श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे त्रिचत्वारिशः सर्गः ॥२-४३॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe ayodhyākāṇḍe tricatvāriśaḥ sargaḥ ||2-43||
ततः समीक्ष्य शयने सन्नं शोकेन पार्थिवम्।कौसल्या पुत्रशोकार्ता तमुवाच महीपतिम्॥ १॥
tataḥ samīkṣya śayane sannaṃ śokena pārthivam|kausalyā putraśokārtā tamuvāca mahīpatim|| 1||
राघवे नरशार्दूले विषं मुक्त्वाहिजिह्मगा।विचरिष्यति कैकेयी निर्मुक्तेव हि पन्नगी॥ २॥
rāghave naraśārdūle viṣaṃ muktvāhijihmagā|vicariṣyati kaikeyī nirmukteva hi pannagī|| 2||
विवास्य रामं सुभगा लब्धकामा समाहिता।त्रासयिष्यति मां भूयो दुष्टाहिरिव वेश्मनि॥ ३॥
vivāsya rāmaṃ subhagā labdhakāmā samāhitā|trāsayiṣyati māṃ bhūyo duṣṭāhiriva veśmani|| 3||
अथास्मिन् नगरे रामश्चरन् भैक्षं गृहे वसेत्।कामकारो वरं दातुमपि दासं ममात्मजम्॥ ४॥
athāsmin nagare rāmaścaran bhaikṣaṃ gṛhe vaset|kāmakāro varaṃ dātumapi dāsaṃ mamātmajam|| 4||
पातयित्वा तु कैकेय्या रामं स्थानाद् यथेष्टतः।प्रविद्धो रक्षसां भागः पर्वणीवाहिताग्निना॥ ५॥
pātayitvā tu kaikeyyā rāmaṃ sthānād yatheṣṭataḥ|praviddho rakṣasāṃ bhāgaḥ parvaṇīvāhitāgninā|| 5||
नागराजगतिर्वीरो महाबाहुर्धनुर्धरः।वनमाविशते नूनं सभार्यः सहलक्ष्मणः॥ ६॥
nāgarājagatirvīro mahābāhurdhanurdharaḥ|vanamāviśate nūnaṃ sabhāryaḥ sahalakṣmaṇaḥ|| 6||
वने त्वदृष्टदुःखानां कैकेय्यनुमते त्वया।त्यक्तानां वनवासाय कान्यावस्था भविष्यति॥ ७॥
vane tvadṛṣṭaduḥkhānāṃ kaikeyyanumate tvayā|tyaktānāṃ vanavāsāya kānyāvasthā bhaviṣyati|| 7||
ते रत्नहीनास्तरुणाः फलकाले विवासिताः।कथं वत्स्यन्ति कृपणाः फलमूलैः कृताशनाः॥ ८॥
te ratnahīnāstaruṇāḥ phalakāle vivāsitāḥ|kathaṃ vatsyanti kṛpaṇāḥ phalamūlaiḥ kṛtāśanāḥ|| 8||
अपीदानीं स कालः स्यान्मम शोकक्षयः शिवः।सहभार्यं सह भ्रात्रा पश्येयमिह राघवम्॥ ९॥
apīdānīṃ sa kālaḥ syānmama śokakṣayaḥ śivaḥ|sahabhāryaṃ saha bhrātrā paśyeyamiha rāghavam|| 9||
श्रुत्वैवोपस्थितौ वीरौ कदायोध्या भविष्यति।यशस्विनी हृष्टजना सूच्छ्रितध्वजमालिनी॥ १०॥
śrutvaivopasthitau vīrau kadāyodhyā bhaviṣyati|yaśasvinī hṛṣṭajanā sūcchritadhvajamālinī|| 10||
कदा प्रेक्ष्य नरव्याघ्रावरण्यात् पुनरागतौ।भविष्यति पुरी हृष्टा समुद्र इव पर्वणि॥ ११॥
kadā prekṣya naravyāghrāvaraṇyāt punarāgatau|bhaviṣyati purī hṛṣṭā samudra iva parvaṇi|| 11||
कदायोध्यां महाबाहुः पुरीं वीरः प्रवेक्ष्यति।पुरस्कृत्य रथे सीतां वृषभो गोवधूमिव॥ १२॥
kadāyodhyāṃ mahābāhuḥ purīṃ vīraḥ pravekṣyati|puraskṛtya rathe sītāṃ vṛṣabho govadhūmiva|| 12||
कदा प्राणिसहस्राणि राजमार्गे ममात्मजौ।लाजैरवकरिष्यन्ति प्रविशन्तावरिंदमौ॥ १३॥
kadā prāṇisahasrāṇi rājamārge mamātmajau|lājairavakariṣyanti praviśantāvariṃdamau|| 13||
प्रविशन्तौ कदायोध्यां द्रक्ष्यामि शुभकुण्डलौ।उदग्रायुधनिस्त्रिंशौ सशृङ्गाविव पर्वतौ॥ १४॥
praviśantau kadāyodhyāṃ drakṣyāmi śubhakuṇḍalau|udagrāyudhanistriṃśau saśṛṅgāviva parvatau|| 14||
कदा सुमनसः कन्या द्विजातीनां फलानि च।प्रदिशन्त्यः पुरीं हृष्टाः करिष्यन्ति प्रदक्षिणम्॥ १५॥
kadā sumanasaḥ kanyā dvijātīnāṃ phalāni ca|pradiśantyaḥ purīṃ hṛṣṭāḥ kariṣyanti pradakṣiṇam|| 15||
कदा परिणतो बुद्ध्या वयसा चामरप्रभाः।अभ्युपैष्यति धर्मात्मा सुवर्ष इव लालयन्॥ १६॥
kadā pariṇato buddhyā vayasā cāmaraprabhāḥ|abhyupaiṣyati dharmātmā suvarṣa iva lālayan|| 16||
निःसंशयं मया मन्ये पुरा वीर कदर्यया।पातुकामेषु वत्सेषु मातॄणां शातिताः स्तनाः॥ १७॥
niḥsaṃśayaṃ mayā manye purā vīra kadaryayā|pātukāmeṣu vatseṣu mātṝṇāṃ śātitāḥ stanāḥ|| 17||
साहं गौरिव सिंहेन विवत्सा वत्सला कृता।कैकेय्या पुरुषव्याघ्र बालवत्सेव गौर्बलात्॥ १८॥
sāhaṃ gauriva siṃhena vivatsā vatsalā kṛtā|kaikeyyā puruṣavyāghra bālavatseva gaurbalāt|| 18||
नहि तावद्गुणैर्जुष्टं सर्वशास्त्रविशारदम्।एकपुत्रा विना पुत्रमहं जीवितुमुत्सहे॥ १९॥
nahi tāvadguṇairjuṣṭaṃ sarvaśāstraviśāradam|ekaputrā vinā putramahaṃ jīvitumutsahe|| 19||
न हि मे जीविते किंचित् सामर्थ्यमिह कल्प्यते।अपश्यन्त्याः प्रियं पुत्रं लक्ष्मणं च महाबलम्॥ २०॥
na hi me jīvite kiṃcit sāmarthyamiha kalpyate|apaśyantyāḥ priyaṃ putraṃ lakṣmaṇaṃ ca mahābalam|| 20||
अयं हि मां दीपयतेऽद्य वह्नि- स्तनूजशोकप्रभवो महाहितः।महीमिमां रश्मिभिरुत्तमप्रभो यथा निदाघे भगवान् दिवाकरः॥ २१॥
ayaṃ hi māṃ dīpayate'dya vahni- stanūjaśokaprabhavo mahāhitaḥ|mahīmimāṃ raśmibhiruttamaprabho yathā nidāghe bhagavān divākaraḥ|| 21||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे त्रिचत्वारिशः सर्गः ॥२-४३॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye ayodhyākāṇḍe tricatvāriśaḥ sargaḥ ||2-43||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
