सूत उवाच ।
प्रविश्य मेरुशिखरं कैलासं कनकप्रभम् । रराम भगवान् सोमः केशवेन महेश्वरः ॥ २६.१॥
praviśya meruśikharaṃ kailāsaṃ kanakaprabham | rarāma bhagavān somaḥ keśavena maheśvaraḥ || 26.1||
अपश्यंस्ते महात्मानं कैलासगिरिवासिनः । पूजयाञ्चक्रिरे कृष्णं देवदेवमथाच्युतम् ॥ २६.२॥
apaśyaṃste mahātmānaṃ kailāsagirivāsinaḥ | pūjayāñcakrire kṛṣṇaṃ devadevamathācyutam || 26.2||
चतुर्बाहुमुदाराङ्गं कालमेघसमप्रभम् । किरीटिनं शार्ङ्गपाणि श्रीवत्साङ्कितवक्षसम् ॥ २६.३॥
caturbāhumudārāṅgaṃ kālameghasamaprabham | kirīṭinaṃ śārṅgapāṇi śrīvatsāṅkitavakṣasam || 26.3||
दीर्घबाहुं विशालाक्षं पीतवाससमच्युतम् । दधानमुरसा मालां वैजयन्तीमनुत्तमाम् ॥ २६.४॥
dīrghabāhuṃ viśālākṣaṃ pītavāsasamacyutam | dadhānamurasā mālāṃ vaijayantīmanuttamām || 26.4||
भ्राजमानं श्रिया दिव्यं युवानमतिकोमलम् । पद्माङ्घ्रिं पद्मनयनं सस्मितं सुगतिप्रदम् ॥ २६.५॥
bhrājamānaṃ śriyā divyaṃ yuvānamatikomalam | padmāṅghriṃ padmanayanaṃ sasmitaṃ sugatipradam || 26.5||
कदाचित् तत्र लीलार्थं देवकीनन्दवर्द्धनः । भ्राजमानः श्रीया कृष्णश्चचार गिरिकन्दरे ॥ २६.६॥
kadācit tatra līlārthaṃ devakīnandavarddhanaḥ | bhrājamānaḥ śrīyā kṛṣṇaścacāra girikandare || 26.6||
गन्धर्वाप्सरसां मुख्या नागकन्याश्च कृत्स्नशः । सिद्धा यक्षाश्च गन्धर्वास्तत्र तत्र जगन्मयम् ॥ २६.७॥
gandharvāpsarasāṃ mukhyā nāgakanyāśca kṛtsnaśaḥ | siddhā yakṣāśca gandharvāstatra tatra jaganmayam || 26.7||
दृष्ट्वाश्चर्यं परं गत्वा हर्षादुत्फुल्लोचनाः । मुमुचुः पुष्पवर्षाणि तस्य मूर्ध्नि महात्मनः ॥ २६.८॥
dṛṣṭvāścaryaṃ paraṃ gatvā harṣādutphullocanāḥ | mumucuḥ puṣpavarṣāṇi tasya mūrdhni mahātmanaḥ || 26.8||
गन्धर्वकन्यका दिव्यास्तद्वदप्सरसां वराः । दृष्ट्वा चकमिरे कृष्णं स्त्रस्तवस्त्रविभूषणाः ॥ २६.९॥
gandharvakanyakā divyāstadvadapsarasāṃ varāḥ | dṛṣṭvā cakamire kṛṣṇaṃ strastavastravibhūṣaṇāḥ || 26.9||
काश्चिद् गायन्ति विविधां गीतिं गीतविशारदाः । संप्रेक्ष्य देवकीसूनुं सुन्दरं काममोहिताः ॥ २६.१॥
kāścid gāyanti vividhāṃ gītiṃ gītaviśāradāḥ | saṃprekṣya devakīsūnuṃ sundaraṃ kāmamohitāḥ || 26.1||
काश्चिद्विलासबहुला नृत्यन्ति स्म तदग्रतः । संप्रेक्ष्य सस्मितं काश्चित् पपुस्तद्वदनामृतम् ॥ २६.११॥
kāścidvilāsabahulā nṛtyanti sma tadagrataḥ | saṃprekṣya sasmitaṃ kāścit papustadvadanāmṛtam || 26.11||
काश्चिद् भूषणवर्याणि स्वाङ्गादादाय सादरम् । भूषयाञ्चक्रिरे कृष्णं कामिन्यो लोकभूषणम् ॥ २६.१२॥
kāścid bhūṣaṇavaryāṇi svāṅgādādāya sādaram | bhūṣayāñcakrire kṛṣṇaṃ kāminyo lokabhūṣaṇam || 26.12||
काश्चिद् भूषणवर्याणि समादाय तदङ्गतः । स्वात्मानं बूषयामासुः स्वात्मकैरपि माधवम् ॥ २६.१३॥
kāścid bhūṣaṇavaryāṇi samādāya tadaṅgataḥ | svātmānaṃ būṣayāmāsuḥ svātmakairapi mādhavam || 26.13||
काश्चिदागत्य कृष्णस्य समीपं काममोहिता । चुचुम्ब वदनाम्भोजं हरेर्मुग्धमृगेक्षणा ॥ २६.१४॥
kāścidāgatya kṛṣṇasya samīpaṃ kāmamohitā | cucumba vadanāmbhojaṃ harermugdhamṛgekṣaṇā || 26.14||
प्रगृह्य काश्चिद् गोविन्दं करेण भवनं स्वकम् । प्रापयामासर्लोकादिं मायया तस्य मोहिता ॥ २६.१५॥
pragṛhya kāścid govindaṃ kareṇa bhavanaṃ svakam | prāpayāmāsarlokādiṃ māyayā tasya mohitā || 26.15||
तासां स भगवान् कृष्णः कामान् कमललोचनः । बहूनि कृत्वा रूपाणि पूरयामास लीलया ॥ २६.१६॥
tāsāṃ sa bhagavān kṛṣṇaḥ kāmān kamalalocanaḥ | bahūni kṛtvā rūpāṇi pūrayāmāsa līlayā || 26.16||
एवं वै सुचिरं कालं देवदेवपुरे हरिः । रेमे नारायणः श्रीमान् मायया मोहयञ्जगत् ॥ २६.१७॥
evaṃ vai suciraṃ kālaṃ devadevapure hariḥ | reme nārāyaṇaḥ śrīmān māyayā mohayañjagat || 26.17||
गते बहुतिथे काले द्वारवत्यां निवासिनः । बभूवुर्विह्वला भीता गोविन्दविरहे जनाः ॥ २६.१८॥
gate bahutithe kāle dvāravatyāṃ nivāsinaḥ | babhūvurvihvalā bhītā govindavirahe janāḥ || 26.18||
ततः सुपर्णो बलवान् पूर्वमेव विसर्जितः । कृष्णेन मार्गमाणस्तं हिमवन्तं ययौ गिरिम् ॥ २६.१९॥
tataḥ suparṇo balavān pūrvameva visarjitaḥ | kṛṣṇena mārgamāṇastaṃ himavantaṃ yayau girim || 26.19||
अदृष्ट्वा तत्र गोविन्दं प्रणम्य शिरसा मुनिम् । आजगामोपमन्युं तं पुरीं द्वारवतीं पुनः ॥ २६.२॥
adṛṣṭvā tatra govindaṃ praṇamya śirasā munim | ājagāmopamanyuṃ taṃ purīṃ dvāravatīṃ punaḥ || 26.2||
तदन्तरे महादैत्या राक्षसाश्चातिभीषणाः । आजग्मुर्द्वारकां शुभ्रां भीषयन्तः सहस्त्रशः ॥ २६.२१॥
tadantare mahādaityā rākṣasāścātibhīṣaṇāḥ | ājagmurdvārakāṃ śubhrāṃ bhīṣayantaḥ sahastraśaḥ || 26.21||
स तान् सुपर्णो बलवान् कृष्णतुल्यपराक्रमः । हत्वा युद्धेन महता रक्षति स्म पुरीं शुभाम् ॥ २६.२२॥
sa tān suparṇo balavān kṛṣṇatulyaparākramaḥ | hatvā yuddhena mahatā rakṣati sma purīṃ śubhām || 26.22||
एतस्मिन्नेव काले तु नारदो भगवानृषिः । दृष्ट्वा कैलासशिखरे कृष्णं द्वारवतीं गतः ॥ २६.२३॥
etasminneva kāle tu nārado bhagavānṛṣiḥ | dṛṣṭvā kailāsaśikhare kṛṣṇaṃ dvāravatīṃ gataḥ || 26.23||
तं दृष्ट्वा नारदमृषिं सर्वे तत्र निवासिनः । प्रोचुर्नारायणो नाथः कुत्रास्ते भगवान् हरिः ॥ २६.२४॥
taṃ dṛṣṭvā nāradamṛṣiṃ sarve tatra nivāsinaḥ | procurnārāyaṇo nāthaḥ kutrāste bhagavān hariḥ || 26.24||
स तानुवाच भगवान् कैलसशिखरे हरिः । रमतेऽद्य महायोगीं तं दृष्ट्वाऽहमिहागतः ॥ २६.२५॥
sa tānuvāca bhagavān kailasaśikhare hariḥ | ramate'dya mahāyogīṃ taṃ dṛṣṭvā'hamihāgataḥ || 26.25||
तस्योपश्रुत्य वचनं सुपर्णः पततां वरः । जगामाकाशगो विप्राः कैलासं गिरिमुत्तमम् ॥ २६.२६॥
tasyopaśrutya vacanaṃ suparṇaḥ patatāṃ varaḥ | jagāmākāśago viprāḥ kailāsaṃ girimuttamam || 26.26||
ददर्श देवकीसूनुं भवने रत्नमण्डिते । वरासनस्थं गोविन्दं देवदेवान्तिके हरिम् ॥ २६.२७॥
dadarśa devakīsūnuṃ bhavane ratnamaṇḍite | varāsanasthaṃ govindaṃ devadevāntike harim || 26.27||
उपास्यमानममरैर्दिव्यस्त्रीभिः समन्ततः । महादेवगणैः सिद्धैर्योगिभिः परिवारितम् ॥ २६.२८॥
upāsyamānamamarairdivyastrībhiḥ samantataḥ | mahādevagaṇaiḥ siddhairyogibhiḥ parivāritam || 26.28||
प्रणम्य दण्डवद् भूमौ सुपर्णः शंकरं शिवम् । निवेदयामास हरिं प्रवृत्तिं द्वारकापुरे ॥ २६.२९॥
praṇamya daṇḍavad bhūmau suparṇaḥ śaṃkaraṃ śivam | nivedayāmāsa hariṃ pravṛttiṃ dvārakāpure || 26.29||
ततः प्रणम्य शिरसा शंकरं नीललोहितम् । आजगाम पुरीं कृष्णः सोऽनुज्ञातो हरेण तु ॥ २६.३॥
tataḥ praṇamya śirasā śaṃkaraṃ nīlalohitam | ājagāma purīṃ kṛṣṇaḥ so'nujñāto hareṇa tu || 26.3||
आरुह्य कश्यपसुतं स्त्रीगणैरभिपूजितः । वचोभिरमृतास्वादैर्मानितो मधुसूदनः ॥ २६.३१॥
āruhya kaśyapasutaṃ strīgaṇairabhipūjitaḥ | vacobhiramṛtāsvādairmānito madhusūdanaḥ || 26.31||
वीक्ष्य यान्तममित्रघ्नं गन्धर्वाप्सरसां वराः । अन्वगच्छन् महोयोगं शङ्खचक्रगदाधरम् ॥ २६.३२॥
vīkṣya yāntamamitraghnaṃ gandharvāpsarasāṃ varāḥ | anvagacchan mahoyogaṃ śaṅkhacakragadādharam || 26.32||
विसर्जयित्वा विश्वात्मा सर्वा एवाङ्गना हरिः । ययौ स तूर्णं गोविन्दो दिव्यां द्वारवतीं पुरीम् ॥ २६.३३॥
visarjayitvā viśvātmā sarvā evāṅganā hariḥ | yayau sa tūrṇaṃ govindo divyāṃ dvāravatīṃ purīm || 26.33||
गते मुररिपौ नैव कामिन्यो मुनिपुंगवाः । निशेव चन्द्ररहिता विना तेन चकाशिरे ॥ २६.३४॥
gate muraripau naiva kāminyo munipuṃgavāḥ | niśeva candrarahitā vinā tena cakāśire || 26.34||
श्रुत्वा पौरजनास्तूर्णं कृष्णागमनमुत्तमम् । मण्डयाञ्चक्रिरे दिव्यां पुरीं द्वारवतीं शुभाम् ॥ २६.३५॥
śrutvā paurajanāstūrṇaṃ kṛṣṇāgamanamuttamam | maṇḍayāñcakrire divyāṃ purīṃ dvāravatīṃ śubhām || 26.35||
पताकाभिर्विशालाभिर्ध्वजै रत्नपरिष्कृतैः । लाजादिभिः पुरीं रम्यां भूषयाञ्चक्रिरे जनाः ॥ २६.३६॥
patākābhirviśālābhirdhvajai ratnapariṣkṛtaiḥ | lājādibhiḥ purīṃ ramyāṃ bhūṣayāñcakrire janāḥ || 26.36||
अवादयन्त विविधान् वादित्रान् मधुरस्वनान् । शंखान् सहस्रशो दध्मुर्वीणावादान् वितेनिरे ॥ २६.३७॥
avādayanta vividhān vāditrān madhurasvanān | śaṃkhān sahasraśo dadhmurvīṇāvādān vitenire || 26.37||
प्रविष्टमात्रे गोविन्दे पुरीं द्वारवतीं शुभाम् । अगायन् मधुरं गानं स्त्रियो यौवनशालिनः ॥ २६.३८॥
praviṣṭamātre govinde purīṃ dvāravatīṃ śubhām | agāyan madhuraṃ gānaṃ striyo yauvanaśālinaḥ || 26.38||
दृष्ट्वा ननृतुरीशानं स्थिताः प्रासादमूर्द्धसु । मुमुचुः पुष्पवर्षाणि वसुदेवसुतोपरि ॥ २६.३९॥
dṛṣṭvā nanṛturīśānaṃ sthitāḥ prāsādamūrddhasu | mumucuḥ puṣpavarṣāṇi vasudevasutopari || 26.39||
प्रविश्य भवनं कृष्ण आशीर्वादाभिवर्द्धितः । वरासने महायोगी भाति देवीभिरन्वितः ॥ २६.४॥
praviśya bhavanaṃ kṛṣṇa āśīrvādābhivarddhitaḥ | varāsane mahāyogī bhāti devībhiranvitaḥ || 26.4||
सुरम्ये मण्डपे शुभ्रे शङ्खाद्यैः परिवारितः । आत्मजैरभितो मुख्यैः स्त्रीसहस्रैश्च संवृतः । ॥ ॥
suramye maṇḍape śubhre śaṅkhādyaiḥ parivāritaḥ | ātmajairabhito mukhyaiḥ strīsahasraiśca saṃvṛtaḥ | || ||
तत्रासनवरे रम्ये जाम्बवत्या सहाच्युतः । २६.४१भ्राजते चोमया देवो यथा देव्या समन्वितः ॥ २६.४२॥
tatrāsanavare ramye jāmbavatyā sahācyutaḥ | 26.41bhrājate comayā devo yathā devyā samanvitaḥ || 26.42||
आजग्मुर्देवगन्धर्वा द्रष्टुं लोकादिमव्ययम् । महर्षयः पूर्वजाता मार्कण्डेयादयो द्विजाः ॥ २६.४३॥
ājagmurdevagandharvā draṣṭuṃ lokādimavyayam | maharṣayaḥ pūrvajātā mārkaṇḍeyādayo dvijāḥ || 26.43||
ततः स भगवान् कृष्णो मार्कण्डेयं समागतम् । ननामोत्थाय शिरसा स्वासनं च ददौ हरिः ॥ २६.४४॥
tataḥ sa bhagavān kṛṣṇo mārkaṇḍeyaṃ samāgatam | nanāmotthāya śirasā svāsanaṃ ca dadau hariḥ || 26.44||
संपूज्य तानृषिगणान् प्रणामेन महाभुजः । विसर्जयामास हरिर्दत्त्वा तदभिवाञ्छितान् ॥ २६.४५॥
saṃpūjya tānṛṣigaṇān praṇāmena mahābhujaḥ | visarjayāmāsa harirdattvā tadabhivāñchitān || 26.45||
तदा मध्याह्नसमये देवदेवः स्वयं हरिः । स्नात्वा शुक्लाम्बरो भानुमुपतिष्ठन् कृताञ्जलिः ॥ २६.४६॥
tadā madhyāhnasamaye devadevaḥ svayaṃ hariḥ | snātvā śuklāmbaro bhānumupatiṣṭhan kṛtāñjaliḥ || 26.46||
जजाप जाप्यं विधिवत् प्रेक्षमाणो दिवाकरम् । तर्पयामास देवेशो देवान् मुनिगणान् पितॄन् ॥ २६.४७॥
jajāpa jāpyaṃ vidhivat prekṣamāṇo divākaram | tarpayāmāsa deveśo devān munigaṇān pitṝn || 26.47||
प्रविश्य देवभवनं मार्कण्डेयेन चैव हि । पूजयामास लिङ्गस्थं भूतेशं भूतिभूषणम् ॥ २६.४८॥
praviśya devabhavanaṃ mārkaṇḍeyena caiva hi | pūjayāmāsa liṅgasthaṃ bhūteśaṃ bhūtibhūṣaṇam || 26.48||
समाप्य नियमं सर्वं नियन्ताऽसौ नृणां स्वयम् । भोजयित्वा मुनिवरं ब्राह्मणानभिपूज्य च ॥ २६.४९॥
samāpya niyamaṃ sarvaṃ niyantā'sau nṛṇāṃ svayam | bhojayitvā munivaraṃ brāhmaṇānabhipūjya ca || 26.49||
कृत्वात्मयोगं विप्रेन्द्रा मार्कण्डेयेन चाच्युतः । कथाः पौराणिकीं पुण्याश्चक्रे पुत्रादिभिर्वृतः ॥ २६.५॥
kṛtvātmayogaṃ viprendrā mārkaṇḍeyena cācyutaḥ | kathāḥ paurāṇikīṃ puṇyāścakre putrādibhirvṛtaḥ || 26.5||
अथैतत् सर्वमखिलं दृष्ट्वा कर्म महामुनिः । मार्कण्डेयो हसन् कृष्णं बभाषे मधुरं वचः ॥ २६.५१॥
athaitat sarvamakhilaṃ dṛṣṭvā karma mahāmuniḥ | mārkaṇḍeyo hasan kṛṣṇaṃ babhāṣe madhuraṃ vacaḥ || 26.51||
मार्कण्डेय उवाच ।
कः समाराध्यते देवो भवता कर्मभिः शुभैः । ब्रूहि त्वं कर्मभिः पूज्यो योगिनां ध्येय एव च ॥ २६.५२॥
kaḥ samārādhyate devo bhavatā karmabhiḥ śubhaiḥ | brūhi tvaṃ karmabhiḥ pūjyo yogināṃ dhyeya eva ca || 26.52||
त्वं हि तत् परमं ब्रह्म निर्वाणममलं पदम् । भारावतरणार्थाय जातो वृष्णिकुले प्रभुः ॥ २६.५३॥
tvaṃ hi tat paramaṃ brahma nirvāṇamamalaṃ padam | bhārāvataraṇārthāya jāto vṛṣṇikule prabhuḥ || 26.53||
तमब्रवीन्महाबाहुः कृष्णो ब्रह्मविदां वरः । श्रृण्वतामेव पुत्राणां सर्वेषां प्रहसन्निव ॥ २६.५४॥
tamabravīnmahābāhuḥ kṛṣṇo brahmavidāṃ varaḥ | śrṛṇvatāmeva putrāṇāṃ sarveṣāṃ prahasanniva || 26.54||
श्रीभगवानुवाच ।
भवता कथितं सर्वं तथ्यमेव न संशयः । तथापि देवमीशानं पूजयामि सनातनम् ॥ २६.५५॥
bhavatā kathitaṃ sarvaṃ tathyameva na saṃśayaḥ | tathāpi devamīśānaṃ pūjayāmi sanātanam || 26.55||
न मे विप्रास्ति कर्त्तव्यं नानवाप्तं कथंचन । पूजयामि तथापीशं जानन्नैतत् परं शिवम् ॥ २६.५६॥
na me viprāsti karttavyaṃ nānavāptaṃ kathaṃcana | pūjayāmi tathāpīśaṃ jānannaitat paraṃ śivam || 26.56||
न वै पश्यन्ति तं देवं मायया मोहिता जनाः । ततोऽहं स्वात्मनो मूलं ज्ञापयन् पूजयामि तम् ॥ २६.५७॥
na vai paśyanti taṃ devaṃ māyayā mohitā janāḥ | tato'haṃ svātmano mūlaṃ jñāpayan pūjayāmi tam || 26.57||
न च लिङ्गार्चनात् पुण्यं लोकेस्मिन् भीतिनाशनम् । तथा लिङ्गे हितायैषां लोकानां पूजयेच्छिवम् ॥ २६.५८॥
na ca liṅgārcanāt puṇyaṃ lokesmin bhītināśanam | tathā liṅge hitāyaiṣāṃ lokānāṃ pūjayecchivam || 26.58||
योऽहं तल्लिङ्गमित्याहुर्वेदवादविदो जनाः । ततोऽहमात्ममीशानं पूजयाम्यात्मनैव तत् ॥ २६.५९॥
yo'haṃ talliṅgamityāhurvedavādavido janāḥ | tato'hamātmamīśānaṃ pūjayāmyātmanaiva tat || 26.59||
तस्यैव परमा मूर्त्तिस्तन्मयोऽहं न संशयः । नावयोर्द्यिते भेदो वेदेष्वेवं विनिश्चयः ॥ २६.६॥
tasyaiva paramā mūrttistanmayo'haṃ na saṃśayaḥ | nāvayordyite bhedo vedeṣvevaṃ viniścayaḥ || 26.6||
एष देवो महादेवः सदा संसारभीरुभिः । ध्येयः पूज्यश्च वन्द्यश्च ज्ञेयो लिङ्गे महेश्वरः ॥ २६.६१॥
eṣa devo mahādevaḥ sadā saṃsārabhīrubhiḥ | dhyeyaḥ pūjyaśca vandyaśca jñeyo liṅge maheśvaraḥ || 26.61||
मार्कण्डेय उवाच ।
किं तल्लिङ्गं सुरश्रेष्ठ लिङ्गे संपूज्यते च कः । ब्रूहि कृष्ण विशालाक्ष गहनं ह्येतदुत्तमम् ॥ २६.६२॥
kiṃ talliṅgaṃ suraśreṣṭha liṅge saṃpūjyate ca kaḥ | brūhi kṛṣṇa viśālākṣa gahanaṃ hyetaduttamam || 26.62||
अव्यक्तं लिङ्गमित्याहुरानन्दं ज्योतिरक्षरम् । वेदा महेस्वरं देवमाहुर्लिङ्गिनमव्ययम् । पुरा चैकार्णवे घोरे नष्टे स्थावरजङ्गमे ॥ २६.६३॥
avyaktaṃ liṅgamityāhurānandaṃ jyotirakṣaram | vedā mahesvaraṃ devamāhurliṅginamavyayam | purā caikārṇave ghore naṣṭe sthāvarajaṅgame || 26.63||
प्रबोधार्थं ब्रह्मणो मे प्रादुर्भूतः स्वयं शिवः । तस्मात् कालात् समारभ्य ब्रह्मा चाहं सदैव हि । पूजयावो महादेवं लोकानां हितकाम्यया ॥ २६.६४॥
prabodhārthaṃ brahmaṇo me prādurbhūtaḥ svayaṃ śivaḥ | tasmāt kālāt samārabhya brahmā cāhaṃ sadaiva hi | pūjayāvo mahādevaṃ lokānāṃ hitakāmyayā || 26.64||
मार्कण्डेय उवाच ।
कथं लिङ्गमभूत् पूर्वमैश्वरं परमं पदम् । प्रबोधार्थं स्वयं कृष्ण वक्तुमर्हसि सांप्रतम् ॥ २६.६५॥
kathaṃ liṅgamabhūt pūrvamaiśvaraṃ paramaṃ padam | prabodhārthaṃ svayaṃ kṛṣṇa vaktumarhasi sāṃpratam || 26.65||
श्रीभगवानुवाच ।
आसीदेकार्णवं घोरमविभागं तमोमयम् । मध्ये चैकार्णवे तस्मिन् शङ्खचक्रगदाधरः । सहस्रशीर्षा भूत्वाऽहं सहस्राक्षः सहस्रपात् ॥ २६.६६॥
āsīdekārṇavaṃ ghoramavibhāgaṃ tamomayam | madhye caikārṇave tasmin śaṅkhacakragadādharaḥ | sahasraśīrṣā bhūtvā'haṃ sahasrākṣaḥ sahasrapāt || 26.66||
सहस्रबाहुर्युक्तात्मा शयितोऽहं सनातनः । एतस्मिन्नन्तरे दूरे पश्यमि ह्यमितप्रभम् । कोटिसूर्यप्रतीकाशं भ्राजमानं श्रियावृतम् ॥ २६.६७॥
sahasrabāhuryuktātmā śayito'haṃ sanātanaḥ | etasminnantare dūre paśyami hyamitaprabham | koṭisūryapratīkāśaṃ bhrājamānaṃ śriyāvṛtam || 26.67||
चतुर्वरक्रं महायोगं पुरुषं काञ्चनप्रभम् । कृष्णाजिनधरं देवमृग्यजुः सामभिः स्तुतम् ॥ २६.६८॥
caturvarakraṃ mahāyogaṃ puruṣaṃ kāñcanaprabham | kṛṣṇājinadharaṃ devamṛgyajuḥ sāmabhiḥ stutam || 26.68||
निमेषमात्रेण स मां प्राप्तो योगविदां वरः । व्याजहार स्वयं ब्रह्मा स्मयमानो महाद्युतिः ॥ २६.६९॥
nimeṣamātreṇa sa māṃ prāpto yogavidāṃ varaḥ | vyājahāra svayaṃ brahmā smayamāno mahādyutiḥ || 26.69||
कस्त्वं कुतो वा किं चेह तिष्ठसे वह मे प्रभो । अहं कर्त्ता हि लोकानां स्वयंभूः प्रपितामहः ॥ २६.७॥
kastvaṃ kuto vā kiṃ ceha tiṣṭhase vaha me prabho | ahaṃ karttā hi lokānāṃ svayaṃbhūḥ prapitāmahaḥ || 26.7||
एवमुक्तस्तदा तेन ब्रह्मणाऽहमुवाच ह । अहं कर्त्ताऽस्मि लोकानां संहर्ता च पुनः पुनः ॥ २६.७१॥
evamuktastadā tena brahmaṇā'hamuvāca ha | ahaṃ karttā'smi lokānāṃ saṃhartā ca punaḥ punaḥ || 26.71||
एवं विवादे वितते मायया परमेष्ठिनः । प्रबोधार्थं परं लिङ्गं प्रादुर्भूतं शिवात्मकम् ॥ २६.७२॥
evaṃ vivāde vitate māyayā parameṣṭhinaḥ | prabodhārthaṃ paraṃ liṅgaṃ prādurbhūtaṃ śivātmakam || 26.72||
कालानलसमप्रख्यं ज्वालामालासमाकुलम् । क्षयवृद्धिविनिर्मुक्तमादिमध्यान्तवर्जितम् ॥ २६.७३॥
kālānalasamaprakhyaṃ jvālāmālāsamākulam | kṣayavṛddhivinirmuktamādimadhyāntavarjitam || 26.73||
ततो मामाह भगवानधो गच्छ त्वमाशु वै । अन्तमस्य विजानीम ऊर्ध्वं गच्छेऽहमित्यजः ॥ २६.७४॥
tato māmāha bhagavānadho gaccha tvamāśu vai | antamasya vijānīma ūrdhvaṃ gacche'hamityajaḥ || 26.74||
तदाशु समयं कृत्वा गतावूर्ध्वमधश्च द्वौ । पितामहोऽप्यहं नान्तं ज्ञातवन्तौ समाः शतम् ॥ २६.७५॥
tadāśu samayaṃ kṛtvā gatāvūrdhvamadhaśca dvau | pitāmaho'pyahaṃ nāntaṃ jñātavantau samāḥ śatam || 26.75||
ततो विस्मयमापन्नौ भीतौ देवस्य शूलिनः । मायया मोहितौ तस्य ध्यायन्तौ विश्वमीश्वरम् ॥ २६.७६॥
tato vismayamāpannau bhītau devasya śūlinaḥ | māyayā mohitau tasya dhyāyantau viśvamīśvaram || 26.76||
प्रोच्चरन्तौ महानादमोङ्कारं परमं पदम् । तं प्राञ्जलिपुटौभूत्वा शंभुं तष्टुवतुः परम् ॥ २६.७७॥
proccarantau mahānādamoṅkāraṃ paramaṃ padam | taṃ prāñjalipuṭaubhūtvā śaṃbhuṃ taṣṭuvatuḥ param || 26.77||
ब्रह्मविष्णू ऊचतुः ।
अनादिमूलसंसाररागेवैद्याय शंभवे । नमः शिवाय शान्ताय ब्रह्मणे लिङ्गमूर्त्तये ॥ २६.७८॥
anādimūlasaṃsārarāgevaidyāya śaṃbhave | namaḥ śivāya śāntāya brahmaṇe liṅgamūrttaye || 26.78||
प्रलयार्णवसंस्थाय प्रलयोद्भूतिहेतवे । नमः शिवाय शान्ताय ब्रह्मणे लिङ्गमूर्त्तये ॥ २६.७९॥
pralayārṇavasaṃsthāya pralayodbhūtihetave | namaḥ śivāya śāntāya brahmaṇe liṅgamūrttaye || 26.79||
ज्वालामालावृताङ्गाय ज्वलनस्तम्भरूपिणे । नमः शिवाय शान्ताय ब्रह्मणे लिङ्गमूर्त्तये ॥ २६.८॥
jvālāmālāvṛtāṅgāya jvalanastambharūpiṇe | namaḥ śivāya śāntāya brahmaṇe liṅgamūrttaye || 26.8||
आदिमध्यान्तहीनाय स्वबावामलदीप्तये । नमः शिवायानन्ताय ब्रह्मणे लिङ्गमूर्त्तये ॥ २६.८१॥
ādimadhyāntahīnāya svabāvāmaladīptaye | namaḥ śivāyānantāya brahmaṇe liṅgamūrttaye || 26.81||
प्रधानपुरुषेशाय व्योमरूपाय वेधसेनमः शिवाय शान्ताय ब्रह्मणे लिङ्गमूर्त्तये ॥ २६.८२॥
pradhānapuruṣeśāya vyomarūpāya vedhasenamaḥ śivāya śāntāya brahmaṇe liṅgamūrttaye || 26.82||
निर्विकाराय सत्याय नित्यायामलतेजसे । वेदान्तसाररुपाय कालरुपाय ते नमः॥ २६.८३॥
nirvikārāya satyāya nityāyāmalatejase | vedāntasārarupāya kālarupāya te namaḥ|| 26.83||
नमः शिवाय शान्ताय ब्रह्मणे लिङ्गमूर्त्तये । एवं संस्तूयमानस्तु व्यक्तो भूत्वा महेश्वरः॥ २६.८४॥
namaḥ śivāya śāntāya brahmaṇe liṅgamūrttaye | evaṃ saṃstūyamānastu vyakto bhūtvā maheśvaraḥ|| 26.84||
भाति देवो महायोगी सूर्यकोटिसमप्रभः । वक्त्रकोटिसहस्त्रेण ग्रसमान इवाम्बरम्॥ २६.८५॥
bhāti devo mahāyogī sūryakoṭisamaprabhaḥ | vaktrakoṭisahastreṇa grasamāna ivāmbaram|| 26.85||
सहस्त्रहस्तचरणः सूर्यसोमाग्निलोचनः । पिनाकपाणिर्भगवान् कृत्तिवासास्त्रिशूलभृत् ॥ २६.८६॥
sahastrahastacaraṇaḥ sūryasomāgnilocanaḥ | pinākapāṇirbhagavān kṛttivāsāstriśūlabhṛt || 26.86||
व्यालयज्ञोपवीतश्च मेघदुन्दुभिनिः स्वनः । अथोवाच महादेवः प्रीतोऽहं सुरसत्तमौ ॥ २६.८७॥
vyālayajñopavītaśca meghadundubhiniḥ svanaḥ | athovāca mahādevaḥ prīto'haṃ surasattamau || 26.87||
पश्येतं मां महादेवं भयं सर्वं प्रमुच्यताम् । युवां प्रसूतौ गात्रेभ्यो मम पूर्वं सनातनौ ॥ २६.८८॥
paśyetaṃ māṃ mahādevaṃ bhayaṃ sarvaṃ pramucyatām | yuvāṃ prasūtau gātrebhyo mama pūrvaṃ sanātanau || 26.88||
अयं मे दक्षिणे पार्श्वे ब्रह्मा लोकपितामहः । वामपार्श्वे च मे विष्णुः पालको हृदये हरः ॥ २६.८९॥
ayaṃ me dakṣiṇe pārśve brahmā lokapitāmahaḥ | vāmapārśve ca me viṣṇuḥ pālako hṛdaye haraḥ || 26.89||
प्रीतोऽहं युवयोः सम्यक् वरं दद्मि यथेप्सितम् । एवमुक्त्वाऽथ मां देवो महादेवः स्वयं शिवः ॥ २६.९॥
prīto'haṃ yuvayoḥ samyak varaṃ dadmi yathepsitam | evamuktvā'tha māṃ devo mahādevaḥ svayaṃ śivaḥ || 26.9||
आलिङ्ग्य देवं ब्रह्माणं प्रसादाभिमुखोऽभवत्। ततः प्रहृष्टमनसौ प्रणिपत्य महेश्वरम् ॥ २६.९१॥
āliṅgya devaṃ brahmāṇaṃ prasādābhimukho'bhavat| tataḥ prahṛṣṭamanasau praṇipatya maheśvaram || 26.91||
ऊचतुः प्रेक्ष्य तद्वक्त्रं नारायणपितामहौ । यदि प्रीतिः समुत्पन्ना यदि देयो वरो हि न॥ २६.९२॥
ūcatuḥ prekṣya tadvaktraṃ nārāyaṇapitāmahau | yadi prītiḥ samutpannā yadi deyo varo hi na|| 26.92||
भक्तिर्भवतु नौ नित्यं त्वयि देव महेश्वरे । ततः स भगवानीशः प्रहसन् परमेश्वरः ॥ २६.९३॥
bhaktirbhavatu nau nityaṃ tvayi deva maheśvare | tataḥ sa bhagavānīśaḥ prahasan parameśvaraḥ || 26.93||
उवाच मां महादेवः प्रीतः प्रीतेन चेतसा॥ ॥
uvāca māṃ mahādevaḥ prītaḥ prītena cetasā|| ||
देवदेव उवाच ।
प्रलयस्थितिसर्गाणां कर्त्ता त्वं धरणीपते । २६.९४॥ २६.९४॥
pralayasthitisargāṇāṃ karttā tvaṃ dharaṇīpate | 26.94|| 26.94||
वत्स वत्स हरे विश्वं पालयैतच्चराचरम् । त्रिधा भिन्नोऽस्म्यहं विष्णो ब्रह्मविष्णुहराख्यया । ॥ २६.९५॥
vatsa vatsa hare viśvaṃ pālayaitaccarācaram | tridhā bhinno'smyahaṃ viṣṇo brahmaviṣṇuharākhyayā | || 26.95||
सर्गरक्षालयगुणैर्निर्गुणोऽपि निरञ्जनः । संमोहं त्यज भो विष्णो पालयैनं पितामहम् । ॥ २६.९६॥
sargarakṣālayaguṇairnirguṇo'pi nirañjanaḥ | saṃmohaṃ tyaja bho viṣṇo pālayainaṃ pitāmaham | || 26.96||
भविष्यत्येव भगवांस्तव पुत्रः सनातनः । अहं च भवतो वक्त्रात् कल्पादौ सुररूपधृक् । ॥ २६.९७॥
bhaviṣyatyeva bhagavāṃstava putraḥ sanātanaḥ | ahaṃ ca bhavato vaktrāt kalpādau surarūpadhṛk | || 26.97||
शूलपाणिर्भविष्यामि क्रोधजस्तव पुत्रकः । एवमुक्त्वा महादेवो ब्रह्माणं मुनिसत्तम ॥ २६.९८॥
śūlapāṇirbhaviṣyāmi krodhajastava putrakaḥ | evamuktvā mahādevo brahmāṇaṃ munisattama || 26.98||
अनुगृह्य च मां देवस्तत्रैवान्तरधीयत । ततः प्रभृति लोकेषु लिङ्गार्चा सुप्रतिष्ठिता ॥ २६.९९॥
anugṛhya ca māṃ devastatraivāntaradhīyata | tataḥ prabhṛti lokeṣu liṅgārcā supratiṣṭhitā || 26.99||
लिङ्गं तत्तु यतो ब्रह्मन् ब्रह्मणः परमं वपुः । एतल्लिङ्गस्य माहात्म्यं भाषितं ते मयाऽनघ ॥ २६.१॥
liṅgaṃ tattu yato brahman brahmaṇaḥ paramaṃ vapuḥ | etalliṅgasya māhātmyaṃ bhāṣitaṃ te mayā'nagha || 26.1||
एतद् बुध्यन्ति योगज्ञा न देवा न च दानवाः । एतद्धि परमं ज्ञानमव्यक्तं शिवसंज्ञितम् ॥ २६.१०१॥
etad budhyanti yogajñā na devā na ca dānavāḥ | etaddhi paramaṃ jñānamavyaktaṃ śivasaṃjñitam || 26.101||
येन सूक्ष्ममचिन्त्यं तत् पश्यन्ति ज्ञान चक्षुषः । तस्मै भगवते नित्यं नमस्कारं प्रकुर्महे ॥ २६.१०२॥
yena sūkṣmamacintyaṃ tat paśyanti jñāna cakṣuṣaḥ | tasmai bhagavate nityaṃ namaskāraṃ prakurmahe || 26.102||
महादेवाय रुद्राय देवदेवाय लिङ्गिने । नमो वेदरहस्याय नीलकण्ठाय ते नमः ॥ २६.१०३॥
mahādevāya rudrāya devadevāya liṅgine | namo vedarahasyāya nīlakaṇṭhāya te namaḥ || 26.103||
विभीषणाय शान्ताय स्थाणवे हेतवे नमः । ब्रह्मणे वामदेवाय त्रिनेत्राय महीयसे ॥ २६.१०४॥
vibhīṣaṇāya śāntāya sthāṇave hetave namaḥ | brahmaṇe vāmadevāya trinetrāya mahīyase || 26.104||
शंकराय महेशाय गिरीशाय शिवाय च । नमः कुरुष्व सततं ध्यायस्व मनसा हरम् ॥ २६.१०५॥
śaṃkarāya maheśāya girīśāya śivāya ca | namaḥ kuruṣva satataṃ dhyāyasva manasā haram || 26.105||
संसारसागरादस्मादचिरादुद्धरिष्यसि । एवं स वासुदेवेन व्याहृतो मुनिपुंगवः ॥ २६.१०६॥
saṃsārasāgarādasmādacirāduddhariṣyasi | evaṃ sa vāsudevena vyāhṛto munipuṃgavaḥ || 26.106||
जगाम मनसा देवमीशानं विश्वतोमुखम् । प्रणम्य शिरसा कृष्णमनुज्ञातो महामुनिः॥ २६.१०७॥
jagāma manasā devamīśānaṃ viśvatomukham | praṇamya śirasā kṛṣṇamanujñāto mahāmuniḥ|| 26.107||
जगाम चेप्सितं देशं देवदेवस्य शूलिनः । य इमं श्रावयेन्नित्यं लिङ्गाध्यायमनुत्तमम् ॥ २६.१०८॥
jagāma cepsitaṃ deśaṃ devadevasya śūlinaḥ | ya imaṃ śrāvayennityaṃ liṅgādhyāyamanuttamam || 26.108||
श्रृणुयाद् वा पठेद्वापि सर्वपापैः प्रमुच्यते । श्रुत्वा सकृदपि ह्येतत् तपश्चरणमुत्तमम् ॥ २६.१०९॥
śrṛṇuyād vā paṭhedvāpi sarvapāpaiḥ pramucyate | śrutvā sakṛdapi hyetat tapaścaraṇamuttamam || 26.109||
वासुदेवस्य विप्रेन्द्राः पापं मुञ्चिति मानवः । जपेद् वाहरहर्नित्यं ब्रह्मलोके महीयते ॥ ॥
vāsudevasya viprendrāḥ pāpaṃ muñciti mānavaḥ | japed vāharaharnityaṃ brahmaloke mahīyate || ||
एवमाह महायोगी कृष्णद्वैपायनः प्रभुः ॥ २६.११॥
evamāha mahāyogī kṛṣṇadvaipāyanaḥ prabhuḥ || 26.11||
इति श्रीकूर्मपुराणे षट्साहस्त्र्यां संहितायां पूर्वविभागे षड्विंशोऽध्यायः ॥ ॥
iti śrīkūrmapurāṇe ṣaṭsāhastryāṃ saṃhitāyāṃ pūrvavibhāge ṣaḍviṃśo'dhyāyaḥ || ||
ॐ श्री परमात्मने नमः
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
