श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे द्वादशोत्तरशततम: : सर्गः ॥२-११२॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe ayodhyākāṇḍe dvādaśottaraśatatama: : sargaḥ ||2-112||
तमप्रतिमतेजोभ्यां भ्रातृभ्यां रोमहर्षणम् । विस्मिता: सङ्गमं प्रेक्ष्य समवेता महर्षय: ।। २.११२.१ ।।
tamapratimatejobhyāṃ bhrātṛbhyāṃ romaharṣaṇam | vismitā: saṅgamaṃ prekṣya samavetā maharṣaya: || 2.112.1 ||
अन्तर्हितास्त्वृषिगणा: सिद्धाश्च परमर्षय: । तौ भ्रातरौ महात्मानौ महात्मानौ काकुत्स्थौ प्रशशंसिरे ।। २.११२.२ ।।
antarhitāstvṛṣigaṇā: siddhāśca paramarṣaya: | tau bhrātarau mahātmānau mahātmānau kākutsthau praśaśaṃsire || 2.112.2 ||
स धन्यो यस्य पुत्रौ द्वौ धर्मज्ञौ धर्मविक्रमौ । श्रुत्वा वयं हि सम्भाषामुभयो: स्पृहयामहे ।। २.११२.३ ।।
sa dhanyo yasya putrau dvau dharmajñau dharmavikramau | śrutvā vayaṃ hi sambhāṣāmubhayo: spṛhayāmahe || 2.112.3 ||
ततस्त्वृषिगणा: क्षिप्रं दशग्रीववधैषिण: । भरतं राजशार्दूलमित्यूचु: सङ्गता वच: ।। २.११२.४ ।।
tatastvṛṣigaṇā: kṣipraṃ daśagrīvavadhaiṣiṇa: | bharataṃ rājaśārdūlamityūcu: saṅgatā vaca: || 2.112.4 ||
कुले जात महाप्राज्ञ महावृत्त महायश: । ग्राह्यं रामस्य वाक्यं ते पितरं यद्यवेक्षसे ।। २.११२.५ ।।
kule jāta mahāprājña mahāvṛtta mahāyaśa: | grāhyaṃ rāmasya vākyaṃ te pitaraṃ yadyavekṣase || 2.112.5 ||
सदानृणमिमं रामं वयमिच्छामहे पितु: । अनृणत्वाच्च कैकेय्या: स्वर्गं दशरथो गत: ।। २.११२.६ ।।
sadānṛṇamimaṃ rāmaṃ vayamicchāmahe pitu: | anṛṇatvācca kaikeyyā: svargaṃ daśaratho gata: || 2.112.6 ||
एतावदुक्त्वा वचनं गन्धर्वा: समहर्षय: । राजर्षयश्चैव तदा सर्वे स्वांस्वां गतिं गता: ।। २.११२.७ ।।
etāvaduktvā vacanaṃ gandharvā: samaharṣaya: | rājarṣayaścaiva tadā sarve svāṃsvāṃ gatiṃ gatā: || 2.112.7 ||
ह्लादितस्तेन वाक्येन शुभेन शुभदर्शन: । राम: संहृष्टवदनस्तानृषीनभ्यपूजयत् ।। २.११२.८ ।।
hlāditastena vākyena śubhena śubhadarśana: | rāma: saṃhṛṣṭavadanastānṛṣīnabhyapūjayat || 2.112.8 ||
स्रस्तगात्रस्तु भरत: स वाचा सज्जमानया । कृताञ्जलिरिदं वाक्यं राघवं पुनरब्रवीत् ।। २.११२.९ ।।
srastagātrastu bharata: sa vācā sajjamānayā | kṛtāñjaliridaṃ vākyaṃ rāghavaṃ punarabravīt || 2.112.9 ||
राजधर्ममनुप्रेक्ष्य कुलधर्मानुसन्ततिम् । कर्त्तुमर्हसि काकुत्स्थ मम मातुश्च याचनाम् ।। २.११२.१० ।।
rājadharmamanuprekṣya kuladharmānusantatim | karttumarhasi kākutstha mama mātuśca yācanām || 2.112.10 ||
रक्षितुं सुमहद्राज्यमहमेकस्तु नोत्सहे । पौरजानपदांश्चापि रक्तान् रञ्जयितुं तथा ।। २.११२.११ ।।
rakṣituṃ sumahadrājyamahamekastu notsahe | paurajānapadāṃścāpi raktān rañjayituṃ tathā || 2.112.11 ||
ज्ञातयश्च हि योधाश्च मित्राणि सुहृदश्च न: । त्वामेव प्रतिकांक्षन्ते पर्जन्यमिव कर्षका: ।। २.११२.१२ ।।
jñātayaśca hi yodhāśca mitrāṇi suhṛdaśca na: | tvāmeva pratikāṃkṣante parjanyamiva karṣakā: || 2.112.12 ||
इदं राज्यं महाप्राज्ञ स्थापय प्रतिपद्य हि । शक्तिमानसि काकुत्स्थ लोकस्य परिपालने ।। २.११२.१३ ।।
idaṃ rājyaṃ mahāprājña sthāpaya pratipadya hi | śaktimānasi kākutstha lokasya paripālane || 2.112.13 ||
इत्युक्त्वा न्यपतद् भ्रातु: पादयोर्भरतस्तदा । भृशं सम्प्रार्थयामास राममेव प्रियंवद: ।। २.११२.१४ ।।
ityuktvā nyapatad bhrātu: pādayorbharatastadā | bhṛśaṃ samprārthayāmāsa rāmameva priyaṃvada: || 2.112.14 ||
तमङ्के भ्रातरं कृत्वा रामो वचनमब्रवीत् । श्यामं नलिनपत्राक्षं मत्तहंसस्वरं स्वयम् ।। २.११२.१५ ।।
tamaṅke bhrātaraṃ kṛtvā rāmo vacanamabravīt | śyāmaṃ nalinapatrākṣaṃ mattahaṃsasvaraṃ svayam || 2.112.15 ||
आगता त्वामियं बुद्धि: स्वजा वैनयिकी च या । भृशमुत्सहसे तात रक्षितुं पृथिवीमपि ।। २.११२.१६ ।।
āgatā tvāmiyaṃ buddhi: svajā vainayikī ca yā | bhṛśamutsahase tāta rakṣituṃ pṛthivīmapi || 2.112.16 ||
अमात्यैश्च सुहृद्भिश्च बुद्धिमद्भिश्च मन्त्रिभि: । सर्वकार्याणि सम्मन्त्र्य सुमहान्त्यपि कारय ।। २.११२.१७ ।।
amātyaiśca suhṛdbhiśca buddhimadbhiśca mantribhi: | sarvakāryāṇi sammantrya sumahāntyapi kāraya || 2.112.17 ||
लक्ष्मीश्चन्द्रादपेयाद्वा हिमवान् वा हिमं त्यजेत् । अतीयात् सागरो वेलां न प्रतिज्ञामहं पितु: ।। २.११२.१८ ।।
lakṣmīścandrādapeyādvā himavān vā himaṃ tyajet | atīyāt sāgaro velāṃ na pratijñāmahaṃ pitu: || 2.112.18 ||
कामाद्वा तात लोभाद्वा मात्रा तुभ्यमिदं कृतम् । न तन्मनसि कर्त्तव्यं वर्त्तितव्यं च मातृवत् ।। २.११२.१९ ।।
kāmādvā tāta lobhādvā mātrā tubhyamidaṃ kṛtam | na tanmanasi karttavyaṃ varttitavyaṃ ca mātṛvat || 2.112.19 ||
एवं ब्रुवाणं भरत: कौसल्यासुतमब्रवीत् । तेजसादित्यसङ्काशं प्रतिपच्चन्द्रदर्शनम् ।। २.११२.२० ।।
evaṃ bruvāṇaṃ bharata: kausalyāsutamabravīt | tejasādityasaṅkāśaṃ pratipaccandradarśanam || 2.112.20 ||
अधिरोहार्य पादाभ्यां पादुके हेमभूषिते । एते हि सर्वलोकस्य योगक्षेमं विधास्यत: ।। २.११२.२१ ।।
adhirohārya pādābhyāṃ pāduke hemabhūṣite | ete hi sarvalokasya yogakṣemaṃ vidhāsyata: || 2.112.21 ||
सो ऽधिरुह्य नरव्याघ्र: पादुके ह्यवरुह्य च । प्रायच्छत् सुमहातेजा भरताय महात्मने ।। २.११२.२२ ।।
so 'dhiruhya naravyāghra: pāduke hyavaruhya ca | prāyacchat sumahātejā bharatāya mahātmane || 2.112.22 ||
स पादुके सम्प्रणम्य रामं वचनमब्रवीत् । चतुर्दश हि वर्षाणि जटाचीरधरो ह्यहम् ।। २.११२.२३ ।।
sa pāduke sampraṇamya rāmaṃ vacanamabravīt | caturdaśa hi varṣāṇi jaṭācīradharo hyaham || 2.112.23 ||
फलमूलाशनो वीर भवेयं रघुनन्दन । तवागमनमाकांक्षन् वसन् वै नगराद्बहि: ।। २.११२.२४ ।।
phalamūlāśano vīra bhaveyaṃ raghunandana | tavāgamanamākāṃkṣan vasan vai nagarādbahi: || 2.112.24 ||
तव पादुकयोर्न्यस्तराज्यतन्त्र: परन्तप । चतुर्दशे हि सम्पूर्णे वर्षे ऽहनि रघूत्तम । न द्रक्ष्यामि यदि त्वां तु प्रवेक्ष्यामि हुताशनम् ।। २.११२.२५ ।।
tava pādukayornyastarājyatantra: parantapa | caturdaśe hi sampūrṇe varṣe 'hani raghūttama | na drakṣyāmi yadi tvāṃ tu pravekṣyāmi hutāśanam || 2.112.25 ||
तथेति च प्रतिज्ञाय तं परिष्वज्य सादरम् । शत्रुघ्नं च परिष्वज्य भरतं चेदमब्रवीत् ।। २.११२.२६ ।।
tatheti ca pratijñāya taṃ pariṣvajya sādaram | śatrughnaṃ ca pariṣvajya bharataṃ cedamabravīt || 2.112.26 ||
मातरं रक्ष कैकेयीं मा रोषं कुरु तां प्रति । मया च सीतया चैव शप्तो ऽसि रघुसत्तम ।। २.११२.२७ ।।
mātaraṃ rakṣa kaikeyīṃ mā roṣaṃ kuru tāṃ prati | mayā ca sītayā caiva śapto 'si raghusattama || 2.112.27 ||
इत्युक्त्वा ऽश्रुपरीताक्षो भ्रातरं विससर्ज ऺह ।। २.११२.२८ ।।
ityuktvā 'śruparītākṣo bhrātaraṃ visasarja ऺha || 2.112.28 ||
स पादुके ते भरत: प्रतापवान् स्वलङ्कृते सम्परिपूज्य धर्मवित् । प्रदक्षिणं चैव चकार राघवं चकार चैवोत्तमनागमूर्द्धनि ।। २.११२.२९ ।।
sa pāduke te bharata: pratāpavān svalaṅkṛte samparipūjya dharmavit | pradakṣiṇaṃ caiva cakāra rāghavaṃ cakāra caivottamanāgamūrddhani || 2.112.29 ||
अथानुपूर्व्यात् प्रतिनन्द्य तं जनं गुरूंश्च मन्त्रिप्रकृतीस्तथानुजौ । व्यसर्जयद्राघववंशवर्द्धन: स्थिर: स्वधर्मे हिमवानिवाचल: ।। २.११२.३० ।।
athānupūrvyāt pratinandya taṃ janaṃ gurūṃśca mantriprakṛtīstathānujau | vyasarjayadrāghavavaṃśavarddhana: sthira: svadharme himavānivācala: || 2.112.30 ||
तं मातरो बाष्पगृहीतकण्ठ्यो दु:खेन नामन्त्रयितुं हि शेकु: । स त्वेव मातऽरभिवाद्य सर्वा रुदन् कुटीं स्वां प्रविवेश राम: ।। २.११२.३१ ।।
taṃ mātaro bāṣpagṛhītakaṇṭhyo du:khena nāmantrayituṃ hi śeku: | sa tveva māta'rabhivādya sarvā rudan kuṭīṃ svāṃ praviveśa rāma: || 2.112.31 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमदयोध्याकाण्डे द्वादशोत्तरशततम: सर्ग: ।। ११२ ।।
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmadayodhyākāṇḍe dvādaśottaraśatatama: sarga: || 112 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
