श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे बालकाण्डे पञ्चाशः सर्गः ॥१-५०॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe bālakāṇḍe pañcāśaḥ sargaḥ ||1-50||
ततः प्रागुत्तरां गत्वा रामः सौमित्रिणा सह। विश्वामित्रं पुरस्कृत्य यज्ञवाटमुपागमत्॥ १॥
tataḥ prāguttarāṃ gatvā rāmaḥ saumitriṇā saha|viśvāmitraṃ puraskṛtya yajñavāṭamupāgamat|| 1||
रामस्तु मुनिशार्दूलमुवाच सहलक्ष्मणः। साध्वी यज्ञसमृद्धिर्हि जनकस्य महात्मनः॥ २॥
rāmastu muniśārdūlamuvāca sahalakṣmaṇaḥ|sādhvī yajñasamṛddhirhi janakasya mahātmanaḥ|| 2||
बहूनीह सहस्राणि नानादेशनिवासिनाम्। ब्राह्मणानां महाभाग वेदाध्ययनशालिनाम्॥ ३॥
bahūnīha sahasrāṇi nānādeśanivāsinām|brāhmaṇānāṃ mahābhāga vedādhyayanaśālinām|| 3||
ऋषिवाटाश्च दृश्यन्ते शकटीशतसंकुलाः। देशो विधीयतां ब्रह्मन् यत्र वत्स्यामहे वयम्॥ ४॥
ṛṣivāṭāśca dṛśyante śakaṭīśatasaṃkulāḥ|deśo vidhīyatāṃ brahman yatra vatsyāmahe vayam|| 4||
रामस्य वचनं श्रुत्वा विश्वामित्रो महामुनिः। निवासमकरोद् देशे विविक्ते सलिलान्विते॥ ५॥
rāmasya vacanaṃ śrutvā viśvāmitro mahāmuniḥ|nivāsamakarod deśe vivikte salilānvite|| 5||
विश्वामित्रमनुप्राप्तं श्रुत्वा नृपवरस्तदा। शतानन्दं पुरस्कृत्य पुरोहितमनिन्दितः॥ ६॥
viśvāmitramanuprāptaṃ śrutvā nṛpavarastadā|śatānandaṃ puraskṛtya purohitamaninditaḥ|| 6||
ऋत्विजोऽपि महात्मानस्त्वर्घ्यमादाय सत्वरम्। प्रत्युज्जगाम सहसा विनयेन समन्वितः॥ ७॥
ṛtvijo'pi mahātmānastvarghyamādāya satvaram|pratyujjagāma sahasā vinayena samanvitaḥ|| 7||
विश्वामित्राय धर्मेण ददौ धर्मपुरस्कृतम्। प्रतिगृह्य तु तां पूजां जनकस्य महात्मनः॥ ८॥
viśvāmitrāya dharmeṇa dadau dharmapuraskṛtam|pratigṛhya tu tāṃ pūjāṃ janakasya mahātmanaḥ|| 8||
पप्रच्छ कुशलं राज्ञो यज्ञस्य च निरामयम्। स तांश्चाथ मुनीन् पृष्ट्वा सोपाध्यायपुरोधसः॥ ९॥
papraccha kuśalaṃ rājño yajñasya ca nirāmayam|sa tāṃścātha munīn pṛṣṭvā sopādhyāyapurodhasaḥ|| 9||
यथार्हमृषिभिः सर्वैः समागच्छत् प्रहृष्टवत्। अथ राजा मुनिश्रेष्ठं कृताञ्जलिरभाषत॥ १०॥
yathārhamṛṣibhiḥ sarvaiḥ samāgacchat prahṛṣṭavat|atha rājā muniśreṣṭhaṃ kṛtāñjalirabhāṣata|| 10||
आसने भगवानास्तां सहैभिर्मुनिपुंगवैः। जनकस्य वचः श्रुत्वा निषसाद महामुनिः॥ ११॥
āsane bhagavānāstāṃ sahaibhirmunipuṃgavaiḥ|janakasya vacaḥ śrutvā niṣasāda mahāmuniḥ|| 11||
पुरोधा ऋत्विजश्चैव राजा च सहमन्त्रिभिः। आसनेषु यथान्यायमुपविष्टाः समन्ततः॥ १२॥
purodhā ṛtvijaścaiva rājā ca sahamantribhiḥ|āsaneṣu yathānyāyamupaviṣṭāḥ samantataḥ|| 12||
दृष्ट्वा स नृपतिस्तत्र विश्वामित्रमथाब्रवीत्। अद्य यज्ञसमृद्धिर्मे सफला दैवतैः कृता॥ १३॥
dṛṣṭvā sa nṛpatistatra viśvāmitramathābravīt|adya yajñasamṛddhirme saphalā daivataiḥ kṛtā|| 13||
अद्य यज्ञफलं प्राप्तं भगवद्दर्शनान्मया। धन्योऽस्म्यनुगृहीतोऽस्मि यस्य मे मुनिपुंगवः॥ १४॥
adya yajñaphalaṃ prāptaṃ bhagavaddarśanānmayā|dhanyo'smyanugṛhīto'smi yasya me munipuṃgavaḥ|| 14||
यज्ञोपसदनं ब्रह्मन् प्राप्तोऽसि मुनिभिः सह। द्वादशाहं तु ब्रह्मर्षे दीक्षामाहुर्मनीषिणः॥ १५॥
yajñopasadanaṃ brahman prāpto'si munibhiḥ saha|dvādaśāhaṃ tu brahmarṣe dīkṣāmāhurmanīṣiṇaḥ|| 15||
ततो भागार्थिनो देवान् द्रष्टुमर्हसि कौशिक। इत्युक्त्वा मुनिशार्दूलं प्रहृष्टवदनस्तदा॥ १६॥
tato bhāgārthino devān draṣṭumarhasi kauśika|ityuktvā muniśārdūlaṃ prahṛṣṭavadanastadā|| 16||
पुनस्तं परिपप्रच्छ प्राञ्जलिः प्रयतो नृपः। इमौ कुमारौ भद्रं ते देवतुल्यपराक्रमौ॥ १७॥
punastaṃ paripapraccha prāñjaliḥ prayato nṛpaḥ|imau kumārau bhadraṃ te devatulyaparākramau|| 17||
गजतुल्यगती वीरौ शार्दूलवृषभोपमौ। पद्मपत्रविशालाक्षौ खड्गतूणीधनुर्धरौ। अश्विनाविव रूपेण समुपस्थितयौवनौ॥ १८॥
gajatulyagatī vīrau śārdūlavṛṣabhopamau|padmapatraviśālākṣau khaḍgatūṇīdhanurdharau|aśvināviva rūpeṇa samupasthitayauvanau|| 18||
यदृच्छयेव गां प्राप्तौ देवलोकादिवामरौ। कथं पद्भ्यामिह प्राप्तौ किमर्थं कस्य वा मुने॥ १९॥
yadṛcchayeva gāṃ prāptau devalokādivāmarau|kathaṃ pada्bhyāmiha prāptau kimarthaṃ kasya vā mune|| 19||
वरायुधधरौ वीरौ कस्य पुत्रौ महामुने। भूषयन्ताविमं देशं चन्द्रसूर्याविवाम्बरम्॥ २०॥
varāyudhadharau vīrau kasya putrau mahāmune|bhūṣayantāvimaṃ deśaṃ candrasūryāvivāmbaram|| 20||
परस्परस्य सदृशौ प्रमाणेङ्गितचेष्टितैः। काकपक्षधरौ वीरौ श्रोतुमिच्छामि तत्त्वतः॥ २१॥
parasparasya sadṛśau pramāṇeṅgitaceṣṭitaiḥ|kākapakṣadharau vīrau śrotumicchāmi tattvataḥ|| 21||
तस्य तद् वचनं श्रुत्वा जनकस्य महात्मनः। न्यवेदयदमेयात्मा पुत्रौ दशरथस्य तौ॥ २२॥
tasya tad vacanaṃ śrutvā janakasya mahātmanaḥ|nyavedayadameyātmā putrau daśarathasya tau|| 22||
सिद्धाश्रमनिवासं च राक्षसानां वधं तथा। तत्रागमनमव्यग्रं विशालायाश्च दर्शनम्॥ २३॥
siddhāśramanivāsaṃ ca rākṣasānāṃ vadhaṃ tathā|tatrāgamanamavyagraṃ viśālāyāśca darśanam|| 23||
अहल्यादर्शनं चैव गौतमेन समागमम्। महाधनुषि जिज्ञासां कर्तुमागमनं तथा॥ २४॥
ahalyādarśanaṃ caiva gautamena samāgamam|mahādhanuṣi jijñāsāṃ kartumāgamanaṃ tathā|| 24||
एतत् सर्वं महातेजा जनकाय महात्मने। निवेद्य विररामाथ विश्वामित्रो महामुनिः॥ २५॥
etat sarvaṃ mahātejā janakāya mahātmane|nivedya virarāmātha viśvāmitro mahāmuniḥ|| 25||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये बालकाण्डे पञ्चाशः सर्गः ॥१-५१॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye bālakāṇḍe pañcāśaḥ sargaḥ ||1-51||