श्रीमद्वाल्मीकीयरामायणे सुन्दरकाण्डे षट्त्रिंशः सर्गः ॥५-२॥
śrīmadvālmīkīyarāmāyaṇe sundarakāṇḍe ṣaṭtriṃśaḥ sargaḥ ||5-2||
भूय एव महातेजा हनूमान् पवनात्मजः। अब्रवीत् प्रश्रितं वाक्यं सीताप्रत्ययकारणात्॥ १॥
bhūya eva mahātejā hanūmān pavanātmajaḥ| abravīt praśritaṃ vākyaṃ sītāpratyayakāraṇāt|| 1||
वानरोऽहं महाभागे दूतो रामस्य धीमतः। रामनामाङ्कितं चेदं पश्य देव्यङ्गुलीयकम्॥ २॥
vānaro'haṃ mahābhāge dūto rāmasya dhīmataḥ| rāmanāmāṅkitaṃ cedaṃ paśya devyaṅgulīyakam|| 2||
प्रत्ययार्थं तवानीतं तेन दत्तं महात्मना। समाश्वसिहि भद्रं ते क्षीणदुःखफला ह्यसि॥ ३॥
pratyayārthaṃ tavānītaṃ tena dattaṃ mahātmanā| samāśvasihi bhadraṃ te kṣīṇaduḥkhaphalā hyasi|| 3||
गृहीत्वा प्रेक्षमाणा सा भर्तुः करविभूषितम्। भर्तारमिव सम्प्राप्तं जानकी मुदिताभवत्॥ ४॥
gṛhītvā prekṣamāṇā sā bhartuḥ karavibhūṣitam| bhartāramiva samprāptaṃ jānakī muditābhavat|| 4||
चारु तद् वदनं तस्यास्ताम्रशुक्लायतेक्षणम्। बभूव हर्षोदग्रं च राहुमुक्त इवोडुराट्॥ ५॥
cāru tad vadanaṃ tasyāstāmraśuklāyatekṣaṇam| babhūva harṣodagraṃ ca rāhumukta ivoḍurāṭ|| 5||
ततः सा ह्रीमती बाला भर्तुः संदेशहर्षिता। परितुष्टा प्रियं कृत्वा प्रशशंस महाकपिम्॥ ६॥
tataḥ sā hrīmatī bālā bhartuḥ saṃdeśaharṣitā| parituṣṭā priyaṃ kṛtvā praśaśaṃsa mahākapim|| 6||
विक्रान्तस्त्वं समर्थस्त्वं प्राज्ञस्त्वं वानरोत्तम। येनेदं राक्षसपदं त्वयैकेन प्रधर्षितम्॥ ७॥
vikrāntastvaṃ samarthastvaṃ prājñastvaṃ vānarottama| yenedaṃ rākṣasapadaṃ tvayaikena pradharṣitam|| 7||
शतयोजनविस्तीर्णः सागरो मकरालयः। विक्रमश्लाघनीयेन क्रमता गोष्पदीकृतः॥ ८॥
śatayojanavistīrṇaḥ sāgaro makarālayaḥ| vikramaślāghanīyena kramatā goṣpadīkṛtaḥ|| 8||
नहि त्वां प्राकृतं मन्ये वानरं वानरर्षभ। यस्य ते नास्ति संत्रासो रावणादपि सम्भ्रमः॥ ९॥
nahi tvāṃ prākṛtaṃ manye vānaraṃ vānararṣabha| yasya te nāsti saṃtrāso rāvaṇādapi sambhramaḥ|| 9||
अर्हसे च कपिश्रेष्ठ मया समभिभाषितुम्। यद्यसि प्रेषितस्तेन रामेण विदितात्मना॥ १०॥
arhase ca kapiśreṣṭha mayā samabhibhāṣitum| yadyasi preṣitastena rāmeṇa viditātmanā|| 10||
प्रेषयिष्यति दुर्धर्षो रामो नह्यपरीक्षितम्। पराक्रममविज्ञाय मत्सकाशं विशेषतः॥ ११॥
preṣayiṣyati durdharṣo rāmo nahyaparīkṣitam| parākramamavijñāya matsakāśaṃ viśeṣataḥ|| 11||
दिष्ट्या च कुशली रामो धर्मात्मा सत्यसंगरः। लक्ष्मणश्च महातेजाः सुमित्रानन्दवर्धनः॥ १२॥
diṣṭyā ca kuśalī rāmo dharmātmā satyasaṃgaraḥ| lakṣmaṇaśca mahātejāḥ sumitrānandavardhanaḥ|| 12||
कुशली यदि काकुत्स्थः किं न सागरमेखलाम्। महीं दहति कोपेन युगान्ताग्निरिवोत्थितः॥ १३॥
kuśalī yadi kākutsthaḥ kiṃ na sāgaramekhalām| mahīṃ dahati kopena yugāntāgnirivotthitaḥ|| 13||
अथवा शक्तिमन्तौ तौ सुराणामपि निग्रहे। ममैव तु न दुःखानामस्ति मन्ये विपर्ययः॥ १४॥
athavā śaktimantau tau surāṇāmapi nigrahe| mamaiva tu na duḥkhānāmasti manye viparyayaḥ|| 14||
कच्चिन्न व्यथते रामः कच्चिन्न परितप्यते। उत्तराणि च कार्याणि कुरुते पुरुषोत्तमः॥ १५॥
kaccinna vyathate rāmaḥ kaccinna paritapyate| uttarāṇi ca kāryāṇi kurute puruṣottamaḥ|| 15||
कच्चिन्न दीनः सम्भ्रान्तः कार्येषु च न मुह्यति। कच्चित् पुरुषकार्याणि कुरुते नृपतेः सुतः॥ १६॥
kaccinna dīnaḥ sambhrāntaḥ kāryeṣu ca na muhyati| kaccit puruṣakāryāṇi kurute nṛpateḥ sutaḥ|| 16||
द्विविधं त्रिविधोपायमुपायमपि सेवते। विजिगीषुः सुहृत् कच्चिन्मित्रेषु च परंतपः॥ १७॥
dvividhaṃ trividhopāyamupāyamapi sevate| vijigīṣuḥ suhṛt kaccinmitreṣu ca paraṃtapaḥ|| 17||
कच्चिन्मित्राणि लभतेऽमित्रैश्चाप्यभिगम्यते। कच्चित् कल्याणमित्रश्च मित्रैश्चापि पुरस्कृतः॥ १८॥
kaccinmitrāṇi labhate'mitraiścāpyabhigamyate| kaccit kalyāṇamitraśca mitraiścāpi puraskṛtaḥ|| 18||
कच्चिदाशास्ति देवानां प्रसादं पार्थिवात्मजः। कच्चित् पुरुषकारं च दैवं च प्रतिपद्यते॥ १९॥
kaccidāśāsti devānāṃ prasādaṃ pārthivātmajaḥ| kaccit puruṣakāraṃ ca daivaṃ ca pratipadyate|| 19||
कच्चिन्न विगतस्नेहो विवासान्मयि राघवः। कच्चिन्मां व्यसनादस्मान्मोक्षयिष्यति राघवः॥ २०॥
kaccinna vigatasneho vivāsānmayi rāghavaḥ| kaccinmāṃ vyasanādasmānmokṣayiṣyati rāghavaḥ|| 20||
सुखानामुचितो नित्यमसुखानामनूचितः। दुःखमुत्तरमासाद्य कच्चिद् रामो न सीदति॥ २१॥
sukhānāmucito nityamasukhānāmanūcitaḥ| duḥkhamuttaramāsādya kaccid rāmo na sīdati|| 21||
कौसल्यायास्तथा कच्चित् सुमित्रायास्तथैव च। अभीक्ष्णं श्रूयते कच्चित् कुशलं भरतस्य च॥ २२॥
kausalyāyāstathā kaccit sumitrāyāstathaiva ca| abhīkṣṇaṃ śrūyate kaccit kuśalaṃ bharatasya ca|| 22||
मन्निमित्तेन मानार्हः कच्चिच्छोकेन राघवः। कच्चिन्नान्यमना रामः कच्चिन्मां तारयिष्यति॥ २३॥
mannimittena mānārhaḥ kaccicchokena rāghavaḥ| kaccinnānyamanā rāmaḥ kaccinmāṃ tārayiṣyati|| 23||
कच्चिदक्षौहिणीं भीमां भरतो भ्रातृवत्सलः। ध्वजिनीं मन्त्रिभिर्गुप्तां प्रेषयिष्यति मत्कृते॥ २४॥
kaccidakṣauhiṇīṃ bhīmāṃ bharato bhrātṛvatsalaḥ| dhvajinīṃ mantribhirguptāṃ preṣayiṣyati matkṛte|| 24||
वानराधिपतिः श्रीमान् सुग्रीवः कच्चिदेष्यति। मत्कृते हरिभिर्वीरैर्वृतो दन्तनखायुधैः॥ २५॥
vānarādhipatiḥ śrīmān sugrīvaḥ kaccideṣyati| matkṛte haribhirvīrairvṛto dantanakhāyudhaiḥ|| 25||
कच्चिच्च लक्ष्मणः शूरः सुमित्रानन्दवर्धनः। अस्त्रविच्छरजालेन राक्षसान् विधमिष्यति॥ २६॥
kaccicca lakṣmaṇaḥ śūraḥ sumitrānandavardhanaḥ| astraviccharajālena rākṣasān vidhamiṣyati|| 26||
रौद्रेण कच्चिदस्त्रेण रामेण निहतं रणे। द्रक्ष्याम्यल्पेन कालेन रावणं ससुहृज्जनम्॥ २७॥
raudreṇa kaccidastreṇa rāmeṇa nihataṃ raṇe| drakṣyāmyalpena kālena rāvaṇaṃ sasuhṛjjanam|| 27||
कच्चिन्न तद्धेमसमानवर्णं तस्याननं पद्मसमानगन्धि। मया विना शुष्यति शोकदीनं जलक्षये पद्ममिवातपेन॥ २८॥
kaccinna taddhemasamānavarṇaṃ tasyānanaṃ padmasamānagandhi| mayā vinā śuṣyati śokadīnaṃ jalakṣaye padmamivātapena|| 28||
धर्मापदेशात् त्यजतः स्वराज्यं मां चाप्यरण्यं नयतः पदातेः। नासीद् यथा यस्य न भीर्न शोकः कच्चित् स धैर्यं हृदये करोति॥ २९॥
dharmāpadeśāt tyajataḥ svarājyaṃ māṃ cāpyaraṇyaṃ nayataḥ padāteḥ| nāsīd yathā yasya na bhīrna śokaḥ kaccit sa dhairyaṃ hṛdaye karoti|| 29||
न चास्य माता न पिता न चान्यः स्नेहाद् विशिष्टोऽस्ति मया समो वा। तावद्ध्यहं दूत जिजीविषेयं यावत् प्रवृत्तिं शृणुयां प्रियस्य॥ ३०॥
na cāsya mātā na pitā na cānyaḥ snehād viśiṣṭo'sti mayā samo vā| tāvaddhyahaṃ dūta jijīviṣeyaṃ yāvat pravṛttiṃ śṛṇuyāṃ priyasya|| 30||
इतीव देवी वचनं महार्थं तं वानरेन्द्रं मधुरार्थमुक्त्वा। श्रोतुं पुनस्तस्य वचोऽभिरामं रामार्थयुक्तं विरराम रामा॥ ३१॥
itīva devī vacanaṃ mahārthaṃ taṃ vānarendraṃ madhurārthamuktvā| śrotuṃ punastasya vaco'bhirāmaṃ rāmārthayuktaṃ virarāma rāmā|| 31||
सीताया वचनं श्रुत्वा मारुतिर्भीमविक्रमः। शिरस्यञ्जलिमाधाय वाक्यमुत्तरमब्रवीत्॥ ३२॥
sītāyā vacanaṃ śrutvā mārutirbhīmavikramaḥ| śirasyañjalimādhāya vākyamuttaramabravīt|| 32||
न त्वामिहस्थां जानीते रामः कमललोचनः। तेन त्वां नानयत्याशु शचीमिव पुरंदरः॥ ३३॥
na tvāmihasthāṃ jānīte rāmaḥ kamalalocanaḥ| tena tvāṃ nānayatyāśu śacīmiva puraṃdaraḥ|| 33||
श्रुत्वैव च वचो मह्यं क्षिप्रमेष्यति राघवः। चमूं प्रकर्षन् महतीं हर्यृक्षगणसंयुताम्॥ ३४॥
śrutvaiva ca vaco mahyaṃ kṣiprameṣyati rāghavaḥ| camūṃ prakarṣan mahatīṃ haryṛkṣagaṇasaṃyutām|| 34||
विष्टम्भयित्वा बाणौघैरक्षोभ्यं वरुणालयम्। करिष्यति पुरीं लङ्कां काकुत्स्थः शान्तराक्षसाम्॥ ३५॥
viṣṭambhayitvā bāṇaughairakṣobhyaṃ varuṇālayam| kariṣyati purīṃ laṅkāṃ kākutsthaḥ śāntarākṣasām|| 35||
तत्र यद्यन्तरा मृत्युर्यदि देवा महासुराः। स्थास्यन्ति पथि रामस्य स तानपि वधिष्यति॥ ३६॥
tatra yadyantarā mṛtyuryadi devā mahāsurāḥ| sthāsyanti pathi rāmasya sa tānapi vadhiṣyati|| 36||
तवादर्शनजेनार्ये शोकेन परिपूरितः। न शर्म लभते रामः सिंहार्दित इव द्विपः॥ ३७॥
tavādarśanajenārye śokena paripūritaḥ| na śarma labhate rāmaḥ siṃhārdita iva dvipaḥ|| 37||
मन्दरेण च ते देवि शपे मूलफलेन च। मलयेन च विन्ध्येन मेरुणा दर्दुरेण च॥ ३८॥
mandareṇa ca te devi śape mūlaphalena ca| malayena ca vindhyena meruṇā dardureṇa ca|| 38||
यथा सुनयनं वल्गु बिम्बोष्ठं चारुकुण्डलम्। मुखं द्रक्ष्यसि रामस्य पूर्णचन्द्रमिवोदितम्॥ ३९॥
yathā sunayanaṃ valgu bimboṣṭhaṃ cārukuṇḍalam| mukhaṃ drakṣyasi rāmasya pūrṇacandramivoditam|| 39||
क्षिप्रं द्रक्ष्यसि वैदेहि रामं प्रस्रवणे गिरौ। शतक्रतुमिवासीनं नागपृष्ठस्य मूर्धनि॥ ४०॥
kṣipraṃ drakṣyasi vaidehi rāmaṃ prasravaṇe girau| śatakratumivāsīnaṃ nāgapṛṣṭhasya mūrdhani|| 40||
न मांसं राघवो भुङ्क्ते न चैव मधु सेवते। वन्यं सुविहितं नित्यं भक्तमश्नाति पञ्चमम्॥ ४१॥
na māṃsaṃ rāghavo bhuṅkte na caiva madhu sevate| vanyaṃ suvihitaṃ nityaṃ bhaktamaśnāti pañcamam|| 41||
नैव दंशान् न मशकान् न कीटान् न सरीसृपान्। राघवोऽपनयेद् गात्रात् त्वद्गतेनान्तरात्मना॥ ४२॥
naiva daṃśān na maśakān na kīṭān na sarīsṛpān| rāghavo'panayed gātrāt tvada्gatenāntarātmanā|| 42||
नित्यं ध्यानपरो रामो नित्यं शोकपरायणः। नान्यच्चिन्तयते किंचित् स तु कामवशं गतः॥ ४३॥
nityaṃ dhyānaparo rāmo nityaṃ śokaparāyaṇaḥ| nānyaccintayate kiṃcit sa tu kāmavaśaṃ gataḥ|| 43||
अनिद्रः सततं रामः सुप्तोऽपि च नरोत्तमः। सीतेति मधुरां वाणीं व्याहरन् प्रतिबुध्यते॥ ४४॥
anidraḥ satataṃ rāmaḥ supto'pi ca narottamaḥ| sīteti madhurāṃ vāṇīṃ vyāharan pratibudhyate|| 44||
दृष्ट्वा फलं वा पुष्पं वा यच्चान्यत् स्त्रीमनोहरम्। बहुशो हा प्रियेत्येवं श्वसंस्त्वामभिभाषते॥ ४५॥
dṛṣṭvā phalaṃ vā puṣpaṃ vā yaccānyat strīmanoharam| bahuśo hā priyetyevaṃ śvasaṃstvāmabhibhāṣate|| 45||
स देवि नित्यं परितप्यमान- स्त्वामेव सीतेत्यभिभाषमाणः। धृतव्रतो राजसुतो महात्मा तवैव लाभाय कृतप्रयत्नः॥ ४६॥
sa devi nityaṃ paritapyamāna- stvāmeva sītetyabhibhāṣamāṇaḥ| dhṛtavrato rājasuto mahātmā tavaiva lābhāya kṛtaprayatnaḥ|| 46||
सा रामसंकीर्तनवीतशोका रामस्य शोकेन समानशोका। शरन्मुखेनाम्बुदशेषचन्द्रा निशेव वैदेहसुता बभूव॥ ४७॥
sā rāmasaṃkīrtanavītaśokā rāmasya śokena samānaśokā| śaranmukhenāmbudaśeṣacandrā niśeva vaidehasutā babhūva|| 47||
इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीये आदिकाव्ये श्रीमत्सुन्दरकाण्डे षट्त्रिंशः सर्गः ॥ ५.३६ ॥
ityārṣe śrīmadrāmāyaṇe vālmīkīye ādikāvye śrīmatsundarakāṇḍe ṣaṭtriṃśaḥ sargaḥ || 5.36 ||
AnonymousUser
300 Mudras
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Anushtanam
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
5 Days
Save Shloka
Post Shloka
Copy Shloka
Shloka Link
