| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

This overlay will guide you through the buttons:

जैमिनीयाश्वमेधपर्व
Shloka 1
प्रियव्रतो भागवत आत्मारामः कथं मुने। गृहेऽरमत यन्मूलः कर्मबन्धः पराभवः १।
priyavrato bhāgavata ātmārāmaḥ kathaṃ mune. gṛhe'ramata yanmūlaḥ karmabandhaḥ parābhavaḥ 1.
प्रियव्रतविजयम्
Shloka 2
न नूनं मुक्तसङ्गानां तादृशानां द्विजर्षभ। गृहेष्वभिनिवेशोऽयं पुंसां भवितुमर्हति २।
na nūnaṃ muktasaṅgānāṃ tādṛśānāṃ dvijarṣabha. gṛheṣvabhiniveśo'yaṃ puṃsāṃ bhavitumarhati 2.
राजोवाच
Shloka 3
महतां खलु विप्रर्षे उत्तमश्लोकपादयोः। छायानिर्वृतचित्तानां न कुटुम्बे स्पृहामतिः ३।
mahatāṃ khalu viprarṣe uttamaślokapādayoḥ. chāyānirvṛtacittānāṃ na kuṭumbe spṛhāmatiḥ 3.
Shloka 4
संशयोऽयं महान्ब्रह्मन्दारागारसुतादिषु। सक्तस्य यत्सिद्धिरभूत्कृष्णे च मतिरच्युता ४।
saṃśayo'yaṃ mahānbrahmandārāgārasutādiṣu. saktasya yatsiddhirabhūtkṛṣṇe ca matiracyutā 4.
Shloka 5
बाढमुक्तं भगवत उत्तमश्लोकस्य श्रीमच्चरणारविन्दमकरन्दरस आवेशितचेतसो भागवतपरमहंसदयितकथां किञ्चिदन्तरायविहतां स्वां शिवतमां पदवीं न प्रायेण हिन्वन्ति ५
bāḍhamuktaṃ bhagavata uttamaślokasya śrīmaccaraṇāravindamakarandarasa āveśitacetaso bhāgavataparamahaṃsadayitakathāṃ kiñcidantarāyavihatāṃ svāṃ śivatamāṃ padavīṃ na prāyeṇa hinvanti 5
Shloka 6
यर्हि वाव ह राजन्स राजपुत्रः प्रियव्रतः परमभागवतो नारदस्य चरणोपसेवयाञ्जसावगतपरमार्थसतत्त्वो ब्रह्मसत्रेण दीक्षिष्यमाणो ऽवनितलपरिपालनायाम्नात प्रवरगुणगणैकान्तभाजनतया स्वपित्रोपामन्त्रितो भगवति वासुदेव एवाव्यवधानसमाधियोगेन समावेशित सकलकारकक्रियाकलापो नैवाभ्यनन्दद्यद्यपि तदप्रत्याम्नातव्यं तदधिकरण आत्मनोऽन्यस्मादसतोऽपि पराभवमन्वीक्षमाणः ६
yarhi vāva ha rājansa rājaputraḥ priyavrataḥ paramabhāgavato nāradasya caraṇopasevayāñjasāvagataparamārthasatattvo brahmasatreṇa dīkṣiṣyamāṇo 'vanitalaparipālanāyāmnāta pravaraguṇagaṇaikāntabhājanatayā svapitropāmantrito bhagavati vāsudeva evāvyavadhānasamādhiyogena samāveśita sakalakārakakriyākalāpo naivābhyanandadyadyapi tadapratyāmnātavyaṃ tadadhikaraṇa ātmano'nyasmādasato'pi parābhavamanvīkṣamāṇaḥ 6
Shloka 7
अथ ह भगवानादिदेव एतस्य गुणविसर्गस्य परिबृंहणानुध्यानव्यवसितसकलजगद् अभिप्राय आत्मयोनिरखिलनिगमनिजगणपरिवेष्टितः स्वभवनादवततार ७
atha ha bhagavānādideva etasya guṇavisargasya paribṛṃhaṇānudhyānavyavasitasakalajagad abhiprāya ātmayonirakhilanigamanijagaṇapariveṣṭitaḥ svabhavanādavatatāra 7
Shloka 8
स तत्र तत्र गगनतल उडुपतिरिव विमानावलिभिरनुपथममर परिवृढैरभिपूज्यमानः पथि पथि च वरूथशः सिद्धगन्धर्वसाध्य-चारणमुनि गणैरुपगीयमानो गन्धमादनद्रोणीमवभासयन्नुपससर्प ८
sa tatra tatra gaganatala uḍupatiriva vimānāvalibhiranupathamamara parivṛḍhairabhipūjyamānaḥ pathi pathi ca varūthaśaḥ siddhagandharvasādhya-cāraṇamuni gaṇairupagīyamāno gandhamādanadroṇīmavabhāsayannupasasarpa 8
Shloka 9
तत्र ह वा एनं देवर्षिर्हंसयानेन पितरं भगवन्तं हिरण्यगर्भमुपलभमानः सहसैवोत्थायार्हणेन सह पितापुत्राभ्यामवहिताञ्जलिरुपतस्थे ९
tatra ha vā enaṃ devarṣirhaṃsayānena pitaraṃ bhagavantaṃ hiraṇyagarbhamupalabhamānaḥ sahasaivotthāyārhaṇena saha pitāputrābhyāmavahitāñjalirupatasthe 9
Shloka 10
भगवानपि भारत तदुपनीतार्हणः सूक्तवाकेनातितरामुदितगुणगणावतारसुजयः प्रियव्रतमादिपुरुषस्तं सदयहासावलोक इति होवाच १०
bhagavānapi bhārata tadupanītārhaṇaḥ sūktavākenātitarāmuditaguṇagaṇāvatārasujayaḥ priyavratamādipuruṣastaṃ sadayahāsāvaloka iti hovāca 10
Shloka 11
निबोध तातेदमृतं ब्रवीमि मासूयितुं देवमर्हस्यप्रमेयम्। ११
nibodha tātedamṛtaṃ bravīmi māsūyituṃ devamarhasyaprameyam. 11
Shloka 12
न तस्य कश्चित्तपसा विद्यया वा न योगवीर्येण मनीषया वा। १२
na tasya kaścittapasā vidyayā vā na yogavīryeṇa manīṣayā vā. 12
श्रीभगवानुवाच
Shloka 13
भवाय नाशाय च कर्म कर्तुं शोकाय मोहाय सदा भयाय। १३
bhavāya nāśāya ca karma kartuṃ śokāya mohāya sadā bhayāya. 13
Shloka 14
यद्वाचि तन्त्यां गुणकर्मदामभिः सुदुस्तरैर्वत्स वयं सुयोजिताः। १४
yadvāci tantyāṃ guṇakarmadāmabhiḥ sudustarairvatsa vayaṃ suyojitāḥ. 14
Shloka 15
ईशाभिसृष्टं ह्यवरुन्ध्महेऽङ्ग दुःखं सुखं वा गुणकर्मसङ्गात्। १५
īśābhisṛṣṭaṃ hyavarundhmahe'ṅga duḥkhaṃ sukhaṃ vā guṇakarmasaṅgāt. 15
Shloka 16
मुक्तोऽपि तावद्बिभृयात्स्वदेहमारब्धमश्नन्नभिमानशून्यः। १६
mukto'pi tāvadbibhṛyātsvadehamārabdhamaśnannabhimānaśūnyaḥ. 16
Shloka 17
भयं प्रमत्तस्य वनेष्वपि स्याद्यतः स आस्ते सहषट्सपत्नः। १७
bhayaṃ pramattasya vaneṣvapi syādyataḥ sa āste sahaṣaṭsapatnaḥ. 17
Shloka 18
यः षट्सपत्नान्विजिगीषमाणो गृहेषु निर्विश्य यतेत पूर्वम्। १८
yaḥ ṣaṭsapatnānvijigīṣamāṇo gṛheṣu nirviśya yateta pūrvam. 18
Shloka 19
त्वं त्वब्जनाभाङ्घ्रिसरोजकोश दुर्गाश्रितो निर्जितषट्सपत्नः। १९
tvaṃ tvabjanābhāṅghrisarojakośa durgāśrito nirjitaṣaṭsapatnaḥ. 19
Shloka 20
इति समभिहितो महाभागवतो भगवतस्त्रिभुवनगुरोरनुशासनमात्मनो लघुतयावनत शिरोधरो बाढमिति सबहुमानमुवाह २०
iti samabhihito mahābhāgavato bhagavatastribhuvanaguroranuśāsanamātmano laghutayāvanata śirodharo bāḍhamiti sabahumānamuvāha 20
Shloka 21
भगवानपि मनुना यथावदुपकल्पितापचितिः प्रियव्रत नारदयोरविषममभिसमीक्षमाणयोरात्मसमवस्थानमवाङ्मनसं क्षयमव्यवहृतं प्रवर्तयन्नगमत् २१
bhagavānapi manunā yathāvadupakalpitāpacitiḥ priyavrata nāradayoraviṣamamabhisamīkṣamāṇayorātmasamavasthānamavāṅmanasaṃ kṣayamavyavahṛtaṃ pravartayannagamat 21
श्रीशुक उवाच
Shloka 22
मनुरपि परेणैवं प्रतिसन्धितमनोरथः सुरर्षिवरानुमतेनात्मजमखिल धरामण्डलस्थितिगुप्तय आस्थाप्य स्वयमतिविषमविषयविषजलाशयाशाया उपरराम २२
manurapi pareṇaivaṃ pratisandhitamanorathaḥ surarṣivarānumatenātmajamakhila dharāmaṇḍalasthitiguptaya āsthāpya svayamativiṣamaviṣayaviṣajalāśayāśāyā upararāma 22
Shloka 23
इति ह वाव स जगतीपतिरीश्वरेच्छयाधिनिवेशितकर्माधिकारोऽखिलजगद्बन्धध्वंसन परानुभावस्य भगवत आदिपुरुषस्याङ्घ्रियुगलानवरतध्यानानुभावेन परिरन्धितकषायाशयो ऽवदातोऽपि मानवर्धनो महतां महीतलमनुशशास २३
iti ha vāva sa jagatīpatirīśvarecchayādhiniveśitakarmādhikāro'khilajagadbandhadhvaṃsana parānubhāvasya bhagavata ādipuruṣasyāṅghriyugalānavaratadhyānānubhāvena parirandhitakaṣāyāśayo 'vadāto'pi mānavardhano mahatāṃ mahītalamanuśaśāsa 23
Shloka 24
अथ च दुहितरं प्रजापतेर्विश्वकर्मण उपयेमे बर्हिष्मतीं नाम तस्यामु ह वाव आत्मजानात्मसमानशीलगुणकर्मरूपवीर्योदारान्दश भावयाम्बभूव कन्यां च यवीयसीमूर्जस्वतीं नाम २४
atha ca duhitaraṃ prajāpaterviśvakarmaṇa upayeme barhiṣmatīṃ nāma tasyāmu ha vāva ātmajānātmasamānaśīlaguṇakarmarūpavīryodārāndaśa bhāvayāmbabhūva kanyāṃ ca yavīyasīmūrjasvatīṃ nāma 24
Shloka 25
आग्नीध्रेध्मजिह्वयज्ञबाहुमहावीरहिरण्यरेतोघृतपृष्ठसवनमेधातिथि-वीतिहोत्रकवय इति सर्व एवाग्निनामानः २५
āgnīdhredhmajihvayajñabāhumahāvīrahiraṇyaretoghṛtapṛṣṭhasavanamedhātithi-vītihotrakavaya iti sarva evāgnināmānaḥ 25
Shloka 26
एतेषां कविर्महावीरः सवन इति त्रय आसन्नूर्ध्वरेतसस्त आत्मविद्यायामर्भभावादारभ्य कृतपरिचयाः पारमहंस्यमेवाश्रममभजन् २६
eteṣāṃ kavirmahāvīraḥ savana iti traya āsannūrdhvaretasasta ātmavidyāyāmarbhabhāvādārabhya kṛtaparicayāḥ pāramahaṃsyamevāśramamabhajan 26
Shloka 27
तस्मिन्नु ह वा उपशमशीलाः परमर्षयः सकलजीवनिकायावासस्य भगवतो वासुदेवस्य भीतानां शरणभूतस्य श्रीमच्चरणारविन्दाविरतस्मरणाविगलितपरमभक्तियोगानुभावेन परिभावितान्तर्हृदयाधिगते भगवति सर्वेषां भूतानामात्मभूते प्रत्यग् आत्मन्येवात्मनस्तादात्म्यमविशेषेण समीयुः २७
tasminnu ha vā upaśamaśīlāḥ paramarṣayaḥ sakalajīvanikāyāvāsasya bhagavato vāsudevasya bhītānāṃ śaraṇabhūtasya śrīmaccaraṇāravindāviratasmaraṇāvigalitaparamabhaktiyogānubhāvena paribhāvitāntarhṛdayādhigate bhagavati sarveṣāṃ bhūtānāmātmabhūte pratyag ātmanyevātmanastādātmyamaviśeṣeṇa samīyuḥ 27
Shloka 28
अन्यस्यामपि जायायां त्रयः पुत्रा आसन्नुत्तमस्तामसो रैवत इति मन्वन्तराधिपतयः २८
anyasyāmapi jāyāyāṃ trayaḥ putrā āsannuttamastāmaso raivata iti manvantarādhipatayaḥ 28
Shloka 29
एवमुपशमायनेषु स्वतनयेष्वथ जगतीपतिर्जगतीमर्बुदान्येकादश परिवत्सराणामव्याहताखिलपुरुषकारसारसम्भृतदोर्दण्डयुगलापीडितमौर्वीगुणस्तनितविरमित धर्मप्रतिपक्षो बर्हिष्मत्याश्चानुदिनमेधमानप्रमोदप्रसरणयौषिण्यव्रीडाप्रमुषित हासावलोकरुचिरक्ष्वेल्यादिभिः पराभूयमानविवेक इवानवबुध्यमान इव महामना बुभुजे २९
evamupaśamāyaneṣu svatanayeṣvatha jagatīpatirjagatīmarbudānyekādaśa parivatsarāṇāmavyāhatākhilapuruṣakārasārasambhṛtadordaṇḍayugalāpīḍitamaurvīguṇastanitaviramita dharmapratipakṣo barhiṣmatyāścānudinamedhamānapramodaprasaraṇayauṣiṇyavrīḍāpramuṣita hāsāvalokarucirakṣvelyādibhiḥ parābhūyamānaviveka ivānavabudhyamāna iva mahāmanā bubhuje 29
Shloka 30
[1]यावदवभासयति सुरगिरिमनुपरिक्रामन्भगवानादित्यो वसुधातलमर्धेनैव प्रतपत्यर्धेनावच्छादयति तदा हि भगवदुपासनोपचितातिपुरुष प्रभावस्तदनभिनन्दन्समजवेन रथेन ज्योतिर्मयेन रजनीमपि दिनं करिष्यामीति सप्त कृत्वस्तरणिमनुपर्यक्रामद्द्वितीय इव पतङ्गः ३०
[1]yāvadavabhāsayati suragirimanuparikrāmanbhagavānādityo vasudhātalamardhenaiva pratapatyardhenāvacchādayati tadā hi bhagavadupāsanopacitātipuruṣa prabhāvastadanabhinandansamajavena rathena jyotirmayena rajanīmapi dinaṃ kariṣyāmīti sapta kṛtvastaraṇimanuparyakrāmaddvitīya iva pataṅgaḥ 30
Shloka 31
सप्तद्वीपाः ये वा उ ह तद्रथचरणनेमिकृतपरिखातास्ते सप्त सिन्धव आसन्यत एव कृताः सप्त भुवो द्वीपाः ३१ तुलनीय - ऋ. १.१८०.१०
saptadvīpāḥ ye vā u ha tadrathacaraṇanemikṛtaparikhātāste sapta sindhava āsanyata eva kṛtāḥ sapta bhuvo dvīpāḥ 31 tulanīya - ṛ. 1.180.10
Shloka 32
जम्बूप्लक्षशाल्मलिकुशक्रौञ्चशाकपुष्करसंज्ञास्तेषां परिमाणं पूर्वस्मात्पूर्वस्मादुत्तर उत्तरो यथासङ्ख्यं द्विगुणमानेन बहिः समन्तत उपकॢप्ताः ३२
jambūplakṣaśālmalikuśakrauñcaśākapuṣkarasaṃjñāsteṣāṃ parimāṇaṃ pūrvasmātpūrvasmāduttara uttaro yathāsaṅkhyaṃ dviguṇamānena bahiḥ samantata upakḷptāḥ 32
Shloka 33
दुहितरं चोर्जस्वतीं नामोशनसे प्रायच्छद्यस्यामासीद्देवयानी नाम काव्यसुता ३३
duhitaraṃ corjasvatīṃ nāmośanase prāyacchadyasyāmāsīddevayānī nāma kāvyasutā 33
Shloka 34
नैवंविधः पुरुषकार उरुक्रमस्य । ३४
naivaṃvidhaḥ puruṣakāra urukramasya . 34
Shloka 35
स एवमपरिमितबलपराक्रम एकदा तु देवर्षिचरणानुशयनानुपतितगुणविसर्ग संसर्गेणानिर्वृतमिवात्मानं मन्यमान आत्मनिर्वेद इदमाह ३५
sa evamaparimitabalaparākrama ekadā tu devarṣicaraṇānuśayanānupatitaguṇavisarga saṃsargeṇānirvṛtamivātmānaṃ manyamāna ātmanirveda idamāha 35
Shloka 36
अहो असाध्वनुष्ठितं यदभिनिवेशितोऽहमिन्द्रियैरविद्यारचितविषमविषयान्धकूपे तदलमलममुष्या वनिताया विनोदमृगं मां धिग्धिगिति गर्हयांचकार ३६
aho asādhvanuṣṭhitaṃ yadabhiniveśito'hamindriyairavidyāracitaviṣamaviṣayāndhakūpe tadalamalamamuṣyā vanitāyā vinodamṛgaṃ māṃ dhigdhigiti garhayāṃcakāra 36
Shloka 37
परदेवताप्रसादाधिगतात्मप्रत्यवमर्शेनानुप्रवृत्तेभ्यः पुत्रेभ्य इमां यथादायं विभज्य भुक्तभोगां च महिषीं मृतकमिव सह महाविभूतिमपहाय स्वयं निहितनिर्वेदो हृदि गृहीतहरिविहारानुभावो भगवतो नारदस्य पदवीं पुनरेवानुससार ३७
paradevatāprasādādhigatātmapratyavamarśenānupravṛttebhyaḥ putrebhya imāṃ yathādāyaṃ vibhajya bhuktabhogāṃ ca mahiṣīṃ mṛtakamiva saha mahāvibhūtimapahāya svayaṃ nihitanirvedo hṛdi gṛhītaharivihārānubhāvo bhagavato nāradasya padavīṃ punarevānusasāra 37
Shloka 38
तस्य ह वा एते श्लोकाः। भूसंस्थानं कृतं येन सरिद्गिरिवनादिभिः। भौमं दिव्यं मानुषं च महित्वं कर्मयोगजम्। ४०
tasya ha vā ete ślokāḥ. bhūsaṃsthānaṃ kṛtaṃ yena saridgirivanādibhiḥ. bhaumaṃ divyaṃ mānuṣaṃ ca mahitvaṃ karmayogajam. 40
Shloka 39
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां पञ्चमस्कन्धे प्रियव्रतविजये प्रथमोऽध्यायः
iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ pañcamaskandhe priyavratavijaye prathamo'dhyāyaḥ

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In