| |
|

This overlay will guide you through the buttons:

Shloka 1
व्यास उवाच ।
एवं दण्डादिभिर्युक्तः शौचाचारसमन्वितः ।आहूतोऽध्ययनं कुर्याद् वीक्षमाणो गुरोर्मुखम् ॥ १४.१

PADACHEDA

एवम् दण्ड-आदिभिः युक्तः शौच-आचार-समन्वितः ।आहूतः अध्ययनम् कुर्यात् वीक्षमाणः गुरोः मुखम् ॥ १४।१

TRANSLITERATION

evam daṇḍa-ādibhiḥ yuktaḥ śauca-ācāra-samanvitaḥ .āhūtaḥ adhyayanam kuryāt vīkṣamāṇaḥ guroḥ mukham .. 14.1
Shloka 2
नित्यमुद्यतपाणिः स्यात् सन्ध्याचारः समन्वितः ।आस्यतामिति चोक्तः सन्नासीताभिमुखं गुरोः ॥ १४.२

PADACHEDA

नित्यम् उद्यत-पाणिः स्यात् सन्ध्या-आचारः समन्वितः ।आस्यताम् इति च उक्तः सन् आसीत अभिमुखम् गुरोः ॥ १४।२

TRANSLITERATION

nityam udyata-pāṇiḥ syāt sandhyā-ācāraḥ samanvitaḥ .āsyatām iti ca uktaḥ san āsīta abhimukham guroḥ .. 14.2
Shloka 3
प्रतिश्रवणसंभाषे शयानो न समाचरेत् ।नासीनो न च भुञ्जानो न तिष्ठन्न पराङ्मुखः ॥ १४.३

PADACHEDA

प्रतिश्रवण-संभाषे शयानः न समाचरेत् ।न आसीनः न च भुञ्जानः न तिष्ठन् न पराङ्मुखः ॥ १४।३

TRANSLITERATION

pratiśravaṇa-saṃbhāṣe śayānaḥ na samācaret .na āsīnaḥ na ca bhuñjānaḥ na tiṣṭhan na parāṅmukhaḥ .. 14.3
Shloka 4
नच शय्यासनं चास्य सर्वदा गुरुसन्निधौ ।गुरोस्तु चक्षुर्विषये न यथेष्टासनो भवेत् ॥ १४.४

PADACHEDA

न च शय्या-आसनम् च अस्य सर्वदा गुरु-सन्निधौ ।गुरोः तु चक्षुः-विषये न यथा इष्ट-आसनः भवेत् ॥ १४।४

TRANSLITERATION

na ca śayyā-āsanam ca asya sarvadā guru-sannidhau .guroḥ tu cakṣuḥ-viṣaye na yathā iṣṭa-āsanaḥ bhavet .. 14.4
Shloka 5
नोदाहरेदस्य नाम परोक्षमपि केवलम् ।न चैवास्यानुकुर्वीत गतिभाषितचेष्टितम् ॥ १४.५

PADACHEDA

न उदाहरेत् अस्य नाम परोक्षम् अपि केवलम् ।न च एव अस्य अनुकुर्वीत गति-भाषित-चेष्टितम् ॥ १४।५

TRANSLITERATION

na udāharet asya nāma parokṣam api kevalam .na ca eva asya anukurvīta gati-bhāṣita-ceṣṭitam .. 14.5
Shloka 6
गुरोर्यत्र प्रतीवादो निन्दा चापि प्रवर्त्तते ।कर्णौं तत्र पिधातव्यौ गन्तव्यं वा ततोऽन्यतः ॥ १४.६

PADACHEDA

गुरोः यत्र प्रतीवादः निन्दा च अपि प्रवर्त्तते ।कर्णौम् तत्र पिधातव्यौ गन्तव्यम् वा ततस् अन्यतस् ॥ १४।६

TRANSLITERATION

guroḥ yatra pratīvādaḥ nindā ca api pravarttate .karṇaum tatra pidhātavyau gantavyam vā tatas anyatas .. 14.6
Shloka 7
दूरस्थो नार्चयेदेनं न क्रुद्धो नान्तिके स्त्रियाः ।न चैवास्योत्तरं ब्रूयात् स्थिते नासीत सन्निधौ ॥ १४.७

PADACHEDA

दूर-स्थः न अर्चयेत् एनम् न क्रुद्धः न अन्तिके स्त्रियाः ।न च एव अस्य उत्तरम् ब्रूयात् स्थिते न आसीत सन्निधौ ॥ १४।७

TRANSLITERATION

dūra-sthaḥ na arcayet enam na kruddhaḥ na antike striyāḥ .na ca eva asya uttaram brūyāt sthite na āsīta sannidhau .. 14.7
Shloka 8
उदकुम्भं कुशान् पुष्पं समिधोऽस्याहरेत् सदा ।मार्जनं लेपनं नित्यमङ्गानां वै समाचरेत् ॥ १४.८

PADACHEDA

उद-कुम्भम् कुशान् पुष्पम् समिधः अस्य आहरेत् सदा ।मार्जनम् लेपनम् नित्यम् अङ्गानाम् वै समाचरेत् ॥ १४।८

TRANSLITERATION

uda-kumbham kuśān puṣpam samidhaḥ asya āharet sadā .mārjanam lepanam nityam aṅgānām vai samācaret .. 14.8
Shloka 9
नास्य निर्माल्यशयनं पादुकोपानहावपि ।आक्रमेदासनं चास्य छायादीन् वा कदाचन ॥ १४.९

PADACHEDA

न अस्य निर्माल्य-शयनम् पादुका-उपानहौ अपि ।आक्रमेत् आसनम् च अस्य छाया-आदीन् वा कदाचन ॥ १४।९

TRANSLITERATION

na asya nirmālya-śayanam pādukā-upānahau api .ākramet āsanam ca asya chāyā-ādīn vā kadācana .. 14.9
Shloka 10
साधयेद् दन्तकाष्ठादीन् लब्धं चास्मै निवेदयेत् ।अनापृच्छ्य न गन्तव्यं भवेत् प्रियहिते रतः ॥ १४.१०

PADACHEDA

साधयेत् दन्तकाष्ठ-आदीन् लब्धम् च अस्मै निवेदयेत् ।अन् आपृच्छ्य न गन्तव्यम् भवेत् प्रिय-हिते रतः ॥ १४।१०

TRANSLITERATION

sādhayet dantakāṣṭha-ādīn labdham ca asmai nivedayet .an āpṛcchya na gantavyam bhavet priya-hite rataḥ .. 14.10
Shloka 11
न पादौ सारयेदस्य संनिधाने कदाचन ।जृम्भाहारस्यादिकञ्चैव कण्ठप्रावरणं तथा ।१४.११

PADACHEDA

न पादौ सारयेत् अस्य संनिधाने कदाचन ।जृम्भा-आहारस्य आदिकञ्च च एव कण्ठ-प्रावरणम् तथा ।१४।११

TRANSLITERATION

na pādau sārayet asya saṃnidhāne kadācana .jṛmbhā-āhārasya ādikañca ca eva kaṇṭha-prāvaraṇam tathā .14.11
Shloka 12
वर्जयेत् सन्निधौ नित्यमवस्फोचनमेव च ।यथाकालमधीयीत यावन्न विमना गुरुः ।१४.१२

PADACHEDA

वर्जयेत् सन्निधौ नित्यम् अवस्फोचनम् एव च ।यथाकालम् अधीयीत यावत् न विमनाः गुरुः ।१४।१२

TRANSLITERATION

varjayet sannidhau nityam avasphocanam eva ca .yathākālam adhīyīta yāvat na vimanāḥ guruḥ .14.12
Shloka 13
आसीताधो गुरोर्गच्छेत् फलके वा समाहितः ।आसने शयने याने नैव तिष्ठेत् कदाचन ।१४.१३

PADACHEDA

आसीत अधस् गुरोः गच्छेत् फलके वा समाहितः ।आसने शयने याने न एव तिष्ठेत् कदाचन ।१४।१३

TRANSLITERATION

āsīta adhas guroḥ gacchet phalake vā samāhitaḥ .āsane śayane yāne na eva tiṣṭhet kadācana .14.13
Shloka 14
धावन्तमनुधावेत्तं गच्छन्तमनुगच्छति ।गोऽश्वोष्ट्रयानप्रासादप्रस्तरेषु कटेषु च ।१४.१४

PADACHEDA

धावन्तम् अनुधावेत् तम् गच्छन्तम् अनुगच्छति ।गो-अश्व-उष्ट्र-यान-प्रासाद-प्रस्तरेषु कटेषु च ।१४।१४

TRANSLITERATION

dhāvantam anudhāvet tam gacchantam anugacchati .go-aśva-uṣṭra-yāna-prāsāda-prastareṣu kaṭeṣu ca .14.14
Shloka 15
नासीत गुरुणा सार्द्धं शिलाफलकनौषु च ।जितेन्द्रियः स्यात् सततं वश्यात्माऽक्रोधनः शुचिः ।१४.१५

PADACHEDA

न आसीत गुरुणा सार्द्धम् शिला-फलक-नौषु च ।जित-इन्द्रियः स्यात् सततम् वश्य-आत्मा अक्रोधनः शुचिः ।१४।१५

TRANSLITERATION

na āsīta guruṇā sārddham śilā-phalaka-nauṣu ca .jita-indriyaḥ syāt satatam vaśya-ātmā akrodhanaḥ śuciḥ .14.15
Shloka 16
प्रयुञ्जीत सदा वाचं मधुरां हितभाषिणीम् ।गन्धमाल्यं रसं भव्यं शुक्लं प्राणिविहिंसनम् ।१४.१६

PADACHEDA

प्रयुञ्जीत सदा वाचम् मधुराम् हित-भाषिणीम् ।गन्ध-माल्यम् रसम् भव्यम् शुक्लम् प्राणि-विहिंसनम् ।१४।१६

TRANSLITERATION

prayuñjīta sadā vācam madhurām hita-bhāṣiṇīm .gandha-mālyam rasam bhavyam śuklam prāṇi-vihiṃsanam .14.16
Shloka 17
अभ्यङ्गं चाञ्जनोपानच्छत्रधारणमेव च ।कामं लोभं भयं निद्रां गीतवादित्रनर्त्तनम् ।१४.१७

PADACHEDA

अभ्यङ्गम् च अञ्जन-उपानह् छत्र-धारणम् एव च ।कामम् लोभम् भयम् निद्राम् गीत-वादित्र-नर्त्तनम् ।१४।१७

TRANSLITERATION

abhyaṅgam ca añjana-upānah chatra-dhāraṇam eva ca .kāmam lobham bhayam nidrām gīta-vāditra-narttanam .14.17
Shloka 18
आतज्र्जनं परीवादं स्त्रीप्रेक्षालम्भनं तथा ।परोपघातं पैशुन्यं प्रयत्नेन विवर्जयेत् ॥ १४.१८

PADACHEDA

आतज्र्जनम् परीवादम् स्त्री-प्रेक्षा-आलम्भनम् तथा ।पर-उपघातम् पैशुन्यम् प्रयत्नेन विवर्जयेत् ॥ १४।१८

TRANSLITERATION

ātajrjanam parīvādam strī-prekṣā-ālambhanam tathā .para-upaghātam paiśunyam prayatnena vivarjayet .. 14.18
Shloka 19
उदकुम्भं सुमनसो गोशकृन्मृत्तिकां कुशान् ।आहरेद् यावदर्थानि भैक्ष्यं चाहरहश्चरेत् ॥ १४.१९

PADACHEDA

उद-कुम्भम् सुमनसः गो-शकृत् मृत्तिकाम् कुशान् ।आहरेत् यावदर्थानि भैक्ष्यम् च अहरहर् चरेत् ॥ १४।१९

TRANSLITERATION

uda-kumbham sumanasaḥ go-śakṛt mṛttikām kuśān .āharet yāvadarthāni bhaikṣyam ca aharahar caret .. 14.19
Shloka 20
कृतं च लवणं सर्वं वर्ज्यं पर्युषितं च यत्।अनृत्यदर्शी सततं भवेद् गीतादिनिःस्पृहः ॥ १४.२०

PADACHEDA

कृतम् च लवणम् सर्वम् वर्ज्यम् पर्युषितम् च यत्।भवेत् ॥ १४।२०

TRANSLITERATION

kṛtam ca lavaṇam sarvam varjyam paryuṣitam ca yat.bhavet .. 14.20
Shloka 21
नादित्यं वै समीक्षेत न चरेद् दन्तधावनम् ।एकान्तमशुचिस्त्रीभिः शूद्रान्त्यैरभिभाषणम् ॥ १४.२१

PADACHEDA

न आदित्यम् वै समीक्षेत न चरेत् दन्तधावनम् ।एकान्तम् अशुचि-स्त्रीभिः शूद्र-अन्त्यैः अभिभाषणम् ॥ १४।२१

TRANSLITERATION

na ādityam vai samīkṣeta na caret dantadhāvanam .ekāntam aśuci-strībhiḥ śūdra-antyaiḥ abhibhāṣaṇam .. 14.21
Shloka 22
गुरूच्छिष्टं भेषजार्थं प्रयुञ्जीत न कामतः ।कलापकर्षणस्नानं आचरेद्धि कदाचन ॥ १४.२२

PADACHEDA

गुरु-उच्छिष्टम् भेषज-अर्थम् प्रयुञ्जीत न कामतः ।कला-अपकर्षण-स्नानम् आचरेत् हि कदाचन ॥ १४।२२

TRANSLITERATION

guru-ucchiṣṭam bheṣaja-artham prayuñjīta na kāmataḥ .kalā-apakarṣaṇa-snānam ācaret hi kadācana .. 14.22
Shloka 23
न कुर्यान्मानसं विप्रो गुरोस्त्यागं कदाचन ।मोहाद्वा यदि वा लोभात् त्यक्तेन पतितो भवेत् ॥ १४.२३

PADACHEDA

न कुर्यात् मानसम् विप्रः गुरोः त्यागम् कदाचन ।मोहात् वा यदि वा लोभात् त्यक्तेन पतितः भवेत् ॥ १४।२३

TRANSLITERATION

na kuryāt mānasam vipraḥ guroḥ tyāgam kadācana .mohāt vā yadi vā lobhāt tyaktena patitaḥ bhavet .. 14.23
Shloka 24
लौकिकं वैदिकं चापि तथाध्यात्मिकमेव च ।आददीत यतो ज्ञानं न तं द्रुह्येत् कदाचन ॥ १४.२४

PADACHEDA

लौकिकम् वैदिकम् च अपि तथा आध्यात्मिकम् एव च ।आददीत यतस् ज्ञानम् न तम् द्रुह्येत् कदाचन ॥ १४।२४

TRANSLITERATION

laukikam vaidikam ca api tathā ādhyātmikam eva ca .ādadīta yatas jñānam na tam druhyet kadācana .. 14.24
Shloka 25
गुरोरप्यवलिप्तस्य कार्याकार्यमजानतः ।उत्पथंप्रतिपन्नस्य मनुस्त्यागं समब्रवीत् ॥ १४.२५

PADACHEDA

गुरोः अपि अवलिप्तस्य कार्य-अकार्यम् अ जानतः ।उत्पथम् प्रतिपन्नस्य मनुः त्यागम् समब्रवीत् ॥ १४।२५

TRANSLITERATION

guroḥ api avaliptasya kārya-akāryam a jānataḥ .utpatham pratipannasya manuḥ tyāgam samabravīt .. 14.25
Shloka 26
गुरोर्गुरौ सन्निहिते गुरुवद् भक्तिमाचरेत् ।न चातिसृष्टो गुरुणा स्वान् गुरूनभिवादयेत् ॥ १४.२६

PADACHEDA

गुरोः गुरौ सन्निहिते गुरु-वत् भक्तिम् आचरेत् ।न च अतिसृष्टः गुरुणा स्वान् गुरून् अभिवादयेत् ॥ १४।२६

TRANSLITERATION

guroḥ gurau sannihite guru-vat bhaktim ācaret .na ca atisṛṣṭaḥ guruṇā svān gurūn abhivādayet .. 14.26
Shloka 27
विद्यागुरुष्वेतदेव नित्या वृत्तिः स्वयोनिषु ।प्रतिषेधत्सु चाधर्माद्धितं चोपदिशत्स्वपि ॥ १४.२७

PADACHEDA

विद्या-गुरुषु एतत् एव नित्या वृत्तिः स्व-योनिषु ।प्रतिषेधत्सु च अधर्मात् हितम् च उपदिशत्सु अपि ॥ १४।२७

TRANSLITERATION

vidyā-guruṣu etat eva nityā vṛttiḥ sva-yoniṣu .pratiṣedhatsu ca adharmāt hitam ca upadiśatsu api .. 14.27
Shloka 28
श्रेयत्सु गुरुवद् वृत्तिं नित्यमेव समाचरेत् ।गुरुपुत्रेषु दारेषु गुरोश्चैव स्वबन्धुषु ॥ १४.२८

PADACHEDA

श्रेयत्सु गुरु-वत् वृत्तिम् नित्यम् एव समाचरेत् ।गुरु-पुत्रेषु दारेषु गुरोः च एव स्व-बन्धुषु ॥ १४।२८

TRANSLITERATION

śreyatsu guru-vat vṛttim nityam eva samācaret .guru-putreṣu dāreṣu guroḥ ca eva sva-bandhuṣu .. 14.28
Shloka 29
बालः संमानयन्मान्यान् वा शिष्यो वा यज्ञकर्मणि ।अध्यापयन् गुरुसुतो गुरुवन्मानमर्हति ॥ १४.२९

PADACHEDA

बालः संमानयन् मान्यान् वा शिष्यः वा यज्ञ-कर्मणि ।अध्यापयन् गुरु-सुतः गुरु-वत् मानम् अर्हति ॥ १४।२९

TRANSLITERATION

bālaḥ saṃmānayan mānyān vā śiṣyaḥ vā yajña-karmaṇi .adhyāpayan guru-sutaḥ guru-vat mānam arhati .. 14.29
Shloka 30
उत्सादनं वै गात्राणां स्नापनोच्छिष्टभोजने ।न कुर्याद् गुरुपुत्रस्य पादयोः शौचमेव च ॥ १४.३०

PADACHEDA

उत्सादनम् वै गात्राणाम् स्नापन-उच्छिष्ट-भोजने ।न कुर्यात् गुरु-पुत्रस्य पादयोः शौचम् एव च ॥ १४।३०

TRANSLITERATION

utsādanam vai gātrāṇām snāpana-ucchiṣṭa-bhojane .na kuryāt guru-putrasya pādayoḥ śaucam eva ca .. 14.30
Shloka 31
गुरुवत् परिपूज्यास्तु सवर्णा गुरुयोषितः ।असवर्णास्तु संपूज्याः प्रत्युत्थानाभिवादनैः ॥ १४.३१

PADACHEDA

गुरु-वत् परिपूज्याः तु सवर्णाः गुरु-योषितः ।असवर्णाः तु संपूज्याः प्रत्युत्थान-अभिवादनैः ॥ १४।३१

TRANSLITERATION

guru-vat paripūjyāḥ tu savarṇāḥ guru-yoṣitaḥ .asavarṇāḥ tu saṃpūjyāḥ pratyutthāna-abhivādanaiḥ .. 14.31
Shloka 32
अभ्यञ्जनं स्नापनं च गात्रोत्सादनमेव च ।गुरुपत्न्या न कार्याणि केशानां च प्रसाधनम् ॥ १४.३२

PADACHEDA

अभ्यञ्जनम् स्नापनम् च गात्र-उत्सादनम् एव च ।गुरु-पत्न्याः न कार्याणि केशानाम् च प्रसाधनम् ॥ १४।३२

TRANSLITERATION

abhyañjanam snāpanam ca gātra-utsādanam eva ca .guru-patnyāḥ na kāryāṇi keśānām ca prasādhanam .. 14.32
Shloka 33
गुरुपत्नी तु युवती नाभिवाद्येह पादयोः ।कुर्वीत वन्दनं भूम्यामसावहमिति ब्रुवन् ॥ १४.३३

PADACHEDA

गुरु-पत्नी तु युवती न अभिवाद्या इह पादयोः ।कुर्वीत वन्दनम् भूम्याम् असौ अहम् इति ब्रुवन् ॥ १४।३३

TRANSLITERATION

guru-patnī tu yuvatī na abhivādyā iha pādayoḥ .kurvīta vandanam bhūmyām asau aham iti bruvan .. 14.33
Shloka 34
विप्रोष्य पादग्रहणमन्वहं चाभिवादनम् ।गुरुदारेषु कुर्वोत सतां धर्ममनुस्मरन् ॥ १४.३४

PADACHEDA

विप्रोष्य पाद-ग्रहणम् अन्वहम् च अभिवादनम् ।गुरु-दारेषु कुर्व उत सताम् धर्मम् अनुस्मरन् ॥ १४।३४

TRANSLITERATION

viproṣya pāda-grahaṇam anvaham ca abhivādanam .guru-dāreṣu kurva uta satām dharmam anusmaran .. 14.34
Shloka 35
मातृष्वसा मातुलानी श्वश्रूश्चाथ पितृष्वसा ।संपूज्या गुरुपत्नीच समस्ता गुरुभार्यया ॥ १४.३५

PADACHEDA

मातृष्वसा मातुलानी श्वश्रूः च अथ पितृष्वसा ।संपूज्याः गुरु-पत्नी च समस्ताः गुरु-भार्यया ॥ १४।३५

TRANSLITERATION

mātṛṣvasā mātulānī śvaśrūḥ ca atha pitṛṣvasā .saṃpūjyāḥ guru-patnī ca samastāḥ guru-bhāryayā .. 14.35
Shloka 36
भ्रातुर्भार्याचसंग्रृह्या सवर्णाऽहन्यहन्यपि ।विप्रोष्य तूपसंग्राह्या ज्ञातिसंबन्धियोषितः ॥ १४.३६

PADACHEDA

भ्रातुः भार्या अ च संग्रृह्या सवर्णा अहनि अहनि अपि ।विप्रोष्य तु उपसंग्राह्याः ज्ञाति-संबन्धि-योषितः ॥ १४।३६

TRANSLITERATION

bhrātuḥ bhāryā a ca saṃgrṛhyā savarṇā ahani ahani api .viproṣya tu upasaṃgrāhyāḥ jñāti-saṃbandhi-yoṣitaḥ .. 14.36
Shloka 37
पितुर्भगिन्या मातुश्च ज्यायस्यां च स्वसर्यपि ।मातृवद् वृत्तिमातिष्ठेन्मात् ताभ्यो गरीयसी ॥ १४.३७

PADACHEDA

पितुः भगिन्याः मातुः च ज्यायस्याम् च स्वसरि अपि ।मातृ-वत् वृत्तिम् आतिष्ठेत् मात् ताभ्यः गरीयसी ॥ १४।३७

TRANSLITERATION

pituḥ bhaginyāḥ mātuḥ ca jyāyasyām ca svasari api .mātṛ-vat vṛttim ātiṣṭhet māt tābhyaḥ garīyasī .. 14.37
Shloka 38
एवमाचारसंपन्नमात्मवन्तमदाम्भिकम् ।वेदमध्यापयेद् धर्मं पुराणाङ्गानि नित्यशः ॥ १४.३८

PADACHEDA

एवम् आचार-संपन्नम् आत्मवन्तम् अ दाम्भिकम् ।वेदम् अध्यापयेत् धर्मम् पुराण-अङ्गानि नित्यशस् ॥ १४।३८

TRANSLITERATION

evam ācāra-saṃpannam ātmavantam a dāmbhikam .vedam adhyāpayet dharmam purāṇa-aṅgāni nityaśas .. 14.38
Shloka 39
संवत्सरोषिते शिष्ये गुरुर्ज्ञानमनिर्दिशन् ।हरते दुष्कृतं तस्य शिष्यस्य वसतो गुरुः ॥ १४.३९

PADACHEDA

संवत्सर-उषिते शिष्ये गुरुः ज्ञानम् अ निर्दिशन् ।हरते दुष्कृतम् तस्य शिष्यस्य वसतः गुरुः ॥ १४।३९

TRANSLITERATION

saṃvatsara-uṣite śiṣye guruḥ jñānam a nirdiśan .harate duṣkṛtam tasya śiṣyasya vasataḥ guruḥ .. 14.39
Shloka 40
आचार्यपुत्रः शुश्रूषुर्ज्ञानदो धार्मिकः शुचिः ।शक्तोऽन्नदोऽर्थदो साधुः स्वाध्याय्या देश धर्मतः ॥ १४.४०

PADACHEDA

आचार्य-पुत्रः शुश्रूषुः ज्ञान-दः धार्मिकः शुचिः ।शक्तः अन्न-दः अर्थ-दः साधुः स्वाध्यायी आः धर्मतः ॥ १४।४०

TRANSLITERATION

ācārya-putraḥ śuśrūṣuḥ jñāna-daḥ dhārmikaḥ śuciḥ .śaktaḥ anna-daḥ artha-daḥ sādhuḥ svādhyāyī āḥ dharmataḥ .. 14.40
Shloka 41
कृतज्ञश्च तथाऽद्रोही मेधावी शुभकृन्नरः ।आप्तः प्रियोऽथ विधिवत् षडध्याप्या द्विजातयः ।१४.४१

PADACHEDA

कृतज्ञः च तथा अ द्रोही मेधावी शुभ-कृत् नरः ।आप्तः प्रियः अथ विधिवत् षट् अध्याप्याः द्विजातयः ।१४।४१

TRANSLITERATION

kṛtajñaḥ ca tathā a drohī medhāvī śubha-kṛt naraḥ .āptaḥ priyaḥ atha vidhivat ṣaṭ adhyāpyāḥ dvijātayaḥ .14.41
Shloka 42
एतेषु ब्रह्मणो दानमन्यत्र तु यथोदितान् ।आचम्य संयतो नित्यमधीयीत उदङ्मुखः।१४.४२

PADACHEDA

एतेषु ब्रह्मणः दानम् अन्यत्र तु यथा उदितान् ।आचम्य संयतः नित्यम् अधीयीत उदक्-मुखः।१४।४२

TRANSLITERATION

eteṣu brahmaṇaḥ dānam anyatra tu yathā uditān .ācamya saṃyataḥ nityam adhīyīta udak-mukhaḥ.14.42
Shloka 43
उपसंगृह्य तत्पादौ वीक्षमाणो गुरोर्मुखम् ।अधीष्व भो इति ब्रूयाद् विरामोऽस्त्विति नारभेत् ॥ १४.४३

PADACHEDA

उपसंगृह्य तद्-पादौ वीक्षमाणः गुरोः मुखम् ।अधीष्व भो इति ब्रूयात् विरामः अस्तु इति न आरभेत् ॥ १४।४३

TRANSLITERATION

upasaṃgṛhya tad-pādau vīkṣamāṇaḥ guroḥ mukham .adhīṣva bho iti brūyāt virāmaḥ astu iti na ārabhet .. 14.43
Shloka 44
प्राक्कूलान् पर्युपासीनः पवित्रैश्चैव पावितः ।प्राणायामैस्त्रिभिः पूतस्तत ओङ्कारमर्हति ॥ १४.४४

PADACHEDA

प्राच्-कूलान् पर्युपासीनः पवित्रैः च एव पावितः ।प्राणायामैः त्रिभिः पूतः ततस् ओङ्कारम् अर्हति ॥ १४।४४

TRANSLITERATION

prāc-kūlān paryupāsīnaḥ pavitraiḥ ca eva pāvitaḥ .prāṇāyāmaiḥ tribhiḥ pūtaḥ tatas oṅkāram arhati .. 14.44
Shloka 45
ब्राह्मणः प्रणवं कुर्यादन्ते च विधिवद् द्विजः ।कुर्यादध्ययनं नित्यं ब्रह्माञ्जलिकरस्थितः ॥ १४.४५

PADACHEDA

ब्राह्मणः प्रणवम् कुर्यात् अन्ते च विधिवत् द्विजः ।कुर्यात् अध्ययनम् नित्यम् ब्रह्माञ्जलि-कर-स्थितः ॥ १४।४५

TRANSLITERATION

brāhmaṇaḥ praṇavam kuryāt ante ca vidhivat dvijaḥ .kuryāt adhyayanam nityam brahmāñjali-kara-sthitaḥ .. 14.45
Shloka 46
सर्वेषामेव भूतानां वेदश्चक्षुः सनातनम् ।अधीयीताप्ययं नित्यं ब्राह्मण्याच्च्यवतेऽन्यथा ॥ १४.४६

PADACHEDA

सर्वेषाम् एव भूतानाम् वेदः चक्षुः सनातनम् ।अधीयीत अपि अयम् नित्यम् ब्राह्मण्यात् च्यवते अन्यथा ॥ १४।४६

TRANSLITERATION

sarveṣām eva bhūtānām vedaḥ cakṣuḥ sanātanam .adhīyīta api ayam nityam brāhmaṇyāt cyavate anyathā .. 14.46
Shloka 47
योऽधीयीत ऋचो नित्यं क्षीराहुत्या स देवताः ।प्रीणाति तर्पयन्त्येनं कामैस्तृप्ताः सदैव हि ॥ १४.४७

PADACHEDA

यः अधीयीत ऋचः नित्यम् क्षीर-आहुत्या स देवताः ।प्रीणाति तर्पयन्ति एनम् कामैः तृप्ताः सदा एव हि ॥ १४।४७

TRANSLITERATION

yaḥ adhīyīta ṛcaḥ nityam kṣīra-āhutyā sa devatāḥ .prīṇāti tarpayanti enam kāmaiḥ tṛptāḥ sadā eva hi .. 14.47
Shloka 48
यजूंष्यधीते नियतं दध्ना प्रीणाति देवताः ।सामान्यधीते प्रीणाति घृताहुतिभिरन्वहम् ॥ १४.४८

PADACHEDA

यजूंषि अधीते नियतम् दध्ना प्रीणाति देवताः ।सामानि अधीते प्रीणाति घृत-आहुतिभिः अन्वहम् ॥ १४।४८

TRANSLITERATION

yajūṃṣi adhīte niyatam dadhnā prīṇāti devatāḥ .sāmāni adhīte prīṇāti ghṛta-āhutibhiḥ anvaham .. 14.48
Shloka 49
अथर्वाङ्गिरसो नित्यं मध्वा प्रीणाति देवताः ।धर्माङ्गानि पुराणानि मांसैस्तर्पयेत्सुरान् ॥ १४.३९

PADACHEDA

अथर्व-अङ्गिरसः नित्यम् मध्वा प्रीणाति देवताः ।धर्म-अङ्गानि पुराणानि मांसैः तर्पयेत् सुरान् ॥ १४।३९

TRANSLITERATION

atharva-aṅgirasaḥ nityam madhvā prīṇāti devatāḥ .dharma-aṅgāni purāṇāni māṃsaiḥ tarpayet surān .. 14.39
Shloka 50
अपां समीपे नियतो नैत्यिकं विधिमाश्रितः ।गायत्रीमप्यधीयीत गत्वाऽरण्यं समाहितः ॥ १४.५०

PADACHEDA

अपाम् समीपे नियतः नैत्यिकम् विधिम् आश्रितः ।गायत्रीम् अपि अधीयीत गत्वा अरण्यम् समाहितः ॥ १४।५०

TRANSLITERATION

apām samīpe niyataḥ naityikam vidhim āśritaḥ .gāyatrīm api adhīyīta gatvā araṇyam samāhitaḥ .. 14.50
Shloka 51
सहस्रपरमां देवीं शतमध्यां दशावराम् ।गायत्रीं वै जपेन्नित्यं जपयज्ञः प्रकीर्त्तितः ॥ १४.५१

PADACHEDA

सहस्र-परमाम् देवीम् शत-मध्याम् दश-अवराम् ।गायत्रीम् वै जपेत् नित्यम् जप-यज्ञः प्रकीर्त्तितः ॥ १४।५१

TRANSLITERATION

sahasra-paramām devīm śata-madhyām daśa-avarām .gāyatrīm vai japet nityam japa-yajñaḥ prakīrttitaḥ .. 14.51
Shloka 52
गायत्रीं चैव वेदांस्तु तुलयाऽतोलयत् प्रभुः ।एकतश्चतुरो वेदान् गायत्रीं च तथैकतः ॥ १४.५२

PADACHEDA

गायत्रीम् च एव वेदान् तु तुलया अतोलयत् प्रभुः ।एकतस् चतुरः वेदान् गायत्रीम् च तथा एकतस् ॥ १४।५२

TRANSLITERATION

gāyatrīm ca eva vedān tu tulayā atolayat prabhuḥ .ekatas caturaḥ vedān gāyatrīm ca tathā ekatas .. 14.52
Shloka 53
ओंकारमादितः कृत्वा व्याहृतीस्तदनन्तरम्।ततोऽधीयीत सावित्रीमेकाग्रः श्रद्धयान्वितः ।१४.५३

PADACHEDA

ओंकारम् आदितस् कृत्वा व्याहृतीः तद्-अनन्तरम्।ततस् अधीयीत सावित्रीम् एकाग्रः श्रद्धया अन्वितः ।१४।५३

TRANSLITERATION

oṃkāram āditas kṛtvā vyāhṛtīḥ tad-anantaram.tatas adhīyīta sāvitrīm ekāgraḥ śraddhayā anvitaḥ .14.53
Shloka 54
पुराकल्पे समुत्पन्ना भूर्भुवःस्वः सनातनाः ।१४.५४महाव्याहृतयस्तिस्त्रः सर्वाशुभनिबर्हणाः ॥ १४.५५

PADACHEDA

पुराकल्पे समुत्पन्नाः भूः भुवः स्वर् सनातनाः ।१४।५४महाव्याहृतयः तिस्त्रः सर्व-अशुभ-निबर्हणाः ॥ १४।५५

TRANSLITERATION

purākalpe samutpannāḥ bhūḥ bhuvaḥ svar sanātanāḥ .14.54mahāvyāhṛtayaḥ tistraḥ sarva-aśubha-nibarhaṇāḥ .. 14.55
Shloka 55
प्रधानं पुरुषः कालो विष्णुर्ब्रह्मा महेश्वरः ।सत्त्वं रजस्तमस्तिस्त्रः क्रमाद् व्याहृतयः स्मृताः ॥ १४.५६

PADACHEDA

प्रधानम् पुरुषः कालः विष्णुः ब्रह्मा महेश्वरः ।सत्त्वम् रजः तमः तिस्त्रः क्रमात् व्याहृतयः स्मृताः ॥ १४।५६

TRANSLITERATION

pradhānam puruṣaḥ kālaḥ viṣṇuḥ brahmā maheśvaraḥ .sattvam rajaḥ tamaḥ tistraḥ kramāt vyāhṛtayaḥ smṛtāḥ .. 14.56
Shloka 56
ओंकारस्तत् परं ब्रह्म सावित्री स्यात् तदक्षरम् ।एष मन्त्रो महायोगः सारात् सार उदाहृतः ॥ १४.५७

PADACHEDA

ओंकारः तत् परम् ब्रह्म सावित्री स्यात् तत् अक्षरम् ।एष मन्त्रः महा-योगः सारात् सारः उदाहृतः ॥ १४।५७

TRANSLITERATION

oṃkāraḥ tat param brahma sāvitrī syāt tat akṣaram .eṣa mantraḥ mahā-yogaḥ sārāt sāraḥ udāhṛtaḥ .. 14.57
Shloka 57
योऽधीतेऽहन्यहन्येतां गायत्रीं वेदमातरम् ।विज्ञायार्थं ब्रह्मचारी स याति परमां गतिम् ॥ १४.५८

PADACHEDA

यः अधीते अहनि अहनि एताम् गायत्रीम् वेदमातरम् ।विज्ञाय अर्थम् ब्रह्मचारी स याति परमाम् गतिम् ॥ १४।५८

TRANSLITERATION

yaḥ adhīte ahani ahani etām gāyatrīm vedamātaram .vijñāya artham brahmacārī sa yāti paramām gatim .. 14.58
Shloka 58
गायत्री वेदजननी गायत्री लोकपावनी ।न गायत्र्याः परं जप्यमेतद् विज्ञाय मुच्यते ॥ १४.५९

PADACHEDA

गायत्री वेद-जननी गायत्री लोक-पावनी ।न गायत्र्याः परम् जप्यम् एतत् विज्ञाय मुच्यते ॥ १४।५९

TRANSLITERATION

gāyatrī veda-jananī gāyatrī loka-pāvanī .na gāyatryāḥ param japyam etat vijñāya mucyate .. 14.59
Shloka 59
श्रावणस्य तु मासस्य पौर्णमास्यां द्विजोत्तमाः ।आषाढ्यां प्रोष्ठपद्यां वा वेदोपाकरणं स्मृतम् ॥ १४.६०

PADACHEDA

श्रावणस्य तु मासस्य पौर्णमास्याम् द्विजोत्तमाः ।आषाढ्याम् प्रोष्ठपद्याम् वा वेद-उपाकरणम् स्मृतम् ॥ १४।६०

TRANSLITERATION

śrāvaṇasya tu māsasya paurṇamāsyām dvijottamāḥ .āṣāḍhyām proṣṭhapadyām vā veda-upākaraṇam smṛtam .. 14.60
Shloka 60
उत्सृज्य ग्रामनगरं मासान् विप्रोऽर्द्धपञ्चमान् ।अधीयीत शुचौ देशे ब्रह्मचारी समाहितः ॥ १४.६१

PADACHEDA

उत्सृज्य ग्राम-नगरम् मासान् विप्रः अर्द्धपञ्चमान् ।अधीयीत शुचौ देशे ब्रह्मचारी समाहितः ॥ १४।६१

TRANSLITERATION

utsṛjya grāma-nagaram māsān vipraḥ arddhapañcamān .adhīyīta śucau deśe brahmacārī samāhitaḥ .. 14.61
Shloka 61
पुष्ये तु छन्दसां कुर्याद् बहिरुत्सर्जनं द्विजाः ।माघशुक्लस्य वा प्राप्ते पूर्वाह्णे प्रथमेऽहनि ॥ १४.६२

PADACHEDA

पुष्ये तु छन्दसाम् कुर्यात् बहिस् उत्सर्जनम् द्विजाः ।माघ-शुक्लस्य वा प्राप्ते पूर्वाह्णे प्रथमे अहनि ॥ १४।६२

TRANSLITERATION

puṣye tu chandasām kuryāt bahis utsarjanam dvijāḥ .māgha-śuklasya vā prāpte pūrvāhṇe prathame ahani .. 14.62
Shloka 62
छन्दांस्यूर्ध्वमथोभ्यस्येच्छुक्लपक्षेषु वै द्विजः ।वेदाङ्गानि पुराणानि कृष्णपक्षे च मानवः ॥ १४.६३

PADACHEDA

छन्दांसि ऊर्ध्वम् अथ उभ्यस्येत् शुक्लपक्षेषु वै द्विजः ।वेदाङ्गानि पुराणानि कृष्ण-पक्षे च मानवः ॥ १४।६३

TRANSLITERATION

chandāṃsi ūrdhvam atha ubhyasyet śuklapakṣeṣu vai dvijaḥ .vedāṅgāni purāṇāni kṛṣṇa-pakṣe ca mānavaḥ .. 14.63
Shloka 63
इमान् नित्यमनध्यायानदीयानो विवर्जयेत् ।अध्यापनं च कुर्वाणो ह्यनध्यायन्विवर्जयेत् ॥ १४.६४

PADACHEDA

इमान् नित्यम् अनध्यायान् अदीयानः विवर्जयेत् ।अध्यापनम् च कुर्वाणः हि अन् अध्यायन् विवर्जयेत् ॥ १४।६४

TRANSLITERATION

imān nityam anadhyāyān adīyānaḥ vivarjayet .adhyāpanam ca kurvāṇaḥ hi an adhyāyan vivarjayet .. 14.64
Shloka 64
कर्णश्रवेऽनिले रात्रौ दिवा पांशुसमूहने ।विद्युत्स्तनितवर्षेषु महोल्कानां च संप्लवे ।१४.६५

PADACHEDA

कर्ण-श्रवे अनिले रात्रौ दिवा पांशु-समूहने ।विद्युत्-स्तनित-वर्षेषु महा-उल्कानाम् च संप्लवे ।१४।६५

TRANSLITERATION

karṇa-śrave anile rātrau divā pāṃśu-samūhane .vidyut-stanita-varṣeṣu mahā-ulkānām ca saṃplave .14.65
Shloka 65
आकालिकमनध्यायमेतेष्वाह प्रजापतिः ।एतानभ्युदितान् विद्याद् यदा प्रादुष्कृताग्निषु ।तदा विद्यादनध्यायमनृतौ चाभ्रदर्शने ।निर्घाते भूमिचलने ज्योतिषां चोपसर्जने ।१४.६६

PADACHEDA

आकालिकम् अनध्यायम् एतेषु आह प्रजापतिः ।एतान् अभ्युदितान् विद्यात् यदा प्रादुष्कृत-अग्निषु ।तदा विद्यात् अनध्यायम् अनृतौ च अभ्र-दर्शने ।निर्घाते भूमिचलने ज्योतिषाम् च उपसर्जने ।१४।६६

TRANSLITERATION

ākālikam anadhyāyam eteṣu āha prajāpatiḥ .etān abhyuditān vidyāt yadā prāduṣkṛta-agniṣu .tadā vidyāt anadhyāyam anṛtau ca abhra-darśane .nirghāte bhūmicalane jyotiṣām ca upasarjane .14.66
Shloka 66
एतानाकालिकान् विद्यादनध्यायानृतावपि ।प्रादुष्कृतेष्वग्निषु तु विद्युत्स्तनितनिस्वने ।१४.६७

PADACHEDA

एतान् आकालिकान् विद्यात् अनध्याय-अनृतौ अपि ।प्रादुष्कृतेषु अग्निषु तु विद्युत्-स्तनित-निस्वने ।१४।६७

TRANSLITERATION

etān ākālikān vidyāt anadhyāya-anṛtau api .prāduṣkṛteṣu agniṣu tu vidyut-stanita-nisvane .14.67
Shloka 67
सज्योतिः स्यादनध्यायमनृतौ चात्रदर्शने।नित्यानध्याय एव स्याद् ग्रामेषु नगरेषु च ।१४.६८

PADACHEDA

स ज्योतिः स्यात् अनध्यायम् अनृतौ च अत्र दर्शने।नित्यानध्यायः एव स्यात् ग्रामेषु नगरेषु च ।१४।६८

TRANSLITERATION

sa jyotiḥ syāt anadhyāyam anṛtau ca atra darśane.nityānadhyāyaḥ eva syāt grāmeṣu nagareṣu ca .14.68
Shloka 68
धर्मनैपुण्यकामानां पूतिगन्धे च नित्यशः ।अन्तः शवगते ग्रामे वृषलस्य च सन्निधौ ।१४.६९

PADACHEDA

धर्म-नैपुण्य-कामानाम् पूति-गन्धे च नित्यशस् ।अन्तर् शव-गते ग्रामे वृषलस्य च सन्निधौ ।१४।६९

TRANSLITERATION

dharma-naipuṇya-kāmānām pūti-gandhe ca nityaśas .antar śava-gate grāme vṛṣalasya ca sannidhau .14.69
Shloka 69
अनध्यायो रुद्यमाने समवाये जनस्य च ।उदके मध्यरात्रे च विण्मूत्रे च विसर्जने ।१४.७०

PADACHEDA

अनध्यायः रुद्यमाने समवाये जनस्य च ।उदके मध्यरात्रे च विष्-मूत्रे च विसर्जने ।१४।७०

TRANSLITERATION

anadhyāyaḥ rudyamāne samavāye janasya ca .udake madhyarātre ca viṣ-mūtre ca visarjane .14.70
Shloka 70
उच्छिष्टः श्राद्धबुक् चैव मनसाऽपि न चिन्तयेत् ।प्रतिगृह्य द्विजो विद्वानेकोदिष्टस्य केतनम् ।१४.७१

PADACHEDA

उच्छिष्टः श्राद्ध-बुध् च एव मनसा अपि न चिन्तयेत् ।प्रतिगृह्य द्विजः विद्वान् एकोदिष्टस्य केतनम् ।१४।७१

TRANSLITERATION

ucchiṣṭaḥ śrāddha-budh ca eva manasā api na cintayet .pratigṛhya dvijaḥ vidvān ekodiṣṭasya ketanam .14.71
Shloka 71
त्र्यहं न कीर्त्तयेद् ब्रह्म राज्ञो राहोश्च सूतके ।यावदेकोऽनुदिष्टस्य स्नेहो गन्धश्च तिष्ठति ।१४.७२

PADACHEDA

त्रि-अहम् न कीर्त्तयेत् ब्रह्म राज्ञः राहोः च सूतके ।यावत् एकः अनुदिष्टस्य स्नेहः गन्धः च तिष्ठति ।१४।७२

TRANSLITERATION

tri-aham na kīrttayet brahma rājñaḥ rāhoḥ ca sūtake .yāvat ekaḥ anudiṣṭasya snehaḥ gandhaḥ ca tiṣṭhati .14.72
Shloka 72
विप्रस्य विदुषो देहे तावद् ब्रह्म न कीर्त्तयेत् ।शयानः प्रौढपादश्च कृत्वा चैचावसिक्थकाम् ।१४.७३

PADACHEDA

विप्रस्य विदुषः देहे तावत् ब्रह्म न कीर्त्तयेत् ।शयानः प्रौढ-पादः च कृत्वा ।१४।७३

TRANSLITERATION

viprasya viduṣaḥ dehe tāvat brahma na kīrttayet .śayānaḥ prauḍha-pādaḥ ca kṛtvā .14.73
Shloka 73
नाधीयीतामिषं जग्ध्वा सूतकाद्यन्नमेव च ।नीहारे बाणपाते च संध्ययोरुभयोरपि ।१४.७४

PADACHEDA

न अधीयीत आमिषम् जग्ध्वा सूतक-आदि-अन्नम् एव च ।नीहारे बाण-पाते च संध्ययोः उभयोः अपि ।१४।७४

TRANSLITERATION

na adhīyīta āmiṣam jagdhvā sūtaka-ādi-annam eva ca .nīhāre bāṇa-pāte ca saṃdhyayoḥ ubhayoḥ api .14.74
Shloka 74
अमावास्यां चतुर्दश्यां पौर्णमास्यष्टमीषु च ।उपाकर्मणि चोत्सर्गे त्रिरात्रं क्षपणं स्मृतम् ।१४.७५

PADACHEDA

अमावास्याम् चतुर्दश्याम् पौर्णमासी-अष्टमीषु च ।उपाकर्मणि च उत्सर्गे त्रि-रात्रम् क्षपणम् स्मृतम् ।१४।७५

TRANSLITERATION

amāvāsyām caturdaśyām paurṇamāsī-aṣṭamīṣu ca .upākarmaṇi ca utsarge tri-rātram kṣapaṇam smṛtam .14.75
Shloka 75
अष्टकासु त्र्यहोरात्रं ऋत्वन्तासु च रात्रिषु ।मार्गशीर्षे तथा पौषे माघमासे तथैव च ।१४.७६

PADACHEDA

अष्टकासु त्रि-अहोरात्रम् ऋतु-अन्तासु च रात्रिषु ।मार्गशीर्षे तथा पौषे माघ-मासे तथा एव च ।१४।७६

TRANSLITERATION

aṣṭakāsu tri-ahorātram ṛtu-antāsu ca rātriṣu .mārgaśīrṣe tathā pauṣe māgha-māse tathā eva ca .14.76
Shloka 76
तिस्रोऽष्टकाः समाख्याता कृष्णपक्षेतु सूरिभिः ।श्लेष्मातकस्य छायायां शाल्मलेर्मधुकस्य च ।१४.७७

PADACHEDA

तिस्रः अष्टकाः समाख्याता कृष्ण-पक्षे तु सूरिभिः ।श्लेष्मातकस्य छायायाम् शाल्मलेः मधुकस्य च ।१४।७७

TRANSLITERATION

tisraḥ aṣṭakāḥ samākhyātā kṛṣṇa-pakṣe tu sūribhiḥ .śleṣmātakasya chāyāyām śālmaleḥ madhukasya ca .14.77
Shloka 77
कदाचिदपि नाध्येयं कोविदारकपित्थयोः ।समानविद्ये च मृते तथा सब्रह्मचारिणि ।१४.७८

PADACHEDA

कदाचिद् अपि न अध्येयम् कोविदार-कपित्थयोः ।समान-विद्ये च मृते तथा सब्रह्मचारिणि ।१४।७८

TRANSLITERATION

kadācid api na adhyeyam kovidāra-kapitthayoḥ .samāna-vidye ca mṛte tathā sabrahmacāriṇi .14.78
Shloka 78
आचार्ये संस्थिते वाऽपि त्रिरात्रं क्षपणं स्मृतम् ।छिद्राण्येतानि विप्राणांयेऽनध्यायाः प्रकीर्तिताः ।१४.७९

PADACHEDA

आचार्ये संस्थिते वा अपि त्रि-रात्रम् क्षपणम् स्मृतम् ।छिद्राणि एतानि विप्राणाम् ये अनध्यायाः प्रकीर्तिताः ।१४।७९

TRANSLITERATION

ācārye saṃsthite vā api tri-rātram kṣapaṇam smṛtam .chidrāṇi etāni viprāṇām ye anadhyāyāḥ prakīrtitāḥ .14.79
Shloka 79
हिंसन्ति राक्षसास्तेषु तस्मादेतान् विवर्जयेत् ।नैत्यके नास्त्यनध्यायः संध्योपासन एव च ।१४.८०

PADACHEDA

हिंसन्ति राक्षसाः तेषु तस्मात् एतान् विवर्जयेत् ।नैत्यके न अस्ति अनध्यायः संध्या-उपासने एव च ।१४।८०

TRANSLITERATION

hiṃsanti rākṣasāḥ teṣu tasmāt etān vivarjayet .naityake na asti anadhyāyaḥ saṃdhyā-upāsane eva ca .14.80
Shloka 80
उपाकर्मणि कर्मान्ते होममन्त्रेषु चैव हि ।एकामृचमथैकं वा यजुः सामाथवा पुनः ।१४.८१

PADACHEDA

उपाकर्मणि कर्मान्ते होम-मन्त्रेषु च एव हि ।एकाम् ऋचम् अथ एकम् वा यजुः साम अथवा पुनर् ।१४।८१

TRANSLITERATION

upākarmaṇi karmānte homa-mantreṣu ca eva hi .ekām ṛcam atha ekam vā yajuḥ sāma athavā punar .14.81
Shloka 81
अष्टकाद्यास्वधीयीत मारुते चातिवायति ।अनध्यायस्तु नाङ्गेषु नेतिहासपुराणयोः ।१४.८२

PADACHEDA

अष्टका-आद्यासु अधीयीत मारुते ।अनध्यायः तु न अङ्गेषु न इतिहास-पुराणयोः ।१४।८२

TRANSLITERATION

aṣṭakā-ādyāsu adhīyīta mārute .anadhyāyaḥ tu na aṅgeṣu na itihāsa-purāṇayoḥ .14.82
Shloka 82
न धर्मशास्त्रेष्वन्येषु पर्वाण्येतानि वर्जयेत् ।एष धर्मः समासेन कीर्त्तितो ब्रह्मचारिणाम् ।१४.८३

PADACHEDA

न धर्म-शास्त्रेषु अन्येषु पर्वाणि एतानि वर्जयेत् ।एष धर्मः समासेन कीर्त्तितः ब्रह्मचारिणाम् ।१४।८३

TRANSLITERATION

na dharma-śāstreṣu anyeṣu parvāṇi etāni varjayet .eṣa dharmaḥ samāsena kīrttitaḥ brahmacāriṇām .14.83
Shloka 83
ब्रह्मणाऽभिहितः पूर्वमृषीणां भावितात्मनाम् ।योऽन्यत्र कुरुते यत्नमनधीत्य श्रुतिं द्विजाः ।१४.८४

PADACHEDA

ब्रह्मणा अभिहितः पूर्वम् ऋषीणाम् भावितात्मनाम् ।यः अन्यत्र कुरुते यत्नम् अन् अधीत्य श्रुतिम् द्विजाः ।१४।८४

TRANSLITERATION

brahmaṇā abhihitaḥ pūrvam ṛṣīṇām bhāvitātmanām .yaḥ anyatra kurute yatnam an adhītya śrutim dvijāḥ .14.84
Shloka 84
स संमूढो न संभाष्यो वेदबाह्यो द्विजातिभिः ।न वेदपाठमात्रेण संतुष्टो वै भवेद् द्विजः ।१४.८५

PADACHEDA

स संमूढः न संभाष्यः वेद-बाह्यः द्विजातिभिः ।न वेद-पाठ-मात्रेण संतुष्टः वै भवेत् द्विजः ।१४।८५

TRANSLITERATION

sa saṃmūḍhaḥ na saṃbhāṣyaḥ veda-bāhyaḥ dvijātibhiḥ .na veda-pāṭha-mātreṇa saṃtuṣṭaḥ vai bhavet dvijaḥ .14.85
Shloka 85
पाठमात्रावसन्नस्तु पङ्के गौरिव सीदति ।योऽधीत्य विधिवद् वेदं वेदार्थं न विचारयेत् ।१४.८६

PADACHEDA

पाठ-मात्र-अवसन्नः तु पङ्के गौः इव सीदति ।यः अधीत्य विधिवत् वेदम् वेद-अर्थम् न विचारयेत् ।१४।८६

TRANSLITERATION

pāṭha-mātra-avasannaḥ tu paṅke gauḥ iva sīdati .yaḥ adhītya vidhivat vedam veda-artham na vicārayet .14.86
Shloka 86
स चान्धः शूद्रकल्पस्तु पदार्थं न प्रपद्यते ।यदि त्वात्यन्तिकं वासं कर्त्तुमिच्छति वै गुरौ ।१४.८७

PADACHEDA

स च अन्धः शूद्र-कल्पः तु पदार्थम् न प्रपद्यते ।यदि तु आत्यन्तिकम् वासम् कर्त्तुम् इच्छति वै गुरौ ।१४।८७

TRANSLITERATION

sa ca andhaḥ śūdra-kalpaḥ tu padārtham na prapadyate .yadi tu ātyantikam vāsam karttum icchati vai gurau .14.87
Shloka 87
युक्तः परिचरेदेनमाशरीरविमोक्षणात् ।गत्वा वनं वा विधिवज्जुहुयाज्जातवेदसम् ।१४.८८

PADACHEDA

युक्तः परिचरेत् एनम् आ शरीरविमोक्षणात् ।गत्वा वनम् वा विधिवत् जुहुयात् जातवेदसम् ।१४।८८

TRANSLITERATION

yuktaḥ paricaret enam ā śarīravimokṣaṇāt .gatvā vanam vā vidhivat juhuyāt jātavedasam .14.88
Shloka 88
अभ्यसेत्स तदा नित्यं ब्रह्मनिष्ठः समाहितःसावित्रीं शतरुद्रीयं वेदान्तांश्च विशेषतः ।अभ्यसेत् सततं युक्ते भस्मस्नानपरायणः ॥ १४.८९

PADACHEDA

अभ्यसेत् स तदा नित्यम् ब्रह्म-निष्ठः समाहितः सावित्रीम् शतरुद्रीयम् वेदान्तान् च विशेषतः ।अभ्यसेत् सततम् युक्ते भस्म-स्नान-परायणः ॥ १४।८९

TRANSLITERATION

abhyaset sa tadā nityam brahma-niṣṭhaḥ samāhitaḥ sāvitrīm śatarudrīyam vedāntān ca viśeṣataḥ .abhyaset satatam yukte bhasma-snāna-parāyaṇaḥ .. 14.89
Shloka 89
एतद् विधानं परमं पुराणं वेदागमे सम्यगिहेरितञ्च ।पुरा महर्षिप्रवरानुपृष्टः स्वायंभुवो यन्मनुराह देवः ॥ १४.९०

PADACHEDA

एतत् विधानम् परमम् पुराणम् वेद-आगमे सम्यक् इह ईरितम् च ।पुरा महा-ऋषि-प्रवर-अनुपृष्टः स्वायंभुवः यत् मनुः आह देवः ॥ १४।९०

TRANSLITERATION

etat vidhānam paramam purāṇam veda-āgame samyak iha īritam ca .purā mahā-ṛṣi-pravara-anupṛṣṭaḥ svāyaṃbhuvaḥ yat manuḥ āha devaḥ .. 14.90
Shloka 90
एवमीश्वरसमर्पितान्तरो योऽनुतिष्ठति विधिं विधानवित् ।मोहजालमपहाय सोऽमृतो याति तत् पदमनामयं शिवम् ॥ १४.९१

PADACHEDA

एवम् ईश्वर-समर्पित-अन्तरः यः अनुतिष्ठति विधिम् विधान-विद् ।मोह-जालम् अपहाय सः अमृतः याति तत् पदम् अनामयम् शिवम् ॥ १४।९१

TRANSLITERATION

evam īśvara-samarpita-antaraḥ yaḥ anutiṣṭhati vidhim vidhāna-vid .moha-jālam apahāya saḥ amṛtaḥ yāti tat padam anāmayam śivam .. 14.91
Shloka 91
इति श्रीकूर्मपुराणे षट्साहस्त्र्यां संहितायामुपरिविभागे चतुर्दशोऽध्यायः ॥

PADACHEDA

इति श्री-कूर्मपुराणे षट्साहस्त्र्याम् संहितायाम् उपरि विभागे चतुर्दशः अध्यायः ॥

TRANSLITERATION

iti śrī-kūrmapurāṇe ṣaṭsāhastryām saṃhitāyām upari vibhāge caturdaśaḥ adhyāyaḥ ..

Add to Playlist

Practice Later

No Playlist Found

Create a Verse Post


Shloka QR Code

🔗

🪔 Powered by Gyaandweep.com

namo namaḥ!

भाषा चुने (Choose Language)

namo namaḥ!

Sign Up to practice more than 100 Vedic Scriptures and 1000s of chants, one verse at a time.

Login to track your learning and teaching progress.


Sign In