श्रीशुक उवाच ।
भगवान् आत्मनात्मानं राम उत्तमकल्पकैः । सर्वदेवमयं देवं ईजे आचार्यवान् मखैः ॥ १ ॥
bhagavān ātmanātmānaṃ rāma uttamakalpakaiḥ | sarvadevamayaṃ devaṃ īje ācāryavān makhaiḥ || 1 ||
होत्रेऽददाद् दिशं प्राचीं ब्रह्मणे दक्षिणां प्रभुः । अध्वर्यवे प्रतीचीं वा उत्तरां सामगाय सः ॥ २ ॥
hotre'dadād diśaṃ prācīṃ brahmaṇe dakṣiṇāṃ prabhuḥ | adhvaryave pratīcīṃ vā uttarāṃ sāmagāya saḥ || 2 ||
आचार्याय ददौ शेषां यावती भूस्तदन्तरा । मन्यमान इदं कृत्स्नं ब्राह्मणोऽर्हति निःस्पृहः ॥ ३ ॥
ācāryāya dadau śeṣāṃ yāvatī bhūstadantarā | manyamāna idaṃ kṛtsnaṃ brāhmaṇo'rhati niḥspṛhaḥ || 3 ||
इत्ययं तदलङ्कार वासोभ्यामवशेषितः । तथा राज्ञ्यपि वैदेही सौमङ्गल्या अवशेषिता ॥ ४ ॥
ityayaṃ tadalaṅkāra vāsobhyāmavaśeṣitaḥ | tathā rājñyapi vaidehī saumaṅgalyā avaśeṣitā || 4 ||
ते तु ब्राह्मणदेवस्य वात्सल्यं वीक्ष्य संस्तुतम् । प्रीताः क्लिन्नधियस्तस्मै प्रत्यर्प्येदं बभाषिरे ॥ ५ ॥
te tu brāhmaṇadevasya vātsalyaṃ vīkṣya saṃstutam | prītāḥ klinnadhiyastasmai pratyarpyedaṃ babhāṣire || 5 ||
अप्रत्तं नस्त्वया किं नु भगवन् भुवनेश्वर । यन्नोऽन्तर्हृदयं विश्य तमो हंसि स्वरोचिषा ॥ ६ ॥
aprattaṃ nastvayā kiṃ nu bhagavan bhuvaneśvara | yanno'ntarhṛdayaṃ viśya tamo haṃsi svarociṣā || 6 ||
नमो ब्रह्मण्यदेवाय रामायाकुण्ठमेधसे । उत्तमश्लोकधुर्याय न्यस्तदण्डार्पिताङ्घ्र्यये ॥ ७ ॥
namo brahmaṇyadevāya rāmāyākuṇṭhamedhase | uttamaślokadhuryāya nyastadaṇḍārpitāṅghryaye || 7 ||
कदाचित् लोकजिज्ञासुः गूढो रात्र्यामलक्षितः । चरन् वाचोऽश्रृणोद् रामो भार्यां उद्दिश्य कस्यचित् ॥ ८ ॥
kadācit lokajijñāsuḥ gūḍho rātryāmalakṣitaḥ | caran vāco'śrṛṇod rāmo bhāryāṃ uddiśya kasyacit || 8 ||
नाहं बिभर्मि त्वां दुष्टां असतीं परवेश्मगाम् । स्त्रैणो हि बिभृयात् सीतां रामो नाहं भजे पुनः ॥ ९ ॥
nāhaṃ bibharmi tvāṃ duṣṭāṃ asatīṃ paraveśmagām | straiṇo hi bibhṛyāt sītāṃ rāmo nāhaṃ bhaje punaḥ || 9 ||
इति लोकाद् बहुमुखाद् दुराराध्यादसंविदः । पत्या भीतेन सा त्यक्ता प्राप्ता प्राचेतसाश्रमम् ॥ १० ॥
iti lokād bahumukhād durārādhyādasaṃvidaḥ | patyā bhītena sā tyaktā prāptā prācetasāśramam || 10 ||
अन्तर्वत्न्यागते काले यमौ सा सुषुवे सुतौ । कुशो लव इति ख्यातौ तयोश्चक्रे क्रिया मुनिः ॥ ॥
antarvatnyāgate kāle yamau sā suṣuve sutau | kuśo lava iti khyātau tayoścakre kriyā muniḥ || ||
अङ्गदश्चित्रकेतुश्च लक्ष्मणस्यात्मजौ स्मृतौ । तक्षः पुष्कल इत्यास्तां भरतस्य महीपते ॥ १२ ॥
aṅgadaścitraketuśca lakṣmaṇasyātmajau smṛtau | takṣaḥ puṣkala ityāstāṃ bharatasya mahīpate || 12 ||
सुबाहुः श्रुतसेनश्च शत्रुघ्नस्य बभूवतुः । गन्धर्वान् कोटिशो जघ्ने भरतो विजये दिशाम् ॥ १३ ॥
subāhuḥ śrutasenaśca śatrughnasya babhūvatuḥ | gandharvān koṭiśo jaghne bharato vijaye diśām || 13 ||
तदीयं धनमानीय सर्वं राज्ञे न्यवेदयत् । शत्रुघ्नश्च मधोः पुत्रं लवणं नाम राक्षसम् । हत्वा मधुवने चक्रे मथुरां नाम वै पुरीम् ॥ १४ ॥
tadīyaṃ dhanamānīya sarvaṃ rājñe nyavedayat | śatrughnaśca madhoḥ putraṃ lavaṇaṃ nāma rākṣasam | hatvā madhuvane cakre mathurāṃ nāma vai purīm || 14 ||
मुनौ निक्षिप्य तनयौ सीता भर्त्रा विवासिता । ध्यायन्ती रामचरणौ विवरं प्रविवेश ह ॥ १५ ॥
munau nikṣipya tanayau sītā bhartrā vivāsitā | dhyāyantī rāmacaraṇau vivaraṃ praviveśa ha || 15 ||
तर् श्रुत्वा भगवान् रामो रुन्धन्नपि धिया शुचः । स्मरंस्तस्या गुणान् तान् तान् नाशक्नोत् रोद्धुमीश्वरः ॥ १६ ॥
tar śrutvā bhagavān rāmo rundhannapi dhiyā śucaḥ | smaraṃstasyā guṇān tān tān nāśaknot roddhumīśvaraḥ || 16 ||
स्त्रीपुंप्रसङ्ग एतादृक् सर्वत्र त्रासमावहः । अपीश्वराणां किमुत ग्राम्यस्य गृहचेतसः ॥ १७ ॥
strīpuṃprasaṅga etādṛk sarvatra trāsamāvahaḥ | apīśvarāṇāṃ kimuta grāmyasya gṛhacetasaḥ || 17 ||
तत ऊर्ध्वं ब्रह्मचर्यं धारयन् अजुहोत् प्रभुः । त्रयोदशाब्दसाहस्रं अग्निहोत्रं अखण्डितम् ॥ १८ ॥
tata ūrdhvaṃ brahmacaryaṃ dhārayan ajuhot prabhuḥ | trayodaśābdasāhasraṃ agnihotraṃ akhaṇḍitam || 18 ||
स्मरतां हृदि विन्यस्य विद्धं दण्डककण्टकैः । स्वपादपल्लवं राम आत्मज्योतिरगात् ततः ॥ १९ ॥
smaratāṃ hṛdi vinyasya viddhaṃ daṇḍakakaṇṭakaiḥ | svapādapallavaṃ rāma ātmajyotiragāt tataḥ || 19 ||
नेदं यशो रघुपतेः सुरयाच्ञयात्त । लीलातनोरधिकसाम्यविमुक्तधाम्नः ॥ रक्षोवधो जलधिबन्धनमस्त्र पूगैः । किं तस्य शत्रुहनने कपयः सहायाः ॥ २० ॥
nedaṃ yaśo raghupateḥ surayācñayātta | līlātanoradhikasāmyavimuktadhāmnaḥ || rakṣovadho jaladhibandhanamastra pūgaiḥ | kiṃ tasya śatruhanane kapayaḥ sahāyāḥ || 20 ||
यस्यामलं नृपसस्सु यशोऽधुनापि । गायन्त्यघघ्नमृषयो दिगिभेन्द्रपट्टम् ॥ तं नाकपालवसुपालकिरीटजुष्ट । पादाम्बुजं रघुपतिं शरणं प्रपद्ये ॥ २१ ॥
yasyāmalaṃ nṛpasassu yaśo'dhunāpi | gāyantyaghaghnamṛṣayo digibhendrapaṭṭam || taṃ nākapālavasupālakirīṭajuṣṭa | pādāmbujaṃ raghupatiṃ śaraṇaṃ prapadye || 21 ||
स यैः स्पृष्टोऽभिदृष्टो वा संविष्टोऽनुगतोऽपि वा । कोसलास्ते ययुः स्थानं यत्र गच्छन्ति योगिनः ॥ २२ ॥
sa yaiḥ spṛṣṭo'bhidṛṣṭo vā saṃviṣṭo'nugato'pi vā | kosalāste yayuḥ sthānaṃ yatra gacchanti yoginaḥ || 22 ||
पुरुषो रामचरितं श्रवणैरुपधारयन् । आनृशंस्यपरो राजन् कर्मबन्धैः विमुच्यते ॥ २३ ॥
puruṣo rāmacaritaṃ śravaṇairupadhārayan | ānṛśaṃsyaparo rājan karmabandhaiḥ vimucyate || 23 ||
श्रीराजोवाच ।
कथं स भगवान् रामो भ्रातॄन् वा स्वयमात्मनः । तस्मिन् वा तेऽन्ववर्तन्त प्रजाः पौराश्च ईश्वरे ॥ २४ ॥
kathaṃ sa bhagavān rāmo bhrātṝn vā svayamātmanaḥ | tasmin vā te'nvavartanta prajāḥ paurāśca īśvare || 24 ||
श्रीशुक उवाच ।
अथादिशद् दिग्विजये भ्रातॄन् त्रिभुवनेश्वरः । आत्मानं दर्शयन् स्वानां पुरीमैक्षत सानुगः ॥ २५ ॥
athādiśad digvijaye bhrātṝn tribhuvaneśvaraḥ | ātmānaṃ darśayan svānāṃ purīmaikṣata sānugaḥ || 25 ||
आसिक्तमार्गां गन्धोदैः करिणां मदशीकरैः । स्वामिनं प्राप्तमालोक्य मत्तां वा सुतरामिव ॥ २६ ॥
āsiktamārgāṃ gandhodaiḥ kariṇāṃ madaśīkaraiḥ | svāminaṃ prāptamālokya mattāṃ vā sutarāmiva || 26 ||
प्रासादगोपुरसभा चैत्यदेवगृहादिषु । विन्यस्तहेमकलशैः पताकाभिश्च मण्डिताम् ॥ २७ ॥
prāsādagopurasabhā caityadevagṛhādiṣu | vinyastahemakalaśaiḥ patākābhiśca maṇḍitām || 27 ||
पूगैः सवृन्तै रम्भाभिः पट्टिकाभिः सुवाससाम् । आदर्शैरंशुकैः स्रग्भिः कृतकौतुकतोरणाम् ॥ २८ ॥
pūgaiḥ savṛntai rambhābhiḥ paṭṭikābhiḥ suvāsasām | ādarśairaṃśukaiḥ sragbhiḥ kṛtakautukatoraṇām || 28 ||
तं उपेयुस्तत्र तत्र पौरा अर्हणपाणयः । आशिषो युयुजुर्देव पाहीमां प्राक् त्वयोद्धृताम् ॥ २९ ॥
taṃ upeyustatra tatra paurā arhaṇapāṇayaḥ | āśiṣo yuyujurdeva pāhīmāṃ prāk tvayoddhṛtām || 29 ||
ततः प्रजा वीक्ष्य पतिं चिरागतं दिदृक्षयोत्सृष्टगृहाः स्त्रियो नराः । आरुह्य हर्म्याण्यरविन्दलोचनं अतृप्तनेत्राः कुसुमैरवाकिरन् ॥ ३० ॥
tataḥ prajā vīkṣya patiṃ cirāgataṃ didṛkṣayotsṛṣṭagṛhāḥ striyo narāḥ | āruhya harmyāṇyaravindalocanaṃ atṛptanetrāḥ kusumairavākiran || 30 ||
अथ प्रविष्टः स्वगृहं जुष्टं स्वैः पूर्वराजभिः । अनन्ताखिलकोषाढ्यं मनर्घ्योरुपरिच्छदम् ॥ ३१ ॥
atha praviṣṭaḥ svagṛhaṃ juṣṭaṃ svaiḥ pūrvarājabhiḥ | anantākhilakoṣāḍhyaṃ manarghyoruparicchadam || 31 ||
विद्रुमोदुम्बरद्वारैः वैदूर्य स्तंभपङ्क्तिभिः । स्थलैर्मारकतैः स्वच्छैः भाजत्स्फटिकभित्तिभिः ॥ ३२ ॥
vidrumodumbaradvāraiḥ vaidūrya staṃbhapaṅktibhiḥ | sthalairmārakataiḥ svacchaiḥ bhājatsphaṭikabhittibhiḥ || 32 ||
चित्रस्रग्भिः पट्टिकाभिः वासोमणिगणांशुकैः । मुक्ताफलैश्चिदुल्लासैः कान्तकामोपपत्तिभिः ॥ ३३ ॥
citrasragbhiḥ paṭṭikābhiḥ vāsomaṇigaṇāṃśukaiḥ | muktāphalaiścidullāsaiḥ kāntakāmopapattibhiḥ || 33 ||
धूपदीपैः सुरभिभिः मण्डितं पुष्पमण्डनैः । स्त्रीपुम्भिः सुरसङ्काशैः जुष्टं भूषणभूषणैः ॥ ३४ ॥
dhūpadīpaiḥ surabhibhiḥ maṇḍitaṃ puṣpamaṇḍanaiḥ | strīpumbhiḥ surasaṅkāśaiḥ juṣṭaṃ bhūṣaṇabhūṣaṇaiḥ || 34 ||
तस्मिन् स भगवान् रामः स्निग्धया प्रिययेष्टया । रेमे स्वारामधीराणां ऋषभः सीतया किल ॥ ३५ ॥
tasmin sa bhagavān rāmaḥ snigdhayā priyayeṣṭayā | reme svārāmadhīrāṇāṃ ṛṣabhaḥ sītayā kila || 35 ||
बुभुजे च यथाकालं कामान् धर्ममपीडयन् । वर्षपूगान् बहून् नृणां अभिध्यातांघ्रिपल्लवः ॥ ३६ ॥
bubhuje ca yathākālaṃ kāmān dharmamapīḍayan | varṣapūgān bahūn nṛṇāṃ abhidhyātāṃghripallavaḥ || 36 ||
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां नवमस्कन्धे एकादशोऽध्यायः ॥ ११ ॥
iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ navamaskandhe ekādaśo'dhyāyaḥ || 11 ||
हरिः ॐ तत्सत् श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥
hariḥ ॐ tatsat śrīkṛṣṇārpaṇamastu ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
