श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे किष्किन्धाकाण्डे दशमः सर्गः ॥४-१०॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe kiṣkindhākāṇḍe daśamaḥ sargaḥ || 4-10 ||
ततः क्रोधसमाविष्टं संरब्धं तमुपागतम् । अहं प्रसादयांचक्रे भ्रातरं हितकाम्यया॥ १॥
tataḥ krodhasamāviṣṭaṃ saṃrabdhaṃ tamupāgatam | ahaṃ prasādayāṃcakre bhrātaraṃ hitakāmyayā || 1 ||
दिष्ट्यासि कुशली प्राप्तो निहतश्च त्वया रिपुः । अनाथस्य हि मे नाथस्त्वमेकोऽनाथनन्दन॥ २॥
diṣṭyāsi kuśalī prāpto nihataśca tvayā ripuḥ | anāthasya hi me nāthastvameko'nāthanandana || 2 ||
इदं बहुशलाकं ते पूर्णचन्द्रमिवोदितम् । छत्रं सवालव्यजनं प्रतीच्छस्व मया धृतम्॥ ३॥
idaṃ bahuśalākaṃ te pūrṇacandramivoditam | chatraṃ savālavyajanaṃ pratīcchasva mayā dhṛtam || 3 ||
आर्तस्तत्र बिलद्वारि स्थितः संवत्सरं नृप । दृष्ट्वा च शोणितं द्वारि बिलाच्चापि समुत्थितम्॥ ४॥
ārtastatra biladvāri sthitaḥ saṃvatsaraṃ nṛpa | dṛṣṭvā ca śoṇitaṃ dvāri bilāccāpi samutthitam || 4 ||
शोकसंविग्नहृदयो भृशं व्याकुलितेन्द्रियः । अपिधाय बिलद्वारं शैलशृङ्गेण तत् तदा॥ ५॥
śokasaṃvignahṛdayo bhṛśaṃ vyākulitendriyaḥ | apidhāya biladvāraṃ śailaśṛṅgeṇa tat tadā || 5 ||
तस्माद् देशादपाक्रम्य किष्किन्धां प्राविशं पुनः । विषादात्त्विह मां दृष्ट्वा पौरैर्मन्त्रिभिरेव च॥ ६॥
tasmād deśādapākramya kiṣkindhāṃ prāviśaṃ punaḥ | viṣādāttviha māṃ dṛṣṭvā paurairmantribhireva ca || 6 ||
अभिषिक्तो न कामेन तन्मे क्षन्तुं त्वमर्हसि । त्वमेव राजा मानार्हः सदा चाहं यथा पुरा॥ ७॥
abhiṣikto na kāmena tanme kṣantuṃ tvamarhasi | tvameva rājā mānārhaḥ sadā cāhaṃ yathā purā || 7 ||
राजभावे नियोगोऽयं मम त्वद्विरहात् कृतः । सामात्यपौरनगरं स्थितं निहतकण्टकम्॥ ८॥
rājabhāve niyogo'yaṃ mama tvadvirahāt kṛtaḥ | sāmātyapauranagaraṃ sthitaṃ nihatakaṇṭakam || 8 ||
न्यासभूतमिदं राज्यं तव निर्यातयाम्यहम् । मा च रोषं कृथाः सौम्य मम शत्रुनिषूदन॥ ९॥
nyāsabhūtamidaṃ rājyaṃ tava niryātayāmyaham | mā ca roṣaṃ kṛthāḥ saumya mama śatruniṣūdana || 9 ||
याचे त्वां शिरसा राजन् मया बद्धोऽयमञ्जलिः । बलादस्मिन् समागम्य मन्त्रिभिः पुरवासिभिः॥ १०॥
yāce tvāṃ śirasā rājan mayā baddho'yamañjaliḥ | balādasmin samāgamya mantribhiḥ puravāsibhiḥ || 10 ||
राजभावे नियुक्तोऽहं शून्यदेशजिगीषया । स्निग्धमेवं ब्रुवाणं मां स विनिर्भर्त्स्य वानरः॥ ११॥
rājabhāve niyukto'haṃ śūnyadeśajigīṣayā | snigdhamevaṃ bruvāṇaṃ māṃ sa vinirbhartsya vānaraḥ || 11 ||
धिक्त्वामिति च मामुक्त्वा बहु तत्तदुवाच ह । प्रकृतीश्च समानीय मन्त्रिणश्चैव सम्मतान्॥ १२॥
dhiktvāmiti ca māmuktvā bahu tattaduvāca ha | prakṛtīśca samānīya mantriṇaścaiva sammatān || 12 ||
मामाह सुहृदां मध्ये वाक्यं परमगर्हितम् । विदितं वो मया रात्रौ मायावी स महासुरः॥ १३॥
māmāha suhṛdāṃ madhye vākyaṃ paramagarhitam | viditaṃ vo mayā rātrau māyāvī sa mahāsuraḥ || 13 ||
मां समाह्वयत क्रुद्धो युद्धाकांक्षी तदा पुरा । तस्य तद् भाषितं श्रुत्वा निःसृतोऽहं नृपालयात्॥ १४॥
māṃ samāhvayata kruddho yuddhākāṃkṣī tadā purā | tasya tad bhāṣitaṃ śrutvā niḥsṛto'haṃ nṛpālayāt || 14 ||
अनुयातश्च मां तूर्णमयं भ्राता सुदारुणः । स तु दृष्ट्वैव मां रात्रौ सद्वितीयं महाबलः॥ १५॥
anuyātaśca māṃ tūrṇamayaṃ bhrātā sudāruṇaḥ | sa tu dṛṣṭvaiva māṃ rātrau sadvitīyaṃ mahābalaḥ || 15 ||
प्राद्रवद् भयसंत्रस्तो वीक्ष्यावां समुपागतौ । अभिद्रुतस्तु वेगेन विवेश स महाबिलम्॥ १६॥
prādravad bhayasaṃtrasto vīkṣyāvāṃ samupāgatau | abhidrutastu vegena viveśa sa mahābilam || 16 ||
तं प्रविष्टं विदित्वा तु सुघोरं सुमहद्बिलम् । अयमुक्तोऽथ मे भ्राता मया तु क्रूरदर्शनः॥ १७॥
taṃ praviṣṭaṃ viditvā tu sughoraṃ sumahada्bilam | ayamukto'tha me bhrātā mayā tu krūradarśanaḥ || 17 ||
अहत्वा नास्ति मे शक्तिः प्रतिगन्तुमितः पुरीम् । बिलद्वारि प्रतीक्ष त्वं यावदेनं निहन्म्यहम्॥ १८॥
ahatvā nāsti me śaktiḥ pratigantumitaḥ purīm | biladvāri pratīkṣa tvaṃ yāvadenaṃ nihanmyaham || 18 ||
स्थितोऽयमिति मत्वाहं प्रविष्टस्तु दुरासदम् । तं मे मार्गयतस्तत्र गतः संवत्सरस्तदा॥ १९॥
sthito'yamiti matvāhaṃ praviṣṭastu durāsadam | taṃ me mārgayatastatra gataḥ saṃvatsarastadā || 19 ||
स तु दृष्टो मया शत्रुरनिर्वेदाद् भयावहः । निहतश्च मया सद्यः स सर्वैः सह बन्धुभिः॥ २०॥
sa tu dṛṣṭo mayā śatruranirvedād bhayāvahaḥ | nihataśca mayā sadyaḥ sa sarvaiḥ saha bandhubhiḥ || 20 ||
तस्यास्यात्तु प्रवृत्तेन रुधिरौघेण तद्बिलम् । पूर्णमासीद् दुराक्रामं स्तनतस्तस्य भूतले॥ २१॥
tasyāsyāttu pravṛttena rudhiraugheṇa tada्bilam | pūrṇamāsīd durākrāmaṃ stanatastasya bhūtale || 21 ||
सूदयित्वा तु तं शत्रुं विक्रान्तं तमहं सुखम् । निष्क्रामं नैव पश्यामि बिलस्य पिहितं मुखम्॥ २२॥
sūdayitvā tu taṃ śatruṃ vikrāntaṃ tamahaṃ sukham | niṣkrāmaṃ naiva paśyāmi bilasya pihitaṃ mukham || 22 ||
विक्रोशमानस्य तु मे सुग्रीवेति पुनः पुनः । यतः प्रतिवचो नास्ति ततोऽहं भृशदुःखितः॥ २३॥
vikrośamānasya tu me sugrīveti punaḥ punaḥ | yataḥ prativaco nāsti tato'haṃ bhṛśaduḥkhitaḥ || 23 ||
पादप्रहारैस्तु मया बहुभिः परिपातितम् । ततोऽहं तेन निष्क्रम्य पथा पुरमुपागतः॥ २४॥
pādaprahāraistu mayā bahubhiḥ paripātitam | tato'haṃ tena niṣkramya pathā puramupāgataḥ || 24 ||
तत्रानेनास्मि संरुद्धो राज्यं मृगयताऽऽत्मनः । सुग्रीवेण नृशंसेन विस्मृत्य भ्रातृसौहृदम्॥ २५॥
tatrānenāsmi saṃruddho rājyaṃ mṛgayatā''tmanaḥ | sugrīveṇa nṛśaṃsena vismṛtya bhrātṛsauhṛdam || 25 ||
एवमुक्त्वा तु मां तत्र वस्त्रेणैकेन वानरः । तदा निर्वासयामास वाली विगतसाध्वसः॥ २६॥
evamuktvā tu māṃ tatra vastreṇaikena vānaraḥ | tadā nirvāsayāmāsa vālī vigatasādhvasaḥ || 26 ||
तेनाहमपविद्धश्च हृतदारश्च राघव । तद्भयाच्च महीं सर्वां क्रान्तवान् सवनार्णवाम्॥ २७॥
tenāhamapaviddhaśca hṛtadāraśca rāghava | tadbhayācca mahīṃ sarvāṃ krāntavān savanārṇavām || 27 ||
ऋष्यमूकं गिरिवरं भार्याहरणदुःखितः । प्रविष्टोऽस्मि दुराधर्षं वालिनः कारणान्तरे॥ २८॥
ṛṣyamūkaṃ girivaraṃ bhāryāharaṇaduḥkhitaḥ | praviṣṭo'smi durādharṣaṃ vālinaḥ kāraṇāntare || 28 ||
एतत्ते सर्वमाख्यातं वैरानुकथनं महत् । अनागसा मया प्राप्तं व्यसनं पश्य राघव॥ २९॥
etatte sarvamākhyātaṃ vairānukathanaṃ mahat | anāgasā mayā prāptaṃ vyasanaṃ paśya rāghava || 29 ||
वालिनश्च भयात् तस्य सर्वलोकभयापह । कर्तुमर्हसि मे वीर प्रसादं तस्य निग्रहात्॥ ३०॥
vālinaśca bhayāt tasya sarvalokabhayāpaha | kartumarhasi me vīra prasādaṃ tasya nigrahāt || 30 ||
एवमुक्तः स तेजस्वी धर्मज्ञो धर्मसंहितम् । वचनं वक्तुमारेभे सुग्रीवं प्रहसन्निव॥ ३१॥
evamuktaḥ sa tejasvī dharmajño dharmasaṃhitam | vacanaṃ vaktumārebhe sugrīvaṃ prahasanniva || 31 ||
अमोघाः सूर्यसंकाशा निशिता मे शरा इमे । तस्मिन् वालिनि दुर्वृत्ते पतिष्यन्ति रुषान्विताः॥ ३२॥
amoghāḥ sūryasaṃkāśā niśitā me śarā ime | tasmin vālini durvṛtte patiṣyanti ruṣānvitāḥ || 32 ||
यावत् तं नहि पश्येयं तव भार्यापहारिणम् । तावत् स जीवेत् पापात्मा वाली चारित्रदूषकः॥ ३३॥
yāvat taṃ nahi paśyeyaṃ tava bhāryāpahāriṇam | tāvat sa jīvet pāpātmā vālī cāritradūṣakaḥ || 33 ||
आत्मानुमानात् पश्यामि मग्नस्त्वं शोकसागरे । त्वामहं तारयिष्यामि बाढं प्राप्स्यसि पुष्कलम्॥ ३४॥
ātmānumānāt paśyāmi magnastvaṃ śokasāgare | tvāmahaṃ tārayiṣyāmi bāḍhaṃ prāpsyasi puṣkalam || 34 ||
तस्य तद् वचनं श्रुत्वा हर्षपौरुषवर्धनम् । सुग्रीवः परमप्रीतः सुमहद्वाक्यमब्रवीत्॥ ३५॥
tasya tad vacanaṃ śrutvā harṣapauruṣavardhanam | sugrīvaḥ paramaprītaḥ sumahadvākyamabravīt || 35 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये किष्किन्धाकाण्डे दशमः सर्गः ॥४-१०॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye kiṣkindhākāṇḍe daśamaḥ sargaḥ || 4-10 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
