श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे किष्किन्धाकाण्डे अष्टात्रिंशः सर्गः ॥४-३८॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe kiṣkindhākāṇḍe aṣṭātriṃśaḥ sargaḥ || 4-38 ||
प्रतिगृह्य च तत् सर्वमुपायनमुपाहृतम् । वानरान् सान्त्वयित्वा च सर्वानेव व्यसर्जयत्॥ १॥
pratigṛhya ca tat sarvamupāyanamupāhṛtam | vānarān sāntvayitvā ca sarvāneva vyasarjayat || 1 ||
विसर्जयित्वा स हरीन् सहस्रान् कृतकर्मणः । मेने कृतार्थमात्मानं राघवं च महाबलम्॥ २॥
visarjayitvā sa harīn sahasrān kṛtakarmaṇaḥ | mene kṛtārthamātmānaṃ rāghavaṃ ca mahābalam || 2 ||
स लक्ष्मणो भीमबलं सर्ववानरसत्तमम् । अब्रवीत् प्रश्रितं वाक्यं सुग्रीवं सम्प्रहर्षयन्॥ ३॥
sa lakṣmaṇo bhīmabalaṃ sarvavānarasattamam | abravīt praśritaṃ vākyaṃ sugrīvaṃ sampraharṣayan || 3 ||
किष्किन्धाया विनिष्क्राम यदि ते सौम्य रोचते । तस्य तद् वचनं श्रुत्वा लक्ष्मणस्य सुभाषितम्॥ ४॥
kiṣkindhāyā viniṣkrāma yadi te saumya rocate | tasya tad vacanaṃ śrutvā lakṣmaṇasya subhāṣitam || 4 ||
सुग्रीवः परमप्रीतो वाक्यमेतदुवाच ह । एवं भवतु गच्छाम स्थेयं त्वच्छासने मया॥ ५॥
sugrīvaḥ paramaprīto vākyametaduvāca ha | evaṃ bhavatu gacchāma stheyaṃ tvacchāsane mayā || 5 ||
तमेवमुक्त्वा सुग्रीवो लक्ष्मणं शुभलक्षणम् । विसर्जयामास तदा ताराद्याश्चैव योषितः॥ ६॥
tamevamuktvā sugrīvo lakṣmaṇaṃ śubhalakṣaṇam | visarjayāmāsa tadā tārādyāścaiva yoṣitaḥ || 6 ||
एहीत्युच्चैर्हरिवरान् सुग्रीवः समुदाहरत् । तस्य तद् वचनं श्रुत्वा हरयः शीघ्रमाययुः॥ ७॥
ehītyuccairharivarān sugrīvaḥ samudāharat | tasya tad vacanaṃ śrutvā harayaḥ śīghramāyayuḥ || 7 ||
बद्धाञ्जलिपुटाः सर्वे ये स्युः स्त्रीदर्शनक्षमाः । तानुवाच ततः प्राप्तान् राजार्कसदृशप्रभः॥ ८॥
baddhāñjalipuṭāḥ sarve ye syuḥ strīdarśanakṣamāḥ | tānuvāca tataḥ prāptān rājārkasadṛśaprabhaḥ || 8 ||
उपस्थापयत क्षिप्रं शिबिकां मम वानराः । श्रुत्वा तु वचनं तस्य हरयः शीघ्रविक्रमाः॥ ९॥
upasthāpayata kṣipraṃ śibikāṃ mama vānarāḥ | śrutvā tu vacanaṃ tasya harayaḥ śīghravikramāḥ || 9 ||
समुपस्थापयामासुः शिबिकां प्रियदर्शनाम् । तामुपस्थापितां दृष्ट्वा शिबिकां वानराधिपः॥ १०॥
samupasthāpayāmāsuḥ śibikāṃ priyadarśanām | tāmupasthāpitāṃ dṛṣṭvā śibikāṃ vānarādhipaḥ || 10 ||
लक्ष्मणारुह्यतां शीघ्रमिति सौमित्रिमब्रवीत् । इत्युक्त्वा काञ्चनं यानं सुग्रीवः सूर्यसंनिभम्॥ ११॥
lakṣmaṇāruhyatāṃ śīghramiti saumitrimabravīt | ityuktvā kāñcanaṃ yānaṃ sugrīvaḥ sūryasaṃnibham || 11 ||
बहुभिर्हरिभिर्युक्तमारुरोह सलक्ष्मणः । पाण्डुरेणातपत्रेण ध्रियमाणेन मूर्धनि॥ १२॥
bahubhirharibhiryuktamāruroha salakṣmaṇaḥ | pāṇḍureṇātapatreṇa dhriyamāṇena mūrdhani || 12 ||
शुक्लैश्च वालव्यजनैर्धूयमानैः समन्ततः । शंखभेरीनिनादैश्च बन्दिभिश्चाभिनन्दितः॥ १३॥
śuklaiśca vālavyajanairdhūyamānaiḥ samantataḥ | śaṃkhabherīninādaiśca bandibhiścābhinanditaḥ || 13 ||
निर्ययौ प्राप्य सुग्रीवो राज्यश्रियमनुत्तमाम् । स वानरशतैस्तीक्ष्णैर्बहुभिः शस्त्रपाणिभिः॥ १४॥
niryayau prāpya sugrīvo rājyaśriyamanuttamām | sa vānaraśataistīkṣṇairbahubhiḥ śastrapāṇibhiḥ || 14 ||
परिकीर्णो ययौ तत्र यत्र रामो व्यवस्थितः । स तं देशमनुप्राप्य श्रेष्ठं रामनिषेवितम्॥ १५॥
parikīrṇo yayau tatra yatra rāmo vyavasthitaḥ | sa taṃ deśamanuprāpya śreṣṭhaṃ rāmaniṣevitam || 15 ||
अवातरन्महातेजाः शिबिकायाः सलक्ष्मणः । आसाद्य च ततो रामं कृताञ्जलिपुटोऽभवत्॥ १६॥
avātaranmahātejāḥ śibikāyāḥ salakṣmaṇaḥ | āsādya ca tato rāmaṃ kṛtāñjalipuṭo'bhavat || 16 ||
कृताञ्जलौ स्थिते तस्मिन् वानराश्चाभवंस्तथा । तटाकमिव तं दृष्ट्वा रामः कुड्मलपङ्कजम्॥ १७॥
kṛtāñjalau sthite tasmin vānarāścābhavaṃstathā | taṭākamiva taṃ dṛṣṭvā rāmaḥ kuḍmalapaṅkajam || 17 ||
वानराणां महत् सैन्यं सुग्रीवे प्रीतिमानभूत् । पादयोः पतितं मूर्ध्ना तमुत्थाप्य हरीश्वरम्॥ १८॥
vānarāṇāṃ mahat sainyaṃ sugrīve prītimānabhūt | pādayoḥ patitaṃ mūrdhnā tamutthāpya harīśvaram || 18 ||
प्रेम्णा च बहुमानाच्च राघवः परिषस्वजे । परिष्वज्य च धर्मात्मा निषीदेति ततोऽब्रवीत्॥ १९॥
premṇā ca bahumānācca rāghavaḥ pariṣasvaje | pariṣvajya ca dharmātmā niṣīdeti tato'bravīt || 19 ||
निषण्णं तं ततो दृष्ट्वा क्षितौ रामोऽब्रवीत् ततः । धर्ममर्थं च कामं च काले यस्तु निषेवते॥ २०॥
niṣaṇṇaṃ taṃ tato dṛṣṭvā kṣitau rāmo'bravīt tataḥ | dharmamarthaṃ ca kāmaṃ ca kāle yastu niṣevate || 20 ||
विभज्य सततं वीर स राजा हरिसत्तम । हित्वा धर्मं तथार्थं च कामं यस्तु निषेवते॥ २१॥
vibhajya satataṃ vīra sa rājā harisattama | hitvā dharmaṃ tathārthaṃ ca kāmaṃ yastu niṣevate || 21 ||
स वृक्षाग्रे यथा सुप्तः पतितः प्रतिबुध्यते । अमित्राणां वधे युक्तो मित्राणां संग्रहे रतः॥ २२॥
sa vṛkṣāgre yathā suptaḥ patitaḥ pratibudhyate | amitrāṇāṃ vadhe yukto mitrāṇāṃ saṃgrahe rataḥ || 22 ||
त्रिवर्गफलभोक्ता च राजा धर्मेण युज्यते । उद्योगसमयस्त्वेष प्राप्तः शत्रुनिषूदन॥ २३॥
trivargaphalabhoktā ca rājā dharmeṇa yujyate | udyogasamayastveṣa prāptaḥ śatruniṣūdana || 23 ||
संचिन्त्यतां हि पिङ्गेश हरिभिः सह मन्त्रिभिः । एवमुक्तस्तु सुग्रीवो रामं वचनमब्रवीत्॥ २४॥
saṃcintyatāṃ hi piṅgeśa haribhiḥ saha mantribhiḥ | evamuktastu sugrīvo rāmaṃ vacanamabravīt || 24 ||
प्रणष्टा श्रीश्च कीर्तिश्च कपिराज्यं च शाश्वतम् । त्वत्प्रसादान्महाबाहो पुनः प्राप्तमिदं मया॥ २५॥
praṇaṣṭā śrīśca kīrtiśca kapirājyaṃ ca śāśvatam | tvatprasādānmahābāho punaḥ prāptamidaṃ mayā || 25 ||
तव देव प्रसादाच्च भ्रातुश्च जयतां वर । कृतं न प्रतिकुर्याद् यः पुरुषाणां हि दूषकः॥ २६॥
tava deva prasādācca bhrātuśca jayatāṃ vara | kṛtaṃ na pratikuryād yaḥ puruṣāṇāṃ hi dūṣakaḥ || 26 ||
एते वानरमुख्याश्च शतशः शत्रुसूदन । प्राप्ताश्चादाय बलिनः पृथिव्यां सर्ववानरान्॥ २७॥
ete vānaramukhyāśca śataśaḥ śatrusūdana | prāptāścādāya balinaḥ pṛthivyāṃ sarvavānarān || 27 ||
ऋक्षाश्च वानराः शूरा गोलाङ्गूलाश्च राघव । कान्तारवनदुर्गाणामभिज्ञा घोरदर्शनाः॥ २८॥
ṛkṣāśca vānarāḥ śūrā golāṅgūlāśca rāghava | kāntāravanadurgāṇāmabhijñā ghoradarśanāḥ || 28 ||
देवगन्धर्वपुत्राश्च वानराः कामरूपिणः । स्वैः स्वैः परिवृताः सैन्यैर्वर्तन्ते पथि राघव॥ २९॥
devagandharvaputrāśca vānarāḥ kāmarūpiṇaḥ | svaiḥ svaiḥ parivṛtāḥ sainyairvartante pathi rāghava || 29 ||
शतैः शतसहस्रैश्च वर्तन्ते कोटिभिस्तथा । अयुतैश्चावृता वीर शङ्कुभिश्च परंतप॥ ३०॥
śataiḥ śatasahasraiśca vartante koṭibhistathā | ayutaiścāvṛtā vīra śaṅkubhiśca paraṃtapa || 30 ||
अर्बुदैरर्बुदशतैर्मध्यैश्चान्त्यैश्च वानराः । समुद्राश्च परार्धाश्च हरयो हरियूथपाः॥ ३१॥
arbudairarbudaśatairmadhyaiścāntyaiśca vānarāḥ | samudrāśca parārdhāśca harayo hariyūthapāḥ || 31 ||
आगमिष्यन्ति ते राजन् महेन्द्रसमविक्रमाः । मेघपर्वतसंकाशा मेरुविन्ध्यकृतालयाः॥ ३२॥
āgamiṣyanti te rājan mahendrasamavikramāḥ | meghaparvatasaṃkāśā meruvindhyakṛtālayāḥ || 32 ||
ते त्वामभिगमिष्यन्ति राक्षसं योद्धुमाहवे । निहत्य रावणं युद्धे ह्यानयिष्यन्ति मैथिलीम्॥ ३३॥
te tvāmabhigamiṣyanti rākṣasaṃ yoddhumāhave | nihatya rāvaṇaṃ yuddhe hyānayiṣyanti maithilīm || 33 ||
ततः समुद्योगमवेक्ष्य वीर्यवान् हरिप्रवीरस्य निदेशवर्तिनः । बभूव हर्षाद् वसुधाधिपात्मजः प्रबुद्धनीलोत्पलतुल्यदर्शनः॥ ३४॥
tataḥ samudyogamavekṣya vīryavān haripravīrasya nideśavartinaḥ | babhūva harṣād vasudhādhipātmajaḥ prabuddhanīlotpalatulyadarśanaḥ || 34 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये किष्किन्धाकाण्डे अष्टात्रिंशः सर्गः ॥४-३८॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye kiṣkindhākāṇḍe aṣṭātriṃśaḥ sargaḥ || 4-38 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
