श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे किष्किन्धाकाण्डे षष्ठः सर्गः ॥४-६॥
śrīmadvālmīkiyarāmāyaṇe kiṣkindhākāṇḍe ṣaṣṭhaḥ sargaḥ || 4-6 ||
पुनरेवाब्रवीत् प्रीतो राघवं रघुनन्दनम् । अयमाख्याति ते राम सचिवो मन्त्रिसत्तमः॥ १॥
punarevābravīt prīto rāghavaṃ raghunandanam | ayamākhyāti te rāma sacivo mantrisattamaḥ || 1 ||
हनुमान् यन्निमित्तं त्वं निर्जनं वनमागतः । लक्ष्मणेन सह भ्रात्रा वसतश्च वने तव॥ २॥
hanumān yannimittaṃ tvaṃ nirjanaṃ vanamāgataḥ | lakṣmaṇena saha bhrātrā vasataśca vane tava || 2 ||
रक्षसापहृता भार्या मैथिली जनकात्मजा । त्वया वियुक्ता रुदती लक्ष्मणेन च धीमता॥ ३॥
rakṣasāpahṛtā bhāryā maithilī janakātmajā | tvayā viyuktā rudatī lakṣmaṇena ca dhīmatā || 3 ||
अन्तरं प्रेप्सुना तेन हत्वा गृध्रं जटायुषम् । भार्यावियोगजं दुःखं प्रापितस्तेन रक्षसा॥ ४॥
antaraṃ prepsunā tena hatvā gṛdhraṃ jaṭāyuṣam | bhāryāviyogajaṃ duḥkhaṃ prāpitastena rakṣasā || 4 ||
भार्यावियोगजं दुःखं नचिरात् त्वं विमोक्ष्यसे । अहं तामानयिष्यामि नष्टां वेदश्रुतीमिव॥ ५॥
bhāryāviyogajaṃ duḥkhaṃ nacirāt tvaṃ vimokṣyase | ahaṃ tāmānayiṣyāmi naṣṭāṃ vedaśrutīmiva || 5 ||
रसातले वा वर्तन्तीं वर्तन्तीं वा नभस्तले । अहमानीय दास्यामि तव भार्यामरिंदम॥ ६॥
rasātale vā vartantīṃ vartantīṃ vā nabhastale | ahamānīya dāsyāmi tava bhāryāmariṃdama || 6 ||
इदं तथ्यं मम वचस्त्वमवेहि च राघव । न शक्या सा जरयितुमपि सेन्द्रैः सुरासुरैः॥ ७॥
idaṃ tathyaṃ mama vacastvamavehi ca rāghava | na śakyā sā jarayitumapi sendraiḥ surāsuraiḥ || 7 ||
तव भार्या महाबाहो भक्ष्यं विषकृतं यथा । त्यज शोकं महाबाहो तां कान्तामानयामि ते॥ ८॥
tava bhāryā mahābāho bhakṣyaṃ viṣakṛtaṃ yathā | tyaja śokaṃ mahābāho tāṃ kāntāmānayāmi te || 8 ||
अनुमानात् तु जानामि मैथिली सा न संशयः । ह्रियमाणा मया दृष्टा रक्षसा रौद्रकर्मणा॥ ९॥
anumānāt tu jānāmi maithilī sā na saṃśayaḥ | hriyamāṇā mayā dṛṣṭā rakṣasā raudrakarmaṇā || 9 ||
क्रोशन्ती रामरामेति लक्ष्मणेति च विस्वरम् । स्फुरन्ती रावणस्याङ्के पन्नगेन्द्रवधूर्यथा॥ १०॥
krośantī rāmarāmeti lakṣmaṇeti ca visvaram | sphurantī rāvaṇasyāṅke pannagendravadhūryathā || 10 ||
आत्मना पञ्चमं मां हि दृष्ट्वा शैलतले स्थितम् । उत्तरीयं तया त्यक्तं शुभान्याभरणानि च॥ ११॥
ātmanā pañcamaṃ māṃ hi dṛṣṭvā śailatale sthitam | uttarīyaṃ tayā tyaktaṃ śubhānyābharaṇāni ca || 11 ||
तान्यस्माभिर्गृहीतानि निहितानि च राघव । आनयिष्याम्यहं तानि प्रत्यभिज्ञातुमर्हसि॥ १२॥
tānyasmābhirgṛhītāni nihitāni ca rāghava | ānayiṣyāmyahaṃ tāni pratyabhijñātumarhasi || 12 ||
तमब्रवीत् ततो रामः सुग्रीवं प्रियवादिनम् । आनयस्व सखे शीघ्रं किमर्थं प्रविलम्बसे॥ १३॥
tamabravīt tato rāmaḥ sugrīvaṃ priyavādinam | ānayasva sakhe śīghraṃ kimarthaṃ pravilambase || 13 ||
एवमुक्तस्तु सुग्रीवः शैलस्य गहनां गुहाम् । प्रविवेश ततः शीघ्रं राघवप्रियकाम्यया॥ १४॥
evamuktastu sugrīvaḥ śailasya gahanāṃ guhām | praviveśa tataḥ śīghraṃ rāghavapriyakāmyayā || 14 ||
उत्तरीयं गृहीत्वा तु स तान्याभरणानि च । इदं पश्येति रामाय दर्शयामास वानरः॥ १५॥
uttarīyaṃ gṛhītvā tu sa tānyābharaṇāni ca | idaṃ paśyeti rāmāya darśayāmāsa vānaraḥ || 15 ||
ततो गृहीत्वा वासस्तु शुभान्याभरणानि च । अभवद् बाष्पसंरुद्धो नीहारेणेव चन्द्रमाः॥ १६॥
tato gṛhītvā vāsastu śubhānyābharaṇāni ca | abhavad bāṣpasaṃruddho nīhāreṇeva candramāḥ || 16 ||
सीतास्नेहप्रवृत्तेन स तु बाष्पेण दूषितः । हा प्रियेति रुदन् धैर्यमुत्सृज्य न्यपतत् क्षितौ॥ १७॥
sītāsnehapravṛttena sa tu bāṣpeṇa dūṣitaḥ | hā priyeti rudan dhairyamutsṛjya nyapatat kṣitau || 17 ||
हृदि कृत्वा स बहुशस्तमलंकारमुत्तमम् । निशश्वास भृशं सर्पो बिलस्थ इव रोषितः॥ १८॥
hṛdi kṛtvā sa bahuśastamalaṃkāramuttamam | niśaśvāsa bhṛśaṃ sarpo bilastha iva roṣitaḥ || 18 ||
अविच्छिन्नाश्रुवेगस्तु सौमित्रिं प्रेक्ष्य पार्श्वतः । परिदेवयितुं दीनं रामः समुपचक्रमे॥ १९॥
avicchinnāśruvegastu saumitriṃ prekṣya pārśvataḥ | paridevayituṃ dīnaṃ rāmaḥ samupacakrame || 19 ||
पश्य लक्ष्मण वैदेह्या संत्यक्तं ह्रियमाणया । उत्तरीयमिदं भूमौ शरीराद् भूषणानि च॥ २०॥
paśya lakṣmaṇa vaidehyā saṃtyaktaṃ hriyamāṇayā | uttarīyamidaṃ bhūmau śarīrād bhūṣaṇāni ca || 20 ||
शाद्वलिन्यां ध्रुवं भूम्यां सीतया ह्रियमाणया । उत्सृष्टं भूषणमिदं तथा रूपं हि दृश्यते॥ २१॥
śādvalinyāṃ dhruvaṃ bhūmyāṃ sītayā hriyamāṇayā | utsṛṣṭaṃ bhūṣaṇamidaṃ tathā rūpaṃ hi dṛśyate || 21 ||
एवमुक्तस्तु रामेण लक्ष्मणो वाक्यमब्रवीत् । नाहं जानामि केयूरे नाहं जानामि कुण्डले॥ २२॥
evamuktastu rāmeṇa lakṣmaṇo vākyamabravīt | nāhaṃ jānāmi keyūre nāhaṃ jānāmi kuṇḍale || 22 ||
नूपुरे त्वभिजानामि नित्यं पादाभिवन्दनात् । ततस्तु राघवो वाक्यं सुग्रीवमिदमब्रवीत्॥ २३॥
nūpure tvabhijānāmi nityaṃ pādābhivandanāt | tatastu rāghavo vākyaṃ sugrīvamidamabravīt || 23 ||
ब्रूहि सुग्रीव कं देशं ह्रियन्ती लक्षिता त्वया । रक्षसा रौद्ररूपेण मम प्राणप्रिया हृता॥ २४॥
brūhi sugrīva kaṃ deśaṃ hriyantī lakṣitā tvayā | rakṣasā raudrarūpeṇa mama prāṇapriyā hṛtā || 24 ||
क्व वा वसति तद् रक्षो महद् व्यसनदं मम । यन्निमित्तमहं सर्वान् नाशयिष्यामि राक्षसान्॥ २५॥
kva vā vasati tad rakṣo mahad vyasanadaṃ mama | yannimittamahaṃ sarvān nāśayiṣyāmi rākṣasān || 25 ||
हरता मैथिलीं येन मां च रोषयता ध्रुवम् । आत्मनो जीवितान्ताय मृत्युद्वारमपावृतम्॥ २६॥
haratā maithilīṃ yena māṃ ca roṣayatā dhruvam | ātmano jīvitāntāya mṛtyudvāramapāvṛtam || 26 ||
मम दयिततमा हृता वनाद् रजनिचरेण विमथ्य येन सा । कथय मम रिपुं तमद्य वै प्लवगपते यमसंनिधिं नयामि॥ २७॥
mama dayitatamā hṛtā vanād rajanicareṇa vimathya yena sā | kathaya mama ripuṃ tamadya vai plavagapate yamasaṃnidhiṃ nayāmi || 27 ||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये किष्किन्धाकाण्डे षष्ठः सर्गः ॥४-६॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye kiṣkindhākāṇḍe ṣaṣṭhaḥ sargaḥ || 4-6 ||