श्रीशुक उवाच । ( अनुष्टुप् )
एकदा गृहदासीषु यशोदा नन्दगेहिनी । कर्मान्तरनियुक्तासु निर्ममन्थ स्वयं दधि ॥ १ ॥
ekadā gṛhadāsīṣu yaśodā nandagehinī | karmāntaraniyuktāsu nirmamantha svayaṃ dadhi || 1 ||
( मंदाक्रांता )
यानि यानीह गीतानि तद्बालचरितानि च । दधिनिर्मन्थने काले स्मरन्ती तान्यगायत ॥ २ ॥
yāni yānīha gītāni tadbālacaritāni ca | dadhinirmanthane kāle smarantī tānyagāyata || 2 ||
( अनुष्टुप् )
क्षौमं वासः पृथुकटितटे बिभ्रती सूत्रनद्धं । पुत्रस्नेहस्नुतकुचयुगं जातकम्पं च सुभ्रूः । रज्ज्वाकर्षश्रमभुजचलत् कङ्कणौ कुण्डले च स्विन्नं वक्त्रं कबरविगलन् मालती निर्ममन्थ ॥ ३ ॥
kṣaumaṃ vāsaḥ pṛthukaṭitaṭe bibhratī sūtranaddhaṃ | putrasnehasnutakucayugaṃ jātakampaṃ ca subhrūḥ | rajjvākarṣaśramabhujacalat kaṅkaṇau kuṇḍale ca svinnaṃ vaktraṃ kabaravigalan mālatī nirmamantha || 3 ||
तां स्तन्यकाम आसाद्य मथ्नन्तीं जननीं हरिः । गृहीत्वा दधिमन्थानं न्यषेधत्प्रीतिमावहन् ॥ ४ ॥
tāṃ stanyakāma āsādya mathnantīṃ jananīṃ hariḥ | gṛhītvā dadhimanthānaṃ nyaṣedhatprītimāvahan || 4 ||
( मिश्र )
तमङ्कमारूढमपाययत् स्तनं स्नेहस्नुतं सस्मितमीक्षती मुखम् । अतृप्तमुत्सृज्य जवेन सा ययौ उत्सिच्यमाने पयसि त्वधिश्रिते ॥ ५ ॥
tamaṅkamārūḍhamapāyayat stanaṃ snehasnutaṃ sasmitamīkṣatī mukham | atṛptamutsṛjya javena sā yayau utsicyamāne payasi tvadhiśrite || 5 ||
सञ्जातकोपः स्फुरितारुणाधरं सन्दश्य दद्भिर्दधिमन्थभाजनम् । भित्त्वा मृषाश्रुर्दृषदश्मना रहो जघास हैयङ्गवमन्तरं गतः ॥ ६ ॥
sañjātakopaḥ sphuritāruṇādharaṃ sandaśya dadbhirdadhimanthabhājanam | bhittvā mṛṣāśrurdṛṣadaśmanā raho jaghāsa haiyaṅgavamantaraṃ gataḥ || 6 ||
उत्तार्य गोपी सुशृतं पयः पुनः प्रविश्य संदृश्य च दध्यमत्रकम् । भग्नं विलोक्य स्वसुतस्य कर्म तज्जहास तं चापि न तत्र पश्यती ॥ ७ ॥
uttārya gopī suśṛtaṃ payaḥ punaḥ praviśya saṃdṛśya ca dadhyamatrakam | bhagnaṃ vilokya svasutasya karma tajjahāsa taṃ cāpi na tatra paśyatī || 7 ||
उलूखलाङ्घ्रेरुपरि व्यवस्थितं मर्काय कामं ददतं शिचि स्थितम् । हैयङ्गवं चौर्यविशङ्कितेक्षणं निरीक्ष्य पश्चात् सुतमागमच्छनैः ॥ ८ ॥
ulūkhalāṅghrerupari vyavasthitaṃ markāya kāmaṃ dadataṃ śici sthitam | haiyaṅgavaṃ cauryaviśaṅkitekṣaṇaṃ nirīkṣya paścāt sutamāgamacchanaiḥ || 8 ||
तां आत्तयष्टिं प्रसमीक्ष्य सत्वरः ततोऽवरुह्यापससार भीतवत् । गोप्यन्वधावन्न यमाप योगिनां क्षमं प्रवेष्टुं तपसेरितं मनः ॥ ९ ॥
tāṃ āttayaṣṭiṃ prasamīkṣya satvaraḥ tato'varuhyāpasasāra bhītavat | gopyanvadhāvanna yamāpa yogināṃ kṣamaṃ praveṣṭuṃ tapaseritaṃ manaḥ || 9 ||
अन्वञ्चमाना जननी बृहच्चलत् श्रोणीभराक्रान्तगतिः सुमध्यमा । जवेन विस्रंसितकेशबन्धन च्युतप्रसूनानुगतिः परामृशत् ॥ १० ॥
anvañcamānā jananī bṛhaccalat śroṇībharākrāntagatiḥ sumadhyamā | javena visraṃsitakeśabandhana cyutaprasūnānugatiḥ parāmṛśat || 10 ||
कृतागसं तं प्ररुदन्तमक्षिणी कर्षन्तमञ्जन्मषिणी स्वपाणिना । उद्वीक्षमाणं भयविह्वलेक्षणं हस्ते गृहीत्वा भिषयन्त्यवागुरत् ॥ ११ ॥
kṛtāgasaṃ taṃ prarudantamakṣiṇī karṣantamañjanmaṣiṇī svapāṇinā | udvīkṣamāṇaṃ bhayavihvalekṣaṇaṃ haste gṛhītvā bhiṣayantyavāgurat || 11 ||
( अनुष्टुप् )
त्यक्त्वा यष्टिं सुतं भीतं विज्ञायार्भकवत्सला । इयेष किल तं बद्धुं दाम्नातद्वीर्यकोविदा ॥ १२ ॥
tyaktvā yaṣṭiṃ sutaṃ bhītaṃ vijñāyārbhakavatsalā | iyeṣa kila taṃ baddhuṃ dāmnātadvīryakovidā || 12 ||
न चान्तर्न बहिर्यस्य न पूर्वं नापि चापरम् । पूर्वापरं बहिश्चान्तः जगतो यो जगच्च यः ॥ १३ ॥
na cāntarna bahiryasya na pūrvaṃ nāpi cāparam | pūrvāparaṃ bahiścāntaḥ jagato yo jagacca yaḥ || 13 ||
तं मत्वात्मजमव्यक्तं मर्त्यलिङ्गमधोक्षजम् । गोपिकोलूखले दाम्ना बबन्ध प्राकृतं यथा ॥ १४ ॥
taṃ matvātmajamavyaktaṃ martyaliṅgamadhokṣajam | gopikolūkhale dāmnā babandha prākṛtaṃ yathā || 14 ||
तद्दाम बध्यमानस्य स्वार्भकस्य कृतागसः । द्व्यङ्गुलोनमभूत्तेन सन्दधेऽन्यच्च गोपिका ॥ १५ ॥
taddāma badhyamānasya svārbhakasya kṛtāgasaḥ | dvyaṅgulonamabhūttena sandadhe'nyacca gopikā || 15 ||
यदाऽऽसीत् तदपि न्यूनं तेनान्यदपि सन्दधे । तदपि द्व्यङ्गुलं न्यूनं यद् यद् आदत्त बन्धनम् ॥ १६ ॥
yadā''sīt tadapi nyūnaṃ tenānyadapi sandadhe | tadapi dvyaṅgulaṃ nyūnaṃ yad yad ādatta bandhanam || 16 ||
एवं स्वगेहदामानि यशोदा सन्दधत्यपि । गोपीनां सुस्मयन्तीनां स्मयन्ती विस्मिताभवत् ॥ १७ ॥
evaṃ svagehadāmāni yaśodā sandadhatyapi | gopīnāṃ susmayantīnāṃ smayantī vismitābhavat || 17 ||
स्वमातुः स्विन्नगात्राया विस्रस्तकबरस्रजः । दृष्ट्वा परिश्रमं कृष्णः कृपयाऽऽसीत् स्वबन्धने ॥ १८ ॥
svamātuḥ svinnagātrāyā visrastakabarasrajaḥ | dṛṣṭvā pariśramaṃ kṛṣṇaḥ kṛpayā''sīt svabandhane || 18 ||
एवं सन्दर्शिता ह्यङ्ग हरिणा भृत्यवश्यता । स्ववशेनापि कृष्णेन यस्येदं सेश्वरं वशे ॥ १९ ॥
evaṃ sandarśitā hyaṅga hariṇā bhṛtyavaśyatā | svavaśenāpi kṛṣṇena yasyedaṃ seśvaraṃ vaśe || 19 ||
नेमं विरिञ्चो न भवो न श्रीरप्यङ्गसंश्रया । प्रसादं लेभिरे गोपी यत् तत्प्राप विमुक्तिदात् ॥ २० ॥
nemaṃ viriñco na bhavo na śrīrapyaṅgasaṃśrayā | prasādaṃ lebhire gopī yat tatprāpa vimuktidāt || 20 ||
नायं सुखापो भगवान् देहिनां गोपिकासुतः । ज्ञानिनां चात्मभूतानां यथा भक्तिमतां इह ॥ २१ ॥
nāyaṃ sukhāpo bhagavān dehināṃ gopikāsutaḥ | jñānināṃ cātmabhūtānāṃ yathā bhaktimatāṃ iha || 21 ||
कृष्णस्तु गृहकृत्येषु व्यग्रायां मातरि प्रभुः । अद्राक्षीत् अर्जुनौ पूर्वं गुह्यकौ धनदात्मजौ ॥ २२ ॥
kṛṣṇastu gṛhakṛtyeṣu vyagrāyāṃ mātari prabhuḥ | adrākṣīt arjunau pūrvaṃ guhyakau dhanadātmajau || 22 ||
पुरा नारदशापेन वृक्षतां प्रापितौ मदात् । नलकूवरमणिग्रीवौ इति ख्यातौ श्रियान्वितौ ॥ २३ ॥
purā nāradaśāpena vṛkṣatāṃ prāpitau madāt | nalakūvaramaṇigrīvau iti khyātau śriyānvitau || 23 ||
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां दशमस्कन्धे पूर्वार्धे नवमोऽध्यायः ॥ ९ ॥
iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ daśamaskandhe pūrvārdhe navamo'dhyāyaḥ || 9 ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
