श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अरण्यकाण्डे त्रिंशः सर्गः ॥३-३०॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe araṇyakāṇḍe triṃśaḥ sargaḥ || 3-30 ||
भित्त्वा तु तां गदां बाणै राघवो धर्मवत्सलः । स्मयमान इदं वाक्यं संरब्धमिदमब्रवीत्॥ १॥
bhittvā tu tāṃ gadāṃ bāṇai rāghavo dharmavatsalaḥ | smayamāna idaṃ vākyaṃ saṃrabdhamidamabravīt || 1 ||
एतत् ते बलसर्वस्वं दर्शितं राक्षसाधम । शक्तिहीनतरो मत्तो वृथा त्वमुपगर्जसि॥ २॥
etat te balasarvasvaṃ darśitaṃ rākṣasādhama | śaktihīnataro matto vṛthā tvamupagarjasi || 2 ||
एषा बाणविनिर्भिन्ना गदा भूमितलं गता । अभिधानप्रगल्भस्य तव प्रत्ययघातिनी॥ ३॥
eṣā bāṇavinirbhinnā gadā bhūmitalaṃ gatā | abhidhānapragalbhasya tava pratyayaghātinī || 3 ||
यत् त्वयोक्तं विनष्टानामिदमश्रुप्रमार्जनम् । राक्षसानां करोमीति मिथ्या तदपि ते वचः॥ ४॥
yat tvayoktaṃ vinaṣṭānāmidamaśrupramārjanam | rākṣasānāṃ karomīti mithyā tadapi te vacaḥ || 4 ||
नीचस्य क्षुद्रशीलस्य मिथ्यावृत्तस्य रक्षसः । प्राणानपहरिष्यामि गरुत्मानमृतं यथा॥ ५॥
nīcasya kṣudraśīlasya mithyāvṛttasya rakṣasaḥ | prāṇānapahariṣyāmi garutmānamṛtaṃ yathā || 5 ||
अद्य ते भिन्नकण्ठस्य फेनबुद्बुदभूषितम् । विदारितस्य मद्बाणैर्मही पास्यति शोणितम्॥ ६॥
adya te bhinnakaṇṭhasya phenabuda्budabhūṣitam | vidāritasya mada्bāṇairmahī pāsyati śoṇitam || 6 ||
पांसुरूषितसर्वाङ्गः स्रस्तन्यस्तभुजद्वयः । स्वप्स्यसे गां समाश्लिष्य दुर्लभां प्रमदामिव॥ ७॥
pāṃsurūṣitasarvāṅgaḥ srastanyastabhujadvayaḥ | svapsyase gāṃ samāśliṣya durlabhāṃ pramadāmiva || 7 ||
प्रवृद्धनिद्रे शयिते त्वयि राक्षसपांसने । भविष्यन्ति शरण्यानां शरण्या दण्डका इमे॥ ८॥
pravṛddhanidre śayite tvayi rākṣasapāṃsane | bhaviṣyanti śaraṇyānāṃ śaraṇyā daṇḍakā ime || 8 ||
जनस्थाने हतस्थाने तव राक्षस मच्छरैः । निर्भया विचरिष्यन्ति सर्वतो मुनयो वने॥ ९॥
janasthāne hatasthāne tava rākṣasa maccharaiḥ | nirbhayā vicariṣyanti sarvato munayo vane || 9 ||
अद्य विप्रसरिष्यन्ति राक्षस्यो हतबान्धवाः । बाष्पार्द्रवदना दीना भयादन्यभयावहाः॥ १०॥
adya viprasariṣyanti rākṣasyo hatabāndhavāḥ | bāṣpārdravadanā dīnā bhayādanyabhayāvahāḥ || 10 ||
अद्य शोकरसज्ञास्ता भविष्यन्ति निरर्थिकाः । अनुरूपकुलाः पत्न्यो यासां त्वं पतिरीदृशः॥ ११॥
adya śokarasajñāstā bhaviṣyanti nirarthikāḥ | anurūpakulāḥ patnyo yāsāṃ tvaṃ patirīdṛśaḥ || 11 ||
नृशंसशील क्षुद्रात्मन् नित्यं ब्राह्मणकण्टक । त्वत्कृते शङ्कितैरग्नौ मुनिभिः पात्यते हविः॥ १२॥
nṛśaṃsaśīla kṣudrātman nityaṃ brāhmaṇakaṇṭaka | tvatkṛte śaṅkitairagnau munibhiḥ pātyate haviḥ || 12 ||
तमेवमभिसंरब्धं ब्रुवाणं राघवं वने । खरो निर्भर्त्सयामास रोषात् खरतरस्वरः॥ १३॥
tamevamabhisaṃrabdhaṃ bruvāṇaṃ rāghavaṃ vane | kharo nirbhartsayāmāsa roṣāt kharatarasvaraḥ || 13 ||
दृढं खल्ववलिप्तोऽसि भयेष्वपि च निर्भयः । वाच्यावाच्यं ततो हि त्वं मृत्योर्वश्यो न बुध्यसे॥ १४॥
dṛḍhaṃ khalvavalipto'si bhayeṣvapi ca nirbhayaḥ | vācyāvācyaṃ tato hi tvaṃ mṛtyorvaśyo na budhyase || 14 ||
कालपाशपरिक्षिप्ता भवन्ति पुरुषा हि ये । कार्याकार्यं न जानन्ति ते निरस्तषडिन्द्रियाः॥ १५॥
kālapāśaparikṣiptā bhavanti puruṣā hi ye | kāryākāryaṃ na jānanti te nirastaṣaḍindriyāḥ || 15 ||
एवमुक्त्वा ततो रामं संरुध्य भृकुटिं ततः । स ददर्श महासालमविदूरे निशाचरः॥ १६॥
evamuktvā tato rāmaṃ saṃrudhya bhṛkuṭiṃ tataḥ | sa dadarśa mahāsālamavidūre niśācaraḥ || 16 ||
रणे प्रहरणस्यार्थे सर्वतो ह्यवलोकयन् । स तमुत्पाटयामास संदष्टदशनच्छदम्॥ १७॥
raṇe praharaṇasyārthe sarvato hyavalokayan | sa tamutpāṭayāmāsa saṃdaṣṭadaśanacchadam || 17 ||
तं समुत्क्षिप्य बाहुभ्यां विनर्दित्वा महाबलः । राममुद्दिश्य चिक्षेप हतस्त्वमिति चाब्रवीत्॥ १८॥
taṃ samutkṣipya bāhubhyāṃ vinarditvā mahābalaḥ | rāmamuddiśya cikṣepa hatastvamiti cābravīt || 18 ||
तमापतन्तं बाणौघैश्छित्त्वा रामः प्रतापवान् । रोषमाहारयत् तीव्रं निहन्तुं समरे खरम्॥ १९॥
tamāpatantaṃ bāṇaughaiśchittvā rāmaḥ pratāpavān | roṣamāhārayat tīvraṃ nihantuṃ samare kharam || 19 ||
जातस्वेदस्ततो रामो रोषरक्तान्तलोचनः । निर्बिभेद सहस्रेण बाणानां समरे खरम्॥ २०॥
jātasvedastato rāmo roṣaraktāntalocanaḥ | nirbibheda sahasreṇa bāṇānāṃ samare kharam || 20 ||
तस्य बाणान्तराद् रक्तं बहु सुस्राव फेनिलम् । गिरेः प्रस्रवणस्येव धाराणां च परिस्रवः॥ २१॥
tasya bāṇāntarād raktaṃ bahu susrāva phenilam | gireḥ prasravaṇasyeva dhārāṇāṃ ca parisravaḥ || 21 ||
विकलः स कृतो बाणैः खरो रामेण संयुगे । मत्तो रुधिरगन्धेन तमेवाभ्यद्रवद् द्रुतम्॥ २२॥
vikalaḥ sa kṛto bāṇaiḥ kharo rāmeṇa saṃyuge | matto rudhiragandhena tamevābhyadravad drutam || 22 ||
तमापतन्तं संक्रुद्धं कृतास्त्रो रुधिराप्लुतम् । अपासर्पद् द्वित्रिपदं किंचित्त्वरितविक्रमः॥ २३॥
tamāpatantaṃ saṃkruddhaṃ kṛtāstro rudhirāplutam | apāsarpad dvitripadaṃ kiṃcittvaritavikramaḥ || 23 ||
ततः पावकसंकाशं वधाय समरे शरम् । खरस्य रामो जग्राह ब्रह्मदण्डमिवापरम्॥ २४॥
tataḥ pāvakasaṃkāśaṃ vadhāya samare śaram | kharasya rāmo jagrāha brahmadaṇḍamivāparam || 24 ||
स तद् दत्तं मघवता सुरराजेन धीमता । संदधे च स धर्मात्मा मुमोच च खरं प्रति॥ २५॥
sa tad dattaṃ maghavatā surarājena dhīmatā | saṃdadhe ca sa dharmātmā mumoca ca kharaṃ prati || 25 ||
स विमुक्तो महाबाणो निर्घातसमनिःस्वनः । रामेण धनुरायम्य खरस्योरसि चापतत्॥ २६॥
sa vimukto mahābāṇo nirghātasamaniḥsvanaḥ | rāmeṇa dhanurāyamya kharasyorasi cāpatat || 26 ||
स पपात खरो भूमौ दह्यमानः शराग्निना । रुद्रेणेव विनिर्दग्धः श्वेतारण्ये यथान्धकः॥ २७॥
sa papāta kharo bhūmau dahyamānaḥ śarāgninā | rudreṇeva vinirdagdhaḥ śvetāraṇye yathāndhakaḥ || 27 ||
स वृत्र इव वज्रेण फेनेन नमुचिर्यथा । बलो वेन्द्राशनिहतो निपपात हतः खरः॥ २८॥
sa vṛtra iva vajreṇa phenena namuciryathā | balo vendrāśanihato nipapāta hataḥ kharaḥ || 28 ||
एतस्मिन्नन्तरे देवाश्चारणैः सह संगताः । दुन्दुभींश्चाभिनिघ्नन्तः पुष्पवर्षं समन्ततः॥ २९॥
etasminnantare devāścāraṇaiḥ saha saṃgatāḥ | dundubhīṃścābhinighnantaḥ puṣpavarṣaṃ samantataḥ || 29 ||
रामस्योपरि संहृष्टा ववर्षुर्विस्मितास्तदा । अर्धाधिकमुहूर्तेन रामेण निशितैः शरैः॥ ३०॥
rāmasyopari saṃhṛṣṭā vavarṣurvismitāstadā | ardhādhikamuhūrtena rāmeṇa niśitaiḥ śaraiḥ || 30 ||
चतुर्दश सहस्राणि रक्षसां कामरूपिणाम् । खरदूषणमुख्यानां निहतानि महामृधे॥ ३१॥
caturdaśa sahasrāṇi rakṣasāṃ kāmarūpiṇām | kharadūṣaṇamukhyānāṃ nihatāni mahāmṛdhe || 31 ||
अहो बत महत्कर्म रामस्य विदितात्मनः । अहो वीर्यमहो दार्ढ्यं विष्णोरिव हि दृश्यते॥ ३२॥
aho bata mahatkarma rāmasya viditātmanaḥ | aho vīryamaho dārḍhyaṃ viṣṇoriva hi dṛśyate || 32 ||
इत्येवमुक्त्वा ते सर्वे ययुर्देवा यथागतम् । ततो राजर्षयः सर्वे संगताः परमर्षयः॥ ३३॥
ityevamuktvā te sarve yayurdevā yathāgatam | tato rājarṣayaḥ sarve saṃgatāḥ paramarṣayaḥ || 33 ||
सभाज्य मुदिता रामं सागस्त्या इदमब्रुवन् । एतदर्थं महातेजा महेन्द्रः पाकशासनः॥ ३४॥
sabhājya muditā rāmaṃ sāgastyā idamabruvan | etadarthaṃ mahātejā mahendraḥ pākaśāsanaḥ || 34 ||
शरभङ्गाश्रमं पुण्यमाजगाम पुरंदरः । आनीतस्त्वमिमं देशमुपायेन महर्षिभिः॥ ३५॥
śarabhaṅgāśramaṃ puṇyamājagāma puraṃdaraḥ | ānītastvamimaṃ deśamupāyena maharṣibhiḥ || 35 ||
एषां वधार्थं शत्रूणां रक्षसां पापकर्मणाम् । तदिदं नः कृतं कार्यं त्वया दशरथात्मज॥ ३६॥
eṣāṃ vadhārthaṃ śatrūṇāṃ rakṣasāṃ pāpakarmaṇām | tadidaṃ naḥ kṛtaṃ kāryaṃ tvayā daśarathātmaja || 36 ||
स्वधर्मं प्रचरिष्यन्ति दण्डकेषु महर्षयः । एतस्मिन्नन्तरे वीरो लक्ष्मणः सह सीतया॥ ३७॥
svadharmaṃ pracariṣyanti daṇḍakeṣu maharṣayaḥ | etasminnantare vīro lakṣmaṇaḥ saha sītayā || 37 ||
गिरिदुर्गाद् विनिष्क्रम्य संविवेशाश्रमे सुखी ततो रामस्तु विजयी पूज्यमानो महर्षिभिः॥ ३८॥
giridurgād viniṣkramya saṃviveśāśrame sukhī tato rāmastu vijayī pūjyamāno maharṣibhiḥ || 38 ||
प्रविवेशाश्रमं वीरो लक्ष्मणेनाभिपूजितः । तं दृष्ट्वा शत्रुहन्तारं महर्षीणां सुखावहम्॥ ३९॥
praviveśāśramaṃ vīro lakṣmaṇenābhipūjitaḥ | taṃ dṛṣṭvā śatruhantāraṃ maharṣīṇāṃ sukhāvaham || 39 ||
बभूव हृष्टा वैदेही भर्तारं परिषस्वजे । मुदा परमया युक्ता दृष्ट्वा रक्षोगणान् हतान् । रामं चैवाव्ययं दृष्ट्वा तुतोष जनकात्मजा॥ ४०॥
babhūva hṛṣṭā vaidehī bhartāraṃ pariṣasvaje | mudā paramayā yuktā dṛṣṭvā rakṣogaṇān hatān | rāmaṃ caivāvyayaṃ dṛṣṭvā tutoṣa janakātmajā || 40 ||
ततस्तु तं राक्षससङ्घमर्दनं सम्पूज्यमानं मुदितैर्महात्मभिः । पुनः परिष्वज्य मुदान्वितानना बभूव हृष्टा जनकात्मजा तदा॥ ४१॥
tatastu taṃ rākṣasasaṅghamardanaṃ sampūjyamānaṃ muditairmahātmabhiḥ | punaḥ pariṣvajya mudānvitānanā babhūva hṛṣṭā janakātmajā tadā || 41 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये अरण्यकाण्डे त्रिंशः सर्गः ॥३-३०॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye araṇyakāṇḍe triṃśaḥ sargaḥ || 3-30 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
