श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे षडशीतितमः सर्गः ॥२-८६॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe ayodhyākāṇḍe ṣaḍaśītitamaḥ sargaḥ ||2-86||
आचचक्षे अथ सद्भावम् लक्ष्मणस्य महात्मनः । भरताय अप्रमेयाय गुहो गहन गोचरः ॥२-८६-१॥
ācacakṣe atha sadbhāvam lakṣmaṇasya mahātmanaḥ | bharatāya aprameyāya guho gahana gocaraḥ ||2-86-1||
तम् जाग्रतम् गुणैर् युक्तम् वर चाप इषु धारिणम् । भ्रातृ गुप्त्य् अर्थम् अत्यन्तम् अहम् लक्ष्मणम् अब्रवम् ॥२-८६-२॥
tam jāgratam guṇair yuktam vara cāpa iṣu dhāriṇam | bhrātṛ gupty artham atyantam aham lakṣmaṇam abravam ||2-86-2||
इयम् तात सुखा शय्या त्वद् अर्थम् उपकल्पिता । प्रत्याश्वसिहि शेष्व अस्याम् सुखम् राघव नन्दन ॥२-८६-३॥
iyam tāta sukhā śayyā tvad artham upakalpitā | pratyāśvasihi śeṣva asyām sukham rāghava nandana ||2-86-3||
उचितो अयम् जनः सर्वे दुह्खानाम् त्वम् सुख उचितः । धर्म आत्ममः तस्य गुप्त्य् अर्थम् जागरिष्यामहे वयम् ॥२-८६-४॥
ucito ayam janaḥ sarve duhkhānām tvam sukha ucitaḥ | dharma ātmamaḥ tasya gupty artham jāgariṣyāmahe vayam ||2-86-4||
न हि रामात् प्रियतरो मम अस्ति भुवि कश्चन । मा उत्सुको भूर् ब्रवीम्य् एतद् अप्य् असत्यम् तव अग्रतः ॥२-८६-५॥
na hi rāmāt priyataro mama asti bhuvi kaścana | mā utsuko bhūr bravīmy etad apy asatyam tava agrataḥ ||2-86-5||
अस्य प्रसादाद् आशम्से लोके अस्मिन् सुमहद् यशः । धर्म अवाप्तिम् च विपुलाम् अर्थ अवाप्तिम् च केवलाम् ॥२-८६-६॥
asya prasādād āśamse loke asmin sumahad yaśaḥ | dharma avāptim ca vipulām artha avāptim ca kevalām ||2-86-6||
सो अहम् प्रिय सखम् रामम् शयानम् सह सीतया । रक्षिष्यामि धनुष् पाणिः सर्वैः स्वैर् ज्नातिभिः सह ॥२-८६-७॥
so aham priya sakham rāmam śayānam saha sītayā | rakṣiṣyāmi dhanuṣ pāṇiḥ sarvaiḥ svair jnātibhiḥ saha ||2-86-7||
न हि मे अविदितम् किम्चिद् वने अस्मिमः चरतः सदा । चतुर् अन्गम् ह्य् अपि बलम् प्रसहेम वयम् युधि ॥२-८६-८॥
na hi me aviditam kimcid vane asmimaḥ carataḥ sadā | catur angam hy api balam prasahema vayam yudhi ||2-86-8||
एवम् अस्माभिर् उक्तेन लक्ष्मणेन महात्मना । अनुनीता वयम् सर्वे धर्मम् एव अनुपश्यता ॥२-८६-९॥
evam asmābhir uktena lakṣmaṇena mahātmanā | anunītā vayam sarve dharmam eva anupaśyatā ||2-86-9||
कथम् दाशरथौ भूमौ शयाने सह सीतया । शक्या निद्रा मया लब्धुम् जीवितम् वा सुखानि वा ॥२-८६-१०॥
katham dāśarathau bhūmau śayāne saha sītayā | śakyā nidrā mayā labdhum jīvitam vā sukhāni vā ||2-86-10||
यो न देव असुरैः सर्वैः शक्यः प्रसहितुम् युधि । तम् पश्य गुह सम्विष्टम् तृणेषु सह सीतया ॥२-८६-११॥
yo na deva asuraiḥ sarvaiḥ śakyaḥ prasahitum yudhi | tam paśya guha samviṣṭam tṛṇeṣu saha sītayā ||2-86-11||
महता तपसा लब्धो विविधैः च परिश्रमैः । एको दशरथस्य एष पुत्रः सदृश लक्षणः ॥२-८६-१२॥
mahatā tapasā labdho vividhaiḥ ca pariśramaiḥ | eko daśarathasya eṣa putraḥ sadṛśa lakṣaṇaḥ ||2-86-12||
अस्मिन् प्रव्राजिते राजा न चिरम् वर्तयिष्यति । विधवा मेदिनी नूनम् क्षिप्रम् एव भविष्यति ॥२-८६-१३॥
asmin pravrājite rājā na ciram vartayiṣyati | vidhavā medinī nūnam kṣipram eva bhaviṣyati ||2-86-13||
विनद्य सुमहा नादम् श्रमेण उपरताः स्त्रियः । निर्घोष उपरतम् नूनम् अद्य राज निवेशनम् ॥२-८६-१४॥
vinadya sumahā nādam śrameṇa uparatāḥ striyaḥ | nirghoṣa uparatam nūnam adya rāja niveśanam ||2-86-14||
कौसल्या चैव राजा च तथा एव जननी मम । न आशम्से यदि ते सर्वे जीवेयुः शर्वरीम् इमाम् ॥२-८६-१५॥
kausalyā caiva rājā ca tathā eva jananī mama | na āśamse yadi te sarve jīveyuḥ śarvarīm imām ||2-86-15||
जीवेद् अपि हि मे माता शत्रुघ्नस्य अन्ववेक्षया । दुह्खिता या तु कौसल्या वीरसूर् विनशिष्यति ॥२-८६-१६॥
jīved api hi me mātā śatrughnasya anvavekṣayā | duhkhitā yā tu kausalyā vīrasūr vinaśiṣyati ||2-86-16||
अतिक्रान्तम् अतिक्रान्तम् अनवाप्य मनो रथम् । राज्ये रामम् अनिक्षिप्य पिता मे विनशिष्यति ॥२-८६-१७॥
atikrāntam atikrāntam anavāpya mano ratham | rājye rāmam anikṣipya pitā me vinaśiṣyati ||2-86-17||
सिद्ध अर्थाः पितरम् वृत्तम् तस्मिन् काले ह्य् उपस्थिते । प्रेत कार्येषु सर्वेषु सम्स्करिष्यन्ति भूमिपम् ॥२-८६-१८॥
siddha arthāḥ pitaram vṛttam tasmin kāle hy upasthite | preta kāryeṣu sarveṣu samskariṣyanti bhūmipam ||2-86-18||
रम्य चत्वर सम्स्थानाम् सुविभक्त महा पथाम् । हर्म्य प्रासाद सम्पन्नाम् सर्व रत्न विभूषिताम् ॥२-८६-१९॥
ramya catvara samsthānām suvibhakta mahā pathām | harmya prāsāda sampannām sarva ratna vibhūṣitām ||2-86-19||
गज अश्व रथ सम्बाधाम् तूर्य नाद विनादिताम् । सर्व कल्याण सम्पूर्णाम् हृष्ट पुष्ट जन आकुलाम् ॥२-८६-२०॥
gaja aśva ratha sambādhām tūrya nāda vināditām | sarva kalyāṇa sampūrṇām hṛṣṭa puṣṭa jana ākulām ||2-86-20||
आराम उद्यान सम्पूर्णाम् समाज उत्सव शालिनीम् । सुखिता विचरिष्यन्ति राज धानीम् पितुर् मम ॥२-८६-२१॥
ārāma udyāna sampūrṇām samāja utsava śālinīm | sukhitā vicariṣyanti rāja dhānīm pitur mama ||2-86-21||
अपि सत्य प्रतिज्नेन सार्धम् कुशलिना वयम् । निवृत्ते समये ह्य् अस्मिन् सुखिताः प्रविशेमहि ॥२-८६-२२॥
api satya pratijnena sārdham kuśalinā vayam | nivṛtte samaye hy asmin sukhitāḥ praviśemahi ||2-86-22||
परिदेवयमानस्य तस्य एवम् सुमहात्मनः । तिष्ठतो राज पुत्रस्य शर्वरी सा अत्यवर्तत ॥२-८६-२३॥
paridevayamānasya tasya evam sumahātmanaḥ | tiṣṭhato rāja putrasya śarvarī sā atyavartata ||2-86-23||
प्रभाते विमले सूर्ये कारयित्वा जटा उभौ । अस्मिन् भागीरथी तीरे सुखम् सम्तारितौ मया ॥२-८६-२४॥
prabhāte vimale sūrye kārayitvā jaṭā ubhau | asmin bhāgīrathī tīre sukham samtāritau mayā ||2-86-24||
जटा धरौ तौ द्रुम चीर वाससौ । महा बलौ कुन्जर यूथप उपमौ । वर इषु चाप असि धरौ परम् तपौ । व्यवेक्षमाणौ सह सीतया गतौ ॥२-८६-२५॥
jaṭā dharau tau druma cīra vāsasau | mahā balau kunjara yūthapa upamau | vara iṣu cāpa asi dharau param tapau | vyavekṣamāṇau saha sītayā gatau ||2-86-25||
इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अयोध्याकाण्डे षडशीतितमः सर्गः ॥२-८६॥
iti vālmīki rāmāyaṇe ādi kāvye ayodhyākāṇḍe ṣaḍaśītitamaḥ sargaḥ ||2-86||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Saved Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
