श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे किष्किन्धाकाण्डे पञ्चपञ्चाशः सर्गः ॥४-५५॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe kiṣkindhākāṇḍe pañcapañcāśaḥ sargaḥ || 4-55 ||
श्रुत्वा हनुमतो वाक्यं प्रश्रितं धर्मसंहितम् । स्वामिसत्कारसंयुक्तमङ्गदो वाक्यमब्रवीत्॥ १॥
śrutvā hanumato vākyaṃ praśritaṃ dharmasaṃhitam | svāmisatkārasaṃyuktamaṅgado vākyamabravīt || 1 ||
स्थैर्यमात्ममनःशौचमानृशंस्यमथार्जवम् । विक्रमश्चैव धैर्यं च सुग्रीवे नोपपद्यते॥ २॥
sthairyamātmamanaḥśaucamānṛśaṃsyamathārjavam | vikramaścaiva dhairyaṃ ca sugrīve nopapadyate || 2 ||
भ्रातुर्ज्येष्ठस्य यो भार्यां जीवतो महिषीं प्रियाम् । धर्मेण मातरं यस्तु स्वीकरोति जुगुप्सितः॥ ३॥
bhrāturjyeṣṭhasya yo bhāryāṃ jīvato mahiṣīṃ priyām | dharmeṇa mātaraṃ yastu svīkaroti jugupsitaḥ || 3 ||
कथं स धर्मं जानीते येन भ्रात्रा दुरात्मना । युद्धायाभिनियुक्तेन बिलस्य पिहितं मुखम्॥ ४॥
kathaṃ sa dharmaṃ jānīte yena bhrātrā durātmanā | yuddhāyābhiniyuktena bilasya pihitaṃ mukham || 4 ||
सत्यात् पाणिगृहीतश्च कृतकर्मा महायशाः । विस्मृतो राघवो येन स कस्य सुकृतं स्मरेत्॥ ५॥
satyāt pāṇigṛhītaśca kṛtakarmā mahāyaśāḥ | vismṛto rāghavo yena sa kasya sukṛtaṃ smaret || 5 ||
लक्ष्मणस्य भयेनेह नाधर्मभयभीरुणा । आदिष्टा मार्गितुं सीता धर्मस्तस्मिन् कथं भवेत्॥ ६॥
lakṣmaṇasya bhayeneha nādharmabhayabhīruṇā | ādiṣṭā mārgituṃ sītā dharmastasmin kathaṃ bhavet || 6 ||
तस्मिन् पापे कृतघ्ने तु स्मृतिभिन्ने चलात्मनि । आर्यः को विश्वसेज्जातु तत्कुलीनो विशेषतः॥ ७॥
tasmin pāpe kṛtaghne tu smṛtibhinne calātmani | āryaḥ ko viśvasejjātu tatkulīno viśeṣataḥ || 7 ||
राज्ये पुत्रः प्रतिष्ठाप्यः सगुणो निर्गुणोऽपि वा । कथं शत्रुकुलीनं मां सुग्रीवो जीवयिष्यति॥ ८॥
rājye putraḥ pratiṣṭhāpyaḥ saguṇo nirguṇo'pi vā | kathaṃ śatrukulīnaṃ māṃ sugrīvo jīvayiṣyati || 8 ||
भिन्नमन्त्रोऽपराद्धश्च भिन्नशक्तिः कथं ह्यहम् । किष्किन्धां प्राप्य जीवेयमनाथ इव दुर्बलः॥ ९॥
bhinnamantro'parāddhaśca bhinnaśaktiḥ kathaṃ hyaham | kiṣkindhāṃ prāpya jīveyamanātha iva durbalaḥ || 9 ||
उपांशुदण्डेन हि मां बन्धनेनोपपादयेत् । शठः क्रूरो नृशंसश्च सुग्रीवो राज्यकारणात्॥ १०॥
upāṃśudaṇḍena hi māṃ bandhanenopapādayet | śaṭhaḥ krūro nṛśaṃsaśca sugrīvo rājyakāraṇāt || 10 ||
बन्धनाच्चावसादान्मे श्रेयः प्रायोपवेशनम् । अनुजानन्तु मां सर्वे गृहं गच्छन्तु वानराः॥ ११॥
bandhanāccāvasādānme śreyaḥ prāyopaveśanam | anujānantu māṃ sarve gṛhaṃ gacchantu vānarāḥ || 11 ||
अहं वः प्रतिजानामि न गमिष्याम्यहं पुरीम् । इहैव प्रायमासिष्ये श्रेयो मरणमेव मे॥ १२॥
ahaṃ vaḥ pratijānāmi na gamiṣyāmyahaṃ purīm | ihaiva prāyamāsiṣye śreyo maraṇameva me || 12 ||
अभिवादनपूर्वं तु राजा कुशलमेव च । अभिवादनपूर्वं तु राघवौ बलशालिनौ॥ १३॥
abhivādanapūrvaṃ tu rājā kuśalameva ca | abhivādanapūrvaṃ tu rāghavau balaśālinau || 13 ||
वाच्यस्तातो यवीयान् मे सुग्रीवो वानरेश्वरः । आरोग्यपूर्वं कुशलं वाच्या माता रुमा च मे॥ १४॥
vācyastāto yavīyān me sugrīvo vānareśvaraḥ | ārogyapūrvaṃ kuśalaṃ vācyā mātā rumā ca me || 14 ||
मातरं चैव मे तारामाश्वासयितुमर्हथ । प्रकृत्या प्रियपुत्रा सा सानुक्रोशा तपस्विनी॥ १५॥
mātaraṃ caiva me tārāmāśvāsayitumarhatha | prakṛtyā priyaputrā sā sānukrośā tapasvinī || 15 ||
विनष्टमिह मां श्रुत्वा व्यक्तं हास्यति जीवितम् । एतावदुक्त्वा वचनं वृद्धांस्तानभिवाद्य च॥ १६॥
vinaṣṭamiha māṃ śrutvā vyaktaṃ hāsyati jīvitam | etāvaduktvā vacanaṃ vṛddhāṃstānabhivādya ca || 16 ||
विवेश चाङ्गदो भूमौ रुदन् दर्भेषु दुर्मनाः । तस्य संविशतस्तत्र रुदन्तो वानरर्षभाः॥ १७॥
viveśa cāṅgado bhūmau rudan darbheṣu durmanāḥ | tasya saṃviśatastatra rudanto vānararṣabhāḥ || 17 ||
नयनेभ्यः प्रमुमुचुरुष्णं वै वारि दुःखिताः । सुग्रीवं चैव निन्दन्तः प्रशंसन्तश्च वालिनम्॥ १८॥
nayanebhyaḥ pramumucuruṣṇaṃ vai vāri duḥkhitāḥ | sugrīvaṃ caiva nindantaḥ praśaṃsantaśca vālinam || 18 ||
परिवार्याङ्गदं सर्वे व्यवसन् प्रायमासितुम् । तद् वाक्यं वालिपुत्रस्य विज्ञाय प्लवगर्षभाः॥ १९॥
parivāryāṅgadaṃ sarve vyavasan prāyamāsitum | tad vākyaṃ vāliputrasya vijñāya plavagarṣabhāḥ || 19 ||
उपस्पृश्योदकं सर्वे प्राङ्मुखाः समुपाविशन् । दक्षिणाग्रेषु दर्भेषु उदक्तीरं समाश्रिताः॥ २०॥
upaspṛśyodakaṃ sarve prāṅmukhāḥ samupāviśan | dakṣiṇāgreṣu darbheṣu udaktīraṃ samāśritāḥ || 20 ||
मुमूर्षवो हरिश्रेष्ठा एतत् क्षममिति स्म ह । रामस्य वनवासं च क्षयं दशरथस्य च॥ २१॥
mumūrṣavo hariśreṣṭhā etat kṣamamiti sma ha | rāmasya vanavāsaṃ ca kṣayaṃ daśarathasya ca || 21 ||
जनस्थानवधं चैव वधं चैव जटायुषः । हरणं चैव वैदेह्या वालिनश्च वधं तथा । रामकोपं च वदतां हरीणां भयमागतम्॥ २२॥
janasthānavadhaṃ caiva vadhaṃ caiva jaṭāyuṣaḥ | haraṇaṃ caiva vaidehyā vālinaśca vadhaṃ tathā | rāmakopaṃ ca vadatāṃ harīṇāṃ bhayamāgatam || 22 ||
स संविशद्भिर्बहुभिर्महीधरो महाद्रिकूटप्रतिमैः प्लवंगमैः । बभूव संनादितनिर्दरान्तरो भृशं नदद्भिर्जलदैरिवाम्बरम्॥ २३॥
sa saṃviśadbhirbahubhirmahīdharo mahādrikūṭapratimaiḥ plavaṃgamaiḥ | babhūva saṃnāditanirdarāntaro bhṛśaṃ nadadbhirjaladairivāmbaram || 23 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये किष्किन्धाकाण्डे पञ्चपञ्चाशः सर्गः ॥४-५५॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye kiṣkindhākāṇḍe pañcapañcāśaḥ sargaḥ || 4-55 ||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
