नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम् । देवीं सरस्वतीं चैव ततो जयमुदीरयेत् ॥
nārāyaṇaṃ namaskṛtya naraṃ caiva narottamam | devīṃ sarasvatīṃ caiva tato jayamudīrayet ||
नमस्कृत्याऽप्रमेयाय विष्णवे कूर्मरूपिणे । पुराणं संप्रवक्ष्यामि यदुक्तं विश्वयोनिना ॥ १.१ ॥
namaskṛtyā'prameyāya viṣṇave kūrmarūpiṇe | purāṇaṃ saṃpravakṣyāmi yaduktaṃ viśvayoninā || 1.1 ||
सत्रान्ते सूतमनघं नैमिषेया महर्षयः । पुराणसंहितां पुण्यां पप्रच्छू रोमहर्षणम् ॥ १.२ ॥
satrānte sūtamanaghaṃ naimiṣeyā maharṣayaḥ | purāṇasaṃhitāṃ puṇyāṃ papracchū romaharṣaṇam || 1.2 ||
त्वया सूत महाबुद्धे भगवान् ब्रह्मवित्तमः । इतिहासपुराणार्थं व्यासः सम्यगुपासितः ॥ १.३ ॥
tvayā sūta mahābuddhe bhagavān brahmavittamaḥ | itihāsapurāṇārthaṃ vyāsaḥ samyagupāsitaḥ || 1.3 ||
तस्य ते सर्वरोमाणि वचसा त्दृषितानि यत्द्वैपायनस्य तु भवांस्ततो वै रोमहर्षणः ॥ १.४ ॥
tasya te sarvaromāṇi vacasā tdṛṣitāni yatdvaipāyanasya tu bhavāṃstato vai romaharṣaṇaḥ || 1.4 ||
भवन्तमेव भगवान् व्याजहार स्वयं प्रभुः । मुनीनां संहितां वक्तुं व्यासः पौराणिकीं पुरा ॥ १.५ ॥
bhavantameva bhagavān vyājahāra svayaṃ prabhuḥ | munīnāṃ saṃhitāṃ vaktuṃ vyāsaḥ paurāṇikīṃ purā || 1.5 ||
त्वं हि स्वायंभुवे यज्ञे सुत्याहे वितते हरिः । संभूतः संहितां वक्तुं स्वांशेन पुरुषोत्तमः ॥ १.६ ॥
tvaṃ hi svāyaṃbhuve yajñe sutyāhe vitate hariḥ | saṃbhūtaḥ saṃhitāṃ vaktuṃ svāṃśena puruṣottamaḥ || 1.6 ||
तस्माद् भवन्तं पृच्छामः पुराणं कौर्ममुत्तमम् । वक्तुमर्हसि चास्माकं पुराणार्थविशारद ॥ १.७ ॥
tasmād bhavantaṃ pṛcchāmaḥ purāṇaṃ kaurmamuttamam | vaktumarhasi cāsmākaṃ purāṇārthaviśārada || 1.7 ||
मुनीनां वचनं श्रुत्वा सूतः पौराणिकोत्तमः । प्रणम्य मनसा प्राह गुरुं सत्यवतीसुतम् ॥ १.८ ॥
munīnāṃ vacanaṃ śrutvā sūtaḥ paurāṇikottamaḥ | praṇamya manasā prāha guruṃ satyavatīsutam || 1.8 ||
रोमहर्षण उवाच ।
नमस्कृत्य जगद्योनिं कूर्मरूपधरं हरिम् । वक्ष्ये पौराणिकीं दिव्यां कथां पापप्रणाशिनीम् ॥ १.९ ॥
namaskṛtya jagadyoniṃ kūrmarūpadharaṃ harim | vakṣye paurāṇikīṃ divyāṃ kathāṃ pāpapraṇāśinīm || 1.9 ||
यां श्रुत्वा पापकर्माऽपि गच्छेत परमां गतिम् । न नास्तिके कथां पुण्यामिमां ब्रूयात् कदाचन ॥ १.१ ॥
yāṃ śrutvā pāpakarmā'pi gaccheta paramāṃ gatim | na nāstike kathāṃ puṇyāmimāṃ brūyāt kadācana || 1.1 ||
श्रद्दधानाय शान्ताय धार्मिकाय द्विजातये । इमां कथामनुब्रूयात् साक्षान्नारायणेरिताम् ॥ १.११ ॥
śraddadhānāya śāntāya dhārmikāya dvijātaye | imāṃ kathāmanubrūyāt sākṣānnārāyaṇeritām || 1.11 ||
सर्गश्च प्रतिसर्गश्च वंशो मन्वन्तराणि च । वंशानुचरितं चैव पुराणं पञ्चलक्षणम् ॥ १.१२ ॥
sargaśca pratisargaśca vaṃśo manvantarāṇi ca | vaṃśānucaritaṃ caiva purāṇaṃ pañcalakṣaṇam || 1.12 ||
ब्राह्मं पुराणं प्रथमं पाद्मं वैष्णवमेव च । शैवं भागवतं चैव भविष्यं नारदीयकम् ॥ १.१३ ॥
brāhmaṃ purāṇaṃ prathamaṃ pādmaṃ vaiṣṇavameva ca | śaivaṃ bhāgavataṃ caiva bhaviṣyaṃ nāradīyakam || 1.13 ||
मार्कण्डेयमथाग्नेयं ब्रह्मवैवर्तमेव च । लैङ्गं तथा च वाराहं स्कान्दं वामनमेव च ॥ १.१४ ॥
mārkaṇḍeyamathāgneyaṃ brahmavaivartameva ca | laiṅgaṃ tathā ca vārāhaṃ skāndaṃ vāmanameva ca || 1.14 ||
कौर्म्मं मात्स्यं गारुडं च वायवीयमनन्तरम् । अष्टादशं समुद्दिष्टं ब्रह्मण्डमिति संज्ञितम् ॥ १.१५ ॥
kaurmmaṃ mātsyaṃ gāruḍaṃ ca vāyavīyamanantaram | aṣṭādaśaṃ samuddiṣṭaṃ brahmaṇḍamiti saṃjñitam || 1.15 ||
अन्यान्युपपुराणानि मुनिभिः कथितानि तु । अष्टादशपुराणानि श्रुत्वा संक्षेपतो द्विजाः ॥ १.१६ ॥
anyānyupapurāṇāni munibhiḥ kathitāni tu | aṣṭādaśapurāṇāni śrutvā saṃkṣepato dvijāḥ || 1.16 ||
आद्यं सनत्कुमारोक्तं नारसिहमतः परम् । तृतीयं स्कान्दमुद्दिष्टं कुमारेण तु भाषितम् ॥ १.१७ ॥
ādyaṃ sanatkumāroktaṃ nārasihamataḥ param | tṛtīyaṃ skāndamuddiṣṭaṃ kumāreṇa tu bhāṣitam || 1.17 ||
चतुर्थं शिवधर्माख्यं साक्षान्नन्दीशभाषितम् । दुर्वाससोक्तमाश्चर्यं नारदीयमतः परम् ॥ १.१८ ॥
caturthaṃ śivadharmākhyaṃ sākṣānnandīśabhāṣitam | durvāsasoktamāścaryaṃ nāradīyamataḥ param || 1.18 ||
कापिलं वामनं चैव तथैवोशनसेरितम् । ब्रह्माण्डं वारुणं चैव कालिकाह्वयमेव च ॥ १.१९ ॥
kāpilaṃ vāmanaṃ caiva tathaivośanaseritam | brahmāṇḍaṃ vāruṇaṃ caiva kālikāhvayameva ca || 1.19 ||
माहेश्वरं तथा साम्बं सौरं सर्वार्थसञ्चयम् । पराशरोक्तं मारीचं भार्गवाह्वयम् ॥ १.२ ॥
māheśvaraṃ tathā sāmbaṃ sauraṃ sarvārthasañcayam | parāśaroktaṃ mārīcaṃ bhārgavāhvayam || 1.2 ||
इदं तु पञ्चदशकं पुराणं कौर्ममुत्तमम् । चतुर्द्धा संस्थितं पुण्यं संहितानां प्रभेदतः ॥ १.२१ ॥
idaṃ tu pañcadaśakaṃ purāṇaṃ kaurmamuttamam | caturddhā saṃsthitaṃ puṇyaṃ saṃhitānāṃ prabhedataḥ || 1.21 ||
ब्राह्मी भागवती सौरी वैष्णवी च प्रकीर्तिताः । चतस्त्रः संहिताः पुण्या धर्मकामार्थमोक्षदाः ॥ १.२२ ॥
brāhmī bhāgavatī saurī vaiṣṇavī ca prakīrtitāḥ | catastraḥ saṃhitāḥ puṇyā dharmakāmārthamokṣadāḥ || 1.22 ||
इयं तु संहिता ब्राह्मी चतुर्वेदैस्तु सम्मिता । भवन्ति षट्सहस्राणि श्लोकानामत्र संख्यया ॥ १.२३ ॥
iyaṃ tu saṃhitā brāhmī caturvedaistu sammitā | bhavanti ṣaṭsahasrāṇi ślokānāmatra saṃkhyayā || 1.23 ||
यत्र धर्मार्थकामानां मोक्षस्य च मुनीश्वराः । माहात्म्यमखिलं ब्रह्म ज्ञायते परमेश्वरः ॥ १.२४ ॥
yatra dharmārthakāmānāṃ mokṣasya ca munīśvarāḥ | māhātmyamakhilaṃ brahma jñāyate parameśvaraḥ || 1.24 ||
सर्गश्च प्रतिसर्गश्च वंशो मन्वन्तराणि च । वंशानुचरितं पुण्या दिव्या प्रासङ्गिकी कथाः ॥ १.२५ ॥
sargaśca pratisargaśca vaṃśo manvantarāṇi ca | vaṃśānucaritaṃ puṇyā divyā prāsaṅgikī kathāḥ || 1.25 ||
ब्राह्मणाद्यैरियं धार्या धार्मिकैः शान्तमानसैः । तामहं वर्णयिष्यमि व्यासेन कथितां पुरा ॥ १.२६ ॥
brāhmaṇādyairiyaṃ dhāryā dhārmikaiḥ śāntamānasaiḥ | tāmahaṃ varṇayiṣyami vyāsena kathitāṃ purā || 1.26 ||
पुरामृतार्थं दैतेयदानवैः सह देवताः । मन्थानं मन्दरं कृत्वा ममन्थुः क्षीरसागरम् ॥ १.२७ ॥
purāmṛtārthaṃ daiteyadānavaiḥ saha devatāḥ | manthānaṃ mandaraṃ kṛtvā mamanthuḥ kṣīrasāgaram || 1.27 ||
मथ्यमाने तदा तस्मिन् कूर्मरूपी जनार्दनः । बभार मन्दरं देवो देवानां हितकाम्यया ॥ १.२८ ॥
mathyamāne tadā tasmin kūrmarūpī janārdanaḥ | babhāra mandaraṃ devo devānāṃ hitakāmyayā || 1.28 ||
देवाश्च तुष्टुवुर्देवं नारदाद्या महर्षयः । कूर्मरूपधरं दृष्ट्वा साक्षिणं विष्णुमव्ययम् ॥ १.२९ ॥
devāśca tuṣṭuvurdevaṃ nāradādyā maharṣayaḥ | kūrmarūpadharaṃ dṛṣṭvā sākṣiṇaṃ viṣṇumavyayam || 1.29 ||
तदन्तरेऽभवद् देवी श्रीर्नारायणवल्लभा । जग्राह भगवान् विष्णुस्तामेव पुरुषोत्तमः ॥ १.३ ॥
tadantare'bhavad devī śrīrnārāyaṇavallabhā | jagrāha bhagavān viṣṇustāmeva puruṣottamaḥ || 1.3 ||
तेजसा विष्णुमव्यक्तं नारदाद्या महर्षयः । मोहिताः सह शक्रेण श्रेयो वचनमब्रुवन् ॥ १.३१ ॥
tejasā viṣṇumavyaktaṃ nāradādyā maharṣayaḥ | mohitāḥ saha śakreṇa śreyo vacanamabruvan || 1.31 ||
भगवन् देवदेवेश नारायण जगन्मय । कैषा देवी विशालाक्षी यथावद् ब्रूहि पृच्छताम् ॥ १.३२ ॥
bhagavan devadeveśa nārāyaṇa jaganmaya | kaiṣā devī viśālākṣī yathāvad brūhi pṛcchatām || 1.32 ||
श्रुत्वा तेषां तदा वाक्यं विष्णुर्दानवमर्दनः । प्रोवाच देवीं संप्रेक्ष्य नारदादीनकल्मषान् ॥ १.३३ ॥
śrutvā teṣāṃ tadā vākyaṃ viṣṇurdānavamardanaḥ | provāca devīṃ saṃprekṣya nāradādīnakalmaṣān || 1.33 ||
इयं सा परमा शक्तिर्मन्मयी ब्रह्मरूपिणी । माया मम प्रियाऽनन्ता ययेदं मोहितं जगत् ॥ १.३४ ॥
iyaṃ sā paramā śaktirmanmayī brahmarūpiṇī | māyā mama priyā'nantā yayedaṃ mohitaṃ jagat || 1.34 ||
अनयैव जगत्सर्वं सदेवासुरमानुषम् । मोहयामि द्विजश्रेष्ठा ग्रसामि विसृजामि च ॥ १.३५ ॥
anayaiva jagatsarvaṃ sadevāsuramānuṣam | mohayāmi dvijaśreṣṭhā grasāmi visṛjāmi ca || 1.35 ||
उत्पत्तिं प्रलयं चैव भूतनामागतिं गतिम् । विद्यायान्वीक्ष्य चात्मानं तरन्ति विपुलामिमाम् ॥ १.३६ ॥
utpattiṃ pralayaṃ caiva bhūtanāmāgatiṃ gatim | vidyāyānvīkṣya cātmānaṃ taranti vipulāmimām || 1.36 ||
अस्यास्त्वंशानधिष्ठाय शक्तिमन्तोऽभवन् द्विजाः । ब्रह्मेशानादयः सर्वे सर्वशक्तिरियं मम ॥ १.३७ ॥
asyāstvaṃśānadhiṣṭhāya śaktimanto'bhavan dvijāḥ | brahmeśānādayaḥ sarve sarvaśaktiriyaṃ mama || 1.37 ||
सैषा सर्वजगत्सूतिः प्रकृतिस्त्रिगुणात्मिका । प्रागेव मत्तः संजाता श्रीः कल्पे पद्मवासिनी ॥ १.३८ ॥
saiṣā sarvajagatsūtiḥ prakṛtistriguṇātmikā | prāgeva mattaḥ saṃjātā śrīḥ kalpe padmavāsinī || 1.38 ||
चतुर्भुजा शङ्खचक्रपद्महस्ता शुभान्विता । कोटिसूर्यप्रतीकाशा मोहिनी सर्वदेहिनाम् ॥ १.३९ ॥
caturbhujā śaṅkhacakrapadmahastā śubhānvitā | koṭisūryapratīkāśā mohinī sarvadehinām || 1.39 ||
नालं देवा न पितरो मानवा वसवोऽपि च । मायामेतां समुत्तर्त्तुं ये चान्ये भुवि देहिनः ॥ १.४ ॥
nālaṃ devā na pitaro mānavā vasavo'pi ca | māyāmetāṃ samuttarttuṃ ye cānye bhuvi dehinaḥ || 1.4 ||
इत्युक्तो वासुदेवेन मुनयो विष्णुमब्रुवन् । ब्रूहि त्वं पुण्डरीकाक्ष यदि कालत्रयेऽपि च । को वा तरति तां मायां दुर्जयां देवनिर्मिताम् ॥ १.४१ ॥
ityukto vāsudevena munayo viṣṇumabruvan | brūhi tvaṃ puṇḍarīkākṣa yadi kālatraye'pi ca | ko vā tarati tāṃ māyāṃ durjayāṃ devanirmitām || 1.41 ||
अथोवाच हृषीकेशो मुनीन् मुनिगणार्चितः । अस्ति द्विजातिप्रवर इन्द्रद्युम्न इति श्रुतः ॥ १.४२ ॥
athovāca hṛṣīkeśo munīn munigaṇārcitaḥ | asti dvijātipravara indradyumna iti śrutaḥ || 1.42 ||
पूर्वजन्मनि राजासावधृष्यः शंकरादिभिः । दृष्ट्वा मां कूर्मसंस्थानं श्रुत्वा पौराणिकीं स्वयम् ॥ १.४३ ॥
pūrvajanmani rājāsāvadhṛṣyaḥ śaṃkarādibhiḥ | dṛṣṭvā māṃ kūrmasaṃsthānaṃ śrutvā paurāṇikīṃ svayam || 1.43 ||
संहितां मन्मुखाद् दिव्यां पुरस्कृत्य मुनीश्वरान् । ब्रह्माणं च महादेवं देवांश्चान्यान् स्वशक्तिभिः ॥ १.४४ ॥
saṃhitāṃ manmukhād divyāṃ puraskṛtya munīśvarān | brahmāṇaṃ ca mahādevaṃ devāṃścānyān svaśaktibhiḥ || 1.44 ||
मच्छक्तौ संस्थितान् बुद्ध्वा मामेव शरणं गतः । संभाषितो मया चाथ विप्रयोनिं गमिष्यसि ॥ १.४५ ॥
macchaktau saṃsthitān buddhvā māmeva śaraṇaṃ gataḥ | saṃbhāṣito mayā cātha viprayoniṃ gamiṣyasi || 1.45 ||
इन्द्रद्युम्न इति ख्यातो जातिं स्मरसि पौर्विकीम् । सर्वेषामेव भूतानां देवानामप्यगोचरम् ॥ १.४६ ॥
indradyumna iti khyāto jātiṃ smarasi paurvikīm | sarveṣāmeva bhūtānāṃ devānāmapyagocaram || 1.46 ||
वक्तव्यं यद् गुह्यतमं दास्ये ज्ञानं तवानघ । लब्ध्वा तन्मामकं ज्ञानं मामेवान्ते प्रवेक्ष्यसि ॥ १.४७ ॥
vaktavyaṃ yad guhyatamaṃ dāsye jñānaṃ tavānagha | labdhvā tanmāmakaṃ jñānaṃ māmevānte pravekṣyasi || 1.47 ||
अंशान्तरेण भूम्यां त्वं तत्र तिष्ठ सुनिर्दृतः । वैवस्वतेऽन्तरेऽतीते कार्यार्थं मां प्रवेक्ष्यसि ॥ १.४८ ॥
aṃśāntareṇa bhūmyāṃ tvaṃ tatra tiṣṭha sunirdṛtaḥ | vaivasvate'ntare'tīte kāryārthaṃ māṃ pravekṣyasi || 1.48 ||
मां प्रणम्य पुरीं गत्वा पालयामास मेदिनीम् । कालधर्मं गतः कालाच्छ्वेतद्वीपे मया सह ॥ १.४९ ॥
māṃ praṇamya purīṃ gatvā pālayāmāsa medinīm | kāladharmaṃ gataḥ kālācchvetadvīpe mayā saha || 1.49 ||
भुक्त्वा तान् वैष्णवान् भोगान् योगिनामप्यगोचरान् । मदाज्ञया मुनिश्रेष्ठा जज्ञे विप्रकुले पुनः ॥ १.५ ॥
bhuktvā tān vaiṣṇavān bhogān yogināmapyagocarān | madājñayā muniśreṣṭhā jajñe viprakule punaḥ || 1.5 ||
ज्ञात्वा मां वासुदेवाख्यं यत्र द्वे निहितेऽक्षरे । विद्याविद्ये गूढरूपे यत्तद् ब्रह्म परं विदुः ॥ १.५१ ॥
jñātvā māṃ vāsudevākhyaṃ yatra dve nihite'kṣare | vidyāvidye gūḍharūpe yattad brahma paraṃ viduḥ || 1.51 ||
सोऽर्चयामास भूतानामाश्रयं परमेश्वरम् । व्रतोपवासनियमैर्होमैर्ब्राह्मणतर्पणैः ॥ १.५२ ॥
so'rcayāmāsa bhūtānāmāśrayaṃ parameśvaram | vratopavāsaniyamairhomairbrāhmaṇatarpaṇaiḥ || 1.52 ||
तदाशीस्तन्नमस्कारस्तन्निष्ठस्तत्परायणः । आराधयन् महादेवं योगिनां हृदि संस्थितम् ॥ १.५३ ॥
tadāśīstannamaskārastanniṣṭhastatparāyaṇaḥ | ārādhayan mahādevaṃ yogināṃ hṛdi saṃsthitam || 1.53 ||
तस्यैवं वर्तमानस्य कदाचित् परमा कला । स्वरूपं दर्शयामास दिव्यं विष्णुसमुद्भवम् ॥ १.५४ ॥
tasyaivaṃ vartamānasya kadācit paramā kalā | svarūpaṃ darśayāmāsa divyaṃ viṣṇusamudbhavam || 1.54 ||
दृष्ट्वा प्रणम्य शिरसा विष्णोर्भगवतः प्रियाम् । संस्तूय विविधैः स्तोत्रैः कृताञ्जलिरभाषत ॥ १.५५ ॥
dṛṣṭvā praṇamya śirasā viṣṇorbhagavataḥ priyām | saṃstūya vividhaiḥ stotraiḥ kṛtāñjalirabhāṣata || 1.55 ||
इन्द्रद्युम्न उवाच ।
का त्वं देविविशालाक्षि विष्णुचिह्नङ्किते शुभे । याथातथ्येन वै भावं तवेदानीं ब्रवीहि मे ॥ १.५६ ॥
kā tvaṃ deviviśālākṣi viṣṇucihnaṅkite śubhe | yāthātathyena vai bhāvaṃ tavedānīṃ bravīhi me || 1.56 ||
तस्य तद् वाक्यमाकर्ण्य सुप्रसन्ना सुमङ्गला । हसन्ती संस्मरन् विष्णुं प्रियं ब्राह्मणमब्रवीत् ॥ १.५७ ॥
tasya tad vākyamākarṇya suprasannā sumaṅgalā | hasantī saṃsmaran viṣṇuṃ priyaṃ brāhmaṇamabravīt || 1.57 ||
श्रीरुवाच
न मां पश्यन्ति मुनयो देवाः शक्रपुरोगमाः । नारायणात्मिका मेकां मायाऽहं तन्मया परा ॥ १.५८ ॥
na māṃ paśyanti munayo devāḥ śakrapurogamāḥ | nārāyaṇātmikā mekāṃ māyā'haṃ tanmayā parā || 1.58 ||
न मे नारायणाद् भेदो विद्यते हि विचारतः । तन्मय्यऽहं परं ब्रह्म स विष्णुः परमेश्वरः ॥ १.५९ ॥
na me nārāyaṇād bhedo vidyate hi vicārataḥ | tanmayya'haṃ paraṃ brahma sa viṣṇuḥ parameśvaraḥ || 1.59 ||
येऽर्चयन्तीह भूतानामाश्रयं परमेश्वरम् । ज्ञानेन कर्मयोगेन न तेषां प्रभवाम्यहम् ॥ १.६ ॥
ye'rcayantīha bhūtānāmāśrayaṃ parameśvaram | jñānena karmayogena na teṣāṃ prabhavāmyaham || 1.6 ||
तस्मादनादिनिधनं कर्मयोगपरायणः । ज्ञानेनाराधयानन्तं ततो मोक्षमवाप्स्यसि ॥ १.६१ ॥
tasmādanādinidhanaṃ karmayogaparāyaṇaḥ | jñānenārādhayānantaṃ tato mokṣamavāpsyasi || 1.61 ||
इत्युक्तः स मुनिश्रेष्ठ इन्द्रद्युम्नो महामतिः । प्रणम्य शिरसा देवीं प्राञ्जलिः पुनरब्रवीत् ॥ १.६२ ॥
ityuktaḥ sa muniśreṣṭha indradyumno mahāmatiḥ | praṇamya śirasā devīṃ prāñjaliḥ punarabravīt || 1.62 ||
कथं स भगवानीशः शाश्वतो निष्कलोऽच्युतः । ज्ञातुं हि शक्यते देवि ब्रूहि मे परमेश्वरि ॥ १.६३ ॥
kathaṃ sa bhagavānīśaḥ śāśvato niṣkalo'cyutaḥ | jñātuṃ hi śakyate devi brūhi me parameśvari || 1.63 ||
एकमुक्ताऽथ विप्रेण देवी कमलवासिनी । साक्षान्नारायणो ज्ञानं दास्यतीत्याह तं मुनिम् ॥ १.६४ ॥
ekamuktā'tha vipreṇa devī kamalavāsinī | sākṣānnārāyaṇo jñānaṃ dāsyatītyāha taṃ munim || 1.64 ||
उभाभ्यामथ हस्ताभ्यां संस्पृश्य प्रणतं मुनिम् । स्मृत्वा परात्परं विष्णुं तत्रैवान्तरधीयत ॥ १.६५ ॥
ubhābhyāmatha hastābhyāṃ saṃspṛśya praṇataṃ munim | smṛtvā parātparaṃ viṣṇuṃ tatraivāntaradhīyata || 1.65 ||
सोऽपि नारायणं द्रष्टुं परमेण समाधिना । आराधयद्धृषीकेशं प्रणतार्तिप्रभञ्जनम् ॥ १.६६ ॥
so'pi nārāyaṇaṃ draṣṭuṃ parameṇa samādhinā | ārādhayaddhṛṣīkeśaṃ praṇatārtiprabhañjanam || 1.66 ||
ततो बहुतिथे काले गते नारायणः स्वयम् । प्रादुरासीन्महायोगी पीतवासा जगन्मयः ॥ १.६७ ॥
tato bahutithe kāle gate nārāyaṇaḥ svayam | prādurāsīnmahāyogī pītavāsā jaganmayaḥ || 1.67 ||
दृष्ट्वा देवं समायान्तं विष्णुमात्मानमव्ययम् । जानुभ्यामवनिं गत्वा तुष्टाव गरुडध्वजम् ॥ १.६८ ॥
dṛṣṭvā devaṃ samāyāntaṃ viṣṇumātmānamavyayam | jānubhyāmavaniṃ gatvā tuṣṭāva garuḍadhvajam || 1.68 ||
इन्द्रद्युम्न उवाच ।
यज्ञेशाच्युत गोविन्द माधवानन्त केशव । कुष्ण विष्णो हृषीकेश तुभ्यं विश्वात्मने नमः ॥ १.६९ ॥
yajñeśācyuta govinda mādhavānanta keśava | kuṣṇa viṣṇo hṛṣīkeśa tubhyaṃ viśvātmane namaḥ || 1.69 ||
नमोऽस्तु ते पुराणाय हरये विश्वमूर्तये । सर्गस्थितिविनाशानां हेतवेऽनन्तशक्तये ॥ १.७ ॥
namo'stu te purāṇāya haraye viśvamūrtaye | sargasthitivināśānāṃ hetave'nantaśaktaye || 1.7 ||
निर्गुणाय नमस्तुभ्यं निष्कलायामलात्मने । पुरुषाय नमस्तेस्तु विश्वरूपाय ते नमः ॥ १.७१ ॥
nirguṇāya namastubhyaṃ niṣkalāyāmalātmane | puruṣāya namastestu viśvarūpāya te namaḥ || 1.71 ||
नमस्ते वासुदेवाय विष्णवे विश्वयोनये । आदिमध्यान्तहीनाय ज्ञानगम्याय ते नमः ॥ १.७२ ॥
namaste vāsudevāya viṣṇave viśvayonaye | ādimadhyāntahīnāya jñānagamyāya te namaḥ || 1.72 ||
नमस्ते निर्विकाराय निष्प्रपञ्चाय ते नमः । भेदाभेदविहीनाय नमोऽस्त्वानन्दरूपिणे ॥ १.७३ ॥
namaste nirvikārāya niṣprapañcāya te namaḥ | bhedābhedavihīnāya namo'stvānandarūpiṇe || 1.73 ||
नमस्ताराय शान्ताय नमोऽप्रतिहतात्मने । अनन्तमूर्तये तुभ्यममूर्ताय नमो नमः ॥ १.७४ ॥
namastārāya śāntāya namo'pratihatātmane | anantamūrtaye tubhyamamūrtāya namo namaḥ || 1.74 ||
नमस्ते परमार्थाय मायातीताय ते नमः । नमस्ते परमेशाय ब्रह्मणे परमात्मने ॥ १.७५ ॥
namaste paramārthāya māyātītāya te namaḥ | namaste parameśāya brahmaṇe paramātmane || 1.75 ||
नमोऽस्तु ते सुसूक्ष्माय महादेवाय ते नमः । नमः शिवाय शुद्धाय नमस्ते परमेष्ठिने ॥ १.७६ ॥
namo'stu te susūkṣmāya mahādevāya te namaḥ | namaḥ śivāya śuddhāya namaste parameṣṭhine || 1.76 ||
त्वयैव सृष्टमखिलं त्वमेव परमा गतिः । त्वं पिता सर्वभूतानां त्वं माता पुरुषोत्तम ॥ १.७७ ॥
tvayaiva sṛṣṭamakhilaṃ tvameva paramā gatiḥ | tvaṃ pitā sarvabhūtānāṃ tvaṃ mātā puruṣottama || 1.77 ||
त्वमक्षरं परं धाम चिन्मात्रं व्योम निष्कलम् । सर्वस्याधारमव्यक्तमनन्तं तमसः परम् ॥ १.७८ ॥
tvamakṣaraṃ paraṃ dhāma cinmātraṃ vyoma niṣkalam | sarvasyādhāramavyaktamanantaṃ tamasaḥ param || 1.78 ||
प्रपश्यन्ति परात्मानं ज्ञानदीपेन केवलम् । प्रपद्ये भवतो रूपं तद्विष्णोः परमं पदम् ॥ १.७९ ॥
prapaśyanti parātmānaṃ jñānadīpena kevalam | prapadye bhavato rūpaṃ tadviṣṇoḥ paramaṃ padam || 1.79 ||
एवं स्तुवन्तं भगवान् भूतात्मा भूतभावनः । भाभ्यामथ हस्ताभ्यां पस्पर्श प्रहसन्निव ॥ १.८ ॥
evaṃ stuvantaṃ bhagavān bhūtātmā bhūtabhāvanaḥ | bhābhyāmatha hastābhyāṃ pasparśa prahasanniva || 1.8 ||
स्पृष्टमात्रो भगवता विष्णुना मुनिपुंगवः । यथावत् परमं तत्त्वं ज्ञातवांस्तत्प्रसादतः ॥ १.८१ ॥
spṛṣṭamātro bhagavatā viṣṇunā munipuṃgavaḥ | yathāvat paramaṃ tattvaṃ jñātavāṃstatprasādataḥ || 1.81 ||
ततः प्रहृष्टमनसा प्रणिपत्य जनार्दनम् । प्रोवाचोन्निद्रपद्माक्षं पीतवाससमच्युतम् ॥ १.८२ ॥
tataḥ prahṛṣṭamanasā praṇipatya janārdanam | provāconnidrapadmākṣaṃ pītavāsasamacyutam || 1.82 ||
त्वत्प्रसादादसंदिग्धमुत्पन्नं पुरुषोत्तम । ज्ञानं ब्रह्मैकविषयं परमानन्दसिद्धिदम् ॥ १.८३ ॥
tvatprasādādasaṃdigdhamutpannaṃ puruṣottama | jñānaṃ brahmaikaviṣayaṃ paramānandasiddhidam || 1.83 ||
नमो भगवते तुभ्यं वासुदेवाय वेधसे । किं करिष्यामि योगेश तन्मे वद जगन्मय ॥ १.८४ ॥
namo bhagavate tubhyaṃ vāsudevāya vedhase | kiṃ kariṣyāmi yogeśa tanme vada jaganmaya || 1.84 ||
श्रुत्वा नारायणो वाक्यमिन्द्रद्युम्नस्य माधवः । उवाच सस्मितं वाक्यमशेषजगतो हितम् ॥ १.८५ ॥
śrutvā nārāyaṇo vākyamindradyumnasya mādhavaḥ | uvāca sasmitaṃ vākyamaśeṣajagato hitam || 1.85 ||
श्रीभगवानुवाच ।
वर्णाश्रमाचारवतां पुंसां देवो महेश्वरः । ज्ञानेन भक्तियोगेन पूजनीयो न चान्यथा ॥ १.८६ ॥
varṇāśramācāravatāṃ puṃsāṃ devo maheśvaraḥ | jñānena bhaktiyogena pūjanīyo na cānyathā || 1.86 ||
विज्ञाय तत्परं तत्त्वं विभूतिं कार्यकारणम् । प्रवृतिं चापि मे ज्ञात्वा मोक्षार्थोश्वरमर्चयेत् ॥ १.८७ ॥
vijñāya tatparaṃ tattvaṃ vibhūtiṃ kāryakāraṇam | pravṛtiṃ cāpi me jñātvā mokṣārthośvaramarcayet || 1.87 ||
सर्वसङ्गान् परित्यज्य ज्ञात्वा मायामयं जगत् । अद्वैतं भावयात्मानं द्रक्ष्यसे परमेश्वरम् ॥ १.८८ ॥
sarvasaṅgān parityajya jñātvā māyāmayaṃ jagat | advaitaṃ bhāvayātmānaṃ drakṣyase parameśvaram || 1.88 ||
त्रिविधा भावना ब्रह्मन् प्रोच्यमाना विबोध मे । एका मद्विषया तत्र द्वितीया व्यक्तसंश्रया॥ १.८९ ॥
trividhā bhāvanā brahman procyamānā vibodha me | ekā madviṣayā tatra dvitīyā vyaktasaṃśrayā|| 1.89 ||
अन्या च भावना ब्राह्मी विज्ञेया सा गुणातिगा । आसामन्यतमां चाथ भावनां भावयेद् बुधः॥ १.९ ॥
anyā ca bhāvanā brāhmī vijñeyā sā guṇātigā | āsāmanyatamāṃ cātha bhāvanāṃ bhāvayed budhaḥ|| 1.9 ||
अशक्तः संश्रयेदाद्यामित्येषा वैदिकी श्रुतिः । तस्मात् सर्वप्रयत्नेन तन्निष्ठस्तत्परायणः ॥ १.९१ ॥
aśaktaḥ saṃśrayedādyāmityeṣā vaidikī śrutiḥ | tasmāt sarvaprayatnena tanniṣṭhastatparāyaṇaḥ || 1.91 ||
समाराधय विश्वेशं ततो मोक्षमवाप्स्यसि ॥ ॥
samārādhaya viśveśaṃ tato mokṣamavāpsyasi || ||
इन्द्रद्युम्न उवाच ।
किं तत् परतरं तत्त्वं का विभूतिर्जनार्दन ॥ १.९२
kiṃ tat parataraṃ tattvaṃ kā vibhūtirjanārdana || 1.92
भगवान् उवाच ।
किं कार्यं कारणं कस्त्वं प्रवृत्तिश्चापि का तव ॥ १.९३॥
kiṃ kāryaṃ kāraṇaṃ kastvaṃ pravṛttiścāpi kā tava || 1.93||
परात्परतरं तत्त्वं परं ब्रह्मैकमव्ययम् । नित्यानन्दं स्वयंज्योतिरक्षरं तमसः परम् ॥ १.९४॥
parātparataraṃ tattvaṃ paraṃ brahmaikamavyayam | nityānandaṃ svayaṃjyotirakṣaraṃ tamasaḥ param || 1.94||
ऐश्वर्यं तस्य यन्नित्यं विभूतिरिति गीयते । कार्यं जगदथाव्यक्तं कारणं शुद्धमक्षरम् ॥ १.९५॥
aiśvaryaṃ tasya yannityaṃ vibhūtiriti gīyate | kāryaṃ jagadathāvyaktaṃ kāraṇaṃ śuddhamakṣaram || 1.95||
अहं हि सर्वभूतानामन्तर्यामीश्वरः पुरः । सर्गस्थित्यन्तकर्तृत्वं प्रवृत्तिर्मम गीयते ॥ १.९६॥
ahaṃ hi sarvabhūtānāmantaryāmīśvaraḥ puraḥ | sargasthityantakartṛtvaṃ pravṛttirmama gīyate || 1.96||
एतद् विज्ञाय भावेन यथावदखिलं द्विज । ततस्त्वं कर्मयोगेन शाश्वतं सम्यगर्चय ॥ १.९७॥
etad vijñāya bhāvena yathāvadakhilaṃ dvija | tatastvaṃ karmayogena śāśvataṃ samyagarcaya || 1.97||
इन्द्रद्युम्न उवाच ।
के ते वर्णाश्रमाचारा यैः समाराध्यते परः । ज्ञानं च कीदृशं दिव्यं भावनात्रयसंस्थितम् ॥ १.९८॥
ke te varṇāśramācārā yaiḥ samārādhyate paraḥ | jñānaṃ ca kīdṛśaṃ divyaṃ bhāvanātrayasaṃsthitam || 1.98||
कथं सृष्टमिदं पूर्वं कथं संह्रियते पुनः । कियत्यः सृष्टयो लोके वंशा मन्वन्तराणि च । कानि तेषां प्रमाणानि पावनानि व्रतानि च ॥ १.९९॥
kathaṃ sṛṣṭamidaṃ pūrvaṃ kathaṃ saṃhriyate punaḥ | kiyatyaḥ sṛṣṭayo loke vaṃśā manvantarāṇi ca | kāni teṣāṃ pramāṇāni pāvanāni vratāni ca || 1.99||
तीर्थान्यर्कादिसंस्थानं पृथिव्यायामविस्तरे । कति द्वीपाः समुद्राश्च पर्वताश्च नदीनदाः ॥ १.१॥
tīrthānyarkādisaṃsthānaṃ pṛthivyāyāmavistare | kati dvīpāḥ samudrāśca parvatāśca nadīnadāḥ || 1.1||
ब्रूहि मे पुण्डरीकाक्ष यथावदधुनाऽखिलम् ॥ ॥
brūhi me puṇḍarīkākṣa yathāvadadhunā'khilam || ||
श्रीकूर्म उवाच ।
एवमुक्तोऽथ तेनाहं भक्तानुग्रहकाम्यया ॥ १.१०१
evamukto'tha tenāhaṃ bhaktānugrahakāmyayā || 1.101
यथावदखिलं सर्वमवोचं मुनिपुंगवाः । व्याख्यायाशेषमेवेदं यत्पृष्टोऽहं द्विजेन तु॥ १.१०२॥
yathāvadakhilaṃ sarvamavocaṃ munipuṃgavāḥ | vyākhyāyāśeṣamevedaṃ yatpṛṣṭo'haṃ dvijena tu|| 1.102||
अनुगृह्य च तं विप्रं तत्रैवान्तर्हितोऽभवम् । सोऽपि तेन विधानेन मदुक्तेन द्विजोत्तमः॥ १.१०३॥
anugṛhya ca taṃ vipraṃ tatraivāntarhito'bhavam | so'pi tena vidhānena maduktena dvijottamaḥ|| 1.103||
आराधयामास परं भावपूतः समाहितः । त्यक्त्वा पुत्रादिषु स्नेहं निर्द्वन्द्वो निष्परिग्रहः ॥ १.१०४॥
ārādhayāmāsa paraṃ bhāvapūtaḥ samāhitaḥ | tyaktvā putrādiṣu snehaṃ nirdvandvo niṣparigrahaḥ || 1.104||
संन्यस्य सर्वकर्माणि परं वैराग्यमाश्रितः । आत्मन्यात्मानमन्वीक्ष्य स्वात्मन्येवाखिलं जगत् ॥ १.१०५॥
saṃnyasya sarvakarmāṇi paraṃ vairāgyamāśritaḥ | ātmanyātmānamanvīkṣya svātmanyevākhilaṃ jagat || 1.105||
संप्राप्य भावनामन्त्यां ब्राह्मीमक्षरपूर्विकाम् । अवाप परमं योगं येनैकं परिपश्यति ॥ १.१०६॥
saṃprāpya bhāvanāmantyāṃ brāhmīmakṣarapūrvikām | avāpa paramaṃ yogaṃ yenaikaṃ paripaśyati || 1.106||
यं विनिद्रा जितश्वासाः कांक्षन्ते मोक्षकांक्षिणः । ततः कदाचिद् योगीन्द्रो ब्रह्माणं द्रष्टुमव्ययम् ॥ १.१०७॥
yaṃ vinidrā jitaśvāsāḥ kāṃkṣante mokṣakāṃkṣiṇaḥ | tataḥ kadācid yogīndro brahmāṇaṃ draṣṭumavyayam || 1.107||
जगामादित्यनिर्देशान्मानसोत्तरपर्वतम् । आकाशेनैव विप्रेन्द्रो योगैश्वर्यप्रभावतः ॥ १.१०८॥
jagāmādityanirdeśānmānasottaraparvatam | ākāśenaiva viprendro yogaiśvaryaprabhāvataḥ || 1.108||
विमानं सूर्यसंकाशं प्रादुर्भूतमनुत्तमम् । अन्वगच्छन् देवगणा गन्धर्वाप्सरसां गणाः ॥ १.१०९॥
vimānaṃ sūryasaṃkāśaṃ prādurbhūtamanuttamam | anvagacchan devagaṇā gandharvāpsarasāṃ gaṇāḥ || 1.109||
दृष्ट्वाऽन्ये पथि योगीन्द्रं सिद्धा ब्रह्मर्षयो ययुः । ततः स गत्वा तु गिरिं विवेश सुरवन्दितम्॥ १.११॥
dṛṣṭvā'nye pathi yogīndraṃ siddhā brahmarṣayo yayuḥ | tataḥ sa gatvā tu giriṃ viveśa suravanditam|| 1.11||
स्थानं तद्योगिभिर्जुष्टं यत्रास्ते परमः पुमान् .संप्रान्य परमं स्थानं सूर्यायुतसमप्रभम् ॥ १.१११॥
sthānaṃ tadyogibhirjuṣṭaṃ yatrāste paramaḥ pumān .saṃprānya paramaṃ sthānaṃ sūryāyutasamaprabham || 1.111||
विवेश चान्तर्भवनं देवानां च दुरासदम् । विचिन्तयामास परं शरण्यं सर्वदेहिनाम् ॥ १.११२॥
viveśa cāntarbhavanaṃ devānāṃ ca durāsadam | vicintayāmāsa paraṃ śaraṇyaṃ sarvadehinām || 1.112||
अनादिनिधनं देवं देवदेवं पितामहम् । ततः प्रादुरभूत् तस्मिन् प्रकाशः परमाद्भुतः ॥ १.११३॥
anādinidhanaṃ devaṃ devadevaṃ pitāmaham | tataḥ prādurabhūt tasmin prakāśaḥ paramādbhutaḥ || 1.113||
तन्मध्ये पुरुषं पूर्वमपश्यत् परमं पदम् । महान्तं तेजसो राशिमगम्यं ब्रह्मविद्विषाम्॥ १.११४॥
tanmadhye puruṣaṃ pūrvamapaśyat paramaṃ padam | mahāntaṃ tejaso rāśimagamyaṃ brahmavidviṣām|| 1.114||
चतुर्मुखमुदाराङ्गमर्चिभिरुपशोभितम् । सोऽपि योगिनमन्वीक्ष्य प्रणमन्तमुपस्थितम् ॥ १.११५॥
caturmukhamudārāṅgamarcibhirupaśobhitam | so'pi yoginamanvīkṣya praṇamantamupasthitam || 1.115||
प्रत्युद्गम्य स्वयं देवो विश्वात्मा परिषस्वजे । परिष्वक्तस्य देवेन द्विजेन्द्रस्याथ देहतः ॥ १.११६॥
pratyudgamya svayaṃ devo viśvātmā pariṣasvaje | pariṣvaktasya devena dvijendrasyātha dehataḥ || 1.116||
निर्गत्य महती ज्योत्स्ना विवेशादित्यमण्डलम् । ऋग्यजुः सामसंज्ञं तत् पवित्रममलं पदम् ॥ १.११७॥
nirgatya mahatī jyotsnā viveśādityamaṇḍalam | ṛgyajuḥ sāmasaṃjñaṃ tat pavitramamalaṃ padam || 1.117||
हिरण्यगर्भो भगवान् यत्रास्ते हव्यकव्यभुक् । द्वारं तद् योगिनामाद्यं वेदान्तेषु प्रतिष्ठितम् ॥ १.११८॥
hiraṇyagarbho bhagavān yatrāste havyakavyabhuk | dvāraṃ tad yogināmādyaṃ vedānteṣu pratiṣṭhitam || 1.118||
ब्रह्मतेजोमयं श्रीमन्निष्ठा चैव मनीषिणाम् । दृष्टमात्रो भगवता ब्रह्मणाऽर्चिर्मयो मुनिः॥ १.११९॥
brahmatejomayaṃ śrīmanniṣṭhā caiva manīṣiṇām | dṛṣṭamātro bhagavatā brahmaṇā'rcirmayo muniḥ|| 1.119||
अपश्यदैश्वरं तेजः शान्तं सर्वत्रगं शिवम् । स्वात्मानमक्षरं व्योम यत्र विष्णोः परमं पदम् ॥ १.१२॥
apaśyadaiśvaraṃ tejaḥ śāntaṃ sarvatragaṃ śivam | svātmānamakṣaraṃ vyoma yatra viṣṇoḥ paramaṃ padam || 1.12||
आनन्दमचलं ब्रह्म स्थानं तत्पारमेश्वरम् । सर्वभूतात्मभूतः स्थः परमैश्वर्यमास्थितः ॥ १.१२१॥
ānandamacalaṃ brahma sthānaṃ tatpārameśvaram | sarvabhūtātmabhūtaḥ sthaḥ paramaiśvaryamāsthitaḥ || 1.121||
प्राप्तवानात्मनो धाम यत्तन्मोक्षाख्यमव्ययम् । तस्मात् सर्वप्रयत्नेन वर्णाश्रमविधौ स्थितः॥ १.१२२॥
prāptavānātmano dhāma yattanmokṣākhyamavyayam | tasmāt sarvaprayatnena varṇāśramavidhau sthitaḥ|| 1.122||
समाश्रित्यान्तिमं भावं मायां लक्ष्मीं तरेद् बुधः ॥ ॥
samāśrityāntimaṃ bhāvaṃ māyāṃ lakṣmīṃ tared budhaḥ || ||
सूत उवाच ।
व्याहृता हरिणा त्वेवं नारादाद्या महर्षयः॥ १.१२३
vyāhṛtā hariṇā tvevaṃ nārādādyā maharṣayaḥ|| 1.123
शक्रेण सहिताः सर्वे पप्रच्छुर्गरुडध्वजम् ॥ ॥
śakreṇa sahitāḥ sarve papracchurgaruḍadhvajam || ||
ऋषय ऊचुः ।
देवदेव हृषीकेश नाथ नारायणामल ॥ १.१२४
devadeva hṛṣīkeśa nātha nārāyaṇāmala || 1.124
तद् वदाशेषमस्माकं यदुक्तं भवता पुरा .इन्द्रद्युम्नाय विप्रया ज्ञानं धर्मादिगोचरम् ॥ १.१२५॥
tad vadāśeṣamasmākaṃ yaduktaṃ bhavatā purā .indradyumnāya viprayā jñānaṃ dharmādigocaram || 1.125||
शुश्रूषुश्चाप्ययं शक्रः सखा तव जगन्मय । ततः स भगवान् विष्णुः कूर्मरूपी जनार्दनः ॥ १.१२६॥
śuśrūṣuścāpyayaṃ śakraḥ sakhā tava jaganmaya | tataḥ sa bhagavān viṣṇuḥ kūrmarūpī janārdanaḥ || 1.126||
रसातलगतो देवो नारदाद्यैर्महर्षिभिः । पृष्टः प्रोवाच सकलं पुराणं कौर्ममुत्तमम् ॥ १.१२७॥
rasātalagato devo nāradādyairmaharṣibhiḥ | pṛṣṭaḥ provāca sakalaṃ purāṇaṃ kaurmamuttamam || 1.127||
सन्निधौ देवराजस्य तद् वक्ष्ये भवतामहम् । धन्यं यशस्यमायुष्यं पुण्यं मोक्षप्रदं नृणाम् ॥ १.१२८॥
sannidhau devarājasya tad vakṣye bhavatāmaham | dhanyaṃ yaśasyamāyuṣyaṃ puṇyaṃ mokṣapradaṃ nṛṇām || 1.128||
पुराणश्रवणं विप्राः कथनं च विशेषतः । श्रुत्वा चाध्यायमेवैकं सर्वपापैः प्रमुच्यते ॥ १.१२९॥
purāṇaśravaṇaṃ viprāḥ kathanaṃ ca viśeṣataḥ | śrutvā cādhyāyamevaikaṃ sarvapāpaiḥ pramucyate || 1.129||
उपाख्यानमथैकं वा ब्रह्मलोके महीयते । इदं पुराणं परमं कौर्मं कूर्मस्वरूपिणा ॥ १३०॥
upākhyānamathaikaṃ vā brahmaloke mahīyate | idaṃ purāṇaṃ paramaṃ kaurmaṃ kūrmasvarūpiṇā || 130||
उक्तं देवाधिदेवेन श्रद्धातव्यं द्विजातिभिः ॥ १३१
uktaṃ devādhidevena śraddhātavyaṃ dvijātibhiḥ || 131
इति श्रीकूर्मपुराणे षट्साहस्त्र्यां संहितायां पूर्वविभागे इन्द्रद्युम्नमोक्ष वर्णनं नाम प्रथमोऽध्यायः ॥
iti śrīkūrmapurāṇe ṣaṭsāhastryāṃ saṃhitāyāṃ pūrvavibhāge indradyumnamokṣa varṇanaṃ nāma prathamo'dhyāyaḥ ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
