Gyaandweep | Bhagavata Purana, Tritiya Skanda, Adhyaya 27

Shloka 1

प्रकृतिस्थोऽपि पुरुषो नाज्यते प्राकृतैर्गुणैः । अविकारात् अकर्तृत्वात् निर्गुणत्वाज्जलार्कवत् ॥ १ ॥

prakṛtistho'pi puruṣo nājyate prākṛtairguṇaiḥ . avikārāt akartṛtvāt nirguṇatvājjalārkavat .. 1 ..

Shloka 2

स एष यर्हि प्रकृतेः गुणेष्वभिविषज्जते । अहङ्क्रियाविमूढात्मा कर्तास्मीति अभिमन्यते ॥ २ ॥

sa eṣa yarhi prakṛteḥ guṇeṣvabhiviṣajjate . ahaṅkriyāvimūḍhātmā kartāsmīti abhimanyate .. 2 ..

Shloka 3

तेन संसारपदवीं अवशोऽभ्येत्यनिर्वृतः । प्रासङ्गिकैः कर्मदोषैः सदसन् मिश्रयोनिषु ॥ ३ ॥

tena saṃsārapadavīṃ avaśo'bhyetyanirvṛtaḥ . prāsaṅgikaiḥ karmadoṣaiḥ sadasan miśrayoniṣu .. 3 ..

Shloka 4

अर्थे हि अविद्यमानेऽपि संसृतिर्न निवर्तते । ध्यायतो विषयानस्य स्वप्नेऽनर्थागमो यथा ॥ ४ ॥

arthe hi avidyamāne'pi saṃsṛtirna nivartate . dhyāyato viṣayānasya svapne'narthāgamo yathā .. 4 ..

Shloka 5

अत एव शनैश्चित्तं प्रसक्तं असतां पथि । भक्तियोगेन तीव्रेण विरक्त्या च नयेद्वशम् ॥ ५ ॥

ata eva śanaiścittaṃ prasaktaṃ asatāṃ pathi . bhaktiyogena tīvreṇa viraktyā ca nayedvaśam .. 5 ..

Shloka 6

यमादिभिः योगपथैः अभ्यसन् श्रद्धयान्वितः । मयि भावेन सत्येन मत्कथाश्रवणेन च ॥ ६ ॥

yamādibhiḥ yogapathaiḥ abhyasan śraddhayānvitaḥ . mayi bhāvena satyena matkathāśravaṇena ca .. 6 ..

Shloka 7

सर्वभूतसमत्वेन निर्वैरेणाप्रसङ्गतः । ब्रह्मचर्येण मौनेन स्वधर्मेण बलीयसा ॥ ७ ॥

sarvabhūtasamatvena nirvaireṇāprasaṅgataḥ . brahmacaryeṇa maunena svadharmeṇa balīyasā .. 7 ..

Shloka 8

यदृच्छयोपलब्धेन सन्तुष्टो मितभुङ् मुनिः । विविक्तशरणः शान्तो मैत्रः करुण आत्मवान् ॥ ८ ॥

yadṛcchayopalabdhena santuṣṭo mitabhuṅ muniḥ . viviktaśaraṇaḥ śānto maitraḥ karuṇa ātmavān .. 8 ..

Shloka 9

सानुबन्धे च देहेऽस्मिन् अकुर्वन् असदाग्रहम् । ज्ञानेन दृष्टतत्त्वेन प्रकृतेः पुरुषस्य च ॥ ९ ॥

sānubandhe ca dehe'smin akurvan asadāgraham . jñānena dṛṣṭatattvena prakṛteḥ puruṣasya ca .. 9 ..

Shloka 10

निवृत्तबुद्ध्यवस्थानो दूरीभूतान्यदर्शनः । उपलभ्यात्मनात्मानं चक्षुषेवार्कमात्मदृक् ॥ १० ॥

nivṛttabuddhyavasthāno dūrībhūtānyadarśanaḥ . upalabhyātmanātmānaṃ cakṣuṣevārkamātmadṛk .. 10 ..

Shloka 11

मुक्तलिङ्गं सदाभासं असति प्रतिपद्यते । सतो बन्धुमसच्चक्षुः सर्वानुस्यूतमद्वयम् ॥ ११ ॥

muktaliṅgaṃ sadābhāsaṃ asati pratipadyate . sato bandhumasaccakṣuḥ sarvānusyūtamadvayam .. 11 ..

Shloka 12

यथा जलस्थ आभासः स्थलस्थेनावदृश्यते । स्वाभासेन तथा सूर्यो जलस्थेन दिवि स्थितः ॥ १२ ॥

yathā jalastha ābhāsaḥ sthalasthenāvadṛśyate . svābhāsena tathā sūryo jalasthena divi sthitaḥ .. 12 ..

Shloka 13

एवं त्रिवृद् अहङ्कारो भूतेन्द्रियमनोमयैः । स्वाभासैः लक्षितोऽनेन सदाभासेन सत्यदृक् ॥ १३ ॥

evaṃ trivṛd ahaṅkāro bhūtendriyamanomayaiḥ . svābhāsaiḥ lakṣito'nena sadābhāsena satyadṛk .. 13 ..

Shloka 14

भूतसूक्ष्मेन्द्रियमनो बुद्ध्यादिष्विह निद्रया । लीनेष्वसति यस्तत्र विनिद्रो निरहङ्क्रियः ॥ १४ ॥

bhūtasūkṣmendriyamano buddhyādiṣviha nidrayā . līneṣvasati yastatra vinidro nirahaṅkriyaḥ .. 14 ..

Shloka 15

मन्यमानस्तदात्मानं अनष्टो नष्टवन्मृषा । नष्टेऽहङ्करणे द्रष्टा नष्टवित्त इवातुरः ॥ १५ ॥

manyamānastadātmānaṃ anaṣṭo naṣṭavanmṛṣā . naṣṭe'haṅkaraṇe draṣṭā naṣṭavitta ivāturaḥ .. 15 ..

Shloka 16

एवं प्रत्यवमृश्यासौ आत्मानं प्रतिपद्यते । साहङ्कारस्य द्रव्यस्य योऽवस्थानमनुग्रहः ॥ १६ ॥

evaṃ pratyavamṛśyāsau ātmānaṃ pratipadyate . sāhaṅkārasya dravyasya yo'vasthānamanugrahaḥ .. 16 ..

Shloka 17

पुरुषं प्रकृतिर्ब्रह्मन् न विमुञ्चति कर्हिचित् । अन्योन्यापाश्रयत्वाच्च नित्यत्वाद् अनयोः प्रभो ॥ १७ ॥

puruṣaṃ prakṛtirbrahman na vimuñcati karhicit . anyonyāpāśrayatvācca nityatvād anayoḥ prabho .. 17 ..

Shloka 18

यथा गन्धस्य भूमेश्च न भावो व्यतिरेकतः । अपां रसस्य च यथा तथा बुद्धेः परस्य च ॥ १८ ॥

yathā gandhasya bhūmeśca na bhāvo vyatirekataḥ . apāṃ rasasya ca yathā tathā buddheḥ parasya ca .. 18 ..

Shloka 19

अकर्तुः कर्मबन्धोऽयं पुरुषस्य यदाश्रयः । गुणेषु सत्सु प्रकृतेः कैवल्यं तेष्वतः कथम् ॥ १९ ॥

akartuḥ karmabandho'yaṃ puruṣasya yadāśrayaḥ . guṇeṣu satsu prakṛteḥ kaivalyaṃ teṣvataḥ katham .. 19 ..

Shloka 20

क्वचित् तत्त्वावमर्शेन निवृत्तं भयमुल्बणम् । अनिवृत्तनिमित्तत्वात् पुनः प्रत्यवतिष्ठते ॥ २० ॥

kvacit tattvāvamarśena nivṛttaṃ bhayamulbaṇam . anivṛttanimittatvāt punaḥ pratyavatiṣṭhate .. 20 ..

Shloka 21

अनिमित्तनिमित्तेन स्वधर्मेणामलात्मना । तीव्रया मयि भक्त्या च श्रुतसम्भृतया चिरम् ॥ २१ ॥

animittanimittena svadharmeṇāmalātmanā . tīvrayā mayi bhaktyā ca śrutasambhṛtayā ciram .. 21 ..

Shloka 22

ज्ञानेन दृष्टतत्त्वेन वैराग्येण बलीयसा । तपोयुक्तेन योगेन तीव्रेणात्मसमाधिना ॥ २२ ॥

jñānena dṛṣṭatattvena vairāgyeṇa balīyasā . tapoyuktena yogena tīvreṇātmasamādhinā .. 22 ..

Shloka 23

प्रकृतिः पुरुषस्येह दह्यमाना त्वहर्निशम् । तिरोभवित्री शनकैः अग्नेर्योनिरिवारणिः ॥ २३ ॥

prakṛtiḥ puruṣasyeha dahyamānā tvaharniśam . tirobhavitrī śanakaiḥ agneryonirivāraṇiḥ .. 23 ..

Shloka 24

भुक्तभोगा परित्यक्ता दृष्टदोषा च नित्यशः । नेश्वरस्याशुभं धत्ते स्वे महिम्नि स्थितस्य च ॥ २४ ॥

bhuktabhogā parityaktā dṛṣṭadoṣā ca nityaśaḥ . neśvarasyāśubhaṃ dhatte sve mahimni sthitasya ca .. 24 ..

Shloka 25

यथा हि अप्रतिबुद्धस्य प्रस्वापो बह्वनर्थभृत् । स एव प्रतिबुद्धस्य न वै मोहाय कल्पते ॥ २५ ॥

yathā hi apratibuddhasya prasvāpo bahvanarthabhṛt . sa eva pratibuddhasya na vai mohāya kalpate .. 25 ..

Shloka 26

एवं विदिततत्त्वस्य प्रकृतिर्मयि मानसम् । युञ्जतो नापकुरुत आत्मारामस्य कर्हिचित् ॥ २६ ॥

evaṃ viditatattvasya prakṛtirmayi mānasam . yuñjato nāpakuruta ātmārāmasya karhicit .. 26 ..

Shloka 27

यदैवमध्यात्मरतः कालेन बहुजन्मना । सर्वत्र जातवैराग्य आब्रह्मभुवनान्मुनिः ॥ २७ ॥

yadaivamadhyātmarataḥ kālena bahujanmanā . sarvatra jātavairāgya ābrahmabhuvanānmuniḥ .. 27 ..

Shloka 28

मद्भक्तः प्रतिबुद्धार्थो मत्प्रसादेन भूयसा । निःश्रेयसं स्वसंस्थानं कैवल्याख्यं मदाश्रयम् ॥ २८ ॥

madbhaktaḥ pratibuddhārtho matprasādena bhūyasā . niḥśreyasaṃ svasaṃsthānaṃ kaivalyākhyaṃ madāśrayam .. 28 ..

Shloka 29

प्राप्नोतीहाञ्जसा धीरः स्वदृशा च्छिन्नसंशयः । यद्गत्वा न निवर्तेत योगी लिङ्गाद् विनिर्गमे ॥ २९ ॥

prāpnotīhāñjasā dhīraḥ svadṛśā cchinnasaṃśayaḥ . yadgatvā na nivarteta yogī liṅgād vinirgame .. 29 ..

Shloka 30

यदा न योगोपचितासु चेतो मायासु सिद्धस्य विषज्जतेऽङ्ग । अनन्यहेतुष्वथ मे गतिः स्याद् आत्यन्तिकी यत्र न मृत्युहासः ॥ ३० ॥

yadā na yogopacitāsu ceto māyāsu siddhasya viṣajjate'ṅga . ananyahetuṣvatha me gatiḥ syād ātyantikī yatra na mṛtyuhāsaḥ .. 30 ..

Shloka 31

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां तृतीयस्कन्धे सप्तविंशोऽध्यायः ॥ २७ ॥

iti śrīmadbhāgavate mahāpurāṇe pāramahaṃsyāṃ saṃhitāyāṃ tṛtīyaskandhe saptaviṃśo'dhyāyaḥ .. 27 ..

Languages

Saved

Languages

Saved

Mudra Cost for Each Feature

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 60 Vedic Scriptures and 100 of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.