Gyaandweep | Bhagavata Purana, Tritiya Skanda, Adhyaya 16

Shloka 1

इति तद्गृणतां तेषां मुनीनां योगधर्मिणाम् । प्रतिनन्द्य जगादेदं विकुण्ठनिलयो विभुः ॥ १ ॥

iti tadgṛṇatāṃ teṣāṃ munīnāṃ yogadharmiṇām . pratinandya jagādedaṃ vikuṇṭhanilayo vibhuḥ .. 1 ..

Shloka 2

एतौ तौ पार्षदौ मह्यं जयो विजय एव च । कदर्थीकृत्य मां यद्वो बह्वक्रातामतिक्रमम् ॥ २ ॥

etau tau pārṣadau mahyaṃ jayo vijaya eva ca . kadarthīkṛtya māṃ yadvo bahvakrātāmatikramam .. 2 ..

Shloka 3

यस्त्वेतयोर्धृतो दण्डो भवद्भिर्मामनुव्रतैः । स एवानुमतोऽस्माभिः मुनयो देवहेलनात् ॥ ३ ॥

yastvetayordhṛto daṇḍo bhavadbhirmāmanuvrataiḥ . sa evānumato'smābhiḥ munayo devahelanāt .. 3 ..

Shloka 4

तद्वः प्रसादयाम्यद्य ब्रह्म दैवं परं हि मे । तद्धीत्यात्मकृतं मन्ये यत्स्वपुम्भिरसत्कृताः ॥ ४ ॥

tadvaḥ prasādayāmyadya brahma daivaṃ paraṃ hi me . taddhītyātmakṛtaṃ manye yatsvapumbhirasatkṛtāḥ .. 4 ..

Shloka 5

यन्नामानि च गृह्णाति लोको भृत्ये कृतागसि । सोऽसाधुवादस्तत् कीर्तिं हन्ति त्वचमिवामयः ॥ ५ ॥

yannāmāni ca gṛhṇāti loko bhṛtye kṛtāgasi . so'sādhuvādastat kīrtiṃ hanti tvacamivāmayaḥ .. 5 ..

Shloka 6

यस्यामृतामलयशःश्रवणावगाहः सद्यः पुनाति जगदाश्वपचाद्विकुण्ठः । सोऽहं भवद्भ्य उपलब्धसुतीर्थकीर्तिः छिन्द्यां स्वबाहुमपि वः प्रतिकूलवृत्तिम् ॥ ६ ॥

yasyāmṛtāmalayaśaḥśravaṇāvagāhaḥ sadyaḥ punāti jagadāśvapacādvikuṇṭhaḥ . so'haṃ bhavadbhya upalabdhasutīrthakīrtiḥ chindyāṃ svabāhumapi vaḥ pratikūlavṛttim .. 6 ..

Shloka 7

यत्सेवया चरणपद्मपवित्ररेणुं सद्यः क्षताखिलमलं प्रतिलब्धशीलम् । न श्रीर्विरक्तमपि मां विजहाति यस्याः प्रेक्षालवार्थ इतरे नियमान् वहन्ति ॥ ७ ॥

yatsevayā caraṇapadmapavitrareṇuṃ sadyaḥ kṣatākhilamalaṃ pratilabdhaśīlam . na śrīrviraktamapi māṃ vijahāti yasyāḥ prekṣālavārtha itare niyamān vahanti .. 7 ..

Shloka 8

नाहं तथाद्मि यजमानहविर्वितानेः च्योतद्घृतप्लुतमदन् हुतभुङ्मुखेन । यद्ब्राह्मणस्य मुखतश्चरतोऽनुघासं तुष्टस्य मय्यवहितैर्निजकर्मपाकैः ॥ ८ ॥

nāhaṃ tathādmi yajamānahavirvitāneḥ cyotadghṛtaplutamadan hutabhuṅmukhena . yadbrāhmaṇasya mukhataścarato'nughāsaṃ tuṣṭasya mayyavahitairnijakarmapākaiḥ .. 8 ..

Shloka 9

येषां बिभर्म्यहमखण्डविकुण्ठयोग मायाविभूतिरमलाङ्घ्रिरजः किरीटैः । विप्रांस्तु को न विषहेत यदर्हणाम्भः सद्यः पुनाति सहचन्द्रललामलोकान् ॥ ९ ॥

yeṣāṃ bibharmyahamakhaṇḍavikuṇṭhayoga māyāvibhūtiramalāṅghrirajaḥ kirīṭaiḥ . viprāṃstu ko na viṣaheta yadarhaṇāmbhaḥ sadyaḥ punāti sahacandralalāmalokān .. 9 ..

Shloka 10

ये मे तनूर्द्विजवरान्दुहतीर्मदीया भूतान्यलब्धशरणानि च भेदबुद्ध्या । द्रक्ष्यन्त्यघक्षतदृशो ह्यहिमन्यवस्तान् गृध्रा रुषा मम कुषन्त्यधिदण्डनेतुः ॥ १० ॥

ye me tanūrdvijavarānduhatīrmadīyā bhūtānyalabdhaśaraṇāni ca bhedabuddhyā . drakṣyantyaghakṣatadṛśo hyahimanyavastān gṛdhrā ruṣā mama kuṣantyadhidaṇḍanetuḥ .. 10 ..

Shloka 11

ये ब्राह्मणान्मयि धिया क्षिपतोऽर्चयन्तः तुष्यद्धृदः स्मितसुधोक्षितपद्मवक्त्राः । वाण्यानुरागकलयात्मजवद् गृणन्तः सम्बोधयन्ति अहमिवाहमुपाहृतस्तैः ॥ ११ ॥

ye brāhmaṇānmayi dhiyā kṣipato'rcayantaḥ tuṣyaddhṛdaḥ smitasudhokṣitapadmavaktrāḥ . vāṇyānurāgakalayātmajavad gṛṇantaḥ sambodhayanti ahamivāhamupāhṛtastaiḥ .. 11 ..

Shloka 12

तन्मे स्वभर्तुरवसायमलक्षमाणौ युष्मद्व्यतिक्रमगतिं प्रतिपद्य सद्यः । भूयो ममान्तिकमितां तदनुग्रहो मे यत्कल्पतामचिरतो भृतयोर्विवासः ॥ १२ ॥

tanme svabharturavasāyamalakṣamāṇau yuṣmadvyatikramagatiṃ pratipadya sadyaḥ . bhūyo mamāntikamitāṃ tadanugraho me yatkalpatāmacirato bhṛtayorvivāsaḥ .. 12 ..

Shloka 13

अथ तस्योशतीं देवीं ऋषिकुल्यां सरस्वतीम् । नास्वाद्य मन्युदष्टानां तेषां आत्माप्यतृप्यत ॥ १३ ॥

atha tasyośatīṃ devīṃ ṛṣikulyāṃ sarasvatīm . nāsvādya manyudaṣṭānāṃ teṣāṃ ātmāpyatṛpyata .. 13 ..

Shloka 14

सतीं व्यादाय शृण्वन्तो लघ्वीं गुर्वर्थगह्वराम् । विगाह्यागाधगम्भीरां न विदुस्तच्चिकीर्षितम् ॥ १४ ॥

satīṃ vyādāya śṛṇvanto laghvīṃ gurvarthagahvarām . vigāhyāgādhagambhīrāṃ na vidustaccikīrṣitam .. 14 ..

Shloka 15

ते योगमाययारब्ध पारमेष्ठ्यमहोदयम् । प्रोचुः प्राञ्जलयो विप्राः प्रहृष्टाः क्षुभितत्वचः ॥ १५ ॥

te yogamāyayārabdha pārameṣṭhyamahodayam . procuḥ prāñjalayo viprāḥ prahṛṣṭāḥ kṣubhitatvacaḥ .. 15 ..

Shloka 16

न वयं भगवन् विद्मः तव देव चिकीर्षितम् । कृतो मेऽनुग्रहश्चेति यदध्यक्षः प्रभाषसे ॥ १६ ॥

na vayaṃ bhagavan vidmaḥ tava deva cikīrṣitam . kṛto me'nugrahaśceti yadadhyakṣaḥ prabhāṣase .. 16 ..

Shloka 17

ब्रह्मण्यस्य परं दैवं ब्राह्मणाः किल ते प्रभो । विप्राणां देवदेवानां भगवान् आत्मदैवतम् ॥ १७ ॥

brahmaṇyasya paraṃ daivaṃ brāhmaṇāḥ kila te prabho . viprāṇāṃ devadevānāṃ bhagavān ātmadaivatam .. 17 ..

Shloka 18

त्वत्तः सनातनो धर्मो रक्ष्यते तनुभिस्तव । धर्मस्य परमो गुह्यो निर्विकारो भवान्मतः ॥ १८ ॥

tvattaḥ sanātano dharmo rakṣyate tanubhistava . dharmasya paramo guhyo nirvikāro bhavānmataḥ .. 18 ..

Shloka 19

तरन्ति ह्यञ्जसा मृत्युं निवृत्ता यदनुग्रहात् । योगिनः स भवान् किंस्विद् अनुगृह्येत यत्परैः ॥ १९ ॥

taranti hyañjasā mṛtyuṃ nivṛttā yadanugrahāt . yoginaḥ sa bhavān kiṃsvid anugṛhyeta yatparaiḥ .. 19 ..

Shloka 20

यं वै विभूतिरुपयात्यनुवेलमन्यैः अर्थार्थिभिः स्वशिरसा धृतपादरेणुः । धन्यार्पिताङ्घ्रितुलसीनवदामधाम्नो लोकं मधुव्रतपतेरिव कामयाना ॥ २० ॥

yaṃ vai vibhūtirupayātyanuvelamanyaiḥ arthārthibhiḥ svaśirasā dhṛtapādareṇuḥ . dhanyārpitāṅghritulasīnavadāmadhāmno lokaṃ madhuvratapateriva kāmayānā .. 20 ..

Shloka 21

यस्तां विविक्तचरितैः अनुवर्तमानां नात्याद्रियत्परमभागवतप्रसङ्गः । स त्वं द्विजानुपथपुण्यरजः पुनीतः श्रीवत्सलक्ष्म किमगा भगभाजनस्त्वम् ॥ २१ ॥

yastāṃ viviktacaritaiḥ anuvartamānāṃ nātyādriyatparamabhāgavataprasaṅgaḥ . sa tvaṃ dvijānupathapuṇyarajaḥ punītaḥ śrīvatsalakṣma kimagā bhagabhājanastvam .. 21 ..

Shloka 22

धर्मस्य ते भगवतस्त्रियुग त्रिभिः स्वैः पद्भिश्चराचरमिदं द्विजदेवतार्थम् । नूनं भृतं तदभिघाति रजस्तमश्च सत्त्वेन नो वरदया तनुवा निरस्य ॥ २२ ॥

dharmasya te bhagavatastriyuga tribhiḥ svaiḥ padbhiścarācaramidaṃ dvijadevatārtham . nūnaṃ bhṛtaṃ tadabhighāti rajastamaśca sattvena no varadayā tanuvā nirasya .. 22 ..

Shloka 23

न त्वं द्विजोत्तमकुलं यदिहात्मगोपं गोप्ता वृषः स्वर्हणेन ससूनृतेन । तर्ह्येव नङ्क्ष्यति शिवस्तव देव पन्था लोकोऽग्रहीष्यद् ऋषभस्य हि तत्प्रमाणम् ॥ २३ ॥

na tvaṃ dvijottamakulaṃ yadihātmagopaṃ goptā vṛṣaḥ svarhaṇena sasūnṛtena . tarhyeva naṅkṣyati śivastava deva panthā loko'grahīṣyad ṛṣabhasya hi tatpramāṇam .. 23 ..

Shloka 24

तत्तेऽनभीष्टमिव सत्त्वनिधेर्विधित्सोः क्षेमं जनाय निजशक्तिभिरुद्धृतारेः । नैतावता त्र्यधिपतेर्बत विश्वभर्तुः तेजः क्षतं त्ववनतस्य स ते विनोदः ॥ २४ ॥

tatte'nabhīṣṭamiva sattvanidhervidhitsoḥ kṣemaṃ janāya nijaśaktibhiruddhṛtāreḥ . naitāvatā tryadhipaterbata viśvabhartuḥ tejaḥ kṣataṃ tvavanatasya sa te vinodaḥ .. 24 ..

Shloka 25

यं वानयोर्दममधीश भवान्विधत्ते वृत्तिं नु वा तदनुमन्महि निर्व्यलीकम् । अस्मासु वा य उचितो ध्रियतां स दण्डो येऽनागसौ वयमयुङ्क्ष्महि किल्बिषेण ॥ २५ ॥

yaṃ vānayordamamadhīśa bhavānvidhatte vṛttiṃ nu vā tadanumanmahi nirvyalīkam . asmāsu vā ya ucito dhriyatāṃ sa daṇḍo ye'nāgasau vayamayuṅkṣmahi kilbiṣeṇa .. 25 ..

Shloka 26

एतौ सुरेतरगतिं प्रतिपद्य सद्यः संरम्भसम्भृतसमाध्यनुबद्धयोगौ । भूयः सकाशमुपयास्यत आशु यो वः शापो मयैव निमितस्तदवैत विप्राः ॥ २६ ॥

etau suretaragatiṃ pratipadya sadyaḥ saṃrambhasambhṛtasamādhyanubaddhayogau . bhūyaḥ sakāśamupayāsyata āśu yo vaḥ śāpo mayaiva nimitastadavaita viprāḥ .. 26 ..

Shloka 27

अथ ते मुनयो दृष्ट्वा नयनानन्दभाजनम् । वैकुण्ठं तदधिष्ठानं विकुण्ठं च स्वयंप्रभम् ॥ २७ ॥

atha te munayo dṛṣṭvā nayanānandabhājanam . vaikuṇṭhaṃ tadadhiṣṭhānaṃ vikuṇṭhaṃ ca svayaṃprabham .. 27 ..

Shloka 28

भगवन्तं परिक्रम्य प्रणिपत्यानुमान्य च । प्रतिजग्मुः प्रमुदिताः शंसन्तो वैष्णवीं श्रियम् ॥ २८ ॥

bhagavantaṃ parikramya praṇipatyānumānya ca . pratijagmuḥ pramuditāḥ śaṃsanto vaiṣṇavīṃ śriyam .. 28 ..

Shloka 29

भगवाननुगावाह यातं मा भैष्टमस्तु शम् । ब्रह्मतेजः समर्थोऽपि हन्तुं नेच्छे मतं तु मे ॥ २९ ॥

bhagavānanugāvāha yātaṃ mā bhaiṣṭamastu śam . brahmatejaḥ samartho'pi hantuṃ necche mataṃ tu me .. 29 ..

Shloka 30

एतत्पुरैव निर्दिष्टं रमया क्रुद्धया यदा । पुरापवारिता द्वारि विशन्ती मय्युपारते ॥ ३० ॥

etatpuraiva nirdiṣṭaṃ ramayā kruddhayā yadā . purāpavāritā dvāri viśantī mayyupārate .. 30 ..

Shloka 31

मयि संरम्भयोगेन निस्तीर्य ब्रह्महेलनम् । प्रत्येष्यतं निकाशं मे कालेनाल्पीयसा पुनः ॥ ३१ ॥

mayi saṃrambhayogena nistīrya brahmahelanam . pratyeṣyataṃ nikāśaṃ me kālenālpīyasā punaḥ .. 31 ..

Shloka 32

द्वाःस्थावादिश्य भगवान् विमानश्रेणिभूषणम् । सर्वातिशयया लक्ष्म्या जुष्टं स्वं धिष्ण्यमाविशत् ॥ ३२ ॥

dvāḥsthāvādiśya bhagavān vimānaśreṇibhūṣaṇam . sarvātiśayayā lakṣmyā juṣṭaṃ svaṃ dhiṣṇyamāviśat .. 32 ..

Shloka 33

तौ तु गीर्वाणऋषभौ दुस्तरात् हरिलोकतः । हतश्रियौ ब्रह्मशापाद् अभूतां विगतस्मयौ ॥ ३३ ॥

tau tu gīrvāṇaṛṣabhau dustarāt harilokataḥ . hataśriyau brahmaśāpād abhūtāṃ vigatasmayau .. 33 ..

Shloka 34

तदा विकुण्ठधिषणात् तयोर्निपतमानयोः । हाहाकारो महानासीद् विमानाग्र्येषु पुत्रकाः ॥ ३४ ॥

tadā vikuṇṭhadhiṣaṇāt tayornipatamānayoḥ . hāhākāro mahānāsīd vimānāgryeṣu putrakāḥ .. 34 ..

Shloka 35

तावेव ह्यधुना प्राप्तौ पार्षदप्रवरौ हरेः । दितेर्जठरनिर्विष्टं काश्यपं तेज उल्बणम् ॥ ३५ ॥

tāveva hyadhunā prāptau pārṣadapravarau hareḥ . diterjaṭharanirviṣṭaṃ kāśyapaṃ teja ulbaṇam .. 35 ..

Shloka 36

तयोरसुरयोरद्य तेजसा यमयोर्हि वः । आक्षिप्तं तेज एतर्हि भगवान् तद्विधित्सति ॥ ३६ ॥

tayorasurayoradya tejasā yamayorhi vaḥ . ākṣiptaṃ teja etarhi bhagavān tadvidhitsati .. 36 ..

Shloka 37

विश्वस्य यः स्थितिलयोद्भवहेतुराद्यो योगेश्वरैरपि दुरत्यययोगमायः । क्षेमं विधास्यति स नो भगवांस्त्र्यधीशः तत्रास्मदीयविमृशेन कियानिहार्थः ॥ ३७ ॥

viśvasya yaḥ sthitilayodbhavaheturādyo yogeśvarairapi duratyayayogamāyaḥ . kṣemaṃ vidhāsyati sa no bhagavāṃstryadhīśaḥ tatrāsmadīyavimṛśena kiyānihārthaḥ .. 37 ..

Shloka 38

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां तृतीयस्कन्धे षोडशोऽध्यायः ॥ १६ ॥

iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ tṛtīyaskandhe ṣoḍaśo'dhyāyaḥ .. 16 ..

Languages

Saved

Languages

Saved

Mudra Cost for Each Feature

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.