक् । तया हतात्मस्वनुकर्मचेतः स्वनुग्रहं कर्तुमिहार्हसि प्रभो ॥ ४९ ॥

bhavāṃstu puṃsaḥ paramasya māyayā durantayāspṛṣṭamatiḥ samastadṛk . tayā hatātmasvanukarmacetaḥ svanugrahaṃ kartumihārhasi prabho .. 49 ..

Shloka 50

कुर्वध्वरस्योद्धरणं हतस्य भोः त्वयासमाप्तस्य मनो प्रजापतेः । न यत्र भागं तव भागिनो ददुः कुयाजिनो येन मखो निनीयते ॥ ५० ॥

kurvadhvarasyoddharaṇaṃ hatasya bhoḥ tvayāsamāptasya mano prajāpateḥ . na yatra bhāgaṃ tava bhāgino daduḥ kuyājino yena makho ninīyate .. 50 ..

Shloka 51

जीवताद् यजमानोऽयं प्रपद्येताक्षिणी भगः । भृगोः श्मश्रूणि रोहन्तु पूष्णो दन्ताश्च पूर्ववत् ॥ ५१ ॥

jīvatād yajamāno'yaṃ prapadyetākṣiṇī bhagaḥ . bhṛgoḥ śmaśrūṇi rohantu pūṣṇo dantāśca pūrvavat .. 51 ..

Shloka 52

देवानां भग्नगात्राणां ऋत्विजां चायुधाश्मभिः । भवतानुगृहीतानां आशु मन्योऽस्त्वनातुरम् ॥ ५२ ॥

devānāṃ bhagnagātrāṇāṃ ṛtvijāṃ cāyudhāśmabhiḥ . bhavatānugṛhītānāṃ āśu manyo'stvanāturam .. 52 ..

Shloka 53

एष ते रुद्र भागोऽस्तु यदुच्छिष्टोऽध्वरस्य वै । यज्ञस्ते रुद्र भागेन कल्पतां अद्य यज्ञहन् ॥ ५३ ॥

eṣa te rudra bhāgo'stu yaducchiṣṭo'dhvarasya vai . yajñaste rudra bhāgena kalpatāṃ adya yajñahan .. 53 ..

Shloka 54

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां चतुर्थस्कन्धे रुद्रसान्त्वनं नाम षष्ठोऽध्यायः ॥ ६ ॥

iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ caturthaskandhe rudrasāntvanaṃ nāma ṣaṣṭho'dhyāyaḥ .. 6 ..

Languages

Saved

Languages

Saved

Mudra Cost for Each Feature

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.