प्रशस्य तु प्रशस्तव्यां सीतां तां हरिपुङ्गवः । गुणाभिरामं रामं च पुनश्चिन्तापरोऽभवत् ।। १।।
prasasya tu prasastavyam sitam tam haripungavah । gunabhiramam ramam ca punascintaparo- abhavat ।। 1।।
स मुहूर्तमिव ध्यात्वा बाष्पपर्याकुलेक्षणः । सीतामाश्रित्य तेजस्वी हनुमान्विललाप ह ।। २।।
sa muhurtamiva dhyatva baspaparyakuleksanah । sitamasritya tejasvi hanumanvilalapa ha ।। 2।।
मान्या गुरुविनीतस्य लक्ष्मणस्य गुरुप्रिया । यदि सीतापि दुःखार्ता कालो हि दुरतिक्रमः ।। ३।।
manya guruvinitasya laksmanasya gurupriya । yadi sitapi duhkharta kalo hi duratikramah ।। 3।।
रामस्य व्यवसायज्ञा लक्ष्मणस्य च धीमतः । नात्यर्थं क्षुभ्यते देवी गङ्गेव जलदागमे ।। ४।।
ramasya vyavasayajna laksmanasya ca dhimatah । natyartham ksubhyate devi gangeva jaladagame ।। 4।।
तुल्यशीलवयोवृत्तां तुल्याभिजनलक्षणाम् । राघवोऽर्हति वैदेहीं तं चेयमसितेक्षणा ।। ५।।
tulyasilavayovrttam tulyabhijanalaksanam । raghavo- arhati vaidehim tam ceyamasiteksana ।। 5।।
तां दृष्ट्वा नवहेमाभां लोककान्तामिव श्रियम् । जगाम मनसा रामं वचनं चेदमब्रवीत् ।। ६।।
tam drstva navahemabham lokakantamiva sriyam । jagama manasa ramam vacanam cedamabravit ।। 6।।
अस्या हेतोर्विशालाक्ष्या हतो वाली महाबलः । रावणप्रतिमो वीर्ये कबन्धश्च निपातितः ।। ७।।
asya hetorvisalaksya hato vali mahabalah । ravanapratimo virye kabandhasca nipatitah ।। 7।।
विराधश्च हतः सङ्ख्ये राक्षसो भीमविक्रमः । वने रामेण विक्रम्य महेन्द्रेणेव शम्बरः ।। ८।।
viradhasca hatah sankhye raksaso bhimavikramah । vane ramena vikramya mahendreneva sambarah ।। 8।।
चतुर्दशसहस्राणि रक्षसां भीमकर्मणाम् । निहतानि जनस्थाने शरैरग्निशिखोपमैः ।। ९।।
caturdasasahasrani raksasam bhimakarmanam । nihatani janasthane sarairagnisikhopamaih ।। 9।।
खरश्च निहतः सङ्ख्ये त्रिशिराश्च निपातितः । दूषणश्च महातेजा रामेण विदितात्मना ।। १०।।
kharasca nihatah sankhye trisirasca nipatitah । dusanasca mahateja ramena viditatmana ।। 10।।
ऐश्वर्यं वानराणां च दुर्लभं वालिपालितम् । अस्या निमित्ते सुग्रीवः प्राप्तवाँल्लोकसत्कृतम् ।। ११।।
aisvaryam vanaranam ca durlabham valipalitam । asya nimitte sugrivah praptava। Nllokasatkrtam ।। 11।।
सागरश्च मया क्रान्तः श्रीमान्नदनदीपतिः । अस्या हेतोर्विशालाक्ष्याः पुरी चेयं निरीक्षिता ।। १२।।
sagarasca maya krantah srimannadanadipatih । asya hetorvisalaksyah puri ceyam niriksita ।। 12।।
यदि रामः समुद्रान्तां मेदिनीं परिवर्तयेत् । अस्याः कृते जगच्चापि युक्तमित्येव मे मतिः ।। १३।।
yadi ramah samudrantam medinim parivartayet । asyah krte jagaccapi yuktamityeva me matih ।। 13।।
राज्यं वा त्रिषु लोकेषु सीता वा जनकात्मजा । त्रैलोक्यराज्यं सकलं सीताया नाप्नुयात्कलाम् ।। १४।।
rajyam va trisu lokesu sita va janakatmaja । trailokyarajyam sakalam sitaya napnuyatkalam ।। 14।।
इयं सा धर्मशीलस्य मैथिलस्य महात्मनः । सुता जनकराजस्य सीता भर्तृदृढव्रता ।। १५।।
iyam sa dharmasilasya maithilasya mahatmanah । suta janakarajasya sita bhartrdrdhavrata ।। 15।।
उत्थिता मेदिनीं भित्त्वा क्षेत्रे हलमुखक्षते । पद्मरेणुनिभैः कीर्णा शुभैः केदारपांसुभिः ।। १६।।
utthita medinim bhittva ksetre halamukhaksate । padmarenunibhaih kirna subhaih kedarapamsubhih ।। 16।।
विक्रान्तस्यार्यशीलस्य संयुगेष्वनिवर्तिनः । स्नुषा दशरथस्यैषा ज्येष्ठा राज्ञो यशस्विनी ।। १७।।
vikrantasyaryasilasya samyugesvanivartinah । snusa dasarathasyaisa jyestha rajno yasasvini ।। 17।।
धर्मज्ञस्य कृतज्ञस्य रामस्य विदितात्मनः । इयं सा दयिता भार्या राक्षसी वशमागता ।। १८।।
dharmajnasya krtajnasya ramasya viditatmanah । iyam sa dayita bharya raksasi vasamagata ।। 18।।
सर्वान् भोगान् परित्यज्य भर्तृस्नेहबलात्कृता । अचिन्तयित्वा दुःखानि प्रविष्टा निर्जनं वनम् ।। १९।।
sarvan bhogan parityajya bhartrsnehabalatkrta । acintayitva duhkhani pravista nirjanam vanam ।। 19।।
सन्तुष्टा फलमूलेन भर्तृशुश्रूषणे रता । या परां भजते प्रीतिं वनेऽपि भवने यथा ।। २०।।
santusta phalamulena bhartrsusrusane rata । ya param bhajate pritim vane- api bhavane yatha ।। 20।।
सेयं कनकवर्णाङ्गी नित्यं सुस्मितभाषिणी । सहते यातनामेतामनर्थानामभागिनी ।। २१।।
seyam kanakavarnangi nityam susmitabhasini । sahate yatanametamanarthanamabhagini ।। 21।।
इमां तु शीलसम्पन्नां द्रष्टुमिच्छति राघवः । रावणेन प्रमथितां प्रपामिव पिपासितः ।। २२।।
imam tu silasampannam drastumicchati raghavah । ravanena pramathitam prapamiva pipasitah ।। 22।।
अस्या नूनं पुनर्लाभाद्राघवः प्रीतिमेष्यति । राजा राज्यपरिभ्रष्टः पुनः प्राप्येव मेदिनीम् ।। २३।।
asya nunam punarlabhadraghavah pritimesyati । raja rajyaparibhrastah punah prapyeva medinim ।। 23।।
कामभोगैः परित्यक्ता हीना बन्धुजनेन च । धारयत्यात्मनो देहं तत्समागमकाङ्क्षिणी ।। २४।।
kamabhogaih parityakta hina bandhujanena ca । dharayatyatmano deham tatsamagamakanksini ।। 24।।
नैषा पश्यति राक्षस्यो नेमान्पुष्पफलद्रुमान् । एकस्थहृदया नूनं राममेवानुपश्यति ।। २५।।
naisa pasyati raksasyo nemanpuspaphaladruman । ekasthahrdaya nunam ramamevanupasyati ।। 25।।
भर्ता नाम परं नार्या भूषणं भूषणादपि । एषा हि रहिता तेन शोभनार्हा न शोभते ।। २६।।
bharta nama param narya bhusanam bhusanadapi । esa hi rahita tena sobhanarha na sobhate ।। 26।।
दुष्करं कुरुते रामो हीनो यदनया प्रभुः । धारयत्यात्मनो देहं न दुःखेनावसीदति ।। २७।।
duskaram kurute ramo hino yadanaya prabhuh । dharayatyatmano deham na duhkhenavasidati ।। 27।।
इमामसितकेशान्तां शतपत्रनिभेक्षणाम् । सुखार्हां दुःखितां दृष्ट्वा ममापि व्यथितं मनः ।। २८।।
imamasitakesantam satapatranibheksanam । sukharham duhkhitam drstva mamapi vyathitam manah ।। 28।।
क्षितिक्षमा पुष्करसंनिभाक्षी या रक्षिता राघवलक्ष्मणाभ्याम् । सा राक्षसीभिर्विकृतेक्षणाभिः संरक्ष्यते सम्प्रति वृक्षमूले ।। २९।।
ksitiksama puskarasamnibhaksi ya raksita raghavalaksmanabhyam । sa raksasibhirvikrteksanabhih samraksyate samprati vrksamule ।। 29।।
हिमहतनलिनीव नष्टशोभा व्यसनपरम्परया निपीड्यमाना । सहचररहितेव चक्रवाकी जनकसुता कृपणां दशां प्रपन्ना ।। ३०।।
himahatanaliniva nastasobha vyasanaparamparaya nipidyamana । sahacararahiteva cakravaki janakasuta krpanam dasam prapanna ।। 30।।
अस्या हि पुष्पावनताग्रशाखाः शोकं दृढं वै जनयत्यशोकाः । हिमव्यपायेन च मन्दरश्मिर् अभ्युत्थितो नैकसहस्ररश्मिः ।। ३१।।
asya hi puspavanatagrasakhah sokam drdham vai janayatyasokah । himavyapayena ca mandarasmir abhyutthito naikasahasrarasmih ।। 31।।
इत्येवमर्थं कपिरन्ववेक्ष्य सीतेयमित्येव निविष्टबुद्धिः । संश्रित्य तस्मिन्निषसाद वृक्षे बली हरीणामृषभस्तरस्वी ।। ३२।।
ityevamartham kapiranvaveksya siteyamityeva nivistabuddhih । samsritya tasminnisasada vrkse bali harinamrsabhastarasvi ।। 32।।