ततस्तु रक्षोऽधिपतिर्महात्मा हनूमताक्षे निहते कुमारे । मनः समाधाय तदेन्द्रकल्पं समादिदेशेन्द्रजितं स रोषात् ।। १।।
tatastu rakso'dhipatirmahatma hanumatakse nihate kumare | manah samadhaya tadendrakalpam samadidesendrajitam sa rosat || 1||
त्वमस्त्रविच्छस्त्रभृतां वरिष्ठः सुरासुराणामपि शोकदाता । सुरेषु सेन्द्रेषु च दृष्टकर्मा पितामहाराधनसञ्चितास्त्रः ।। २।।
tvamastravicchastrabhrtam varisthah surasuranamapi sokadata | suresu sendresu ca drstakarma pitamaharadhanasancitastrah || 2||
त्वदस्त्रबलमासाद्य नासुरा न मरुद्गणाः । न कश्चित्त्रिषु लोकेषु संयुगे न गतश्रमः ।। ३।।
tvadastrabalamasadya nasura na marudganah | na kascittrisu lokesu samyuge na gatasramah || 3||
न कश्चित्त्रिषु लोकेषु संयुगेन गतश्रमः। भुजवीर्याभिगुप्तश्च तपसा चाभिरक्षितः । देशकालविभागज्ञस्त्वमेव मतिसत्तमः ।। ४।।
na kascittrisu lokesu samyugena gatasramah| bhujaviryabhiguptasca tapasa cabhiraksitah | desakalavibhagajnastvameva matisattamah || 4||
न तेऽस्त्यशक्यं समरेषु कर्मणा न तेऽस्त्यकार्यं मतिपूर्वमन्त्रणे । न सोऽस्ति कश्चित्त्रिषु सङ्ग्रहेषु वै न वेद यस्तेऽस्त्रबलं बलं च ते ।। ५।।
na te'styasakyam samaresu karmana na te'styakaryam matipurvamantrane | na so'sti kascittrisu saṅgrahesu vai na veda yaste'strabalam balam ca te || 5||
ममानुरूपं तपसो बलं च ते पराक्रमश्चास्त्रबलं च संयुगे । न त्वां समासाद्य रणावमर्दे मनः श्रमं गच्छति निश्चितार्थम् ।। ६।।
mamanurupam tapaso balam ca te parakramascastrabalam ca samyuge | na tvam samasadya ranavamarde manah sramam gacchati niscitartham || 6||
निहता इङ्कराः सर्वे जम्बुमाली च राक्षसः । अमात्यपुत्रा वीराश्च पञ्च सेनाग्रयायिनः ।। ७।।
nihata iṅkarah sarve jambumali ca raksasah | amatyaputra virasca panca senagrayayinah || 7||
बलानि सुसमृद्धानि साश्वनागरथानि च। सहोदरस्ते दयितः कुमारोऽक्षश्च सूदितः । न तु तेष्वेव मे सारो यस्त्वय्यरिनिषूदन ।। ८।।
balani susamrddhani sasvanagarathani ca| sahodaraste dayitah kumaro'ksasca suditah | na tu tesveva me saro yastvayyarinisudana || 8||
इदं हि दृष्ट्वा मतिमन्महद्बलं कपेः प्रभावं च पराक्रमं च । त्वमात्मनश्चापि समीक्ष्य सारं कुरुष्व वेगं स्वबलानुरूपम् ।। ९।।
idam hi drstva matimanmahadbalam kapeh prabhavam ca parakramam ca | tvamatmanascapi samiksya saram kurusva vegam svabalanurupam || 9||
बलावमर्दस्त्वयि संनिकृष्टे यथा गते शाम्यति शान्तशत्रौ । तथा समीक्ष्यात्मबलं परं च समारभस्वास्त्रविदां वरिष्ठ ।। १०।।
balavamardastvayi samnikrste yatha gate samyati santasatrau | tatha samiksyatmabalam param ca samarabhasvastravidam varistha || 10||
न वीरसेना गणशोच्यवन्ति न वज्रमादाय विशालसारम् । न मारुतस्यास्य गतेः प्रमाणं न चाग्निकल्पः करणेन हन्तुम्।।११।।
na virasena ganasocyavanti na vajramadaya visalasaram । na marutasyasya gateh pramanam na cagnikalpah karanena hantum||11||
तमेवमर्थं प्रसमीक्ष्य सम्यक् स्वकर्मसाम्याद्धि समाहितात्मा । स्मरंश्च दिव्यं धनुषोऽस्त्रवीर्यं व्रजाक्षतं कर्म समारभस्व।।१२।।
tamevamartham prasamiksya samyak svakarmasamyaddhi samahitatma | smaramsca divyam dhanuso'straviryam vrajaksatam karma samarabhasva||12||
न खल्वियं मतिः श्रेष्ठा यत्त्वां सम्प्रेषयाम्यहम् । इयं च राजधर्माणां क्षत्रस्य च मतिर्मता ।।१३।।
na khalviyam matih srestha yattvam sampresayamyaham | iyam ca rajadharmanam ksatrasya ca matirmata ||13||
नानाशस्त्रैश्च सङ्ग्रामे वैशारद्यमरिन्दम । अवश्यमेव बोद्धव्यं काम्यश्च विजयो रणे ।।१४।।
nanasastraisca saṅgrame vaisaradyamarindama | avasyameva boddhavyam kamyasca vijayo rane ||14||
ततः पितुस्तद्वचनं निशम्य प्रदक्षिणं दक्षसुतप्रभावः । चकार भर्तारमदीनसत्त्वो रणाय वीरः प्रतिपन्नबुद्धिः ।।१५।।
tatah pitustadvacanam nisamya pradaksinam daksasutaprabhavah | cakara bhartaramadinasattvo ranaya virah pratipannabuddhih ||15||
ततस्तैः स्वगणैरिष्टैरिन्द्रजित्प्रतिपूजितः । युद्धोद्धतकृतोत्साहः सङ्ग्रामं प्रतिपद्यत ।।१६।।
tatastaih svaganairistairindrajitpratipujitah | yuddhoddhatakrtotsahah saṅgramam pratipadyata ||16||
श्रीमान्पद्मपलाशाक्षो राक्षसाधिपतेः सुतः । निर्जगाम महातेजाः समुद्र इव पर्वसु ।।१७।।
srimanpadmapalasakso raksasadhipateh sutah | nirjagama mahatejah samudra iva parvasu ||17||
स पक्षि राजोपमतुल्यवेगैर् व्यालैश्चतुर्भिः सिततीक्ष्णदंष्ट्रैः । रथं समायुक्तमसङ्गवेगं समारुरोहेन्द्रजिदिन्द्रकल्पः ।।१८।।
sa paksi rajopamatulyavegair vyalaiscaturbhih sitatiksnadamstraih | ratham samayuktamasaṅgavegam samarurohendrajidindrakalpah ||18||
स रथी धन्विनां श्रेष्ठः शस्त्रज्ञोऽस्त्रविदां वरः । रथेनाभिययौ क्षिप्रं हनूमान्यत्र सोऽभवत् ।।१९।।
sa rathi dhanvinam sresthah sastrajno'stravidam varah | rathenabhiyayau ksipram hanumanyatra so'bhavat ||19||
स तस्य रथनिर्घोषं ज्यास्वनं कार्मुकस्य च । निशम्य हरिवीरोऽसौ सम्प्रहृष्टतरोऽभवत् ।।२०।।
sa tasya rathanirghosam jyasvanam karmukasya ca | nisamya hariviro'sau samprahrstataro'bhavat ||20||
इन्द्रजिच्चापमादाय शितशल्यांश्च सायकान् । हनूमन्तमभिप्रेत्य जगाम रणपण्डितः ।।२१।।
indrajiccapamadaya sitasalyamsca sayakan | hanumantamabhipretya jagama ranapanditah ||21||
तस्मिंस्ततः संयति जातहर्षे रणाय निर्गच्छति बाणपाणौ । दिशश्च सर्वाः कलुषा बभूवुर् मृगाश्च रौद्रा बहुधा विनेदुः ।।२२।।
tasmimstatah samyati jataharse ranaya nirgacchati banapanau | disasca sarvah kalusa babhuvur mrgasca raudra bahudha vineduh ||22||
समागतास्तत्र तु नागयक्षा महर्षयश्चक्रचराश्च सिद्धाः । नभः समावृत्य च पक्षिसङ्घा विनेदुरुच्चैः परमप्रहृष्टाः ।।२३।।
samagatastatra tu nagayaksa maharsayascakracarasca siddhah | nabhah samavrtya ca paksisaṅgha vineduruccaih paramaprahrstah ||23||
आयन्तं सरथं दृष्ट्वा तूर्णमिन्द्रजितं कपिः । ननाद च महानादं व्यवर्धत च वेगवान् ।।२४।।
ayantam saratham drstva turnamindrajitam kapih | nanada ca mahanadam vyavardhata ca vegavan ||24||
इन्द्रजित्तु रथं दिव्यमास्थितश्चित्रकार्मुकः । धनुर्विस्फारयामास तडिदूर्जितनिःस्वनम् ।।२५।।
indrajittu ratham divyamasthitascitrakarmukah | dhanurvispharayamasa tadidurjitanihsvanam ||25||
ततः समेतावतितीक्ष्णवेगौ महाबलौ तौ रणनिर्विशङ्कौ । कपिश्च रक्षोऽधिपतेश्च पुत्रः सुरासुरेन्द्राविव बद्धवैरौ ।।२६।।
tatah sametavatitiksnavegau mahabalau tau rananirvisaṅkau | kapisca rakso'dhipatesca putrah surasurendraviva baddhavairau ||26||
स तस्य वीरस्य महारथस्या धनुष्मतः संयति संमतस्य । शरप्रवेगं व्यहनत्प्रवृद्धश् चचार मार्गे पितुरप्रमेयः ।।२७।।
sa tasya virasya maharathasya dhanusmatah samyati sammatasya | sarapravegam vyahanatpravrddhas cacara marge pituraprameyah ||27||
ततः शरानायततीक्ष्णशल्यान् सुपत्रिणः काञ्चनचित्रपुङ्खान् । मुमोच वीरः परवीरहन्ता सुसन्ततान्वज्रनिपातवेगान् ।।२८।।
tatah saranayatatiksnasalyan supatrinah kancanacitrapuṅkhan | mumoca virah paravirahanta susantatanvajranipatavegan ||28||
ततः स तत्स्यन्दननिःस्वनं च मृदङ्गभेरीपटहस्वनं च । विकृष्यमाणस्य च कार्मुकस्य निशम्य घोषं पुनरुत्पपात ।।२९।।
tatah sa tatsyandananihsvanam ca mrdaṅgabheripatahasvanam ca | vikrsyamanasya ca karmukasya nisamya ghosam punarutpapata ||29||
शराणामन्तरेष्वाशु व्यवर्तत महाकपिः । हरिस्तस्याभिलक्षस्य मोक्षयँल्लक्ष्यसङ्ग्रहम् ।।३०।।
saranamantaresvasu vyavartata mahakapih | haristasyabhilaksasya moksayaँllaksyasaṅgraham ||30||
शराणामग्रतस्तस्य पुनः समभिवर्तत । प्रसार्य हस्तौ हनुमानुत्पपातानिलात्मजः ।।३१।।
saranamagratastasya punah samabhivartata | prasarya hastau hanumanutpapatanilatmajah ||31||
तावुभौ वेगसम्पन्नौ रणकर्मविशारदौ । सर्वभूतमनोग्राहि चक्रतुर्युद्धमुत्तमम् ।।३२।।
tavubhau vegasampannau ranakarmavisaradau | sarvabhutamanograhi cakraturyuddhamuttamam ||32||
हनूमतो वेद न राक्षसोऽन्तरं न मारुतिस्तस्य महात्मनोऽन्तरम् । परस्परं निर्विषहौ बभूवतुः समेत्य तौ देवसमानविक्रमौ ।।३३।।
hanumato veda na raksaso'ntaram na marutistasya mahatmano'ntaram | parasparam nirvisahau babhuvatuh sametya tau devasamanavikramau ||33||
ततस्तु लक्ष्ये स विहन्यमाने शरेषु मोघेषु च सम्पतत्सु । जगाम चिन्तां महतीं महात्मा समाधिसंयोगसमाहितात्मा ।।३४।।
tatastu laksye sa vihanyamane saresu moghesu ca sampatatsu | jagama cintam mahatim mahatma samadhisamyogasamahitatma ||34||
ततो मतिं राक्षसराजसूनुश् चकार तस्मिन्हरिवीरमुख्ये । अवध्यतां तस्य कपेः समीक्ष्य कथं निगच्छेदिति निग्रहार्थम् ।।३५।।
tato matim raksasarajasunus cakara tasminhariviramukhye | avadhyatam tasya kapeh samiksya katham nigacchediti nigrahartham ||35||
ततः पैतामहां वीरः सोऽस्त्रमस्त्रविदां वरः । सन्दधे सुमहातेजास्तं हरिप्रवरं प्रति ।।३६।।
tatah paitamaham virah so'stramastravidam varah | sandadhe sumahatejastam haripravaram prati ||36||
अवध्योऽयमिति ज्ञात्वा तमस्त्रेणास्त्रतत्त्ववित् । निजग्राह महाबाहुर्मारुतात्मजमिन्द्रजित् ।।३७।।
avadhyo'yamiti jnatva tamastrenastratattvavit | nijagraha mahabahurmarutatmajamindrajit ||37||
तेन बद्धस्ततोऽस्त्रेण राक्षसेन स वानरः । अभवन्निर्विचेष्टश्च पपात च महीतले ।।३८।।
tena baddhastato'strena raksasena sa vanarah | abhavannirvicestasca papata ca mahitale ||38||
ततोऽथ बुद्ध्वा स तदास्त्रबन्धं प्रभोः प्रभावाद्विगताल्पवेगः । पितामहानुग्रहमात्मनश् च विचिन्तयामास हरिप्रवीरः ।।३९।।
tato'tha buddhva sa tadastrabandham prabhoh prabhavadvigatalpavegah | pitamahanugrahamatmanas ca vicintayamasa haripravirah ||39||
ततः स्वायम्भुवैर्मन्त्रैर्ब्रह्मास्त्रमभिमन्त्रितम् । हनूमांश्चिन्तयामास वरदानं पितामहात् ।।४०।।
tatah svayambhuvairmantrairbrahmastramabhimantritam | hanumamscintayamasa varadanam pitamahat ||40||
न मेऽस्त्रबन्धस्य च शक्तिरस्ति विमोक्षणे लोकगुरोः प्रभावात् । इत्येवमेवंविहितोऽस्त्रबन्धो मयात्मयोनेरनुवर्तितव्यः ।।४१।।
na me'strabandhasya ca saktirasti vimoksane lokaguroh prabhavat | ityevamevamvihito'strabandho mayatmayoneranuvartitavyah ||41||
स वीर्यमस्त्रस्य कपिर्विचार्य पितामहानुग्रहमात्मनश् च । विमोक्षशक्तिं परिचिन्तयित्वा पितामहाज्ञाम् अनुवर्तते स्म ।।४२।।
sa viryamastrasya kapirvicarya pitamahanugrahamatmanas ca | vimoksasaktim paricintayitva pitamahajnam anuvartate sma ||42||
अस्त्रेणापि हि बद्धस्य भयं मम न जायते । पितामहमहेन्द्राभ्यां रक्षितस्यानिलेन च ।।४३।।
astrenapi hi baddhasya bhayam mama na jayate | pitamahamahendrabhyam raksitasyanilena ca ||43||
ग्रहणे चापि रक्षोभिर्महन्मे गुणदर्शनम् । राक्षसेन्द्रेण संवादस्तस्माद्गृह्णन्तु मां परे ।।४४।।
grahane capi raksobhirmahanme gunadarsanam | raksasendrena samvadastasmadgrhnantu mam pare ||44||
स निश्चितार्थः परवीरहन्ता समीक्ष्य करी विनिवृत्तचेष्टः । परैः प्रसह्याभिगतैर्निगृह्य ननाद तैस्तैः परिभर्त्स्यमानः ।।४५।।
sa niscitarthah paravirahanta samiksya kari vinivrttacestah | paraih prasahyabhigatairnigrhya nanada taistaih paribhartsyamanah ||45||
ततस्तं राक्षसा दृष्ट्वा निर्विचेष्टमरिन्दमम् । बबन्धुः शणवल्कैश्च द्रुमचीरैश्च संहतैः ।।४६।।
tatastam raksasa drstva nirvicestamarindamam | babandhuh sanavalkaisca drumaciraisca samhataih ||46||
स रोचयामास परैश्च बन्धनं प्रसह्य वीरैरभिनिग्रहं च । कौतूहलान्मां यदि राक्षसेन्द्रो द्रष्टुं व्यवस्येदिति निश्चितार्थः ।।४७।।
sa rocayamasa paraisca bandhanam prasahya virairabhinigraham ca | kautuhalanmam yadi raksasendro drastum vyavasyediti niscitarthah ||47||
स बद्धस्तेन वल्केन विमुक्तोऽस्त्रेण वीर्यवान् । अस्त्रबन्धः स चान्यं हि न बन्धमनुवर्तते ।।४८।।
sa baddhastena valkena vimukto'strena viryavan | astrabandhah sa canyam hi na bandhamanuvartate ||48||
अथेन्द्रजित्तं द्रुमचीरबन्धं विचार्य वीरः कपिसत्तमं तम् । विमुक्तमस्त्रेण जगाम चिन्ताम् अन्येन बद्धो ह्यनुवर्ततेऽस्त्रम् ।।४९।।
athendrajittam drumacirabandham vicarya virah kapisattamam tam | vimuktamastrena jagama cintam anyena baddho hyanuvartate'stram ||49||
अहो महत्कर्म कृतं निरर्थकं न राक्षसैर्मन्त्रगतिर्विमृष्टा । पुनश्च नास्त्रे विहतेऽस्त्रमन्यत् प्रवर्तते संशयिताः स्म सर्वे ।।५०।।
aho mahatkarma krtam nirarthakam na raksasairmantragatirvimrsta | punasca nastre vihate'stramanyat pravartate samsayitah sma sarve ||50||
अस्त्रेण हनुमान्मुक्तो नात्मानमवबुध्यते । कृष्यमाणस्तु रक्षोभिस्तैश्च बन्धैर्निपीडितः ।।५१।।
astrena hanumanmukto natmanamavabudhyate | krsyamanastu raksobhistaisca bandhairnipiditah ||51||
हन्यमानस्ततः क्रूरै राक्षसैः काष्ठमुष्टिभिः । समीपं राक्षसेन्द्रस्य प्राकृष्यत स वानरः ।।५२।।
hanyamanastatah krurai raksasaih kasthamustibhih | samipam raksasendrasya prakrsyata sa vanarah ||52||
अथेन्द्रजित्तं प्रसमीक्ष्य मुक्तम् अस्त्रेण बद्धं द्रुमचीरसूत्रैः । व्यदर्शयत्तत्र महाबलं तं हरिप्रवीरं सगणाय राज्ञे ।।५३।।
athendrajittam prasamiksya muktam astrena baddham drumacirasutraih | vyadarsayattatra mahabalam tam haripraviram saganaya rajne ||53||
तं मत्तमिव मातङ्गं बद्धं कपिवरोत्तमम् । राक्षसा राक्षसेन्द्राय रावणाय न्यवेदयन् ।।५४।।
tam mattamiva mataṅgam baddham kapivarottamam | raksasa raksasendraya ravanaya nyavedayan ||54||
कोऽयं कस्य कुतो वापि किं कार्यं को व्यपाश्रयः । इति राक्षसवीराणां तत्र सञ्जज्ञिरे कथाः ।।५५।।
ko'yam kasya kuto vapi kim karyam ko vyapasrayah | iti raksasaviranam tatra sanjajnire kathah ||55||
हन्यतां दह्यतां वापि भक्ष्यतामिति चापरे । राक्षसास्तत्र सङ्क्रुद्धाः परस्परमथाब्रुवन् ।।५६।।
hanyatam dahyatam vapi bhaksyatamiti capare | raksasastatra saṅkruddhah parasparamathabruvan ||56||
अतीत्य मार्गं सहसा महात्मा स तत्र रक्षोऽधिपपादमूले । ददर्श राज्ञः परिचारवृद्धान् गृहं महारत्नविभूषितं च ।।५७।।
atitya margam sahasa mahatma sa tatra rakso'dhipapadamule | dadarsa rajnah paricaravrddhan grham maharatnavibhusitam ca ||57||
स ददर्श महातेजा रावणः कपिसत्तमम् । रक्षोभिर्विकृताकारैः कृष्यमाणमितस्ततः ।।५८।।
sa dadarsa mahateja ravanah kapisattamam | raksobhirvikrtakaraih krsyamanamitastatah ||58||
राक्षसाधिपतिं चापि ददर्श कपिसत्तमः । तेजोबलसमायुक्तं तपन्तमिव भास्करम् ।।५९।।
raksasadhipatim capi dadarsa kapisattamah | tejobalasamayuktam tapantamiva bhaskaram ||59||
स रोषसंवर्तितताम्रदृष्टिर् दशाननस्तं कपिमन्ववेक्ष्य । अथोपविष्टान्कुलशीलवृद्धान् समादिशत्तं प्रति मन्त्रमुख्यान् ।।६०।।
sa rosasamvartitatamradrstir dasananastam kapimanvaveksya | athopavistankulasilavrddhan samadisattam prati mantramukhyan ||60||
यथाक्रमं तैः स कपिश्च पृष्टः कार्यार्थमर्थस्य च मूलमादौ । निवेदयामास हरीश्वरस्य दूतः सकाशादहमागतोऽस्मि ।।६१।।
yathakramam taih sa kapisca prstah karyarthamarthasya ca mulamadau | nivedayamasa harisvarasya dutah sakasadahamagato'smi ||61||
AnonymousUser
150
5 Days
Learn
Teach
Discuss
Panchanga
Dashboard
Verses & Playlist
Flashcards
Saved Chants
Saved Discussions
Logout
Copy Shloka
Shloka Link
