श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे चतुरधिकशततम: सर्गः ॥२-९१॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe ayodhyākāṇḍe caturadhikaśatatama: sargaḥ ||2-91||
तं तु राम: समाज्ञाय भ्रातरं गुरुवत्सलम् । लक्ष्मणेन सह भ्रात्रा प्रष्टुं समुपचक्रमे ।। २.१०४.१ ।।
taṃ tu rāma: samājñāya bhrātaraṃ guruvatsalam | lakṣmaṇena saha bhrātrā praṣṭuṃ samupacakrame || 2.104.1 ||
किमेतदिच्छेयमहं श्रोतुं प्रव्याहृतं त्वया । यस्मात्त्वमागतो देशमिमं चीरजटाजिनी ।। २.१०४.२ ।।
kimetadiccheyamahaṃ śrotuṃ pravyāhṛtaṃ tvayā | yasmāttvamāgato deśamimaṃ cīrajaṭājinī || 2.104.2 ||
किं निमित्तमिमं देशं कृष्णाजिनजटाधर: । हित्वा राज्यं प्रविष्टस्त्वं तत्सर्वं वक्तुमर्हसि ।। २.१०४.३ ।।
kiṃ nimittamimaṃ deśaṃ kṛṣṇājinajaṭādhara: | hitvā rājyaṃ praviṣṭastvaṃ tatsarvaṃ vaktumarhasi || 2.104.3 ||
इत्युक्त: कैकयीपुत्र: काकुत्स्थेन महात्मना । प्रगृह्य बलवद्भूय: प्राञ्जलिर्वाक्यमब्रवीत् ।। २.१०४.४ ।।
ityukta: kaikayīputra: kākutsthena mahātmanā | pragṛhya balavadbhūya: prāñjalirvākyamabravīt || 2.104.4 ||
आर्य्यं तात: परित्यज्य कृत्वा कर्म सुदुष्करम् । गत: स्वर्गं महाबाहु: पुत्रशोकाभिपीडित: ।। २.१०४.५ ।।
āryyaṃ tāta: parityajya kṛtvā karma suduṣkaram | gata: svargaṃ mahābāhu: putraśokābhipīḍita: || 2.104.5 ||
स्त्रिया नियुक्त: कैकेय्या मम मात्रा परन्तप । चकार सुमहत्पापमिदमात्मयशोहरम् ।। २.१०४.६ ।।
striyā niyukta: kaikeyyā mama mātrā parantapa | cakāra sumahatpāpamidamātmayaśoharam || 2.104.6 ||
सा राज्यफलमप्राप्य विधवा शोककर्शिता । पतिष्यति महाघोरे निरये जननी मम ।। २.१०४.७ ।।
sā rājyaphalamaprāpya vidhavā śokakarśitā | patiṣyati mahāghore niraye jananī mama || 2.104.7 ||
तस्य मे दासभूतस्य प्रसादं कर्त्तुमर्हसि । अभिषिञ्चस्व चाद्यैव राज्येनप मघवानिव ।। २.१०४.८ ।।
tasya me dāsabhūtasya prasādaṃ karttumarhasi | abhiṣiñcasva cādyaiva rājyenapa maghavāniva || 2.104.8 ||
इमा: प्रकृतय: सर्वा विधवा मातरश्च या: । त्वत्सकाशमनुप्राप्ता: प्रसादं कर्त्तुमर्हसि ।। २.१०४.९ ।।
imā: prakṛtaya: sarvā vidhavā mātaraśca yā: | tvatsakāśamanuprāptā: prasādaṃ karttumarhasi || 2.104.9 ||
तदानुपूर्व्या युक्तं च युक्तं चात्मनि मानद । राज्यं प्राप्नुहि धर्मेण सकामान् सुहृद: कुरु ।। २.१०४.१० ।।
tadānupūrvyā yuktaṃ ca yuktaṃ cātmani mānada | rājyaṃ prāpnuhi dharmeṇa sakāmān suhṛda: kuru || 2.104.10 ||
भवत्वविधवा भूमि: समग्रा पतिना त्वया । शशिना विमलेनेव शारदी रजनी यथा ।। २.१०४.११ ।।
bhavatvavidhavā bhūmi: samagrā patinā tvayā | śaśinā vimaleneva śāradī rajanī yathā || 2.104.11 ||
एभिश्च सचिवै: सार्द्धं शिरसा याचितो मया । भ्रातु: शिष्यस्य दासस्य प्रसादं कर्त्तुमर्हसि ।। २.१०४.१२ ।।
ebhiśca sacivai: sārddhaṃ śirasā yācito mayā | bhrātu: śiṣyasya dāsasya prasādaṃ karttumarhasi || 2.104.12 ||
तदिदं शाश्वतं पित्र्यं सर्वं प्रकृतिमण्डलम् । पूजितं पुरुषव्याघ्र नातिक्रमितुमर्हसि ।। २.१०४.१३ ।।
tadidaṃ śāśvataṃ pitryaṃ sarvaṃ prakṛtimaṇḍalam | pūjitaṃ puruṣavyāghra nātikramitumarhasi || 2.104.13 ||
एवमुक्त्वा महाबाहु: सबाष्प: कैकयीसुत: । रामस्य शिरसा पादौ जग्राह विधिवत्पुन: ।। २.१०४.१४ ।।
evamuktvā mahābāhu: sabāṣpa: kaikayīsuta: | rāmasya śirasā pādau jagrāha vidhivatpuna: || 2.104.14 ||
तं मत्तमिव मातङ्गं नि:श्वसन्तं पुन:पुन: । भ्रातरं भरतं राम: परिष्वज्येदमब्रवीत् ।। २.१०४.१५ ।।
taṃ mattamiva mātaṅgaṃ ni:śvasantaṃ puna:puna: | bhrātaraṃ bharataṃ rāma: pariṣvajyedamabravīt || 2.104.15 ||
कुलीन: सत्त्वसम्पन्नस्तेजस्वी चरितव्रत: । राज्यहेतो: कथं पापमाचरेत्त्वद्विधो जन: ।। २.१०४.१६ ।।
kulīna: sattvasampannastejasvī caritavrata: | rājyaheto: kathaṃ pāpamācarettvadvidho jana: || 2.104.16 ||
न दोषं त्वयि पश्यामि सूक्ष्ममप्यरिसूदन । न चापि जननीं बाल्यात्त्वं विगर्हितुमर्हसि ।। २.१०४.१७ ।।
na doṣaṃ tvayi paśyāmi sūkṣmamapyarisūdana | na cāpi jananīṃ bālyāttvaṃ vigarhitumarhasi || 2.104.17 ||
कामकारो महाप्राज्ञ गुरूणां सर्वदा ऽनघ । उपपन्नेषु दारेषु पुत्रेषु च विधीयते ।। २.१०४.१८ ।।
kāmakāro mahāprājña gurūṇāṃ sarvadā 'nagha | upapanneṣu dāreṣu putreṣu ca vidhīyate || 2.104.18 ||
वयमस्य यथा लोके सङ्ख्याता: सौम्य साधुभि: । भार्य्या: पुत्राश्च शिष्याश्च त्वमनु ज्ञातुमर्हसि ।। २.१०४.१९ ।।
vayamasya yathā loke saṅkhyātā: saumya sādhubhi: | bhāryyā: putrāśca śiṣyāśca tvamanu jñātumarhasi || 2.104.19 ||
वने वा चीरवसनं सौम्य कृष्णाजिनाम्बरम् । राज्ये वापि महाराजो मां वासयितुमीश्वर: ।। २.१०४.२० ।।
vane vā cīravasanaṃ saumya kṛṣṇājināmbaram | rājye vāpi mahārājo māṃ vāsayitumīśvara: || 2.104.20 ||
यावत्पितरि धर्मज्ञे गौरवं लोकसत्कृतम् । तावद्धर्मभृतां श्रेष्ठ जनन्यामपि गौरवम् ।। २.१०४.२१ ।।
yāvatpitari dharmajñe gauravaṃ lokasatkṛtam | tāvaddharmabhṛtāṃ śreṣṭha jananyāmapi gauravam || 2.104.21 ||
एताभ्यां धर्मशीलाभ्यां वनं गच्छेति राघव । मातापितृभ्यामुक्तो ऽहं कथमन्यत् समाचरे ।। २.१०४.२२ ।।
etābhyāṃ dharmaśīlābhyāṃ vanaṃ gaccheti rāghava | mātāpitṛbhyāmukto 'haṃ kathamanyat samācare || 2.104.22 ||
त्वया राज्यमयोध्यायां प्राप्तव्यं लोकसत्कृतम् । वस्तव्यं दण्डकारण्ये मया वल्कलवाससा ।। २.१०४.२३ ।।
tvayā rājyamayodhyāyāṃ prāptavyaṃ lokasatkṛtam | vastavyaṃ daṇḍakāraṇye mayā valkalavāsasā || 2.104.23 ||
एवं कृत्वा महाराजो विभागं लोकसन्निधौ । व्यादिश्य च महातेजा दिवं दशरथो गत: ।। २.१०४.२४ ।।
evaṃ kṛtvā mahārājo vibhāgaṃ lokasannidhau | vyādiśya ca mahātejā divaṃ daśaratho gata: || 2.104.24 ||
स च प्रमाणं धर्मात्मा राजा लोकगुरुस्तव । पित्रा दत्तं यथाभागमुपभोक्तुं त्वमर्हसि ।। २.१०४.२५ ।।
sa ca pramāṇaṃ dharmātmā rājā lokagurustava | pitrā dattaṃ yathābhāgamupabhoktuṃ tvamarhasi || 2.104.25 ||
चतुर्दशसमा: सौम्य दण्डकारण्यमाश्रित: । उपभोक्ष्ये त्वहं दत्तं भागं पित्रा महात्मना ।। २.१०४.२६ ।।
caturdaśasamā: saumya daṇḍakāraṇyamāśrita: | upabhokṣye tvahaṃ dattaṃ bhāgaṃ pitrā mahātmanā || 2.104.26 ||
यदब्रवीन्मां नरलोकसत्कृत: पिता महात्मा विबुधाधिपोपम: । तदेव मन्ये परमात्मनो हितं न सर्वलोकेश्वरभावमप्यहम् ।। २.१०४.२७ ।।
yadabravīnmāṃ naralokasatkṛta: pitā mahātmā vibudhādhipopama: | tadeva manye paramātmano hitaṃ na sarvalokeśvarabhāvamapyaham || 2.104.27 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमदयोध्याकाण्डे चतुरधिकशततम: सर्ग: ।। १०४ ।।
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmadayodhyākāṇḍe caturadhikaśatatama: sarga: || 104 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
